SAYI36 - m?mar?

İçindekiler
Sektörel Haberler
8
Giriş
Künye
37
İçmimarlar Odası’ndan Haberler
İçmimar Orhan Esen Söyleşisi
40
Dünya İç Mekanlar Günü etkinliklerinin ardından
41
Resim ve Çizimler - İçmimar Zekai Selen
44
HÜ I. Uluslararası İçmimarlık Eğitimi Sempozyumu
48
Portre
Kenan Pençe Söyleşisi - Kenan Pençe Design Office
49
Proje
Geleneksel Osmanlı Evleri - Gödene - İçmimar Zekai Selen
53
Üniversite Tanıtım
İstanbul Teknik Üniversitesi - İçmimarlık ve Çevre Tasarım Bölümü Başkanı
Prof. Dr. Gül Koçlar Oral Söyleşisi
Makale
56
Doç. Dr. Osman Demirbaş, İEÜ GSF İçmimarlık ve Çevre Tasarımı Bölümü,
IFI İç Mekanlar Deklerasyonu Kapsamında İçmimarlık Tartışmaları - III ‘Sorumluluk’
61
Prof. Dr. Nurten Unansal, Türkiye’de İçmimarlık Tarihine Bir Bakış-VIII
64
Yrd. Doç. Dr. Zeynep Tuna Ultav, İEÜ GSF İçmimarlık ve Çevre Tasarımı Bölümü,
Kanonun İçinde Ne Bulunmuktadır?
69
Doç.Dr. Deniz Yazıcıoğlu, İTÜ, İçmimarlık ve Çevre Tasarımı Bölümü,
Antropometrik Boyutların İç Mekan Tasarımındaki Önemi
77
Öğr. Gör. Dr. Meryem Yalçın, TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi, Güzel Sanatlar
ve Mimarlık Fakültesi, İçmimarlık ve Çevre Tasarımı Bölümü, Okul Öncesi‘
Anaokulu Mimarisi’Oluşumu ve Tarihsel Gelişim Süreci
79
Dünyadan Mekan Tasarım
86
Dünyadan Ürün Tasarım
92
Sergi
Pera Müzesi - Duvarların Dili: Graffitti Sergisi
Organik
Mutlu Ekoloji Gündemi
100
Bir Mekan
Gına
101
Gezi
Efes - Şirince
104
98
Mesleki Yayınlar
108
Kültür Sanat
110
Reklam İndeksi
Ünal Aydınlatma
Ön Kapak İçi
Koleksiyon Mobilya Ön Kapak İçi Yanı
MSÜ GSF 4. Uluslararası İçmimarlık
Sempozyumu
02
Yurtbay Seramik
03
Furnilya Mobilya
04-05
Öpçin
07
Vezir Ağaç
09
Fiberli
11
Solenne
13
Erduş
15
Seramiksan
17
Turkuaz Seramik
19
Blanco
21
Hakman
23
Vitale Aydınlatma
25
Nurus Mobilya
27
Creavit
29
Gold Lighting
31
Başkentliler
33
Artpan
35
Nisa Mutfak
36
Lösev
60
Petek Banyo
85
Vitale Aksesuar
87
Acrex Deko
91
Hüppe
95
Leta Sandalye
97
Step Aydınlatma
99
Unicera
111
Tavcam
116
Samur Halı
Arka kapak içi
Özcan Aydınlatma
Arka kapak
Türkiye / Firma Haber
25. Züchex Home yoğun katılımla gerçekleşti
E
v Tekstili sektöründe faaliyet gösteren
imkânları bulmalarını, ziyaretçilerimizin
yüzlerce züccaciye firması, gelecek on binlerce
yerli ve yabancı birçok seçkin firmanın
sektörel yeniliklerden haberdar olmalarını ve
ziyaretçiye ev sahipliği yaptı. Ürünlerin tanıtımı
aynı çatı altında toplandığı fuar, yurt dışı ve
yeni kazanç kapıları aralamalarına öncülük
için hazırlanan özel showlar, ziyaretçilerin
yurt içinden yoğun bir ziyaretçi katılımıyla
ediyor. Avrupa’nın 3’üncü, dünyanın da 4’üncü
ilgisini çekecek ünlü isimler bu yıl da Züchex’te
gerçekleşti. Türkiye’nin en geniş kapsamlı
büyük fuarı olma özelliğini taşıyan Züchex,
yeniden güzel anlar yaşanmasını sağladı. 4 gün
fuarı olma özelliğini de taşıyan 25. Züchex
sektöre can vermeye, ihracat ve ithalat
boyunca birbirinden farklı organizasyonlarla
2014 fuarı ile aynı tarihte yapılan Züchex
potansiyelini arttırmaya da devam ediyor.
şenlenen Züchex Fuarı’nda her yıl olduğu gibi
Home, bir anlamda Züchex Fuarı’nın da
tamamlayıcısı oldu.
bu yıl da keyifli saatler eşliğinde ticaretin hacmi
farklı bir boyut kazandı.
yatak odası ürünleri, mutfak ve yemek odası
Türkiye’nin geleceğinin katma değeri
markalarının bir araya geleceği fuar birbirinden
tekstili, havlu ve banyo ürünleri, dekorasyon
yüksek ürünler ihraç etmekte olduğundan
yeni ürünleri görme fırsatı da sunuyor. Züchex
ürünleri, duvar kaplamaları, yer kaplamaları ve
yola çıkan ev tekstili sektörü, Ar-Ge ve
Home katılımcılarına yurt içi ve uluslararası
iplik türleri ziyaretçilerin beğenisine sunuldu.
tasarıma ağırlık vererek AB pazarında
Türkiye’nin önde gelen ev tekstil
platformda tanıtımına katkı sağlayarak yeni iş
8
Fuarda; tül, perde, brode, perde
aksesuarları, perde mekanizmaları, uyku ve
Yurt içi ve yurt dışında faaliyet gösteren
yerini sağlamlaştırdı.
Türkiye / Firma Haber
Kahverenginin en cezbedici hali
E
ylül 2014 - DuPont Corian zarafetin, işlevselliğin ve tasarımda çok yönlülüğün
üstün bir birleşimini sunarak; iç tasarım ve mimari için geliştirilmiş
malzemelerin üretimini sağlayan yenilikçi DeepColour Technology ile koyu renk
seçeneklerini genişletiyor. 2014 başlarında, siyah renklerin yapımındaki başarılı
kullanımından sonra DeepColour Technology şimdi de düz ve tanecikli olmak
üzere altı yeni kahverengi tonunun üretimi için kullanılıyor. Yeni renk seçenekleri
mutfak, banyo ve mobilya sektörüne olduğu kadar mimarlara, tasarımcılara ve
25. Züchex ‘Onur Gecesi’
nihai müşterilere de yeni cezbedici renk seçenekleri sunuyor. DuPont daha derin,
yoğun ve dayanıklı solid yüzeyler
ife Medya Fuarcılık A.Ş. organizasyonu ile bu yıl 25.’si gerçekleşen
L
tasarlamasını ve üretmesini sağlayarak
Züchex Züccaciye ve Eşyaları Fuarı, 3 Eylül 2014 Çarşamba akşamı
sektöründe yeni standartlar belirleyen
sektör devleri ve ünlü isimlerin katıldığı Gala Gecesi ile kutlandı. World
yenilikçi bir üretim çözümü olmuştur.
Point Yaşam Merkezi’nde Ece VAHAPOĞLU’nun sunuculuğunda
gerçekleşen gecede, ‘zücaciye alanında ilk kez’ ZÜCHEX Yenilikçi
Perakendeciler Ödülleri (RIA Ödülleri) verildi. RIA Ödülleri kapsamında;
En Genç Perakendeci Ödülü, SCHAFER; En Başarılı Konsept Zincir
Mağaza Ödülü, ESSE; En Başarılı Vitrin Ödülü, BERNARDO; En Başarılı
Zincir Mağaza Ödülü ise KARACA’nın oldu. RIA Ödül Töreni sonrası
www.deepcolour.corian.com
Ziynet Sali konseri ile tüm katılımcılar muhteşem bir gece yaşadı.
Züchex: Kişiye özel
ürünlerin adresi
10
3-7 Eylül 2014 tarihleri arasında TÜYAP
Fuar Merkezi’nde yer alan ZÜCHEX Fuarı’nda
2D1 Tasarım Toplantıları
Yapı-Endüstri Merkezi,Türkiye ve dünyadan yaratıcı
kişiye özel ve ergonomik ürünler dikkat
yapı profesyonellerini bir araya getirecek bir platform olması
çekiyor. 360 derece dönebilen ergonomik
amacıyla 2D1 Tasarım Toplantıları düzenlemeye başlıyor.
ütü masası çıkarılabilir parçaları ile gömlek
Mimarlık, içmimarlık ve tasarım disiplinlerinin önde gelen
kolu içi gibi ekstra parçaları da rahat ütüleme
temsilcilerini yıl boyunca iki ayda bir buluşturacak en önemli
imkanı sağlıyor. Yatış şekline, vücut tipine ve
etkinlik olacak toplantıların ilki 2D1 Mutfak alt başlığı ile 24
metabolizma hızına göre belirlenen kişiye
Ekim Cuma günü Yapı-Endüstri
özel yastık ve yorganlar ise uykudan çok
Merkezi’nde gerçekleştirilecek.
daha fazlasını isteyenlerin tercihi oluyor.
www.yemetkinlik.com
Türkiye / Firma Haber
14. İSTANBUL BİENALİ
Tuzlu Su: Düşünce biçimleri üzerine bir teori
1
katlarını açmadan’ yapıyor. Bu
işbirliği içerisinde şekillendiriliyor.
görsel sanatçının yeni işlerinin yanı sıra,
4. İstanbul Bienali, Carolyn ChristovBakargiev tarafından bir dizi
uluslararası sanat sergisi, elliden fazla
Bienalin başlığı ve kavramsal çerçevesi
İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV)
tarafından düzenlenen 2. İstanbul Tasarım
10 Eylül Çarşamba günü, Kadıköy Haldun
bulunduğu farklı alanlardan profesyonellere yer
Bienali, 1 Kasım - 14 Aralık 2014 tarihleri
Taner Sahnesi'nde düzenlenen bir medya
veriyor. Boğaziçi ekseninde şehrin geneline
arasında ücretsiz olarak gerçekleştirilecek. Zoë
toplantısı ile duyuruldu.
yayılan sergi, şiirsel ve siyasi olarak dünyayı
Ryan küratörlüğünde, ‘Gelecek Artık Eskisi Gibi
şekillendiren ve dönüştüren, görünen ve
Değil’ başlığını taşıyan bienal, ‘Şu anda gelecek
düzenlenen 14. İstanbul Bienali, 5 Eylül-1 Kasım
görünmeyen farklı dalga sıklığı ve biçimlerini, su
nedir?’ sorusunun cevabını arayan 50’nin
2015 tarihleri arasında ücretsiz olarak
akıntıları ve yoğunluklarını ele alıyor.”
üzerinde projeye ev sahipliği yapacak.
İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV) tarafından
Toplantıya sergiyi 'şekillendiren' Carolyn
2. İstanbul Tasarım Bienali’nin ortak alanı
yayılacak. Koç Holding sponsorluğunda
Christov-Bakargiev’in yanı sıra İKSV Yönetim
Galata Özel Rum İlköğretim Okulu’nda sergi
düzenlenecek 14. İstanbul Bienali’ne çok sayıda
Kurulu Başkanı Bülent Eczacıbaşı, Genel Müdürü
hazırlıkları 15 Eylül tarihinde başladı. Okulun
kurum, kuruluş, uluslararası fon sağlayıcı ve fon
Görgün Taner ve İstanbul Bienali Direktörü Bige
tüm katlarında yaklaşık 2.300m2’lik bir alana
kuruluşları da destek veriyor. Kavramsal çerçeve
Örer’in katılımıyla gerçekleşti.
yayılan sergi, geleceği hayal ederken
gerçekleştirilecek ve farklı mekânlar ile şehre
Christov-Bakargiev bienalin kavramsal
Medya toplantısı, William Kentridge'in Tide
gündelik hayatta karşımıza çıkan tasarımlara
çerçevesini şöyle açıklıyor:
Table ‘Gelgit Çizelgesi/2003’ adlı
ve bu alanda yenilikçi yaklaşımları
“Tuzlu Su: Düşünce Biçimleri
işinin gösterimi ve Füsun Onur'un
benimseyen projelere yer verecek.
Üzerine Bir Teori. 14. İstanbul
‘Pembe Bot/1993 video 2014’ adlı
Bienali çizginin nerede
videosundan izlenilen bir bölüm ile
Araştırma Katılım Kadıköy (TAK) işbirliğiyle
çekileceğini, nerede geri
devam etti. Ardından Nanni
hayata geçirdiği, 72 Hour Urban Action
çekilmek gerektiğini, nelerden
Balestrini'nin, 2012’da yayımlanan
ekibinin “Kadıköy’den Bul Kadıköy’de
faydalanılabileceğini ve neyin
romanı Carbonia'dan bir bölüm
Buluştur” başlıklı projesi kapsamında
öne çıkarılabileceğini aramak
okundu. Metnin İtalyancasını
seçilecek kent mobilyaları ise bienalin
üzere yola çıkıyor. Bienal bunu
yazarın kendisi, metnin İngilizcesini
açılışında Kadıköy’ün farklı noktalarında
‘açık bir denizde, yüzey düzken
Carolyn Christov-Bakargiev,
geri dönüşümlü malzemeler kullanılarak
Türkçesini ise Otonom Yayıncılık'tan
inşa edilecek.
parmak uçlarıyla, derinlere
inildiğinde, katlanmış kodlama
12
içlerinde denizbilimci ve nörobilimcilerin de
2. İstanbul Tasarım Bienali
hazırlıkları Özel Galata Özel Rum
İlköğretim Okulu’nda başladı
Büyük Ada, August 18, 2014. Photo©
Francis Alÿs.
Münevver Çelik okudu.
İstanbul Tasarım Bienali’nin, Tasarım
tasarimbienali.iksv.org
Türkiye / Firma Haber
İstanbul’da yepyen bir rezidans konsepti
‘The House Residence Bomonti’nin esin kaynağı NY Soho, Londra Covent Garden, Paris Les Halles’
bir yaşam; kişiye özel servis, eğlence ve mutluluk vadediyor.
Projenin konseptini hazırlayan FYP’den Mimar Tony Phillipson,
The House Residence Bomonti projesi için sıradışı bir çalışma
yürüttüklerini belirterek, bu konsept için, daha önce yaratılmış New York
Soho, Londra Covent Garden ve Paris L’es Halles gibi örneklerden
esinlendiklerini dile getirdi. Hilton, Extensa, Öger Plams, Ofton, Rixos gibi
aralarında dünya markalarının da bulunduğu birçok konut ve turizm
projesinin peş peşe boy gösterdiği Bomonti, Babylon’un eski Bira
Fabrikası binasına taşınmasıyla, organik ve antika pazarıyla müziğin,
sanatın, eğlencenin merkezi olmaya hazırlanıyor.
The House Residence Bomonti’nin iç tasarımında, kıyısında köşesinde,
İ
14
stanbul’un kalbinde çok özel bir konuma sahip tarihi Bomonti semti,
bahçesinde masasında koltuğunda özenle düşünülmüş detaylar gizli. Dış
son yıllarda dünyaca ünlü markaların geliştirdiği konut projeleri ve
mimarisi Pramit Mimarlık tarafından tasarlanan The House Residence
Babylon gibi eğlence dünyasının büyük isimlerinin gelişiyle müthiş bir
Bomonti’de FYP Proje Geliştirme’nin planladığı konsept ve iç dizayn,
dönüşüm yaşıyor. Çehresi değişen semtte şimdi yepyeni bir konseptte
İngiltere Conran &Partners ve Hyland Edgar Driver işbirliği ile İngiliz tasarım
farklı bir proje yükseliyor: The House Residence Bomonti. Yenigün İnşaat
anlayışının bütün inceliklerini, doğanın yeşilini Bomonti’ye taşıdı.43 m2 ile
yatırımıyla gerçekleşecek The House Residence Bomonti; şehrin
199 m2 arasında değişen apart dairenizden taşan yaşamı ise ortak
merkezinde, özel dizayn ve tasarım mekanlarda, otel konforunda farklı
alanlarda yine Conran+Partners’ın özel dizaynı ile yaşayabileceksiniz.
Türkiye / Firma Haber
Nurus’tan sınırları zorlayan websitesi
N
itelikli tasarımları ile yurt içi ve yurt
tasarımlar arasında keyifli ve farklı bir
dışında yüzlerce projeye imza atan
deneyim yaşatmayı hedefliyor. Markanın
lider mobilya üreticilerinden Nurus’un web
yenilenen web sitesinde ürünlerden
sitesi firmanın
tasarımcılara, markanın farklı
vizyoner bakış açısı
sektörlere yönelik sunduğu özel
ile yenilendi. Nurus
çözümlerden size en yakın
yenilen web sitesi ile
Nurus mağazasına kadar birçok
ziyaretçilerine
bilgiye keyifli bir kullanıcı
birbirinden özel
deneyimi ile ulaşmak mümkün.
SAMET’e Turquality’den
5 yıl daha destek
ww.kleemannlifts.com.tr
T
Kleemann Asansör’den
çevre dostu çözümler
T
ürkiye ve İstanbul’da riskli bölge olarak
değerlendirilen alanlarda hayata geçirilen
kentsel dönüşüm programları tüm hızıyla
sürüyor. Kentsel dönüşüm programı sayesinde
asansörlerin sağladığı konfor, günlük yaşamın
ayrılmaz bir parçası haline gelirken, enerji
16
ISVEA’ya A'Design
Award’tan 6 ödül
G
eliştirdiği yenilikçi ürünlerini1973’ten bu
yana kullanıcılara sunan Türkiye’nin lider
mobilya aksesuar markası SAMET, Turquality
tasarrufu sağlayan ‘Yeşil Asansörler’ de çevrenin
kapsamında aldığı destek ile global pazarda
korunmasına katkı sağlıyor. Dünyanın önde
yerini sağlamlaştırmayı sürdürüyor. SAMET’in
gelen asansör firmaları arasında yer alan
Turquality kapsamındaa aldığı destek;
Kleemann Asansör, her yapıya uygulanabilen
sergilemiş olduğu marka performansı ve
hidrolik asansörleri ve enerji tasarrufu sağlayan
“Olimpiyat Takımı” şampiyon adaylığı göz
modelleri ile bu süreçte öne çıkıyor.
önünde bulundurularak 5 yıl daha uzatıldı.
üm dünyada en iyi tasarım ve
tasarımcıları öne çıkarmak için
düzenlenen A'Design Award yarışmasında
geçen yıl beş ödül alan İtalyan asıllı ISVEA,
bul yıl ise ödül sayısını artırarak tam altı
ödüle birden layık görüldü. Biri Türk olmak
üzere dört kişilik tasarım ekibiyle yarışmaya
katılan marka, tasarıma getirdiği inovatif
yaklaşımı ile uluslararası jüriden büyük ilgi
gördü. ISVEA’nın genç Türk tasarımcısı Sevil
Acar; tasarladığı ‘Sott'Aqua Marino’,
‘Eleganza’ ve ‘Valente’ banyo dolapları ile üç
ödül birden alırken; markanın İtalyan
tasarımcı Ettore Giordano’nun tasarımı
Bplus seramik serisi’, Nativita Design House
tasarımı ‘Sentimenti’ ve Genesis Design
Studio tasarımı ‘Soluzione’ da ödül alan
diğer tasarımlar arasında yer aldı.
Türkiye / Yeni Ürün
www.intemamutfak.com.tr
Daha fazla yeşil
için ahşap dokulu
seramikler
T
ürk seramik sektörünün yenilikçi markası
Seramiksan, gerçek ahşap dokusunu
seramik şıklığıyla mekanlara taşıyor. Digital
teknolojiyle ahşabın tüm güzelliği ve sıcaklığını
seramiğe yansıtan Seramiksan, ahşap
dokularıyla mekanlarda adeta seramik ormanı
yaratıyor. Seramiksan, doğada daha fazla ağaç
ve yeşilin yer alması için ahşap dokulu
Lumina ile mutlu ve fonksiyonel mutfaklar
seramikler üretiyor. Son yılların seramik trendi
M
ahşap efektli yer ve duvar karoları Seramiksan’ın
fonksiyonel bir model sunuyor. İntema Mutfak’ın mutfaklarınızdaki yansıması olan Lumina
teknoloji ve tasarım farkıyla Antik Wood ve
en çok tercih edilen modellerinden biri olan
modelinin, özel seçilmiş düz renkleri sayesinde
Vintage serileriyle mekanlara taşınıyor.
Lumina, trendlere uygun ahşap renk seçenekleri
şık ve özel kombinasyonlar yapmanız mümkün.
ile zenginleştirildi. Ahşap ve düz renk
Lumina, hem modadan uzak kalmak istemeyen,
seçenekleriyle yarattığı zenginliği işlevsellikle
hem de kendi modasını yaratmak isteyenlerin
harmanlayan Lumina, keyifli bir mutfak alanı
tercihi olmaya devam ediyor.
utfak sektörünün lider markalarından
oluşturulmasını sağlıyor. Ahşap desenli
İntema Mutfak, Lumina ile mutlu, sıcak ve
seçenekleriyle doğaya dönüş temasının
Miele’den yeni ocak ve fırın serisi: Culinart
M
iele’nin yeni ocak ve fırın serisi ‘CulinArt’
tasarım ve çekici donanım paketleriyle
farkını ortaya koyuyor. CulinArt serisi 25
program ve nem ilaveli pişirme fonksiyonu
içeriyor. 76 litre iç hacim, FlexiClip raylar,
intensif fırınlama, çözme, üst kızartma-pişirme
ve kızartma otomatiği gibi özellikler taşıyor.
Fırın ve ocaklarda PerfectClean ve Pirozil
programı da yer alıyor. www.miele.com.tr
18
Türkiye / Yeni Ürün
www.kale.com.tr
Edilgres’ten yeni doğa
koleksiyonu
www.edilgres.it/tr/
Çanakkale Seramik’ten büyüleyici desenler
Ç
anakkale Seramik’in birbirinden şık ambiyanslar yaratan Maison koleksiyonu; gösterişli dekor
alternatifleri sunan ‘Natural’ serisinin yanı sıra, banyonuzu hassas bir kumaş gibi işleyerek, kültür
yansıması desenleriyle evlerde romantizm rüzgarı estiren ‘Romance’ serisinden oluşuyor.
Beton görünümün yaşam alanlarındaki etkisi, Natural serisinin altıgen gibi oyunlu desenleriyle
Pietra Basaltina
birleşince, etkileyici bir odak noktası oluşuyor. Lüksün yeniden yorumlandığı ve Osmanlı motifleriyle
yepyeni bir ruha büründüğü Koleksiyon’da, tekstil dokusunun sıcaklığını sıradışı tonlar ve sofistike
desenlerle birleştiren Romance serisi ile romantizm banyonuzdan evinizin her köşesine yayılıyor.
geliştirdiği yeni doğa koleksiyonu ile, seramik
Yurtbay Seramik, ünlü Cersaie Fuarı’ndaydı
ürünlere özgün yüksek kalite, mimari ve iç
Y
urtbay Seramik, 22-26 Eylül 2014 tarihlerinde
tasarımlarına yer veren Yurtbay Seramik için fuara
ortaya çıkardığı ‘Stone Lab’ koleksiyonunun doğala
Bologna Fuar Merkezi’nde düzenlenen
katılmak stratejik bir öneme sahip. Şirketin İhracat
en yakın 10 serisinden biri olan ‘Pietre Basaltina’,
Cersaie Fuarı’na 3. kez katıldı. Ürünlerini, 16. Hall,
Müdürü Gürkan Peker: “Fuara katılımımız, Türkiye
Kale Italia teknolojisiyle üretilerek tüketicinin
B61-B66 stantta sergileyen Yurtbay Seramik, bu yıl
seramik sektörünün uluslararası alanda tanıtımına
beğenisine sunuluyor. Doğada bulunan taşların
tasarımın çağdaş trendlerine açılıyor. Edilgres’in
hem yer hem de duvar karolarının tanıtımını yaptı. katkı açısından büyük önem taşıyor. Ar-Ge ve Ür-
renk ve yüzey dokularının olduğu gibi korunduğu
Günümüz trendleriyle uyumlu olacak şekilde taş,
Ge’ye verdiğimiz önemle, tasarıma yenilikçi bakış
ve bu özel taşların orijinal güzelliğinin tekrar ortaya
çimento, beton dokulu ürünler ve Retro
açımızı uluslararası sektör profesyonellerinin
konulduğu bir üretim sürecinden geçen ‘Pietra
tarzındaki 20x20 ürünlerinin
yanı sıra en yeni
20
İ
talya’nın prestijli seramik markası Edilgres,
beğenisine sunacağız.” diyerek
fuar ile ilgili beklentilerini paylaştı.
Basaltina’, doğal taşın eşsizliğini ve şıklığını yaşam
alanlarına yansıtmayı sevenlere cevap veriyor.
Türkiye / Yeni Ürün
Sofrada zarif lezzet; Aleta sofra tekstilleri
Y
az aylarının son günlerinde hazırlanan hafif yemekler, ağırlanan bolca misafir ve bol
sohbetle şenlik yerine dönüşen evlerimizde odak noktası sofralar oluyor. En doğal
ürünlerle şık servisler için Aleta ürünleri favori listenizde olabilir. Aleta, 23 yıllık bir geçmişe
sahip ve kurulduğu ilk günden beri ‘Doğal Yaşam’ sloganıyla sofra tekstilleri üretiyor.
Aleta’nın masa örtüsü, peçete, runner, Amerikan servis gibi ürünler ham keten kumaşla
vücut buluyor. Göz doyuran ve anti-statik bir malzeme olan keten, Aleta ile danteller,
işlemeler, halat aksesuarlar ve incelikli dikiş teknikleriyle buluşarak sofralarınıza doğal bir
shop.koleksiyon.com.tr, www.koleksiyon.com.tr
zarafet taşıyor. Artık Aleta marka sofra tekstillerine ulaşmak çok kolay.
Kastamonu Entegre ‘Artfloor’ ile
zemini sanatla buluşturuyor
A
hşap levha sektöründe Türkiye’nin ve dünyanın önde gelen şirketleri arasında
yer alan Kastamonu Entegre Ağaç Sanayi’nin 45 yıllık tecrübesiyle ürettiği
laminat parke “ArtFloor”, sanatı mekanların zeminine yansıtıyor.
Gelişen ve yenilenen teknolojiyi üretimine katarak ilerleyen Kastamonu Entegre’nin
birinci sınıf kalite anlayışıyla ürettiği komple yer döşeme sistemi olan “ArtFloor”
Modern çizgide geleneksel
hafıza: Divanbaba
22
laminat parkeler, zengin renk ve desen
çeşitleriyle ahşabın doğallığını aynı
zeminde buluşturuyor. Takılıp sökülebilme
sistemi sayesinde herhangi bir bozulma
F
arklı coğrafyaların kesişen kültürlerinden biri olan ‘divan’
olmadan defalarca çıkarılıp takılabilen
kavramını yaşatmak üzere tasarlanmış bir kanepe;
“ArtFloor” laminat parkeler, bu üstünlüğü ile
Divanbaba. Konforuyla var oluş sebebine gönderme yaparken
mekanlarda yapılacak dekorasyon
modernist çizgisiyle de bu günü yakalayan bir tasarım. Faruk
değişikliklerine göre düzenlenip
Malhan tarafından tasarlanan Divanbaba Osmanlı, Anadolu,
kullanılabiliyor. “ArtFloor” laminat parkelerin
Fas, Ortadoğu ve hatta Akdeniz'deki ‘divan’ kültürünü yaşatma
hızlı ve kolay montaj özellikleri zamandan
düsturuyla tasarlanmış. Modernist çizgisinde geleneklerin
ve işçilikten tasarruf edilmesini sağlarken,
hafızalarını taşıyan Divanbaba, çağdaş yaşam alanlarına uyum
tutkalsız montaj sistemi de yüzeylerin
sağlayan çizgisiyle geçmiş ve gelecek arasında bir bağ kuruyor.
lekesiz ve temiz kalmasını sağlıyor.
Türkiye / Yeni Ürün
Tepe Home, kışa hazır
H
er zevke ve bütçeye uygun modellerle tasarlanan yepyeni koleksiyon siz
evin ihtiyacı olan tüm ürünleri tek bir alanda bulabileceğiniz 2014-2015
L
Sonbahar-Kış koleksiyonu tüm Tepe Home mağazalarında sizleri bekliyor.
ve döşemelik, nevresim takımı, yatak örtüsü, havlu ve bornoz
Yatak Odaları, Oturma Odaları, Genç Odaları ve Yemek Odalarının
seti, mutfak tekstili, dekoratif aksesuar ve bebek ürünleri gibi
vazgeçilmezi doğal ahşap hissi ile sentezlenen yeni koleksiyonlarda; retro,
birçok şık tasarımlı ürünleri ile ilgi çekmeye devam ediyor.
provance, endüstriyel, klasik ve modern tüm çizgileri bulabileceksiniz.
Linens’te; kışın görselliğini yansıtan kar taneleriyle ‘Frozen City’,
Aksesuarlarda ise; sonbahar esintilerini bulabileceğiniz doğal ahşap figürleri,
romantik bir ambiyans sunan, doğanın güzellikleri, çiçek dalı ve
gümüş ve altının göz alıcılığını bulabileceğiniz salon aksesuarları ve
sarmaşık motifleriyle ‘Sweet Dreams’ ve gösterişin ve zenginliğin
mutfaklarınıza renk katacak yüzlerce ürün yeni koleksiyonda yerini aldı.
ön planda olduğu ‘Swag Time’ temaları karşımıza çıkıyor.
dekorasyon severler için özenle hazırlandı. Aksesuardan mobilyaya bir
24
Linens’ten 3 farklı koleksiyon
inens 2014 - 2015 Sonbahar/ Kış koleksiyonu bu sezon da ev
modasında farklılık yaratıyor. Yeni sezon koleksiyonu, perde
Türkiye / Yeni Ürün
CorePro LED serisine yeni
beyaz ışık alternatifi
P
Atlas Halı’dan evlere
‘Nar’ bereketi
hilips, öncüsü olduğu LED
olan CorePro serisiyle LED aydınlatmaya
K
geçiş için en ekonomik alternatifi sunuyor.
ipeksi dokusunu ve bereketli zenginliğini evlere taşıyor. Halı
Seriye eklenen yeni beyaz ışıklı lamba
üretiminde ilk kez kullanılan çok ince liflerden oluşan özel bir
alternatifi 32W ve 48W eş değerinde her türlü
iplik ile üretilen Nar serisi, ipeksi yapının yumuşaklığı ve
halojen ve enkandesan lamba yerine rahatlıkla
parlaklığı ile dikkat çekiyor.
endi kendini temizleyen doğal yapılı nano halı ile dünyada
teknolojisinin yeni ürün gruplarından
bir ilki gerçekleştiren Atlas Halı, yeni Nar serisi ile narın
Alanının başarılı
kullanılabiliyor. Yüksek enerji maliyetleri, kısa
kullanım ömrü ve düşük ışık kalitesi ile artık
tasarımcıları Özgür Uşaklıgil
raflardaki yerini kaybeden halojen ve enkandesan
ve Eda Güreli Şen’in tasarımını
lambalar yerine günümüzün teknolojisi LED, hem
yaptığı Nar serisi, tıpkı nar gibi
enerji tasarrufu hem de uzun kullanım ömrü sunuyor.
doğal ve çarpıcı renkleri
barındırıyor. Seride, bakırın
Dijital sanat galeriniz duvarlarınızda
kızılı, toprağın gri ve kahve
zle tasarım duvar kağıtları, tablolar,
Ö
doğanın ışıltılı tonları mat
panolar. Mekanınızın duvarlarını
detaylarla vurgulanıyor.
tonları yeşille buluşurken,
süsleyecek yaratıcı ve zevkli eserler bir‘tık’ile
elinizin altında. Yaratıcılığın ve tasarımın
hayatımızın her alanında öne çıktığı
günümüzde, artık duvarlar da sanat eserlerine
dönüşüyor. Nishart, ressam ve grafik tasarım
sanatçılarının eserlerinin sergilendiği ve
satışının yapıldığı bu içerik ve misyona sahip
Türkiye’nin ilk ve tek platformu. Farklı
konseptteki 1000’e yakın görselden seçeceğiniz
www.atlashali.com.tr
tasarım duvar kaplaması, kanvas üzerine baskı,
kasnaklı tablo olarak sunulabiliyor.
26
www.nishart.com
Türkiye / Yeni Ürün
Doğadan ilham alan renkler
V
itale’nin doğadan ilham alan Sonbahar-Kış koleksiyonununda toprak
tonları, hardal, turkuvaz renkler dikkat çekiyor. Çizgisel tasarım, arkaik
dönem esintileri ve minimal çizgilerin kullanıldığı koleksiyon, evinde
sadeliği sevenler için tasarlandı. Yeni koleksiyonun ‘Harita ve İstanbul’
serisi şıklığıyla göz dolduruyor. Eski dönem Dünya Haritaları’nın tabak,
matara, küllük, vazo üstüne çalışılmasıyla oluşturulan koleksiyonda,
yaldızlı renkler ve kızıl-kahve tonları ağırlık kazanıyor.
İstanbul serisi, yaşam alanında nostaljiyi hissetmek isteyenler için
ideal. Gri renkler, siyah-beyaz fotoğraf baskıları ve eskitme tasarım
dönemin havasını başarıyla yansıtıyor. Evdema mağazalarında satışa
sunulan Vitale’nin yeni koleksiyonunda dikkat çeken unsurlar arasında,
temalı ürünler, minimalist mobilyalar, avangard tarzda boy aynaları ve
seramik eskitme aksesuarlar yer alıyor.
Kuş Kafesi Atölye’de eski eşyaya yeni tasarım
K
uş Kafesi Atölye, Muzna Abdülhamit’in eskiye ait objeleri yeni yorumlarla adeta tekrar
canlandırdığı, benzersiz işlere imza attığı bir tasarım evi. Türkiye’nin yanı sıra İtalya, ABD,
Fas gibi dünyanın farklı köşelerinden topladığı farklı kültürlere ait eşyaları, yeni sahiplerine
yepyeni yorumlarla sunuyor. Standart dekorasyon malzemeleri yerine yaşanmışlık izleri taşıyan
farklı tarzdaki eşyaları, yenilenmiş halleriyle yaşadığı mekanlarına taşımak isteyenleri mutlu
ediyor. Tüm dünyayı gezip farklı ruhlara hitap eden objeleri, kendi zevkiyle tek tek topluyor.
Eski mobilya iskeletlerini tozlu hallerinden çıkartarak yepyeni bir kimliğe bürüyor. Eski ahşap
www.kuskafesi.com.tr
bavulları mücevher kutusuna dönüştürüyor,
sadrazam kaftanlarından yatak başı ve koltuk
örtüleri yapıyor, asırlık bir kapıyı orta sehpa
olarak yeniden tasarlıyor.
Tasarımcı Muzna Abdülhamit, Kuş Kafesi
Atölye’de mekanlarına yeni bir kimlik
kazandırmak isteyenleri Alaçatı’da hizmet
veren dükkanına davet ediyor.
28
www.evdema.com
Türkiye / Yeni Ürün
Sırrı boyasında!
