lys cografya sb - Zafer Yayınları

TEŞEKKÜR
Bu kitabın hazırlanmasında emeğini hiç esirgemeden çok titiz çalışarak,
güzel bir eser ortaya koyan Ankara Zafer Dershanesi Coğrafya Öğretmenleri
Hasan Basri EKİCİ, Tufan BOZOK ve M.Alper KOÇAK’a ve dizgisinden
baskısına kadar kitaba emek veren tüm çalışanlara teşekkür ederim.
Ali DEMİR
Zafer Yayınları Kurucusu
COPYRIGHT ZAFER EĞİTİM VE ÖĞRETİM LİMİTED ŞİRKETİ
BU KİTAP ZAFER DERSHANELERİ YAYINIDIR.
HER HAKKI SAKLIDIR. KİTAPTAKİ TESTLER VE SORULAR
AYNEN YA DA DEĞİŞTİRİLEREK YAYIMLANAMAZ.
YENİ MÜFREDATA TÜMÜYLE UYGUN
ANKARA
Dizgi – Grafik
Zehra BÜLBÜL – Muharrem ÇELİK – Mevsimben TEMİZER – Tolga YURDASAHİP
ISBN 978-605-387-079-1
İSTİKLAL MARŞI
Korkma, sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak;
Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak.
O benim milletimin yıldızıdır, parlayacak;
O benimdir, o benim milletimindir ancak.
Çatma, kurban olayım, çehreni ey nazlı hilâl!
Kahraman ırkıma bir gül! Ne bu şiddet, bu celâl?
Sana olmaz dökülen kanlarımız sonra helâl...
Hakkıdır, Hakk'a tapan, milletimin istiklâl!
Ben ezelden beridir hür yaşadım, hür yaşarım.
Hangi çılgın bana zincir vuracakmış? Şaşarım!
Kükremiş sel gibiyim, bendimi çiğner, aşarım.
Yırtarım dağları, enginlere sığmam, taşarım.
Garbın âfâkını sarmışsa çelik zırhlı duvar,
Benim iman dolu göğsüm gibi serhaddim var.
Ulusun, korkma! Nasıl böyle bir imanı boğar,
"Medeniyet!" dediğin tek dişi kalmış canavar?
Arkadaş! Yurduma alçakları uğratma, sakın.
Siper et gövdeni, dursun bu hayâsızca akın.
Doğacaktır sana va'dettiği günler Hakk'ın...
Kim bilir, belki yarın, belki yarından da yakın.
Bastığın yerleri "toprak!" diyerek geçme, tanı:
Düşün altındaki binlerce kefensiz yatanı.
Sen şehit oğlusun, incitme, yazıktır, atanı:
Verme, dünyaları alsan da, bu cennet vatanı.
Kim bu cennet vatanın uğruna olmaz ki fedâ?
Şühedâ fışkıracak toprağı sıksan, şühedâ!
Cânı, cânânı, bütün varımı alsın da Hüdâ,
Etmesin tek vatanımdan beni dünyada cüdâ.
Ruhumun senden, İlâhi, şudur ancak emeli:
Değmesin mabedimin göğsüne nâmahrem eli.
Bu ezanlar –ki şahadetleri dinin temeli–
Ebedî yurdumun üstünde benim inlemeli.
O zaman vecd ile bin secde eder –varsa– taşım,
Her cerîhamdan, İlâhi, boşanıp kanlı yaşım,
Fışkırır ruh–ı mücerred gibi yerden na'şım.
O zaman yükselerek arşa değer belki başım.
Dalgalan sen de şafaklar gibi ey şanlı hîlâl!
Olsun artık dökülen kanlarımın hepsi helâl.
Ebediyen sana yok, ırkıma yok izmihlâl:
Hakkıdır, hür yaşamış, bayrağımın hürriyet;
Hakkıdır, Hakk'a tapan, milletimin istiklâl!
Mehmet Âkif Ersoy
10. YIL MARŞI
Çıktık açık alınla on yılda her savaştan;
On yılda on beş milyon genç yarattık her yaştan;
Başta bütün dünyanın saydığı başkumandan,
Demir ağlarla ördük anayurdu dört baştan.
Türk'üz: Cumhuriyet'in göğsümüz tunç siperi;
Türk'e durmak yaraşmaz, Türk önde, Türk ileri!
Bir hızda kötülüğü, geriliği boğarız,
Karanlığın üstüne güneş gibi doğarız.
Türk'üz, bütün başlardan üstün olan başlarız;
Tarihten önce vardık, tarihten sonra varız.
Türk'üz: Cumhuriyet'in göğsümüz tunç siperi;
Türk'e durmak yaraşmaz, Türk önde, Türk ileri!
Çizerek kanımızla öz yurdun haritasını,
Dindirdik memleketin yıllar süren yasını;
Bütünledik her yönden istiklâl kavgasını...
Bütün dünya öğrendi Türklüğü saymasını!
Türk'üz: Cumhuriyet'in göğsümüz tunç siperi;
Türk'e durmak yaraşmaz, Türk önde, Türk ileri!
Örnektir milletlere açtığımız yeni iz;
İmtiyazsız, sınıfsız, kaynaşmış bir kitleyiz:
Uyduk görüşte bilgiye, gidişte ülküye biz.
Tersine dönse dünya yolumuzdan dönmeyiz.
Türk'üz: Cumhuriyet'in göğsümüz tunç siperi;
Türk'e durmak yaraşmaz, Türk önde, Türk ileri!
