KAMU PERSONEL SEÇME SINAVI ÖĞRETMENLİK ALAN BİLGİSİ TESTİ FEN BİLİMLERİ / FEN VE TEKNOLOJİ ÖĞRETMENLİĞİ 29 – 30 Mart 2014 TG – 3 ÖABT – FEN VE TEKNOLOJİ Bu testlerin her hakkı saklıdır. Hangi amaçla olursa olsun, testlerin tamamının veya bir kısmının “İhtiyaç Yayıncılık”ın yazılı izni olmadan kopya edilmesi, fotoğrafının çekilmesi, herhangi bir yolla çoğaltılması, yayımlanması ya da kullanılması yasaktır. Bu yasağa uymayanlar, gerekli cezai sorumluluğu ve testlerin hazırlanmasındaki mali külfeti peşinen kabullenmiş sayılır. AÇIKLAMA DİKKAT! ÇÖZÜMLERLE İLGİLİ AŞAĞIDA VERİLEN UYARILARI MUTLAKA OKUYUNUZ. 1. Sınavınız bittiğinde her sorunun çözümünü tek tek okuyunuz. 2. Kendi cevaplarınız ile doğru cevapları karşılaştırınız. 3. Yanlış cevapladığınız soruların çözümlerini dikkatle okuyunuz. FEN BİLİMLERİ / FEN VE TEKNOLOJİ ÖĞRETMENLİĞİ 2014 – ÖABT / FBT 1. FK 4. P 6. N L mg h T a Su içinde eşit bölmeli çubuğa kaldırma kuvveti batan kısmın ortasından etkir. L noktasına göre tork dengesi sağlanmalıdır. FK ve T nin L ye göre torkları sıfır olduğundan ağırlığın da tıorku sıfır olması için ağırlık kuvveti L den etki etmelidir. m : g sin a = m 3q C + – Anahtar kapatılınca denge durumunda C sığasında q', 2C sığasında ise 2q' yük olur, yükler korunduğu için, yer v2 cos a r 3q + q = ql + 2ql ql = 2 A B C D E + – 2ql 2C + – q 2C yazılır; g sin a = ql C + – mv2 r r M K TG – 3 v : cos a r 4q 3 olur. C sığasının ilk yükü 3q son yükü 2 tga = 2. v h olur, tga = dir, rg r olduğu için 3q - v2 h = r:g r h 4q 3 = v 3 3 olur. Bu da anahtarlardan geçen yük olacaktır. A B C D E 2 h= 5q 4q 5 v2 = g 10 h = 2, 5m bulunur. 12m A B C D E x = 12 m Cisim 45 dereceden dolayı eğik düzlemden sonra yatay atış yapar. 12 = t2 = 1 2 gt 2 24 = 2, 4 10 5. 12 = v : t 7. 5V VL 2 5t = v : t VC Cisim h yüksekliğini serbest düşme ile alıyor. 30 görüntü Devrenin gerilim diyagramı yukarıdaki gibi olur VR ortak olduğu için 25$2,4 = 2$10$h VL = VC olacaktır, dolayısıyla XL = XC olur. A B C D E M 18 12 5V v2 = 2$10$h den 25t2 = 2$10$h h = 3 m olur. 3. F VR v = 5t Bundan dolayı empedans minimum olup Z = R olur. Devre akımı ise, Z en az olduğu için maksimumdur. I, II ve III yargıları doğrudur. A B C D E dG 1 1 1 = + dC dG f 1 1 1 = + 30 30 + 18 d G 1 1 1 1 = = dG 30 48 80 hC hG = dC dG Formülünden çözülür: a 30 + 18 5h h = & hG = bulunur. 80 3 hG A B C D E T yer Küre büyüyecektir ama a açısı değişmeyeceği için T de değişmez, ayrıca cismin yarıçapı büyüdüğü için yukarı çıkacak ve E artacaktır. A B C D E 3 Diğer sayfaya geçiniz. 2014 – ÖABT / FBT TG – 3 8. 