T
ÜYAP Kongre ve Fuar Merkezi’nde 27 Eylül -1 Ekim 2014
tarihlerinde düzenlenen İntermob Fuarı, mobilya
Evinizin her köşesinde yeniliğin
keyfini çıkarın
sektörünün önemli buluşma noktalarından biri olurken,
Türkiye ve yurt dışından binlerce ziyaretçiyi ağırladı.
Dewilux,17. Intermob Fuarı’nda 6. Hall’de yer alan 601/B no’lu
standında sergilediği mobilya vernik ve sonkat boyaları, ahşap
koruyucu ve vernikler ile parke cilalarından oluşan ürünleri ve
yüzlerce renk seçeneğiyle fuarı renklendirdi. Dewilux mobilya
sektörünün sunduğu ürünlere üstün özellikler kazandırıyor,
tüm ahşap yüzeyleri koruyarak ömürlerini uzatıyor.
D
aha Güzel Evler, Daha Güzel Hayatlar, sloganıyla yola çıkan Koçtaş, sezonu tasarımı
rahat kullanımla birleştiren yeniliklerle karşılamaya hazırlanıyor. Koçtaş’ın yeni çıkan
‘2014 Dekorasyon Kataloğu’nda; yatak odasından antreye, çalışma odasından salona,
evinizin her köşesinde kullanacağınız birbirinden şık mobilya, aydınlatma ve dekorasyon
ürünleri yer alıyor. Renkli, Klasik, Modern ve Naturel olmak üzere 4 ana tema ve yaratıcı
dekorasyon fikirlerine yer veren katalog, evinize yenilik katacak birçok seçenek sunuyor.
www.idermobilya.com
Huzurun rengi ‘göreme’ koltukla evinizde
M
odern mobilyalarıyla yaşam alanlarını canlandıran İder Mobilya, Göreme
koltuk takımıyla huzuru ve konforu evlerinize getiriyor. Krem renginin
hakim olduğu Göreme koltuğun yastıklarında ise koyu kahverengi tonlar ve
uyumlu çiçek desenleri göze çarpıyor. Geniş oturma alanı sayesinde istediğiniz
şekilde dinlenmeye imkan veren İder Mobilya Göreme koltuk, estetik
güzelliğiyle olduğu kadar fonksiyonelliğiyle kullanıcılarından tam not alıyor.
Yatak olabilme özelliğiyle çok amaçlı kullanılabilen bu koltuklar sandıklı saklama
bölmesiyle de dolabınızdaki fazlalıklara yer açıyor.
30
Türkiye / Yeni Ürün
Thea Neva hayata ışık katıyor
E
lektrik anahtarı ve prizlere yüksek teknolojiyi estetikle
yaşam alanlarına bambaşka bir ışık taşıyor. Son yüzyılın keşfi
F
LED aydınlatmayı elektrik anahtarı tasarımlarına taşıyan
kullanılabilir olması, sarfiyat avantajı ve
Thea, büyük yenilikle birlikte tüm kullanıcılara eşsiz bir
uygulama kolaylığıyla boya ustalarına
konfor sunuyor. Neva serisinde elektrik anahtarları üzerinde
büyük faydalar sağlıyor. Filli Boya yeni serisi
yer alan mavi renkli, soft ve dekoratif LED'ler, mekânları göz
İxir’in 2 yeni ürününü boya ustalarının
zevkine uygun şekilde renklendirirken karanlıkta anahtarın
beğenisine sundu. Filli Boya’nın; yeni, yüksek
yerini bulmanızı da kolaylaştırıyor. Neva serisinin
kaliteli, mat görünümlü, ekonomik
tasarımları, dünyaca ünlü Türk tasarımcı Mirzat Koç’un
dekoratif iç cephe boyası İxir
imzasını taşıyor. Mirzat Koç, yaratıcı çizgileri ile Neva’da
Fonksiyonel İç Cephe
teknolojiye farklı bir yorum getiriyor. Thea Neva Line,
Boyası, üstün
dinamizmin ruhunu taşıyan mekânlardan hoşlananlar için
performansı ve
bronz, gümüş ve siyah renk alternatiflerini sunuyor.
özellikleri ile boya
yorumlayarak yansıtan marka Thea, Neva Serisi ile
www.viko.com.tr
Ustaların sihirli
ellerine ixir yakışır
illi Boya’nın yeni dekoratif iç cephe ürünü
‘İXİR’; hem duvarda hem de tavanda
ustalarına büyük
32
Kale’den kusursuz mantolama
kolaylıklar getiriyor.
K
ale’nin yenilikçi ürünü Mantostone, ısı yalıtım levhası yapıştırma ve sıva harcında
Cephe Boyası %20’ ye
standartların üzerine çıkarak, daha hafif, kolay uygulama ve uzun ömürlü mantolama imkanı
varan sarfiyat avantajı
sunuyor. Yapı sektörünün öncü markası Kale, inşaat sektörüne yönelik ürün gamında yeniliklere
özelliği ile uygulamacılara hem kolaylık hem
imza atmaya devam ediyor. Kale’nin geliştirdiği taşyünü levhası hafif yapıştırma ve sıva harcı olan
de kazanç sağlıyor.Yüksek örtücülüğe sahip
Mantostone, yüzde 40 daha hafif ve daha düşük su emme özelliği ile
İxir Fonksiyonel İç Cephe Boyası aynı zamanda
İxir Fonksiyonel İç
Türkiye’de bir ilk olma özelliğini taşıyor.
hata göstermeyen tam mat dokusu ile usta
Yüksek esneklik ve tutunma gücüne sahip,
dostu. İxir Fonksiyonel İç Cephe Boyası iç
nefes alabilen, hava koşullarına, suya ve
cephelerde duvarlar dışında aynı zamanda
darbelere karşı dayanıklılığıyla farklılık
tavan uygulamalarında da kullanılabiliniyor.
yaratan Mantostone; uygulamada
Tam mat dokudaki ‘Ixir Fonksiyonel İç Cephe
sağladığı kolaylıklarla da yapıştırma ve sıva
Boyası, tavan ve duvarlarda %20 sarfiyat
harcı olarak sektöre yenilik getiriyor.
avantajıyla üstün performans sağlıyor.
Türkiye / Yeni Ürün
Banyolarda sadeliğin
görkemi, Creavit Salt’ta
H
ızla bireyselleşen günümüz insanı için
banyolar artık evin herhangi bir köşesi
olmaktan çıkıyor. Üstelik günün en güzel anlarının
yaşandığı bu özel mekanlar sadece yaşam
tarzımızı değil, kişiliğimizi de yansıtıyor. Özgün
tasarımlı ürünleri, şıklığı ve fonksiyonelliğiyle stil
sahibi banyolara imza atan Creavit’ten banyo
keyfinize keyif katacak yeni bir banyo mobilyası
Çimento ve beton dokusu
Yurtbay Seramik ile her yerde
geliyor. “Banyo bu tarafta” mottosuyla çeyrek
asırdır banyo modasına yön veren Creavit’in 2014
Koleksiyonu’nun öne çıkan ürünlerinden olan Salt
Banyo Mobilyası hayallerinizdeki muhteşem
banyoyu gerçeğe dönüştürüyor.
Y
urtbay Seramik, son yılların popüler dokularından biri olan çimentoyu seramikle buluşturuyor.
Özellikle mimarların vazgeçemediği çimento yüzey, Cemento Serisi’nde öne çıkarken betondan
ilham alan Form Serisi ile mükemmel bir bütünlük sağlıyor. Siz de duvarda Cemento’nun (45x90 cm.)
oksit dekoru ile zeminde Form’un (60x60 cm.) uyumunu keşfedin, hayalinizdeki mekânları hayata geçirin.
Cemento Serisi, beyaz, gri, bej, oksit, antrasit olmak üzere beş farklı renk alternatifi ve 45x90 cm., 60x60
cm. ebatlarında satışa sunuluyor. Betonun doğal görünümü ve dokusunun seramiğe aktarıldığı mat
yüzeyli Form Serisi de 60x60 cm. ebatlarında, gri rengiyle yaşam alanlarına değer katıyor.
Venida serisinde geçmişle modernizm bir arada
G
eçmiş ve modern çağ bir araya gelerek büyüleyici
bir çapraz kültür oluşturmak için güçlerini
birleştiriyor. Villeroy&Boch Karo tarafından geliştirilen
yeni duvar ve zemin serisi Venida’nın gri ve bej
renklerinden oluşuyor. Altın ve gümüş gibi yüksek
kalitede dekoratif unsurlar içeren şerit dekorlar zengin
www.creavit.com
34
bir tasarımın yakalanmasını mümkün kılıyor.
İçmimari, tasarım ve yaşam kültürü dergisi
ISSN 1305-9580
TMMOB İçmimarlar Odası Adına
İmtiyaz Sahibi
Hüseyin Tolga Koyuncugil
Yayın Kurulu
İçmimar Metin Kaşo, İçmimar Sema İşbilir,
Yrd. Doç. Dr. Betül Bilge
Oya Şenyurt, Esra Karataş
Editör
Esra Karataş
Portre Röportaj
Esra Karataş
Yrd. Doç. Dr. Betül Bilge
Grafik Tasarım
Meral Kal Avseren
Kapak Fotoğrafı
İçmimar Zekai Selen
Reklam
Özge Gönültaş
Çeviri
Bilal Çölgeçen
Web
www.icmimar.org.tr
Yapım ve Yönetim
Ajans Paralel
Hürriyet Mah. Dr. Cemil Bengü Cd.
No: 73/3 Kağıthane 34403 Şişli
Tel: 0212 291 39 00
Faks: 0212 296 07 50
Baskı
Ada Ofset Matbaacılık Teks. Gıda San. Tic. Ltd. Şti
Adres: Litros Yolu 2.Matbaacılar Sitesi E Blok No: (ZE2) 1.Kat
Topkapı - İST.
Telefon: (0212) 567 12 42 - (0212) 567 87 77
Fax: (0212) 544 78 64
E-mail: [email protected]
TMMOB İçmimarlar Odası Genel Merkezi
Turan Güneş Bulvarı 701. Sk.
18/3 Çankaya Ankara
Tel: +90 312 441 05 96 – 97
Faks: 0212 441 05 98
Yayın Türü
Yerel Süreli Yayın
Uyarı: Derginin her hakkı saklıdır. TMMOB İçmimarlar Odası’nın ücretsiz yayınıdır.
Ücret karşılığı satılamaz. Bu dergide yayımlanan her türlü yazı, makale, fotoğraf ve
illüstrasyonun, elektronik ortamlarda dahil; alıntı, yayın v e çoğaltma hakkı sadece
TMMOB İçmimarlar Odası’na aittir. Dergide yer alan hiçbir yazı-fotoğraf-materyal izinli
veya izinsiz çoğaltılamaz, kullanılamaz. Yayımlanan yazıların, ve yazı içeriğindeki
alıntıların sorumluluğu yazarlarına, fotoğrafların sorumluluğu fotoğraflayanlara, ürün
tanıtımları ve reklamların sorumluluğu ise reklam verenlere aittir.
37
TMMOB İçmimarlar Odası - Haber / Dünya İç Mekanlar Günü
Dünya İç Mekanlar Günü etkinliklerinin ardından
U
luslararası İçmimarlar / İç mekan Tasarımcıları
yeni değerler ekleyip fark yaratışını
fikirlerin somutlaşmış hallerinin sergisi yine etkinlik
Federasyonu IFI (The International Federation
somutlaştırıyoruz. 31 Mayıs 2014’te ‘World Interiors
alanında yapıldı. Bu süreci gözlemlemek ya da o
of Interior Architects/Designers)her yıl mayıs ayının
Day’ (Türkiye’deki adıyla Dünya İçmimarlar Günü)
ellerden biri olmak isteyen herkese açık etkinlik için
son cumartesi gününü Dünya İç mekanlar /
kapsamında Ankara’da TMMOB İçmimarlar Odası
alanda atölyelerle eş zamanlı olarak yurt içinden ve
İçmimarlar Günü olarak belirlemiştir. Bu yıl "2014
Ankara Şube tarafından gerçekleştirilen etkinlik tek
yurt dışından meslek profesyonelleri; Sayın Korhan
Dünya İç mekanlar Günü" WID 2014 (World Interiors
gün olarak gerçekleşti. Etkinlik alanı ANSE MDM
ŞİŞMAN (aydınlatma alanındaki profesyonel
Day) 31 Mayıs 2014 tarihinde “Tasarım Fark
olup etkinlik günü alana, 10 adet atölye kuruldu.
bilgileriyle/planlux) ve Sayın Emre ŞEKER (Türkiye’de
Yaratır”(Design Matters) başlığı ile kutlanmıştır.
Etkinlik açılış konuşmaları TMMOB İçmimarlar Odası
başlayıp İtalya’da devam etmekte olan tasarım
Yönetim Kurulu Başkanı H. Tolga KOYUNCUGİL ve
serüveni ve tecrübeleriyle) söyleşiler
/İçmimarlar günü kapsamındaki etkinlik TMMOB
TMMOB İçmimarlar Odası Ankara Şube Yönetim
gerçekleştirdiler. Aynı zamanda ürünlerini inceleyip
İçmimarlar Odası Ankara Şube tarafından ANSE
Kurulu Başkanı Emrah KAYMAK tarafından yapıldı.
tanıtımlarını görebileceğiniz firma stantları da gün
31 Mayıs 2014’te Ankara’da Dünya İç Mekanlar
MDM'de gerçekleştirilmiştir. “Tasarım Fark Yaratır’’
38
Kurulan atölyelerde gün boyu tasarım
boyu alanda yer aldılar. Tüm bunlara canlı müzik
başlığıyla; tarih boyunca geçmişi biriktirip geleceğe
kavramıyla uğraşan fikirler ellere, eller malzemelere
aracılığıyla zarif bir dokunuş yapıldı. Etkinlik
yol alan tasarım kavramının, beslendiği birikime
değdi. Gün sonunda ise yeni değerlerle fark yaratan
sonunda atölyelerden çıkan eserlerin sergisi yine
İçmimarlar Odası Yönetim Kurulu Başkanı
gülümsemeler eşliğinde ölümsüzleştirildi.
H. Tolga KOYUNCUGİL’e,
Teşekkür;
Etkinliği üstlenip gerçekleştiren TMMOB
İçmimarlar Odası Ankara Şube Yönetim Kurulu
Sunumlarıyla ufkumuzu açan ve etkinliğimize
renk katan Sn. Erdem ŞEKER ve Sn. Korhan ŞİŞMAN’a,
Atölyelerimizdeki profesyonel faaliyetleri ve
Üyelerine, TMMOB İçmimarlar Odası Ankara Şube
etkinliğe destekleri için Yrd. Doç. Dr. Sn. Sıdıka
Yönetim Kurulu Başkanı Sayın Emrah KAYMAK’a,
ARLI, Öğr. Gör. Sn. Füsun KAVALCI, Sn. Reha
Etkinlik sürecinde üstlendikleri ekstra
BENDERLİOĞLU, Öğr. Gör. Sn. Nazlı Nazende
sorumluluk ve harcadıkları çaba için TMMOB
YILDIRIM, Araş. Gör. Sn. Serdar Egemen
İçmimarlar Odası Ankara Şube Yönetim Kurulu II.
NADASBAŞ, Sn. Ayşegül COŞKUN ERDEM ve
Başkanı Sayın Reyhan REVAN’a ve TMMOB
Sn. Dilan YETİŞ EGEMEN’e,
İçmimarlar Odası Ankara Şube Yönetim Kurulu
Üyeleri: Sayın Yasin Coşar YAĞCI, Sayın Ömer
SENCAR, Sayın Emrah UZUNOĞLU ve Sayın Göktuğ
TÜRKOĞLU’na,
Etkinliğe katılımı ve konuşması için TMMOB
Sponsor firmalarımız; Osmanlı Reklam, İpek
Ozalit, İntema Mutfak-BND Mimarlık ve 4duvar’a,
Etkinlik hazırlık süreci ve etkinlik alanı
faaliyetlerindeki destekleri için ANSE MDM yönetim
kuruluna ve ANSE MDM personeline,
Etkinlik alanındaki ikramları ve destekleri
için Fuga Mobilya’ya, alandaki destekleri için
Enne Mobilya’ya,
Hacettepe Üniversitesi, Atılım Üniversitesi ve
Çankaya Üniversitesi’nden etkinlik alanında görev
alan öğrenci arkadaşlarımıza,
Etkinliğe katılan meslek profesyonelleri,
öğrenciler ve tüm konuklarımıza,
TMMOB İçmimarlar Odası - Haber / Dünya İç Mekanlar Günü
etkinlik alanında yapıldı. Bu anlar, fotoğraflarla ve
TMMOB İçmimarlar Odası Ankara Şube Yönetim
Kurulu adına teşekkürlerimi sunuyorum.
Şeyma DUZAĞADÜŞMEZ
Organizasyon Koordinatörü /
TMMOB İçmimarlar Odası
Ankara Şube
Organizasyon Komisyonu Başkanı
39
Söyleşi / İçmimar Orhan Esen
İÇMİMAR ORHAN ESEN MEKAN TASARLAMANIN ÖNEMLİ BİR MİSYON OLDUĞUNU SÖYLEDİ
‘İçmimarlar
amatör
ruhlarını asla
kaybetmemeli’
merak okul başlayınca yerini çizgilere bıraktı.
Resim yapmayı çok seviyordum, karakalem
resimler yapıyordum üstelik. Ailem orta halli bir
aileydi, benim bu merakımı değerlendirip
yönlendirecek bilgiye sahip değildi. Bir an evvel
hayata atılıp para kazanabilmem için ortaokula
başlayınca beni sanat okuluna yazdırdılar.
O zamanlar sanat okulunda 1. sınıfta 3’er
aylık sürelerle tesviye, demirhane ve
marangozhane atölyelerinde eğitim
alınıyordu. 1. sınıfın sonunda öğrencinin
Tatbiki Güzel Sanatlar Fakültesi’nden
1963 yılında mezun olan içmimar
Orhan Esen, Sümerbank’ta ‘dekoratör’
olarak işe başladı. 1968’de
İzmir Enternasyonal Fuarı pavyon
düzenleme tasarımıyla başarı ödülünü
birincilikle alan Esen, genç içmimarlara
atölye çalışmalarını izlemelerini,
amatör ruhlarını ve meraklarını
kaybetmemelerini salık veriyor
başarısına göre istediği bölümü okurdu. Ben
ağaç işlerini tercih ettim, başarılı bir şekilde
orta ve lise eğitimimi tamamladım.
Eskişehir Sanat Enstitüsü’nü bitirdikten sonra
hemen üniversiteye devam edemedim, 2-3
sene seçtiğim bölümle ilgisi olmayan yerlerde
çalıştım, sonra Eskişehir’de Sümerbank’ın basma
fabrikası bulunuyordu, oraya girebilmek için
İTGSYO Tekstil Bölümü’nde okumaya karar
verdim. Kaydımı yaptırmak için 1959 yılında
İstanbul’a gittim. Tekstil bölümüne kayıt olmak
Röportaj ve fotoğraflar: Ece ESEN
üzere iken rahmetli okul müdür yardımcısı Fethi
Bey’in uyarısı üzerine; Eskişehir Erkek Sanat
40
Tasarıma olan ilginiz nasıl başladı? Hangi
Enstitüsü Ağaç İşleri’nden mezun olamam,
okullarda eğitim aldınız? İçmimarlık
İçmimarlık Bölümü’nü tercih etmem halinde,
Bölümü’nün sizdeki geçmişini özetler misiniz?
yalnızca seçme sınavı ile okula girebileceğimi
Tasarımın ne olduğunu bile bilmediğim çağlardı, 4-5
söyledi. Bunun üzerine tercihimi İçmimarlık
yaşlarımdı sanırım. Bana alınan oyuncakların içini
Bölümün’den yana yaptım. Seçme sınavında
hep merak edip oyuncakları parçalara ayırır, nasıl
başarı göstererek, tasarıma olan ilgimin bilinçli
yapıldığını, nasıl çalıştığını incelerdim. Sonra bu
sürecine başlamış bulundum.
Atölye çalışmalarımızdaki teşhir vitrini,
Cevdet Koçak (Mobilya stilleri ve suluboya desen
kontrbüfe, sandalye tasarımı ve birebir
çalışmaları),
atölye uygulaması olurdu. Okul dışında ise
İsmail Özışık (Teknik resim),
Darülaceze’de akşamları yardım amacı ile
Neşet Hoca (adını hatırlayamadım), (Oymacılık)
sandalye imalatında çalışmalar yaptık.
Herr Rommel (Buluş, kompozisyon, perspektif)
İlk sene şantiye stajımı döner sermayeye
Herr Unterberger (Mobilya konstrüksiyon ve
bağlı olarak, Sultan Ahmet Erkek Sanat
uygulamaları)
Enstitüsü’nde yaptım. Çalışmalar arasında
Fethi Yazgan (yazı stilleri)
meyve kükürtleme kasaları, masif
Sevim Eti (sanat tarihi)
paravanalar vardı.
İkinc idönem stajımı rahmetli hocamız Herr
Rommel aracılığı ile Almanya’da Kircheim unter
Nasıl bir öğrencilik geçirdiniz?
O yıllarda (1959-1963) öğrencilik yapmak bütün
ambalaj kağıtlarının tüylü yüzeylerini suluboya
Teck’te, Rohrer adlı firmanın fabrikasında radyo
zorluklara rağmen güzeldi, okuldan yani
ile boyar kurutur, ve markiteri tarzında schöller
televizyon kutuları için ahşap imalatı montaj
Akaretler’den, Aksaray’daki yurdumuza yürüyerek
kartonuna yapıştırarak perspektiflerimizi
bölümünde üç ay süre ile çalıştım.
giderdik. Sonbaharda çınar ağaçlarının solmuş
renklendirirdik. Ayakkabı mağazası, sınıf tefrişi,
yapraklarının üzerine bastığımda çıkardığı
öğrenci sırası, oturma bankı tasarımı ve
Avusturya Viyana’da tamamladım. Adını
melodiler eşliğinde zevkle yürür, yaptığımız işten
projelendirmesi yaptığımız işlerden bazılarıydı.
hatırlayamadığım mobilya fabrikasında, konut
Son stajımı ise Herr Unterberger kanalı ile
büyük bir keyif alırdık. Eminönü’ne geldiğimizde
mobilyaları montaj ve polyester uygulamaları
balık ekmekle karnımızı doyurur, yurdumuza
bölümlerinde fiilen üç ay süre ile çalıştım.
dönerdik. Bölümler arası birbirmizi sürekli ziyaret
Söyleşi / İçmimar Orhan Esen
Bölüm hocalarınız kimlerdi?
Dört yıl sonunda 1959-1963 yılları
ederdik, Dekoratif Bölümü’nden bana gelip
arasında eğitim almaya başladığımız toplam
perspektif çizdirirlerdi. Bu iletişim hep vardı. Bütün
15 kişilik mevcudu bulunan sınıfımızdan
bölümlerin ortak aldığı dersler vardı (hukuk, sanat
yedi kişi olarak mezun olduk.
tarihi, kültür tarihi, yabancı dil gibi) buluş
kompozisyon (basic design) dersini her bölüm
O yıllarda Türkiye’de içmimarlık mesleğine
kendi içinde yapardı.
nasıl bir bakış açısı hakimdi?
Mezun olduğum senelerde içmimarlığın
O sıralarda ne tür projeler yapıyordunuz?
tanındığını söylemek pek mümkün değildi.
Bütün çalışmalarımızı okulda yapardık; mesken
Mezun olduktan sonra ilk iş başvurusu
maketleri, perspektif çalışmaları... Öneğin
yaptığım Sümerbank’ta ‘dekoratör’ kadrosu ile
41
Söyleşi / İçmimar Orhan Esen
işe başladım. Mağaza, banka, fabrika sosyal
tesisleri ve fuar pavyonları çalışmalarında
bulundum. 1968 yılında İzmir Enternasyonal
Fuarı pavyon düzenleme tasarımı konusunda
1. başarı ödülü aldım (belgelerime maalesef
hala ulaşamadım, aramaktayım).
1971-72 yılları arasında Kutlutaş
firmasının Intercontinental Oteli inşaatında
ve iş sahibi sayın Nurettin Koşak’ın
Maçka’daki ikametgahının tefrişini ve
mobilya imalatlarını uyguladım.
1966-1974 yılları arasında Sümerbank
Genel Müdürlüğü İnşaat Müdürlüğü Mimari
Büro kısmında çeşitli çalışmalarımı sürdürdüm.
Kurum değiştirerek, Devlet Malzeme Ofisi
Genel Müdürlüğü Standardizasyon ve Kalite
Kontrol Dairesi Başkanlığı Şube Müdürlüğü
görevini yürüttüm. Burada, tek içmimar olarak
20 yıl boyunca Büro Mobilyaları Standartları
kullanım kolaylığı, sağlamlık-dayanıklılık ve
çok zaman ayırmalarını, atölye çalışmalarını
konusunda çalışmalarda bulundum.
estetik olmasının yanı sıra ekonomik
izlemelerini, önemle tavsiye ederim.
Sayısını ve ismini hatırlamadığım birçok büro
özelliklerinin de gözardı edilmemesi dikkat
mefruşatlarının prototip numunelerini
edilmesi gereken hususlardır.
disiplinlerden kopmamalarını, üç boyutlu
düşünebilmelerini, teknolojik destek
projelendirmesini, detaylandırılmasını,
42
Ayrıca içmimarlık gibi tasarımla ilgili diğer
imalat denetimlerini sağladım.
Genç içmimarlara ne önerirsiniz?
konusunda yardım almalarını, el ile çizme
1994 yılında emekli oldum.
Günümüz teknolojisinde her geçen gün yeni
becerileri ve kendilerini ifade etme biçimleri
malzemeler üretilmektedir. Bu bakımdan
üzerinde önemle durmalarını tavsiye ediyorum.
Tasarım sizin için ne ifade ediyor?
genç içmimarlara; malzeme yeniliklerini sıkı
Biz insanların yaşadıkları mekanları tasarlıyoruz
Tasarımın tarifini yapmam gerekirse; öncelikle
bir şekilde takip etmelerini, imalatı zorlayıcı,
bu çok önemli bir görev ve misyondur. Bunu
tasarlanacak ürün veya mekanın isteklerinin
maliyeti arttırıcı form ve tasarımlardan
asla unutmamaları ve amatör ruhlarını
anlaşılması, buna göre malzeme seçimi,
kaçınmaları ve en önemlisi masa başı
kaybetmemelerini daima öğrenmeye açık ve
imalatın uygulanabilirliği, üretilebilirliği,
çalışmadan ziyade uygulama alanlarına daha
meraklı olmalarını öneririm.
A
vrupa Arkeologlar Birliği’nin (EAA European Association of
Archaeologists) 20. Yıllık Kongresi 10-14 Eylül 2014 tarihleri arasında
İstanbul Teknik Üniversitesinin ev sahipliğinde İstanbul’da yapıldı.
Avrupa Arkeologlar Birliği, kongreleri her yıl başka bir Avrupa ülkesinde
düzenlenir ve yeni kuramların geliştirilmesi, tartışılması, sorunlara çözüm
aranmasında bir “açık forum” niteliği taşır. İstanbul’da düzenlenen 20. kongre
beklenenin çok üzerinde bir ilgi görmüş ve Avrupa’da arkeoloji ve
kültürel miras alanlarında son 50 yıl içinde yapılmış en geniş katılımlı
toplantı olmuştur. İstanbul Kongresi, 45 paralel oturumda 2000’e
Kadıköy Belediye Başkanı Aykurt Nuhoğlu, İstanbul Şube Başkanı Y. Taner Gültekin,
Yönetim Kurulu üyesi Hatice Yıldız, yedek üye Tülay Mutlu.
yakın sözlü bildiri, 300’e yakın poster ve 12 sergi ile bir bilim şölenine
TMMOB İçmimarlar Odası / Haber
Avrupa Arkeologlar Birliği
20. Yıllık Kongresi’ni yaptı
İstanbul Şube
Kadıköy Belediye Başkanı
Aykurt Nuhoğlu’nu ziyaret etti
dönüşmüştür. Kongreye dünyanın çok farklı bölgelerinden, toplam
74 ülkeden bilim insanları katılım göstermiştir. Kongre
Eşbaşkanlığını Prof. Dr. Mehmet Özdoğan ile Prof. Dr. Turgut Saner
yaptığı, EAA Başkanı Prof. Dr Friedrich Lüty’nin de katılım gösterdiği
toplantı için İstanbul Teknik Üniversitesinin şehir kampüslerinden
Taşkışla ve Makine Fakültesi binaları tahsis edilmiştir.
Arkeoloji ve kültürel miras alanlarında birçok uluslararası
kurumun yönetim kurulu toplantıları ve çalıştayları da İstanbul Kongresi
kapsamında gerçekleştirmiştir. Kongre Düzenleme Kurulu ayrıca İstanbul’un
çeşitli yerlerinde çok sayıda paralel sergi ve konferansın gerçekleşmesi için
çalışmalar yapmıştır. Kongre’nin ana konusu ‘Birleştiren Denizler, Sınırlar
Aşan Kültür İlişkileri’ olarak belirlenmiştir. Kongre sadece arkeologların değil,
sanat ve mimarlık tarihçilerinin ve bu alanlarla ilişkili sosyal ve fen bilimleri
araştırmacılarının da en güncel yorumlarını içermektedir. Kongrenin kent ve
İstanbullular ile bütünleşmesi, Türkiye’de arkeoloji ve kültürel miras
konularındaki hassasiyete katkıda bulunması Kongre Düzenleme
Kurulu’nun en büyük dileğidir.
2 Ağustos 2014 tarihinde TMMOB İçmimarlar Odası
İstanbul Şubesi olarak Kadıköy Belediye Başkanı Aykurt
Nuhoğlu’nu makamında ziyaret edip içmimarların projelerde
yer alması ve odaya bağlı içmimarların belediyelerde
çalışmalarını sağlayacak imkanların verilmesini belirttik. Sayın
Aykurt Nuhoğlu meslek odalarının önemini vurgulayarak
meslek odalarının varlıklarının çok önem taşıdığını ve
İçmimarlar Odası İstanbul Şubesi ile müşterek çalışmalarda
fikir ve proje bazında çalışabileceğini belirtti. İçmimarlar
Odası’nın dergisi tanıtıldı ve muhtelif mesleki sorunlar üzerine
sohbet toplantısı yapıldı. Bu görüşme, İstanbul Şube Başkanı
Y. Taner Gültekin, Yönetim Kurulu üyelerinden Hatice Yıldız ve
yedek üyelerden Tülay Mutlu’nun katılımıyla gerçekleşti.
1
43
Çizimler ve Resimler / İçmimar Zekai Selen
İçmimar Zekai Selen
İçmimar
1943 Ankara doğumlu İçmimar Zekai Selen,
ilkokuldan sonra Birinci Erkek Sanat Okulu’nun
Ağaç İşleri Bölümü’nü bitirdi. İstanbul Tatbiki
Güzel Sanatlar Yüksek Okulu Mobilyaİçmimarlık Dekoratörlük Bölümü’nden 1969
yılında mezun oldu. Çeşitli mağazaların iç-dış
tasarım ve uygulamalarını yapan Selen,
mobilya mağazaları iç-dış tasarım projeleri ve
kontrolorlüğünün yanı sıra villa, konak
projelerini hayata geçirdi. Mobilya fabrikalarına
İçmimar Daşınman olarak hizmet veren Selen’in
imalata dönük tasarımları 25 yıl üretildi.
1980’lerde Arabistan’a yaptığı villa dekorasyon
işlerinin yanı sıra otel, tatil köyü, yemekhane,
alay binası, orduevi, komutanlık binası, sinema
salonuna gibi birbirinden farklı işlere imza attı.
44
Resim ve Çizimler
45
Çizimler ve Resimler / İçmimar Zekai Selen
46
Çizimler ve Resimler / İçmimar Zekai Selen
Yusuf Sadık Konağı.
Ç
ağdaş tasarımcı kendi meslek alanının birikimini
farklı disiplinlerin sunduğu bilgi birikimi ve
koymak hedefini taşımaktadır.
Farklı alanlardan bilgilenme sürecinde ortaya çıkan
beceriler ile zenginleştirerek etik, sosyal, psikolojik, yasal,
sorunların ve olası çoz̈ üm önerilerinin bir tartışma
ekonomik değerleri içeren, topluma ve çevreye duyarlı
ortamında değerlendirilmesi; kültürel değerler bütünü
ürünler elde etmeyi hedefler. Sonuç ürünün
ve bilişim döneminin talepleri doğrultusunda gelişen
disiplinlerarası destekle sağladığı yararın ve farklılaşmaya
yeni teknolojilerle biçimlenen yeni yöntemlerin ele
ne türden cevaplar verdiğinin irdelenmesi ve bu
alınması Sempozyumun ana hedeflerindendir.
bağlamda çağdaş sanat ve tasarım eğitiminin içeriğinin
Sempozyum Takvimi
geliştirilmesi amacıyla düzenlenen‘2. Sanat ve Tasarım
2. Sanat ve Tasarım Eğitimi Sempozyum ve
Eğitimi Sempozyumu’farklı disiplinleri bir araya getirerek
Çalıştayı‘Disiplinlerarası Tasarım’27-28-29 Nisan 2015
önemli bir tartışma ortamı yaratacak.
Bildiri özetlerinin son gönderim tarihi:14 Kasım 2014
Sempozyumun Amacı: Sempozyum;
Bildiri özetleri kabul edilenlerin ilanı: 1 Aralık 2014
Farklı disiplinlerin ortak paydalarının ortaya
Bildiri tam metinleri son gönderim tarihi: 2 Şubat 2015
çıkarılması, tasarım ve uygulama sürecinde
Bildiri tam metinlerinin kabul sonuçlarının
ortaklıklarının izlenmesi,
duyurulması: (e-posta ile kabul mektuplarının
Disiplinlerarası tasarım sürecinde karşılaşılabilecek
sorunların çoz̈ üm arayışına katkıda bulunacak
gönderiminin başlaması) 9 Mart 2015
http://gsf.baskent.edu.tr, http://sanattasarimegitimi2015.baskent.edu.tr/
uygulamaların paylaşılması,
Tasarım-insan ilişkisinin her ölçeğinde yöntem
arayışlarını bir üst noktaya taşıyan uygulamaların
paylaşılması,
Çağdaş teknolojileri kullanabilen, yeniliğe açık
KAMUSAL ALANDA SANAT VE TASARIM ÇALIŞTAYI
20 - 27 Nisan 2015
Çalıştayın Amacı: ‘Kamusal Alanda Sanat ve Tasarım’adlı çalıştay öncelikle sanatın ve tasarımın izleyicisinin
/kullanıcısının kim olduğunu sorgulamayı, sanatın sergilendiği alanları müze, galeri gibi mekanlardan kent
mekanlarına doğru genişletmeyi, özel alan ve kamusal mekan arasındaki kaygan sınırı araştırmayı, sanatı
eğitmenlerin, sanatçıların ve tasarımcıların bilgi ve
gündelik hayat pratiklerinin içinde yeniden düşünmeyi ve en önemlisi sanatı sadece bir iletişim aracı olarak
deneyimlerinin paylaşılması amacıyla düzenlenmektedir.
değil aynı zamanda bir direnç aracı olarak konumlandırmayı amaçlamaktadır. Çalıştayın Kapsamı: Başkent
Sempozyumun Hedefleri:
Üniversitesi Bağlıca kampüsü‘ çalıştayın ana mekanı olarak kullanılacaktır. Çalıştaya değişik disiplinlerden davet
2. Sanat ve Tasarım Eğitimi Sempozyumu
edilen her sanatçı/yürütücü kampüs içerisinde kendi belirleyeceği bir alanda çalışma gerçekleştirecektir.
disiplinlerarası tasarımı sorgularken tasarım ve uygulama
sürecinde yaşanan sorunları ve çoz̈ ümlemeleri
irdelemek, geleceğe ilişkin yeni bakış açıları ortaya
Çalıştayın başlamasından en az üç gün önce (17 Nisan 2015) belirlenen yerlerde kurulacaktır.