Söz: Behçet Kemal Çağlar, Faruk Nafiz Çamlıbel
Müzik: Cemal Reşit Rey
Sevgili Öğrenciler,
Amacınız, üniversite sınavını kazanmak, üniversiteli olmak. Bu nedenle, yaşamınızın önemli bir
dönüm noktasında bulunuyorsunuz. Böylesi bir noktada, üniversitenin herhangi bir öğretim programını rastgele tercih edip kazanmanın ötesinde, istediğiniz öğretim programına girmeyi temel amaç kılmanız gerekiyor. Çünkü tercih edip kazanacağınız üniversite öğretim programı, bir bakıma geleceğinizi belirleyecektir. Ancak, şu da biliniyor ki, ülkemizde, her öğrencinin istediği üniversite öğretim programına girmesi bir yana, üniversite sınavlarını kazanması ve üniversiteli olması artık kolay değil. Sorun,
üniversite sınavlarına başvuran aday sayısının yüz binleri bulmasından; buna karşılık üniversite öğretim
programlarındaki kontenjanların sınırlılığından kaynaklanıyor. Bu durumda, yüz binlerin arasından sıyrılıp öne çıkarak üniversite sınavlarında başarılı olabilmenin birtakım koşullarıyla karşı karşıyasınız
demektir.
Birinci koşul, yeteneğinize uygun, başarınızla orantılı üniversite öğretim programlarını sağlıklı bir
biçimde seçmektir.
İkinci koşul, düzenli, disiplinli, verimli bir çalışma temposu tutturmaktır.
Üçüncü koşul, üniversite sınavlarına hazırlık amacıyla çıkarılan ciddi yayınlarla çalışmanızı destekleyip sürdürmektir.
Zafer Yayınları, çalışmalarınızı desteklemek amacıyla, özgün, titiz, yoğun çalışma ürünü olan ve
yeni sisteme tamamiyle uygun yeni serisini hizmetinize sunmaktan gurur duymaktadır.
Elinizdeki LYS Coğrafya Soru Bankası bu amaca hizmet eden ve sizlerin bu yöndeki gereksiniminizi karşılayacak yönde hazırlanmış yetkin bir başvuru kaynağıdır. LYS Coğrafya Soru Bankası kitabı Lisans Yerleştirme Sınavında yer alacağı düşünülen konulardan çıkabilecek, zorluk katsayısı LYS'ye
uygun özgün soruları içermektedir.
Şimdiye değin yayımlanan soru bankalarından nitelikçe çok daha üstün olan bu kitap sekiz
bölümden oluşmaktadır.
Her bölümde, test sorularına geçilmeden önce, o bölüme ilişkin bilgi alanının temel çizgileriyle,
karakteristik özellikleriyle gözden geçirilmesini sağlayan konu özetleri yer almaktadır. Özenle hazırlanan bu konu özetlerinin ayrıntılardan sıyrılmış fakat konunun özünü yakalayan metinler ol-maları büyük
önem taşımaktadır. Konu özetlerini bu yönleriyle değerlendirmek gerekir.
Konu özetlerinin dışında, her bölüm, konuyu hiç boşluk bırakmaksızın alt bölümlerine ayrılmış ve
konuları hiyerarşik olarak tarayan sorulardan oluşmuş, geçerliliği ve güvenirliliği sınanmış, yeterli sayıda testlerle tamamlanmıştır. Gerek konu özetleri gerekse konu testleri kapsam ve nitelik açısından
sınav sistemindeki değişiklikler, ÖSYM standartları dikkate alınarak hazırlanmıştır.
Bu kitaptan yararlanarak yapacağınız alıştırmalar, daha önce öğrendiğiniz kavramların, terimlerin, zihninizde somut biçimler kazanmasını, giderek daha da netleşmesini sağlayacaktır. Tüm soruları
eksiksiz çözdüğünüzde, eminim, kendinizi LYS'deki Coğrafya sorularını çözmeye hazır hissedeceksiniz.
Okuldan üniversiteye uzanan bu yolda, tüm öğrencilerimize başarılar diliyorum.
Ankara
ALİ DEMİR
Zafer Yayınları Kurucusu
İÇİNDEKİLER
1. BÖLÜM :
DOĞAL SİSTEMLER
Test – 1 – 2 – 3 – 4 – 5 – 6 ..........................................................................................................................................9 - 26
2. BÖLÜM :
BEŞERİ SİSTEMLER
Test – 1 – 2 – 3 – 4 ....................................................................................................................................................27 - 38
3. BÖLÜM :
MEKÂNSAL SENTEZ: TÜRKİYE
Test – 1 – 2 – 3 – 4 – 5 – 6 – 7 – 8 – 9 – 10 – 11 – 12 – 13 – 14 – 15 – 16 – 17 – 18 – 19 – 20 – 21 – 22 – 23 ............39 - 108
4. BÖLÜM :
KÜRESEL ORTAM: BÖLGELER VE ÜLKELER
Test – 1 – 2 – 3 – 4 – 5 – 6 – 7 – 8 – 9 – 10 – 11 – 12 – 13 – 14 – 15 – 16 – 17 – 18 – 19 – 20 – 21 ..........................109 – 170
5. BÖLÜM :
ÇEVRE VE TOPLUM
Test – 1 – 2 – 3 – 4 – 5 – 6 – 7 – 8 – 9 – 10 – 11 – 12 – 13 – 14 – 15 ..............................................................................171 – 216
Doğal Sistemler / Bölüm – 1
9
TEST
BİTKİ TOPLULUKLARI
VE ÖZELLİKLERİ
3.
Bitki tür ve toplulukları temel özellikleri dikkate
alındığında ağaç, çalı ve ot formasyonu olmak
üzere üçe ayrılmaktadır. Bir bölgenin doğal bitki
örtüsünü belirleyen temel etmen ise iklim koşullarıdır.
Buna göre aşağıdaki seçeneklerde verilen iklim
bölgelerinden hangisinde orman örtüsü daha zengindir?
