www.tihk.gov.tr 2014 YILI İNSAN HAKLARI İHLAL İDDİALARINA İLİŞKİN SAYISAL VERİLER 16.02.2015 2014 YILI İNSAN HAKLARI İHLAL İDDİALARINA İLİŞKİN SAYISAL VERİLER 16.02.2015 2014 YILI İNSAN HAKLARI İHLAL İDDİALARINA İLİŞKİN SAYISAL VERİLER YAYIN NO : 2015/01 2014 YILI İNSAN HAKLARI İHLAL İDDİALARINA İLİŞKİN SAYISAL VERİLER İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...................................................................................................................................................5 I. İHLAL İDDİALARININ HAK KONULARINA GÖRE DAĞILIMI.....................................................6 II. BAŞVURULARDA EN ÇOK İHLAL EDİLDİĞİ İDDİA EDİLEN HAK KONULARI İLE İLGİLİ AÇIKLAMALAR......10 1. Tutuklu ve Hükümlü Hakkı:..........................................................................................................10 2. Tüketici Hakkı:.............................................................................................................................10 3. Sağlık ve Hasta Hakkı:.................................................................................................................11 4. Adil Yargılanma Hakkı:................................................................................................................11 5. Maddi Yardım ve İş Talepleri: .....................................................................................................11 6. Diğer:...........................................................................................................................................11 7. İşyerinde Psikolojik Taciz (Mobbing): .........................................................................................12 8. Kötü Muamele Yasağı:................................................................................................................12 III. İHLAL İDDİALARININ ŞİKÂYET EDİLEN KURUMLARA GÖRE DAĞILIMI...........................13 IV. BAŞVURULARIN İLLERE GÖRE DAĞILIMI:..............................................................................17 3 TÜRKİYE İNSAN HAKLARI KURUMU 4 2014 YILI İNSAN HAKLARI İHLAL İDDİALARINA İLİŞKİN SAYISAL VERİLER ÖN SÖZ Türkiye İnsan Hakları Kurumu 21.06.2012 tarih ve 6332 sayılı Kanun ile kurulmuştur. Yasal dayanak, bağımsızlık, idari ve mali özerklik, çoğulculuk ve ulaşılabilirlik yönlerinden,“Paris Prensipleri” olarak da adlandırılan Birleşmiş Milletler ilkelerine uyumlu olarak kurulan Türkiye İnsan Hakları Kurumu, en genel ifadesiyle insan haklarını korumak ve geliştirmekle görevlidir. Kurum, insan haklarının korunmasına, geliştirilmesine ve ihlallerin önlenmesine yönelik çalışmalar yapmanın yanı sıra işkence ve kötü muamele ile mücadele etmek; şikâyet ve başvuruları incelemek ve bunların sonuçlarını takip etmek; sorunların çözüme kavuşturulması doğrultusunda girişimlerde bulunmak; eğitim ve kampanya faaliyetleri yürütmek; insan hakları alanındaki gelişmeleri izlemek ve değerlendirmekle görevli ve yetkilidir. Kurum, kendisine verilen inceleme, araştırma, ziyaret ve başvuruları inceleme görevleri esnasında bir suçun işlendiğini öğrenmesi hâlinde, genel hükümlere göre işlem yapılabilmesi için gerekli gördüğünde ihbar veya şikâyette bulunma yetkisine