HAFTALIK DERS PLANI Hafta Konular Zeminle İlgili Problemler ve Zeminlerin Oluşumu Zeminlerin Fiziksel Özellikleri Zeminlerin Sınıflandırılması Zeminlerin Kompaksiyonu Zemin Hidroliği Toplam ve Efektif Gerilme Kavramları Zeminde Gerilmeler ve Deformasyonlar Gerilme Altında Zemin Davranışı - Ara sınav Zeminlerde oturma ve Sıkışma Konsolidasyon Teorisi Konsolidasyon Sürecinde Zaman Zeminlerde Kayma Mukavemeti ve önemi Kayma Mukavemeti Parametreleri Kumların ve Killerin Kayma Mukavemeti Kaynaklar [1], s. 1-13 [1], s. 14-79; [23]; [24]; [25] [2], s. 93-110; [22] [1], s. 172-187; [23] [1], s. 102-171; [23] [2], s. 133-145 [1], s. 236-278 [2], s. 147-184 [1], s. 460-470, [2], s. 190-212 [1], s. 487-532; [23] [2], s. 212-234 [1], s. 188-195 [1], s. 195-235; [23] [2], s. 258-290; [25] A AY tu İK o VR s N Sİ er an I D sm ği O ni r. ka . D Me of in Pr m Ze 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 Zeminlerin Fiziksel (Endeks) Özellikleri 1. 2. 3. Giriş Zeminlerin Faz İlişkileri Zeminlerde Sıkılık ve Kıvam 1 1- Giriş n Katı, sıvı ve gaz fazlarının arasındaki oranın diğer etkenler yanında zemin özelliklerini değiştirdiği söylenebilir. Örnek olarak içinde fazla su bulunan kil, sıvı durumda iken kuruma sonucu katıya dönüşür. Gevşek durumda, suyu rahatlıkla geçiren bir zemin sıkıştırıldığında, diğer bir ifadeyle, bünyesindeki katıların hacminin artması sonucu aşırı geçirimsiz olabilir. Teorik analiz için zeminler arasında türleri ne olursa olsun bir fark olması gerekmez. Oysa doğada karşılaşılan zeminler, su etkisiyle ikinci farklı davranış gösterirler. Bir kısım zeminde su aldığında şişme, büzülme, çamurlaşma gibi kıvamlarında önemli değişiklikler ortaya çıkar (kil-silt gibi). Bu tür zeminlerde daneler çok küçük olduğu için kılcallık ve moleküler kuvvetler etkindir. Bu tip zemine ince daneli ve özelliklerinden dolayı kohezyonlu zemin denir. Diğer yandan kum ve çakıl gibi iri malzeme bulunan karışımlara suyun eklenmesi etki yapmaz. Bu tür zeminlere kaba daneli yada kohezyonsuz zemin denir. A AY tu İK o VR s N Sİ er an I D sm ği O ni r. ka . D Me of in Pr m Ze n n n Zeminlerin genel ayırımı; kil, silt, kum ve çakıl gibi isimler kullanılarak yapılmaktadır ve tanımlama için aşağıdaki kriterler göz önüne alınır. Tüm zeminler * Renk * Homojenlik n Kaba daneli zeminler n İnce daneli zeminler * Dane büyüklüğü * Dane şekli * Dane büyüklüklerinin ortamda dağılımı * İnce danelerin varlığı * Sıkılık (dane dizilişi) * Kıvam (plastiklik) * Örselenmemiş durumda kıvam * Yoğrulma sonucu kıvamda değişiklik * Doğal su muhtevası * Boşluk suyunun kimyasal özellikleri 2 n A AY tu İK o VR s N Sİ er an I D sm ği O ni r. ka . D Me of in Pr m Ze Belirli standart sistemlere göre zeminlerin sınıflandırmasını sağlayan ve mühendislik özellikleri hakkında bazı önemli ip uçları veren özelliklere zeminlerin “endeks özellikleri” denir. 