Çalıştay Başvuru: Sanat ve tasarım eğitimi gören tüm lisans, yüksek lisans ve doktora öğrencileri
başvurabilir. Başvuru için son tarih: 15 Şubat 2015
[email protected]
Üniversite Haber / Başkent Üniversitesi - 2. Sanat ve Tasarım Eğitimi Sempozyumu
Başkent Üniversitesi / 2. Sanat ve Tasarım Eğitimi Sempozyumu
47
Üniversite Haber / HÜ I. Uluslararası İçmimarlık Eğitimi Sempozyumu
Hacettepe Üniversitesi/I. Uluslararası İçmimarlık Eğitimi Sempozyumu
H
acettepe Üniversitesi İçmimarlık ve Çevre Tasarımı Bölümü, 11-12
Aralık 2014 tarihlerinde Türk – Alman Bilim yılı kapsamında
düzenlenmiş olan 1. Uluslararası İçmimarlık Eğitimi Sempozyumu’na ev
sahipliği yapıyor. Hacettepe Üniversitesi Beytepe Yerleşkesi Mehmet Akif
Ersoy Salonu’nda gerçekleşecek olan sempozyumda; Türkiye ve Almanya
arasındaki işbirliğini İçmimarlık Eğitimi bağlamında artırmak
amaçlanmaktadır. Temel olarak akademisyen ve öğrencilerin gelecekteki
ihtiyaç ve beklentilerini ortaya koymak ve bu anlamda önerilebilecek
yenilikçi yaklaşımları üretmek, ortaklaşa gerçekleştirilebilecek proje ve
çalışmaları hayata geçirmek hedeflenmektedir.
Sempozyumun temaları
Türkiye ile Almanya Arasındaki Etkileşimi Güçlendirici Proje Çalışmaları
Almanya’da ve Türkiye’de İçmimarlık Eğitiminde Geleceğe Yönelik Proje
Önerileri
Türkiye ve Almanya’daki Eğitim Sistemleri için Araştırma Yöntemleri
İçmimarlık Eğitiminde Nesnel Araştırma Yöntemleri
Türkiye ve Almanya’da ki Eğitim Sistemleri Arasındaki Benzerlik ve Farklılıklar
Eğitimde Disiplinler arası ve İnter Disipliner Yaklaşımlar ve Uygulamalar
Uygulamalı ve Kuramsal Eğitim ve Öğretim Metotları
Pedagojik Formasyon ve Tasarım Eğitiminde Gerekliliği
İçmimarlık Eğitiminde Almanya ve Türkiye arasında benzerlikler
Farklılaşmalar
Bologna Sürecinin Türkiye ve Almanya’da Tasarım Eğitimine Yansımaları;
Yansımaların Tasarım Eğitiminin Niteliğine Etkileri
Avrupa Birliği Sürecinde İçmimarlık Eğitimi
Almanya’da İçmimarlık eğitimine tarihsel çerçevede bakış
Türkiye’de İçmimarlık eğitimine tarihsel çerçevede bakış ve Alman eğitim
sistemi ile Karşılaştırılması.
Türkiye ve Almanya’da İçmimarlık mesleğinin Ekolojik Eğitim Prensipleri
48
Eğitimde Evrensel Nosyonlar
http://www.gsf.hacettepe.edu.tr/etkinlik/ict-sempozyum.html
İçmimarlık Eğitiminde Alman Ekolü
[email protected]
‘Tasarım yoktan var etmek değildir’, diyen İçmimar Kenan Pençe,
tasarımı ihtiyaçların ‘sebep’ olduğu kurgulanmış fonksiyonel ve
estetik ‘sonuçlar’ olarak tanımlıyor. Kenan Pençe Design Office’te
uzun yıllar hizmet veren Pençe’nin genç içmimarlara önerileri
yabana atılır cinsten değil. Okumanızı şiddetle tavsiye ederiz...
Tasarıma olan ilginiz nasıl başladı?
Her çocuk gibi hayal kurmakla başladı. Ben diğerlerinden biraz
daha çok hayal kuruyordum sanırım. Bunları sözel olarak anlatma
becerisi henüz gelişmediğinden çizime olan ilgimi fark ettim ve
hayal dünyamı çizgilerle ifade etmeye başladım. Nereye
varacağınızı bilmediğiniz bir çeşit maceralı bir yolculuk gibi... Çok
sonraları farkına vardığım üzere aslında ‘çizgi’ çağrışımlar yoluyla
insanı bir yerden bir yere götürüyor, tasarıma yön veren bir
‘tetikleyici’ oluyordu. Dil bilimciler “doğru cümle kurmak doğru bir
düşünce getirir” der. Cümlelerimiz nasıl düşündüğünüzü açıklar.
Bunun gibi doğru çizim (Temel Sanat ilkeleri) ile başlanan tasarım
Portre / Kenan Pençe Design Office
‘Zarar verme, tüketme, hayatı kolaylaştır’
tutarlı tasarıma dönüşüyor. Kendimi çizgilerle ifade edebildiğimin
tescillendiği ortaokul döneminde bir arkadaşımın abisinin
okuduğu ‘Akademi’ (MSÜ) denen bir yerden haberdar oldum...
Ve aklıma koydum: “Bir gün bende o okula gireceğim”.
Mimar Sinan Üniversitesi İçmimarlık Bölümü’nü bitirdim.
Ardından İstanbul Teknik Üniversitesinde ‘görsel ve çevresel
sanatlar’ dalında master yaptım.
O yıllarda Türkiye’de içmimarlık mesleğine nasıl bir bakış
açısı hâkimdi? Günümüzle karşılaştırdığınızda ne tür
avantaj, dezavantaj görüyorsunuz?
Benim okuduğum ve mezun olduğum yıllarda paralı
üniversiteler yoktu ve birkaç devlet okulunda çok zor yetenek
barajlarından sonra içmimarlık, endüstri tasarımı vs. bölümlerine
öğrenci alınıyordu. İçmimarlık mesleği filizlenmiş, değeri giderek
artan bir meslekti. Hatta resim, heykel gibi daha sanatsal
bölümler yerine, içmimarlık mesleği ekonomik sebeplerle tercih
49
Portre / Kenan Pençe Design Office
bahsediliyor ve sorgulanıyor. Pratikte ise ‘vahşi’
bir üretim ve tüketim hakim. Her yıl yüzlerce
tasarımcı adayı bu vahşi cangıl içinde
kopyalanan tasarımcılar ve kopyalanan
tasarımlar çarkının içine düşüyor...
Tasarım sizin için ne ifade ediyor?
ediliyordu. Üretim teknolojileri ve iş kaynakları
Tasarım yoktan var etmek değildir. Bir bütünü
düşüncesi, tasarısı olan mimarlar, içmimarlar,
bilinçli olarak parçalama veya dağınık farklı
ile ön plana çıkan çok az insan vardı. Çünkü
tasarımcılar ve sanatçıların çıkması umudu
parçaları aynı bilinç ve oranla birleştirme
‘tasarım’ sosyolojik ve ekonomik olarak hayati
artırıyor. Umut artıyor artmasına da yine de şöyle
becerisidir. İhtiyaçların ‘sebep’ olduğu
ihtiyaçların son sırasında yer alıyordu. ‘Hayatı
bir problem var kanımca; akıllı cihazlar,
kurgulanmış fonksiyonel ve estetik ‘sonuçlar’
kolaylaştıran çözümler’ yerine ‘işe yaraması’
bilgisayarlar, teknoloji vs. insanın üretimine hız
olarak da tanımlayabiliriz.
prensibi geçerliydi. Sözün kısası ‘icat çıkarma’
vermekle birlikte, kalitenin kopyalanması
mantığının, her türlü kalkınmanın önündeki
hastalığını beraberinde getirdi. Bu da eserlerin,
tanımım ve her tasarımcı bu tanımı zamanına
tutucu, üretmem-ürettirmem, çalışmam-
‘bak ne kadar farklıyım’, diyen ve zamanla farklı
bulunduğu yere ve koşullarına göre yeniden
çalıştırmam fikrinin hakim olduğu bir dönemdi.
olanların bir klişeye dönüştüğü, birbirinin kopyası
tanımlamalıdır. Yani tasarımın tarifi de kendisi gibi
Çok iyi mimarlar yetişmesine ve değerli işler
Hadi gelin bunu da unutalım; çünkü bu benim
olan ruhsuz ama iddialı çalışmalar olarak
yaşayan bir şeydir. Eğer bir model lazımsa karşında,
ortaya koymalarına rağmen o dönemlerde
karşımıza çıkıyor. Üretim süreçlerinin dünyanın
hatta içinde olduğun doğaya bak. Uzun yollu
dünya platformunda ‘Türk tasarımcısı’
kaynaklarını nasıl tükettiği umursanmıyor.
kavramsal tariflere gerek yok: Zarar verme, tüketme
kavramının yerinde yeller esiyordu.
50
Günümüzde ise artık dünyaya karşı bir sözü,
oldukça kısıtlıydı. Bu dönemde tasarımcı kimliği
Akademik olarak ‘tasarım etiği’nden
ve hayatı kolaylaştır... Hepsi bu.
Portre / Kenan Pençe Design Office
Kenan Pençe Design Office olarak ne tür
projelere imza atıyorsunuz?
Ağırlıklı konularımız; Konsept mağaza,
ofis ve konut.
Bir mekana yaklaşımınız nasıl olur?
Muhtemelen bir mekan hikayesiyle birlikte
karmaşık, karışık ve hastalıklı olarak çıkar
karşımıza. (Bunun sebeplerine hiç girmeyelim).
Bunu bir bulmaca çözer gibi oyuna dönüştürüp
öncelikle fazlalıklarından ve ‘yapamazsın’
direncinden arındırma yöntemiyle konulara
yaklaşırım. Sonra vurgu yapmam gereken
neyse onu yine hikayesinin derinliğinden açığa
çıkarıp baş köşeye oturturum.
Mekan dışında mobilya tasarımlarınız
oluyor mu?
Not: Bu özgürlük paranın satın alabileceği
‘esinlenme’diyoruz. Çalmak ile esinlenmek
Mekan içinde mekana anlam katacak sabit
‘eeenn’leri kapsamıyor sadece, ama biraz
arasındaki farka dikkat etmek gerekir. Örneğin;
unsurlar için tasarımlarımız olur. Fazlasıyla mobil
gerekiyor.
‘Pictures at an Exhebition/Bir Sergiden Tablolar’, Rus
olanlar için böyle bir uğraşa girmeye gerek yok
kompozitör Mussorgsky‘nin genç yaşta ölen mimar
çünkü dünya zaten iyi ve kötü tasarımlanmış
İçmimarlık dışında kendinizi beslediğiniz ilgi
ve ressam arkadaşı Victor Hartmann’ın tablo ve
milyonlarca mobilyadan oluşan bir tasarım
alanlarınız var mı? Bir içmimar için bu bir tür
planlarından ilhamla kaleme aldığı parçalardan
çöplüğü. İçinden iyilerini ‘seçebilmek’ yeniden
gereklilik midir sizce?
oluşur. Mimarlık müzik, resim, sinema roman, vs
üretmekden daha akılcı ve ahlaki geliyor.
Resim sergilerim oldu. Deneysel kısa filmler çektim.
sanat veya mühendislik içeren hikayesi olan ve tepe
Ve bir kitap yazdım ve resimledim:‘Savaşın Yenildiği
noktasında bir doyuma ulaşmış ve ulaştırmış her
Ne tür projeler sizi heyecanlandırır?
Yer-Gelibolu’. İlgisiz gibi görünen başka bir alandaki
eser meslek için bir esin kaynağıdır.
Özgür kafalı insanların olmak istedikleri mekanı
bir eserin tamamından veya bazı detaylarından
hayal ederken duydukları heyecanı
mesleğimiz için büyük ipuçları çıkarmak mümkün.
Yeni mezun içmimarlara ne önerirsiniz?
gördüğümde ben onlardan daha çok
Pek çok tasarımcı ve sanatçı kendinden
Bu soruya tersten bir bir başlıkla cevap
heyecanlanıyorum.
öncekilerden ve eserlerinden etkilenmiştir. Biz buna
vereyim;
51
Portre / Kenan Pençe Design Office
dokundurtmamak; tasarım yaşayan bir şeydir.
Zaman ve imkan doğrultusunda daha iyisi
yakalandığında eskiyi çöpe atmak ve ardından
gözyaşı dökmemek gerekir.
İnsan psikolojisi, maliyet, pazarlama ve
üretim yöntemlerini kaale almamak.
Diğer disiplinlere ait beceri ve esin
kanallarından bihaber olmak.
Dağınık ve düzensiz olmak, araştırma ve
dökümantasyona önem vermemek.
Kısa yolcu olmak.
Tasarımcının ölümcül hataları:
harcamak, icat yapmış gibi yüzünde bir
Zaman yönetimini bilmemek.
Sizden isteneni (brief) belirlememek veya
aptal gülümsemeyle yaptığı ilk çözümü
Panik yapmak.
anlamamak, müşteri isteklerini sıralarken
beğenmek. Hatta aşık olmak. Hatta
Sunuma önem vermemek, provalar için
başka hayaller kurmak.
bununla dünyayı kurtaracağını sanmak ve
Mesleki bir duruşa sahip olmamak, İşvereni
memnun etmek için mesleğin tüm
dinamiklerinin içine etmek.
‘Konsept’ ile ‘işin konusu’nu birbirine
karıştırmak.
hatta bu tasarımın hayaleti önünde siyah
beyaz foto çektirmek.
karıştırmak.
Şekil tutkusu ve kabukta takılmak.
Teknik adam pozisyonuna düşmemek için
Malzeme tavırlarını ve ilişkilerini
teknik proje cahili kalmak (uygulama hatalarını bilmeyerek. doğaya saygısız olmak. Malzemeyi
Tasarımı demokratik bir iş sanmak; tutarlılık
bol bularak her yerine sürmek boca etmek.
Oran ve orantı bilmemek.
sonra ‘bilgisayar çatladı patladı’ şeklinde
açısından tasarım demokratik bir süreç
mazeretlerle komik duruma düşmek. İnsan
değildir. ‘kendini beğenmek ile kendine
cihazları kullanmalıdır, cihazlar insanlara
güvenmek’ karıştırılmadan tasarımın ilk adımı
yön vermemelidir. Bilgisayar nihai sonuçlar
o işin tasarımcısı tarafından atılmalıdır.
tasarımcıya ait olduğunu unutup yeterli
için bir köle olarak kullanılmalıdır. Efendinin
Başlangıçta herkesin maydanoz olduğu bir
bulmak. Her tasarımcı bu kritikleri mesleğinin
kim olduğunu bilgisayara bildirmelidir.
tasarımın şansı çok azdır. Ekip çalışması (teknik
belli dönemlerinde kendisi için yeniden
Tasarımı tetikleyici unsur olarak eskiz
projeler ve uygulama için) daha sonra gelir.
güncellemeli ve ‘her tasarımcı kendi tanımını
becerilerini geliştirmekte sayısız faydalar
vardır. Bilgisayar başında fazla zaman
52
‘Esinlenmek’ ile ‘çalmayı’ birbirine
Balyozla yumurta kırmaya çalışmak.
Tasarımı bilgisayar denilen aptal cihaz ile getirir).
zar atar gibi yapmaya kalkışmak; bir süre
ekstra zaman ayırmamak.
Tasarıma karşı duygusal bağ kurmak. Çok
fazla sevmek. ‘Hayır bu böyle olacak’ diye
Tasarımın varlık sebebinin bir ihtiyaç
olduğunu unutup ‘oyun’ oynamak.
Son olarak yukarıdaki tüm tespitlerin bir
getirmelidir’.
Hadi şimdi tasarla.
İçmimar Zekai SELEN - Toroslar Menteş Bey Köyü (Gödene)
A
kademisyen iş adamı sayın Halil Uğur,
Ankara’nın seçkin mahallinde konumlu
villasının onarım ve dekorasyon işini
tamamlayıp kendilerine teslim ettiğim bir
dönemde, 1997 yılı olmalıydı, bana ilginç gelen
bir iş teklifinde bulundular. İş, Antalya Akseki’ye
Hacı
Kazım
Konağı
20-25 km uzaklıkta bir dağ köyünde 4-5 tane
konağın onarım ve restorasyon çalışmasıydı.
Söz konusu Gödene köyüne ekip halinde
gelindiğinde, köyün girişinde başlayan
geleneksel taş duvarların, taş döşeli yolların, taş
ve ahşap hatıllı yapıların dıştan görünümü, gün
ışığına ve zamana boyun eğmiş, kararmış kapı,
pencere ve birbirinin elini bırakmış kepenklerin,
Osmanlı motifli çardaklarının bizi karşılaması
yaşama hizmet vermiş edasıyla mağrur
duruşları, etkilenmemize ve işin yapımını
üstlenmemize vesile oldu.
Onarılacak konağın bahçesinde, kıymetli bir
kaç yemiş ağaçıyla tanıştık. Bahçe kapısının
merdivenle üst kata, yaşam mahaline çıkıyoruz.
motifli parmaklıklarla bölünüyor ve en önemlisi
girişinde bulunan nar ağacının meyveleri
Basamaklar ve trabzanlar feryat gıcıtılarıya
bu mahallerin etrafı, pencereyle camla değil,
sarkmış, yerlere saçılmıştı. İç kısımlarda, badem,
parçalanmamak, dağılmamak için
‘şahnişin’denilen motifli parmaklık ünitelerle
fıstık vb. güneyin kendine has meyveleri vardı.
direniyorlardı.
çevrilmiş olması. Burada amaç hava akımı ile
Bahçeden konağın içine girdik. Hacı Kazım
Yukarı çıkıldığında tabana döşeli geniş kalın
insanların ferahlamasını sağlamak. Tavan ahşap
Konağı adı verilen konağın zemin katı ahır ve
biçilmiş ahşap latalar üzerinde geziniyoruz. Bu
kaplama yer yer motifli. Yapının ortasında boydan
zirai araç gereçlerin erzak deposu gibi
mahalin adına‘dışarı’deniliyor. Yani celle‘mutfak’,
boya duvar geçiyor. Duvarda konumuna göre niş,
kullanıyordu. Ayak altından kenarda ahşap
sahanlık, sofa ve şahnişin‘salon’, kendi aralarında
davulumbaz, sergen ve‘içeri’ye yani odalara
Proje / Geleneksel Osmanlı Evleri - Toroslar Menteş Bey Köyü - Gödene
Yaşama geçirilen geleneksel Osmanlı evleri
53
Proje / Geleneksel Osmanlı Evleri - Toroslar Menteş Bey Köyü - Gödene
Yan Görünüş.
geçmek için ise kapılar görüyoruz.
Yan Kesit.
kullanılmıyor. Onun yerine kapıya bir yuva
kısımlarındandır. Bu evler genelde ‘kadı evleri’dir.
açılıyor, parmak içeri sokularak düzeneği itiyor
Konuklar burada ağırlanır. Çardak, ahşaptan
zenginleştirilmiş, Osmanlı adetine göre
ve kapı açılıyor. Kapı kapandığında düzenek
yapılmıştır, yazları ailece oturulur ayrıca tuvalet
‘içeri’den, ‘dışarı’ya servis için dönerli olarak
kendiliğinden eski haline geliyor. ‘Şahnişin’ evin
ve el yıkama burada olmaktadır. ‘İçeri’; oda, her
yapılmıştır. Davulumbaz; ahşap olarak ocağın
en önemli bölümlerinden biridir, zengin
‘içeri’de davulumbaz, bir duvarı dolap, yatak
üstüne monte edilmiş olarak kullanılıyor.
donanımlı evlerde görülür; sedirler, halı, yastık,
yorgan, yastık vb ve gusul yıkanma kabini olarak
Davulumbaz ‘celle’de yemek pişirmek için,
taban halısı veya kilimiyle çok özenle döşenen
tanzim edilmiştir. Pencere minimal ölçelerde
Nişler; motifli ahşap dolap ve raflarla
‘şahnişin’ de kahve pişirmek için ve ‘içeri’lerde,
ısınmak ve su ısıtmak için kullanılıyor.
Kapılar; ahşap motifli, kök boyalı olup, kol
Üst Kat Planı.
54
Zemin Kat Planı.
camlı olarak yapılmış olduğu görülür.
duvar kalınlığını da kapsar ve yapıyı çepe çevre
Yapının cümle kapısı, çardağı, pencere
‘Hacı Kazım Konağı’ restorasyon projesinin işi
dolanır. Duvar dış yüzeylerde hatılın 5 cm çıkıntı
doğramaları, cephe şahnişin parmaklıkları
sahibinin onayı halinde işine başlamış olduk. İşin
yaptığı görülür. Taş duvarlar örülürken, aşağıdan
ve kepenekler, tavan kaplama, zemin
her safhasında projeli, yazılı mutabakat
yukarı 80 cm’de bir atılan hatıl taş örgüyü
döşeme merdiven ve trabzanlar, vb tüm
sağlanarak devam edildi. Bu arada bu konağın
disipline ediyor, güç veriyor ve geleneksel
ahşap işleri sedir ağacından yapılanır ve
karşı parselinde ‘Yusuf Sadık Konağı’ bir
dokusu oluşuyor. İç mekanlar ahşap haricinde
kesinlikle verniklenmez. Ağacın
yangında yok olmuş, oldukça da efsanevi bir
kalan yüzeyler sıva üzeri badana yapıldığı için
mesanelerindeki sıvı kendini korur, zamanla
konakmış. Parselin içinde büyüyen ot ve çalı
yapının nefes alması söz konusu.
esmerleşir ve güzel koku salgılar.
çırpılar temizlenerek temellere ulaşıldı.
Temellere sadık kalarak, etraf konakların ruhunu
taşıyarak yeniden canlandırıldı. Bu konağın
planı, görünüşleri ve kesitleri.
Malzeme olarak yöre taşı, yöre ahşabı (sedir
ağacı) kullanılmıştır. Dış duvarlar 50-70 cm
kalınlığında masif taş örgüdür. Duvar
Proje / Geleneksel Osmanlı Evleri - Toroslar Menteş Bey Köyü - Gödene
Ön Kesit.
derzlerinde horasan harcının kullanıldığı
görülür. Taş duvarlar su basmanından sonra
80cm’de bir ahşap 10/10 hatıl atılır. Bu hatıl,
Ön Görünüş.
55
Üniversite Tanıtım / İstanbul Teknik Üniversitesi
İstanbul Teknik Üniversitesi
İSTANBULTEKNİK ÜNİVERSİTESİ İÇMİMARLIKVE ÇEVRETASARIMI BÖLÜM BAŞKANI PROF. DR. GÜL KOÇLAR ORAL:
‘Öğrenmeyi ve gelişmeyi hedefleyen bireyler istiyoruz’
İstanbul Teknik Üniversitesi İçmimarlık ve
Çevre Tasarımı Bölüm Başkanı
Prof. Dr. Gül Koçlar Oral, üniversitelerini ve
nasıl bir öğrenci profili yetiştirmek
istediklerini dergimize anlattı. Bilimsel
ilkelere dayalı, çağdaş tasarım anlayışlarına
uygun iç mekan çözümlemeleri üretebilen
öğrenciler yetiştirmek istediklerini dile
getiren Oral, bilimsel olduğu kadar sanatsal
ve düşünsel boyutları pratiğe
dönüştürecek bilgi ve beceriye sahip
öğrenciler istediklerini söyledi
56
Öncelikle sizi tanıyabilir miyiz? Ne kadar süredir İstanbul Teknik Üniversitesi
İçmimarlık Bölümü Başkanlığı yapıyorsunuz?
Ben Prof. Dr. Gül Koçlar Oral. Haziran ayında İTÜ Mimarlık Fakültesi, İçmimarlık Bölümü,
Bölüm Başkanlığına atandım. İçmimarlık Bölümü’nün yeni başkanı olmakla birlikte, İTÜ
Mimarlık Fakültesi’nde uzun yıllardır görev yapmaktayım. 1987 yılında İTÜ Mimarlık
Fakültesi, Yapı Bilgisi Anabilim Dalı, Fiziksel Çevre Kontrolü Çalışma Gurubu’nda, Araştırma
Görevlisi olarak çalışmaya başladım. Ardından 1991’de doktoramı tamamladım. 1992’de
Yardımcı Doçent, 1998’de Doçent, 2004 yılında Profesörlük ünvanlarını aldım. Geçtiğimiz
yıllar boyunca, Mimarlık Bölümü Başkan Yardımcılığı, Mimarlık Fakültesi Yönetim Kurulu
Üyeliği, Fakülte Kurulu Üyeliği, Dekan Yardımcılığı, ve Yapı Bilgisi Anabilim Dalı Başkanlığı gibi
çeşitli idari görevler üstlendim. Yapı Fiziği Derneğinin kurucusu ve başkanıyım. Uzmanlık
alanı olarak; yapı fiziği, enerji korunumu, güneş mimarisi, enerji etkin yapı/mekan tasarımı,
mimarlık ve İçmimarlıkta sürdürülebilir tasarım alanlarında çalışmaktayım.
Bu bağlamda, İTÜ Mimarlık Fakültesi İçmimarlık
sistemlere hakim, mimari bakış açısı ile çözüm
Bölümü’nün temel hedefi; üniversite eğitimindeki
üreten, iç mimar adaylarının, bütüncül kararlar
değişim ve gelişmeleri göz önüne alarak; özellikle
alabilen, bütüncül tasarım kurgularını üretebilen;
Avrupa Birliği (AB) gibi sınırları kaldıran
mekân donatı ve donanımlarını etkili biçimde
organizasyonların,“güçlü iletişim”gibi teknolojik
tasarlayabilen ve yönetebilen tasarım ve uygulamacı değişimlerin, yeni üretim ve tüketim modellerinin
meslek insanları olarak yetişmesini hedefleyen bir
yönlendirici yapısı ve olanakları içinde, yaratıcı, lider
eğitim modeli uygulamakta ve bu model İTÜ
nitelikli, girişken/müteşebbis, takım çalışmasına
tarafından olumlu bulunmaktadır.
uygun iç mimar yetiştirmektir. Günümüzde sosyo-
Gözlemlediğimiz kadarıyla, mimarlık ve
Oral.
Prof. Dr. Gül Koçlar
ekonomik gelişmelerin sonucunda uluslararası
İçmimarlık öğrencilerinin birlikte ortak eğitim
platformda da iş imkanlarının doğması iç mimarların
aldıkları bir program İTÜ İçmimarlık Bölümü’nden
uluslararası iş alanında hizmet verebilecek becerilere
sonra, yurt genelinde yeni açılan İçmimarlık
sahip olmasını gerekli kılmaktadır. Dolayısıyla
bölümlerine de bir bakıma rol model olmaktadır.
öğrencilerimize küreselleşen uygulama alanlarında
İTÜ Mimarlık Fakültesi İçmimarlık Bölümünü,
çalışabilecek beceriler kazandırmayı da
İstanbul Teknik Üniversitesi'nin içmimarlığa
çevrenin düzenlenmesinde mimar ve diğer
hedeflemekteyiz. Bu becerilerin kazandırılmasında
yaklaşımını, bakış açısını nasıl tanımlarsınız?
uzmanlık alanları ile ortak çalışma içinde görev
kuşkusuz uygulama alanı ile güçlü ilişkiler kuran bir
İTÜ İçmimarlık Bölümü, 2002 yılında kuruldu, ve
yapacak, iç mekan, mekan elemanları, donatılar
ortamın geliştirilmesi önem taşıyacaktır. Dolayısıyla,
2000 sonrasında kurulan İçmimarlık bölümlerinin
düzeyinde, yaratıcı kimlikli, girişken, üretken meslek
sanayi ile ilişkilerimizin güçlenmesi, karşılıklı
büyük bir çoğunluğundan farklı olarak doğrudan
adamlarının yetiştirilmesi açısından önemli
işbirliğinin arttırılması gereklidir.
bir mimarlık fakültesi içerisinde kurgulanan bir
görmekte ve destek vermektedir.
Diğer taraftan uluslararası düzeyde eğitim ve
araştırmaya yönelik yapılandırmamızı geliştirerek,
bölüm olarak gerçeklik kazandı. İTÜ ve İçmimarlık
Bölümü’nün bağlı bulunduğu İTÜ Mimarlık
Bölüm olarak hedefleriniz nelerdir?
uygulama ve araştırma faaliyetlerini
Fakültesi, İçmimarlık Bölümü’nü, İçmimarlık
İTÜ Mimarlık Fakültesi önderlik iddiasında bulunan
desteklemek, araştırma, eğitim ve uygulama
mesleğinin ve meslek eğitiminin başlangıcından
bir kurum geleneğine sahip bulunduğundan, bu
faaliyetlerini dengeli halde yürütmek ve
beri önemli bir tartışma konusu olan mimarlık-iç
geleneği benimsemiş olan İçmimarlık Bölümümüz
İçmimarlık alanında önder ve mükemmel bir
mimarlık geriliminden uzakta, farklı alanların
de öncelikle entellektüel düzeyin geliştirilmesine,
merkez haline gelmeyi hedeflemekteyiz. Bu
bütüncül yaklaşımlarıyla ortaklaşa çıktı üretebilen bir bilimsel düşünmeye ve yaratıcı olmaya yönelik
açıdan önümüzdeki yıllarda ulusal ve uluslararası
yaklaşım ile değerlendirmektedir.
olarak, toplumun ihtiyaç duyduğu hizmetleri
değerlendirmelere hazır olmak, uluslararası ve
verecek becerilere sahip meslek adamlarını
ulusal organizasyonlarla uzun soluklu ilişkiler
yetiştirmede önderlik etmeyi hedeflemektedir.
kurmak öncelikli çalışmalarımız olacaktır.
İTÜ İçmimarlık Bölümü; mimarlık ve İçmimarlık
etkileşimini savunan; birbirine destek olan; iş birliği
Üniversite Tanıtım / İstanbul Teknik Üniversitesi
ve ekip çalışması yapabilen; yapı bütünündeki alt-
57
Üniversite Tanıtım / İstanbul Teknik Üniversitesi
Ögrenci Projeleri
Erol Kalmaz
Öğrencileriniz ile yaptığınız projeler hakkında
vadeli işler üretirler. Yine ortak programdaki Mimarlık
kurgulanan, okul, klinik, ofis binaları gibi eğitim,
bilgi verebilir misiniz?
Projesi III’te ise, yapı adası ölçeğinde çalışılan düşük
sağlık ve çalışma alanları konularına odaklanan geniş
İTÜ İçmimarlık Bölümü’nde, İçmimarlık eğitiminde
metrekare ve program yoğunluğundaki, karmaşık
ölçekli ve karmaşık programlı kamusal iç mekânlar
farklı disiplinler arasında işbirliğine öncelik veren
işlevli basit bir yapının tasarlanması hedeflenir.
tasarlanır. Bitirme Çalışmaları’nda ise, öğrencilerimize
bütüncül bir yaklaşım benimsenmiştir. Programın
Tematik yaklaşım bağlamında, 4. yarıyıldaki
verilen daha kapsamlı bir ihtiyaç programının
başlıca amacı İçmimarlık eğitiminin temelinin
İçmimarlık Projesi I stüdyosunda, konut iç
belirleyiciliğinde, ve yorumlarıyla mekân tasarımını
Mimarlık eğitimiyle atılması ve daha sonra iç mekan
mekânlarının tasarımına odaklanılır. Öğrencilerin
ve kurgusunu da yorumlayarak
ölçeğine odaklanmasıdır.
oluşturduğu farklı aile senaryolarına göre tanımlanan çeşitlendirebilecekleri, bir karma fonksiyonlu kültür
Fakültemizdeki eğitim geleneğine paralel olarak,
kullanıcılar için söz konusu iç mekânlar tasarlanır.
merkezi, eğitim yahut hizmet yapısının iç
İTÜ İçmimarlık Bölümü lisans öğrencilerimize,
5. yarıyıldaki İçmimarlık Projesi II stüdyosunda ise, bu
mekânlarını tasarlamaları istenir.
basitten karmaşığa doğru giden, toplamda sekiz
kez kurum kimliği-marka kimliği üzerine
yarıyıllık ve her yarıyıl bir proje stüdyosunun olduğu,
odaklanılarak, mağaza yahut lokanta/kafe gibi
iç mekan ölçeğinde çalışmaya başlarlar. Genel olarak
kimi zaman yapı elemanları tasarımı, fiziksel çevre
işlevler için hizmet verecek, kamusal iç mekânların
tüm İçmimarlık stüdyolarında yaşadığımız iç
kontrolü, rölöve ve anlatım teknikleri gibi farklı
üretilmesi hedeflenir. 6. yarıyıldaki İçmimarlık Projesi
mekanlardaki temel sorunları ve kullanıcı
uygulamalı derslerin de yarıyıl kurgusuna ve projeye
III’te ise, tarihi çevrede çalışılır ve toplum merkezi gibi
ihtiyaçlarını analiz etmeye yönelik bir yaklaşım söz
destek verdiği bir eğitim modeli uygulanmaktadır.
daha karmaşık programlı mekânların üretilmesi
konusudur. Özellikle kamusal iç mekanlara yönelik
hedeflenir. Bitirme Çalışması’ndan bir önceki ve son
proje stüdyolarında, öğrencilere gerçek sorunlara
devam eden projelerden Mimarlık Projesi ve Anlatım
İçmimarlık projesi olan, İçmimarlık Projesi IV’te ise,
çözüm arayan eleştirel bir bakış açısı kazandırılmaya
Teknikleri I ile Mimarlık Projesi ve Anlatım Teknikleri
önceki egzersizleri birleştiren, kurum kimliği
çalışılır. Proje konuları yarıyıllar bağlamında tematik
Öğrenciler ortak eğitimin olduğu 1.5 yıl boyunca
Görüldüğü üzere 4. yarıyıldan itibaren öğrenciler
II stüdyolarında, algı, analiz, kritik bakış açısı ve yaratıcı konularının tekrar önem kazandığı fakat bu kez daha olarak kurgulanmıştır. Burada amaç, öğrencilerin
düşünce süreçlerini deneyimledikleri, kısa ve orta
58
kapsamlı ihtiyaç programlarının belirleyiciliğinde
farklı tasarım problemlerinin çözümüne yönelik
ortamda ve eşgüdümlü olması ayrıca programın
öğrenci sayımız 154’tür. Bununla birlikte, 11
yurtiçi ya da yurt dışındaki İçmimarlık bölümleri ile
hızla değişen eğitim amaçları ve araçları göz önüne
öğretim üyesi ve sekiz araştırma görevlisi olmak
ortak stüdyolar kurgulanır ve proje dersini de içine
alınarak hazırlanmış olması, öğrencilerin bilimsel,
üzere toplam 19 kişilik bir akademik kadromuz
alan workshoplar düzenlenir. Örneğin
teknolojik olduğu kadar sanatsal ve düşünsel
öğrencilerimize eğitim vermektedir.
