Press for Freedom Özgürlük için Basın

Press for Freedom
Özgürlük için Basın
1
İçindekiler
“Özgürlük için Basın” Projesi, Nisan 2014, İfade ve Basın Özgürlüğü Raporu ..................... 3
GİRİŞ ................................................................................................................................................ 4
A- Twitter ve YouTube'a Erişim Yasağı ............................................................................... 5
B- İletişim Araçlarına ve İletişimcilere Baskılar ................................................................... 9
C- Sosyal Medyaya Dönük Eleştiri ve Yaptırımlara Dönük Uluslararası Tepkiler............. 15
D- Olumlu Gelişmeler ......................................................................................................... 16
DEĞERLENDİRME ....................................................................................................................... 17
2
“Özgürlük için Basın” Projesi,
Nisan 2014,
İfade ve Basın Özgürlüğü Raporu
3
GİRİŞ
Nisan ayının gelişmelerini belirleyen, önceki ayların olayları ile 30 Mart yerel seçimleri oldu.
Seçim kampanyası sırasında yapılan eleştiriler, yaşanan gerginlikler, özgürlüklerin kullanımı
konusundaki sınırlamaları ve sorunları arttırdı.
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, kampanya süresince muhalefeti ve dini lider Fethullah
Gülen çevresinde oluşan grubu tanımlamak için kullandığı “paralel yapı”yı suçlamayı sürdürdü1:
"Fethullah Gülen yandaşları, sözde yolsuzluk dinlemelerini yayımlayarak hükümete darbe
girişiminde bulunmuşlardı; muhalefet de bu girişime destek olmuştu. Başbakan 'paralel yapı'nın
'inine' girme ve onu etkisiz hale getirme konusunda kararlıydı." 2
Muhalefet, dört bakanla Başbakan’ın adının karıştığı yolsuzluk iddialarını seçim kampanyası
süresince sürekli gündemde tuttu. Ağırlıklı olarak eleştirilen ikinci konu “Kürt açılımı” oldu.
Yerel seçimler, hükümetin başarısıyla sonuçlandı. Ancak seçim gecesi oy sayımı sırasında
pek çok seçim bölgesinde meydana gelen elektrik kesintileri eleştirilere yol açtı. Enerji ve Tabii
Kaynaklar Bakanı’nın seçimin ertesi günü kesintilere “Trafolara giren kedilerin” yol açtığını
açıklaması bizzat bu iddiayı dile getiren Bakan’a da basın toplantısında "1 Nisan şakası" etkisi
yaptı.3
Nisan ayının önemli gelişmelerinden bir başkası, Anayasa Mahkemesinin kuruluş
yıldönümünde mahkeme başkanının yaptığı konuşma oldu.4 Mahkeme başkanı, yargının “paralel
yapı” ya da “çete” olarak nitelendirilen “çok ciddi ve çok ağır suçlamayla” karşı karşıya olduğu,
yargının bu suçlamayla ayakta kalmasının mümkün olmadığı görüşündeydi. Başkan, bir internet
sitesine erişimin yasaklanması kararına karşı yapılan şikâyet başvurusu hakkında verilen kararda,
“tüketilmesi gereken başvuru yolları” gözetilmediği için yoğun eleştirilerle karşı karşıya kalındığını,
ancak, gerek Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, gerekse Anayasa Mahkemesi kararlarında “kanun
yollarının tüketilmesi” koşulunun mutlak olmadığını hatırlattı. Başkan, uzun yargılama ve uzun
tutukluluk şikâyetlerine ilişkin olarak, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin içtihatları
doğrultusunda kanun yolları tüketilmeden verilen ihlal kararlarına karşı eleştiri yapılmazken bir
internet sitesine erişimin yasaklanması kararına yönelik verilen ihlal kararının siyasal kaygılarla
ölçüsüz bir şekilde eleştirilmesine dikkat çekti.
1
http://www.hurriyet.com.tr/gundem/25733446.asp
http://www.milligazete.com.tr/haber/Paralel_Yapiyi_bitirmek_icin_tarih_verdi/307950#.U60a_vl_vs4
http://www.hurriyet.com.tr/gundem/26128954.asp
4
http://www.milliyet.com.tr/hasim-kilic-tan-sert-mesajlar-teknoloji-1872542/
2
3
4
Bu konuşma sonrası iktidarın önde gelen sözcüleri ve muhalefet partilerinin temsilcileri
değerlendirmelerde bulundu. 5
TBMM Başkanı Cemil Çiçek, AYM başkanının üslubunun yargı makamına yakışan bir üslup
olmadığını söyledi. Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, konuşmanın siyasi polemiklerle dolu olduğunu,
eleştirilerin kişiselleştirildiğini belirtti. CHP Grup Başkanvekili Engin Altay, ‘Başkan’ın
konuşmasının ders verir nitelikte’ olduğunu, CHP Genel Başkan Yardımcısı Gürsel Tekin,
‘gecikmiş olmasına rağmen hukuk insanlarına, demokrasi ve özgürlük beklentisi olanlara moral
verdiğini’ açıkladı. MHP Ankara Milletvekili Özcan Yeniçeri de ‘bunun gecikmiş ama sağduyulu
ve hukuk devletinin ilkelerine uygun bir açıklama olduğunu’ kaydetti. Barış ve Demokrasi Partisi
Genel Başkanı Selahattin Demirtaş, ‘Anayasa Mahkemesi Başkanı’nın söylenmesi gerekeni
söylediğini, ama asıl sorunun Başbakan’ın AYM Başkanı ve üyelerine karşı kullandığı söylemlerde’
yattığını ifade etti.6
Nisan ayı MİT yasası değişikliğine de tanıklık etti. Muhalefet, Hükümetin zorunluluk olarak
gördüğü değişiklikleri, MİT’i ülke içinde de olağanüstü yetkilerle donatmayı öngören bir düzenleme
olduğu gerekçesiyle eleştirdi.