12. m 60 ° 30° 6 cm Gelme açısı 60, kırılma açısı 30 derece olur: Solda anti müon nötrinosunun lepton sayısı –1, sağda anti müonun lepton sayısı –1 olduğu için lepton sayısı korunmuştur. Solda proton sağda nötron var, baryon sayısı korunmuştur. Solda proton yükü +1, sağda müon artı yükü+1 olup yük korunmuştur. Solda anti müon nötrinosu ile sağda antimüon fermiyondur. Öyleyse A, B, C, D doğrudur, reaksiyonda hiç mezon yoktur. 15. Ay'ın şekilde gösterilen evresi dolunay evresidir. Dolunay evresinde Ay'ın Dünya'ya bakan yüzünün tamamı aydınlanmış olarak görülür. Yani Dünya'dan görünüşü şeklindedir. A B C D E A B C D E sin 60 6 = sin 30 m 3 6 2 = 1 m 2 m= 6 3 = 2 3 cm bulunur. A B C D E 9. Saçak genişliğinin iki kat olduğu anlaşılmaktadır: 13. L:m Önce Dx = olur. w Sonra 2Dx = Yer kabuğundan itibaren Yer’in merkezine gidildikçe yoğunluk ve basınç artar. Yoğunluk ve basınç çekirdek yani Nife’de en fazladır. A B C D E L:m olur. w : cos i Cosinüsü 10. Astrofizik; gök cisimlerini ve gök olaylarını, Astrokimya; dünya dışında bulunan kimyasal madde ve bu maddelerin birbirine etkisini, Arkeoastronomi; eski uygarlıkların gök yüzüyle ilgili araştırmalarını, olguları nasıl kullandıklarını ve bunlardan nasıl etkilendiklerini araştıran, astronominin alt dalıdır. 1 2 Tanımda ifade edilen bilim dalı "Astrometri"dir. 1 olan açı 60 derecedir. 2 A B C D E Lyman serisi n = 1 e inen her foton olduğu için r fotonu da n = 1 den yukarı herhangi bir seviyeye uyarıldığı için r fotonu mutlaka Lyman serisindendir, II yargısı doğrudur. İki foton salarak iniyorsa en az n = 3 e uyarılmış olmalı çünkü n = 3 den n = 2 ye ve n = 2 den n = 1 e ineceği için I yargısı doğrudur. P ve s den biri n = 1 e inen olacağı için biri mutlaka Lyman serisine aittir, III yargısı yanlıştır. A B C D E 14. Tethys Denizi’nin kapanması olayı Tersiyer’de gerçekleşmiştir. ●● Oligosen ●● Pligosen ●● Miyosen ●● Eosen Tersiyer’in devirleridir. Kambriyen ise Paleozoik'in alt devridir. A B C D E A B C D E 11. Seçeneklerde verilen Astrojeoloji; gök cisimlerinin jeolojisini, L:m L:m 2 = w w : cos i cos i = 16. Enerji korunacağı için gelen elektronun enerjisi oluşan x ışınının enerjisine aktarılır. X ışını da bir foton olduğundan foton E olacağı için E ve c yetermomentumu c lidir. A B C D E 4 Diğer sayfaya geçiniz. 2014 – ÖABT / FBT 17. VX VY J K K L = MY MX = TG – 3 21. 2 1 = 8 4 KP = Kc(RT)∆n 25. 4 = 32(0,08:100)∆n ∆n = –1 olmalı 2 M Y NO 1 2 =d n 4 MX O P 2 3 nü – ng = –1 tepkimesi seçilir. C seçeneğinde 2 – 3 = –1 MY Cr $ Cr 3+ + 3e E° = 0, 744V Pb 2+ + 2e - $ Pb E° =- 0, 124V 2Cr + 3Pb 2+ E 2Cr 3+ + 3Pb E° = 0, 62V A B C D E 1 = 16 MX A B C D E M X = 16 : M Y MY = 4, He un atom ağırlığı 4 tür. MX = SO2 = 64 olduğundan eşitliği sağlar. A B C D E 22. 18. Bir kimyasal tepkimede proton (H) veren asit, proton alan (H) baz olduğundan 26. 