Auburn Üniversitesi İçmimarlık Bölümü ile ortak
boyutları gerçeğe/meslek pratiğine dönüştürecek
pek çok stüdyo yürütülmüş, bu stüdyolar
bilgi ve becerileri kazanmasını hedeflemektedir. Bu
Diğer İçmimarlık bölümleriyle ilişkileriniz ne
çerçevesinde yurt içi ve yurt dışında workshop ve
hedefler doğrultusunda, öğrencilerin, bilimsel temel
düzeyde, ortak projeler üretebiliyor musunuz?
seminerler düzenlenmiştir.
ilkelerin ışığında, iyi bir teknolojik alt yapı ve kaliteli
Yurt dışından beş ortağın katılımıyla devam etmekte
bir eğitim programının desteği ile teknolojiyi iyi
olan uluslararası bir yüksek lisans programımız da
Üniversite olarak nasıl bir öğrenci profili
bilen, lider, kendine güveni tam, insani ve ahlaki
bulunmaktadır. Bunun dışında, yurt içinde geçmiş
oluşturmak istiyorsunuz?
değerlere sahip ve bunlara saygılı, sürekli öğrenme
dönemlerden beri devam etmekte olan ve
İTÜ İçmimarlık Lisans Eğitim Programı, tasarımın
ve kendini geliştirmeyi hedefleyen bireyler olarak
İçmimarlar Odası’nın da desteğiyle, Türk ve Alman
teknik ve sanatsal dayanaklarını birleştirerek,
yetişmesi önem taşımaktadır. Bu bağlamda
İçmimarlık okullarının birlikte düzenlediği ortak
öğrencilerin, bilimsel ilkelere dayalı çağdaş tasarım
öğrencilerden beklenen; eleştiriyel, sorgulayıcı,
çalıştaylarımız olmaktadır. Ayrıca Kurumumuz’un da
anlayışlarına uygun iç mekân çözümlemelerini
yaratıcı ve bağımsız bakış açısına sahip olmak,
önceki dönemlerde ev sahipliği yaptığı gerek
üretebilmelerini sağlamayı amaçlamaktadır.
kavramsal değerlendirme yapabilmek, sorunlara
İçmimarlık Öğrenci Buluşmaları, gerekse İçmimarlık
bütüncül yaklaşarak toplumsal sorumluluk taşımak,
Bölüm Başkanları Toplantıları’nda, çeşitli görüşmeler
bilgiye ulaşabilmek, çağdaş teknolojiyi
ve fikir alış-verişlerinde bulunulmuştur. Bunların
Bu eğitim süreci, öğrencilerin, tasarımdaki teorik
bilgi ve deneyimlerini, İçmimarlık uygulama alanları
ile bütünleştirerek, hızlı ve pratik tasarım çözümlerini kullanabilmek, uluslararası düzeyde iletişimi
dışında, yine geçtiğimiz dönemlerde Doğu Akdeniz
üretme ve geliştirme yetisine sahip, duyarlı bireyler
Üniversitesi İçmimarlık Bölümü’yle ortak proje ve
kurabilmek, farklı disiplinlerle işbirliği yapabilmektir.
olmalarını sağlamaktadır.
Lisans programımız, geleceğin içmimar
adaylarına, yaşam kalitesini geliştirecek, üretkenliği
Üniversite Tanıtım / İstanbul Teknik Üniversitesi
deneyim kazanmasını sağlamaktır. Dönem dönem
çalıştaylar da gerçekleştirilmiştir.
Kaç öğrenciniz ve öğretim üyeniz var?
Bölümümüz lisans programına kayıtlı aktif
Üniversitenizin İçmimarlar Odası’na bakışı nasıl,
arttıracak, kamu güvenliği ve sağlığını koruyacak,
birlikte yürüttüğünüz çalışmalarınız var mı?
sürdürülebilir iç mekân tasarlayabilmesi
Daha önce de ifade etmeye çalıştığım gibi,
için gerekli beceri ve deneyimi
İçmimarlar Odası’yla ortak yürütülen çalıştaylar
kazandırmayı hedeflemektedir.
olmuştur. Bölümümüz, gerek mesleğin
İçmimarlık eğitiminde farklı disiplinler
görünürlüğü, gerekse mesleki sorumluluklar ve
arasında işbirliğine öncelik veren bütünsel
örgütlenme konularında, TMMOB bünyesinde
bir yaklaşım benimsenmesi, farklı uzmanlık
yer alan İçmimarlar Odası’nın varlığı önemli
alanlarından bilgi aktarımının interaktif bir
bulunmakta ve sürekliliği desteklenmektedir.
59
‘Sorumluluk’
U
luslararası İçmimarlar Federasyonu
gereken yükümlülüklerin tümüdür. Aynı
(IFI-International Federation of
zamanda bu yükümlülüklerin doğru ve
Interior Architects/Designers)’nun 2011
zamanında yerine getirilmesi
yılında yayınladığı İç Mekânlar
zorunluluğudur. Wikipedia’da yapılan
Osman DEMİRBAŞ
1
Deklerasyonu (Interiors Decleration)
tanıma göre, sorumluluk sosyolojik olarak
kapsamında ortaya çıkan yazı dizisinin
karakter oluşumunda en önemli
bu üçüncü kısmında sorumluluk kavramı
faktörlerden biridir. Sorumluluk öncelikle
ele alınmıştır. Bu yazıda da daha önce ele
yaşam çevresinde bireyin doğal olarak
alınan kimlik (sayı 34) ve kültür (sayı 35)
edindiği daha sonra eğitim ile yaratılan
kavramları gibi, öncelikle kavram genel
bir olgudur. Sorumluluk sahibi birey
olarak ele alınmaya çalışılarak,
inisiyatif alan ve harekete geçebilen
Deklerasyon kapsamında içmimarlık ve
kişiyken sorumsuz kişi başkaları
içmimar üzerinden tartışılmaktadır.
tarafından güdülen insandır. Dolayısıyla
Sorumluluk kelime olarak gündelik
yaşantımızda çok sık kullandığımız ve
hemen hemen yaşamın her alanında
kişisel gelişimde de çok önemli bir
olgudur.
Kavram günlük hayatta genellikle
karşımıza çıkan önemli bir kavram. Başka
karşımıza isim tamlaması olarak çıkar;
bir deyişle gerek profesyonel gerek özel
sosyal sorumluluk, yasal sorumluluk,
yaşantımızın her kesitinde varlığı
medya sorumluluğu, profesyonel
tartışılmaz bir olgu. Türk Dil Kurumu
sorumluluk, ahlaki sorumluluk vb.
Güncel Türkçe Sözlük, sorumluluk
Deklerasyon üzerinden ele alındığı için
kavramını bireyin kendi davranışları
bu yazı kapsamında sorumluluk kavramı
ve/veya kendi yetkisi altındaki herhangi
profesyonel ya da mesleki olarak
bir olayın sonuçlarını üstlenmesi olarak
incelenmiştir. Profesyonel sorumluluk;
tanımlamakta. Bu tanımlamayı biraz
ilgili kişi ve/veya kişiler ile yükümlü
daha açarsak, sorumluluk bireyin kendine
oldukları, toplumsal ve ahlaki sistem
ve diğerlerine karşı yerine getirmesi
içerisindeki diğerleri arasında ilişki ve
Makale / IFI İç Mekanlar Deklerasyonu Kapsamında İçmimarlık Tartışmaları
IFI iç mekanlar deklerasyonu kapsamında
içmimarlık tartışmaları-III
61
Makale / IFI İç Mekanlar Deklerasyonu Kapsamında İçmimarlık Tartışmaları
62
işlevlere ilişkin anlayış bütünü olarak
sunmakta. Aktan’ın (2007) kitabının
tanımlanabilir (Morgan, 2014). Bu tariften
Önsöz kısmında kurumsal sosyal
hareketle, sorumlu kişi de yaşadığı
sorumluluk kapsamında ifade ettiği gibi
yerine getirilebilmesi için, mutlaka dış
çevreye ve topluma ayak uyduran,
hem iç hem dış tüm paydaşlara karşı ‘etik’
paydaşlara karşı olan, yani sosyal
idealleri ve hedefleri olan ve bu ideal ve
ve ‘yükümlü’ davranılması ve bu yönde
sorumluluğun altını ayrıca çizmemiz
hedefler için yeteneklerini kullanan,
kararlarla harekete geçilmesidir söz
gerek. Bu olgu, Deklerasyon altındaki
gördüğü yanlışlıkları ve eksiklikleri
konusu sorumluluk. İçmimar öncelikle
tanımda “..sosyal refahın savunucusu... ”
gidermeye çalışan, hayata inancı yüksek,
meslektaşlarına karşı sorumludur.
olarak nitelendirilmekte. Bunu özetle
inisiyatif sahibi ve yaşama doğrudan
Mesleği tanımlamak, geliştirmek,
içmimarın sorumlu olduğu
müdahale eden bireydir. Başka bir
ilerletmek ve toplumdaki algısının doğru
uygulamalardaki yeterliliği ile toplumun
deyişle Lermontov’un (1840) “gereksiz
olmasını sağlamak ile yükümlüdür.
güvenliğini, sağlığını ve iyiliğini koruması
insan” tanımının tam tersidir sorumluluk
Sadece mesleği icra etmek değil, doğru
olarak tanımlamak mümkün (Thompson,
sahibi insan.
icra ile yüceltmek en önemli
1992, s 24). Bunu yapabilmenin yegâne
görevlerinden biridir. Meltem Eti
yolu mesleki yetkinlik ve kendini
Proto’nun (2014) Marmara Üniversitesi
geliştirmektir. Sorumluluk sahibi bir
IFI İç Mekânlar Deklerasyonu
sorumluluk kavramını şu şekilde açıklıyor;
“İçmimarın ve iç mekân tasarımcısının
hedefleri olan bir kişi olmak önemli.
Mesleğe karşı olan bu sorumluluğun
İçmimarlık ve Çevre Tasarımı Bölümü ile
içmimar donanımı konusunda hep
sorumluluğu mesleği ve gerekli
ilgili söyleşi yazısında ifade ettiği gibi
yeniliğe açık olmalı, araştırmalı ve
uzmanlığı tanımlamak, kendini ve
içmimar, geçmişi tanıyan ama çağın
öğrenmelidir. Bilgisini güncel tutarak
toplumu eğitmek ve kamu alanında
bilincinde, yaratıcı çözümler üretebilen,
yeni uygulama, malzeme ve teknolojilere
yapılı çevredeki diğer uzmanlar gibi
sosyal sorumluluk sahibi bir tasarımcıdır.
açık olmalı ve kendisini sürekli
yerini almaktır.
Mesleğe karşı olan sorumlulukta en
yenileyebilmelidir. Toplumun içinde,
önemli iki unsur; uygulamacı olarak
toplumun parçası olarak sorunları tespit
sorumluluğu mesleği geliştirmek ve
doğru uygulamalarla mesleğin kamu
edebilmeli ve toplumun ihtiyaçları
sosyal refahın savunucusu olmaktır”.
algısındaki yerini ve saygınlığını
doğrultusunda doğru çözümleri
İçmimarın ve iç mekân tasarımcısının
Bu tanımlama kapsamında iki temel
korumak, eğitimci olarak ise mesleği
üretebilmelidir. Her ne kadar Dekoratif
sorumluluktan bahsetmek mümkün,
doğru öğreterek sorumluluk sahibi
Sanatlar içinden gelişmiş bir meslek olsa
birincisi mesleğe karşı olan sorumluluk
meslektaşlar kazandırmaktır. Elbette tüm
da, bugün İçmimarlık yaşamın her
ikincisi ise topluma karşı olan
bunların sağlanabilmesi için; entelektüel
alanında daha objektif, devam eden,
sorumluluk. Aslında bu ikisi birbirinden
açıdan kendini geliştiren, bilgiye aç ve
uygun, dönüşebilen, sağlıklı ve güzel
çok ayrı değil, tam tersine birbirini
açık, sorgulayan, toplumu tanıyan, tarihi
yapılı çevreler oluşturmak için
destekleyen ve tamamlayan bir tarif
bilen, etik ve ahlaki değerleri yüksek,
vazgeçilmez bir tasarım alanıdır
birey olarak içmimarın topluma karşı
anlamında bir farkındalık yaratmanın
Başka deyişle yapılı çevre için bir lüks
olan sosyal sorumluluğundan da
önemi büyüktür.
değil bir gerekliliktir. İşte bu gereklilik
bahsetmekte yarar var. Bowen’in (1953)
durumu sorumluluk olgusunun önemini
işadamları özelinde önerdiği ancak
de arttırmaktadır. Kullanıcıya uygun,
topluma ve yaşama etki eden her birey
herkes için yaşanabilir, çevreye duyarlı,
için olduğu gibi içmimarlar ve içmimarlık
enerji verimli ve çağdaş yaşam mekânları
mesleği için de, toplumun değer ve
için kaçınılmazdır içmimarlık. Ancak bu
amaçlarıyla örtüşen sosyal, ekonomik,
sorumluluğu taşıyabilecek ve bu
politik ve kültürel sorumluluk
sorumlulukla hareket edecek meslek
faaliyetleriyle ilgilenmesi kaçınılmaz bir
insanlarının olması büyük önem
gerekliliktir. İçmimarlık mesleği etkinlik
taşımaktadır. İşte bu noktada tartışmanın
alanı ile kültürün sürdürülebilmesi ve
en başında söz ettiğimiz mesleğe karşı
geliştirilmesi açısından önemli bir rol
olan sorumluluk bir kere daha önem
oynamaktadır. Yine etkinlik alanı ve
kazanmakta. Bahsi geçen meslek
sağladığı iş imkânları ile ekonominin
insanları, ancak bu sorumluluğun bilinci
sürdürülebilirliği açısından da önemli bir
ile kurgulanan bir eğitim yapısı ve
rol üstlenmektedir.
meslek birlikteliği ile var olabilir. Burada
Önceki yazılarda olduğu gibi serinin
eğitim kurumları kadar meslek
bu üçüncü yazısında da haddini aşan ve
örgütlerine de büyük pay düşmektedir.
mutlak tanımlar sunan bir metin
Ne yazık ki ülkemizdeki meslek
oluşturmak yerine, ele alınan kavramı
örgütlenmelerinin çoğu, bir meslek
mümkün olduğunca geniş bir perspektif
şovenizmi ile hareket etmekte, meslek
ile değerlendirerek içmimarlık özelinde
birliği olarak en başta topluma karşı olan
tartışmak hedeflenmiştir. Elbette
sorumluluğun sorgulanmasına neden
söylenebilecekler burada yazılanlarla
olmaktadır.
sınırlı değildir ve bu yazı konuya ilişkin
Sadece meslek kapsamında
yeni sorgulamaları ve tartışmaları
sorumluluk olgusunu değerlendirmek
başlatmayı hedeflemektedir. Özellikle
elbette yeterli değildir. Her ne kadar
mesleki tanımların ve sınırların disiplinler
Deklerasyon, kavramı meslek üzerinden
arası birçok tartışmaya esas olduğu bir
tanımlasa da, eğitimli ve entelektüel
ortamda mesleki ve sosyal sorumluluk
(1) IFI İç Mekanlar Deklerasyonu dilimize Doç. Dr. Ö. Osman
Demirbaş, Yrd. Doç. Dr. G. Ufuk Demirbaş ve Y. İçmimar Nilgün
Çarkacı tarafından çevrilmiştir.
Kaynakça:
- AKTAN, Ç.C. 2007. Kurumsal Sosyal Sorumluluk: İşletmeler ve
Sosyal Sorumluluk, Editör: Çoşkun Can Aktan, s.7-9.
- BOWEN, H. 1953. Social Responsibilities of the Businessma,
Harper, New York.
- DEMİRBAŞ, Ö. O. 2014. “Ifi İç Mekânlar Deklerasyonu Kapsamında
İçmimarlık Tartışmaları - I, Kimlik” İçmimar, Sayı 34 (HaziranTemmuz), s. 73-75.
- HAVENHAND, L.K. 2004. “A View from the Margin: Interior Design”
Design Issues, Cilt 20 Sayı 4, s.32-42.
- http://ifiworld.org/#Homepage
- http://ifiworld.org/img/597IFI%20Interiors%20Declaration
%20-%20ORIGINAL.pdf
- http://ifiworld.org/presidents_update/wpcontent/uploads/2012/04/IFI-Interiors-Declaration-TURKISH.pdf
- LERMONTOV, M.Y. 1840. Zamanımızın Bir Kahramanı, İletişim
Yayınları (Çeviri, Ergin Altay; 1. Baskı, 2014).
- MORGAN, T.D. 1977. “The Evolving Concept of Professional
Responsibility” Harvard Law ReviewI, Cilt 90 Sayı 4 s.702-7043.
- PROTO, M.E. 2014. “Marmara Üniversitesi-İçmimarlık ve Çevre
Tasarımı Bölümü Başkanı Prof. Meltem Eti Proto Söyleşisi”,
İçmimar, Sayı 32 (Şubat-Mart), s.68-72.
- “Sorumluluk”Türk Dil Kurumu Güncel Türkçe Sözlük,
http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts
&guid=TDK.GTS.540ff30db33bb0.93739494 (erişim
10.Eylül.2014).
- “Sorumluluk”Wikipedia,
http://tr.wikipedia.org/wiki/Kategori:Sosyoloji_terimleri (erişim
10.Eylül.2014).
- THOMPSON, J.A.A. 1992. ASID-Professional Practice Manual,
Whitney Library of Design, New York.
Makale / IFI İç Mekanlar Deklerasyonu Kapsamında İçmimarlık Tartışmaları
(Demirbaş, 2014; Havenhand, 2004) .
63
I. Bölüm: Sonuç
YÖK sisteminden kaynaklanan yöntemlerle uzaklaşılması,
çmimar dergisi sayı 29’dan başlayarak 35. sayıya kadar yedi
İ
kaçınılmaz olsa da‘Tatbiki ruhu’ile yetişen öğretim elemanları,
bölümde anlattığım‘Türkiye’de İçmimarlık Tarihine Bir Bakış’
(kurum özelliğini-özerkliğini kaybetmiş‘gibi’olsa da) değişen
başlıklı yazılarımın özeti niteliğindeki görüşlerimi, yorumlarımla sistem ve programlar ölçeğinde de olsa, büyükten küçüğe,
açarak sunmayı ve ilgililerle paylaşmayı önemli buluyorum.
Nurten UNANSAL
Makale / Türliye’de İçmimarlık Tarihine Bir Bakış - VIII
Türkiye’de içmimarlık tarihine bir bakış - VIII
Her ne kadar, tekrarlara girmeden anlatmaya çalışacak
hiyerarşik düzende sürdürmeye çalışarak özündeki‘Bauhaus’
ilkeleri kapsamındaki; önce insan-toplum-yaşam-amaç-
olsam da, eğitimde bazı önemli konu ve detayların (kurum ve
kullanım-işlev-eylem-ölçü-form-malzeme-üretim-uygulama
bölümün yaşayan eğitim değerleriyle) hatırlatılmasının,
vb kriterlerin, sanat-tasarımın içeriğinde bütünleşen
günceli belirlemeye esas olacağı için yineleyerek
özellikleriyle iş dünyasındaki yerini ve ruhunu tasarım-
anlatılmasında yarar görmekteyim.
projelerinin içselliğinde‘adeta’korumuşlardır.
Yazılarıma konu olan, kurum 1957’de kurulan Devlet Tatbiki
Not: Türkiye’ye, çok özel bir eğitim sistemi olarak gelen ‘Tatbiki
Güzel Sanatlar Yüksek Okulu (DTGSYO) ve 1983’ten sonra
Güzel Sanatlar’ adı, ilkeleriyle bir eğitim belgesi niteliğinde ‘miras’
bağlandığı Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi’nin
gibi önemle korunmalıdır. Çünkü, toplum-yaşam ve iş
(MÜGSF)‘İçmimarlık Bölümü’ve‘eğitim özelliği’olmuştur.
çevrelerinde, Sanat ve Tasarım alanında yaşamsal boyutu ile iz
Bu bağlamda, (1957’den 2014’e) yaşanan süreçte,
bıraktığı bir gerçektir.
kurumun kuruluşu programları ve gelişme aşamaları, ilk
mezunlardan başlayarak seçilen asistanlarla, bünyesinde
Öğretim kadrosu - yönetim - eğitimde son durum
yetişen öğretim elemanları, kurumsal ve kişisel etkinlikler,
Bu bölümdeki yazılarımda, 2014 yılı itibariyle (özetle)
örnek sanatsal ve tasarım başarıları yetiştirdiği mezunların
İçmimarlık Bölümü öğretim elemanlarını, görevlerini ve
(mekan-çevre-mobilya tasarımcıları olarak) aranılan meslek
akademik kimlikleri ile yönetimdeki (önceki yazılarımda
elemanları oluşuyla ünlenen İçmimarlık Bölümü, doğal olarak
belirttiğim gibi) durumu anlatmaya çalışacağım.
yıllar içinde bir çok olguyu da bünyesinde yaşamıştır; varlık-
Bir eğitimde (her eğitim alanında olduğu gibi) amaçlanan
gereklilik mücadelesi, yer, bina değiştirmelerle ilgili taşınma,
doğru sonuç ve başarının oluşmasını sağlayan kriterlerden
yerleşim, donanım vb uğraşlar, çağdaş gelişme programları ve
(bina, çevre, yer, mekan, donatım, işleyiş, program planlama,
adaptasyonlar ile zorlu, ama daima coşkulu eğitim-öğretim
iletişim vb kriterlerin içinde) en önemlisi hiç şüphesiz öğretim-
anlayışı ile başarıyı kucaklamıştır.
eğitim kadrosu (ile yönetici ve idari personeli de katarak) sayı,
Kurumun (her ne kadar çok önemli bir özelliği olan) kuruluş nitelik, bilgi donanım mesleki eğitim sevgisi, bağlılık, özveri gibi
64
amacındaki Bauhaus ilkelerinin (Tatbiki Güzel Sanatlar)
değerleri taşıyan, dalında uzmanlaşmış, sürekli kendini
yolunda kazanılan eğitim kavramından, Fakülteleştikten sonra
yenileyen, çağdaş koşullara hazırlanan eğitmenlerdir.
çalışmıştır. Alan: İçmimarlık-Çevre Tasarımı, Mobilya
İçmimarlık Bölümü’nde 2014 itibariyle eğitimi
Alan: İçmimarlık-Çevre Tasarımı Temel Tasarım, Tasarım
Tasarımı, Yapı içi Konstrüksiyonu, Tasarım Uygulama ve
sürdüren öğretim üyelerini uzmanlıklarını ve derslerini
Kuram ve Yöntemleri (Y.Lisans; İstanbul ütopyaları,
Teknikleri.
(kendilerini iyi tanıyan önderleri olarak) tanıtmakta
Sinema, Çevre Tasarımı). DTGSYO mezunu.
yarar görüyorum. Bu öğretim üyelerinin hemen
hemen tamamı, benim öğrencim, asistanım olmuştur.
• Prof. Dr. Nurten Unansal (Emekli) - Alan:
Not: İnci Deniz Ilgın, 1988 yılında başladığı araştırma
Not: Deneyimli bir öğretim üyesi ve İçmimarlık
Tasarım eğitimine disiplinli yaklaşımı bilgi beceri de
görevini, asistanım olarak başarıyla sürdürürken, Y. Lisans
yetişkinliği ile bilinen üst kadameleri haketmiş bir
eğitimini (o yıllarda geliştirdiğim tasarım kuram ve
öğretim elemanıdır.
• Yrd. Doç. Dr. Emel İşleyen - Mimar, MSÜ USYO
İçmimarlık-Çevre Tasarımı, Tasarım İlkeleri ve Çevre
yöntemleri, tasarım ilkeleri çalışmalarımı izleyerek)
Tasarım Yorumları, Tasarım, Kuram ve Yöntemleri-
tamamlamış, tez çalışmasını, danışmanlığımda başarıyla mezunu, YTÜ’de Rölöve-Restorasyon alanında
Tasarımda Eleştirel Düşünce, Renk-Işık. Y. Lisans -
sonuçlandırmıştır. 1995’li yıllarda, yurt dışında özellikle
doktorasını yapmıştır. Görev yıllarında 2-3 yıl
Yeterlik Doktora/Öğretim Üyesi, DTGSYO mezunu.
Amerika’da araştırma yapmak isteği Bölüm Başkanı
tasarım derslerime katılarak asistanlık yapmıştır.
• Prof. Dr. Yalçın Özel - (Emekli) Alan: Mobilya
olarak tarafımdan uygun bulunmuş, Rektör Prof. Dr.
Bölüm Başkanlığı görevimde iki yıl yardımcılık
tasarımı ve Konstrüksiyon, Teknik Bilgiler, Üretim
Ömer Faruk Baturel ile yaptığım görüşme ile bursu kabul
görevini disiplinli ve başarıyla yürütmüştür. Alan:
Teknikleri. DTGSYO mezunu. (İçmimar dergi, S:35.)
edilmiştir. Kendisinin de yoğun çabaları ile burslu olarak
Mimalık-Yapı Bilgisi, Yapı İçi Konstrüksiyon, TesisatDonatım, Rölöve-Restorasyon.
• Prof. Dr. Meltem Eti - Bölüm Başkanı (Lisans,
gitmiştir, Amerika’da yaptığı çalışmalar toplam beş yılı
yeterlik/doktora eğitimi, öğrencim, tez danışmanlığını
bulmuş, doktorasını yapmış ve dönmüştür. (Üzerimdeki
Not: Mimar Emel İşleyen görev bilinci ve disiplin
yaptım.) Alan: Özellikle Mobilya Tasarım, Hacim
bazı dersleri kendisine vermek konusundaki araştırma-
anlayışı ile taşıdığı sorumlulukları daima yerine getirdiği
Tasarım, Mobilya Tarihi. DTGSYO mezunu.
ders notları kapsamında kararımı ileterek beklediğim) İnci
bilinen bir öğretim elemanıdır. Bölüm kadrosuna mimar
Ilgın, geç bir sürede döndüğünde iki yıl kadar birlikte
asistan olarak atanmasına rağmen, çalışmalara katılımı
İtalya/Floransa’da bulunduğu araştırma çalışmaları ile
çalıştım. (Yıllar içinde sürelerine göre doçent ve
içmimarlık eğitim ilklelerine uyumu, aynı dönemlerde
eğitim aldığı bilinmektedir. Dönüşünde başvurduğu
profesörlüğünü alarak) Doç. ve Prof. olarak bağımsız ders
içmimarlık da yetişen içmimar öğretim üyeleriyle göre
asistanlık sınavında, belirlenen; “büyük ölçüde resim
vermeye başlamıştır. Önceleri dönüşü ile adaptasyon
daha yakın duruşu, saygısı, ilgisi ile çevresi ve tarafımdan
sanatıyla ilgilendiği” ve tasarım kadar “tasarım-sanat
sorunu yaşadığını gözlemlediğim asistanım İnci Deniz
daima takdirle karşılanmıştır.
tarihi” konularına ilgi duyduğu anlaşılmıştır. Jüri, genel
Ilgın, sürelerine göre önce Bölüm Başkanı ardından
• Yrd. Doç. Dr. Ayşe Dora - Alan: Görsel Anlatım
kültür temelini ve yabancı dil bilgisini, sanata yaklaşımını
Dekan olmuştur, görevine halen devam etmektedir.
Teknikleri, Tasarım İlkeleri, İçmimarlık Tasarım (Sahne
Not: Lisans eğitimden sonra bir süre
artı puan olarak değerlendirerek olumlu, asistanlık için
Not: Prof. Dr. Meltem Eti Proto ve Prof. Dr. İnci Deniz
Tasarımı ve Dekorasyonu). MSÜ mezunu.
• Yrd. Doç. Dr. Tonguç Tokol - Öğretim Görevlisi,
kabul oyu kullanmıştır. (uzmanlık konusu, mobilya
Ilgın’ı daha detaylı tanıtmamın nedeni, bu yıl da yönetici
tasarımıdır. Çevre tasarımı konuları da çalışma ve eğitim
olarak Bölüm Başkanı ve Ana Sanat Dalı Başkanı ve
Alan: Teknik Resim-Perspektif-Mobilya Tasarımı ve
uğraşı içindedir.)
Dekan olarak çalışıyor olmalarındır.
Konstrüksiyon Üretim Teknikleri, Tekne Tasarımı.
• Prof. Dr. İnci Deniz Ilgın - Dekan Y. Lisans tez
danışmanlığını da yaptığım İnci Ilgın asistanım olmuş,
• DTGSYO Yrd. Doç. Dr. Türker Şencan - Lisans
eğitim öğrenicim 10 yıla yakın asistanım olarak
Makale / Türliye’de İçmimarlık Tarihine Bir Bakış - VIII
uzun yıllar başarıyla yardımcılık görevini yapmıştır.
Bu bağlamda; önceki yazılarımda sırası geldikçe
MÜ GSF mezunu.
• Yrd. Doç. Dr. Seylan Öztürk, Alan: Mobilya Tasarım-
65
Makale / Türliye’de İçmimarlık Tarihine Bir Bakış - VIII
Konstrüksiyon. MÜ GSF mezunu.
Eğitim sistemi, coşkusu ve düzeyi korunmaktadır.
• Yrd. Doç. Dr. Müge Göker, Alan: Yapı Fiziği,
yürütmektedirler. Daima kendilerini yetiştirme
Eğitime hazır ortamı ile bölümün genç öğretim
Aydınlatma, Renk-Işık, İçmimarlık-Tasarım, Teknik
çabası içinde olduklarını gördüğüm, bölümün
elemanlarının ve İçmimarlık tasarımını içselleştirilen
Resim-Perspektif). MÜ GSF mezunu.
gelişme aşamalarında, çalışmaları ve yardımcılıkları
öğrencilerin ve mezunların araştırma-geliştirme
ile pay sahibi olan öğretim elemanlarıdır;
çalışmaları gereği, tüm çevrelerin talebi ve
yapmaktadır. Alan: Mimarlık-Yapı Bilgisi, Yapı İçi
çalışmalarını ilgiyle izlediğim öğrencilerim,
yaratıcılıkları ile uzun bir eğitim süresini daha
Konstrüksiyon, Malzeme, İçmimarlık-Tasarım. İTÜ
meslekdaşlarım, içmimar tasarımcılardır.
yaşayacak, yaşatacaklardır.
• Araş. Gör. Aylin Hacısalihoğlu, İTÜ’de doktorasını
Mimarlık Fakültesi mezunu.
Not: Ancak, bu öğretim kadrosunun son iki üç yıldan
Bu görüş-yorum ve beklentilerimizi sevgi ve
itibaren izlenen (dış çevrelerden de yapılan eleştirilerdeki
umutlarımla kurum ve bölüm yöneticilerine, öğretim
çalışan Aylin Hacısalihoğlu, mimalık yanında içmimarlık
dikkate alınarak) eğitim ve bölüm atmosferindeki
üyeleri, mezunlar ve öğrencilerin ilgisine sunuyorum.
alanında tasarımda yetişmesi ve iki disiplin arasında bağ
durgunluk, özellikle diploma çalışmalarında görülen
kurması konusunda desteklediğim çalışmaları ve
başarı ve seviyedeki düşüşlerin tasarım becerilerinde
II. Bölüm: Üniversiteler ve İçmimarlık
uyumlu, sağduyulu, disiplinli duruşu ile daima
izlenen gerilemenin araştırılarak giderilmesi için yeni
1982’den sonra açılan Üniversiteler Güzel Sanatlar
takdirimizi kazanmıştır.
ataklarla çaba harcayacaklarından eminim. (Umarım
Fakülteleri ve İçmimarlık bölümleri’nde eğitim.
Not: Yüksek Lisans öğrencim ve 4 yıl asistanım olarak
• Arş. Gör. Seden Odabaşoğlu. (Bilkent Üniversitesi)
bu, gözlemlerim, eleştirilerim haklı bulunacak ve gerçekçi
• Arş. Gör. Ceren Koç (Karadeniz Teknik Üniversitesi)
bakışla, saygıyla karşılanacaktır.)
2012-2014 yılı arası, ÖYP yönergesi ile atanmış,
görevlerini ilgiyle sürdürmektedirler.
Not: Bölüm kuruluşundan bugüne 25 öğretim
Bilindiği gibi, Türikye’de ilk açılan güzel
sanatlar eğitim kurumu, (eski adıyla Sanayi-I
Nefise Mektebi Ali’si’dir.) Yeni adıyla, önce ‘Güzel
elemanı yetiştirmiştir. Bölümden ayrılan öğretim
Sanatlar Akademisi’ sonra ‘Mimar Sinan
Ayrıca iki araştırma görevlisi;
üyelerinin ve bazı kadrolu öğretim üyelerinin de özel
Üniversitesi’ yeni aldığı isim ise ‘Mimar Sinan
• Anıl Ağrılı (Karadeniz Teknik Üniversitesi)
üniversitelerde görev aldıkları izlenmektedir. Bu öğretim
Güzel Sanatlar Üniversitesi’dir. (1883’te ilk
• İlayda Karabatak ODTÜ Endüstri Tasarımı
elemanlarının kendi kazanımlarının dışında da (özel
kuruluşu Ressam Osman Hamdi tarafından
(uzmanlık alanları henüz belli değildir. İleride başka
üniversitelerde) görev almalarının çok yönlü, olumlu-
gerçekleşen kurumu bir çok yer değişikliği
üniversitelerde görevlendirileceklerdir. Bu öğretim
olumsuz etkilerinin irdelenmesi gerekmektedir.
aşamalarından sonra 1926’da Fındıklı’daki
elemanları dışında teknik-atölye dersleri, teknoloji
Bütün bu duygu ve düşüncelerle belirtmek isterim
binasına getirilmiş (eski Meclis-i Mebusan Binası)
bilgileri ve Mimarlık dersi için ek görevle öğretim
ki; İstanbul/Kadıköy-Acıbadem’de sürdürülmekte olan
1953-1957 yılları itibariyle kurulan Dekoratif
elemanları eğitime katılmaktadır.
MÜGSF’nin, İçmimarlık Bölümü yerleşik eğitim alanları,
Sanatlar Bölümü ile gerçek gelişime açılmıştır.
Özet olarak, akademik durumlar ve görevleri
66
kazandıkları, bilgi-deneyim ve çağdaş bakış açısı ile
programları ve araştırma çalışmaları ve başarıları ile
Kurum önceleri, Mimarlık ve Plastik Sanatlar
hakkında tanıtımla bilgi vermeyi gerekli gördüğüm
tasarım ve istihdam çevrelerinin ilgisini çekmeye
(Resim-Heykel) daha sonra İçmimarlık-Grafik-Seramik
(kurumda temelden asistanlıktan yetişen 10 öğretim
devam etmektedir. Eğitim almak isteyen öğrenciler ilgi
vd bölümlerin açılması ile gelişmiştir.
üyesi, yetişmelerinde payım olduğunu gururla
ile başvurmaktadırlar. Bu eğitimi veren öğretim
belirttiğim öğretim elemanlarıdır. Bölüm eğitimini,
kurumları içinde daima ön sırada oluşu tartışmasızdır.
