İçindekiler
İÇİNDEKİLER…………………………………………………………………………………………………………………………………..…..i
Tablo listesi…………………………………………………………………………………………………………………………………..……v
Grafik Listesi………………………………………………………………………………………………………………………………..…….v
Şekil Listesi…………………………………………………………………………………………………………………………………………v
BÖLÜM1: GİRİŞ ........................................................................................................................................ 1
BÖLÜM 2: TANIMLAR ............................................................................................................................. 2
2.1 TÜBİTAK (Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu) ....................................................... 2
2.2 TÜBİTAK TARİHÇESİ ....................................................................................................................... 2
2.2.1 ARDEB(ARAŞTIRMA DESTEK PROGRAMLARI BAŞKANLIĞI) ......................................................................... 2
2.2.2 ARAŞTIRMACI BİLGİ SİSTEMİ (ARBİS) ..................................................................................................... 2
2.2.3 TÜBİTAK ÖNCELİKLİ DESTEK ALANLARI .................................................................................................. 3
2.2.4 AR-GE TANIMI.................................................................................................................................... 3
2.2.5 İNOVASYON TANIMI............................................................................................................................. 3
2.3 ÜNİVERSİTE SANAYİ İŞBİRLİĞİ........................................................................................................ 3
BÖLÜM 3: TÜBİTAK ULUSAL AKADEMİK DESTEK PROGRAMLARI ........................................................... 5
3.1 DESTEK PROGRAMLARININ AMAÇLARI VE KRİTERLERİ ................................................................. 5
3.2 KRİTER AÇIKLAMALARI .................................................................................................................. 9
3.2.1 ÖZGÜN DEĞER ................................................................................................................................... 9
3.2.2 YÖNTEM ............................................................................................................................................ 9
3.2.3 PROJENİN GERÇEKLEŞME DÜZEYİ, PROJE YÖNETİMİ, EKİP VE ARAŞTIRMA OLANAKLARI ................................... 9
3.2.4 YAYGIN ETKİ ....................................................................................................................................... 9
3.3.5 KARİYER GELİŞTİRME POTANSİYELİ VE YAYGIN ETKİSİ ............................................................................... 15
3.4.6 ÇAĞRI PROGRAMI AMAÇ VE HEDEFLERİNE KATKISI ................................................................................. 15
3.5.7 YENİLİKÇİ YÖNÜ ................................................................................................................................ 15
3.5.8 ULUSAL KAZANIM VE YAYGIN ETKİ ....................................................................................................... 15
3.5.9 BİLİMSEL İŞBİRLİĞİNİN ÖNEMİ VE YAYGIN ETKİSİ ..................................................................................... 16
3.3 BİLGİLENDİRME TABLOLARI......................................................................................................... 17
i
3.4 DESTEK PROGRAMLARI SÜREÇLERİ ............................................................................................. 33
3.5 PROJELERDEKİ PERSONELLERİN GÖREV ALMA ŞARTNAMESİ ..................................................... 40
3.5.1 PROJE EKİBİNDE YER ALACAK YÜRÜTÜCÜ, ARAŞTIRMACI VEYA DANIŞMANLARIN; ........................................... 40
3.5.2 YURT DIŞI ARAŞTIRMACI ..................................................................................................................... 41
3.5.3 BURSİYER ......................................................................................................................................... 42