de sahiptir. Diğer yandan, toplumda ve kamu görevlilerinde insan hakları bilincini geliştirmek, insan haklarını korumak, ihlal iddialarını incelemek ve araştırmak, insan hak ve özgürlüklerinin kullanılmasının önündeki engeller ile hak ihlallerine yol açan sosyal, siyasi, hukuki ve idari nedenleri incelemek, araştırmak ve bunların çözümüne ilişkin önerilerde bulunmak üzere illerde İl İnsan Hakları Kurulları ve ilçelerde İlçe İnsan Hakları Kurulları bulunmaktadır. Kamu hizmetlerinin yürütülmesinde “şeffaflık ilkesi” gereği, Türkiye İnsan Hakları Kurumuna ve il/ilçe insan hakları kurullarına yapılan insan hakları ihlâl iddialarına ilişkin sayısal veriler Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından koordine edilen Resmi İstatistik Programı (RİP) çerçevesinde kamuoyunun bilgisine sunulmaktadır.Açıklanan rakamlar, Kuruma yapılan başvurular ile il ve ilçe insan hakları kurullarından gelen sayısal verilerden elde edilmiştir. İstatistiklere esas teşkil eden “ihlal edilen hak konusu” ve “şikâyet edilen kurum” ile ilgili veriler başvuruda bulunanların beyanları esas alınarak belirlenmiştir ve iddia niteliğindedir. 16.02.2015 Dr. Hikmet TÜLEN Türkiye İnsan Hakları Kurumu Başkanı 5 TÜRKİYE İNSAN HAKLARI KURUMU I. İHLAL İDDİALARININ HAK KONULARINA GÖRE DAĞILIMI 2014 yılı içerisinde Türkiye İnsan Hakları Kurumuna ve İl ve İlçe İnsan Hakları Kurullarına yapılan başvurularda ihlal edildiği iddia edilen hak konularının sayısal dağılımını göstermektedir. Bir başvuru ile birden çok hak ihlali iddiası belirtilebilmektedir. Söz konusu şikâyetler iddia niteliğinde olup, doğruluğu ilgili kurumlar tarafından araştırılmaktadır. Bununla birlikte bu rakamlar şikâyetlerin hangi hak konuları hakkında yoğunlaştığı konusunda genel bir fikir vermektedir. 2014 Yılında Türkiye İnsan Hakları Kurumuna Yapılan Başvuruların İhlal Edilen Hak Konularına Göre Dağılım Tablosu: 2014 yılı içerisinde Türkiye İnsan Hakları Kurumuna posta, faks, telefon vb. yollarla toplam 578 başvuru yapılmıştır. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 6 Tutuklu ve hükümlü hakları Adil yargılanma hakkı Sağlık ve hasta hakları İşyerinde psikolojik taciz (Mobbing) Kötü muamele yasağı Diğer Mülkiyet hakkı Çalışma ve sözleşme hakkı Engelli hakları Eğitim ve öğrenim hakkı Ayrımcılık Yasağı Mülteci ve sığınmacı hakkı Maddi yardım talebi Aile kurma/ailenin korunması hakkı Yerleşme ve seyahat hakkı Kişi hürriyeti ve güvenliği hakkı İş talebi Sosyal güvenlik hakkı Çevre hakkı Din ve vicdan hürriyeti Uyrukluk hakkı İşkence yasağı Çocuk hakları Yaşam hakkı Özel hayatın gizliliği Dilekçe hakkı Düşünce ve ifade özgürlüğü Haberleşme ve basın özgürlüğü Tüketici hakları Bilgi edinme hakkı Konut dokunulmazlığı hakkı Örgütlenme özgürlüğü Seçme seçilme ve siyasi faaliyet hakkı Zorla çalıştırılma ve angarya yasağı Bilim ve sanat özgürlüğü Kadın hakları Toplantı ve gösteri yürüyüşü hakkı TOPLAM 134 126 65 59 56 56 49 36 29 28 26 22 21 19 18 16 16 15 13 12 12 11 10 10 7 6 6 6 5 4 4 1 1 1 0 0 0 900 Tutuklu ve hükümlü hakları Adil yargılanma hakkı Sağlık ve hasta hakları İşyerinde psikolojik taciz (Mobbing) Kötü muamele yasağı Diğer Mülkiyet hakkı Çalışma ve sözleşme hakkı Engelli hakları Eğitim ve öğrenim hakkı