Not: Kurumun başlı başına bir sanat eğitimi özelliği
taşıdığı gerçektir ki; anlatım ayrı uzun bir süreci gerektirir.
belirtmem yanlış ve hiç şaşırtıcı değildir. Çünkü, bir
devamlı suskunlukla karşılanıyor olması, hatta
önceleri ‘dekorasyon’ bilgileri içerdiği bilinmektedir ki;
eğitimin belli yıllar içinde sürdürülmesi için yeterli
hoşnutlukla kabulleniliyor olmasıdır.
gerçek kimliğini 1959’larda kazandığı izlenmiştir.
sayıda yetişmiş öğretim elemanının görev alıyor
Yine de daha çok dekorasyon eğitimi, özelliğini
uzun yıllar koruduğunu söyleyebilirim.
Açılan ikinci Güzel Sanatlar Eğitim kurumu
olması gerekmektedir.
Ne yazık ki; İçmimarlık Bölümü’nde yetişmiş, bu
kadar çok sayıda yeni açılan kurumda görev alacak
Not: Bu noktada eğitim ortamlarının yeterli
olmamasına ve bilinmesine rağmen, taleplerinin karşılıklı
ekonomik-mali kazanç gerçeklerine dayandığını
belirtmek yanlış olmaz.
Konunun, yüksek öğrenime, eğitime hazırlanan
(önceki sayılarda detaylı anlattığımız) 1957’de
öğretim üyesi sayısı, henüz parmakla gösterilecek
kurulan Devlet Tatbiki Güzel Sanatlar Yüksek
kadar azdır. Bu durumda; Mimarlık Fakülteleri’nden
gençlerin, sayılarının çokluğu, sınavlarda yeterli puan
Okulu’dur (DTGSYO). Türkiye Sanat ve Tasarım
ayrılarak bu bölümlerde görev alarak (açığı kapatan!)
alamıyor olmaları ile;
dünyasına GS Akademisi’nden sonra çok şey
Mimar öğretim üyeleri veya piyasadan yetişerek
kazandıran kurum olduğu bilinmektedir.
eğitime alınan Mimarlar veya az sayıda içmimarlar
1980’lerden sonra Türkiye’de sosyo-politik
olduğu da gözlenmektedir.
sorunlarla oluşan genel yönetim sistemi
Çok yanlış bir girişim ve gelişme olarak açıklanacak
• Açıkta kalan öğrencilere eğitim ortamı
hazırlanması.
• Parasal gücü olan üniversite adaylarına özel
kurumların (her nedense cazip gelmesi. Ailece hazır işi
olan öğrencilere kolay) olanak sağlanması.
değişikliklerine paralel 1982’lerde tüm yüksek
durumda; eğitimlerinde, yakın fakat çok farklı bilgi
öğretim eğitim sistemlerini kapsam içine alan 2457
birikimi kazanan mimarların içeriği çok yönlü bir
sayılı yasa ile kurulan Yüsek Öğretim Kurumu (YÖK)
meslek alanı olan içmimarlık da eğitime öğretici olarak
kuruluşunda büyük maliyeti olmakla beraber
çatısı altında yeni oluşumlar başlamış, Yüksek
katılmaları için uzun süreli, kapsamlı bilgi desteği
sonradan somut gelir sağlayan‘ticari’amaçlı kuruluşlar
Öğretim Teşkilatı yasası gereği yeni fakülteler
almaları gerekir. Kaldı ki; tüm eğiticiler bilirler ki
safında yer alması, gerçeği.
açılmış ve yeni bölümler kapsama alınmıştır.
akademik olarak eğitime katılmak için neredeyse 8-10
• Her yeni açılan üniversite kurumunun, ilk
• İçmimarlık Bölümleri’nin açılışını ise, toplumda
yıla yakın araştırma-çalışma süresi ve eğitici kimliğini
meslek alanının, (gerek ismi, gerekse iş kazancı)
kurumda sürdürülen Güzel Sanatlar Tasarım
ispat etmesi gerekmektedir. (Aksi halde durum, kurs
bakımından yaygın talep olduğundan yola çıkılarak
eğitimleri, bu yıllardan sonra sık aralıklarla yeni
niteliğiyle zevk, dekor ve dekorasyon eğitimi niteliği
programa alınması (genellikle gereksinimler ve
açılan Devlet ve Vakıf Üniversiteleri’nde de
kazanır.) Bu durum nedeniyle, eğitimin (isme dayalı)
yeterince kadro sağlanmadan, yeterli plan ve program
programa alınmış, ‘İçmimarlık’- ‘İçmimarlık ve Çevre
açık kapılar haline gelmesinin sakıncaları çoktan
yapılmadan) açılması vb sorunlara yeterli-gerekli
Tasarımı’ bölümleri adlarıyla açılarak (bugün için 38
görülmeye başlanmıştır.
eğitimin verilemediği gerçeğini açıklamaktadır.
Bu bağlamda; 1981-1982 yıllarına kadar iki
kurumda yürütülen) meslek-tasarım eğitimi alanı
olarak izlenmektedir.
Bu kadar çok sayıda eğitim kurumunun (içeriğini,
derinlemesine bilen, çok deneyimli bir içmimaröğretim üyesi olarak) baştan düşüncede dahi
olanaksız olacağını eğitimlerin çok sağlıksız olacağını
Eğitimin ve meslek düzeyinin düşmesinin
Dolayısıyla bazıları‘kurs’niteliğinde olan eğitimler
kaçılınılmaz olduğu, olacağı sistemin düzeltilmesi ve
nedeniyle, mesleğin hakkıyla yapılamadığı, gerçeğini
yeni bölüm açılmasının durdurulması gereği tüm
de açıkça göstermektedir.
ilgililere duyurulmalı ve açıklanmalıdır.
Bu konu, uzun zamandır zihinleri yoran tartışma
gerektiren bir konu iken, dikkatimizi çeken durum,
Makale / Türliye’de İçmimarlık Tarihine Bir Bakış - VIII
(İlgililerin konusudur. İçmimarlık Bölüm eğitiminin,
Not: Bu maddelerin çoğaltılacağını belirtmek gerekir.
Ancak bir başka yazı konusu olarak ele alınması uygun
olacaktır. (Çünkü, konu tüm ülke eğitim politikası içine
67
Makale / Türliye’de İçmimarlık Tarihine Bir Bakış - VIII
giren önemli bir perspektif içine girmektedir.)
1980 sonrası üniversitelerin yaygınlaşmaya
Bu süreçte; ülke eğitim politikaları
başlaması 1982’den sonra açılan ilk devlet üniversitesi,
çerçevesinde, üniversite sayısını arttırmak, gençlere
Ankara’da açılan Hacettepe Üniversitesi’dir.
öğrenim olanağı sağlamak amacıyla açılan Vakıf
olması pek çok Devlet Üniversiteleri’nde görevli
öğretim üyelerinin ayrılarak Özel-Vakıf
Üniversiteleri’ne geçmelerinde etken olmaktadır.
Bütün bu nedenler ve gerçeklikler ışığında
(Özel) üniversitelerinin, büyük çoğunlukla
eğitimlerin, içmimarlık eğitimi dışında, diğer tüm
programa alınmıştır. (Ancak, kuruluşunda mimar
holdinglerin desteği ve şahısların girişimleri ile
alanlarda da başta Tıp Fakülteleri olmak üzere,
öğretim üyesinin görev aldığı bilinmektedir.) İçmimar
açıldığı bilinmektedir.
Siyasal Bilgiler, İktisat, Hukuk, Mühendislik vb
Not: İlk yıllar itibariyle açılan üniversitede
olarak kadroya giren öğretim elemanları arasında
Not: Rektörlüğün talebi üzerine (MSÜ’nden iki
eğitimlerin devlet üniversitelerinden ayrılarak
Mesut Çelik’ DTGSY Okulu’ndan mezun olan
öğretim üyesi ile beraber) İstanbul’da bir üniversitede,
eğitime katılan akademisyenlerin dirayetlerini ve
öğrencim ve alanında idealist bir içmimardır.
İçmimarlık Bölümü kuruluşunda bulunduğum eğitimin
niteliklerinin eğitimlerin sonuçları için,
hangi koşullarda yürütüldüğüne tanıklık ettim. Eğitimi
sorgulanacağı merak konusu olacaktır.
Yine YÖK’ten sonra açılan 2. Üniversite AnkaraBilkent Üniversitesi (Vakıf Üniversitesidir). YÖK Başkanı
bilgi ve deneyimlerimle desteklemeye çalışsam da
Prof. Dr. İhsan Doğramacı tarafından kurulmuştur. İlk
genelde eğitimin kimler tarafından nasıl uygulandığını
kadrodan ayrılarak, özel üniversitelerin içmimarlık
yıllarından itibaren açılan İçmimarlık Bölümü’nde,
yakından görme olanağı bulduğum için kaygılarıma
bölümlerinde görev yapan öğretim elemanları, Prof. Dr.
DTGSY Okulu’ndan mezun (devre arkadaşım)
etken olan bir deneyimdir.
Mualla Yıldız (emekli olduğu için ayrıcalıklıdır). Eski
Not: Bu arada, MÜ GSF’nden da çeşitli zamanlarda
İçmimar Gürkan Kasımhocaoğlu, öğrencim Nilgün
Bu nokta da şahısların ve vakıfların istekleriyle
ayrılan kadrodan Yrd. Doç. Sevtap Elmas, Yrd. Doç. Dr.
Çarkacı ve öğrencim Ferhat Dorkip görev almışlardır.
(iyi niyetli olduğunu düşünmek istediğimiz) sıklıkla,
Birol Köseoğlu, Yrd. Doç. Semih Yalçı, (Bu dört öğretim
Not: Ancak bir gerçek vardır ki; bu bölümlerin de
kanımca yeterince plan-program-kadro hazırlıkları
elemanı asistanım olarak yetişmelerinde payım olan,
açılışında kadroya akademisyen mimar öğretim üyeleri
yapılmadan ya da bitirilmeden açılan (hatta, bina-
yetenekli, dirayetli öğretim üyeleridir.) Prof. Çiler İnan,
alınarak eğitime başlanmıştır. Çünkü; o yıllarda yetişen
yapı-donanım-personel vs) koşulların eksik
Prof. Işık Gör, kurum içi yetişmiş elemanlar olarak
içmimar öğretim üyeleri kendi kurumlarında yoğun
görüldüğü halde açılan üniversitelerde, Fakülte ve
bölümümüz için kayıp uzmanlar olarak gösterilebilir.
görev yapıyorlardı. (Bu noktada sorunlu başlayan bu
Bölümlere çok sayıda öğrenci alınarak, öğretimin
eğitimler yavaş yavaş gelişmeye başlamıştır.)
çok sorunlu olacağını, eğitimin sağlıklı
olarak görülecek durum; ne yazık ki; yeterli-sağlıklı
yapılamayacağının baştan görülmemesi, şaşırtıcı
eğitim verilemediği için zararlı, çok yönlü yanlışı
ve kaygı verici bir konudur.
beraberinde getiren gerçeklikler olduğunu
Yine 1983’lerden sonra aralıklı olarak açılan bazı
Devlet Üniversiteleri; Anadolu Üniversitesi - Eskişehir,
Çukurova Üniversitesi - Adana, Karadeniz Teknik
Üniversitesi - Trabzon, Selçuk Üniversitesi - Konya.
Not: Bu üniversitelerde İçmimarlık Bölümleri
68
(Turgut Kaçar, Tolga Benli gibi).
Not: Ne yazık ki; durumun‘ticari’amaçlı eğitim
olduğunun açıklanabilir bir gerçeği çağrıştırdığı
Ülke politikasıyla bir yönüyle yararlı bir olgu
belirtmeyi görev sayıyorum.
Not: İleriki yazılarımda, ‘İçmimarlık’ın tanımını,
anlaşılıyor. Bu noktada; özel-paralı eğitim
kapsamını, içeriğini, eğitimindeki gereklilikler
açlımıştır. Eğitim kadrosu yine büyük çoğunlukla
kurumlarının, öğretim üyelerine çalışmaları
konusunu açarak anlatmayı görev saydığımı
mimarlardır. Anadolu Üniversitesi’nde bölümümüzden
karşılığında ödenecek ücretlerin de doğaldır ki;
belirterek mesleğin güncel durumunu ilgiyle izleyen
mezun olup sonra doktora yapmış içmimarlardır.
Devlet Üniversiteleri’nden fazla olduğu biliniyor
ve çalışanların dikkatine sunacağım.
ekân içinde mekân, kişisel mekân, bir
mekân tasarımına
iç mekân yaratmak üzere çeşitli
ilişkin gerçekten ne
konumlara yerleştirilebilecek bir Portable
söylenebileceği ve
Corner. Yandaki çizim, Interiors Forum
düşünülebileceğiyle
Scotland (IFS) tarafından düzenlenmiş olan
ilgili malzeme
“Thinking Inside the Box” 2 konferansı için
sağlamaktadır.
bir provokasyonun ifadesi olsa da, burada
Pandora, içinde ne
yer almasının en önemli nedeni “Kanonun
olduğunu merak ederek
İçinde Ne Bulunmaktadır? 21. Yüzyılın
kutusunu açtı ve bunu
Başında İç Mekân Tasarımının Durumu”
yaparak kaosun dünya
başlıklı foruma gönderme yapmasıdır.
üzerine salınmasına izin
Portable Corner bu etkinliği tanıtmak için
vermiş oldu. Sadece
kullanılan bir posta kartının üzerindeki
kutunun yüzüne tutunan umut kaldı. Kutular
imgeydi. Bu forum IFS ile benzer bir itici
içine aldıkları şeyleri saklamak açısından
gücü paylaşmaktadır: O da iç mekân tasarımı
yararlıdırlar, ama aynı zamanda indirgemeci
üzerine tartışmaya odaklanma arzusudur. Bir
ve statik olabilirler - bir müze kutusu içine
şeyin içinde düşünme sorusunu sormak için,
sıkıştırılmış bir kelebek dışarıdaki bir
kutu ya da kanon neler söylenebileceği ya
kelebekten farklıdır. Merak ve düşünme
da düşünülebileceğini bir araya toplamak ya
eylemi, olayları deşme eğilimi içindedir ve
da çözümlemek için ortam sağlamaktadır.
böylelikle uçmanın yolları, yaratıcılık ve yeni
Bu, bazıları için, iç mekân tasarımı
olan için potansiyeller önermektedir.
disiplininin kayganlığının üstesinden gelme
Suzie ATTIWILL Mimarlık ve Tasarım
Fakültesi, RMIT Üniversitesi
Çeviri: Zeynep Tuna Ultav (1)
Şekil 1: Portable Corner,
Shelley Penn, 1999
Makale / Kanon’un içinde ne bulunmaktadır?
Zeynep TUNA ULTAV
Kanon’un içinde ne bulunmaktadır?
M
Bu bölüm, kanon konsepti üzerine bir
ve bir kesinlik ve gerçeklik derecesi
tartışma ile başlayacak ve forumun her
savlayabilen cevaplar arama fırsatı
konuşmacısı tarafından önerilen
demekken, bazıları içinse potansiyel
çözümlemeyle devam edecektir. İç mekân
yörüngelerin dikkate alınabileceği
tasarımı uygulamalarının yanı sıra tarih ve
kayganlıkta bir provokasyon ve bir anlık
kuramla ilişki kuran potansiyel yörüngeler
duraklama önerebilmektedir. Her ikisi de iç
ortaya çıkmakta ve bölümün sonunda
69
Makale / Kanon’un içinde ne bulunmaktadır?
açılımlar üretmektedir – bir başka deyişle
konuşuruz… Kanonun, etimolojik olarak
olarak eleştirel söylem yoluyla belirlenmiş
kutu açılır. Burada Filozof Gilles Deleuze
her ikisi de dini kökenli olan iki baskın
olan statüsüne bağlıdır [4].
tarafından tasvir edilmiş metodolojiye
anlamı bulunmaktadır: 1) kutsal işlerin
değinmek yararlı olacaktır: “Yakın geçmişin
koleksiyonunu kapsıyor olarak ve 2)
yayma araçları olarak kanonlar açısından
ve yakın geleceğin, sırasıyla, arşive ve
yargının dogma-temelli ilkeler, kurallar ya
oldukça önemli olmalarının yanı sıra
günümüze, tarihe ve var olmanın
da standartları kümesi olarak”. Downton,
seçme, onaylama ve yayınlama yoluyla da
süreçlerine ait olan düğümünü çözmek
ardıl seslerden oluşan bir temanın
kanonların oluşumuna katkıda bulunurlar.
zorundayız [2].”
imitasyonunu içeren müzikteki kanona
Downton’a göre, imgeler, mimarlıkta,
referansla üçüncü bir anlam tanımlayarak
kanonun en üstün taşıyıcısı olduklarından,
Kanon
devam etmektedir. Downton için bu
kanonda bulunan bilginin temel
Tasarım alanında ‘kanon’ teriminin
üçüncü anlam, mimarlık bağlamında en
taşıyıcısıdırlar. Dergilerde, kitaplarda,
mimarlıkla belirli bir benzeşimi
yararlı olandır: “Taklitçi amaç, mimarlıktaki
sergilerde gerçek işin yerine geçerler ve
bulunmaktadır. Mimarlar ve mimarlık
işlerin koleksiyonu olarak kanon
özgün olana kıyasla imgenin daha çok
öğrencileri, kanona, uygulama alanlarının
düşüncesinin altını çizmektedir: Kanonik
izleyici kitlesi bulunduğundan pek çok kişi
bir parçası olarak aşinadırlar. Terim,
işler, öykünmeye değer varsayılan
için tamamen gerçek işlerin yerine
mimarlığın dışında açıkça
karakteristikleri sergileyen ya da kapsanan
konurlar [5]. Downton aslında iki paralel
kullanılmamaktadır. İç mekân tasarımı
bilginin özelliklerini yeniden kullanabilen
mimari kanonun bulunduğunu öne
kanonuna ait konsept, kanonik örnekler
ya da yorumlayabilen mimar tarafından
sürmektedir – gerçek binaların kanonu ve
setine referans vermekten daha çok, farklı
anlaşılmaya değer varsayılan özelliklere
imgelerin kanonu.
soruları ve tartışmaları gündeme
sahip olan örnek işlerdir. Bu şekliyle
getirmektedir. Yirmi birinci yüzyılda terim
kanon, “zaman içinde bir noktada önemli
kanonların genellikle konteyner ya da
geçerliliğini oldukça kaybetmiştir;
varsayılan işleri içermektedir” [3]. Kimileri
nesneleri içinde barındıran kutumsu
feminizm, postkolonyalizm ve
kanonun ne kapsadığına ilişkin mutlakçı
terimlerle tasvir edildiğini not etmek
postyapısalcılık, kanoncu düşüncenin
bir yargı düşüncesini savunurken,
faydalı olacaktır. ‘Kanon iki epistemolojik
dışlayıcı, otoriter ve mutlakiyetçi
Downton ve diğerleri kanonun çağdaş
işleve hizmet etmektedir: Giderek artan bir
karakterlerini görünür kılmış ve süreç
kültürel söylemle ilişkisini
kültürel repertuar olarak farklı türdeki
içinde ‘tarih’i ‘tarihler’ olarak ve ‘kanon’u
vurgulamaktadır. Gusevich şöyle
mimari bilgileri depolamak için ve bu
‘kanonlar’ olarak çoğullaştırmıştır. 3
yazmaktadır: “Yapının, mimari olarak
bilginin yayılımı için bir araçtır.’ Kanonun
önemi ve statüsü bazı önceden
kapsamındaki işler, bilgiyi kapsamaları
da yazdığı gibi, “[m]imarlıkta, ‘Kanon’
belirlenmiş özellikler kümesine ya da bazı
açısından aynı zamanda konteyner olarak
hakkında sanki gerçekmiş gibi
önemli özelliklere değil, bir kültürel nesne
tarif edilmektedir. ‘Mimarlar tasarımları
Mimarlık kuramcısı Peter Downton’un
70
Dergiler, sergiler ve eğitim, bilgiyi
Kutunun içinde düşünme bağlamında,
olan kayda değer işleri tanımlama
mekânların kısa ömürlü oldukları
içkindir. Mimarların bilgisinin toplumda
konusundaki çabaları problemli olarak
düşüncesini ifade etmiştir. Bir kutunun içi
ulaşılabilir kılınmasıyla elde edilen Kanonik
betimler. Avustralya’da iç mekân tasarımı
olarak, mahremiyet niteliğiyle özel ve
işlerin koleksiyonu, tasarım bilgisinin
ve içmimarlık arasındaki ayrım, ilkinin
kişisel olanı önermiştir.
kolektif düzeyde somutlaşmasıdır’ [6].
mimarlığa olan kapalı referansı olmadan
Kanonun içinde ne bulunmaktadır
“Kanon’un içinde ne bulunmaktadır?”
yapılmaktadır. Dolayısıyla, “iç”in tasarımı
şeklinde sorulmuş soru en az iki biçimde
sorusunu soran bir forumu
olarak iç mekân tasarımı, mimari iç
okunabilmektedir: İç mekân tasarımı
gerçekleştirmekteki motivasyonlardan biri,
mekâna göre farklı bir önermedir.
alanına özel olan örnekleri tanımlamaya
iç mekân tasarımı kanonu hakkındaki
Kanonun içinde ne olduğu sorusu iç
davet etmek ve böylece kanonik repertuar
herhangi bir bahiste başlayan yoğun
mekân tasarımı disiplini için çokça soruya
içine yerleştirilebilir ve aynı zamanda iç
tartışmalar olmuştur. Kanonu savunanlar,
yol açmaktadır.
mekân tasarımı için kanonun içinde ne
tüm uygulamaların ve uygulamacıların
olduğu, örneğin diğer olasılıkları ortaya
birer kanonunun olduğunu ve iç mekân
Kanon’un İçinde Ne Bulunmaktadır?
koymak için iç mekân tasarımı alanı
tasarımının açıkta görünenden farklı olarak
“Kanon’un İçinde Ne Bulunmaktadır?”
açısından kanonun değerini sorgulamak
örtük olduğunu, bu nedenle onu açıkça
sorusunu gündeme getirdiğinden
ve değerlendirmek. Forum; uygulamacıları,
ifade etmenin ilginç ve değerli olduğunu
Portable Comer imgesi, forumun
akademisyenleri, öğrencileri, editörleri,
savunmaktadır. Bu düşünceyi reddedenler,
davetiyesinde kullanılmıştı. Kanonun
yazarları, eleştirmenleri ve küratörleri
iç mekân pratiğinin mimari kanondan
içinde ne olabileceği/ne olması gerektiği
içermekteydi. Yedi konuşmacıya yukarıdaki
farklı olarak “kültürel nesnelerin”
konusunda bir imge sunarak kanonu
provokasyonlara cevap vermek üzere onar
koleksiyonuna olan vurgusuyla ve
tanımlamak yerine ilişkiler önermiştir. İç
dakika verilmişti. Her konuşmacı kendi
Gusevich’in terimini kullanacak olursak
mekân tasarımı için kanonun yayınlanmış
uygulamalarıyla iç mekân tasarımı
yaygınlaştırılması açısından görsel imgeye
nesneden bağımsız olarak bireyin
arasındaki ilişki ve kanon yaratmaktaki
olan bağlılığıyla diğer değerlendirme
mekânsal deneyimine ilişkin olabileceği
rolleri nedeniyle davet edilmişti: Yayın için
çeşitlerine gereksinim duyacağını
olasılığını ortaya koymuştur. Çizim
işleri değerlendiren ve seçen ve böylelikle
savunmaktadır.
anlamında, artefakt ve çıktının yanı sıra
kanonların kurulması ve aktarılmasına
İç mekân tasarımının deneysel doğası,
uygulama, süreç ve proje önermiştir. İç
katkıda bulunan dergi editörleri; eğitim,
onu nesne-artefakt temelli pratiklerden
mekân anlamında, iç mekânın ille de bir
araştırma, sergileme ve yayınlama yoluyla
ayrıştırır ve fotoğraftan başka diğer
odanın içi olmayabileceğini, ama kişinin o
seçme ve yayınlama/yayma süreçleri
koleksiyon ve belgeleme süreçlerini
odada, mekânda ya da peyzajda ikamet
nedeniyle akademisyenler ve küratörler; iç
gerektirir. İç mekân tasarımının
etme durumuna bağlı bir iç mekân
mekân tasarımından yeni mezun olmuş bir
multidisipliner doğası, herkes için önemli
olabileceğini önermiştir. Ayrıca bazı iç
kişi ve eğitiminde karşılaşmış olduğu
Makale / Kanon’un içinde ne bulunmaktadır?
yoluyla bilmeyi üretirler. Bu işlerinde
71
Makale / Kanon’un içinde ne bulunmaktadır?
örnek olaylar; kanonik olabilecek işler
Mimari, dekoratif sanatlar, güzel sanatlar
addedilmektedir. Bu koleksiyon, iç mekân
üreten ve etkileme, tanıma, yayma yoluyla
gibi mevcut kanonlar, kanon ve uygulama
çeşitlerine göre organize edilmiştir – iş
4
kanonları şekillendiren uygulamacılar.
alanıyla olan ilişkileri bağlamında
mekânı, alışveriş, kütüphane ve
tartışılmıştır. Özenilen ya da reddedilen
müze/galeriler.
Forumun amacı zamanda ve mekânda
iç mekân tasarımını tartışmak üzere bir
referanslar haline gelmişlerdir. Aksine, iç
araya gelmiş birtakım insanlarla bir
mekân tasarımının kanonu varsa bile
mekânın deneyimsel ve bağlamsal,
duraklama anı üretmek –ve bundan,
belirgin değildir.
fenomenal ve duyumsal kanonik
“arşive ve günümüze ait olan, tarihe ve
Bir kanonun potansiyeli, uygulamanın
deneyimler kapsayacağı önermesi
oluşumun süreçlerine ait olan yakın
önemli örneklerini bir araya
geçmişin ve yakın geleceğin düğümünü
getirmesindedir. Uygulama üzerindeki
ve mahremiyetle ilgilenen bir iç mekân
çözmek”[7] için ne denebileceği ve
buradaki vurgu, onu kuramdan ayırmak
tasarımı pratiği olarak iç mekân
düşünülebileceğini not etmekti. Bundan
değil, etkinliği vurgulamaktır. İç mekân
dekorasyonu
sonraki adım var olmanın stratejilerini ayırt
tarihinden iç mekân tasarımı kanonuna
etmek için yakın geçmişin düğümünü
yönelmek, hâlâ uygulamaya olan vurguyla
içinde olan yatay bağlayıcı bir yüzey olarak
çözmektir.
bir arşiv kurmayla ilgilenecektir. Tarihin –
yeniden kavramsallaştırılması
Kanonun içinde ne olduğu sorusu iç
sınıflandırma metodolojileri ve lineer
(3) Estetik, atmosfere ilişkin, kişisel ifade
(4) İç mekânın “dış”la dinamik ilişki
Bir iç mekân tasarımcısı olan Peter
mekân tasarımı için kanonun içinde ne
kronolojiler kurma anlamında-
Geyer, iç mekân tasarımı mesleği ve bu
olduğu anlamında çeşitli cevaplar
sorgulanmayan varsayımlarından anlam
pratiğin doğasına meydan okuyan ve onu
sağlamaktadır. Bazı konuşmacılar
stratejileri, uygulama stratejileri ve ortaklık
değiştiren önemli işler üzerinde
kanondaki yararlı nitelikleri ve iç mekân
stratejileri şeklinde yön değiştirecektir.
odaklanmıştır. Buradaki vurgu
tasarımı disiplinine ne sunabileceğini
uygulamacılar topluluğu tarafından
tanımlamışlar; diğerleri kanonu özellikle
Öneriler
paylaşılan ve mesleğin bir şey olma arzusu
yararsız ve anakronistik; “değişken ve
Forum sırasında, her biri iç mekân tasarımı
tarafından motive edilen kolektif yanı
tehlikeli”; muhtemelen yirmi birinci
üzerine farklı düşünce biçimlerine
üzerinedir. Özetle, verdiği örneklerden
yüzyılda alakasız olduğu için
temellenen çeşitli yollar ve örnekler ortaya
bazıları şunları kapsamaktadır: under
reddetmişlerdir. İlki, kanonu, bir mesleği
konmuştur:
'workplace' - Gaetano Pesce’nin
birleştiren “kolektif iletişim aracı”; disiplini
72
(2) İç mekân tasarımı kanonunun, iç
(1) Hepsi mimari olan (ve tesadüfen
“TBWA/Chiat Day”, New York, 1993.”‘Bu
açıkça ifade eden önemli işler koleksiyonu;
mimarlar tarafından yapılmış olan) iç
proje açık ofis arkasındaki prensibi
herkesin bu düşünceleri farklı şekillerde
mekânlar toplamının, iç mekân tasarımı
bildirmektedir. Bizi bu dala sürükleyen bu
yorumlayabileceği bir “düşünceler
mesleği üzerinde önemli etkileri
projeyi yapmış olmasaydık, şu ana kadar
kütüphanesi” olarak dikkate almıştır.
olduğundan kayda değer olarak
gerçekleşen pek çok projenin olması
Mediatheque', 2001 ile doruk noktasına
kılınan görünmezi temsil edebilmektedir.
İçmimarlık Bölümü’nün yeni bir
iç mekân tasarımı arasında iç mekân
tasarımının artık ayrılamayacağı bir bağlılık
ulaşan ve ‘ütüphaneyi bir bilgi forumuna
mezunu olan Eliza Downes, bu çizgiyi daha
yaratarak. Clarke, biri ailesiyle birlikte
dönüştüren’ Libraries - Domed Reading
da öteye taşımış ve iç mekân tasarımını
evinde yaşayan sanatçı Dale Frank
Room, British Museum, 1850. Mağaza
öznel bir deneyim olarak tanımlamıştır. İç
tarafından yapılan, diğeri Melbourne asıllı
tasarımı temel olarak Koolhaas’ın New
mekânlarla ilgili, mimarlığın içi olarak söz
iç mekân tasarımı pratiği olan Hecker,
York’taki 2001 yılına ait Prada Store ile
etmeden, Avustralya çölünün uzak bir
Phelan, Guthrie tarafından yapılan iki iç
metamorfoz geçirmiştir. Müze/galeriler -
bölümündeki yer altı mağarası Blur
mekân sunmuştur. Her oda, “mimari iç”ten
Frank Lloyd Wright’ın Guggenheim, 1959;
Pavilion’dan (Diller and Scofidio, 2001) söz
bağımsız olan, elle tutulur bir iç mekân
Gehry’nin Bilbao, 1997; Herzog & de
etmiştir. “Blur bir bina değildir, Blur saf bir
hissine sahipti. Clarke bunu “estetik, mod
Meuron’un Tate Modem, 2001.
atmosferdir.” Bu örneklerle, iç mekânlar ve
ve duygu” alışverişi olan olarak
dış mekânlar, duvar sınırlarıyla net olarak
tanımlamıştır.
Dergi editorü Cameron Bruhn,
kanonun, bize verdiği deneyimler
tanımlanmamaktadır. Her biri “iç
temelinde kendi içinde kanonik olmayan iç
mekânların gücüdür, mekânı ve mekânsal
yataylık ve kentsellik konularıyla ilişkili
mekânları da kapsayabileceğini
koşulları manipüle ederek insanların
olarak yeniden kavramsallaştırılan iç
önermektedir. “Bu şema içinde, iç mekân
dünyayı görme biçimlerini değiştirme
mekân konsepti ise, içmimar Caroline
tasarımının fenomenal ve duyusal
gücümüz bulunmaktadır.”
Vains tarafından önerilmiştir. Vains, çağdaş
Mimari duvarların düşeyliğinden çok,
yönlerini kanonlaştırmalıyız. Bu düşünce
Vogue Living’in editörü David Clark,
mimarlık ve peyzaj mimarlığı projelerinde
biçimiyle, Charles Garnier’in geç dönem
tanıtımında “bir iç mekân tasarımı tarihi”
görülen “bağlayıcı yatay yüzey olgusu”na
19. yüzyıl Paris Opera’sı Second Empire
başlığındaki çevrimiçi arama altındaki
işaret ederek, böyle bir olgunun iç mekân
Barok’tan çok, görme ve görülme
internetten indirdiği imajlar koleksiyonunu
pratiği açısından üç şekilde önemli
eyleminde oynanan toplumsal dramayı
göstermiştir. Bunun içmimarlık değil
olduğunu önermektedir:
temsil etmektedir. Adolf Loos’un iç
mimarlık tarihi olduğunu ve forumun iç
mekânları modernite ve domestikliğin
mekândan daha çok mimari nesneler
kentsel görünmezlikten kurtarmak; örtü
barışmasını –Modernist projenin başlangıç
üzerine odaklandığını gözlemlemiştir.
çıkarılır ve iç ve dış arasındaki sınırlar
örneklerinden biri olmaktan çok kendini
Clark için iç mekân tasarımıyla ilgili her
belirsiz hale gelir.
kutulayan iç mekânı- temsil etmektedir. Ya
türlü diyalogda dekorasyon kritiktir ve
da St Peter’sdaki Michelangelo’nun geniş
sunumu iç mekân dekorasyonu ve iç
birbirinin üzerine atılmış olarak, ayrılmaz
kubbesi, Manyerizm ya da geçiş
mekân tasarımı arasındaki ayrımın belki de
bütün olarak var olurlar ve birbirlerini işgal
Rönesans’ını değil, diyalog içinde olduğu,
devam ettirilmesi pek de arzu edilmeyen
edebilirler.
büyük, hayranlık uyandıran gücü –görünür
bir şey olduğunu göstermiştir. Mimarlık ve
Makale / Kanon’un içinde ne bulunmaktadır?
şüpheliydi.” Geyer için Toyo Ito'nun 'Sendai
(1) İç mekânı mimari sınırlama ve
(2) Böylelikle iç ve dış, dinamik olarak
(3) Ve sonuç olarak bu bağlayıcı yüzey,
73
Makale / Kanon’un içinde ne bulunmaktadır?
74
katılım ve işgal, bekleme ve topluluk,
uygulamacılar, akademisyenler ve
kaplanması demek olan dekorasyon ile
dinlenme ve sakinlik, barınma ve mekân-
öğrenciler tarafından paylaşılabilsin,
artiküle edilebilecek olan ve mimarlık
yapma gibi iç sağlayıcılara izin verir.
tartışılabilsin ve değerlendirilebilsin diye
tarafından sağlanan kutudan ödünç
olası sonuçlarını değerlendirerek bunları
almaktadır. Bu anlamda, iç mekân sadece
Foreign Office Architects tarafından
yapmak için- bir potansiyel olduğu belirgin
mekânsal değil, ancak eşit derecede imge-
tasarlanmış ve 2002 yılında tamamlanmış
hale gelmiştir.
temelli bir fenomendir [8]. Ve dahası,
Vain’in önerdiği örnekler şöyleydi:
olan Yokohama’daki International Port
Ortaya çıkan bazı yörüngeler şunları
domestik olanı yeniden düşünerek bir
Terminal binası ve Field Operations
içermekteydi: İç mekân tasarımına ve
ortaklık yapılabilir. Diğer bir yörünge ise,
tarafından Diller, Scofidio + Renfro ile
bununla birlikte dekorasyonun domestik
kanonik iç mekânlar hakkında düşünme
birlikte tasarlanmış ve 2008 yılında
olanın konseptlerine ilişkin potansiyel bir
üzerine değişimde -örn. artefakt olarak iç
tamamlanacak5 olan New York Highline
yörünge olması. Hiyerarşi ve Modernist
mekândan fenomenal ve duyusal
binası.
değerlerin bağlantısı, domestik olanı zaten
ilişkilerden oluşan iç mekânlara olan
verili bir durum olarak konumlandırmakla
değişim- ortaya çıkmıştır.