2- Zeminlerin Faz İlişkileri Zemin, 3 fazlı malzemedir. Hava Su Katı-Dane 3 Zemin; çakıl, kum silt, kil veya bunların karışımından meydana gelen gevşek malzeme olarak düşünülür. Hava (A) A AY tu İK o VR s N Sİ er an I D sm ği O ni r. ka . D Me of in Pr m Ze Su (W) Dane (S) Üç fazlı diyagram Hava Su Dane Mineral İskeleti İdealleştirme-Kabul 4 Hacim (V) Vv Kütle (M)-Ağırlık (W) Vh Hava Vw Su Ww Dane Ws Wa~0 VT A AY tu İK o VR s N Sİ er an I D sm ği O ni r. ka . D Me of in Pr m Ze Vs WT Zemin Prizması W = Zemin Ağırlığı V = Zemin Hacmi s = zemin daneleri w = su a = hava v = boşluk T = toplam q Ağırlık İlişkileri Hacim (V) Ağırlık bileşenler: n Danelerin ağırlığı = Ws n Suyun ağırlığı = Ww n Havanın ağırlığı ~ 0 Ağırlık (W) Va Hava Vw Su Ww Dane Ws Wa~0 Vb VT Vs WT Su muhtevası (w); belirli bir hacimdeki su ağırlığının, dane ağırlığına oranıdır. Su muhtevası , w (%) = Ww 100 % Ws 5 A AY tu İK o VR s N Sİ er an I D sm ği O ni r. ka . D Me of in Pr m Ze w= (Wyaşzemin + Wkap ) − (Wkuru zemin + Wkap ) (Wkuru zemin + Wkap ) − (Wkap ) q Hacimsel İlişkileri Hacim (V) n Hacimsel bileşenler: n n n n Danelerin hacmi = Vs Suyun hacmi = Vw Havanın hacmi = Va Boşlukların hacmi = Va+Vw=Vv Vv Vs Va Hava Vw Su Ww Dane Ws Wa~0 Vv VT Boşluk oranı (e), boşluk hacminin dane hacmine oranıdır. Boşluk oranı, e = Ağırlık (W) Vs WT 0 £ e £ ¥ Kum: 0.4 £ e £ 1.0 Kil: 0.3 £ e £ 1.5 6 Tipik Boşluk Oranları (e) 0.0 0.5 1.0 0.35 1.5 2.0 0.92 2.5 A AY tu İK o VR s N Sİ er an I D sm ği O ni r. ka . D Me of in Pr m Ze Köşelilik Derecelenme Depolanma 0.40 0.90 Kum à3.20 0.60 Stiff Yumuşak Kil Organik Hacim (V) n Hacimsel bileşenler: n n n n Danelerin hacmi = Vs Suyun hacmi = Vw Havanın hacmi = Va Boşlukların hacmi = Va+Vw=Vv Ağırlık (W) Va Hava Vw Su Ww Dane Ws Wa~0 Vv VT Vs WT Porozite (n), boşluk hacminin toplam hacme oranıdır. Porozite, n (%) = Vv 100 % VT 0 £ n (%) £ 1 7 Hacim (V) n Hacimsel bileşenler: n n n n Danelerin hacmi = Vs Suyun hacmi = Vw Havanın hacmi = Va Boşlukların hacmi = Va+Vw=Vv Ağırlık (W) Va Hava Vw Su Ww Dane Ws Wa~0 Vv VT Vs WT A AY tu İK o VR s N Sİ er an I D sm ği O ni r. ka . D Me of in Pr m Ze Sr : 0 Doygunluk derecesi (Sr), boşluklarda bulunan su hacminin boşluk hacmine oranıdır. Doygunluk derecesi, Sr (%) = Kuru 100% Suya Doygun Vw 100% VV q Ağırlık-Hacim İlişkileri n n n n Doğal Birim Hacim Ağırlığı gn = WT / VT Kuru