Ayrımcılık Yasağı Mülteci ve sığınmacı hakkı Maddi yardım talebi Aile kurma/ailenin korunması hakkı Yerleşme ve seyahat hakkı Kişi hürriyeti ve güvenliği hakkı İş talebi Sosyal güvenlik hakkı Çevre hakkı Din ve vicdan hürriyeti Uyrukluk hakkı İşkence yasağı Çocuk hakları Yaşam hakkı Özel hayatın gizliliği Dilekçe hakkı Düşünce ve ifade özgürlüğü Haberleşme ve basın özgürlüğü Tüketici hakları Bilgi edinme hakkı Konut dokunulmazlığı hakkı Örgütlenme özgürlüğü Seçme seçilme ve siyasi faaliyet hakkı Zorla çalıştırılma ve angarya yasağı 4 2 5,4 6 3,2 3,1 2,9 2,4 2,3 2,1 2 1,8 1,8 1,7 1,4 1,3 1,3 1,2 1,1 1,1 0,8 0,7 0,7 0,7 0,6 0,4 0,4 0,1 0,1 0,1 4 8 14,9 16 7,2 6,6 6,2 6,2 14 2014 YILI İNSAN HAKLARI İHLAL İDDİALARINA İLİŞKİN SAYISAL VERİLER 2014 Yılında Türkiye İnsan Hakları Kurumuna Yapılan Başvuruların İhlal Edilen Hak Konularına Göre Yüzde Dağılım Grafiği: 14 12 10 0 2014 yılında Türkiye İnsan Hakları Kurumuna yapılan 578 başvuruda ihlal edildiği iddia edilen 900 hakkın içinde en çok 134 başvuru ile tutuklu ve hükümlü hakkının ihlali iddiası mevcuttur. Toplam rakamın %14,9’luk kısmına tekabül eden bu hakkı 126 başvuru ile adil yargılanma hakkı (%14) ve 65 başvuru ile sağlık ve hasta hakkı (%7,2) takip etmektedir. 7 TÜRKİYE İNSAN HAKLARI KURUMU 2014 Yılında İl ve İlçe İnsan Hakları Kurullarına Yapılan Başvuruların İhlal Edilen Hak Konularına Göre Dağılım Tablosu: 2014 yılı içerisinde İl ve İlçe İnsan Hakları Kurullarına toplam 2717 başvuru yapılmış ve 2717 hak konusunun ihlal edildiği iddia edilmiştir. 855 başvuru ile toplam rakamın % 31,5’lik kısmını oluşturan tüketici hakkının ihlali iddiasını, 536 başvuru ile “Diğer” olarak adlandırılan ve çoğunluğunu iş ve maddi yardım talepleri oluşturan hak kategorisi (%19,7) ve 340 başvuru ile tutuklu ve hükümlü hakları (%12,5) takip etmektedir. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 8 Tüketici Hakkı Diğer Tutuklu ve Hükümlü Hakkı Sağlık ve Hasta Hakkı Dilekçe Hakkı Çevre Hakkı Kötü Muamele Yasağı Eğitim ve Öğrenim Hakkı Çalışma ve Sözleşme Hakkı Kişi Hürriyeti ve Güvenliği Hakkı Engelli Hakkı Adil Yargılanma Hakkı Konut Dokunulmazlığı Hakkı Yaşam Hakkı Aile Kurma/Ailenin Korunması Hakkı Ayrımcılık Yasağı Yerleşme ve Seyahat Hakkı İşkence Yasağı Din ve Vicdan Özgürlüğü Seçme Seçilme ve Siyasi Faaliyet Hakkı Mülkiyet Sosyal Güvenlik Hakkı Uyrukluk Hakkı Zorla Çalıştırılma ve Angarya Yasağı Özel Hayatın Gizliliği Düşünce ve İfade Hürriyeti Haberleşme/Basın Hürriyeti Örgütlenme Özgürlüğü Bilim ve Sanat Özgürlüğü Çocuk Hakları İnsan Kaçakçılığı ve Ticareti Kadın Hakkı Kültür ve Tabiat Varlıklarının Korunması Mülteci ve Sığınmacı Hakkı Şahsiyet ve Kişi Onurunun Korunması Toplantı ve Gösteri Yürüyüşü Hakkı TOPLAM 855 536 340 332 209 148 82 42 33 24 22 11 11 11 8 8 7 6 5 5 4 4 4 4 3 1 1 1 0 0 0 0 0 0 0 0 2717 0 0,3 0,2 0,2 0,2 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 İşkence Yasağı Din ve Vicdan Özgürlüğü Seçme Seçilme ve Siyasi Faaliyet Hakkı Mülkiyet Sosyal Güvenlik Hakkı Uyrukluk Hakkı Zorla Çalıştırılma ve Angarya Yasağı Özel Hayatın Gizliliği 0,3 Yerleşme ve Seyahat Hakkı 0,3 Ayrımcılık Yasağı 0,4 Konut Dokunulmazlığı Hakkı 0,4 0,4 Adil Yargılanma Hakkı Yaşam Hakkı 0,8 Engelli Hakkı Aile