Varoluş Stratejileri
birlikte dekorasyon ve iç mekân arasındaki
Bu, iç mekan tasarımı üzerine düşünme
bağıntıyı domine etmiştir. Dekorasyonu
düşünerek bir ortaklık yapılabilir. Diğer bir
yollarının bolluğu ve stratejilerin düğümü,
tartışırken öne çıkan şey, mimarlığın
yörünge ise kanonik iç mekânlar hakkında
indirgeme ve kimliklendirme sürecine
yüzeyine uygulanmasından ve insanlar
düşünmedeki değişimde ortaya çıkmıştır,
neden olarak kafa karışıklığı ve krizdeki bir
arasında (Frank Evi’ndeki odalardan biri
i.e. artefakt olarak iç mekândan fenomenal
disiplin olarak anlaşılabilir ya da alternatif
Gök gürültüsü Odası 6olarak adlandırılmış
ve duyusal ilişkilerden oluşan iç mekânlara.
olarak provoke edici deneysel bağlantılar
ve aile birbirinin içine geçmiş gri tüplerden
ya da uçuş yolları şeklinde övülebilir. İç
oluşan koltuklar üzerine oturup gök
uyandırırken, buradaki vurgu iç mekânın
mekanın açılmış kutuları ve kanon, bazıları
gürültüsünü izlemişlerdir); ışıkla, tarihle
üretiminde insan ve mekân arasındaki ilişki
için kaos, bazıları içinse umut üretmiştir.
(halının Frank’in büyükannesinin evine
üzerineydi. Stilleri not etme ve iç mekânları
Tartışmanın değeri yaşamsallığında ve
referansı bulunmaktadır) bağlantılar
imgeleme yerine, iç mekân programlarını,
uygulamadan, akademiden olduğu kadar
kurma süreçlerinden çok mimarlıktan
görme biçimlerini ve dolaşımı
ilgili diğer disiplinlerden de insanlar
bağımsızlığı olmuştur. Bu yörünge burjuva
görselleştiren diyagramlar, iç mekân
çekmesi anlamında oldukça açıktır. Bunun
ev yaşamı bağlamında kavramsal belirlilik
deneyimlerini yakalayabilir. Deneysel ve
iç mekan tasarımı için kanon üretmek için -
ile Charles Rice’ın iç mekânın doğuşuyla
öznel olan tartışılmıştı. Geyer, iç mekân
bir söylem oluşturmak, tartışma için bir
ilgili tezinde yankılanma bulmaktadır.
tasarımını insanın merkezde olduğu içten-
alan sağlamak, fikirlere değer vermek ve
Sadece mimari değildir, ancak mimari
dışa bir pratik olarak tanımlamıştı.
onları ciddiyetle ele almak ve
“kabuğun” içinin kelimenin tam anlamıyla
“Mimarlığın dış kabukları oluşturduğu ve
Ve dahası, domestik olanı yeniden
Yukarıdaki gözlemlerle yankı
'içeride olma durumuna ait anlar' önerisi
uygulama olarak mimarlık da
ve en yakın olanınsa psikoloji olduğu”
mimari kutunun dışında iç mekân
değişmektedir, özellikle yapısal anlamda
soğan metaforunu kullanmıştı. Van Schaik
tasarımını düşünme yörüngesine ivme
ve iç ve dışın provizyonu ve bölünmesi
her bir kişinin kendisiyle birlikte taşıdığı ve
vermiştir. İç mekân tasarımı kutunun dışına
verili bir şey gibi varsayılamaz. “Akış”,
mekân içindeki kendi tarihlerinden
çıktığında, herhangi bir şey haline geldiği
“akışkanlık”, “”ortaya çıkma” sosyal ve
üretilen mekânsal zekâ kavramını
endişesi ile karşılanmakta olduğunu (örn.
kültürel söylemin olduğu kadar çağdaş
tanıtmıştı: Mekânsal mesleklerde Herkes
herhangi bir şeyin içi –bir oda, bir kent, bir
mimarlığın da ses tonunu
için gözetimde bulundurduğumuz şey
bina, bir cep) ve bunun mümkün
değiştirmektedir. Deleuze’ün iddia ettiği
onları kendi mekânsal zekâlarıyla temas
olmadığını– ya da daha hassas olmak
gibi “çevrelenen her çevre krizdedir” [12].
haline geri koyma becerisidir. Yaşadığımız
gerekirse, bu kadar açılmaya izin
çizimlerle evreni kaplarız.” Burada, iç
olmadığının ya da insanların/mesleklerin
cevap vermektedir? –Kutu- olarak
mekân kuramı seçkisi Intimus’ta toplandığı
yerlerini bilmeleri gerekliliği imasını not
mimarlık, iç mekân tasarımı disiplininin
gibi diğer tartışmalara da bağlantılar
etmek önemlidir. Böyle bir önerme, iç
yirminci yüzyılda belirmesine yaratıcı bir
bulunmaktadır. Kitabın girişinde, iç mekân
mekân tasarımı tanımının yanına
zorluk sağlamıştır. Yirmi birinci yüzyılda,
tasarımı “barınmanın incelikleri ve
konduğunda bu yörüngenin tehdidi
kutu, verili haliyle sorgulanmaktadır. İç
bedensel varoluş”la ilgilenen mahrem bir
kavranabilir. John Pile “İç Mekân Tasarımı
mekân konseptini yeniden düşünme,
meslek olarak tasvir edilmektedir [9].
Tarihi” adlı kitabında iç mekânların onları
pratiğin pek çok alanını birleştirme ve yeni
Çağdaş söylemin diğer alanlarında benzer
içeren strüktürlerin –daha çok binaların-
düşünme ve yapma yolları önerme
yörüngeleri bulmak mümkündür, örneğin
bütünsel bir parçası olduklarını
potansiyeline sahiptir. Bunu yapabilmek,
Nicholas Bourriaud’un küratöryel
önermektedir. Bu da demektir ki iç mekân
ancak, varoluş stratejilerine değer vermeyi
uygulamanın alanından koleksiyon,
tasarımı ayrılmayacak biçimde mimarlığa
ve ciddiyet göstermeyi içermektedir.
düzenleme ve çarpışmayı kapsayan
bağlıdır ve ancak mimari bir bağlamla
“bağıntılı estetik” (relational aesthetics)
çalışılabilir [11]. Ancak iç mekân tasarımı
bitirmek gerekirse, van Schaik tarafından
kavramı [10].
alanındakiler iç mekân tasarımı hakkında
yapılmış etkili ve ilgi çekici bir gözlem ise
Yukarıdaki satırların içine
İç mekân tasarımı o zaman buna nasıl
Makale / Kanon’un içinde ne bulunmaktadır?
yakınlaştıkça daha çok iç mekâna ulaşılan
Bir başka yörüngeyle konuşmayı
konuşmanın ve iç mekân tasarımı
konuşmacılar tarafından gönderme
gömülmüşken, diğer ilişkileri ayırt etmek
yapmanın diğer yollarını aramaya devam
yapılan örneklerin çoğunun mimarlar
mümkündür: İç ve dış, içeridekiler ve
ettiklerinden böylesi bir tanımın sınırlı
tarafından yapılmış olduğu gerçeğidir:
dışardakiler arasındaki ilişkiler aynı
olduğu açıktır. Mimarlık, iç mekân
“Mimari süreçlerin ve mesleki bir pratik
zamanda tartışmanın çoğunun odağında
tasarımının yirminci yüzyılda farklı bir
olarak mimarlığın bariz ürünleri olan işleri
bulunmaktadır. Vain’in çevresel kentsellik
meslek olarak ortaya çıkmasında yaratıcı
iç mekân tasarımı için savunmanızı
kapsamında iç mekân sağlayıcılığı ve
bir kısıtlama olmuştur. Ancak, bir
anlamıyorum.” Belki de bu yorum, verilen
75
Makale / Kanon’un içinde ne bulunmaktadır?
örneklerden çok mimari kanonun
oluşabilmektedirler. Bir akşamda belirmiş
kısıtlamaları hakkında daha çok şey
yukarıdaki yörüngeler, iç mekân
söylemektedir, çünkü kanon ürünleri ve
tasarımının bir uygulama olarak
çıktıları içermelidir. Buna rağmen rahatsız
yaşamsallığını ve insanları neyin önemli
edici olan, kanon ve uygulama arasındaki
olduğunu değerlendirmeye angaje eden
etkin ilişki ve dolayısıyla bir uygulama
bir söylemin değerini ifade etmektedir.
olarak iç mekân tasarımı ve bunun ortaya
Ayrıca belirgin olan şudur ki, iç mekân
koyulmasıydı.
tasarımı yirmi birinci yüzyılın başlarında -
Foruma referans vermek gerekirse,
sadece mesleki olarak değil, sosyal,
katılımcılara önerdiği şey de budur:
kültürel ve tarihsel olarak- bir yoğunluk
Uygulamanın dikkate alınacak, tartışılacak
noktasında konumlanan bir pratiktir.
ve değerlendirilecek olan çeşitli
Kanon konsepti, bir araya gelmenin bir
stratejileri. Forum, kanon içinde ne
gücü olarak, karmakarışık stratejilerden
bulunmaktadır sorusunu sorarak
oluşmuş bir asemblaj olarak, uygulamaya
uygulama alanına değer verilmesi
yönelik soruları yöneltmenin -“iç mekân
anlamında kanonların potansiyelini
tasarımı nedir?” ya da “iç mekân
belirgin hale getirmiştir. Çeşitli görüşler, o
tasarımcısı kimdir?”den farklı olarak “nasıl”
pratiğin bağlamında ciddiyetle ele alınmış
sorusunun sorulmasının- daha yararlı
ve değerlendirilmiştir. Pedagojik araçlar
olduğu noktada çoğul ve dinamik hale
haline gelmişlerdir. Pratiğin açıkça ifadesi
gelerek, “kanon”dan “kanonlar”a (tekil
olarak geçmişteki pratiklere yapılan farklı
kanondan çoğul kanona7) içselleştirmenin
bağlantılar tarihin yaptıklarından farklıdır.
kanonları olarak yeniden keşfedilebilir.
Kanonlar; uygulamacılar, kuramcılar,
akademisyenler, tarihçiler, öğrenciler ve
küratörlerin söylem ve tartışma için ortak
bir platformu paylaşabildikleri alanlardır.
Tarihin lineer kompozisyonunun aksine,
görünüşe göre kanonlar; farklı tipler, farklı
zaman çerçeveleri ve kültürlerin tekil bir
konsept olarak bir araya getirilebildikleri
çeşit çeşit yan yana bulunmalardan
76
1) Yrd.Doç.Dr., İzmir Ekonomi Üniversitesi, İçmimarlık ve Çevre
Tasarımı Bölümü öğretim üyesi
2) 1-2 Mart 2007 tarihlerinde Glasgow’da düzenlenmiş olan
“Thinking Inside the Box” (Dar Çerçeveden Bakmak ya da Kutunun
İçinde Düşünmek) konferansı, Britanya’da iç mekân tasarımı
üzerine gerçekleştirilmiş ilk konferanslardan biri olarak ifade
edilmektedir. Çev. notu.
3) Tırnak işaretleri çevirmene aittir.
4) Konuşmacılar:
• Cameron Bruhn, editör, Artichoke. Interior Design and
Architecture, the Design Institute of Australia publication
• Peter Geyer, stratejik direktör, Geyer (1970’de kurulmuştur)
• David Clark, İç mekân tasarımı dergisi Vogue Living dergisinin editörü
• Eliza Downes, RMIT mezunu
• Professor Leon van Schaik, akademisyen, küratör, yazar (Design
City Melbourne yazarı)
5) Makale, 2007 yılında yazılmış olduğundan yazar gelecek zaman
kullanmıştır. Çev. Notu.
6) Storm Room.
7) Çev. notu.
KAYNAK
[1] Gusevich, M. “The Architecture of Criticism: A Question of
Autonomy.” Drawing, Building, Text, ed. A. Kahn, A. New York:
Princeton Architectural Press, 1991, s. 11.
[2] Deleuze, G.“What is a dispositif?” Philosopher, T. Armstrong, çev.
Michel Foucault. Hertfordshire: Harvester Wheatsheaf, 1992, s. 164.
[3] Downton, P.“The Canon: a site of architectural epistemology.”
Firm(ness) commodity de-light?: questioning the canons. Society of
Architectural Historians of Australia and New Zealand, 1998, s. 43.
[4] Gusevich, a.g.e., s.11.
[5] Downton, a.g.e., s. 46.
[6] Downton, P. ‘Thoey’s Cupboard: myths of knowing, forms,
memes and models’, Ostwald, M. ve Moore, R.J., ed. Re-Framing
Architecture: Theory, Science and Myth içinde (Sydney: Archadia
Press, 2000) s. 52.
[7] Deleuze, a.g.e., s.164.
[8] Rice, C. ‘Rethinking histories of the interior’, The Journal of
Architecture, 2004, 9(3).
[9] Taylor, M., Preston, J. Ed. Intimus. Interior Design Theory Reader,
(Great Britain: Wiley-Academy, 2006) s.6.
[10] Borriaud, N. Relational Aesthetics, çev. Pleasance, S. ve Woods,
F. (France: Les Presses Du Réel, 2002).
[11] Pile, J. A History of Interior Design, (Londra: Laurence King,
2000) s.9.
[12] Deleuze, G. ‘Postscript on the Societies of Control’, Leach, N.,
ed. Rethinking Architecture. A Reader in Cultural Theory içinde,
(Londra: Routledge, 1997) s.309.
Deniz YAZICIOĞLU
(1)
rgonomi sözcüğü, Yunanca "Ergon" ve "Nomic"
büyük bir kısmına uygun şekilde ayarlanmaya çalışılmalıdır.
sözcüklerinden oluşmaktadır. Ergon, iş anlamına, nomic
Bunun için hacimsel boyutlarda en büyük, uzanmayla ilgili
ise kural anlamına gelmektedir. Ergonomi, İnsanların
olanlarda ise en küçük mesafeler esas alınmalıdır [5]. Örneğin
anatomik özelliklerini, antropometrik boyutlarını, fiziksel
oturma elemanı tercihi yapılırken o nesneyi kullanacak kişiler
kapasitelerini ve toleranslarını göz önüne alarak, iç mekan
içerisinde en geniş oturma alanına ihtiyaç duyanın ölçüleri
tasarımındaki tüm faktörlerin etkisi ile oluşabilecek fiziksel ve
dikkate alınmalıdır. Aynı mekan içerisinde duvara asılacak bir
psiko-sosyal stresler karşısında, yaşam kalitesi ve insan-çevre
depolama alanı tasarlanacaksa rafların montaj yüksekliği
uyumunun temel yasalarını ortaya koymaya çalışan bir bilim
kullanıcılar arasında en kısa boylu olan kişinin uzanma
dalıdır [2]. Ergonomi ile ilgili kavramların geçmişi çok eskilere
mesafesi esas alınarak belirlenmelidir.
hatta insanlığın varoluşuna kadar dayanır. Ancak bilim olarak
Antropometrik boyutlar statik ve dinamik boyutlar olmak
kabul edilmesi F.W.Taylor ile başlamıştır [3]. Ergonominin
üzere iki alt grupta incelenmektedir. Statik antropometrik
önemli bir parçası olan antropometri bilimi ise bireyler ya da
boyutlar, hareketsiz olarak ayakta duran ve oturan insanın
gruplar arasında, anatomi, coğrafi bölge ve meslek gibi çeşitli
ölçüleridir. Bu ölçülere yapısal vücut ölçüleri de denilmektedir
faktörlerden kaynaklanan farklılıkları ve benzerlikleri
ve literatürde en temel başlıklar olarak şu şekilde
saptayarak daha geniş insan kitlelerine uygun tasarımlar
tanımlanmaktadır [6]:
yapma imkânı sağlar [4]. Antropometri kelimesinin
• Yükseklikler: Ayak dururken yerden, oturur
kaynağına bakıldığında ise Yunanca antropos (insan) ve
pozisyondayken oturma yüzeyinden ilgili vücut noktasına
metikos (ölçü) sözcüklerinin biraraya gelmesinden oluştuğu
kadar olan uzunluklardır. Bu mesafeler dikey düzlemde
ve insan vücudunun ölçülerini konu edinen bir bilim dalı
ölçülür.
olarak ifade edildiği görülmektedir [5].
İç mekan tasarımında kullanıcılara ait antropometrik
boyutların belirlenmesi ve bu verilerin projelendirme
sürecinin bir parçası haline geliştirilmesi son derece
önemlidir. Başka bir ifadeyle bir mekanın, donatım
• Genişlikler: Yatay ve enine çaplardır. Dikey düzlemde
ölçülür.
Makale / Antropometrik Boyutların İç Mekan Tasarımındaki Önemi
Antropometrik boyutların iç mekan
tasarımındaki önemi
E
• Derinlikler: Yatay ve dikine çaplardır. Yanal düzlemde
ölçülür.
• Uzunluklar: Vücudun herhangi bir kısmının uzun ekseni
elemanları ya da kendi ölçü ve biçimi, onu kullanacak kişilerin boyunca ölçülen değerdir.
vücut ölçüleri esas alınarak oluşturulmalıdır. Çok sayıda
kullanıcısı olan tasarımlarda ise tüm ölçüler, kullanıcıların
• Çevresel uzunluklar: Bir vücut parçasının kendisiyle aynı
düzlemdeki çevresidir.
77
Makale / Antropometrik Boyutların İç Mekan Tasarımındaki Önemi
• Eğrisel uzunluklar-Düşüklükler: Boyun, göğüs, bel
ve kalça arasındaki mesafelerdir.
• Kalınlıklar-Çıkıntılar: Bir vücut bileşeninin ucunun,
bileşenin başlangıcına olan uzaklığıdır.
Statik antropomertik boyutların iç mekan
Kırmızı ve mavi seriler kullanılarak, koltuk ve
dikdörtgenin sağ üst köşesi olacak şekilde bir çeyrek
sandalye oturma yüksekliği, masa yüksekliği, tezgah
daire çizilir. Sonra, karenin tabanı, çizilen daireyle
yüksekliği, kol uzanma yüksekliği vb. iç mekan
yatayda kesişene kadar uzatılır. Yeni çıkan şekil bir
tasarımında gerekli olan temel ölçüler elde
dikdörtgene tamamlandığında, karenin yanında yeni
edilebilmektedir. Bu bağlamda Modulor sistem, mekan
tasarımında kullanımına örnek olarak ise Yükseklikler-
bir dikdörtgen elde etmiş olur. Bu yeni dikdörtgenin
ve donatı elemanları arasında boyutsal koordinasyon
Baş Yüksekliği ve Yükseklikler-Otururkenki Göz
taban uzunluğunun karenin taban uzunluğuna oranı
ve endüstriyel iç mekan bileşenlerinin
Yüksekliği verilebilir. Baş yüksekliği, mekanlar arası
Altın Oran’dır. Aynı şekilde karenin taban uzunluğunun
uygulanabilirliğini sağlayacak şekilde tasarımcıya
geçişleri sağlayan boşlukların yerden yüksekliğinin
büyük dikdörtgenin taban uzunluğuna oranı da Altın
yardımcı olan önemli bir bilimsel veri olarak
belirlenmesi, başın çarpmasına engel olacak şekilde
Oran’dır ve değeri 1.6180339 dir [8].
kullanılabilmektedir [11].
nesnelerin duvara montaj yerinin tespit edilmesi vb.
Le Corbusier Altın Oran’ı esas alarak insan vücut
tasarım kararlarının alınmasında kullanılır. Yükseklikler-
ölçüleriyle mekanlar ve donanım elemanları arasında
Otururkenki Göz Yüksekliği ise görmeyle ilgili
boyutsal oran standartlarının kurulmasını amaçlamıştır.
televizyonun, lambader ve masa lambası gibi faydalı
Onun bu çalışmasında göbekten geçen yatay bir
aksesuarlar ve cihazların yerinin belirlenmesinde
çizgiyle üç değişik vücut ölçüsü elde edilmektedir. Biri
yardımcı olur.
baş üstünden yere kadar olan uzunluğu temsil eder.
Dinamik antropometrik boyutlar ise; insan vücudu
Diğeri göbekten yere kadar olan mesafedir. Üçüncüsü
hareket halindeyken alınan vücut ölçüleridir. Bunlar
ise göbekten baş üstüne kadar olan mesafedir. Bu üç
fonksiyonel vücut ölçüleri olarak da adlandırılır ve
ölçünün oranları ise 1.618 dir. Le Corbusier, insanın bu
vücudun, sabit bir noktaya göre; eğilme, dönme,
vücut bölümleri arasındaki oranlar sistemine Modular
uzanma gibi hareketlerle ulaşabileceği maksimum
ismini vermiştir [9].
mesafeleri ölçmek ve gerekli olan çevresel faktörlerin
Corbusier, ortalama insan boyunu 183 cm. olarak
dağılım uzaklıklarını belirlemek amacıyla yapılan
kabul etmiş ve bu boyu bir oranlar sistemi olan ve
ölçümlerdir [7].
Fibonacci Dizisi adı verilen basit matematik toplama
İnsanın antropometrik boyutlarıyla mekan ve
işlemleriyle gerçekleştirmiştir. İnsan boyu olarak aldığı
donanım elemanlarının tasarımı arasındaki ilişkilerin
183 cm.’den başlayan ölçü sistemine kırmızı seri, kolunu
kurulmasında Altın Oran kullanımı ise değişmez bir
kaldırmış insan boyu olan 226 cm.’den başlayan ölçü
kuraldır. Altın Oran’ı anlatmanın en güzel yollarından
sistemine de mavi seri adını vermiştir [10] :Kırmızı Seri:
biri ise işe bir kareyle başlamaktır. Kare ortasından iki
4-6-10-16-27-43-70-113-183 (İnsan boyu: 183 cm.)
eşit dikdörtgen oluşturacak şekilde düşeyde ikiye
bölünür. Dikdörtgenlerin ortak kenarının, karenin
78
tabanını kestiği nokta merkezi ve yarıçapı ise
Mavi Seri: 13-20-33-53-86-140-226 (Kolunu
kaldırmış insanın boyu: 226 cm.)
KAYNAKLAR:
1.Yazıcıoğlu, D.A. (2012). Konutta İç Mekan Tasarımı, Literatür Yayınları,
İstanbul.
2. Oral, A. ve Yüzelden, C. (2009). Ergonominin Tanımı ve Amacı,
<http://enm.blogcu.com/ergonomi-ders-notlari-1/9591040>,Erişim
tarihi: 13 Ağustos 2014.
3. Wikipedia.(2014). Ergonomi, <http://tr.wikipedia.org/wiki/Ergonomi>,Erişim tarihi: 14 Ağustos 2014.
4. Wikipedia.(2014). Antropometri,
<http://tr.wikipedia.org/wiki/Antropometri>,Erişim tarihi: 14 Ağustos
2014.
5. Avcı, E. (2011). Özgün Mekan Tasarımı Ders Notları, <http://ahsapteknolojisi.blogspot.com/2011/01/antropometri.html>, Erişim tarihi: 30
Ekim 2011.
6.Grandjean, E. (1973). Ergonomics of the Home, Halstead Press, Division
of John Wiley & Sons, New York.
7. Türkçe Bilgi. (2011). Antropometri Hakkında Ansiklopedik Bilgi, Yıldız
Teknik Üniversitesi, Ergonomi ders notları, <http://www.turkcebilgi.com/
ansiklopedi/antropometri>, Erişim tarihi: 30 Ekim 2011.
8. Vikipedi. (2010). Altın Oran’ın Oluşumu, <http://tr.wikipedia.org/wiki/
Alt%C4%B1n_oran>, Erişim tarihi: 28 Mayıs 2011.
9. Kıran, A. ve Polatoğlu Baytin, Ç. (2006). Bina Bilgisi’ne Giriş, Yıldız Teknik
Üniversitesi Basım-Yayın Merkezi, İstanbul.
10.BAÜ Mimarlık. (2005). Mimari Biçimlenmeyi Etkileyen Faktörler,
<http://bauarchitecture.files.wordpress.com/2010/09/ders-2.pdf>, Erişim tarihi: 13 Ekim 2011.
11. Archiportal.(2014). Modulor - Le Corbusier,
<http://archiportal.blogspot.com.tr/2010/03/modulor-lecorbusier.html>, Erişim tarihi: 13 Ağustos 2014.
*
O
kulun metaforik bir bahçe olması
kavramından kaynak alan
“Kindergarten”, “Çocuk Bahçesi” terimi
Meryem YALÇIN
çocukların gelişen bitkiler gibi olduğuna
yönelik düşünceye atıf yapmaktadır. Ne
var ki; bu başka analojileri de
anımsatmaktadır. Örneğin, Âdem ve
Havva’nın Cennet Bahçesi’ndeki
masumiyetlikleri ve küçük çocuğun doğa
fenomeninin saf ruhuyla olan akrabalığı
gibi ifadeleri çağrıştırmaktadır. Aslında
küçük çocukları mekanik eğitim yerine
oyun aktivitelerine teşvik eden ilk kişi
olan İskoç eğitimci David Stow (17931864), bu analojiye “1828 Glasgow çocuk
okulu: ‘Çocuk bahçesi Cennet’in bir
Maxwell Fry ve Elizabeth Denby, (1937) Kensal House,
Kuzaybatı Londra, İngiltere (Dudek, 2000).
bir bahçe şehir’ şeklinde tanımlamıştır.
Bu eğitimin içinde yer aldığı bağlam ya da
bahçesidir’ (Cole, 1965), isimli
çevre ve yetişkinlerin bunu çocuklar için
çalışmasında yer vermiştir. Terimin fikir
yapılandırma ve tanımlama biçimi çocukların,
babası olarak kabul gören Stow’un
üzerine kendi zaman ve mekân teorilerini inşa
çağdaşı Fredrich Froebel, anaokullarının
edecekleri bir yapı iskelesi ya da bir çerçeve
dünyadaki farklı çevrelerin olumlu
görevi görmektedir. Bu bağlamda çocuksu
yönlerini yansıtan mikro ölçekli bir örneği
algılar 20. yüzyıl boyunca sanatçılar, mimarlar
*"Okul Öncesi Eğitim, 'Anaokulu Mimarisi' Oluşumu ve
olması gerektiğine inanmıştır. Okul öncesi
ve tasarımcılar için özellikli bir ilham kaynağı
Tarihsel Gelişim Süreci" isimli makale, aynı başlıkla,
eğitimin öncülerinden Britanyalı Sosyolog
olmuştur. Paul Klee ve Frank Lloyd Wright gibi
Hacettepe Üniversitesi, Ankara, Sanat Yazıları Dergisi,
Margaret McMillan ideal anaokulu
yaratıcı öncülerin işlerinde çocukluk ve pek
Sayı: 27, s.133-152’de yayımlanmıştır.
ortamını 1928’de ‘çocuklardan müteşekkil
çok farklı düzeyde ‘yaratma’ güdüsü’ ne dayalı
Makale / Anaokulu Mimarisi Oluşumu ve Tarihsel Gelişim Süreci
Okul öncesi eğitim, ‘Anaokulu Mimarisi’
oluşumu ve tarihsel gelişim süreci
79
Makale / Anaokulu Mimarisi Oluşumu ve Tarihsel Gelişim Süreci
bağlantılar var gibi görünmektedir.
öncü isimlerden olan Margaret McMillan küçük
okul öncesi eğitim yöntemler arasında o
Çocukluğun imgelerini ve gerilimlerini
çocukların, özellikle kendisinin de çalıştığı
kadar yaygınlık kazanmıştır. Montessori 40 yıl
hatırlayabilmek, çocuklar için uygun bir
gecekondu mahallelerinden gelenlerin
boyunca Avrupa, Hindistan ve ABD’de
mimariyi anlamak bakımından önemli
kendilerini, kısıtlayıcı ve boğucu çevrelerinden
dolaşarak dersler ve bildiriler sunmuş ve
olmuştur. Özellikle 1930’lar ve 40’larda etkili
kurtarmak için her şeyin ötesinde bir dış
formasyon programları yürütmüştür. 1921
pek çok mimar anaokulları tasarlamış ya da
mekâna ihtiyaç duyduklarını ileri sürmüştür.
yılında Londra’da verilen formasyon
projelerine çocuklara özel mekânlar dâhil
McMillan’a göre anaokulu, küçük çocukların
programından öğrencisi Avusturyalı Lili
etmişlerdir. Erno Goldfinger, Maxwelll Fry,
içerisinde özgürce dolaşıp oynayabilecekleri,
Roubiczek, Viyana’da imkânları kısıtlı çocuklar
Leslie Martin ve Le Corbusier gibi isimler
kendi başlarına ya da diğerleriyle birlikte
için yoksulluğun giderilmesine çalışmaya
çocuklara özgü bir mekânda radikal bir
faaliyetlerde bulunabilecekleri ve tabiatın
karar verdi ve İngiltere’den de finansal destek
yaklaşımın, kendi mimari kaygılarına nasıl bir
güzelliklerini tadabilecekleri bir bahçesi olan
sağlayarak Viyana varoşlarında ‘Haus der
vurgu sağlayabildiğini göstermişlerdir
basit bir binadan ibarettir (Görsel -2). Bu
Kinder in Favoriten’i açmışlardır (David, 1991:
(Dudek, 2000), (Oğuzkan ve diğ., 1987).
durum, 19. yüzyılda erken anaokulu
93-4), (Mills, 1978: 286-7).
Bu çalışmada; okul öncesi eğitim
tasarımlarına ilişkin tartışmalar zincirinin
yapılarının mekânsal oluşumunda ve
önemli bir halkasını oluşturmaktadır (Oktay,
gelişiminde etkin olan eğitimci ve mimarlar
2010), (Gür ve diğ., 2002).
bir başlık altında; etkin olan tarihsel dönemler
ayrı bir başlık altında incelenmektedir.
Anaokulu mimari tasarımında iç–dış
mekân boyutunun bir tema haline gelmesi ile
birlikte, çocukların bina içindeki yarı-özel
1. ANAOKULU MİMARİSİNİN ÖNCÜLERİ
alanları kendilerini güvende hissedecekleri
VE TARİHÇESİ
biçimde, ‘yaban hayat’ı temsil eden bahçe ise,
Margaret McMillan, Maria Montessori,
kendilerini daha maceracı hissedebilecekleri
Rousseau ve Laugier, Frank Llyod Wright,
ve onlara özgürlük sunabilecek nitelikte
Steiner; eğitim felsefesi ile anaokulu
biçimlenmelidir. Robert Owen, Froebel ve
mimarisinin temellerini oluşumunda etkin
Montessori gibi erken dönem anaokulu
öncüler; eğitimci, mimarlar mekânsal
teorisyenleri çocukların doğrudan deneyim
bağlamda etkin okul öncesi yapıtları ve
yoluyla ne kadar çok şey öğrendiklerini
4 arasında değişen 25 çocuğun okula
düşünceleri ile günümüze ışık tutmaktadır.
keşfetmişlerdir (Ryerson, 1961: 302-23).
kaydedilmesiyle çalışmaya başlamıştır (Mills,
Montessori okulunda günlük yaşam eksersizi,1908
(Dudek, 2000).
Haus der Kinder, 1922 yazında, yaşları 2 ila
1978: 286-7). Burası türü için bir model
80
1. 1. Margaret McMillan
1. 2. Maria Montessori
oluşturmuş, 1920’lerin başından 30’ların
Birleşik Krallık’ta anaokulu eğitimi konusunda
Montessori metodu 20. yüzyılda uygulanan
sonlarına kadar çalışmıştır. Froebel’in
Kısmen Froebel’den kaynaklanan 20.
bağlantıyı inceleyen pek çok farklı
tekrarlayan ve mistik yönleri olan işler
yüzyılın modern mimari form ve hacmine
araştırma yürütülmüştür.
Montessori’nin kendi geliştirdiği ayakları daha
ilişkin ilk adımların atılmasının yolunu
yere basan stilinde rasyonelleştirilen
açmada onun görüşünün hayati olduğu
1.5. Steiner
unsurların belirtileridir.
ileri sürülebilir.
Steiner’e göre iç mekânlar dik açının
Frank Llyod Wright, Philadelphia,
kısıtlarından dışında ferah boşluklar olmalıdır.
1.3. Rousseau ve Laugier
Centennial’da geziyle geçen bir günün
Bunun, küçük çocukların içinde doğaya
Rousseau ve Laugier’e göre mimari ilkeler
sonunda anne bir keşifte bulunmuştur ve
uygun olarak yaşayıp büyüyebilecekleri
doğanın süreçlerinin imitasyonudur.
konuya ilgi duymuştur. Eve gelir gelmez
uygun ortam olduğuna inanmaktadır. Froebel
Rousseau’nun bir şefaat ortamı tahayyül
Boston’a, Milton Bradley’e gitmek için
gibi Steiner da, anaokulu çocuklarının
etmesi gibi Laugier tüm olası mimari
sabırsızlanmaya başlamıştır. “Çocuk
biçimsel eğitimle meşgul edilmeleri yerine
biçimlerinin kökeni olarak ilkel bir baraka
Bahçesi” Sergi Salonunda ‘Armağanlar’ı
oyun oynamaları gerektiğini düşünmektedir.
önermektedir. 18. yüzyılda, Fransız
görmüştür. Bu fikirlerin ilk olarak 1913’te
Ne var ki, Steiner buna bir ekleme yapmış ve
Aydınlanmasının sonlarına doğru Jean-
Chicago, Midway Gardens dinlence
bu uyanışın doğal dünya ile uyum içinde
Jacques Rousseau (1712-78) ve Marc-Antoine
binası tasarımında geliştiği öne
olmasını gerektiğini ifade etmiştir (Görsel -1).
Laugier (1713-69) benzer kavramlar
sürülmektedir. Bu düşünce kritik bir
Yarattığı etki mimari ve okul öncesi eğitim
geliştirirler. Doğal bir varlık olarak insanın ve
döneme rast gelmiştir: Art Nouveau’nun
arasında güçlü bir sentez oluşmasını
habitatının restorasyonu fikrine
son demleridir ve Avrupa’da mimarlar ile
sağlamıştır ki ardılları sonraki dönemlerde bu
yönelmişlerdir (Boyer, 1991: 16).
sanatçılar yeni soyut biçimlerle deneyler
teoriye okul öncesi eğitim yapılarında geniş
Buckminster Fuller ve Frank Lloyd Wright,
yapmaktadır. Geçen 40 yılda bu çocuk
Le Corbusier ve Kandinsky, hepsi Froebel
bahçesi fikirleri ile Frank Lloyd Wright’ın
methoduyla yetişmiştir. Bauhaus programı
mimarlığının gelişimi arasındaki
bunu açıkça ortaya koymuştur (Gür, ve diğ
2002), (Dudek, 2000).
Makale / Anaokulu Mimarisi Oluşumu ve Tarihsel Gelişim Süreci
listesinde gizliden yer alan bir biçimde
1. 4. Frank Llyod Wright
Wright, Froebel’in ‘armağanlarının’ önemini
pek çok kez vurgulamış ve kendi düşünüş
biçiminin bu deneyimlerden yola çıkarak
gelişerek özgün, modern ve organik bir
mimari yaratmasını sağladığını anlatmıştır.
Frank Llyod Wrigt’a ilham veren inşa blokları
(http://www.religio.de/froebel/fsteine.html)
Steiner’in ilk tasarladığı Goetheanum bina modeli,1912.