3.6 KİMLER PROJE YÜRÜTÜCÜSÜ OLAMAZ? ..................................................................................... 42
3.7 PROJEDE GÖREV ALMA LİMİTLERİ ............................................................................................... 43
BÖLÜM 4: TÜBİTAK ULUSLAR ARASI DESTEK PROGRAMLARI ............................................................... 36
4.1 İKİLİ PROJE DESTEKLERİ ............................................................................................................... 36
4.1.1 (2501) - ABD ULUSAL BİLİM VAKFI (NSF) İLE İKİLİ İŞBİRLİĞİ PROGRAMI .................................................... 36
4.1.2 (2502) - BULGARİSTAN BİLİMLER AKADEMİSİ (BAS) İLE İKİLİ İŞBİRLİĞİ PROGRAMI ....................................... 36
4.1.3 (2503) - BELARUS ULUSAL BİLİMLER AKADEMİSİ (NASB) İLE İKİLİ İŞBİRLİĞİ PROGRAMI ............................... 37
4.1.4 (2504) - İTALYA ULUSAL ARAŞTIRMA KONSEYİ (CNR) İLE İKİLİ İŞBİRLİĞİ PROGRAMI ..................................... 37
4.1.5 (2505) - FRANSA ULUSAL BİLİMSEL ARŞ. MERKEZİ (CNRS) İLE İKİLİ İŞBİRLİĞİ PROGRAMI ............................. 37
4.1.6 (2506) - HİNDİSTAN BİLİMSEL VE END. ARŞ. KONSEYİ (CSIR) İLE İKİLİ İŞBİRLİĞİ PROGRAMI........................... 38
4.1.7 (2507) - ALMANYA ARAŞTIRMALAR KONSEYİ (DFG) İLE İKİLİ İŞBİRLİĞİ PROGRAMI....................................... 38
4.1.8 (2508) - SLOVENYA ARAŞTIRMA KURUMU (ARRS) İLE İKİLİ İŞBİRLİĞİ PROGRAMI ........................................ 38
4.1.9 (2509) - FRANSA DIŞİŞLERİ BAKANLIĞI İLE BOSPHORUS PROGRAMI........................................................... 38
4.1.10 (2510) - TUNUS YÜKSEK EĞİTİM VE BİLİMSEL ARAŞTIRMA BAKANLIĞI İLE İKİLİ İŞBİRLİĞİ PROGRAMI ............. 38
4.1.11 (2512) - UKRAYNA ULUSAL BİLİMLER AKADEMİSİ (NASU) İLE İKİLİ İŞBİRLİĞİ PROGRAMI ............................ 38
4.1.12 (2513) - SLOVAKYA BİLİMLER AKADEMİSİ (SAS) İLE İKİLİ İŞBİRLİĞİ PROGRAMI .......................................... 38
4.1.13 (2520) - YUNANİSTAN ARŞ. VE TEKN. GENEL SEKRETERLİĞİ (GSRT) İLE İKİLİ İŞBİRLİĞİ PROGRAMI ............... 38
4.1.14 (2522) - MACARİSTAN ARŞ. VE TEKN. ULUSAL OFİSİ (NKTH) İLE İKİLİ İŞBİRLİĞİ PROGRAMI ........................ 39
4.1.15 (2523) - KORE ULUSAL ARAŞTIRMA VAKFI (NRF) İLE İKİLİ İŞBİRLİĞİ PROGRAMI ........................................ 39
4.1.16 (2524) - İTALYA DIŞİŞLERİ BAKANLIĞI İLE İKİLİ İŞBİRLİĞİ PROGRAMI ......................................................... 39
4.1.17 (2525) - ALMANYA EĞT. VE ARŞ. BAKANLIĞI (BMBF) İLE İKİLİ İŞBİRLİĞİ PROGRAMI .................................. 39
4.1.18 (2526) - MOĞOLİSTAN BİLİMLER AKADEMİSİ (MAS) İLE İKİLİ İŞBİRLİĞİ PROGRAMI ................................... 39
4.1.19 (2527) - ALMANYA EĞT. VE ARŞ. BAKANLIĞI (BMBF) İLE INTENC PROGRAMI .......................................... 39
4.1.20 (2528) - ROMANYA BİLİMSEL ARAŞTIRMA OTORİTESİ (ANCS) İLE İKİLİ İŞBİRLİĞİ PROGRAMI ....................... 40
4.1.21 (2529) - PAKİSTAN BİLİM VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI (MOST) İLE İKİLİ İŞBİRLİĞİ PROGRAMI ......................... 40
4.1.22 (2532) - RUSYA TEMEL ARAŞTIRMA VAKFI (RFBR) İLE İKİLİ İŞBİRLİĞİ PROGRAMI ...................................... 40
4.1.23 (2533) - ÇİN HALK CUM. BİLİM VE TEKN. BAKANLIĞI (MOST) İLE İKİLİ İŞBİRLİĞİ PROGRAMI ....................... 40
ii
4.1.24 (2534) - ALMANYA EĞT. VE ARŞ. BAKANLIĞI (BMBF) İLE 2+2 PROGRAMI .............................................. 40
4.1.25 (2537) - ÇEK CUMHURİYETİ BİLİMLER AKADEMİSİ (AS CR) İLE İKİLİ İŞBİRLİĞİ PROGRAMI ............................ 40
4.1.26 (2539) - BELÇİKA FLAMAN BÖLGESİ ARAŞTIRMA KURULUŞU (FWO) İLE İKİLİ İŞBİRLİĞİ PROGRAMI ............... 41
4.1.27 (2540) - SLOVAK BİLİMLER AKADEMİSİ (SAS) İLE TEMATİK İŞBİRLİĞİ PROGRAMI ....................................... 41
4.2 İKİLİ ANLAŞMALARIN ÖZELLİKLERİ............................................................................................... 41
4.2.1 İKİLİ ANLAŞMALARIN YAPILDIĞI ÜLKE VE KURUM ADLARI............................................................ 42
4.2.2 İKİLİ PROJELERİN ORTAK PROJE ÖNERME VE DESTEKLEME KOŞULLARI…………….……………………….43