Kurma/Ailenin Korunması Hakkı 1,2 0,9 Kişi Hürriyeti ve Güvenliği Hakkı 1,5 Eğitim ve Öğrenim Hakkı Çalışma ve Sözleşme Hakkı 3 Kötü Muamele Yasağı Çevre Hakkı Dilekçe Hakkı 5,4 12,2 5 Sağlık ve Hasta Hakkı 7,7 10 12,5 15 Tutuklu ve Hükümlü Hakkı 19,7 20 Diğer 31,5 35 Tüketici Hakkı 2014 YILI İNSAN HAKLARI İHLAL İDDİALARINA İLİŞKİN SAYISAL VERİLER 2014 Yılında İl ve İlçe İnsan Hakları Kurullarına Yapılan Başvuruların İhlal Edilen Hak Konularına Göre Yüzde Dağılım Grafiği: 30 25 9 TÜRKİYE İNSAN HAKLARI KURUMU II. BAŞVURULARDA EN ÇOK İHLAL EDİLDİĞİ İDDİA EDİLEN HAK KONULARI İLE İLGİLİ AÇIKLAMALAR 1. Tutuklu ve Hükümlü Hakkı 2014 yılında Türkiye İnsan Hakları Kurumuna yapılan başvurularda en çok ihlal edildiği iddia edilen hak konusu tutuklu ve hükümlü haklarıdır. Bu bağlamda cezaevlerinde sağlık hakkına erişim konusunda aksamalar yaşandığı, bazı ceza infaz kurumu doktorlarının gerekli tedaviyi uygulamadığı ya da görevi ihmalde bulunduğu iddiası; bazı hasta hükümlülerin tam teşekküllü bir hastaneye yatırılarak tedavilerinin yapılması talebi; cezaevlerinde mahkeme kararı olmasına rağmen diyet yemek verilmediği, cezaevi koşullarının iyileştirilmesi için dilekçe verilmesinden sonra işkenceye maruz kalındığı ve dilekçenin geri çekilmesi yönünde baskı uygulandığı iddiası; ceza ve tutukevi yönetiminin uygulamalarından kaynaklanan şikâyetler; sağlık sorunlarının tedavisi ya da aile ile görüşebilmek amacıyla farklı cezaevlerine nakil talepleri; ceza ve tutukevlerinde kamu görevlilerinin özensiz davranışlarına yönelik şikâyetler, tehdit, hakaret, darp, işkence ve sair çeşitli suçların işlendiği iddiası; ceza ve tutukevlerinde işletilen disiplin hukukundan kaynaklanan şikâyetler, hükümlüler arasında ayrımcılık yapıldığına dair iddialar, fiziki ve psikolojik işkence iddiası, insan hak ve onuruna aykırı davranıldığı, din, vicdan ve ibadet hakkının kısıtlandığı yönünde iddialar, yasal hakların gasp edildiği, görev ve yetkilerin kötüye kullanıldığı, eğitsel, kültürel, psikolojik ve sosyal ihtiyaçların karşılanması konusunda yetersiz kalındığı iddiası; kazanılan üniversitenin olduğu ile sevk ve eğitim ve öğrenim hakkının sağlanması talebi; cezaevlerine gönderilen kargoların gönderilmesinin önüne geçildiği iddiası; F Tipi cezaevlerinin kaldırılması, cezaevlerinin bağımsız sivil toplum kuruluşlarının denetimine açılması, Türkiye İnsan Hakları Kurumu yetkilileri ile görüşme talebi; ceza infaz kurumuna sevk edilen mahpusların çıplak aranmasının insan onurunu kırıcı nitelikte olduğu, çıplak aramayı kabul etmeyen mahpusların şiddete maruz kaldıkları ve disiplin cezası ile cezalandırıldıkları iddiası; ceza infaz kurumlarında eşcinsellerin ve trans mahkûmların pek çok haklarının ihlal edildiği, normal mahkûmların yanında kaldıkları, cezaevindeki koşulların yabancı uyruklu hükümlülerin psikolojik ve sosyal ihtiyaçlarının karşılanması konusunda oldukça yetersiz kaldığı iddiası ve bazı cezaevi kurum idaresine teslim edilen dilekçelerin çıkışlarının yapılmadığı iddiası tutuklu ve hükümlü haklarının ihlali iddiasına konu teşkil eden başvurulara örnek olarak gösterilebilir. 