Birim Hacim Ağırlığı g k= Ws / V T Doygun Birim Hacim Ağırlığı gd = (Ws+Wsu) / VT Batık - Sualtı B. H. Ağırlığı g’ = gb = gd - gw 8 Yoğunluk (r) – Birim hacim ağırlık (g) r=M V g=W V (g/cm3) (kN/m3) A AY tu İK o VR s N Sİ er an I D sm ği O ni r. ka . D Me of in Pr m Ze g = r×g n Suyun , Yoğunluk ve Birim hacim ağırlık n n rw = 1.0 g/cm3 gw = 9.81 kN/m3 Dane birim hacim ağırlık (gs)-Özgül yoğunluk (Gs) Dane b.h. ağırlık = gs = Ws Vs (kN/m3) Gs = n gs gw Danelerin ağırlığı Danelerin hacmi rs = Ms Vs (g/cm3) (birimsiz) Dane b.h. ağırlığı, danelerin meydana geldiği kayaca (mineral) bağlı olarak değişik değerler alır. n Çoğu zeminler için Gs = 2.60-2.80 arasında değişir. 9 rs = M s Ms -(M2 -M1) (g/cm3) A AY tu İK o VR s N Sİ er an I D sm ği O ni r. ka . D Me of in Pr m Ze MS M1=Mşişe+Msu1 M2=Mşişe+Ms+Msu2 Tipik Özgül Yoğunluk Değerleri n n n n n n n n Demir Alüminyum Kurşun Civa Granit Mermer Kuvartz Feldspar 7.86 2.55-2.80 11.34 13.55 2.69 2.69 2.60 2.54-2.62 10 Hacim (V) n Hacimsel bileşenler: n n n n Danelerin hacmi = Vs Suyun hacmi = Vw Havanın hacmi = Va Boşlukların hacmi = Va+Vw=Vv Ağırlık (W) Va Hava Vw Su Ww Dane Ws Wa~0 Vv VT Vs WT A AY tu İK o VR s N Sİ er an I D sm ği O ni r. ka . D Me of in Pr m Ze Zeminin doğal birim hacim ağırlığı (gn); toplam ağırlığın, toplam hacme oranıdır. gn = WT VT (kN/m3) 11 Hacim (V) n Hacimsel bileşenler: n n n n Danelerin hacmi = Vs Suyun hacmi = Vw Havanın hacmi = Va Boşlukların hacmi = Va+Vw=Vv Ağırlık (W) Va Hava Vw Su Ww Dane Ws Wa~0 Vv VT Vs WT A AY tu İK o VR s N Sİ er an I D sm ği O ni r. ka . D Me of in Pr m Ze Zeminin kuru birim hacim ağırlığı (gk); dane ağırlığın, toplam hacme oranıdır. gk = Ws VT (kN/m3) Hacim (V) n Hacimsel bileşenler: n n n n Danelerin hacmi = Vs Suyun hacmi = Vw Havanın hacmi = Va Boşlukların hacmi = Va+Vw=Vv Ağırlık (W) Hava Vv Su Ww WT VT Vs Dane Ws Zeminin doygun birim hacim ağırlığı (gd); toplam ağırlığın toplam hacme oranıdır. gd = Ws +Ww VT (kN/m3) 12 Tipik Birim Hacim Ağırlık Değerleri A AY tu İK o VR s N Sİ er an I D sm ği O ni r. ka . D Me of in Pr m Ze Tipik gk (kN/m3) Değerleri 21.0 18.0 19.0 15.0 Kum 12.0 14.5 17.0 9.0 6.0 Köşelilik Derecelenme Depolanma 6.0 Katı Yumuşak kil Organik 13 q Zemin prizmasındaki ilişkiler n Danelerin hacmi = Vs = 1 olsun Boşlukların hacmi, Vv n Danenin ağırlığı, Ws n Suyun ağırlığı, Ww n Suyun hacmi, Vw = v = v → v = 1 Ws Ws = = → Ws = 1 Ww Ww = → Ww = . W Ww . . = = → Vw = = . Vw Vw w = = Ww ( w =1 / 3 ) A AY tu İK o VR s N Sİ er an I D sm ği O ni r. ka . D Me of in Pr m Ze n Hacim (V) Ağırlık (W) Va Hava Vw Su Vv= e Wa~0 Ww = w.g s VT= 1+e Vs= 1 Ws= g s Dane Hacim (V) Ağırlık (W) Va Hava Vw Su Vv= e Wa~0 Ww = w.g s VT= 1+e Vs= 1 WT = g s.