4.2.3 PROJE BÜTÇESİ.............................................................................................................................. 43
4.2.4 PROJEDE GÖREV ALMA LİMİTLERİ ................................................................................................ 44
4.2.5 PROJE SÜRESİ ................................................................................................................................ 44
4.2.6 KİMLER PROJEDE YER ALABİLİR ..................................................................................................... 44
4.2.7 KİMLER PROJE YÜRÜTÜCÜSÜ OLAMAZ?....................................................................................... 45
4.2.8 ÖNEMLİ HUSUSLAR....................................................................................................................... 45
4.3 ÇOK TARAFLI PROGRAMLAR........................................................................................................ 47
4.3.1 COST (BİLİM VE TEKNOLOJİDE AVRUPA İŞBİRLİĞİ) .................................................................................. 47
4.3.1.1 COST Fon Mekanizması Başvuru ve Değerlendirme Süreci…………………………………….47
4.3.1.2 Mevcut Bir COST Aksiyonuna Katılmak …………………………….…………………………………..47
4.3.1.3 Yeni Bir COST Aksiyonu Önerisinde Bulunmak…..…………………………………………………..48
4.3.1.4 COST Aksiyonları……………………………………………………………….………….……………………….48
4.3.1.5 COST Alan Komiteleri (COST Domain Committees)……………………….……………………….48
4.3.2 EMBO AVRUPA MOLEKÜLER BİYOLOJİ ÖRGÜTÜ .................................................................................... 48
4.3.2.1 EMBO Yerleşim Desteği Programı (Installation Grants)……… …………..……………………….49
4.3.2.2 Genç Araştırmacı Programı (Young Investigator Programme)……………………………………49
4.3.3 ICGEB ............................................................................................................................................ 50
4.3.4 UZAY İŞBİRLİKLERİ ......................................................................................................................... 50
4.3.5 KARADENİZ EKONOMİK İŞBİRLİĞİ.......................................................................................................... 51
4.3.6 NATO BARIŞ VE GÜVENLİK İÇİN BİLİM (SPS) KOMİTESİ ........................................................................... 51
4.3.7 BAĞLANTISIZ VE DİĞER GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELER BİLİM VE TEKNOLOJİ MERKEZİ ...................................... 51
4.4 EUREKA ........................................................................................................................................ 51
4.5 AVRUPA BİRLİĞİ 7. ÇERÇEVE PROJESİ .......................................................................................... 52
iii
4.5.1 AB ÇERÇEVE PROGRAMLARI NE DEĞİLDİR? ........................................................................................... 52
4.5.2 7.ÇP’ YE KATILMAK NE GİBİ FAYDALAR SAĞLAR? ................................................................................... 53
4.5.3 7.ÇP’ YE KİMLER KATILABİLİR? ............................................................................................................ 53
4.5.4 7.ÇP’ DE EN AZ KATILIMCI SAYISI NEDİR? ............................................................................................. 53
4.5.5 NE TÜR PROJELER 7.ÇP İÇİN UYGUN DUR? ........................................................................................... 54
4.5.6 7.ÇP SİZİN İÇİN UYGUN MUDUR? TEST EDİN! ........................................................................................ 54
4.5.7 7.ÇP’ DE PROJE DEĞERLENDİRME SÜRECİ NE KADAR SÜRMEKTEDİR? ........................................................ 55
4.5.8 TÜM SÜREÇ NE KADAR SÜRMEKTEDİR? ................................................................................................ 56
BÖLÜM 5:AKADEMİK DESTEK İSTATİSTİKLERİ ....................................................................................... 57
5.1 TÜBİTAK Tarafından Üniversitelere Verilen Ar-Ge Destek Miktarları ......................................... 57
5.2 2012 Yılında TÜBİTAK Akademik Ar-Ge Desteklerinden En Fazla Yararlanan On Üniversite ...... 63