2. Tüketici Hakkı 2014 yılında İl ve İlçe İnsan Hakları Kurullarına yapılan başvurularda en çok ihlal edildiği iddia edilen hak tüketici hakkıdır. Bu hak ile ilgili rakamların yüksek olmasının nedeni; kredi sözleşmelerinde ve kredi kartı sözleşmelerinde, bankalar tarafından dosya masrafı, ipotek kaldırma ücreti, yapılandırma ücreti, kredi kartı aidatı, kapama ücreti, komisyon ücreti ve benzeri çeşitli isimler altında tüketicilerden tahsil edilmiş olunan bazı masrafların iadesi yönünde karar almak için vatandaşların il ve ilçe insan hakları kurullarına başvurmasından kaynaklanmaktadır. Oysa konu ile ilgili yetkili merci Tüketici Hakem Heyetleridir. Yine, elektrik, televizyon, GSM operatörleri vs. ile yapılan hizmet sözleşmeleri sırasında ve sonrasında yaşanan ihtilaflar, kredi uygulamaları ve mal ve hizmet alım-satım işlemlerinden kaynaklanan şikâyetler de tüketici hakkının ihlali kapsamındadır. 10 2014 YILI İNSAN HAKLARI İHLAL İDDİALARINA İLİŞKİN SAYISAL VERİLER 3. Sağlık ve Hasta Hakkı 2014 yılında Türkiye İnsan Hakları Kurumuna ve İl ve İlçe İnsan Hakları Kurullarına yapılan başvurularda en çok ihlal edildiği iddia edilen haklardan biri de sağlık ve hasta haklarıdır. Bu hakkın ihlali iddiasının yüksek olmasının nedenlerinin başında ceza ve tutukevlerindeki mahkûm ve tutukluların sağlık hakkı ile ilgili talep ve şikâyetleri yer almaktadır. Bunun yanı sıra yanlış teşhis konulması ve buna bağlı olarak yanlış tedavi sonucu ortaya çıkan sorunlara ilişkin şikâyetler, sağlık hizmetlerinin verilmesi sırasında kamu görevlilerinin özensiz davranışları iddiasıyla yapılan başvurular, görevi ihmal ve kötü muamele iddiaları, polikliniklerde randevu saatine uyulması konusunda yaşanan sıkıntılar, yeterli teknik ve personel donanımına sahip olmadığı iddia edilen sağlık kurumları hakkında yapılan şikâyetler de vatandaşlar tarafından sağlık ve hasta haklarının ihlal edildiği iddiasını doğurmuştur. 4. Adil Yargılanma Hakkı Adil yargılanma hakkının ihlali iddiası ile ilgili olarak, mahkeme kararlarının icrasındaki gecikmelerden kaynaklanan başvurular, gerek ilk derece mahkemelerde gerekse Yargıtay’da görülen davaların uzun sürmesi, bazı yargı görevlileri ile ilgili görevi kötüye kullanma iddiası, delillerin tarafsız değerlendirilmediğine ilişkin iddialar, tutukluluk süresinin uzunluğu ile ilgili şikâyetler, özel hukuk ilişkilerinden doğan ihtilaflara ilişkin talepler, şartlı tahliye taleplerine ilişkin başvurular, savunma hakkının kısıtlanması ile ilgili şikâyetler, cezaevlerinde disiplin sisteminin işletilmesinde yaşanan aksaklıklara ilişkin başvurular, etkin soruşturma yapılmadığı yönünde yapılan başvurular, avukat tayin edilmesi talepleri ve bu konuda yaşanan sorunlar, hapis cezası ile adli para cezasının aynı anda infaz edilmesi sonucu yaşanan sorunlar, cezalarının yanlış içtima ettirildiği iddiası, hüküm kurulurken savunma alınmadan hapis cezası verildiği iddiası, tebligat yapılmadan yargılamanın yapıldığı iddiası, para cezasının ihtar edilmeksizin hapis cezasına çevrildiği iddiası, örnek gösterilebilir. Vicdani ret hakkı konusunda da Türkiye İnsan Hakları Kurumuna pek çok başvuru yapılmıştır. Askerlik görevinin yerine getirilmesinin reddi olan vicdani ret hakkının kullanılmak istenmesi nedeniyle haklarında tekrarlanan hapis cezalarının hakkaniyete aykırı olduğuna dikkat çeken başvurucular, AİHS’nin 9. maddesi kapsamında yer alan bu hakkın tanınması ve AİHM kararlarının uygulanmasının sağlanmasını talep etmektedir. Yine bu konuda bir Türk vatandaşı ile ilgili olarak Hollanda, İngiltere, Avusturalya, Fransa, Almanya, Amerika, İspanya, İsviçre ve Belçika’dan 35 ayrı başvuru Türkiye İnsan Hakları Kurumuna intikal etmiştir. 