A) Ekvatoral
B) Savan
C) Ilıman karasal
D) Tundra
E) Kutup
A)
B)
C)
D)
E)
4.
Aşağıdaki tabloda bazı iklim bölgelerinin doğal
bitki örtüleri hakkında bilgiler verilmiştir.
İklim
Bölgesi
I
Çöl
Doğal Bitki
Örtüsü
Özellikleri
Suyu tutabilen
Kaktüs,
gövdeye sahip bu
palmiye vb. bitkilerin yaprakları
oldukça küçüktür.
Düşük kış sıcaklıklarına dayanıklı
İğne yapraklı
II Tundra
olan iğne yapraklı
ormanlar
ormanlardan oluşur.
Sıcaklık ve nem
Sürekli yeşil
ihtiyacı olan ağaçkalan, geniş
III Ekvatoral
lardan oluşan bu
yapraklı
ormanlar oldukça
ormanlar
sıktır.
IV
V
Ilıman
Karasal
Kutup
Step
İlkbahar yağışlarıyla yeşeren cılız
otlar erken gelen
yaz kuraklığıyla
sararır.
Sıcaklığın yıl
boyunca 0°C’nin
Doğal bitki
altında olması bitörtüsü yok.
kilerin gelişmesini
engellemiştir.
İklim değişiklikleri
Beşeri faaliyetler
Kıtaların kayması
Diğer canlılar
İklim koşulları
Bitkilerin en önemli ihtiyacı sudur. Bitkiler suyu
topraktan kökleri yardımıyla sağlarlar. Ancak bu
kaynak her bölgede yaygın olarak bulunmaz.
Yeryüzünün kurak ve yarı kurak bölgelerinde su
azlığı nedeniyle bitki örtüsünün cılızlaştığı görülmektedir.
Buna göre, aşağıdaki bölgelerden hangisinin bitki
örtüsü kuraklık nedeniyle cılızdır?
A)
B)
C)
D)
E)
5.
ZAFER YAYINLARI
2.
Bitkilerin yeryüzüne dağılışını etkileyen temel
etmen fiziki faktörler olmuştur.
Aşağıdakilerden hangisi bitkilerin dağılışında belirleyici olan fiziki faktörlere örnek olarak gösterilebilir?
ZAFER YAYINLARI
1.
1
Orta Afrika
Güneydoğu Asya
Kuzey Afrika
Amazon Havzası
Kuzeybatı Avrupa
Aşağıdaki haritada Dünya’nın bazı kesimlerinde
ormanların gelişmesini olumsuz etkileyen coğrafi
faktörler belirtilmiştir.
Yüzeyin buzullarla
kaplı olması
I
II
Yaz
kuraklığı
V
Ekvator
Düşük
sıcaklık
III
Çöl iklimi
görülmesi
Engebeli IV
yer şekilleri
Tabloda hangi iklim bölgesine ilişkin verilen bilgi
yanlıştır?
Buna göre haritadaki taralı alanların hangisinde
orman örtüsü gelişmesini olumsuz etkileyen faktör
yanlış verilmiştir?
A) I
A) I
B) II
C) III
D) IV
E) V
B) II
C) III
D) IV
E) V
Bölüm – 1 / Doğal Sistemler
10
6.
Aşağıdakilerden hangisi doğal bitki örtüsünün tahrip edilmesine neden olan beşeri faktörlere örnek
olarak gösterilemez?
10. Ot formasyonları; iklim, toprak ve yer şekilleri gibi
şartların ağaç yetişmesine imkân vermediği yerlerde, belirli zamanlarda yetişen ot cinsinden bitkilerin oluşturduğu topluluklardır.
A) Savaşlar
B) Tarım alanları açma
C) Hayvan otlatma
D) Yıldırım düşmesi
E) Orman yangınları
Aşağıdakilerden hangisi sadece tropikal bölgelerde oluşan ot türü bitki örtülerinden biridir?
A)
B)
C)
D)
E)
7.
III
V
IV
I
Yukarıdaki haritada yerleri gösterilen bitki örtülerinden hangisi yanlış verilmiştir?
8.
A)
B)
C)
D)
E)
I - Savan
II – Yağmur Ormanları
III – Tayga Ormanları
IV - Maki
V – Muson ormanları
I.
II.
III.
IV.
Yağış azlığı ve yetersizliği
Şiddetli buharlaşma
Engebeli yer şekilleri
Yaz yağışları
ZAFER YAYINLARI
II
Ekvator
Tundralar
Savanlar
Taygalar
Stepler
Makiler
11. Çalı formasyonu; ormanların tahribi sonucunda
oluşan kısa boylu ağaççıkların oluşturduğu topluluktur.
I. Maki
II. Garig
III. Psödomaki
IV. Savan
Yukarıdakilerden hangileri çalı formasyonuna ait
bitkilere örnek olarak gösterilemez?
A) Yalnız III
B) Yalnız IV
C) I ve IV
D) II ve III
E) III ve IV
Yukarıdakilerden hangileri bir bölgede orman bitki
örtüsünün gelişmesine engel olmaz?
12. Aşağıdaki iklim bölgelerinden hangisinde düşük
sıcaklık koşulları altında bile olsa orman örtüsü
gelişmiştir?
A) I ve II
B) I ve III
C) I ve IV
D) II ve III
E) III ve IV
Bitki tür ve topluluklarının temel özellikleri dikkate
alındığında ağaç, çalı ve ot formasyonu olmak
üzere üçe ayrılmaktadır.
I
II
Belirli zamanlarda yağan yağışa veya tamamı toprağın derinliklerine sızmayan suya bağlı
olarak yetişen, cılız bitkilerin oluşturduğu topluluktur.
Yağış, sıcaklık ve toprak şartlarının elverişli,
yetişme
devresinin
uzun olduğu hemen
her yerde görülür.