(http://www.thearchitectureofearlychildhood.com)
81
Makale / Anaokulu Mimarisi Oluşumu ve Tarihsel Gelişim Süreci
82
söz hakkı tanımıştır. Bu, geçen 40 yıl içinde
olmuştur. Bu eğitim sistemlerden bazı
pedagoji ve mimari kavuşmasının en açık
örnekler okulöncesi eğitim binalarında
manifestosu olma özelliğini sürdürmüştür.
yansıtılmıştır (Cole, 1965:338).
Öte yandan ‘Biçimin metamorfozu’
Fikir ayrılıkları olmasına rağmen, okul
olmuştur (Dudek, 2000).
2. 2. Orta - Çalışan Sınıf Ayırımı
1805 yılında Yverdon’da Johann Heinrich
Steiner’ın yontu ve mimarisinde tanımlanan
öncesi eğitimin başlangıcı 17. yy olarak kabul
Pestalozzi ilk çocuk eğitim kurumunu
ve beylik bir mimari terim halini alan bir fikir
edilmektedir. Bu dönemde Comenius,
kurmuştur. Aslında, bu yapılar erken
ve/veya bir özelliktir. Kenneth Bayes’e göre bu
organize çocuk bakımından söz etmeye
çocukluk dönemi için tasarlanmış olmasa
fikir, Göthe’nin, ‘ruhani arketipin dünyevi
başlamıştır. 18.yy’da Rousseau Paris’te devrim
da okul öncesi eğitim mekânlarının
imgesi’ şeklindeki bitki tanımından
öncesi tutucu eğitim sistemine karşı çıkmış
oluşum kriterleri esas alınmıştır.
kaynaklanmaktadır. ‘Tomurcuklanan ve
sosyal hayatın yararlarını vurgulamıştır. Fakat
Yverdon’dan sonra 1905’te Robert Owen,
filizlenen bitkinin arketipi ardışık biçimsel
bu tip eğitim sistemlerinin yansımaların
New Lenark, İskoçya’da yörenin
metamorfozlar geçirerek kendini cisimleştirir
getirdiği ‘mimari’ anlamdaki kentsel
endüstriyel gereksinimlerini de göz
ve son ifadesine kavuşur’, buna bağlı olarak da
gelişmeler 1920-30’lara kadar görülmemiştir.
önünde tutarak ilk çocuk bakım
metamorfoz terimi ortaya çıkmıştır (Bowen,
Ancak, o tarihlerden itibaren nispeten daha az
merkezini kurmuştur. Şu sebeple; altı
1981: 557-8).
simgesel anlamda anaokulu mimarlığı
yaşını geçmiş tüm çocuklar
görülmüştür (Dudek, 2000).
ebeveynlerinin yanında pamuk
Modernizm ile birlikte eğitim-mekân ilişkisi
ve dünyadaki sosyo-kültürel olayların etkileri
1930’larda az sayıda nitelikli ve modern
değirmenlerinde çalışmaktadır (Oktay,
okulöncesi eğitim mekânlarının oluşumunda
okulöncesi yapılar olmuşsa da, ekonomik
görülmektedir. Bu nedenle sözü geçen
nedenlerden dolayı halkın çoğunun
etkileşimler tarihsel akım, yenilik, olaylar vs.. gibi
niteliksiz ve hazır yapılarda ikamet etmesi,
kapsadığı için anaokulu olarak
başlıklar altında incelenmiştir (Dudek, 2000).
dönemin tipik okul öncesi yapısı olacak
adlandırılmıştır. Hemşirelerin görev aldığı
sayıda ve karakterde örnekler ortaya
kurumlarda keyifli, sağlıklı, kısmen
2. KAVRAM VE TARİHÇE
çıkmamıştır. Buna rağmen, erken
ölçeksiz çevreler oluşturulmuştur. Fakat
2. 1. Modernizm
pedagojik gereksinimler, modern ve
bu yapıların pedagojik içeriği yetersiz
Erken çocukluk dönemi eğitiminin tarihçesi
organik formlar okulöncesi eğitim
kalmıştır (Dudek, 2000).
oldukça eski ve karmaşıktır. O döneme kadar
mimarisini hareketlendirmiştir. Bu fikirler
tartışılan tüm öğretiler ilk ve en tanınmış
doğrultusunda ortaya çıkan nitelikli
eden gruplar çalışan-sınıfın çocuklarına
eğitimcilerin iddialarıdır. 20.yy’da genel
projeler (uygulanan ve uygulanmayan)
destek olmak istemelerine rağmen, okul
eğitimdeki gelişmeler arasında ilk olarak en
onları takip edenler, sadece okulöncesi
öncesi eğitime finansal destek
radikal okul öncesi eğitim sistemler olan
eğitim yapılarındaki değil, tüm eğitim
verilmemesi yüzünden mümkün
“çocuk-merkezli eğitim” veya “açık eğitim”
binalarındaki gelişmelerin de öncüsü
olamamıştır. Çalışan sınıf için okulöncesi
2010), (Oğuzkan, ve diğ, 1987).
Owen’ın yapıları küçük çocukları
Orta sınıftan bu kuruluşlara öncülük
başlamıştır. Fakat ilk yanan ahşap yapıdan
tasarlanmak üzere modern mimarlar
binalarda yer almıştır. Roma’da 20. yy.
sonra bunun yerini plastisite ve büyüme
görevlendirilmiştir. II. Dünya savaşından
başlarında okulöncesi eğitim Margaret
mimari temalarını içeren kalıplaşmış beton
önce Avrupa mimari akımının getirdiği
McMilan ve Maria Montessori gibi öncüler
yapılar almıştır (Dudek, 2000).
önemli gelişmeler olmuştur; anaokullarını
tarafından desteklenmiştir (Dudek, 2000)
.
Steiner’in tecrübeleri sonucunda,
da içine alan yeni sosyal yapının modeli
Almanya’da 1919’da Waldorf School Akımı
olarak ortaya çıkan öncelikli felsefe ‘makine
başlamıştır. 1969 yılında Avrupa ve
estetiğidir’ (Andrew, 1987: 49).
Amerika’da toplam 80 anaokulu ve
Yeni malzemeler ve yenilikçi teknolojiler
anasınıfında 25000 çocuk eğitim almıştır.
bu akımın temellerini oluşturmuştur. İkinci
Steiner’in oldukça soyut kuramlara dayalı
gelişme ise pragmatik barınak (evler, okullar,
felsefesi ana yerleşkelere ve yerel yetkililere
fabrikalar) ihtiyacıdır (Dudek, 2000). 1920’de
karşı bir duruş sergilemektedir. Dolayısıyla,
Dessau’da Bauhaus öğretmenleri De Stijl
1930’da daha bilimsel bir yaklaşım adapte
akımı tarafından bahsedilen iki yeniliği
eden Steiner, dönemin rasyonalist anlayışına
yaygınlaştırmak için teşvik edilmiştir.
uydurmuştur. 1928’de Hannes Meyer
Bauhaus okul binaları ve öğretmen evleri
Bauhaus’ta Mimarlığın yeni başkanı
makine estetiğini yansıtan örneklerdir.
2. 3. Mistikliğe karşı Rasyonalizm
‘Fonksiyon x Ekonomi = Yapı’ uluslararası bir
Wiesenhof Barındırma Sergisi Stuttgart’daki
20. yy’da anaokulları üzerinde etkin olan bir
formül önermiştir. Sonuç olarak, Steiner’in
(1927) Walter Gropius’un iki evi seri üretim
başka entelektüel kuramcı da Rudolf
organik ve romantik akımına karşılık pozitif
için örnek oluşturmuştur. Takip eden yıllarda
Steiner’dir (1861-1925). Steiner zihinsel akımı
öneri kabul görmüştür (Whitford, 1984: 179).
bazı modern çocuk bakım merkezleri bu
Froebel’in yapı blokları (Dudek, 2000).
kusursuz düşüncenin anlaşılabileceği bir
evlerin teknolojik prensiplerini ve sosyal
dünya kavramı üstüne kurgulamıştır ama
2. 4. Makine Estetiği
yapısını örnek almışlardır (Whitford,
sadece zihinsel bilginin en üst algılanması
1920’li yılların ortalarından itibaren
1984:179). Avrupa’nın Amerika’ya kadar
sayesinde ulaşılabilmektedir. Steiner bu
anaokulları ufak değişikliklerle hazır
uzanan çocuk bakım merkezlerinde ‘uluslar
yeteneklerin tüm duyguların uyumu, kısmen
binalarda konumlanmıştır. 1930’larda
arası stil’ kavramını benimsemesinin etkileri
de anlamsal, organik mimari formun
Montessori anaokulları oldukça
görülmüştür.
kullanımı sayesinde gelişebileceğine
yaygınlaşmıştır. Bunun yanında, mevcut
inanmaktadır. Viyana Teknik
Waldorf anaokullarına yuvalarda
2. 5. Pre-fabrikasyon ve Savaş
Yüksekokulu’ndaki ilk yıllarında mimari
eklenmesinin ardından toplumda
Sonrası Yıllar
ideallerini özetleyen Goethe’ye ve binalarında
çocuklara verilen önemin artışını yansıtan
1924’te Walter Gropius’a Bad
ki doğa temasına hayranlık duymaya
radikal, hümanist, ideal anaokulları
Liebenstein’da Friedrich Froebel evini
Makale / Anaokulu Mimarisi Oluşumu ve Tarihsel Gelişim Süreci
eğitim daha hazır veya yıpranmış
83
Makale / Anaokulu Mimarisi Oluşumu ve Tarihsel Gelişim Süreci
tasarlaması teklif edilmiştir. Bu program
çerçevesinde bir anaokulu, çocuklar için
gündüz bakım evi, eğlenme ve
dinlenme evi, gençlik merkezi ve anne
eğitim merkezi tasarlanmıştır. Ana bina
KAYNAKÇA
- Andrew, S. (1987). Towards a Social Architecture-The Role of School
Building in Post-War England. Yale University Press: New Haven pp. 49.
- Bowen, J. (1981). A History of Western Education, vol. 3: The Modern
West, London, Meuthuen, pp. 557-8.
- Boyer, Ernest L. (1991). Ready to Learn:A Mandate for the Nation,
oyun parkları, bahçeler ile çevrili sekiz
Educational Supplement, pp. 16.
bitişik cumbadan oluşmaktadır. Froebel
- Cole, T. (1965). A History of Education: New York. Holt Rinehart Twinson,
projesi inşa edilmemiştir fakat planı ve
pp.338.
amaçlanan yapı tekniği standart ev
- Dudek, M. (2000). Kindergarten Architecture., New York: Spon Press.
ölçekli ‘evden eve’ anaokulu kavramını
- David, T. (1993). Educational Provision for Youngest Children: European
yansıtmaktadır. Bu karmaşık program
Perspectives, Paul Champman Publishing, pp.93-4.
aynı zamanda günümüzdeki Avrupa
- Gür, Şengül O.& Zorlu, T. (2002). Çocuk Mekânlar. İstanbul: Yem
çocuk bakım merkezlerinin bir örneğini
Yayınları.
oluşturduğu söylenebilir.
- Mills, M., (1978). Maria Montessori-A Biography: London, Hamish
II. Dünya Savaşı okulöncesi eğitim
Hamilton, pp. 286-7.
mekânlarına olan ihtiyacı hızlandırmıştır:
- Oğuzkan, Ş. & Oral, G.( 1987). Okulöncesi eğitimi. İstanbul: Milli Eğitim
Tüm baraka, beton tabanlı alanlar, kilise
Basımevi.
holleri gibi geçici mekânlar bu amaç
- Oktay ve diğ. (2010). Okul öncesi eğitimden ilköğretime geçiş projesi,
doğrultusunda kullanılmıştır. 1944’te
Geçmişten Geleceğe Okul Öncesi Eğitim. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı
İngiltere’de eğitim kanununda
Okul Öncesi Eğitimi Genel Müdürlüğü Yayını, s.116‐131.
okulöncesi eğitim değişmez bir hüküm
- Ryerson, A. (1961). Medical Advice on Child Rearing 1500-1900, vol. 31,
oluşturmuştur. Fakat savaş sonrası
pp 302-23.
oldukça geniş prefabrik okul binaları
- Whithford, F. (1984). The Bauhaus. London, Thames&Hudson, pp.179.
üretilmesine rağmen bunların çok azı
Internet siteleri:
okulöncesi eğitim mekânı olarak
- http://www.religio.de/froebel/fsteine.html 22.08.213
kullanılmıştır (Dudek, 2000).
- http://www.thearchitectureofearlychildhood.com/ 2011/05/historicaloverview-of-early-childhood.html 15.08.2013
84
Dünyadan / Mekan Tasarım
Yaşamın minyatür yansıması
T
im Stewart Architects firması, Queensland’da
orijinal su tanklarının olduğu yerde bulunan ev,
(Avustralya) bulunan bir evin tasarımını yaptı.
şimdi arazinin yeni merkezini oluşturuyor.
18 hektarlık arazi, aşağı yukarı 30 yıldır buraya
Arazide bir zamanlar çocuklar için eğlence
sahip olan ailenin yaşamıyla birlikte yükselen ve
merkezi olan ve meyve ağaçlarının sulamasında
alçalan bir yaşam çizgisine sahip olmuştur. Daha
kullanılan büyük bir bent vardı. Yeni eve, havuzu
ilk başta büyüyen bir aile tarafından
besleyen bu bentten dış odaya geçilerek
küçük bir meyve bahçesine
giriliyor. Dış oda, doğanın harika
dönüştürülen çiftlik, sahipleri,
görünümlerini sunan göz alıcı bir manzaraya
emeklilik döneminde bir kenara
bakıyor. Evin geri kalan kısmı, bir avlu
çekilip dinlenmeyi tercih ettikleri için
oluşturacak şekilde bir iç bahçenin etrafını
artık doğal formuna geri dönüyor.
sarmaktadır. Geçmişte bir meyve bahçesi
Arazi, daha önce aile fertlerinin
geliştirilmesine yol açan aynı ilgi, şimdi,
yaşamlarının farklı bir safhasına
dekoratif gibi görünse de domatesler, şifalı
geçerken parsellere ayrılıp satıldı.
otlar ve diğer sebzelerin rasgele
Buna karşılık, yeni bir ev fırsatı,
görüntüleriyle insanı hayrete düşüren küçük
müşterinin değişen değerleri ve
bir iç bahçe ortaya konmuştur.
yaşam tarzını yansıtacak bir fırsat
Oturma odası, çalışma odası, dinlenme
Evin kendisi, gerek enerji tasarrufu sağlayan
aydınlatması, gerekse de 60.000 litrenin üzerinde
doğdu. Yaşıyla birlikte azalan referans
odası, evin bütün bölümleri, hem bahçeyle,
su depolama kapasitesi olan güneş enerjili su
alanıyla ev, bir bütün olarak araziyi ve
hem de manzarayla yakın ilişki içindedir.
ısıtma sistemiyle öncelinden çok daha çevreye
tarihini minyatür olarak yansıtmayı
Orijinal arazinin bütün unsurları, yavaş
duyarlıdır. Ev, araziden ve etraftaki koruluk
hedefliyor. İlk başta, su ve meyve
yavaş, bahçenin bütünsel parçası haline
boyunca yangın emniyet şeridi açmak için
bahçelerinin sulamasını temin eden
gelen ve aynı zamanda müşterinin kendine
kesilen kerestelik ağaçlardan inşa edilmiştir.
yeter yaşam tarzını yansıtan gıda veren
Sahada işlenen ve perdahlanan keresteler, evin
bitkileriyle evin yakınına gelmeyi başarmıştır.
hem dışa bakan ahşap kısımlarını, hem de yer
kaplamalarını ve alt yapının pek çok kısmını
meydana getirmiştir. Ev, sunduğu olanaklardan
yararlanmaya devam eden ailenin ve çiftliğin
tarihinin, yaşamının ve çalışmalarının minyatür
haldeki bir yansımasıdır.
86
Dünyadan / Mekan Tasarım
Capital One Bankası için çok farklı bir tasarım
S
tudio O+A, Capital One bankası çalışanlarının,
bankacılıkta yönetim zorluklarını çözmek amacıyla
tasarım düşüncesinden yararlanmaları için San
Fransisko’da canlı ve renkli bir mekanın tasarımını yaptı.
Banka, tasarımcıların, normalde en cesur renk
tercihlerini önerebilecekleri bir müşteri değildir, ama San
Fransisko’da Capital One Laboratuvarlarındaki yaratıcı
çalışma ekibi, bir istisnaydı. Capital One’ın online
müşterileri için kolay ve etkili bir arayüz için uygulamalar
geliştiren bu grup mekanlarının, ekibin geniş ve açık
ruhunu yansıtmasını istiyorlardı. Capital One
Laboratuarları, aslında bir tasarım stüdyosudur ve orada
çalışan insanlar, mekanın bir stüdyo gibi görünmesini
istiyorlardı. Bankacılarının ağır, gri renkleriyle buranın
88
Dünyadan / Mekan Tasarım
döşenmesini istemediler.
köşesi, Capital One’ın sıkı çalışan
başarıyla yerine getirirken, mediven
elemanları -hiç uyumadan bir veya iki
altında iyi hazırlanmış bir mekana
alıcı bir renk paletiyle cevap verdiler.
gün süren beyin fırtınası toplantılarına
yerleşmekten kaynaklanan manevi bir
Merdivenler için ‘Sarı renk Kırsal Drama’,
katılanlar- için fiilen bir çekilme alanı
değer de kazandırıyor. Lopez, ‘o
destek kirişleri için ‘Beşikli Mavi’, oturma
sağlarken, ağaç bir evde keyifle kendi
merdivenlerden aşağı inerken bir
minderleri için ‘Sıcak Pembe’ ve
başına kalma olanağını da yeniden
deneyim yaratıyorsunuz’ demektedir.
buzdolabı için ‘küf yeşili’ olarak seçilen
yaratmıştır.
O+A’nın tasarımcıları, bu talebe göz
renkler, hem canlı, hem de uyumlu bir
Uyku köşesi, Capital One’ın en orijinal
Bir deneyim yaratmak, O+A’nın
Capital One Laboratuarları için bütün
şekilde bir araya getirildiler. Tasarımcı
özelliklerinden biri olmakla birlikte
tasarım tercihlerinin arkasında yer alan
Alma Lopez, ‘Sıcak Pembeye açık olan bir
görsel bakımdan en etkileyici olan unsur,
itici güçtü. Paul Smith, ekose kumaşla
müşterimizin olması çok hoştu’ dedi.
merdivenlerdir. O+A’nın temel
döşenen duvardaki odacıktan tavandan
inançlarından biri, salt işlevsel öğelerin
sarkıtılan ses emen Tectum panellere,
şakraklığın sadece bir yönüydü. Yeni
-koridorların, asansörlerin,
pembe ve limon regi mutfağa ve
mekanda dinlenmek için bir yer olması
merdivenlerin- tasarım için eşsiz fırsatlar
yeniden dönüşüme tabi tutulan kot
doğrultusundaki talebe cevap vermek
sunmasıyla ilgilidir. Gizli bir merdiven
kumaşıyla kaplı duvarları olan telefon
için O+A, yumuşak bir kanepe fikrinin
boşluğuyla değil, ama merkezde
odasına kadar bu ortamın her cephesi,
ötesine geçip mekanın merkezi bir
bulunan, parlak sarı renkli heykele
mekanda çalışan yaratıcı insanların
yerinde yerden yüksek bir uyku köşesi
benzer dikey yapıyla ikinci ve üçüncü
deneyimlerini zenginleştirmeyi
yarattı. İçine bir merdivenle girilen uyku
katı birbirine bağlayarak pratik amacını
hedefliyor.
Renk, tasarımın her yanına yayılan şen
89
Dünyadan / Mekan Tasarım
Eski forma yeni yaklaşım
B
ittoni Architects firması, yakınlarda Santa Monica’da, (Kaliforniya) bulunan Körfez
Caddesi Konutu’nun tadilatını tamamladı. İlk olarak 1913’de inşa edilen ve şu
anki yerine 1920’de getirilen mütavazi sahil bungalovunun radikal tadilatı, yapılan ek
yapıyla okyanus kıyısına kadar uzandı. Körfez Caddesi Konutu’nun cadde tarafında
mevcut dış görünümü korunup
eski formuna sadık kalınarak
yenileme yapılırken bungalovun
iç kısmı, iç mekanla arkadaki
avlu arasında akıcı bir bağlantı
yaratmak için tamamen
yenilendi. Arka tarafa eklenen
iki katlı yapıyla, üst katta
okyanusa bakan ana suit odası
temin edilirken, alt katta zemini
teraslı gibi kademeli olan iç
kısımda dış bahçeye açılan
yemek odası ve oturma odası
olarak işlev gören benzersiz bir
mekan yaratılmıştır.
90
Dünyadan / Mekan Tasarım
Her aile bireyine özel ve özgün yaşam alanları
A
rquitectura en Movimiento Workshop,
genç çiftten oluşan iki aile için- eşzamanlı olarak
Bombay’da (Hindistan) bir aile için dubleks
3 iç tasarım projesi hayata geçirildi. Bu proje,
SDM dairesinde bilhassa ailenin her bir
tasarımcının aynı mekana farklı düzenlemelerle
üyesiyle konuşulduktan sonra, her kullanıcının
nasıl ele aldığını gösteriyor. Her düzenlemenin
adetlerine uygun, iyi tanımlanmış bir program
katlı bir bina inşa etti. Her dubleks daire için, yani
farklı bir nedeni vardı. İç mekanlar,
hazırlandı. Her dairenin ortasına dubleks katları
hepsi de aynı aileden gelen üç farklı müşteri için
Hindistan’daki tipik konutlardan farklı bir
birbirine bağlayan merdiven konuldu. Mekanda
-bir anne baba (yaşlı bir çift) ve her biri farklı
konseptle tasarlandı. İç kısımdaki yaşam alanı,
daha fazla ışık ve doğal havalandırma sağlayacak
ihtiyaçlara ve kişiliklere sahip, çocukları olan iki
konutun bulunduğu kentsel bağlamla,
şekilde adeta bir heykel gibi tasarlandı. Mekanda
bir dairenin tasarımını yaptı.
Müşteri, Bombay’ın merkezinde bulunan 6
92
toplumsal çevresiyle karşıtlık oluşturuyor.
konusuydu. Panodaki oyma işi, bütün bu öğeleri
çağdaş tarzda bütünleştiren gerçek bir el sanatı
ürünüdür. Bu, odayı, düşünceye dalma, manevi
duygu paylaşımı ve uyum için uygun hale
getirmenin bir aracıdır.
Her yatak odasının ayrı bir atmosferi vardır ve
Milano mobilya fuarından seçilen parçalarla özel
olarak donatılmıştır. Değişik özel tasarımları, sanat
eserlerini, kilim ve duvar halılarını, mozaik
en önemli öğe olmasının yanı sıra zarif hatlarıyla
uygulamalarını, arabescato mermeri ve genel
ortak kullanılan alanların hemen hemen her
alanın beyazlığıyla zıtlık oluşturan cevizden ahşap
yerinden görülebiliyor. Merdivenler, mekanlar
kaplamaları görebilirsiniz. Oturma odası, tavanın
arasında bağ kuruyor ve panjur ve tavan gibi diğer
önemli bir unsur olduğu yerdir. Maksimum olası
mimari öğelerde formu tekrar ediyor. Her mekan,
yüksekliği elde etmek için kirişler arasındaki
her detay kulanıcıların özel bir karakterine karşılık
mekandan yararlanıldı.
geliyor ve her renk, her resim, her mutfak aleti, her
Mutfak, ailenin bir araya geldiği bir mekan
örtü, bu projeyi tamamlamak ve benzersiz kılmak
olarak basit çizgilerle tasarlandı ve mutfakta
için özel olarak seçilmiştir.
özellikle huzur verici ve güzel bir atmosfer
Pooja veya ibadet odası, her bir öğede renk ve
Dünyadan / Mekan Tasarım
ışıkta ifade edilen büyük bir araştırmanın
yaratan malzemeler kullanıldı.
93
Dünyadan / Ürün Tasarım
Studio Beam,
Skeç kolleksiyonu
kapsamında Marco
asma ve duvar
lambalarının
tasarımını yaptı.
Yeniden
şekillendirebileceğiniz
buruş buruş bir lamba
M
sonuçlanmıştı. Margje Teeuwen’ın tasarımcı Erwin
doğada biyolojik olarak çözülebilen nitelikte,
İki tasarımcı, birbirinden bağımsız olarak benzer
argje Teeuwen, kendi tasarımınızı
şekillendirmek için ‘sıkıştırıp ezebileceğiniz’, Zwiers’le karşılaşması yeni bir ilham kaynağı oldu.
Asma lambalara
zarif bir dokunuş
olan ‘Prop’ lambayı yaratmak için Erwin Zwiers’le
rekabet etmek yerine güçlerini birleştirmeye
işbirliği yaptı. Margje Teeuwen, tasarım mesleğine karar verdiler. Bu işbirliğinin sonucu, kağıt
H
oş bir kavis çizen tellerin ince dış
başladığından bu yana buruşturulan kağıtlarla
biçiminde, buruş buruş bir lamba olan ‘Prop’
hatlarından oluşan bu zarif aydınlatma
meydana getirilen şekillerin güzelliğine hayranlık
ortaya çıktı. Malzemenin benzersiz özelliği,
armatürleri, klasik parfüm şişesi tasarımından
duymuştur. Bu hayranlık, zaten 5 yıl önce bir
‘Prop’un yeni sahibi tarafından tekrar tekrar
hareketle hazırlanmıştır ve ev, ofis ve ticari
lamba kolleksiyonunun hazırlanmasıyla
şekillendirebilmesine olanak veriyor.
mekanlar için uygundur. Marco lambanın telleri,
elle gümüş lehimle yapılarak birleştirilmiş ve toz
Permafrost Stüdyo’dan farklı halı performansı
tamamlanmıştır. Lambanın 5 renk seçeneği var:
P
Yeşil, mavi, kırmızı, siyah ve beyaz. Skeç
Öyküler koleksiyonu vesilesiyle Dev Sıçrama halısını hazırladı. JD: JD Halısı,
kolleksiyonu, modern yaşamdaki gürültü,
İskandinavya’nın kırsal yaşamından anlık bir görüntü sunmaktadır. Ağır iş makinelerinin,
kirlenme ve dikkat bozukluğundan salt yapısal
çimen ve çamur üzerine ticari markalarının izlerini bırakarak çiftlik hayvanlarının yerini
hatların ilahi arınma duygusu yaratan
uzun zaman önce aldı. Ayı kucaklaşması: Bu set, mozaikle işleme sanatına benzer
deneyimine kadar darmadağınık olmaktan
ve özdeş şekillerin birbirlerine boşluk bırakmadan uyarlıyor. İhtiyaç duyulursa
kurtulmaya duyulan özlemi kapsamaktadır
yeni ayılar her yönde birbirine eklenerek tüm zemin kaplanabilir.
kaplama boya ile son imalat işlemi
94
dokuma olmayan malzemeden yapılan bir lamba ışık-nesnesi üzerinde çalışıyorlardı ve bu yüzden
ermafrost Stüdyo, her birinin kendi hikayesi olan üç acayip halı tasarladı. Dev Adım:
İnsanın tozlu ay yüzeyinde ilk izlenimlerini edinmesinden 40 yıl sonra Permafrost
Dünyadan / Ürün Tasarım
Kamusal
alanlar için
helezonik koltuk
tasarımları
T
rue Design’dan L eonardo Rossano, Debora Mansur ile
birlikte DNA adını verdikleri bir bank yaptılar. Biogenetiğin
dinamik formlarından esinlenen modüler bank DNA, çoklu
oturma konfigürasyonları meydana getirmek için tasarımda
yansıtılan, kavisli tek bir kontraplak parçadan yaratılan benzeri
olmayan bir konstrüksiyon montajından oluşmaktadır.
Bu sistemin sonucu, helezon şeklinde
oluşturulan büyüleyici bir mobilya parçasıdır ve
tamamlanan her parça, kamusal alanda kullanıcıya konfor
sağlayan yek pare bir koltuktur.
Kendi kompozisyonunu kendin oluştur
E
rik Olovsson ve Kyuhyung Cho, çeşitli şekil ve ebatları
ön plana çıkaran, üst üste konulabilen bloklardan
oluşan bir mobilya sistemi olan ROOM Koleksiyonunu
tasarladı. Bir nesne hazırlamak için dörtgen formun
kullanımı yaygın olduğundan harektle Erik ve Kyuhyung,
nesneler için odacıkları olan bir mobilya yaratmak istediler.
çeşitlendirmesi üzerinde durdular. ROOM koleksiyonu, üst
üste konulabilen, mimariden esinlenen muhtelif geometrik
şekillere sahip boşlukları olan 25 blok, alçak bir sehpa ve
Cepli saat
96
boşluklara konulabilen muhtelif nesnelerden oluşan bir
mobilya sistemidir. ROOM’un bütün öğeleri birleştirilince
Fotoğraf: Gustav Almestål
Bunun için nesne ve mekan arasındaki ilişkinin
avid Raffoul, Fabrica için cepli bir saat olan
D
ortaya, ya uzun bir raf veya farklı
Kanguru’nun tasarımını yaptı. Bu saat, bir
grafik kompozisyonlara sahip uzun bir kabin çıkar. ROOM, her
kanguru cebinin üç boyutlu imgesidir. Cebin içine
kullanıcıya, kendi gözde elemanlarını seçme ve kendi
gizli bir mesaj bırakılmasını isteyen bir eylem
kompozisyonunu oluşturma olanağı sağlar. Şarap için yuvarlak,
gerektiriyor. Saatin biçimi, alıcıyı meşgul eden
telefonlar, tabletler veya laptoplar için zigzaglı ve açık bir kitap için sivri
organik bir yaklaşımla tasarlanmıştır.
tepeli bir blok kullanılır. Her blok, bir nesneyi davet eden bir oda olabilir.
Çocuk odaları için yaratıcı bir
tasarım: Ayı profilli masa
C
onstance Guisset, Palais
de Tokyo için Üçlü
Sohbet adını verdiği bir
oturma kolleksiyonu hazırladı.
Üçlü, ziyaretçi akışı ortasında
insanları sohbet etmeye ve
birlikte etrafı seyretmeye
davet ediyor. Rahat yer
Fotoğraf: ©Photo Guisset
Dünyadan / Ürün Tasarım
Bir koltukta üçlü sohbet...
D
aniel Lewis Garcia, cnc teknolojisi ve akağaç kontraplak kullanarak Ayı
profilli masayı hazırladı. Ayı profilli masada formu vurgulamak için
granüllü kontraplak kullanılmıştır. Buna ek olarak malzeme yapıştırıldığında
geniş yüzey alanı,
yekpare ahşap bir blok
oluşturuyor. Bu işlem,
minderlerinin yukarısında çelik halkalar etrafından aşağı sarkan
kontraplakın etkili
şeritler, pilili bir yapı oluşturuyor. Bu pilili yapının biçimi, merkez
kullanımını sağlıyor ve
direğin kenarına konulan bir kol yardımıyla ayarlanabiliyor ve şeritlerin
ortaya heykele benzer
renkleri, grafik bir yarı-şeffaflık içinde başkalaşmaktadır.
bir son ürün çıkıyor.
Errazuriz, interaktif mobilya tasarımıyla statükoyu tekrar sorguluyor
98
C
arnegie Sanat Müzesi, Sebastian Errazuriz tarafından tasarlanan yeni
ötesine patlamış gibi görünecek kadar ileriye doğru açılıyor. Look Again
bir kinetik dolap olan Explosion’u (Patlama) kazandı. Patlama,
sergisi, Errazuriz’in ilk kez bir araya getirilen ve son 10 yıldır sürdürdüğü
Sebastian Errazuriz: Look Again (Yeniden Bak) sergisinin baş eserlerinden
çalışmalarının kapsamını görme fırsatı sunuyor. Errazuriz, keşfedilen ve
biri. Dolabın şeffaf camdan yan duvarları, bu ilginç, ama vakur görünen
başka bir amaçla kullanılmak için değiştirilen nesneler, beklenmedik
kutunun içine hızla bir göz atılmasına olanak sağlıyor. Dolabın, merkezi
müdahaleler ve titiz bir ustalıkla hazırlanan interaktif mobilyalar aracılığıyla
dikey ek yeri biraz daha dikkatle incelenirse ortaya tümüyle farklı bir nesne
izleyicilerden günü yeniden düşünmelerini ve statükoyu sorgulamalarını
çıkarıyor. Yumuşak bir itişle kızaklar kayıyor ve dolap, denge sınırlarının
isteyerek onları her fırsatta şaşırtıyor, kışkırtıyor ve meşgul ediyor.
Sergi / Pera Müzesi - Duvarların Dili: Graffitti
Sokakların dili müzelik oldu
Pera Müzesi’nin ev sahipliğinde gerçekleşen ‘Duvarların Dili: Graffitti’
sergisi 5 Ekim tarihine kadar ziyaretçilerine açık
100
una ve İnan Kıraç Vakfı Pera Müzesi,‘Duvarların Dili: Graffiti/Sokak Sanatı’
ve renk kazanmaya başladı, çizimler daha büyük ve etkileyici biçimlerde,
yeni bir sergiye evsahipliği yapıyor. Roxane Ayral küratörlüğünde
yeni ve ulaşılması zor alanlarda yaygınlaştı, hayali dünyalar ve karakterlerle
gerçekleşen sergi 5 Ekim’e kadar ziyaret edilebilir. Sergide, aralarında
zenginleştirildi ve bu sanata ilgi giderek arttı. Günümüzde yeraltı dönemini
Türkiye’nin de bulunduğu, ABD, Almanya, Fransa, Japonya gibi ülkelerden
geride bırakan graffiti ve sokak sanatı, artık vandalizm değil küresel bir
gelen yirmiye yakın sanatçının işleri yer alıyor. Graffiti’yi sokağa taşıyan sergide
sanat akımı olarak anılıyor. Sanatçıların farklı stil ve teknikler kullanarak
bu sanatın kapsamını ve kültürel çeşitliliğini görmek mümkün.
çeşitlenen eserleriyle kültürlerarası bir değer yarattıkları bu sanat akımı,
Futura, Mare 139, Cope 2, Turbo, Wyne, JonOne, Tilt, Mist,
Psyckoze, KR, Herakut, Logan Hicks, C215, Suiko, Evol, Gaia,
Tabone, Funk ve No More Lies gibi farklı disiplinlerden
yalnızca bireysel bir varoluş mücadelesi olmaktan çıkıp toplumsal
ve sosyal konuları da ele alarak daha geniş kitlelere ulaşmaya
başladı. Sergi, uluslararası ve yerel sanatçı seçkisi ve tarihsel bir
sanatçılar sergiye yönelik özel projeleri gerçekleştirirken,
incelemeye olanak veren kurgusuyla, sokağın günümüz dinamiklerini,
Martha Cooper, Henry Chalfant ve Hugh Holland gibi
farklı stil ve estetik anlayışlarını biraraya getiriyor ve bu akımı fotoğraf,
fotoğrafçıların ölümsüzleşmiş kareleri de sergide görülebilir.
müzik gibi disiplinlerle birlikte ele alıyor. Sergi müze alanıyla sınırlı değil;
Grafitti, 1970’lerde New York’ta azınlık Afrika ve Hispanik
Beyoğlu ve Beşiktaş belediyelerinin sergiye ayırdığı kent duvarlarındaki
kökenli gençlerin, varoluşlarını ifade etme ve alanlarını belirleme
eserler, bir yandan serginin kapsamını genişletirken, bir yandan da ‘içeri’ ile
ihtiyacı ile doğdu. Kısa zamanda sade imzalar kaligrafik değer, stil
‘dışarı’ kavramlarını tartışma imkânı veriyor.