5. Maddi Yardım ve İş Talepleri Türkiye İnsan Hakları Kurumuna ve İl ve İlçe İnsan Hakları Kurullarına yapılan başvuruların birçoğunu iş ve yardım talepleri oluşturmaktadır. 6. Diğer İnsan hakları alanında yapılan faaliyetler hakkında bilgi ve danışmanlık talepleri, çeşitli mevzuat hakkında bilgi talepleri, özel hukuk alanında yaşanan uyuşmazlıklar ile ilgili şikâyetler, 3071 sayılı Dilekçe Hakkının Kullanılmasına Dair Kanunun 6/b maddesinde yer alan, yargı mercilerinin görevine giren konularla ilgili olan dilekçelerin incelenemeyeceğine dair düzenlemenin kapsamına giren hususlara yönelik başvurular, “Diğer” başlığı altında yer alabilecek konular arasında yer almaktadır. 11 TÜRKİYE İNSAN HAKLARI KURUMU 7. İşyerinde Psikolojik Taciz (Mobbing) İş yerinde mevcut gücün ya da pozisyonun kötüye kullanılarak; sistematik olarak psikolojik şiddet, baskı, kuşatma, taciz, aşağılama, tehdit vb. şekillerde duygusal bir saldırı olarak tanımlanan ve yaş, cinsiyet, ırk ayrımı olmaksızın kişiyi iş yaşamından dışlamak amacı ile kasıtlı olarak yapılan mobbing iddiası ile ilgili olarak Türkiye İnsan Hakları Kurumuna 59 başvuru yapılmıştır. Başvuruların bir kısmı Mobbing ile Mücadele Derneği bir kısmı ise bizzat mobbinge uğradığını iddia eden kişiler tarafından yapılmıştır. 8. Kötü Muamele Yasağı Gerek Türkiye İnsan Hakları Kurumuna gerekse İl ve İlçe İnsan Hakları Kurullarına yapılan kötü muamele yasağı ile ilgili iddiaların büyük bir çoğunluğu, ceza ve tutukevlerinde bulunan tutuklu ve hükümlülerin yapmış olduğu başvurularda yer alan iddialardan kaynaklanmaktadır. 12 2014 YILI İNSAN HAKLARI İHLAL İDDİALARINA İLİŞKİN SAYISAL VERİLER III. İHLAL İDDİALARININ ŞİKÂYET EDİLEN KURUMLARA GÖRE DAĞILIMI Aşağıdaki tablolarda, 2014 yılı içerisinde Türkiye İnsan Hakları Kurumuna ve İl ve İlçe İnsan Hakları Kurullarına yapılan başvuruların şikâyete konu olan kurumlara göre dağılımı gösterilmiştir. Söz konusu şikâyetler iddia niteliğinde olup, doğruluğu ilgili kurumlar tarafından araştırılmaktadır. Bununla birlikte bu rakamlar şikâyetlerin hangi kurumlar hakkında yoğunlaştığı konusunda genel bir fikir vermektedir. Ayrıca her bir ihlal iddiası birden çok hak konusunu kapsayabileceği için ihlal edildiği iddia edilen hak konuları ile şikâyete konu kurumlar arasında sayısal eşitlik bulunmamaktadır. 2014 Yılında Türkiye İnsan Hakları Kurumuna Yapılan Başvuruların Şikâyet Edilen Kurumlara Göre Dağılım Tablosu: 1 Adliye (yargı) 116 2 Ceza ve tutukevi 100 3 Bakanlık 70 4 Şikâyet edilen kurum yok 46 5 Diğer kurumlar 41 6 Sağlık kurumu 35 7 Eğitim ve öğretim kurumu 31 8 Belediye 23 9 Sosyal güvenlik kurumu 23 10 Emniyet 21 11 Özel sektör 15 12 Askeri makam 11 13 Şikâyet edilen kurum bilinmiyor 10 14 Valilik 9 15 Banka 7 16 İl özel idaresi 6 17 Kaymakamlık 6 18 Jandarma 2 19 Meslek odası ve birlik 2 20 Bağımsız idari otorite 1 21 Büyükelçilik/konsolosluk 1 22 Köy/mahalle