Yukarıdaki tabloda belirtilen doğal bitki örtüsü formasyonları aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
A)
B)
C)
D)
E)
II
Orman
Çalı
Orman
Çalı
Ot
II
Çalı
Ot
Ot
Step
Orman
A) Sert Karasal
C) Ekvatoral
ZAFER YAYINLARI
9.
B) Ilıman Karasal
D) Akdeniz
E) Tundra
13. Geniş yapraklı ormanlar; sıcaklığın fazla, yağışın
ise yeterli olduğu iklim bölgelerinde gelişen bitki
formasyonlarıdır. Kurak bir dönemin yaşanması bu
ormanların gelişmesini olumsuz etkiler.
V
IV
Ekvator
III
I
II
Yukarıdaki haritada taralı olarak gösterilen bölgelerden hangisinde kurak bir dönem yaşanmasına
rağmen orman örtüsü gelişmiştir?
A) I
B) II
C) III
D) IV
E) V
Doğal Sistemler / Bölüm – 1
11
14. Akdeniz ikliminin etkili olduğu alanlarda çalı formasyonunu oluşturan maki türü bitkiler yaygındır.
III
IV
Ekvator
17. Aşağıdaki doğal bitki örtülerinden
Ekvator’a daha uzak alanlarda görülür?
A)
B)
C)
D)
E)
V
II
hangisi
Çalı
Step
Savan
Tayga Ormanları
Geniş Yapraklı Orman
I
A) I
B) II
C) III
D) IV
E) V
15. Çayırlar; orta kuşak karasal ikliminin yarı nemli
sahalarında veya …………………………… görülen ve yaz boyu yeşil kalan, bozkırlardan daha gür
ot topluluklarıdır. Yazların serin ve yağışlı geçmesi, çayırların yeşil kalmasını sağlamaktadır.
ZAFER YAYINLARI
Yukarıdaki haritada gösterilen merkezlerden hangisinde çalı bitki örtüsüne rastlanmaz?
18. Aşağıdaki şekillerde bitki örtüsünün enleme ve
yükseltiye göre değişimi gösterilmiştir.
Yukarıdaki parçada boş bırakılmış olan yer aşağıdakilerden hangisiyle tamamlanmalıdır?
A)
B)
C)
D)
E)
16.
yüksek dağlarda
kutup bölgelerinde
Akdeniz iklim bölgelerinde
engebeli arazilerde
delta ovalarında
Yağış (mm)
Bitkilerin yükseltiye bağlı olarak bir yamaç
boyunca oluşturduğu kuşaklar.
Sıcaklık (°C)
90°
40
300
75°
30
65°
200
55°
20
100
1
2
3 4
5 6
7
8
9 10 1
12
0
AYLAR
Yukarıdaki grafikte sıcaklık ve yağış özellikleri verilen bir bölgede aşağıdaki bitki örtülerinden hangisi görülür?
30°
ZAFER YAYINLARI
10
0°
Dünya’da enlemlere göre bitki kuşakları.
Bitki örtüsünün şekillerde gösterildiği gibi değişmesi aşağıdakilerden hangisiyle açıklanabilir?
A)
B)
C)
D)
E)
A) Step
B) Tayga Ormanları
C) Savan
D) Çalı
E) Geniş Yapraklı Orman
1.A
2.B
3.E
4.C
5.D
6.D
7.A
8.E
E
10.B
Yağışın artmasıyla
Sıcaklığın azalmasıyla
Basıncın azalmasıyla
Rüzgar şiddetinin azalmasıyla
Dünya’nın şekliyle
11.B
12.A
13.A
14.E
15.A
16.C
17.D
18.B
Bölüm – 1 / Doğal Sistemler
12
LEVHA HAREKETLERİNİN ETKİLERİ
SICAK SU KAYNAKLARI
1.
3.
Aşağıdaki haritada yeryüzünü oluşturan büyük
levhalar ve hareket yönleri gösterilmiştir.
TEST
2
I. İki okyanusal levhanın birbirine yaklaştığı yerde
sıradağlar oluşur.
II. İki kıtasal levhanın birbirine yaklaştığı yerde
litosfer incelir ve yeni okyanus tabanları oluşur.
ZAFER YAYINLARI
III. Okyanus tabanlarında levhaların birbirinden
uzaklaştığı yerlerde yükselmeye başlayan
magma, levha sınırlarında katılaşarak levhaların hareketine neden olur.
IV. Yüzeye ulaşan magma okyanus tabanında
yanardağları oluşturur.
Levha tektoniği hakkında yukarıdaki bilgilerden
hangileri yanlıştır?
Buna göre sadece haritadaki bilgilerden yararlanılarak aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir?
A) I ve II
B) I ve III
D) II ve IV
C) I ve IV
E) III ve IV
A) Engebeli bölgeler levhaların ortasında yer alır.
B) Levhaların birbirine yaklaştığı yerlerde yeni
okyanuslar oluşmuştur.
C) Atlas ve Hint okyanuslarının ortasındaki levha
sınırlarının çoğunda levhalar birbirinden uzaklaşmaktadır.
D) Grönland ayrı bir levhadır.
E) Avrasya levhasının diğer tüm levhalarla sınırı
vardır.
4.
2.
1912’de Alman bilim insanı Alfred Wegener, günümüzden yaklaşık 250 milyon yıl önce tek parça
halinde olan kara kütlesine “pangea” adını verdi.
Zaman içinde pangea parçalandı ve ayrı ayrı kara
parçalarına dönüştü. Kıtalar günümüzde de bu
hareketlerine devam etmektedir.
Yukarıdaki şekilde yerin iç yapısı gösterilmiştir.
Şekilde görülen manto bakasının ………………….,
üzerinde yüzer halde bulunan levhaların hareket
etmesinin en önemli nedenidir.