(1+w) Dane n Porozite , n n Doygunluk derecesi, Sr n Kuru b.h. Ağırlığı, gk n Doğal b.h. Ağırlığı, gn n Doygun b.h. Ağırlığı, gd WT = g s.(1+w) Ws= g s Vv e = VT 1 + e Vw . = = = Vv e. w n= . e Ws = VT 1+e WT . (1 + ) = = VT 1+e Ws + Ww + . w = = VT 1+e = 14 Tüm hacim = VT = 1 olsun n n Boşlukların hacmi, Vv n Danenin ağırlığı, Ws n Suyun ağırlığı, Ww n Suyun hacmi, Vw = Ws = Ww = W Ww = Vw v T = = . v 1 → v =n Ws → Ws = (1 − n) Ww → Ww = . (1 − ) . (1 − ) → Vw = Vw . (1 − n) . . . (1 − ) . (1 − ) w = . . (1 − ) A AY tu İK o VR s N Sİ er an I D sm ği O ni r. ka . D Me of in Pr m Ze = n= Hacim (V) Ağırlık (W) Va Hava Vw Su Ww = w.g s.(1-n) Dane Ws= g s.(1-n) Vv= n Wa~0 VT = 1 Vs= 1-n Hacim (V) Ağırlık (W) Va Hava Vw Su Ww = w.g s.(1-n) Dane Ws= g s.(1-n) Vv= n Wa~0 VT = 1 Vs= 1-n WT = g s.(1-n).(1+w) n Boşluk oranı , e n Doygunluk derecesi, Sr n Kuru b.h. Ağırlığı, gk n Doğal b.h. Ağırlığı, gn n Doygun b.h. Ağırlığı, gd WT = g s.(1-n).(1+w) Vv n = Vs 1 − n Vw . . (1 − ) = = Vv n Ws . (1 − ) = = = . (1 − ) VT 1 WT . (1 − ). (1 + ) = = = . (1 − ). (1 + ) VT 1 Ws + Ww . (1 − ) + . w = = = . (1 − ) + . VT 1 e= w 15 Unutma ! n n Formülleri ezberlemeye çalışmayın. Tanımları anla ve diyagramdan ilişkileri çıkarmayı öğren. Verilmeyen durumda Gs 2.6-2.8 kabul et. A AY tu İK o VR s N Sİ er an I D sm ği O ni r. ka . D Me of in Pr m Ze n n Yoğunlukla, birim hacim ağırlıkları karıştırma. Zemin daneleri sıkışmazdır. Onların kütlesi ve hacmi, herhangi boşluk oranında aynı kalır. 3- Zeminlerde Sıkılık ve Kıvam Dane boyutu Kaba daneli Dane boyutu-çapı dağılımı Danenin şekli SIKILIK İnce daneli n Zeminin plastisitesi KIVAM 16 q Kabadaneli Zeminlerde Sıkılık Rölatif (İzafi) Sıkılık; Tabiattaki kaba daneli zeminlerin sıkılığını tarif etmek için kullanılır. Zeminin arazideki sıkılık derecesinin aynı zemin danelerinin en gevşek ve en sıkı yerleşim konumlarına karşılık gelen sıkılık dereceleri ile karşılaştırılması olarak tanımlanır. 100 A AY tu İK o VR s N Sİ er an I D sm ği O ni r. ka . D Me of in Pr m Ze 0 En Gevşek = En Sıkı emaks − en = emaks − emin Dr (%) = , , . ( ( , , − − , , ) ) 100 (emaks - e) (emaks - emin) Relatif sıkılık En gevşek durum 0% En sıkı durum Mevcut boşluk oranı Çok gevşek Gevşek SıkıÇokOrta sıkı 20% 60% 40% 80% 100% 17 Rölatif Sıkılık (%) 0-15 Sıkılık Derecesi Çok Gevşek Gevşek 35-65 Orta Sıkı 65-85 Sıkı 85-100 Çok Sıkı A AY tu İK o VR s N Sİ er an I D sm ği O ni r. ka . D Me of in Pr m Ze 15-35 = emaks − en emaks − emin 18 Sıkı birikme Gevşek birikme A AY tu