muhtarlığı 1 23 Sosyal hizmet kurumu 1 TOPLAM 578 13 TÜRKİYE İNSAN HAKLARI KURUMU 2014 Yılında Türkiye İnsan Hakları Kurumuna Yapılan Başvuruların Şikâyet Edilen Kurumlara Göre Yüzde Dağılım Grafiği: 20,1 25 17,3 20 12,1 15 1 1 0,3 0,3 0,2 0,2 0,2 0,2 Kaymakamlık Jandarma Meslek odası ve birlik Bağımsız idari otorite Büyükelçilik/konsolosluk Köy/mahalle muhtarlığı Sosyal hizmet kurumu 1,6 Valilik 1,2 1,7 Şikayet edilen kurum bilinmiyor İl özel idaresi 1,9 3,6 Emniyet Askeri makam 4 Sosyal güvenlik kurumu 2,6 4 5 Belediye 5,4 7,1 Diğer kurumlar 6,1 8 Şikayet edilen kurum yok 10 Banka Özel sektör Eğitim ve öğretim kurumu Sağlık kurumu Bakanlık Ceza ve tutukevi Adliye (yargı) 0 2014 yılında Türkiye İnsan Hakları Kurumuna yapılan 578 başvurunun %20,1’lik kısmına tekabül eden 116 başvuruda Adliye (Yargı) kurumları şikâyet edilmiştir. Bunu 100 başvuru ile (%17,3) Ceza ve Tutukevleri, 70 başvuru ile (%12,1) Bakanlıklar takip etmektedir. Bakanlıklar içerisinde en çok şikâyet edilen ilk üç Bakanlık ise 36 başvuru ile Adalet Bakanlığı, 7 başvuru ile İçişleri Bakanlığı ve 6 başvuru ile Sağlık Bakanlığıdır. 46 başvuruda yer alan ve %8’lik kısmı oluşturan “Şikâyet Edilen Kurum Yok” başlığının dördüncü sırada yer almasının en önemli nedeni, bu başlığın iş ve yardım talepleri ile ilgili başvurularda işaretlenmesi olarak görülebilir. 14 2014 YILI İNSAN HAKLARI İHLAL İDDİALARINA İLİŞKİN SAYISAL VERİLER 2014 Yılında İl ve İlçe İnsan Hakları Kurullarına Yapılan Başvuruların Şikâyet Edilen Kurumlara Göre Dağılım Tablosu: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 Banka Şikâyet Edilen Kurum Yok Sağlık Kurumu Ceza ve Tutukevi Diğer Kurumlar Adliye Eğitim ve Öğretim Kurumu Belediye Emniyet Özel Sektör Şikayet Edilen Kurum Bilinmiyor Kaymakamlık Sosyal Hizmet Kurumu Valilik Köy Muhtarlığı Jandarma Sosyal Güvenlik Kurumu İl Özel İdaresi Meslek Odası ve Birlik Askeriye Bağımsız İdari Otoriteler Bakanlık TOPLAM 805 377 301 238 234 178 163 105 80 78 68 33 20 20 7 4 3 2 1 0 0 0 2717 2014 Yılında İl ve İlçe İnsan Hakları Kurullarına yapılan başvuruların şikâyet edilen kurumlara göre dağılımına bakıldığında en çok şikâyet edilen kurumun “Bankalar” olduğu görülmektedir. Toplam 2717 başvurunun 805’inin bu kurumlarla ilgili olmasının temel nedeni daha öncede belirtildiği gibi çeşitli isimler altında tüketicilerden tahsil edilmiş olunan bazı masrafların iadesi yönünde karar almak için vatandaşların İl ve İlçe İnsan Hakları Kurullarına başvurmasından kaynaklanmaktadır. Yine iş ve maddi yardım taleplerinin yer aldığı başvurularda şikâyet edilen herhangi bir kurumun yer almaması da 377 başvuru ile bu başlığı ikinci sıraya yerleştirmiştir. 301 başvuru ile Sağlık Kurumları ve 238 başvuru ile Ceza ve Tutukevleri de en çok şikâyet edilen kurumlar arasında üst sıralarda yer almaktadır. 