A- Twitter ve YouTube'a Erişim Yasağı
Türkiye’de Aralık 2013’ten beri süregelen Twitter ve YouTube’a erişim sorunu Nisan ayının
da önemli konusu oldu. Bu yasaklamalar yurttaşın ifade özgürlüğünün ve bilgi edinme hakkının
sansür edilmesi olarak tepki topladı.7 Ancak, yabancı şirketlerin Türk hukuk sistemini hiçe
sayamayacağı veya ülke ulusal güvenliğini tehlikeye atamayacağı görüşleri de savunuldu. 8
2 Nisan 2014
Anayasa Mahkemesi (AYM), Twitter yasağının 12’nci gününde, Twitter'ın tamamen
engellenmesiyle ifade özgürlüğünün ihlal edildiğine oybirliğiyle karar verdi. AYM, yasaklamaya
gerekçe gösterilen mahkeme kararlarının bütün sitenin değil, sadece ilgili içeriğin çıkarılması
yönünde olduğunu vurguladı ve idari yargının yasağa ilişkin “yürütmeyi durdurma” kararının hâlâ
uygulanmadığına işaret etti. Twitter’a erişim engeli, ertesi gün öğleden sonra kaldırıldı.9 Hükümet,
AYM’nin kararını eleştirdi. Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, mahkemenin bireysel başvuruları
doğrudan kabul etmesinin yanlış olduğunu, bu kararıyla “çizilen sınırları aşmış” olduğunu söyledi.10
Başbakan Erdoğan 4 Nisan’da, ‘Anayasa Mahkemesi'nin kararına uymak zorunda olduklarını, ama
5
http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/turkiye/64759/Hasim_Kilic_in_konusmasinin_tam_metni.html
http://www.zaman.com.tr/gundem_hasim-kilicin-konusmasina-tepkiler_2213200.html
http://www.amerikaninsesi.com/content/twitter-mutlu-binark/1878946.html
8
http://www.timeturk.com/tr/2014/04/12/ifade-ozgurlugu-yasam-hakkinin-onune-gecmemeli.html#.U4agqUlrNMs
9
http://www.kararlaryeni.anayasa.gov.tr/BireyselKarar/Content/472bbf6e-ce2c-4c83-a402-6bdd44702537?wordsOnly=False
10
http://www.hurriyet.com.tr/gundem/26152536.asp
6
7
5
saygı duymak zorunda olmadıklarını’ söyledi. Başbakan, birincil mahkemelere gitmeden Amerikalı
bir şirketin AYM tarafından savunulmasını milli değerler açısından sakıncalı bulduğunu açıkladı.11
Basın, yasağın kalkmasına rağmen Türk Telekom’un Twitter sitesine girenleri izlediği
iddialarını dile getirdi. Kullanıcılar arasında güvenlik açısından VPN kullanmaya devam edilmesi
yönünde çağrılar yapıldı.12
Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, Brüksel'de AB'nin genişlemeden sorumlu üyesi Stefan
Füle ile görüştü. Davutoğlu, sosyal paylaşım sitelerine erişim yasağıyla ilgili olarak, "Bu tür
açıklamalar öncesinde Türkiye ile temas halinde bulunulması faydalı olacaktır." dedi. 13
3 Nisan 2014
YouTube'a erişim engelli nedeniyle Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi’nin
sitesindeki görme engelliler için hazırlanan ders anlatım videolarına da ulaşılamadı. Açıköğretim
Fakültesi’nin çağrı merkezi yetkilisi, sorunun nedeninin YouTube engeli olduğunu ve ne zaman
çözüleceğini bilmediklerini açıkladı.14
CHP Genel Başkan Yardımcısı Sezgin Tanrıkulu, Anayasa Mahkemesi'nin Twitter hakkında
verdiği kararın Resmi Gazete'de yayımlanmasının ardından Bilgi Teknolojileri Kurumu'nca (BTK)
uygulamaması üzerine, kuruma başvuruda bulundu.15
TBMM Başkanı Cemil Çiçek, Anayasa Mahkemesinin Twitter ile ilgili verdiği kararın doğru
bir karar olduğunu söyledi.16
4 Nisan 2014
Barolar Birliği’nin YouTube yasağına itirazını görüşen Gölbaşı Sulh Ceza Mahkemesi, 27
Mart 2014 tarihli “tüm yayına erişimin engellenmesi” kararını kaldırdı, sadece 15 linkle ilgili
yasağın devamını kararlaştırdı. Savcılık karara hemen itiraz etti. Bunun üzerine Gölbaşı Asliye Ceza
Mahkemesi, suça konu içeriklerin siteye tebliğine rağmen kaldırılmaması nedeniyle YouTube'a
erişim engelinin devamına karar verdi.17
7 Nisan 2014
YouTube erişim engelinin kaldırılması için AYM’ye başvuruda bulundu, ayrıca Ankara 4.
İdare Mahkemesine "erişimin engellenmesi işleminin iptali ve yürütmesinin durdurulması"
istemiyle dava açtı.
Bu arada YouTube'un erişim engelinin devamına karar veren Gölbaşı Asliye Ceza
Mahkemesinin kararına da 4 Nisan Cuma günü itirazda bulunuldu. 18
11
http://www.cnnturk.com/haber/turkiye/basbakan-erdogan-anayasa-mahkemesi-kararina-saygi-duymuyorum
http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/turkiye/57491/Telekom_un_Twitter_fislemesine_dikkat.html
http://www.ntvmsnbc.com/id/25507542/
14
http://www.taraf.com.tr/haber-youtubea-yasak-geldi-gorme-engellinin-dersi-bitti-152071/
15
http://www.zaman.com.tr/ekonomi_tanrikulu-twitter-yasagi-icin-btkya-basvurdu_2208877.html
16
http://www.aa.com.tr/tr/turkiye/309442--anayasa-mahkemesinin-karari-dogru
17
http://www.aa.com.tr/tr/bilim-teknoloji/309959--youtubea-erisim-engeli-devam-edecek
18
http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/turkiye/58173/YouTube_dan_AYM_ye_basvuru.html
12
13
6
Anayasa Mahkemesi Başkanı, mahkemenin Twitter kararına hükümetten gelen eleştirilere,
kararların milliyeti, dini ve mezhebi olmadığı, evrensel olduğu yanıtını verdi. AYM, ifade ve haber
alma özgürlüğünü ilgilendiren durumda telafisi imkânsız zararların doğmasını engellemek için
bireysel başvuruyu kabul etti.19
TBMM Başkanı Çiçek, Anayasa Mahkemesi'nin Twitter kararına ilişkin olarak, "Kararı
beğenmeyenler 'Saygı duymuyorum' diyorsa o da onun ifade özgürlüğü kapsamındadır" dedi.20
8 Nisan 2014
Türkiye Barolar Birliği (TBB) Başkanı Metin Feyzioğlu, YouTube'a erişimin engellenmesinin
kaldırılması için AYM’ye bireysel başvuruda bulundu.21
Adalet Bakanlığı’ndan yapılan yazılı açıklamada, Twitter yasağını kaldıran Anayasa
Mahkemesi sert bir dille eleştirildi. Bakanlık, AYM’nin “süper temyiz mahkemesi” olmadığını,
bireysel başvuruları doğrudan kabul edemeyeceğini, anılan kararıyla mahkemenin Twitter’ın Türk
hukukunu tanımama tutumunu teşvik ettiğini söyledi.22
9 Nisan 2014
YouTube’un itirazını görüşen Gölbaşı Asliye Ceza Mahkemesi, engellemeye konu 15 linkin
erişime kapalı kalması kaydıyla sitenin tümüne yönelik engelleme kararını kaldırdı.23
10 Nisan 2014
Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (TİB), dava konusu içeriklerin bir kısmı hâlâ ilgili
internet sitesinde yayımlanmaya devam ettiğinden, ‘’YouTube’’ internet sitesine uygulanan
erişimin engellenmesi tedbirine devam edildiğini açıkladı.24
Gölbaşı Asliye Ceza Mahkemesi, YouTube’a uygulanan erişim yasağını kaldırdı, ancak TİB
çok geçmeden siteyi idari kararla kapattı. Gerekçe olarak ise yurtiçinde erişimi engellenen 151
videoya yurtdışından halen girilebilmesi öne sürüldü. 25
11 Nisan 2014
Adalet ve Kalkınma Partisi İstanbul Milletvekili ve TBMM Anayasa Komisyonu Başkanı
Burhan Kuzu, Twitter’a erişim engelini kaldıran Anayasa Mahkemesi’ne başvurarak sitenin
kapatılmasını istedi.26
18 Nisan 2014
Türkiye’de temaslarda bulunan Twitter yöneticileriyle yapılan görüşmelere ilişkin yazılı
açıklama yapan Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Lütfi Elvan, “Zararlı ve mahkeme
19
http://t24.com.tr/haber/aym-baskani-hasim-kilictan-erdogana-duygusal-tepkileri-anlayisla-karsiliyoruz,255349
http://www.aa.com.tr/tr/politika/310723--ifade-ozgurlugu-kapsaminda
http://www.ikincicumhuriyet.org/index.asp?sayfa=basindan-alintilar&icerik=66974
22
http://www.basin.adalet.gov.tr/duyuruveaciklamalar/2014/08042014tarihliaciklama.html
23
http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/turkiye/59025/Youtube_acildi.html
24
http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/bilim-teknik/59135/BTK_dan_geceyarisi_YouTube_aciklamasi.html
25
http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/turkiye/59395/YouTube_a__idari__yasak.html
26
http://www.taraf.com.tr/haber-ucube-siyaset-152382/
20
21
7
kararına konu içeriklerin ‘buzlanarak’27 etkisizleştirilmesi konusunda görüş birliğine varılmıştır.