İK o VR s N Sİ er an I D sm ği O ni r. ka . D Me of in Pr m Ze Bal peteği yapısı q İncedaneli Zeminlerde Kıvam q Mekanikte plastisite, gerilme halinde malzemenin kırılmadan hacim değişikliğine uğramadan yaptığı kalıcı deformasyon olarak tanımlanır. Zeminlerde plastisite, sadce ince daneli zeminlerin gösterdiği bir özelliktir. Çakıl, kum ve bazı tip silt plastik kıvama gelmezler, daha basit ifadeyle, çamur sadece killi zeminlerde oluşur. q Çok miktarda su ile karıştırılarak su hale getirilmiş kilin yavaşça kurutulduğunu düşünelim. Aşağıdaki hal değişimi oluşur. 0 Rötre Limiti ws Sert Plastik Limit Likit Limit wp Katı Su Muhtevası wL Plastik Sıvı 19 § İnce daneli zeminin kıvamı su muhtevası ile orantılı olarak değişir. Likit A AY tu İK o VR s N Sİ er an I D sm ği O ni r. ka . D Me of in Pr m Ze Likit limit Plastisite İndisi Plastik Plastik limit Yarı-katı Büzülme-rötre limit Katı q Kıvam ile kohezyonlu durumu belirtilir. zeminlerin sertlik-yumuşaklık q Zeminin su içeriğine bağlı olan bu durumlar: yumuşak, orta sert, sert gibi adlar alır. İnce daneli zeminler su katılarak yoğurulduklarında plastiklik özelliği gösterirler. Farklı su muhtevası ile, ince daneli zeminler farklı davranışlar göstermektedir q Plastiklik veya plastisite, ince daneli zeminlerin özelliği olup, kırılmadan şekil verebilmeyi gösterir. Kuru bir zemine artan miktarlarda su verilirse zemin sırayla: katı durum, yarı katı durum, plastik durum ve likit durum gösterir q 20 • Likit durumda, zemin bir sıvı gibi yavaşca akabilir. • Plastik durumda, kırılma ve çatlama olmadan zemine istenilen şekil kolayca verilebilir. • Yarı katı durumda, zemine istenilen şekil zorlukla verilebilir ve zeminde çatlaklar gözlenir. • Katı durumda, zemine şekil verilmeye çalışıldığında kırılır. verilemez, şekil A AY tu İK o VR s N Sİ er an I D sm ği O ni r. ka . D Me of in Pr m Ze DV/V Yarı Katı Katı ws n n n n n Likit Plastik wp wL “Sertlik-hardness”, su muhtevası ile ters orantılıdır. Kuru zemin, dayanımlı ve gevrek-kırılgandır (brittle). Su muhtevası arttıkça, zemin daha şekil alabilen (ductile) hal alır. Yüksek su muhtevalarında, zemin akışkan hale gelir. Kumda, su muhtevasındaki çok küçük değişimde, katıdan akışkan hale geçiş meydana gelir. 