Sergi / Pera Müzesi - Duvarların Dili: Graffitti
S
101
Organik / Mutlu Ekoloji Gündemi
Biz Büyüdük ve
Kirlendi Dünya
Hazırlayan: Fulya NANBA
[email protected]
MUTLU EKOLOJİ GÜNDEMİ
kolojik haberler üzerine konuşurken sesimiz
E
Manavgat ilçeleri sınırlarını kapsayan ve yerel halkın
genelde titrek, yüzümüz hüzünlü olur, çünkü
direnişine sahne olan Ahmetler Kanyonu Karpuz
ekoloji dünyasında haberler genelde olumsuz
Çayı üzerinde yapılması planlanan Kanyon
yönde, kirliliğe, türlerin son bulmasına, kıtlığa,
Regülatörü ve HES projesi için açılan davada
yokluğa gidiş minvalindedir. Bu sayı ekoloji
yürütmeyi durdurma kararı verdi.
dünyasından iyi haberler verelim istiyorum.
Otobüste bisiklet artık serbest
Ahmetler Kanyonu, Akseki Murtiçi köyünden
başlayıp 12 kilometre uzunluğunda ve dünyaca da
İstanbul’da bisiklet kullanıcıları yoğun saatler
tanınan önemli bir doğa harikası. 400 metre
köy muhtarlarının da bulunduğu 20 kişi altın
dışında artık otobüslere bisikletleri ile binebilecek.
derinliği olan kanyon, turizm ve doğa sporları
madenine karşı dava açtı.
İETT, yaptığı açıklamada bisiklet kullanıcılarının
kulüpleri tarafından çok sık ziyaret ediliyor. Hiç
araçların yoğun olduğu saat 06.00-10.00 ve 16.00-
tanıtım yapılmadığı halde yıllık yerli ve yabancı 6-7
Mahkemesi, geçtiğimiz Nisan ayında Kırklareli
22.00 saatleri dışında sadece yolcu ücreti ödeyerek
bin turist ağırlıyan kanyon, kano, yürüyüş, yüzme
Valiliği’nin altın madenine yönelik verdiği‘ÇED
seyahat edebileceklerini açıkladı. Uygulama 24
gibi alternatif turizm imkanları sunuyor. Türkiye’deki
Gerekli Değildir’kararının yürütmesini durdurdu.
Eylül’de başladı. Kirliliği ve gürültüyü azaltmak için
en derinlerinden biri olan kanyonun su havzası aynı
Mahkeme’nin oybirliği ile aldığı kararda, mevzuata
büyükşehirlerde bisikletli yaşamın desteklenmesi
zamanda Manavgat’ta 14 köyün içmesuyu ve
ve hukuka aykırı bulunan altın madeni projesinin
haberlerini sevinçle karşılıyoruz.
sulama suyu ihtiyacını karşılıyor.
inşaata ve faaliyete başlamasıyla telafisi mümkün
Istrancalar’da yöre
olmayan sonuçlar doğuracağına hükmedildi.
Ahmetler Köyü’nde HES’e yürütmeyi
Yöre halkının açtığı davayı gören Edirne İdare
durdurma kararı
halkının hukuk zaferi:
Edirne İdare Mahkemesi’nin kararına, Edirne
Antalya İkinci İdare Mahkemesi, Akseki ve
Altın madenine yargı
Bölge İdare Mahkemesi’nde itiraz eden Kırklareli
dur dedi
Valiliği’nin bu itirazı ise reddedildi. Edirne İdare
Yusuf Yavuz’un haberine göre Kırklareli’nin merkeze
Mahkemesi son olarak geçtiğimiz Ağustos ayında
bağlı köylerinden Dereköy’de yöre halkı, meslek
aldığı kararla altın madenine verilen ÇED Gerekli
odaları ve sivil toplum örgütleri, altın madeninin
Değildir kararını hukuka uygun olmadığı
bölgeye verebileceği zararları ele alan kapsamlı bir
gerekçesiyle tamamen iptal etti.
panel düzenledi. Panelin ardından ise aralarında
102
ÇÖLLERİ YEŞERTEN ADAM TÜRKİYE'YE GELİYOR!
Dünyaca ünlü biyolog ve ekosistem düşünürü Allan Savory,
Anadolu Meraları'nın davetlisi olarak İstanbul'da
Savory Enstitüsü'nün kurucusu Allen Savory, Savory Institute
‘gözesi’olan Anadolu Meraları'nın ve Ormanevi Kırsalda
Sürdürülebilir Gelecek Derneği'nin işbirliğiyle, 12 Ekim pazar günü,
‘Doğadan İlham Alan Dahiyane Yaklaşımlarla Ekosistem Onarımcı
Tarım: Bütüncül Yönetim’atölyesinde yarım gün boyunca
katılımcılarla olacak.
Savory, 13-15 İstanbul'da düzenlenecek olan 18. IFOAM Dünya
Organik Kongresi'nde de‘Organik Vizyonlar ve Eğilimler’bölümünde
konuşmacı olacak.(www.owc2014.org). Çölleşmeyle mücadele,
toprak ıslahı ve iklim değişikliğiyle hem mücadele hem de iklim
değişimine adaptasyon için eşsiz olanaklar sunan Bütüncül Yönetim,
doğadaki örüntülere ve karşılıklı ilişkilere dair çok yeni ve bütüncül
yaklaşımlar, somut araç ve uygulamalar getiriyor.
Mutlu haberlerimizin çoğalması dileği ile...
K
anyon içerisinde hizmet veren GINA,
Somon ve Kornişon Turşu’ menünün öne
akşamüstü sohbetlerini daha da keyifli
çıkan soğuk aperatiflerinden sadece birkaçı.
hale getirecek yeni bir menü hazırladı. Her
‘Mini pizza’nın yanı sıra sıcak
gün 16.30 - 18.30 saatleri arasında servis
aperatiflerden ‘Zeytin Kroket’ ve
edilen ‘Aperi-Snack’ menüsü birbirinden
‘Mozzarella ve Domates Soslu Mini
leziz İtalyan aperatiflerini deneyimleme
Calzone’ ise akşamüstü saatlerinin
imkânı sunuyor.
vazgeçilmezleri arasına girmeye aday.
Alışveriş yorgunluğunu İtalyan
Farklı tatları bir araya getiren kokteylleri
lezzetlerine doğru yolculuğa çıkararak
tercih eden misafirlere ‘Aperitivo’ tabağı ise
unutturan GINA, rengârenk kokteyllerini,
GINA’nın ikramı olarak sunuluyor.
soğuk ve sıcak aperatifleriyle buluşturuyor.
Bir Mekan / Gına
Akşamüstü saatleri Gına’nın yeni
‘aperi-snak’ menüsü ile daha da lezzetli
Ferah ve şık atmosferiyle günün her anını
İtalyan mutfağının vazgeçilmezlerinden
keyfe dönüştüren GINA, ‘Aperi-Snack’
‘Izgara Sebze ve Zeytinli Bruschetta’nın yanı
menüsünü yıl sonuna kadar her gün 16.30 -
sıra ‘Karamelize Soğanlı Focaccia’ ve ‘Füme
18.30 saatleri arasında misafirlerine sunacak.
twww.gina.com.tr
103
Gezi / Efes Antik Kenti
Fotoğraflar: Nehir ÇELİKER
Efes, aceleyle gezilecek, geçiyorken uğranılacak bir yer
değil. Buraya donanımlı gitmeniz gerekiyor.
Sonbaharın ilk aylarını tercih ederseniz güneşten
etkilenmeden gezebilirsiniz. Fakat yazın sıcak
günlerinde gidecekseniz yanınıza almanız gerekenler
şunlar; ille de yürüyüş ayakkabısı, geniş kenarlı şapka,
açık renk kıyafetler, mümkün olduğunca az şey
taşıyabileceğiniz küçük bir sırt çantası, güneş gözlüğü,
su ve bölge tarihi hakkında bilgi edinebileceğiniz bir
kitapçık. Bunlar hazırsa gezmekten keyif alacaksınız
aksi takdirde Efes’i gezmek bir işkenceye dönüşebilir.
Kapısı: Roma dönemi yapılarının en güzellerinden birisi olan yapı hem kütüphane, hem de mezar anıtı görevini
üstlenmiştir. 106 yılında Efes valisi olan Celsus ölünce, oğlu kütüphaneyi babasının adına mezar anıtı olarak yaptırmıştır.
Efes: Antik döneme tarihsel bir gezi
Zafer Tanrıçası Nike: Yunan
mitolojisinin Zafer tanrıçası Nike,
insan görünümünde olup çok hızlı
koşma ve uçma yeteneğine sahiptir.
Nike, Pallas ve Stiks'in kızı, Kratos, Bia
ve Zelus'un kardeşidir. Nike ve
çocuklarının hepsi, Zeus'un eşleridir.
104
Gezi / Efes Antik Kenti
Nereye
Gidelim?
Herakles Kapısı: Roma’nın son dönemlerinde yapılan Herakles Kapısı ismini Kuretler Caddesi’ne açılan
kapının ön yüzünde bulunan Kuvvet tanrısı Herakles’in kabartmalarından alıyor.
E
fes Antik Kenti’nin tarihi Bronz Çağı’na kadar uzanıyor. Denizden
kolay ulaşım şehri Anadolu’nun ekonomik bir merkezi haline
getirmişti. Liman çok çeşitli mallar için yeniden yükleme noktası olarak
hizmet etmiş. Eski alay yolu gidiş hattını takip eden Kuretler Caddesi,
şehrin her iki alanını birbirine bağlıyor. Ticaret Agorası, tiyatrosu ve
stadyumu ile birlikte aşağı şehirde Ticari ve kültürel bir merkez oluşmuş.
Bu arada yukarı şehir de Devlet Agorası (Meydan), Prytaneionve
Buleuterionu ile politik bir merkez halini almış. Kentin her iki yamacında
ve özellikle yukarı şehrin güneyindeki ve yukarı agoranın doğusundaki
uygun platoda bu yerleşim alanları gelişmiştir. MÖ 2. yy’dan sonra,
Yamaç ev bölgesinde işlikler ve basit binalar kurulmuş. Yerel olarak
üretilen mallar ve bunların Akdeniz bölgesinde dağıtımı, Roma
döneminde Asya’nın başkenti Efes’in MÖ 1. ve 2. yüzyıllarda artan
önemini ve ekonomik gücünü gösteriyor. M.Ö. 33’ te Marc Antony ve
karısı, Mısır kraliçesi Kleopatra, kış aylarını Efes’te geçirmişlerdir.
105
Gezi / Efes Antik Kenti
Nereyi
?
m
i
l
e
z
e
G
Efes, tarihi boyunca birçok kez
yer değiştirdiğinden kalıntıları
yaklaşık 8 kilometrelik geniş bir
alana yayılır. Ayasuluk Tepesi,
Artemision, Efes ve Selçuk
olarak dört ana bölgedeki
harabeler yılda ortalama 1,5
milyon turist tarafından ziyaret
edilir. Efes, tümüyle
mermerden yapılmış ilk kenttir.
Ticari pazar yeri (agora) MÖ 3.yy’dan önce kurulmuş.
Odeon, Efes'in iki meclisli bir
yönetimi vardı. Bunlardan biri olan
Danışma Meclisi toplantıları
zamanında üzeri kapalı olan bu
yapıda yapılmış ve konserler
verilmiştir.
106
Dünyanın yedi harikasından biri olan Artemis Tapınağı, antik
dünyanın mermerden inşa edilmiş ilk tapınağıdır. Temelleri
MÖ 7. y’a kadar gider. Tapınak, MÖ 21 Temmuz 356'da adını
ölümsüzleştirmek isteyen Herostratus adlı bir Yunanlı
tarafından yakıldı ve aynı gece Büyük İskender doğdu.
Tapınaktan günümüze sadece birkaç mermer blok kalmıştır.
Gezi / Efes Antik Kenti
Meryem Ana’nın evi
Efes’in üst kapısındaki çıkışta bulunan Bizans yapısı
kilise, Aziz Meryem’in son yıllarını yaşadığı ev olduğu
düşünülüyor. Hz. İsa’nın çarmıha gerilmesinin ardından
St. Jean, Meryem’i Kudüs’ten kaçırarak zamanın büyük
kentlerinden Efes’e getirir. Bülbül Dağı’nın eteklerinde,
sık ağaçlarla kaplı bir arazinin içinde ona küçük bir
kulübe yapan St. Jean, her gün Meryem’i ziyaret eder.
Ömrünün son günlerini Efes’teki kulübede geçiren
Meryem’in 101 yaşında yine bu evde öldüğüne inanılır.
19. yy’da yaşayan Alman rahibe Anna Katharina
Emmerich, Aziz
Meryem’in evinin Bülbül
Dağı’nda olduğuna dair
rüyalar gördüğünü
söylemesi üzerine
yapılan kazılarda,
Meryem Ana Evi’nin
izlerine gerçekten
rastlanır. O günden beri
Efes’teki bu küçük
kulübesi Hıristiyanların
hac merkezi olarak
kabul görür.
Yamaç Evler
Bülbül Dağı’nın kuzey yamacında tespit edilen Yamaç
Evler’in yerleşim izleri, Arkaik Çağ’a kadar uzanıyor. Yamaç
Ev’de, 3 teras üzerinde herbirinin girişi ayrı olan altı farklı
oturma birimi bulunuyor. Evin resmi kabul salon veya
odaları zengin süslemelerle donatılmışken, mutfak ve
tuvalet gibi, evin çalışma ve kullanıma yönelik kısımları
daha basittir. Günümüze ulaşmayan üstkatlar ziyaret ve
ziyafet amacıyla kullanılıyordu. Kleopatra’nın kızkardeşinin
burada yaşadığı tahmin ediliyor.
Ashap’ı Kehf 300 yılık rüya: Yedi Uyuyanlar mağarası
Rivayete göre; Hıristiyanlığın tüm dünyaya yayılmaya başladığı dönemde, Roma kralı vezirlerini
topluyor ve tanrılığını ilan ediyor. Şaşıran 6 vezir, krala bunun imkansız olduğunu, zaten bir tanrılarının
olduğunu söylerler. Kral kendisine karşı gelen vezirlerini cezalandırmak için emir verir. Vezirler ise bunu
duyar duymaz kaçmak için yola düşer. Yolda
karşılaştıkları bir çoban da gruba eklenince 7 arkadaş,
ismini verdikleri ‘Yedi Uyuyanlar Mağarası’na saklanır.
Ardından 300 yıl süren bir uyku başlar.
Uyandıklarında ise yaşadıkları toplumda Hıristiyanlık
çoktan yayılmıştır. Efsanede bahsi geçen 7 adam
Hıristiyanlığı ilk kabul edenlerin arasında yer alır.
107
Gezi / ÇSirince - Güllü Konakları
E
şsiz manzaraya sahip bir bahçeyle çevrili tarihi bir Rum
evinde yer alan Güllü Konakları, turistik Şirince köyünde,
antik Efes kentine 7km ve Meryem Ana Evi'ne 16km uzaklıkta
hizmet veriyor. Adını bahçedeki güllerin adından alan Güllü
Konakları'nın her odası farklı renk ve şekillerde ayrı ayrı dekore
edilmiş; klima, minibar ve kasa ile donatılmış. Her gün geleneksel
kahvaltı servisi yapılıyor. Konağın alakart restoranında,
panoramik doğa manzaraları eşliğinde yerel ve uluslararası
mutfaklarına ait yemeklerin tadına varabilirsiniz. Geniş
bahçesinde konforlu minderlerle donatılmış oturma
gruplarında akşamın keyfini doyasıya çıkarabilirsiniz.
Nerede
Kalalım?
108
Gezi / ÇSirince
Ne
Yiyelim?
Ş
irince’de Ege ve Akdeniz mutfağının en
güzel örneklerini tadabilirsiniz.
Zeytinyağlılar, Selanik usulü sebzeli güveç,
gözleme, kabak çiçeği dolması, çöp şiş,
mürver şurubu, dibek kahvesi, ege
otlarından yapılmış muhteşem salatalar...
Şirince’de yemek yemek bir şölene
dönüşebilir şayet şarapın gazabından
korkmazsanız. Burada pekçok meyvenin
şarabı yapılıyor. Köy meydanında şarap
üreticilerinin ürettiği şaraplarının tadına
bakabilir, yanınıza Şirince’den bir tutam anı
almak isterseniz, bir kaç şişe şarap
alabilirsiniz. Şarapları bekletip içmenizi
öneriyorlar zira şaraplar taze olduğu için
içimi pek keyifli olmayabilir...
Şirince mimari güzelliğini koruyabilmiş adı gibi şirin bir kasaba. Rum teleffuzuyla
‘Kirkice’, ‘Çirkince’den sonra ‘Şirince’ adını almış, iyi de olmuş. Köyün şirin yüzüne
karşı kahvaltınızı yaparak güne başlamanın, tarihi Artemis Restoran’ın 200 yıllık
devasa çam ağaçlarının gölgesinde yemek yemenin tadı başka olacak.
Kasabanın her köşesine, her bucağına girip gezin. Bunu da bir emir telakki
etmeyin. Tepelere tırmandıkça karşınıza çıkan kilisenin kafesinde bir çay içimi
mola verin. Şirince’nin şahane manzarasını doldurun gözlerinize...
ileride hatırlamaktan haz duyacağınız bir an olacak çünkü o an...
109
Mesleki Yayın / Kitap
Mesleki Yayınlar
Mekânın Üretimi
A History Of Interior Design / Third Edition Cd
MEKANIN Üretimi, büyük dava adamı ve teorisyen
Henri Lefebvre'in başyapıtıdır. Mekân üzerine, mekânı
ŞİMDİ en yeni örnekleri içerecek şekilde
düşünen, mekân felsefeleriyle tartışan, mekânın tarih
tamamen güncellenmiş üçüncü baskısı ile "A
içindeki yolculuğuna dair kavrayıcı ve kapsayıcı bir
History of Interior Design" yaklaşık 6.000 yıllık özel
tarih yazımı sunan ama bütün bunları sosyal ve siyasal
ve kamusal mekanların tarihini anlatmaktadır.
pratikle ilişkili bir şekilde yapan, yaparken de felsefeden
Sosyal ve politik bağlamı içinde, önemli yapılarla
Yazar: Henri Lefebvre
Çevirmen: Işık Ergüden
dilbilimden ilahiyata kadar çok birçok disiplini eleştiriye Dil: Türkçe
tabi tutan, kendinden önce bir eşi benzeri olmadığı gibi, Yayınevi : Sel Yayıncılık,
447 sf.
kendinden sonraki kitaplara da devasa bir alan açan,
ilgili tartışmalar ve görüşler de eklenerek kitap,
peşinden koşulacak birçok soru işareti bırakan, 20. yy’ın
ulaşılabilir bir hale gelmiştir. CD-ROM kitapta yer
en derinlikli, en incelikli, en ustalıklı eserlerinden biridir.
verilen 100 çizimi kapsamaktadır.
tarihe, fizikten metafiziğe, psikanalizden sanata,
Bank Interior
Bank Interior, sayfalarında
Yazar: Elaine Chou
Dil: İngilizce
Yayınevi: Hı-Desıgn
Publıshıng,
konuyla ilgili yerel bir dil oluşturmaya da
çalışmaktadır. Bu yeni baskıda, iç mekân
tasarımının evrimi, içine eklenen CD-ROM ile daha
Xtra Restaurants / Pace
PACE Publishing'in "Xtra" serisinin yeni
dünyanın en ilginç bankalarından
kitabı Restuarant, serinin diğer
40'ını sergiliyor. Okurlar, Ortadoğu'dan
kitaplarında olduğu gibi, dünyanın
Avrupa'daki bankalara kadar dünyanın
farklı şehirlerinde gerçekleştirilmiş
en lüks ve özel bankalarına hızla göz
projeleri konu edinmektedir. Londra,
atma imkanı bulabilecekler.
Münih, California, Shangi gibi
şehirlerde son üç yıl içinde
gerçekleştirilmiş elli restaurant, Steak
House, Espresso Bar, Sandwich House,
Lounge Bar, Grill Restaurant projesi
fotoğraflar ve planlarıyla
sunulmaktadır.
110
Yazar: John Pile
Dil: İngilizce
Yayınevi: Laurence King,
480 sf.
Yazar: George Lam
Dil: Çince, İngilizce
Yayınevi: Pace
Publıshıng Ltd., 227 sf.
Kültür Sanat / Tiyatro
Hazırlayan: Sevda ŞANLI
İstanbul 2015 baharına Phantom’un etkisi altında giriyor...
Biletler Zorlu PSM gişeden ve www.zorlucenterpsm.com adresinden temin edilebilir.
“... bir müzikal, bir melodram, bir fenomen ve evet bir şaheser! The Herald Sun”
M
doymayan, dünyanın birçok yerinde gösterim imkanı bulan
of the Opera / Opera’daki Hayalet Nisan 2015’te Zorlu PSM’de
müzikal, Türkiye’de prodüksiyonu karşılayacak sahne olmaması
sanatseverlerle buluşacak. Müzikalin sahnelenmesine daha bir yıl
nedeniyle daha önce sahnelenememiş; bu sebeple ilk kez
gibi bir süre olmasına rağmen biletler şimdiden satışa çıktı. Yaklaşık
ülkemize gelecek olan müzikali seyretmek için bizler de epey
üç hafta Türkiye’de olacak müzikalin biletlerinin aylar öncesinden
heyecanlıyız.
üzikalin dahi çocuğu Andrew Llyod Weber’in, otuz yıla yakın
süredir sahnelerden inmeyen efsanevi müzikali The Phantom
biteceği öngörüsüne sahip olmak çok da zor değil.
İlk sahnelenmeye başladığı günden bu yana ödüle
Fransız yazar Gaston Leroux’un kitabından uyarlanan müzikal;
Paris Operası'nda hayalet olarak tanınan yüzü ileri derecede deforme
olmuş bir müzik dahisinin, yetenekli ve güzel Soprano Christine'e
olan saplantılı aşkını konu alan; kıskançlık, çılgınlık ve ihtirasın
kesiştiği büyülü bir hikaye.
8-26 Nisan 2015 tarihleri arasında Zorlu PSM sahnesinde gösterim
imkanı bulacak The Phantom of the Opera’nın, Harold Prince imzalı
olduğunu söylemeden geçmeyelim.
“The Music of the Night” gibi klasikleşmiş şarkılarıyla; Paris
Operası’nın dehlizlerine doğru gizemli bir yolculuğa çıkaracak ve
hafızalardan uzun süre silinmeyecek bu müzikali kaçırmamanızı
şimdiden tavsiye ediyoruz.
112
C
az standartlarını melodik pop ve rock’la buluşturan dünyaca
ünlü şarkıcı, söz yazarı ce piyanist Jamie Cullum; 24. Akbank
Caz Festivali kapsamında Zorlu Center PSM’de sahne alacak.
Dünyanın dört bir yanında verdiği konserlerde sahne enerjisi
Kültür Sanat / Müzik
Cazın ‘çılgın çocuğu’
bir kez daha Türkiye’de
ile izleyenleri kendisine hayran bırakan Cullum kariyerine; bir
Grammy, iki Altın Küre, iki BRIT gibi sayısız ödül sığdırmış. Jamie
Cullum, dünya çapında on milyondan fazla satan toplam altı
albümünde, muhteşem besteleri yanında Frank Sinatra’dan
Radiohead’e, Jeff Buckley’dan Rihanna’ya kadar kült olmuş
sanatçıların eserlerini de büyük bir ustalıkla yorumluyor.
JAMIE CULLUM
ZORLU CENTER PSM ANA TİYATRO
30 EKİM 2014 / 20.30
Konserleriyle her defasında izleyici üzerinde iz bırakan Cullum,
şimdiden dünya çapında bir ‘jazz star’ olarak kabul görüyor.
‘Meleğin sesi’ İstanbul’da yankılanacak
D
ünyaca ünlü opera baladlarını, klasik müzik eserlerini kendine özgü bir yorumla
sanatseverlerle buluşturan İngiliz soprano, aktris, şarkı sözü yazarı ve dansçı
Sarah Brightman, 9 Kasım'da Ülker Sports Arena'da İstanbullu müzikseverler
ile bir araya gelecek.
‘Phantom of the Opera’, ‘Cats’, ‘Requiem’ ve ‘Aspects of Life’ gibi müzikal
ile birlikte seslendirdiği ‘Amigos Para Siempre’ ve ardından Andrea
Bocelli'yle seslendirdiği ‘Time To Say Goodbye’ ile büyük bir ivme
yakalayan dünyanın en önemli kadın vokallerden Brightman,
İstanbullulara büyülü bir müzik ziyafeti sunacak.
SARAH BRIGHTMAN
ÜLKER SPORTS ARENA
09 KASIM 2014 / 21.00
Hazırlayan: Sevda ŞANLI
yapımlarda da sahne alan, Barselona Olimpiyat Oyunları'nda Jose Carreras
113
Kültür Sanat / Kitap
“Halbuki korkacak hiç bir şey yoktu’ çadırlar
‘naylondandı’ o kadar...”
Deliduman
Ç
ehov’un, ileride yazacağı romanı için‘bunu bir
Çiğdem’e hakkettikleri ünü sağlamasa da moonwalk
sayesinde olmak istedikleri yarışmalardan uzaklaşıp,
içine biraz‘erdem’kattıkları Gezi Parkı Sahne’sinde
yerde kullanmalıyım’diyerek yaşadıklarını
hak ettikleri üne kavuşturacaktır.
Çağlar’ın hayatının merkezine koyduğu daha
sürekli not alan karakteri gibi, Gezi’de yaşadıklarımızı
kendini temize çıkarmaya çalışır.
bir yere not eden Emrah Serbes, bu notlarını
Martılara olan sevgisizliğine,
dokuz yaşındaki kızkardeşi Çiğdem, en yakın arkadaşı
‘Deliduman’ı yaratmak için kullanmış. Serbes,
‘Kuşlar’filmi göndermesiyle
Mikrop Cengiz, eski sevgilisi Çisem, T.C. Sinem
Türkiye’nin Gezi olayları dahil son on küsur yılına dair
Hitchcook’u ortak etmesi bir
Uzun’dan ibaret gibidir. Aslında yalnız çok yalnız
yüreğimizden ve dilimizden ne geçiyorsa söyleyen,
‘apaçi’den beklenmeyecek ayrıntı
zamanının tanığı bir kitap armağan etmiş.
olarak takılır aklımıza. Kitabın asıl
‘Deliduman’,‘yeni’lerden hazzetmeyen okurlara ne
ruhu ise iki çürük domatesi torbaya
kadar yanıldıklarını kanıtlayacak kadar iyi bir roman.
sıkıştıran manava seslenişidir ki o sesleniş‘Yeraltından
kullandığı kitabında, kimi zaman roman karakteri
Olayın başkişisi Çağlar İyice; Kıyıdere Katip Çelebi
h Serbes
Yazar: Emra35
0 sf.
İletişim Yay.,
‘uykusuz gecelerin askeri’dir o. Ayı Tufan ağbi, pis
işlerin temiz insanı olarak gözlerimizi yaşartacak kadar
saf ve sevgi doludur. Serbes, günlük konuşma dilini
Notlar’dan sonra duyduğum en eğlenceli satırlardır.
Çağlar İyice, kimi zaman Emrah Serbes olarak çıkar
Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesi’nde okur,
Roman karakterimiz henüz on yedisindeki Çağlar
karşımıza. Zihin akışı sayesinde Çağlar’ın gözünden
Kıyıdere Belediyesi Halkla ilişkilerde‘sigortasız ve
İyice, kızkardeşine‘biraz abartılı’bir şekilde sevgi
gördüğümüz roman karakterleri derhal ete kemiğe
parasız’çalışır. Edebiyat öğretmeni Gözde Hoca
besler. Kıyıdere Belediye Başkanı‘siyaset için kepaze
bürünür. Hayatın içinde defalarca gördüğümüz bu
sayesinde‘klasik edebiyata’yakınlığı derin bir edebiyat
olmuş’,‘Dedemi Kanser Eden Parti’ye geçen, dayısı
karakterlerin çeşitliliği okuyucuya dönemin resmini
sevgisine dönüşür. Dostoyevski’nin Karamazov
olacak,‘it’ten öğrenmiştir Michael Jackson’un
çizmekte büyük fayda sağlar. Serbest, Gezi’yi anlattığı
Kardeşleri’ni bir yazda bitirmiş Çağlar, kendi hayatıyla
moonwalk dansını. Çağlar dayısından aldığı mirasla
romanı Gezi’de yer alanlara da eleştiri getirmekten
Karamazov’lar arasında benzerlikler kurup bu sayede
bu dansı kızkardeşi Çiğdem’e öğrettir.‘Eşsiz’yeteneği
imtina etmez.
KÂZIM TAŞKENT
KLASİK YAPITLAR
Louis-Ferdinand Céline
Çeviri: Ayberk Erkay
YKY Yay., 104 sf.
114
Yeni çıkan kitaplar
Profesör Y ile Konuşmalar
Kırmızı Azap
M
A
odern Batı edebiyatının dönüm noktası Gecenin Sonuna
Yolculuk’un yazarı, günümüze dek uzanan tartışmaların,
kavgaların baş aktörü, dünyayı ikiye bölen bazılarının tanrı saydığı,
bazılarının insanlık suçlusu ilan ettiği Louis-Ferdinand Céline’den kendi
yarattığı eşsiz üslubuna, sanatın değişmeyen dinamiklerine, edebiyatın
yalanlarına ve gerçeklerine dair kendine yaraşacak bir cesaretle kaleme
alınmış bir eser: Profesör Y ile Konuşmalar. Sartre’dan Beckett’e,
Bukowski’den Genet’ye, hemen her satırda iz bırakmış olan Céline, bu
izi bırakmayı nasıl başardığına dair ipuçlarını, edebiyatın patronu
Gaston Gallimard’ın hayali editörlerinden Profesör Y ile yaptığı ateşli
röportajda tüm dünyaya ilan ediyor.
Kırmızı Azap
Yazar:Ayfer Tunç
Can Yay., 152sf.
Esra KARATAŞ
yfer Tunç'un daha önce
Aziz Bey Hadisesi ve Taş-Kâğıt-Makas
kitapları içinde yer alan kısa öyküleri,
Kırmızı Azap'ta bir araya geliyor, birbirini
bütünlüyor. Hayatın damaklarımızda
bıraktığı buruk tat, yazarın edebiyattaki
ilk durağı olan öykülerinde de incelikle
işleniyor. Kırmızı Azap, Ayfer Tunç'un
25 yıllık yazarlık birikiminin en önemli
köşe taşlarından biri.
Kültür Sanat / Sinema
SİNEMA TARİHİNE ADINI YAZDIRAN FİLMLER
La Ciociara / Two Women / İki Kadın 1960
Esra KARATAŞ
La Ciociara / Two Women
/ İki Kadın 1960
Yönetmen: Vittorio De Sica
Roman: Alberto Moravia
Senaryo: Cesare Zavattini
Oyuncular: Sophia Loren,
Jean-Paul Belmondo, Raf ,
Eleonora Brown Vallone
Müzik: Armando Trovajoli
Savaşın iki resmi
Unutursam Fısılda
avaşın darmadağın ettiği hayatlardan birine Vittorio de
S
görmelerini sağlar. Filmin en hazin sahnelerinden biri ise yakıp
Sica’nın gerçekliğinden üstüne düşen payı alan‘İki Kadın/La
yıkılan bir kasabada bebeği öldürülen annenin, bir eliyle
Ciociara’da tanıklık ediyoruz. İki Kadın’ı ilk kez çocuk yaşlarımda
göğsünü tutarak süt isteyen aç insanları aramasıdır.
babamla izlemiştim. Babamın filmi izlerken Sophia Loren’e‘aptal
Filmin diğer karakterlerinden biri olan genç öğrenci Michele’i
kız, aptal kız’diye kızdığını hatırlıyorum... Aynı sahnelerde Loren’e
Jean-Paul Belmondo canlandırıyor. Cesira’ya aşık olan Michele
aynı şekilde öfkelendiğimi itiraf etmeliyim.
küçük Rosetta’nın ilgisini çekecek kadar sevgi dolu ve hassastır.
Savaşın tedirginliği üzerinde olsa da Cesira’yı canlandıran Loren
Savaş bitip askerler çekilirken burada güvende olmadığını
filmin ilk sahnelerinde oldukça rahat hareket ediyor; savaşın bitip
düşünen Cesira, Roma’ya dönme kararı alır. Yıkık bir kilise
eski hayatına döneceğinden o kadar emin ki, sadece bu süreyi
yakınlarında dinlenirken, Faslı müttefik askerlerinin konvoy
korunaklı bir yerde geçirmek istiyor. İlerleyen sahnelerde Loren'in,
halinde geçişini görürüz. Dinlenmek için kiliseye giren anne kız
Cesira'nın değişimde gösterdiği performans ona Oscar’ı getirmişti.
bu Faslı askerlerin tecavüzüne uğrar. Ne yazık ki, ilk sahnelerinde
Sophia Loren, İki Kadın/Two Women’la,‘Tiffany’de Kahvaltı’da /
kocasının arkadaşıyla yaşadığı kaçamağın ardından kalçasına
Breakfast at Tiffany’s’aldığı rolle Audrey Hepburn’ü geride bırakarak
yediği‘artık benimsin’şaplağına karşılık‘ben kimsenin malı
1961’de Oscarı kucaklamıştı.
değilim’cevabı hazin bir şekilde hatırlatır kendini. Savaşın diğer
Roma’da güvende olmadıklarını düşünen Cesira 13’ündeki
kızı Rosetta’yı alarak kendilerini güvende hissedecekleri yere,
Yönetmen:Çağan Irmak
Senaryo: Çağan Irmak
Oyuncular: Hümeyra, Işıl Yücesoy,
Mehmet Günsür, Farah Zeynep Abdullah,
Kerem Bursin
Gösterim Tarihi: 29 Ekim 2014
resmi bundan sonra çizilir yönetmen tarafından.
Rosetta çocuk neşesini yitirmiş, savaşın acı yüzüyle çirkince
doğduğu kasaba La Ciociara’ya döner. Cesira kızıyla dağ tepe
karşılaşmış, Cesira’nın neşeli kendinden emin hali bir yıkıntıya
aşıp gerektiğinde trenden inip yürümeyi göze alarak ve neyse
dönüşmüştür. Annesinden uzaklaşan ne yaptığını bilemez hale
ki ciddi bir badire atlatmadan La Cioiara’ya ulaşır. Onların yol
gelen küçük Rosetta Michele’in ölümüyle kendine gelir. Cesira,
boyunca karşılaştığı olaylar savaşın acımasız yüzünü
ayakta durmasını ve kızının sağaltmasını bilecek kadar güçlüdür.
Deniz Seviyesi
Yönetmen: Esra Saydam - Nisan Dağ
Senaryo: Esra Saydam - Nisan Dağ
Oyuncular: Damla Sönmez, Ahmet
Rıfat Sungar, Jacob Fishel, Sanem Öge
Gösterim Tarihi: 7 Kasım 2014
115