İstanbul’da kendilerini temsil eden bir avukatın bulunmasının mevcut sorunların çözümü yolunda
katkı sağlayacağını düşündüklerini ifade etmişlerdir” dedi.28
CHP İstanbul Milletvekili Mahmut Tanal, YouTube'a erişimin engellenmesinin kaldırılması
için Anayasa Mahkemesine bireysel başvuruda bulundu. 29
Başbakan Erdoğan, sosyal medyada kendisi ve ailesine karşı yapılan hak ihlallerinin
kaldırılmasına yönelik mahkeme kararlarının uygulanmaması nedeniyle 50 bin TL manevi tazminat
talebiyle AYM'ye başvurdu.30 Bu başvurusuyla Erdoğan AYM’ye kişisel başvuru hakkını kullanan
ilk Başbakan oldu.
19 Nisan 2014
Twitter, yapılan görüşmeler sonrası Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve kimi hükümet
yetkililerine ait olduğiu ileri sürülen ses kayıtlarının yayınlandığı, "Haramzadeler333" ve
"Başçalan" hesaplarını "gizledi".31
20 Nisan 2014
Başbakan Yardımcısı Beşir Atalay, “Twitter gelecek, ülkemizi muhatap alacak, yönetimi
muhatap alacak burada görüşmeler yapacak, yargı kararlarımızı ciddiye alacak. Şimdi Twitter o
hizaya geliyor. Esasen bunu diğer ülkelerde uyguluyordu, bundan sonra ülkemizde de hiçbir sorun
olmayacak. Yani bizim sosyal medyayla bu anlamda hiçbir sorunumuz yok" dedi. 32
Türkiye Barolar Birliği (TBB) Başkanı Metin Feyzioğlu, Erdoğan’ın AYM'den tazminat
talebini haksız ve yersiz bir istek olarak değerlendirdi. Feyzioğlu, “Başbakan haksızlığa uğradığını
düşünüyorsa Twitter ya da TİB’e dava açması gerekirdi” şeklinde konuştu.33
22 Nisan 2014
İzmir'deki Gezi Parkı odaklı olaylar sırasında attıkları tweetler nedeniyle haklarında üç yıla
kadar hapis istenen 29 kişinin yargılanmasına devam edildi. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın
"hakaret suçu" ile ilgili davaya mağdur olarak katılma talebi kabul edildi.34 Mahkeme, hukuka aykırı
27
Buzlama (Chilling Effect): Twitter'ın yerel mahkeme kararına uymak için katıldığı bir uygulama. Bu uygulama ile söz konusu hesabın Türkiye'den
görüntülenmesi engellenirken, ülke dışındaki kullanıcılara açık olarak kalıyor.
http://www.ntvmsnbc.com/id/25510969/
28
http://ekonomi.haberturk.com/teknoloji/haber/940077-twitter-buz-devrine-giriyor ve http://www.diken.com.tr/aktuel/bakan-elvandan-yeni-icat-mavi-kusbuzlanacak/
29
http://www.dunya.com/chp-youtube-icin-aymye-basvurdu-225443h.htm
30
http://haber.stargazete.com/guncel/basbakan-erdogandan-anayasa-mahkemesine-bireysel-basvuru/haber-872009 ve
http://sozcu.com.tr/2014/gundem/489578-489578/
31
http://www.samanyoluhaber.com/gundem/Twitter-gundemi-yerinden-oynatan-iki-hesabi-gizledi/1048438/
32
http://www.hurriyet.com.tr/gundem/26259972.asp
33
http://www.medyahabertr.com/2014/04/20/devleti-dava-eden-ilk-basbakan/
34
http://www.sabah.com.tr/Gundem/2014/04/22/basbakan-izmir-gezi-davasinin-magduru,
http://www.radikal.com.tr/turkiye/basbakan_erdogan_twitter_davasinda_resmen_magdur-1187801 ve http://sozcu.com.tr/2014/gunun-icinden/izmirdeki-twitter-davasi491507/
8
olarak elde edildiği savunulan delillerin dosyadan çıkarılması taleplerini de kabul etmeyip
duruşmayı 14 Temmuz'a erteledi.35
25 Nisan 2014
TBMM Anayasa Komisyonu Başkanı AK Parti Milletvekili Burhan Kuzu, ‘’Twitter binlerce
iletişim aracından bir tanesi. Dolayısıyla kendi haddini bilmeli, nitekim biraz hizaya geldi" dedi.36
28 Nisan 2014
Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi öğretim üyesi Yrd. Doç. Dr. Kerem Altıparmak
ve İstanbul Bilgi Üniversitesi Hukuk Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Yaman Akdeniz, YouTube’a
TİB tarafından uygulanan idari tedbir kararının kaldırılması için Anayasa Mahkemesi'ne ikinci
bireysel başvurularını yaptı.37
B- İletişim Araçlarına ve İletişimcilere Baskılar
1 Nisan 2014
Yurt gazetesi yazarı Nihat Behram, Terörden Sorumlu Emniyet Müdür Yardımcısı Sedat
Selim Ay için, kaleme aldığı köşe yazısında38 “işkenceci” ve “tecavüzcü” ifadelerini kullandığı için
hâkim karşısına çıktı. Mütalaayı okuyan savcı, Behram'ın “Düşünce özgürlüğü ve eleştiri sınırlarını
aşacak tarzda ve basın özgürlüğü kapsamı dışında hakaret suçunu” işlediği gerekçesiyle dört yıla
kadar hapis cezasıyla cezalandırılmasını talep etti. Duruşma, 27 Mayıs’a ertelendi.