5.3 TÜBİTAK'A YAPILAN PATENT TEŞVİK BAŞVURULARI ................................................................... 63
5.4 AR-GE DESTEKLERİ GRAFİĞİ ........................................................................................................ lxiv
5.5 TÜBİTAK AKADEMİK AR-GE DESTEKLERİ GRAFİĞİ ...................................................................... lxiv
5.6 YÜRÜRLÜKTE OLAN PROJE İSTATİSTİKLERİ .................................................................................. lxv
5.7 Önerilen ve Desteklenen Projelerin Bölgelere Göre Dağılımı .................................................... lxvi
5.8 Önerilen ve Desteklenen Projelerin İllere Göre Dağılımı .......................................................... lxvii
BÖLÜM 6: PROJE EĞİTİMİ ................................................................................................................... lxviii
iv
TABLO LİSTESİ
TABLO 1:ARDEB' E BAĞLI GRUPLAR ........................................................................................................................ 2
TABLO2: DESTEK PROGRAMLARININ AMAÇLARI VE KRİTERLERİ………………………………………………………….5
TABLO 3: 1001 BİLİMSEL VE TEKNOLOJİK ARAŞTIRMA PROJELERİ DESTEKLEME PROGRAMI............................... 12
TABLO 4: 1002 HIZLI DESTEK PROGRAMI .............................................................................................................. 19
TABLO 5: ÖNCELİKLİ ALANLAR AR-GE PROJELERİ DESTEKLEME PROGRAMI ......................................................... 20
TABLO 6: 1005 ULUSAL YENİ FİKİRLER VE ÜRÜNLER ARAŞTIRMA DESTEK PROGRAMI ........................................ 22
TABLO 7: 1007 KAMU KURUMLARI ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME PROJELERİNİ DESTEKLEME PROGRAMI ........... 23
TABLO 8: : 1011 ULUSLAR ARASI BİLİMSEL ARAŞTIRMA PROJELERİNE KATILMA PROGRAMI .............................. 24
TABLO 9: 1505 ÜNİVERSİTE-SANAYİ İŞBİRLİĞİ DESTEK PROGRAMI ...................................................................... 25
TABLO 10: 1513 TEKNOLOJİ TRANSFER OFİSLERİ DESTEKLEME PROGRAMI ......................................................... 19
TABLO 11: TÜBİTAK PATENT DESTEK PROGRAMI ................................................................................................. 28
TABLO 12: 3001 BAŞLANGIÇ AR-GE DESTEKLEME PROGRAMI ............................................................................. 29
TABLO 13: 3501 ULUSAL GENÇ ARAŞTIRMACI KARİYER GELİŞTİRME PROGRAMI ................................................ 30
TABLO 14: 2221 KONUK VE AKADEMİK İZİNLİ(SABBATİCAL)BİLİM İNSANI DESTEKLEME…………………………………...23
TABLO 15: 2236-ULUSLARARASI DENEYİMLİ ARAŞTIRMACI DOLAŞIMI DESTEK PROGRAMI………………………………24
TABLO 16: İKİLİ ANLAŞMALARIN YAPILDIĞI ÜLKE VE KURUM ADLARI .................................................................. 41
TABLO 17: TÜBİTAK TARAFINDAN ÜNİVERSİTELERE VERİLEN AR-GE DESTEK MİKTARLARI.................................. 62
TABLO 18: AR-GE DESTEKLERİNDEN EN FAZLA YARARLANAN ON ÜNİVERSİTE .................................................... 63
TABLO 19: TÜBİTAK’ A YAPILAN PATENT TEŞVİK BAŞVURULARI ........................................................................... 63
TABLO 20: PROJE HAZIRLAMA AŞAMALARI ........................................................................................................LXİX
TABLO 21:MANTIKSAL ÇERÇEVE MATRİSİ ...........................................................................................................LXXİ
GRAFİK LİSTESİ
GRAFİK 1: AR-GE DESTEKLERİ (1007 DÂHİL) ....................................................................................................... LXİV
GRAFİK 2: TÜBİTAK AKADEMİK AR-GE DESTEKLERİ GRAFİĞİ (1007 HARİÇ) ....................................................... LXİV
GRAFİK 3: 2000-2012 YILLARI ARASINDA YÜRÜRLÜKTE OLAN PROJELER ........................................................... LXV
GRAFİK 4: ARAŞTIRMA VE HIZLI DESTEK PROJELERİ ............................................................................................ LXV
GRAFİK 5: KARİYER VE DİĞER PROJELER ............................................................................................................ LXVİ