7N 1s2 2s2 2p3 ↑↓ ↑↓ ↑ ↑ ↑ H2SO3 ve H3O+ asit, HSO 3 ve H2O bazdır. CH3 – O – CH3 bileşiği eterdir ve hidrojen bağları bulundurmaz. Ancak su ile oluşturulabilir. N atomu sp3 hibritleşmesi yapar. A B C D E A B C D E A B C D E 7OH -A = ? = 12M Y harcanır. rZ = rY n H + - n OH VTOP = 1 : 10 -2 - 2, 5 : 10 -2 1 A B C D E 4 3 NH2 4 2 3 1 A B C D E A B C D E 24. Mol sayısı arttığı için kap hacmi artar yani sistem iş yapar aynı zamanda dışarı ısıda verildiği için sistemin iç enerjisi azalır. gösterimi pH = 13 A B C D E 20. 2 0, 15 pOH = 1 12 = 6M Z bulunur. 2 3 Önce zik zakta 4 temel C atomu belirtilir. 7OH -A = 10 -1 2 2 ─ 5 x 60 saniyede 1 C─C─C─C NH2 CH2 CH3 n OH - = 0, 5 : 0, 05 : 1 = 2, 5 : 10 -2 mol 1 saniyede 0,04M Y harcanırsa rZ = 27. ─ 19. n H + = 0, 1 : 0, 1 : 1 = 1 : 10 -2 mol ─ 23. 28. I. 0,1M Mg2+ – II. 0,2M OH III. Ortak iyon bulundurmaz. Buna göre çözünürlük ortak iyon arttıkça azalır. Ökaryotik hücrede, “sıcaklık değeri artışı (I), “oksijen derişimi artışı (II)” ve “metabolik zehir derişimi artışı (III) faktörleri aktif taşıma mekanizması üzerinde etkili olur. A B C D E III > I > II A B C D E 5 Diğer sayfaya geçiniz. 2014 – ÖABT / FBT 29. TG – 3 Verilen moleküllerden yalnız gliserol yağ yapısında bulunan monomerdir. Bu nedenle sindirim kanalında hidroliz ile oluşur ve emilir. Ancak gliserol hidrolizle yıkılmaz. 33. İnsan vücudunda bulunan glomerulus kılcallarında tek yönlü, alveol kılcalları ve doku kılcallarında çift yönlü madde geçişi gerçekleşir. 36. A B C D E A B C D E Elindeki kitabı yaklaşık olarak 50 cm uzakta tutarak okuyabilen bir insanın göz kusuru yaşlılığa bağlı hipermetrop (presbitlik) ve bu kusurun düzeltilmesinde kullanılacak mercek ince kenarlı mercektir ya da ince kenarlı mercek bulunduran gözlüktür. A B C D E 30. Üre, protein metabolizması artığı olan amonyağın zararını önlemek için ornitin devrinde üretilir ve amonyağa göre canlıya daha az su kaybettirir. 34. Verilen kemiklerden bilek kemiği kısa, diğer kemiklerin tamamı uzun kemik örnekleridir. 37. A B C D E Hücrede kullanılmayacak olan amino asitin yıkımı ile oluşan amonyak karaciğerde ornitin devrine katılır ve üreye dönüştürülür. Hipotalamusta, karbonhidrat metabolizması (II), yağ metabolizması (III) merkezleri bulunur. Görme merkezi ön beyinde bulunur. A B C D E A B C D E 31. Balık ve kurbağa yumurtalarında döllenme ve embriyonik gelişme suda olacağı için, kabuk (I), bulunmaz. Ayrıca bu embriyolar gelişirken artıklarını doğrudan yaşam ortamları olan sulara bırakacaklarından allantoyis kesesi (II) de bulunmaz. Bu embriyolar suda geliştiklerinden mekanik etkilerden onları saracak su ile korunduklarından amniyon kesesi (III) ve amniyon sıvısı da yoktur. 35. Hipofiz bezinden hayati önemi olan dokuz hormon salgılanır. Bu hormonlardan bazıları adrenokortikotropin (ACTH) (A), oksitosin (B), prolaktin (LTH) (D) ve vasopressin (ADH) (E) olarak verilmiştir. Ancak aldosteron hormonu böbreküstü bezinden salgılanır ve böbreklerde iyonların geri emilimini sağlar. 