2 Nisan 2014
Anadolu Ajansı, Taraf Gazetesi’nin seçim öncesi yaptığı yayınları gerekçe göstererek, Taraf
ile ticari ilişkilerini sonlandırdığını açıkladı. Karar CHP, MHP ve BDP sözcüleri tarafından
eleştirildi.39
Ankara 5. Sulh Ceza Mahkemesi, Bianet’in “Sabah-ATV Erdoğan’ın Emriyle Toplanan 630
Milyon Dolarla Alındı” başlıklı haberi için işadamı İbrahim Çeçen’in kişilik haklarını ihlal ettiği
gerekçesiyle URL bazlı erişimin engellenmesine karar verdi. Bianet, haberi kaldırmayacaklarını,
TİB engellemesini beklediklerini ve karara itiraz ettiklerini bildirdi. Karar, Bianet ile birlikte 20
içerik sağlayıcı için verildi.40
Bolu’da yayınlanan haftalık Bolu Havadis gazetesinin çalışma ofisi, ruhsatsız olduğu
gerekçesiyle belediye tarafından mühürlendi.41 Gazetenin imtiyaz sahibi Mehmet Demirci, kararın
35
http://www.habertoplam.com/tr/5354e54b89e62711840cd1b4-index/Izmir_deki_Twitter_Davasina_Basbakan_Magdur_Olarak_Kabul_Edildi.html
http://www.hurriyet.com.tr/gundem/26292674.asp
http://sosyalmedya.co/aym-youtube-basvuru/
38
http://www.yurtgazetesi.com.tr/ak-terfi-dedikleri-bu-olmali-makale,6608.html
39
02.04.2014 tarihli Taraf Gazetesi 5.sayfa
40
http://bianet.org/bianet/medya/154657-bianet-haberine-erisim-engeli
41
http://www.boluhavadis.net/Guncel-yuregimize-de-muhur-vuramazsiniz-ya--30033.html
36
37
9
gazetenin muhalif çizgisiyle ilgili olduğunu söyledi.42 Kapatma kararı seçimler öncesinde alınmış,
fakat tepkiler üzerine uygulanmamıştı. Zabıtalar, 7 Nisan’da aynı gerekçeyle Bolu Gündem, Bolu
Olay ve Bolu Detay gazetelerinin basıldığı matbaayı, 8 Nisan’da Bolu Gündem’in bürosunu
kapatmak istedi. Ancak Sakarya Bölge İdare Mahkemesi’nin yürütmeyi durdurma kararı nedeniyle
mühürleme işlemi gerçekleşemedi.43
3 Nisan 2014
Samanyolu Yayın Grubu, kendisine yönelik bir “kumpas” girişimini ortaya çıkardığını iddia
etti. Açıklamaya göre, kurum içinde, çalışanların bilgisayar dosyalarını dışarıya servis eden ve
üzerinde değişiklik yapılan dosyaları tekrar çalışanların bilgisayarlarına yüklemesi istenen bir kişi
tespit edildi.44 Bu kişinin “itirafları” bir video şeklinde yayımlandıktan sonra Samanyolu Yayın
Grubu, siber saldırı altında olduklarını, web sitelerine erişimin engellendiğini duyurdu.45
Türkiye Gazeteciler Cemiyeti (TGC), çıkardığı Bizim Gazete adına, Suriye ile ilgili Dışişleri
Bakanlığı’nda yapıldığı iddia edilen toplantının yasa dışı dinlenmesi konusunda verilen yayın
yasağına karşı dava açtı.46
Taraf Gazetesi yazarı Emre Uslu hakkında, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'a hakaret ettiği
gerekçesiyle, 1 yıl 4 aydan 2 yıl 8 aya kadar hapis cezası istemiyle dava açıldı.47
4 Nisan 2014
Marmaris TV ekibi, AKP Belediye Başkanı adayı Doğan Tugay’ın adamları tarafından darp
edildi. Basına yansıyan görüntülerde gazeteciler, açık alanda yapılan toplantıyı görüntülemeye
çalışırken, kötü muameleye maruz kaldılar. İlçe emniyet müdür yardımcısının yaşananlara kayıtsız
kaldığı bildirildi. Türkiye Gazeteciler Cemiyeti olayı kınadı.48
Samanyolu Haber TV Genel Yayın Yönetmeni Metin Yıkar, yerel seçimler öncesinde
RTÜK’ün kanallarına 45 kez yayın durdurma cezası verdiğini açıkladı. Yıkar, kendilerini yanlı
yayın yaptıkları gerekçesiyle cezalandıran RTÜK’ün, hükümete yakın medya kuruluşlarının
yayınlarını görmezden geldiğini söyledi.49
Twitter’a erişim yasağının kaldırıldığı gün A Haber’e “Seçim yasaklarını ihlal ettiği”
gerekçesiyle 28 kez yayın durdurma cezası verildi. YSK’nın ceza gerekçesinde yurttaşlara seçim
süreci, 17 Aralık Operasyonu ile ilgili sorular sorulması ve bazı mitinglerin uzun, bazılarının ise
kısa yayımlanması bulunuyor.50
42
http://www.samanyoluhaber.com/gundem/Secimi-kazanan-baskanin-ilk-isi-gazete-kapatmak-oldu/1046866/
http://www.bolugundem.com/habergoster.php?id=70140
http://www.samanyoluhaber.com/gundem/Samanyolu-Yayin-Grubuna-kurulan-buyuk-kumpas/1046935/
45
https://twitter.com/SHaberTV/status/451756123725762560
46
http://www.dha.com.tr/tgc-suriye-ile-ilgili-yayin-yasagina-dava-acti_639574.html
47