15 16 1,2 0,3 0,1 0,1 0,1 Jandarma Sosyal Güvenlik Kurumu İl Özel İdaresi 0,7 Valilik Köy Muhtarlığı 0,7 Sosyal Hizmet Kurumu Kaymakamlık 2,5 2,9 Özel Sektör Şikayet Edilen Kurum Bilinmiyor 2,9 Emniyet Belediye Eğitim ve Öğretim Kurumu Adliye 6 6,6 8,6 0 Diğer Kurumlar 3,9 5 8,8 10 Ceza ve Tutukevi Sağlık Kurumu 11,1 15 13,9 29,6 30 Şikayet Edilen Kurum Yok Banka TÜRKİYE İNSAN HAKLARI KURUMU 2014 Yılında İl ve İlçe İnsan Hakları Kurullarına Yapılan Başvuruların Şikâyet Edilen Kurumlara Göre Yüzde Dağılım Grafiği 25 20 2014 YILI İNSAN HAKLARI İHLAL İDDİALARINA İLİŞKİN SAYISAL VERİLER IV. BAŞVURULARIN İLLERE GÖRE DAĞILIMI: 2014 yılı içerisinde Türkiye İnsan Hakları Kurumuna ve İl ve İlçe İnsan Hakları Kurullarına yapılan başvuruların, başvurunun yapıldığı illere göre dağılımını göstermektedir. Söz konusu şikâyetler iddia niteliğinde olup, doğruluğu ilgili kurumlar tarafından araştırılmaktadır. Bununla birlikte bu rakamlar şikâyetlerin hangi illerde yoğunlaştığı konusunda genel bir fikir vermektedir. 2014 Yılında Türkiye İnsan Hakları Kurumuna Yapılan Başvuruların Yapıldığı İllere Göre Dağılım Tablosu: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 Ankara İstanbul İzmir Adana Konya Antalya Balıkesir Sivas Hatay Gaziantep Kocaeli Aydın Bursa Afyon Çanakkale Ordu Yozgat Adıyaman Çorum Denizli Diyarbakır Erzurum Kahramanmaraş Kayseri Yurtdışı Karaman Muş Nevşehir Niğde Tokat Bitlis Hakkâri Kütahya Mardin Mersin Sakarya Samsun Uşak Artvin Bilecik Bilinmiyor Düzce Elazığ Eskişehir Kastamonu Kırşehir Malatya Muğla Osmaniye Şanlıurfa Tekirdağ 118 93 37 15 14 13 13 13 12 11 10 10 9 8 7 7 7 6 6 6 6 5 5 5 5 5 5 5 5 5 4 4 4 4 4 4 4 4 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 17 TÜRKİYE İNSAN HAKLARI KURUMU 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 Trabzon Ağrı Aksaray Karabük Amasya Bartın Bayburt Bolu Edirne Isparta Kırıkkale Kırklareli Kilis Manisa Rize Siirt Sinop Van Yalova TOPLAM 3 3 3 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 578 2014 Yılında Türkiye İnsan Hakları Kurumuna yapılan başvuruların yapıldığı illere göre dağılımına bakıldığında en çok başvuru yapılan iller sırasıyla; 118 başvuru ile Ankara, 93 başvuru ile İstanbul, 37 başvuru ile İzmir, 15 başvuru ile Adana ve 14 başvuru ile Konya’dır. Listede yer almayan 11 ilden ise herhangi bir başvuru yapılmamıştır. 58,7 2014 Yılında Türkiye İnsan Hakları Kurumuna Yapılan Başvuruların Yapıldığı İllere Göre Yüzde Dağılım Grafiği: 60 50 1,9 2,1 2,2 2,2 2,2 2,4 10 2,6 6,4 20 16,1 30 20,4 40 18 Diğer İller Gaziantep Hatay Sivas Balıkesir Antalya Konya Adana İzmir İstanbul Ankara 0 2014 YILI İNSAN HAKLARI İHLAL İDDİALARINA İLİŞKİN SAYISAL VERİLER 2014 Yılında İl ve İlçe İnsan Hakları Kurullarına Yapılan Başvuruların Yapıldığı İllere Göre Dağılım Tablosu: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 Nevşehir Bolu İstanbul Kastamonu Mersin Muğla Manisa Bursa İzmir Antalya Adıyaman Amasya Trabzon Muş Mardin Ankara Karabük Tekirdağ Çorum Kayseri Hatay Malatya Aydın Konya Niğde Adana Kahramanmaraş Kırklareli Rize Isparta Artvin Bilecik Burdur Eskişehir TOPLAM 847 329 223 104 602 75 72 57 50 45 42 33 31 30 19 18 16 16 14 14 13 13 12 8 7 5 5 5 5 3 1 1 1 1 2717 2014 yılında İl ve İlçe İnsan Hakları Kurullarına yapılan başvuruların illere göre dağılımını gösteren tabloda yer almayan illerden başvuru yapılmamıştır. 19 TÜRKİYE İNSAN HAKLARI KURUMU 27,7 2014 Yılında İl ve İlçe İnsan Hakları Kurullarına Yapılan Başvuruların Yapıldığı İllere Göre Yüzde Dağılım Grafiği: 30 25 15 10,1 20 2,3 2,6 3,3 3,4 5 3,4 4,7 10 20 Diğer İller Antalya İzmir Bursa Muğla Manisa Kastamonu İstanbul 0