38. Tüm ototrof canlılarda oksijen üretimi olmayabilir, örneğin kükürt üretilebilir. Fotoliz yalnız su kullanan ototroflarda bulunur. Fotosentetik bakteriler üretilen glikozları glikojen molekülüne çevirerek depolar. Ancak tüm ototroflar organik besin sentezi yapar. A B C D E A B C D E A B C D E 39. 32. İnsan vücudunda bulunan,böbrek, karaciğer ve kalp organlarından yalnız karaciğer hem atardamar hem de toplar damar kanı alır. Bir memeli hayvanın ürogenital sisteminde sperm oluşumu sırasında gerçekleşen olayların doğru sıralanışı şöyledir: DNA’ nın kendini eşlemesi (III), tetrat oluşumu (I), homolog kromozomların ayrılması (II), kardeş kromatitlerin ayrılması (IV) A B C D E A B C D E 6 Diğer sayfaya geçiniz. 2014 – ÖABT / FBT 40. TG – 3 “Melez karakterli iki bireyin çaprazlanması sonucu oluşan bireylerde fenotip çeşidi sayısı genotip çeşidi sayısına eşit olmaktadır.” şeklinde tanımlanan olay eş baskınlıktır. 43. Yapılandırmacı öğrenmeyi uygulamaya koyma biçimlerinden biri olan 5E öğretim modeli: Giriş: Öğrencinin dikkatini çekme, ilgi ve merak uyandırma, ön bilgilerini yoklama ve hipotetik düşünme, A B C D E Kesfetme: Öğrenenin en etkin olduğu aşamadır. Aktif katılım yüksek yaparak-yaşayarak öğrenmeler ile kazanımını öğrenciye mal etmeye yönelik etkinlikler yapılır. Açıklama: Öğretmenin kendini merkeze alması öznel bilgileri nesnelleştirmesi, hedefe yaklaştırması, gerekli açıklamalrı yapması/belirtmesi bu aşamanın özellikleridir. 41. Genişletme: Öğrencilerin bilip kavradıklarını yeni problem durumlarına ya da günlük hayata aktarmaları(uygulama) Değerlendirme: Hedefe ne kadar ulaşıldığının cevabının aranması etkinliklerinden oluşur. Buna göre (A) keşfetme, (B) giriş, (C) açıklama, (D) değerlendirme, (E) genişletme aşamalarıdır. Öğretim sürecinde öğrencilerin keşfederek ulaşmalarını sağlamak isteyen bir öğretmenin öğretime ilgi ve merak uyandıran problemle başlaması gerekir. Bu şekilde öğrenciler öğrenmeye güdülenirler. Eğer öğrenciler güdülenmeden öğretim sürecine başlanırsa problem öğrenciler tarafından çözülmek istenmeyecektir. Dolayısıyla öğretim süreci amacına etkili şekilde hizmet etmeyecektir. A B C D E 45. Öğretmenin öğretim sürecinde yararlandığı öğretim uygulaması kavram haritasıdır. Kavram haritaları; bilgiyi anlamlandırmada, kavramları somutlaştırmada, bir konunun öğrenilmesini kolaylaştırmada, öğrenme sonuçlarını kontrol etmede, kavram yanılgılarını ortaya çıkarmada, ön bilgilerde yeni kavramların bütünleştirilmesini sağlamada kullanılan iki boyutlu öğretim ve ölçme – değerlendirme araçlarıdır. Kavram haritaları, kavramlar arasındaki ilişkileri