http://www.aa.com.tr/tr/haberler/309459--emre-usluya-basbakan-erdogana-quot-hakaret-quot-ten-dava, http://www.milliyet.com.tr/emre-uslu-ya-erdogan-ahakaretten/gundem/detay/1861595/default.htm
48
http://www.gercekgundem.com/medya/35635/akpli-aday-gazeteci-dovdurdu
49
http://www.zaman.com.tr/tv-rehberi_medyaya-baski-ve-yildirma-kaniksaniyor_2208914.html
50
http://www.sabah.com.tr/Gundem/2014/04/04/twitterda-kufur-serbest-ahaberde-haber-yasak
43
44
10
Başbakan Erdoğan, Egemen Bağış’ın Kur’an-ı Kerim’le alay ettiği öne sürülen
(bakara/makara) ses kaydını soran Zaman muhabiri Tuğba Mezararkalı’ya, böyle bir şeyin
olmadığını, iddia edenlerin sahtekâr, müfteri olduğunu, gazetecilerin bu iddiayı savunanlara karşı
çıkması gerektiğini söyledi.51
Türkiye Gazeteciler Cemiyeti, Medya Etik Konseyi, Çağdaş Gazeteciler Derneği başkanları
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın sözlerini “psikolojik baskı” ve “tehdit” anlamına geldiği
gerekçesiyle kınadı.52
Vatan gazetesi, Washington temsilcisi İlhan Tanır’ın işine son verdi. Tanır, yolsuzluk
iddialarına ilişkin tweet attığı için işine son verildiğini söyledi. 53 Sabah gazetesi ise köşe yazarı
ekonomist Süleyman Yaşar’ın yazılarına son verdi. Bu kararın Yaşar’ın Cemaat aleyhine yazmayı
reddetmesi üzerine alındığı iddia edildi.54
5 Nisan 2014
Seçim sonuçlarına ilişkin olarak Bayburt Adliyesi önünde Milliyetçi Hareket Partisi’nce
düzenlenen basın toplantısını takip eden Anadolu Ajansı muhabiri Abdülkadir Nişancı, partili
olduğu iddia edilen kişilerin küfürlü ve fiili saldırılarına maruz kaldı. Türkiye Gazeteciler Cemiyeti
bu saldırıyı kınadı.55
Anadolu Ajansı Genel Müdürü Kemal Öztürk, AA hakkında yapılan eleştirilere yanıt verirken
kendisinin “taraflı”, ancak AA’nın ‘’tarafsız’’ olduğunu söyledi. Ana muhalefet Cumhuriyet Halk
Partisi ile ilgili 702 haber yaptıklarını, bunun da AKP milletvekillerinin eleştirisine yol açtığını
belirtti.56
6 Nisan 2014
Silvan Mücadele gazetesi yazarı Ferhat Parlak, ofisine gelen bir grup tarafından darp edildi.
Parlak, saldırının "Silvan'daki Bu Tablodan Kim Utanacak?" haberi üzerine ilgili müteahhit ve ona
bağlı kişiler tarafından gerçekleştirildiğini belirtti.57 Haberde Silvan’ın bir köyünde içme suyu
şebekesi ihalesini alan müteahhidin işi tamamlamadan köyü terk etmesi eleştirilmişti.
7 Nisan 2014
Gazetecilere Özgürlük Platformu (GÖP) dönem başkanlığını yürüten Basın Konseyi,
Başbakan tarafından özel olarak, resmi programında olmamasına rağmen; Sabah, ATV, A Haber,
Yeni Şafak, Star, Türkiye, Akşam, Yeni Akit, TGRT Haber TV ve TV 24′ün yönetici ve genel yayın
yönetmenleriyle “basına kapalı” gerçekleştirildiği toplantı hakkında yaptığı açıklamada, “Bir
51
http://www.radikal.com.tr/politika/erdogandan_zaman_muhabirine_hic_durma_oralarda-1184852
http://www.zaman.com.tr/politika_erdoganin-azarladigi-zaman-muhabirine-meslektaslari-sahip-cikti_2209104.html
https://twitter.com/WashingtonPoint/status/452451245207609344
54
http://www.medyaradar.com/sabah-gazetesinde-flas-gelisme-unlu-kose-yazari-cemaate-cakmadi-isten-atildi-medyaradar-ozel-haberi-116046
55
http://www.aa.com.tr/tr/turkiye/309743--tgc-aa-muhabirine-saldiriyi-kinadi
56
http://birgun.net/haber/o-kadar-tarafsizim-ki-iktidar-hesap-soruyor-12875.html
57
http://www.silvanmucadele.com/news_detail.php?id=15290 ve http://bianet.org/bianet/ifade-ozgurlugu/154752-marmaris-bayburt-ve-silvan-da-habercilere52
53
saldiri
11
Başbakanın ülkesindeki bir kısım gazeteciyle çok gizli toplantı yapması ayrımcılıktır. Bunun ilk
örneğini Türkiye’de yaşamaktan utanç duyuyoruz” ifadesini kullandı.58
8 Nisan 2014
Dünya gazetesinde 50 gazetecinin işine son verildi. Türkiye Gazeteciler Sendikası’ndan
yapılan açıklamada 40 gazetecinin bireysel iş sözleşmesine imza atmadıkları için, 10 gazetecinin de
finansal sıkışıklık nedeniyle işten atıldığı belirtildi.59
Muğla'nın Marmaris ilçesinde yerel bir gazetede köşe yazarlığı yapan, emekli albay Mukbil
Gülkokan hakkında, 1 Haziran 2011 tarihinde yazdığı bir yazıdan dolayı, Cumhurbaşkanı Abdullah
Gül ve Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'a hakaret ettiği gerekçesiyle açılan kamu davası
sonuçlandı.