21 Kıvam (Atterberg) Limitleri n n A AY tu İK o VR s N Sİ er an I D sm ği O ni r. ka . D Me of in Pr m Ze İnce daneli zeminlerde değişik su muhtevalarında sınıflandırma yapmak için kıvam limitlerini belirlenmelidir. Herhangi bir su muhtevasındaki zeminin fiziksel davranışlarına kıvam denir. Zeminin kıvamı ile mühendislik özellikleri arasında yakın ilişki vardır. Örneğin yumuşak kil zeminler yapı yükleri altında fazlaca oturdukları halde katı ve sert killerde böyle bir sorun yoktur. Bu durumda arazide karşılaştığımız kohezyonlu zeminlerin kıvamını belirlememiz gerekir. Kıvamı belirlemek için Atterberg (1911) tarafından tanımlanan su muhtevası değerleri kullanılır. n Likit durumdaki zemin kademe kademe kurutulursa, sırasıyla plastik, yarı katı ve katı duruma gelir ve gittikce hacmi bir miktar azalır. Zeminin bu durumlarını gösteren su muhtevası sınırlarını Atterberg (Kıvam) limitleri ifade eder. Bunlar: Likit Limit, Plastik Limit ve Büzülme (rötre) limiti. n Albert Atterberg (1846-1916) İsveçli Zemin bilim adamı ….. Zeminlerin kıvam limitlerini belirlemek için çeşitli deneyler geliştirdi (1911). n Arthur Casagrande (1902-1981) ……Geoteknik mühendisliği amaçlar için bu deneyleri uyarlamıştır. Zemin plastisitesi ve Zemin sınıflandırılması (1932) 22 q Likit Limit (wL veya LL): Zeminin plastik ve likit durumlarını birbirinden ayıran su içeriği sınırını gösterir. Likit Limit durumda zemin kendi ağırlığı altında akabildiği en düşük su içeriğidir. w > wL Kil zeminler sıvı gibi davranmaktadır. q A AY tu İK o VR s N Sİ er an I D sm ği O ni r. ka . D Me of in Pr m Ze Plastik Limit (wP veya PL): Zeminin plastik ve yarı katı durumlarını birbirinden ayıran su içeriği sınırını gösterir. Zemine şekil vermenin sona erdiği su muhtevasıdır. q Büzülme (rötre) Limiti (wS veya SL): Zeminde daha fazla su kaybına rağmen hacminde bir azalmanın olmadığı en büyük su içeriğidir. Diğer bir ifadeyle, zeminin suya tam doyğun olduğu en düşük su içeriğidir. Likit Limit (LL, wL)’in Belirlenmesi n n n Zeminin likit kıvamda iken, drenajsız mukavemeti yaklaşık cu~1.5 kPa dır. kayma Numune kurutulur, elenir ve yoğrulur ve aşağıdaki belirtilen aletler kullanılarak belirlenir. n Cassagrande Deney Aleti n Düşen Koni Deney Aleti Su muhtevasının belirlenmesi w= (Wyaşzemin + Wkap ) − (Wkuru zemin + Wkap ) (Wkuru zemin + Wkap ) − (Wkap ) 23 Casagrande Aleti ile Likit Limitin Belirlenmesi 40 nolu elekten elenen numune A AY tu İK o VR s N Sİ er an I D sm ği O ni r. ka . D Me of in Pr m Ze 24 Düşen Koni Aleti ile Likit Limitin Belirlenmesi A AY tu İK o VR s N Sİ er an I D sm ği O ni r. ka . D Me of in Pr m Ze Plastik Limit (PL, wP)’in Belirlenmesi n n Bu kıvamda zeminin drenajsız kayma mukavemeti yaklaşık cu~ 150 kPa dır. Belirlenmesi: n Plastik limit, zemin el altında cam bir zemin üzerinde çubuk (rulo) haline getirilirken, çubukların çapları yaklaşık 3 mm olduğunda kopmaların meydana geldiği durumdaki su muhtevasıdır. 