bir bütün olarak ortaya koyar. Dersin her aşamasında farklı amaçlarla kullanılabilir. Kavramların görsel sunumunu sağlamada ve olguların somutlaştırılmasında oldukça etkilidir. Böylece öğrencilerin yanlış öğrenmelerini ortaya çıkarır ve dersin her aşamasında kullanılarak onların kavram gelişiminin öğretmen tarafından takip edilmesini sağlar. Aynı zamanda tespit edilen yanlış öğrenmelerin giderilmesine hizmet ederek öğrencilerin öğretim sürecine aktif katılmıını artırır. Tüm bu aşamalarda öğrencilerin öğrenme süreçleri takip edilerek uygulanan öğretim hizmetinin niteliği de saptamış olur. Ayrıca öğretmenin öğrencilerin kavram haritalarını oluşturmalarını isteyerek onların etkin katılımlarını artırmaya çalıştığı söylenebilir. Ancak bu uygulamanın bilgilerin doğrudan sunulması gibi bir amacı yoktur. A B C D E A B C D E 44. Elektrik ve manyetizma konusu kapsamında öğrencilerin sahip olduğu bilgilerin yer aldığı ifadeler incelendiğinde I, II ve IV kavram yanılgısı içermektedir. III. ifade ise elektrik ve manyetizma konusunda doğru bir ifadedir. A B C D E 42. Analoji tekniğinde öğretilecek olan konular öğrencilerin bildiği ya da günlük hayatta farkında oldukları konuya benzetilerek bu bilgiler ışığında soru öncülünü incelediğimizde öğretmenin öğrencilere bilmedikleri bir kavramı bildikleri kavramlarla ilişkilendirerek açıklaması yani anoloji tekniğinden yararlanması gerekir. A B C D E 7 Diğer sayfaya geçiniz. 2014 – ÖABT / FBT 46. TG – 3 Doğru Cevap: Ay, Dünya etrafında belirli bir hızda ve yörüngede dönüyor, Dünya‟ da onu çekiyor. Eğer Ay dönmeseydi o da elma gibi yere düşerdi. 47. Temel beceriler ve onlara yönelik kazanımlar 49. Gözlem: Nesneleri (cisim, varlık) veya olayları duyu organlarını veya gözlem araç gereçleri kullanarak gözlemler. Bir cismin, şekil, renk, büyüklük ve yüzey özellikleri gibi çeşitli özelliklerini belirler. Gözlem için gerekli uygun araç-gereci seçip bunları beceriyle kullanır. Kısmen Doğru Cevap: Ay'ın bir yörüngesi vardır ve o yörünge dahilinde hareket ettiği için yere düşmez. Bilimsel Olarak Kabul Edilemez Cevaplar Madde ile karşılaşan sesin soğurulabileceğini fark eder (BSB). Ses şiddetinin soğurulma ile azaldığını keşfeder (BSB). Farklı maddelerin sesi farklı soğurduğunu fark eder (BSB). Ses yalıtımında ve yankı oluşumunu önlemede, kullanılan malzemelerin sesi iyi soğurduklarını fark eder (BSB; FTTÇ). kazanımlarıdır. A B C D E Karşılaştırma Sınıflama: Nesneleri sınıflandırmada kullanılacak nitel ve nicel özellikleri belirler. Nesneler veya olaylar arasındaki belirgin benzerlikleri ve farklılıkları saptar. Gözlemlere dayanarak bir veya birden fazla özelliğe göre karşılaştırmalar yapar. Benzerlik ve farklılıklara göre grup ve alt-gruplara ayırma şeklinde sınıflamalar