Mahkeme heyeti, Mukbil Gülkokan hakkında Yargıtay’ın da bozma kararı doğrultusunda,
hapis cezasını bozdu ve üç yıl erteleme kararı verdi.60
9 Nisan 2014
Taraf Gazetesi yazarı Mehmet Baransu hakkında, bir haberinde İçişleri Bakanı Efkan Ala’ya
“iftira” ettiği gerekçesiyle dört yıla kadar hapis istemiyle iddianame hazırlandı.61 Baransu
haberinde, MİT tarafından yapılan fişlemelerin Efkan Ala’nın eseri olduğunu öne sürmüştü.62
Uluslararası Gazetecileri Koruma Komitesi (CPJ) “Türkiye basın karşıtı tüm uygulama ve
yasalarını iptal etmeli.” diyerek “bağımsız Türkiye medyasını kısıtlamak üzere son zamanlarda
Türkiye Devleti tarafından atılan adımlara dair endişelerini” belirtmek üzere Başbakan’a bir mektup
yazdı. 63
10 Nisan 2014
Ege Üniversitesi, “siyasi kişilik” olduğu gerekçesiyle gazeteci Uğur Dündar’ın üniversitede
bir programa katılmasını kabul etmedi. Dündar katılmasını kabul etmedi. Dündar, aynı durumu daha
önce Yeditepe Üniversitesi’nde de yaşadığını söyledi.64
İstanbul’da Greif fabrikasında iki aydır eylem yapan işçilere müdahale eden polis, Kızıl
Bayrak gazetesi muhabiri Mehmet Ali Karabulut’u darp etti ve gözaltına aldı.65
YSK, A Haber’e 17 yayın durdurma cezası verdi. Cezalara gerekçe olarak, üç farklı
programda tek bir siyasi partinin adaylarına ve faaliyetlerine yönelik yayın yapılması gösterildi. A
Haber’in Nisan ayı içerisinde aldığı ceza sayısı böylece 45’e ulaştı.66
58
http://www.hurriyet.com.tr/gundem/26173809.asp, http://www.basinkonseyi.org.tr/basin-aciklamalari/basin-konseyi-gazetecilere-ozgurluk-platformugopturkiyede-basin-ayrimciliginda-son-nokta
59
http://www.tgs.org.tr/tgs-isten-atilan-dunya-calisanlarinin-yanindayiz/
60
http://yerel.iha.com.tr/marmaris-te-kose-yazarinin-gul-ve-erdogan-a-hakaret-davasi-sonuclandi-mugla-20140408AW056590
61
http://www.taraf.com.tr/haber-yazarimiz-baransu-hakkinda-hapis-istemi-152335/
62
http://www.taraf.com.tr/haber-hukumete-ters-dusen-cemaatler-fisleniyor-141006/
63
https://cpj.org/tr/2014/04/turkiye-basin-karsiti-tum-uygulama-ve-yasalarini-i.php
64
http://sozcu.com.tr/2014/gundem/ege-universitesinden-ugur-dundara-sansur-484117/
65
https://twitter.com/kizilbayraknet/status/454135324432535552
66
http://www.ahaber.com.tr/Gundem/2014/04/10/a-habere-yeni-yasak
12
13 Nisan 2014
BBC Türkçe yayınlarında Beril Eski’nin sorularını yanıtlayan Prof. Dr. David Harvey,
Türkiye’de bir şehir ayaklanmaları kültürü oluştuğunu belirterek, “Her an ikinci bir Gezi
yaşanabilir” değerlendirmesinde bulundu. Söyleşinin linkini Twitter hesabından paylaşan BBC
Türkçe muhabiri Selin Girit, sosyal medyada ağır eleştirilere uğradı.67
14 Nisan 2014
Bolu Belediye Basın Yayın Müdürü Güner Ateş, CHP Belediye Meclis Üyesi Erhan Beykoz
ve bir yakını tarafından küfür ve hakarete maruz kaldığını, ayrıca ölümle tehdit edildiğini söyledi.
Bolu Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Caner Güngör bunu kınadı.68
17 Nisan 2014
94 Basın meslek kuruluşunca oluşturulan Gazetecilere Özgürlük Platformu'nun (GÖP)
değişiklikler yapılacak MİT yasasıyla ilgili açıklamasında, düzenlemenin “Basın ve ifade
özgürlüğünün ötesinde kişi hak ve özgürlüklerine saldırı niteliği de taşıyan bir düzenleme” olduğuna
değinildi. Ayrıca açıklamada, “MİT, gazetecilerden haber kaynaklarını açıklamalarını
isteyebilecektir. Basın Yasası'nın 12. Maddesinde yer alan 'Süreli yayın sahibi, sorumlu müdür ve
eser sahibi, bilgi ve belge dahil her türlü haber kaynaklarını açıklamaya ve bu konuda tanıklık
yapmaya zorlanamaz' hükmü de öne sürülemeyecektir. Tasarı yasalaştığında, hapis cezası tehdidi
gazetecilerin başlarının üzerinde 'Demokles'in kılıcı' gibi sallanacaktır.69 Bu durumda basın
özgürlüğü ortadan kalkarken, halkın haber alma hakkı da yok edilecektir” denildi.
GÖP açıklaması ‘’Hükümeti darbe dönemlerinde bile görülmeyen antidemokratik
uygulamalardan vazgeçmeye çağırıyoruz. Sansür ve oto sansürün yasalaşmasını istemiyoruz"
ifadesiyle noktaladı.70
18 Nisan 2014
Milliyet, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın vekili Av. Ahmet Özel’in yazısı üzerine CHP
lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun partisinin Meclis Grup toplantısında ‘’Kabataş olayı’’ ile alakalı
yaptığı açıklamaları aktaran habere ilişkin düzeltme yayımladı ve haberi internet sitesinden
kaldırdı.71
Bursaspor 2. Başkanı Rıdvan Şen, basın mensuplarını Bursaspor tesislerinden çıkardı. Türkiye
Spor Yazarları Derneği (TSYD), Anadolu Spor Gazetecileri Derneği (ASGD) ve Bursa Gazeteciler
Cemiyeti Galatasaray-Bursaspor maçında basın tribününde gerçekleştirilen saldırıyı ve basın
mensuplarının tesisten çıkarılması olaylarını kınadı.72
67
http://www.diken.com.tr/medya/sosyal-bilimci-david-harvey-ikinci-gezi-olasi-dedi-gazeteci-selin-girit-hedef-gosterildi/
http://www.boluekspres.com/icerik/haber.php?i=41091
.http://www.haberler.com/gop-ten-hukumete-cagri-sansurun-yasalasmasini-5915211-haberi/
70
http://www.gazeteciler.com/gundem/94-basin-kurulusundan-mit-yasasi-cagrisi-75898h.html
71
http://www.diken.com.tr/medya/bu-duzeltme-basin-tarihine-gecer/
72
http://yerel.iha.com.tr/asgdden-bursaspor-yoneticisi-sene-kinama-bursa-20140417AW064857
68
69
13
20 Nisan 2014
9 Şubat 2014 günü yayın hayatına başlayan Karşı Gazetesi yeterli reklam alamaması, ‘Basın
Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü tarafından yok sayılması ve bayilerde satışının
yapılmaması’ nedeniyle yayınını durdurdu.73 Gazetenin imtiyaz sahibi Turan Ababey, satışın
günlük 42 bin 500’den 9 bin 500’e düşmesine yol açan baskıları kınadı.74
21 Nisan 2014