Yukarıdaki parçada boş bırakılmış olan yer aşağıdakilerden hangisiyle tamamlanmalıdır?
A) ince olması
B) çeşitli minerallerden oluşması
C) durgun olması
D) sıvı halde olması
E) kalın olması
ZAFER YAYINLARI
I. Kıta sınırlarının birbirleriyle bir yapbozun parçaları gibi birleşebilmeleri
II. Yavaş hareket eden ancak araziyi etkili şekilde
şekillendiren buzulların kutuplara yakın bölgelerde daha etkili olmaları
III. Tarih öncesi devirlerde yaşayan bir çok canlının fosillerinin hem Amerika’nın hem de
Afrika’nın güney uçlarında bulunması
IV. Tropikal kuşaktaki sığ ve sıcak olan sularda
çok çeşitli mercan türlerinin bulunması
Yukarıdaki örneklerden hangileri Alfred Wegener
öncülüğünde geliştirilen “Kıtaların Kayması” teorisini desteklemektedir?
A) I ve II
B) I ve III
D) II ve III
C) I ve IV
E) III ve IV
Doğal Sistemler / Bölüm – 1
5.
13
8.
Gayzer (kaynaç), belli zaman aralıklarıyla havaya
su ve buhar fışkırtan bir sıcak su fıskiyesidir.
Yeraltındaki sıcak kayalar, suları kaynama noktasına yakın derecede ısıtır. Su kaynadığında basıncı yükselir ve üzerindeki daha ılık suyu, 500 m’ye
kadar çıkabilen bir su kulesi şeklinde yukarı fırlatır.
ABD’de yer alan Yellowstone Ulusal parkındaki
çoğu gayzer çok dakik şekilde su püskürtmektedir. Ancak bu kaynaklar Türkiye’de görülmemektedir.
Yeryüzündeki aktif volkanların büyük kısmı “Ateş
Çemberi” olarak tanımlanan, Pasifik Okyanusu
kıyılarına karşılık gelen yerlerde bulunmaktadır.
Aşağıdakilerden hangisi aktif volkanların bulunduğu, “Ateş Çemberi” olarak tanımlanan bölgede yer
alan ülkelerden biri değildir?
A) Japonya
B) Şili
D) Filipinler
C) ABD
E) Hindistan
A) Kıyılarında haliçlerin bulunmaması
B) Özellikle güney kesimlerinde karstik arazilerin
yaygın olması
C) Birinci dereceden deprem bölgesi olması
ZAFER YAYINLARI
Parçada belirtilen kaynak türünün Türkiye’de
görülmemesi aşağıdakilerden hangisiyle açıklanabilir?
9.
Aşağıdaki haritada Türkiye’nin de içerisinde yer
aldığı önemli deprem kuşakları gösterilmiştir.
D) Jeolojik açıdan genç bir araziye sahip olması
E) Aktif volkanların bulunmaması
6.
Aşağıda İzlanda hakkında bazı bilgiler verilmiştir.
I. Atlas Okyanusu’nun kuzeyinde yer alan ve
daha çok püskürük kayaçlardan oluşan bir ada
ülkesidir.
Aşağıdakilerden hangisinin dağılışı bu alanların
dağılışıyla paralellik göstermez?
II. Ahşap gibi doğal yapı malzemeleri oldukça
azdır.
A) Sıcak su kaynakları
B) Faylı araziler
III. Başkent Reykjavik’teki tüm binalar ve yollar
jeotermal kaynaklardan sağlanan sıcak sularla
ısıtılmaktadır.
C) Karstik bölgeler
D) Volkanik bölgeler
E) Levha sınırları
IV. 2011 verilerine göre nüfusun yalnızca 319.000
kişidir.
İzlanda’nın yukarıdaki özelliklerinden hangileri arazisinin volkanik yapılı olduğunu göstermez?
B) I ve III
D) II ve IV
7.
C) II ve III
E) III ve IV
Sıcak su kaynakları açısından zengin olan bir yöre
hakkında aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
ZAFER YAYINLARI
A) I ve II
10. Levha sınırları ile sadece volkanlar ve depremlerin
dağılışı değil aynı zamanda sıcak su kaynaklarının
dağılışı da paralellik gösterir. Yer altından gelen
sıcak sular fayları takip ederek yeryüzüne ulaşır.
……………………………. gibi ülkeler levha sınırlan çevresinde yer aldıklarından bu ülkelerde sıcak
su kaynaklarına sıkça rastlanır.
Parçada boş bırakılmış olan yerlere aşağıdaki
ülkelerden hangileri yazılamaz?
A) Tektonik depremlerin görülme olasılığı yüksektir.
A) Japonya, Filipinler, Endonezya ve Malezya
B) Yer kabuğunun hareketli kısımlarındandır.
C) İzlanda, Türkiye, Yunanistan ve İran
C) Yer yapısı kırıklıdır.
D) ABD, Meksika, Peru ve Şili
D) Volkanik faaliyetler görülebilir.
E) İspanya, Portekiz, Fransa ve İtalya
E) Zonguldak ve çevresiyle oluşum yaşı aynıdır.
B) İsveç, Norveç, Danimarka ve Finlandiya
Bölüm – 1 / Doğal Sistemler
14
11. Birbirine yakın coğrafyalarda yer alan ülkeler olan
Avustralya ve Yeni Zelanda’da yeraltından çıkan
suların sıcaklıklarının farklı olması aşağıdakilerden
hangisinin sonucudur?
14. Bir bölgede aşağıdaki kaynak türlerinden hangisinin bulunması arazinin genç yapılı ve volkanik
olduğunu göstermektedir?