yapar. a. Yerçekimi kavramının yer aldığı cevaplar: Uzay’da yerçekimi kuvveti yoktur. Bunun için Ay düşmez. Ay'da yerçekimi vardır/yoktur. Bu yüzden tüm gezegenler gibi o da yere düşmez. Ay uzakta olduğu için yerçekimi kuvveti Ay'a çok etki edemez. Ay atmosferin dışında/havasız ortamda yani yerçekiminin olmadığı bir yerdedir. Ay'ın da bir çekim kuvveti var, ancak elmanın herhangi bir çekim kuvveti yoktur. Dünya'da Ay'da karşılıklı çekim kuvveti uygular ve bu çekim kuvveti dengeyi sağlar. Dünya'nın Ay'ı çekmesi gibi diğer gezegenler de Ay'ı çeker. Çıkarım Yapma: Olmuş olayların sebepleri hakkında gözlemlere dayanarak açıklamalar önerir. Tahmin: Gözlem, çıkarım veya deneylere dayanarak geleceğe yönelik olası sonuçlar hakkında fikir öne sürer. b. Yerçekimi kavramının yer almadığı cevaplar Hipotez Kurma: Verilen bir olaydaki bağımsız değişkenin bağımlı değişken üzerindeki etkisini denenebilir bir önerme şeklinde ifade eder. Öğretmenin tanımladığı öğrenci görevleri gözlem, sınıflama-karşılaştırma ile çıkarım yapma kazanımlarına yöneliktir. Atmosferin dışında olması nedeniyle Ay kalır, elma düşer. Elmanın kütlesi hafif Ay‟ınki büyük olduğu için Dünya Ay'ı çekemez. Ay Dünya'ya doğru hareket etmez yeri bellidir. Bu öğrenci bilimsel olarak kabul edilemez cevaplar vermiş aynı zamanda da kavram yanılgısı içerisindedir. A B C D E A B C D E 48. Bilimsel süreç becerileri; öğrenmeyi kolaylaştıran, araştırma yöntemlerini kazandıran, öğrencilerin aktif olmasını sağlayan, kendi öğrenmelerinde sorumluluk alma duygusunu geliştiren, öğrenmenin kalıcılığını artıran temel becerilerdir. Soru öncülünde; öğretmenin konuyla ilgili ispatlarda bulunabilmek adına etkinlik gerçekleştirdiğinden, öğrencilerin etkinlikte edindiği bilgilerden yola çıkarak çıkarımlarda bulunduklarından, süreç sonunda ise gözlem ve deneyimlerden kaynaklanan bilgilerini kullanarak çalışmaya ilişkin tanımlamalar yapıldığından bahsedilmiştir. Bahsedilen özelliklerin bilimsel süreç becerileriyle yakından ilgili olduğu söylenebilir. Çünkü bilimsel süreç becerilerinden sonuç çıkarma, gözlemler ve deneyimler sonucu elde edilen veriler ışığında bir olay ya da durum hakkında sonuca varma; gözlem yapma, duyu organlarını kullanarak istenen ortamın gözlenmesi; işevuruk tanımlama, gözlem ve deneyimlerden kaynaklanan bilgileri kullanarak deneye ve ortama özgü tanımlar üretmedir. Bu nedenle süreci açıklamadaki gibi planlayan öğretmenin öğrencilerinde geliştirmeyi amaçladığı beceri bilimsel süreç becerileridir. A B C D E 8 50. Öğretim sürecinde deney ve laboratuvar uygulamalarından yararlanmak isteyen bir öğretmenin öncelikle gerçekleştirilmesi gereken işlem uygulamanın güvenli bir ortamda gerçekleştirilebilmesi için gerekli tedbirlerin alınmasıdır. A B C D E