Basın Konseyi Başkanı Pınar Türenç, Eskişehir Gazeteciler Cemiyeti’ni ziyareti sırasında
yaklaşık 40 gazetecinin daha cezaevinde olduğunu belirtti.75
22 Nisan 2014
CHP ve MHP, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın avukatlarının, muhalefet liderlerinin
konuşmalarının yayından kaldırılmasıyla ilgili olarak noter kanalıyla gazetelere gönderdiği
ihtarnamelere tepki gösterdi. MHP Genel Başkan Yardımcısı Semih Yalçın, “Bu, ‘Alo Fatih’ hattını
meşrulaştırma gayretidir. Bunu avukatlar vasıtasıyla olağan hale getiriyorlar” dedi. CHP Genel
Başkan Yardımcısı Umut Oran ise şunları söyledi: “Dünyanın her yerinde ana muhalefet partisinin
grup konuşmaları haberdir, hele ki yolsuzluk iddiası kanıtlar eşliğinde aktarılıyor ise bu
haberleştirilir.”76
Ankara Emniyet Müdürlüğünün, haberlerin yapılma amacını ve kaynaklarını belirlemek için
bazı gazetecilerin telefonlarını mahkeme kararıyla dinletmesinin ortaya çıkması, Gazetecilere
Özgürlük Platformu tarafından basın özgürlüğü adına kaygı verici bulundu.77
Gazetecilere Özgürlük Platformu (GÖP) dönem başkanlığını yürüten Basın Konseyi,
Türkiye’deki basının halini “içler acısı” olarak niteleyerek, basın özgürlüğünün, basın üzerindeki
baskılardan dolayı çok zarar gördüğünü, gazetecilerin dinlendiğini, fişlendiğini ve sonrasında adil
olmayan şekilde yargılandığını açıkladı.78
26 Nisan 2014
Eski Avrupa Birliği Bakanı Egemen Bağış, 30 Mart yerel seçimleri öncesinde, kendisine ait
olduğu iddia edilen ve sosyal medyada gündeme gelen, ‘’Bakara-makara’’ sözlerini içeren
konuşmalarla ilgili attığı tweetlerden dolayı gazeteci Mehmet Baransu’yu mahkemeye verdi.79
Baransu bu durumu, “Kur’an’la dalga geçen Egemen Bağış’ı eleştirdiğim için Bakara-Makara
olayından beni mahkemeye vermiş ve 10 bin lira istiyor’’ diyerek duyurdu.80
73
http://www.zaman.com.tr/pazar_baskilara-karsi-duramadi_2212018.html
http://www.milliyet.com.tr/karsi-gazetesi-isgal-edildi--teknoloji-1866693/
http://www.esgazete.com/gundem/cezaevlerinde-40-gazeteci-daha-var-h10414.html
76
http://www.radikal.com.tr/turkiye/basin_ihtarlarina_muhalefet_tepkisi-1187877
77
http://www.evrensel.net/haber/82782/hangi-gazeteciler-dinletildi.html#.U4aeNUlrNMs
78
http://www.milliyet.com.tr/-gazeteciler-fisleniyor-/gundem/detay/1870752/default.htm
79
http://www.gazeteciler.com/gundem/bagis-dava-acti-baransu-twitterdan-cakti-76168h.html
80
http://www.yurtgazetesi.com.tr/gundem/bagistan-bakara-makara-davasi-h51844.html
74
75
14
Eski Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Binali Yıldırım, köşe yazısında kendisine
iftira attığı gerekçesiyle gazeteci Uğur Dündar ile Sözcü gazetesi hakkında 200 bin lira tazminat
istemiyle dava açtı.81
27 Nisan 2014
RTÜK Başkanı ve Başkan Yardımcısı hakkında “görevi ihmal ve kötüye kullanmak, kamu
zararına sebep olmak, irtikap ve ihaleye fesat karıştırmak” iddiasıyla yapılan suç duyurusunu
kovuşturmaya yer olmadığı yönünde değerlendiren Ankara Cumhuriyet Başsavcısının kararı,
Sincan 3. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından bozuldu. Soruşturma açılacak.82
30 Nisan 2014
Bekir Coşkun, 4 Eylül 2013 tarihinde Cumhuriyet gazetesinde yayımlanan “Boyalı
Merdivenler” başlıklı yazısından ötürü 1 yıl 2 ay 17 gün hapis cezasına çarptırıldı. AKP’li bazı
milletvekillerinin Manisa’da açtığı hakaret davası reddedilmişti. İstanbul’da açılan davada yargıç
mahkûmiyet kararı verdi. Coşkun, bir daha aynı suçu işlerse hapis yatacak.83
Vatan Gazetesi Ankara Bürosu kapatıldı.84 Ekonomik nedenlerle kapatma kararı alındığı
belirtilirken, Gazete’nin Başkent haberlerini yakından izleme olanağını da ortadan kalktı. 85
Vatan Gazetesi bir süre önce Demirören Grubu tarafından satın alınmıştı. Mart Raporumuzda
Erdoğan Demirören’in Başbakan Erdoğan ile görüşmesinde karşılaştığı sert tepkiler nedeniyle
telefonda ağladığı iddiası aktarılmıştı.86
C- Sosyal Medyaya Dönük Eleştiri ve Yaptırımlara Dönük Uluslararası Tepkiler
5 Nisan 2014
ABD yönetimi, yönetimi, Twitter’ın açılmasından duyduğu memnuniyeti dile getirirken,
Twitter için alınan mahkeme kararı doğrultusunda Türk hükümetine YouTube yasağını da kaldırma
çağrısında bulundu.87
11 Nisan 2014
Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi (AKPM), Türkiye'de seçim döneminde Twitter ve
YouTube'a erişim engeli getirilmesinin ifade özgürlüğünü ihlal ettiğini belirtti.88
81
http://www.sabah.com.tr/Gundem/2014/04/26/binali-yildirimdan-ugur-dundara-dava, http://www.aa.com.tr/tr/tag/318384--eski-bakan-yildirimdan-ugurdundara-dava
82
http://www.yurtgazetesi.com.tr/gundem/rtuk-baskanina-mahkeme-yolu-acildi-h51862.html
83
http://sozcu.com.tr/2014/gundem/akpden-bekir-coskuna-dava-498482/
84
http://www.gazeteciler.com/kulis/flas-vatan-ankarada-son-durum-76331h.html
85
http://t24.com.tr/yazarlar/dogan-akin/uzun-bir-milliyet-hikayesi-demiroren-koske-neden-gitti,7202
86
http://www.Youtube.com/watch?v=44lwdEoT6FE
87
http://www.hurriyet.com.tr/dunya/26157777.asp
88
http://www.hurriyet.com.tr/dunya/26200988.asp
15
14 Nisan 2014
ABD Dışişleri Bakanlığı Türkiye masası şefi Amanda Sloat, Amerikan Türk Dernekleri
Asamblesi'nin yıllık konferansında yaptığı konuşmada, "Hükümetin Twitter ve YouTube'u
yasaklama kararları da dahil olmak üzere, Türkiye'deki internet özgürlüğü ile ilgili getirilen
kısıtlamalar hakkında eleştirilerimizi belirttik" dedi.89
19 Nisan 2014
ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Doug Frantz, gazetecilere baskı, gazeteciliğin suç sayılması,
Twitter ve YouTube gibi mecraların yasaklanmasının, Türkiye’nin Çin, Kuzey Kore, İran gibi