A) Gayzer
A) Yüz ölçümlerinin
B) Vadi
B) Ortalama yükseltilerinin
C) Artezyen
C) Yer şekillerinin
D) Yamaç
D) Levha sınırında olup olmamalarının
E) Karstik
12. (I) İzlanda, Atlas Okyanusu’nun kuzeyinde, gayzerler, kaplıcalar, buzullar ve yanardağlar ülkesi olarak tanınır. (II) İzlanda’da nüfusun büyük çoğunluğu Başkent Reykjavik'te yaşamaktadır. (III)
Volkanik bir ada olan İzlanda'da, ahşap gibi doğal
inşa ürünleri bulunmamaktadır. Ülkede çok az taş
bina olduğu gibi bina çatıları genelde demir malzemeden inşa edilmiştir. (IV) İzlanda, orta Atlantik
çizgisi olarak da bilinen okyanus ortası sırtı üzerinde bulunur. (V) İzlanda da volkanik göl ve sıcak su
kaynakları arazinin oldukça yaşlı olduğunun işaretleridir.
ZAFER YAYINLARI
E) İklim koşullarının
15. Aşağıdakilerden hangisi sıcak su kaynaklarının
yaygın olduğu arazilerin özelliklerinden biri değildir?
A) Genç oluşumludur
B) Aktif fay hatları yaygındır
C) Karaların iç kısımlarında yer almaktadır
D) Levha sınırlarında yer almaktadır
Yukarıdaki parçada numaralandırılmış ifadelerden
hangisi yanlıştır?
B) II
C) III
D) IV
E) V
13. Türkiye’ye gelen turist kafilesi Yalova, Armutlu,
Afyon ve Gönen kaplıcalarını ziyaret etmişlerdir.
Turistlerin kaplıcalara ilgisi büyük olurken kendi
ülkelerinde kaplıcaların olmadığını ifade etmişlerdir.
Yukarıda verilen metne göre turistlerin aşağıdaki
ülkelerin hangisinden geldiği söylenemez?
1.C
ZAFER YAYINLARI
A) I
E) Jeotermal bölge olarak adlandırılırlar
16. Aşağıdakilerden hangisi sıcak su kaynaklarından
faydalanma yollarından biri değildir?
A) Filipinler
A) Elektrik üretimi
B) Hindistan
B) Kaplıca turizmi
C) Hollanda
C) Su sporları
D) Finlandiya
D) Evlerin ve seraların ısıtılması
E) İsveç
E) Isıtma gerektiren sanayi üretimi
2.D
3.A
4.B
5.E
6.D
7.E
8.E
9.C
10.B
11.D
12.E
13.A
14.A
15.C
16.C
Doğal Sistemler / Bölüm – 1
15
BİYOÇEŞİTLİLİK, CANLILARIN
DAĞILIŞINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER
3.
4.
2.
Daha önceki jeolojik devirlerde de meydana gelen
iklim değişikliklerinin günümüzde çok kısa süreler
içerisinde gerçekleşmesi aşağıdakilerden hangisiyle açıklanabilir?
C) III
D) IV
E) V
B) İnsan ömrünün uzaması
ZAFER YAYINLARI
Yukarıdaki haritada gösteren noktalardan hangisinde biyoçeşitlilik daha fazladır?
B) II
3
A) Tarım faaliyetlerinin yaygınlaşması
Deniz
A) I
TEST
Penguen ve fok gibi hayvanlar aşağıdaki biyomlardan hangisine ait canlı türleridir?
C) Okyanusların karalardan daha geniş yer tutması
D) Ekstrem olayların daha sık yaşanması
E) Fosil yakıt kullanımının çok fazla olması
5.
Yer şekilleri ve iklim özellikleri düşünüldüğünde
aşağıdaki bölümlerden hangisinde biyoçeşitliliğin
daha az olduğu söylenebilir?
A) Çöl biyomu
B) Kutup biyomu
A) Antaly
C) Yağmur ormanların biyomu
B) Doğu karadeniz
D) Dağ biyomu
C) Konya
E) Çayır biyomu
D) Batı Karadeniz
3.
I. Ekvatoral yağmur ormanları biyomu
II. Çöl biyomu
III. Savan biyomu
IV. Kutup biyomu
Yukarıdaki biyomlardan hangi ikisinde biyoçeşitlilik daha azdır?
ZAFER YAYINLARI
E) Menteşe
6.
Benzer bitki ve hayvan türlerinin yaşadığı alanlara
“biyom” denir.
Ülkemizde yer alan aşağıdaki biyomlardan hangisinin etki alanı daha geniştir?
A) Step biyomu
B) Çayır biyomu
C) Çalılık biyomu
A) I ve II
B) I ve III
D) II ve IV
C) II ve III
E) III ve IV
D) İğne yapraklı orman biyomu
E) Geniş yapraklı orman biyomu
Bölüm – 1 / Doğal Sistemler
16
7.
10.
Biyoçeşitliliğin hem ekonomik hem de ekolojik
yararları vardır.
Buna göre, aşağıda verilenlerden hangisi biyoçeşitliliğin daha çok ekolojik yararlarındandır?
Biyomlarda var olan özellikler kesin sınırlarla
ayrılmamakla birlikte, önemli farklılıklar da gösterir.
Buna göre aşağıdaki biyomlardan hangileri arasındaki iklim koşulları açısından benzerlikler daha
fazladır?
A) Yiyecek ihtiyacını karşılaması
B) Bazı sanayi kollarına hammadde sağlaması
C) Madde döngülerinin devamını sağlaması
D) Turizmi geliştirmesi
A)
Ekvatoral – Çöl
B)
Muson – Savan
C) Kutup – Okyanusal
E) İlaç yapımında yararlanılması
D) Karasal – Okyanusal
ZAFER YAYINLARI
E)
8.
11.