25 A AY tu İK o VR s N Sİ er an I D sm ği O ni r. ka . D Me of in Pr m Ze 26 Büzülme Limit (SL, ws)’in Plastisite Kartı ile Belirlenmesi q Bir zeminin büzülme limitinin yaklaşık olarak plastisite kartından bulunabileceği Casagrande tarafından gösterilmiştir. Bu yaklaşımın prensibi A- ve U doğruların kesişme noktasının kıvam limitleri arasındaki bağıntıyı yönetmesidir. A AY tu İK o VR s N Sİ er an I D sm ği O ni r. ka . D Me of in Pr m Ze q Zeminin büzülme limitini bulmak için önce A ve U doğruların kesişme noktası işaretlenir X (-43.5,-46.4). Sonra zemine ait değerler plastisite kartı içine noktalanır (Y). q X ve Y noktaları birleştiren doğrunun likit limit apsisindeki değeri ws'yi verecektir. Y zemini için büzülme limiti 14 olarak belirlenir. Bu yöntemin kullanımı ile bulunan ws değerinin en az deneyle bulunan kadar doğru olduğu söylenebilir. Plastisite İndisi (PI, Ip): Zeminin plastik özellik n gösterdiği su muhtevası aralığıdır. İnce daneli zeminlerin sınıflandırılmasında kullanılır. Zemin I p = w L – wP Plastik değil Çok az plastik 0 Rötre Limiti Plastik Limit Likit Limit Plastik n IL = Su İçeriği Ip (%) 0 1 - 5 Düşük plastisite 5 - 10 Orta plastisite 10 - 20 Yüksek plastisite 20 - 40 Çok yüksek plastisite 40 Likitlik İndisi (IL): Likitlik indisi, kıvam limitlerinin laboratuvarda belirlenmesinden sonra arazideki durumu belirtmek için hesaplanır. IL, zeminin jeolojik geçmişinin bir göstergesi olabilir. Normal konsolide killerde IL≈1 iken, aşırı konsolide killerde sıfıra yaklaşmaktadır (IL=0). wn − wP wn − wP = wL − wP IP 27 n Relatif Kıvam (IC):. Ic Ic = wL − wn wL − wn = wL − wP IP Zemin Kıvamı 0 – 0.25 Çok yumuşak 0.25 - 0.50 Yumuşak 0.50 - 0.75 Orta katı 0.75 - 1.00 Katı > 1 Sert A AY tu İK o VR s N Sİ er an I D sm ği O ni r. ka . D Me of in Pr m Ze n Aktivite (AC): Kilin değişen su muhtevalarında hacim değişimleri gösteren indis olarak tanımlanır. Montmorillonit kökenli killer aktif, Kaolen kökenli killer ise düşük aktivitelidir. Örneğin, plastikliği düşük olan kaolen killerinin, sıvıdan yarı-katı hale dönüşürken az hacim değişikliği göstermesi beklenir. IP AC = %Kil Ac > 1.25 Aktiflik durumu Aktif 1.25 - 0.75 Normal < 0.75 Düşük aktiviteli 28 n İnce daneli zeminlerin sınıflandırılmasında, tamamen wL ve IP indisine dayanarak oluşturulan Plastisite Grafiği kullanılır. Orta Plastisiteli Düşük Plastisiteli Yüksek Plastisiteli A AY tu İK o VR s N Sİ er an I D sm ği O ni r. ka . D Me of in Pr m Ze Plastisite İndisi 60 Kil 40 Silt 20 0 0 20 35 100 50 Likit Limit U-Çizgisi A-Çizgisi 29 A AY tu İK o VR s N Sİ er an I D sm ği O ni r. ka . D Me of in Pr m Ze Sizlere verilen uygulamaları, yapmayı unutmayınız ! 30