ülkelerle birlikte anılmasına neden olacağını ve ülke imajına büyük zarar vereceğini söyledi.90
24 Nisan 2014
İnsan Hakları İzleme Örgütü, Türkiye'nin Azeri gazeteci Rauf Mirgadirov'u uluslararası
hukuktan doğan yükümlülüklerini ihlal ederek zorla geri göndermesini kınadı. Örgüt, gazetecinin
Azerbaycan’a varır varmaz gözaltına alınmasının ve sonra da tutuklanmasının, koordineli bir
operasyon izlenimi uyandırdığını belirtti.91
29 Nisan 2014
İnsan Hakları İzleme Örgütü, MİT yasasının devletin hesap verebilirliği ilkesini, basın
özgürlüğünü, özel yaşamın dokunulmazlığı hakkını zedeleyeceğini belirtti. Örgüt, MİT’e
atfedilebilecek hak ihlallerini açığa çıkartan gazetecilerin hapis cezasıyla tehdit edildiğinin altını
çizdi.92
D- Olumlu Gelişmeler
4 Nisan 2014
İzmir’de, ve yakınlarıyla ilgili yolsuzluk ve rüşvet iddialarını haberleştiren Bugün Gazetesine
soruşturma açıldı. Savcılık, ‘’Bunun bilinmesinde fayda var’’ diyerek takipsizlik kararı verdi.93
12 Nisan 2014
Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO), gazeteci Ahmet Şık’ı ‘’basın
özgürlüğü’’ alanında ödüle layık gördü.94
Cumhuriyet Halk Partisi Bolu Teşkilatı, Bolu Gündem Gazetesi’ni ziyaret ederek basının
demokrasi için önemine vurgu yaptı ve Bolu’daki yerel gazetelere yapılan baskıyı kınadı.95
89
http://www.zaman.com.tr/dunya_abd-adalet-sistemine-siyasi-mudahaleden-endiseliyiz_2210878.html
http://www.zaman.com.tr/dunya_kuzey-kore-ile-anilmak-turkiyeye-zarar-verir_2211947.html
http://www.hrw.org/node/124927
92
http://www.hrw.org/tr/news/2014/04/29/tuerkiyede-yeni-istihbarat-teskilati-kanunu-hak-ihlallerine-kapi-aciyor
93
http://www.taraf.com.tr/haber-mahkemeden-ders-gibi-karar-153236/
94
http://www.hurriyet.com.tr/dunya/26200281.asp
95
http://www.bolugundem.com/habergoster.php?id=70195
90
91
16
14 Nisan 2014
Batman'ın Sason ilçesine bağlı Yücebağ beldesinde 20 yıl önce işlenen cinayetten sonra
oluşturulan ‘’Yeşil Hat’’ 20 yıl sonra kaldırıldı ve yeşil hattın kaldırılmasının ardından ‘’Gazeteciler
Yetişiyor, Batman Gelişiyor Projesi’’ çerçevesinde, 25 gazeteci ilk kez söz konusu yeri
görüntüledi.96
19 Nisan 2014
Taraf gazetesinin haberine göre Yargıtay, Başbakan Erdoğan’ın Taraf’ın eski Genel Yayın
Yönetmeni Ahmet Altan’a, 2012 yılında yazdığı “Alaturkalık” başlıklı yazısı dolayısıyla açtığı
hakaret davasında verilen tazminat kararını bozdu. Yargıtay, Başbakanın “ağır dahi olsa eleştirilere
olağandan daha fazla katlanabilmelidir” dedi.97
22 Nisan 2014
Merkezi Diyarbakır’da bulunan Özgür Gazeteciler Cemiyeti (ÖGC) tarafından yapılan
açıklamada, "Kürt Gazeteciler Günü"nün kutlanacağı belirtildi.98
27 Nisan 2014
Bugün gazetesinin haberine göre, CHP lideri Kılıçdaroğlu’nun partisinin grup toplantısında
açıkladığı tapeleri haber yapan Bugün muhabiri Ezelhan Üstünkaya hakkında açılan soruşturmada
takipsizlik kararı verildi. Kararı veren savcı, AİHM kararlarını referans göstererek kamuoyunun
bilgilendirilmesi ve basın özgürlüğüne vurgu yaptı.99
DEĞERLENDİRME
Nisan ayının ifade ve basın özgürlüğünün kullanımı açısından umut verici gelişmelere tanıklık
ettiğini söyleme olanağı yoktur. Hükümete karşı eleştirel tutum sergileyen medya ve kamuoyuna
karşı devletin organları (yargı, polis), kaba ve hoyrat tepkilerini sürdürdü. Bu tutumdan kendini bir
ölçüde koruyabilen sosyal medya oldu.
Uluslararası hukuk ve kamuoyu tarafından savunulan ve yasaklamaları yurttaşın ifade
özgürlüğünün ve bilgi edinme hakkının sansür edilmesi olarak tepki toplayan Twitter, YouTube gibi
iletişim araçlarına iletişim engellemesi uluslararası baskı ve Anayasa Mahkemesi gibi yüksek
yargının tutumu sayesinde bir ölçüde kaldırılabilindi. Ancak yazılı, sözlü ve görüntülü iletişim
araçları üzerindeki denetim bütün ağırlığıyla sürdü. Yüksek Seçim Kurulu adına seçim süresinde
yayınların tarafsızlığını izlemekle görevli RTÜK’ün yansız davrandığı kanısı oluşmadı. Tam
96
http://www.haberler.com/yesil-hat-kalkti-20-yil-sonra-gazeteciler-bolgeye-5903050-haberi/
http://www.taraf.com.tr/haber-basbakan-elestiriye-katlanmali-152809/
http://www.sondakika.com/haber/haber-kurt-gazeteciler-gunu-kutlanacak-5933753/
99
http://gundem.bugun.com.tr/o-konusmalari-yayinlamak-basinin-gorevi-haberi/1079044
97
98
17
tersine, hükümet yanlısı radyo televizyonlara hoşgörülü, az sayıda karşıt tutum sergileyen yayın
organlarına karşı hoşgörüsüz davrandığı iddialarını çürütecek doyurucu bir kanıt getirilmedi. İfade
özgürlüğünün ayrılmaz parçası olan gösteri hakkının kullanımı polis engeliyle karşılaşmaya devam
etti.
İfade ve basın özgürlüğünün kullanımının güvencesi olması beklenen yargıda yaşanan
sorunlar, özgürlükler açısından karamsar durumun sürmesine neden oldu. Hükümetin, yargı ve
güvenlik kuvvetleri içinde örgütlendiğini düşündüğü "paralel yapının" komplosuyla karşı karşıya
olduğu inancı özgürlüklerin kullanımını daha da güçleştirdi. Hükümet kararlarına ve
uygulamalarına yapılan her itiraz ve muhalefet, hükümet tarafından komplonun parçası olarak
değerlendirilince, sakin ve güvenilir konuşma/diyalog olanağı ortadan kalktı. Bu, siyasal ortamı
daha da gerginleştiren etki yaptı.
Yerel seçimler ve yakın gelecekte yapılacak cumhurbaşkanlığı seçimleri ortamı gerginleştiren
etkenler oldu. Yerel seçimlerden üstün çıkan, ancak eski oy oranlarını koruyamayan AKP’nin
yönetimi, Anayasa Mahkemesi Başkanının beklenmeyen eleştirel tutumundan rahatsız oldu.
Tedirginlik, gerginlik ve kutuplaşma ortamı demokratik yaşamın gerektirdiği hoşgörü iklimini
tehdit etmekte, düşünce, ifade ve basın özgürlüğünün kullanımı büyük sorun haline gelmektedir.
18

Download Report