Göl – Dağ
I. Ekvatoral iklim bölgeleri
II. Orta kuşak karalarının batı kıyıları
III. Muson Asyası
IV. Yarı nemli karasal bölgeler
Ekvator
V. Dönenceler çevresi
Yukarıda verilen alanlardan hangisinde biyoçeşitlilik diğerlerinden daha azdır?
Yukarıdaki haritada taralı olarak verilen alanların
hangi ikisi aynı biyom içerisinde yer alır?
A) I ve II
B) I ve III
9.
B) II
I. Toprak
II. Yağış
12.
E) V
Buna göre yukarıda boş bırakılan yere aşağıda
verilenlerden hangisi getirilmelidir?
IV. Hayvan türleri
A) Habitat
V. Yeraltı kaynakları
B) Biyoçeşitlilik
Yukarıda verilenlerden hangisi bir bölgede gelişen
biyomu oluşturan unsurlardan değildir?
C) Ekosistem
B) II
D) IV
Bir yerdeki canlıların tür ve sayı bakımından zenginliğine …………… denir.
III. Bitki örtüsü
A) I
C) III
E) IV ve V
ZAFER YAYINLARI
D) III ve V
A) I
C) II ve IV
C) III
D) IV
E) V
D) Biyosfer
E) Enerji
Doğal Sistemler / Bölüm – 1
17
13.
16. Hem Ekvator’dan kutuplara doğru gidildikçe hem
de alçak yerlerden yükseklere çıkıldıkça biyoçeşitliliğin azalması aşağıdakilerden hangisinin değişmesiyle açıklanabilir?
Ekvator
A) Sıcaklık
D) Nemlilik
Yukarıdaki haritada taralı olarak verilen alanlardan
hangilerinde biyoçeşitlilik daha azdır?
B) I ve III
D) III ve V
C) Rüzgarlar
E) Yağış
C) III ve IV
E) IV ve V
ZAFER YAYINLARI
A) I ve II
B) Basınç
17.
I.
II.
III.
IV.
V.
Okyanus akıntılarının karşılaştığı yerler
Tropikal denizlerdeki mercan resifleri
İç denizler
Kutuplar çevresi
Gelgit etkisinin fazla olduğu yerler
Yukarıdaki verilen alanlardan hangileri denizlerde
biyoçeşitliliğin en fazla olduğu yerlerdendir?
14. Türkiye’de biyoçeşitliliğin fazla olmasında;
I. Yer şekilleri
A) I ve II
II. Özel konumu
B) I ve III
D) III ve IV
III. Yeraltı kaynakları
C) II ve V
E) IV ve V
özelliklerinden hangileri etkili olmamıştır?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve II
C) Yalnız III
E) II ve III
18. Her biyomun kendine özgü bitki ve hayvan türleri
bulunmaktadır. Ülkemizde step, çayır, çalılık, dağ,
iğne yapraklı orman biyomları bulunmaktadır.
Buna göre, aşağıdaki canlılardan hangisine yaygın
olarak Türkiye’de rastlanmaz?
A) Tilki
B) Fok
D) Kurt
Karasal biyomlar çoğunlukla bitki örtülerine göre
gruplandırılır.
Buna göre, yukarıdaki Türkiye haritasında taralı
olarak verilen alanların hangilerinde yer alan
biyomlar birbirine daha çok benzer?
ZAFER YAYINLARI
15.
C) Ayı
E) Yılan
19. Biyoçeşitliliğin bozulması veya azalmasında birçok faktör etkili olmaktadır.
Buna göre, aşağıda verilenlerden hangisindeki
artış biyoçeşitliliğin azalmasına yol açmaz?
A) Yerleşmeler
B) Doğal kaynakların kullanımı
C) Sanayi faaliyetleri
A) I ve II
B) I ve III
D) III ve V
1.B
2.B
3.D
4.E
D) Tarım alanları
C) II ve IV
E) Milli parklar
E) IV ve V
5.C
6.A
7.C
8.B
9.E
10.B
11.E
12.B
13.E
14.C
15.D
16.A
17.A
18.B
19.E
Bölüm – 1 / Doğal Sistemler
18
EKOSİSTEM VE MADDE
DÖNGÜLERİ
Oksijen döngüsü ile ilgili, verilen aşağıdaki
bilgilerden hangisi yanlıştır?
A)
Atmosferde %21 oranında oksijen vardır.
B)
Oksijen sularda çözünmüş olarak bulunmaktadır.
C) Organik maddelerin oksidasyonunda tüketilir.
D) Ölen canlıların çürümesi sonucu ortaya çıkar.
E)
2.
Canlıların aldıkları besinleri enerjiye dönüştürebilmeleri için oksijen gereklidir.
4.
ZAFER YAYINLARI
1.
III. Fosil yakıt
formlarından hangileri şeklinde bulunur?
3.
C) Yalnız III
A)
Kara ve denizlerdeki bitkiler tarafından fotosentezde kullanılır.
B)
Okyanuslar iklim üzerinde önemli bir etkiye
sahiptir.
C) Besin zinciri ile bitkilerden otçullara, otçullardan da etçillere geçer.
D) Bir yağmur damlacağı yıl içinde bir çok defa
buharlaşıp yeniden yağış olarak yeryüzüne
dönebilir.
E)
Canlılar aldıkları besinleri enerjiye dönüştürürler.
Madde döngüleri
Hidroelektrik potansiyel
Su moleküllerinin, güneş enerjisi ve yer çekimi
etkisiyle litosfer, hidrosfer ve atmosfer arasında
hareket etmesiyle oluşan büyük sisteme ne ad
verilir?
A)
Madde döngüsü
B)
Karbon döngüsü
D) Hidrolojik döngü
E) II ve III
Aşağıdakilerden hangisi azot döngüsü ile ilgilidir?
Ekosistem
B)
C) Fosfor döngüsü
E)
ZAFER YAYINLARI
D) I ve II
A)
E)
I. Bikarbonat
B) Yalnız II
İnorganik maddelerin, sürekli olarak cansız
ortamdan alınıp canlı unsurlar arasına aktarıldıkdan sonra cansız ortama tekrar verilmesi
aşağıdakilerden hangisiyle tanımlanabilir?
D) Enerji Akışı
II. Karbondioksit
A) Yalnız I
4
C) Biyoçeşitlilik
5.
Karbon su kütlelerinde;
TEST
6.
Oksijen döngüsü
“Ölen canlıların bünyesindeki karbon zamanla
basıncın etkisiyle kömür ve petrol gibi fosil yakıtlara dönüşür.”
Yukarıdaki ifade, aşağıdakilerden hangisi ile ilgilidir?
A)
Karbon döngüsü
B)
Oksijen döngüsü
C) Besin piramidi
D) Azot döngüsü
E)
Hidrolojik döngü
Doğal Sistemler / Bölüm – 1
7.
19
11.
I. Yosun
II. Tavşan
III. Kartal
IV. Zürafa
Yukarıda verilen canlılardan hangileri birincil
tüketici durumundadır?
Yalnız I
B)
D) II ve III
8.
I ve II
Yukarıdaki haritada taralı olarak verilen alanların
hangisinde termik santralllerin varlığına bağlı
olarak atmosfere karışan karbon oranı daha
fazladır?
C) I ve III
E) II ve IV
Aşağıdaki olaylardan hangisinin sonucunda oksijen açığa çıkar?
A)
Bitkilerin fotosentez yapması
B)
Canlıların solunum yapması
ZAFER YAYINLARI
A)
A) I
B) II
C)
III
D)
IV
E)
V
C) Kömür ve petrolün yanması
12.
D) Topraktaki bitki atıklarının ayrışması
E)
Suyun buharlaşması
Bir ekosistemde zamanla görülen değişme, bu
alandaki canlıların sayısında ve çeşitliliğinde
önemli değişmelere neden olmaktadır.
Buna göre, aşağıda verilen ekosistemlerden
hangisinde son yıllarda küresel ısınmaya bağlı
olarak daha büyük değişme olmaktadır?
9.
Atmosferin bileşiminde yer alan;
A)
Çöl ekosistemleri
B)
Göl ekosistemleri
I. Su buharı
C) Okyanus ekosistemleri
II. Azot
D) Kutup ekosistemleri
III. Karbon
E)
Dağ ekosistemleri
IV. Oksijen
A) I ve II
B) I ve III
D) II ve III
10.
C) I ve IV
E) III ve IV
Üreticiler, tüketiciler ve ayrıştırıcılar bir ekosistemin canlı ögeleridir.
Aşağıdakilerden hangisi üreticiler grubunda yer
alan canlılardan biridir?
ZAFER YAYINLARI
gibi gazlardan hangileri dünyaya ulaşan ışınımın
yansıtılması ve atmosferdeki ışınımın soğrulması
arasında bir denge oluşturmaktadır?
13.
Aşağıdakilerden hangisinde oksijenin tüketildiği
söylenemez?
A)
Solunum sırasında
B)
Orman yangınlarında
C) Fotosentez sürecinde
D) Besin maddelerinin yakılmasında
A) Yonca
B) Çekirge
D) Yılan
C) Aslan
E) Timsah
E)
Kömür, petrol gibi maddelerin yanmasında
Bölüm – 1 / Doğal Sistemler
20
14.
Aşağıdakilerden hangisi, karalardaki karbon kaynaklarından biri değildir?
A)
Kömür
B)
Petrol
17.
C) Karstik araziler
D) Kireçtaşları
E)
Aşağıdakilerden hangisi azot döngüsünün aşamalarından biri ile ilgili değildir?
A)
Mikroorganizmaların azotu nitrata dönüştürmesi
B)
Ölen bitki ve hayvanların ayrıştırıcılar tarafından parçalanması
C) Kara ve denizlerdeki bitkilerin fotosentez
yapması
Bikarbonat
D) Nitratın bitkiler tarafından kullanılması
ZAFER YAYINLARI
E)
15.
Azotun besin zinciri ile bitkilerden otçullara,
otçullardan da etçillere geçmesi
Azot ile ilgili olarak aşağıdaki seçeneklerde verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
A)
Kaynağı atmosferdir.
B)
Atmosferde %78 oranındadır.
C) Protein ve DNA’nın bileşenlerindendir.
D) Topraktaki verimi büyük ölçüde etkiler.
E)
Organizmalar tarafından doğrudan kullanılır.
18.
Ekosistemlerde bitkiler üreticiler grubunda yer
alır.
Bitkilerin besin üretebilmesi için;
I. Karbondioksit (CO2)
II. Su (H2O)
III. Güneş ışığı
Buna göre I, II ve III numaralı yerlere getirilmesi
gerekenler aşağıdakilerden hangisinde doğru
olarak verilmiştir?
ZAFER YAYINLARI
16.
gibi maddelerden hangileri gerekli değildir?
Yalnız I
B)
D) II ve III
1.D
2.D
3.C
4.B
Yalnız IV C) I ve II
E) III ve IV
5.D
6.A
7.E
8.A
9.B
Il
l
IV. Glikoz
A)
Aşağıda karbon döngüsünün bir bölümü gösterilmiştir.
10.A
IIl
A) Fotosentez
Solunum
Besin
B) Solunum
Fotosentez
Buharlaşma
C) Fotosentez
Besin
Solunum
D) Enerji akışı
Terleme
Buharlaşma
E)
Solunum
Fotosentez
11.B
Besin
12.D
13.C
14.E
15.E
16.B
17.C
18.C

Download Report