GRAFİK 6: ÖNERİLEN VE DESTEKLENEN PROJELERİN BÖLGELERE GÖRE DAĞILIMI ........................................... LXVİ
GRAFİK 7: ÖNERİLEN VE DESTEKLENEN PROJELERİN İLLERE GÖRE DAĞILIMI ................................................... LXVİİ
ŞEKİL LİSTESİ
ŞEKİL 1:ÜNİVERSİTE SANAYİ İŞBİRLİĞİ ..................................................................................................................... 4
ŞEKİL 2: 1001-1005-1011-3001-3501 DESTEK PROGRAMLARI SÜREÇLERİ ........................................................... 33
ŞEKİL 3: 1002 DESTEK PROGRAMI SÜRECİ ............................................................................................................ 34
ŞEKİL 4: 1003 DESTEK PROGRAMI SÜRECİ ............................................................................................................ 35
ŞEKİL 5: 1007 DESTEK PROGRAMI SÜRECİ ............................................................................................................ 28
ŞEKİL 6: 1505 DESTEK PROGRAMI SÜRECİ ............................................................................................................ 38
ŞEKİL 7: 1602 DESTEK PROGRAMI SÜRECİ ............................................................................................................ 39
ŞEKİL 8: PROJE DÖNGÜSÜ ................................................................................................................................ LXVİİİ
ŞEKİL 9: PROBLEM AĞACI ....................................................................................................................................LXİX
ŞEKİL 10:PAYDAŞ ANALİZİ....................................................................................................................................LXİX
ŞEKİL 11:HEDEF ANALİZİ .......................................................................................................................................LXX
ŞEKİL 12:STRATEJİ ANALİZİ………………………………………………………………………………………………………………………………..71
ŞEKİL 12:MANTIKSAL ÇERÇEVE MATRİSİ .............................................................................................................LXXİ
v
BÖLÜM1: GİRİŞ
vi
BÖLÜM 2: TANIMLAR
2.1 TÜBİTAK (Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu)
Bilimsel ve teknolojik alanlarda araştırma ve teknolojik gelişmeyi, ulusal ekonomik kalkınma
hedeflerine göre düzenlemek, koordine etmek, desteklemek ve özendirmekle görevli, idari ve
mali özerkliğe sahip bir kuruluştur.
2.2 TÜBİTAK TARİHÇESİ
TÜBİTAK 1963 yılında, Türkiye’de planlı ekonomi döneminin başlangıcında kurulmuştur.
Kuruluş aşamasında en temel görevleri, özellikle doğa bilimlerinde temel ve uygulamalı
akademik araştırmaları desteklemek ve genç araştırmacıları teşvik etmek, özendirmekti. Bu
görevleri yerine getirebilmek amacıyla, temel bilimler, mühendislik, tıp, tarım ve hayvancılık
alanlarında dört araştırma grubu (şimdi on araştırma grubunu içeren Araştırma Destek
Programları Başkanlığı) ile Bilim Adamı Yetiştirme Grubu (şimdi Bilim İnsanı Destekleme
Daire Başkanlığı) oluşturulmuştur.
2.2.1 ARDEB(Araştırma Destek Programları Başkanlığı)
Araştırma geliştirme faaliyetlerinin kurum içi ve kurum dışı işbirliğini sağlayan birimdir.
Birimin altındaki gruplar aşağıda verilmiştir.
Araştırma Destek Programları Başkanlığı (ARDEB)
Çevre, Atmosfer, Yer ve Deniz Bilimleri (ÇAYDAG)
Elektrik, Elektronik, Enformatik (EEEAG)
Mühendislik (MAG)
Sağlık Bilimleri (SBAG)
Sosyal ve Beşeri Bilimler (SOBAG)
Tarım, Ormancılık ve Veterinerlik (TOVAG)
Kimya ve Biyoloji (KBAG)
Matematik ve Fizik (MFAG)
Kamu (KAMAG)
Savunma ve Güvenlik Teknolojileri (SAVTAG)
Eğitim, Tanıtım ve Program Değerlendirme Müdürlüğü (ETAP)
Destek Programları Müdürlüğü (DPM)
Mali Denetleme ve Sözleşmeler Müdürlüğü (MADES)
Tablo 1:ARDEB' e Bağlı Gruplar
2.2.2 Araştırmacı Bilgi Sistemi (ARBİS)
Türkiye'nin araştırmacı veritabanını oluşturmak ve sürekli olarak güncellemek amacıyla,
TÜBİTAK tarafından tasarlanan ve geliştirilen web tabanlı bir uygulamadır.
7
2.2.3 TÜBİTAK Öncelikli Destek Alanları
Ülkemizin eksiklerinin ve ihtiyaçlarının acil olduğu konular; Elektrikli Araçlar, Otomotiv,
Enerji, Makine İmalat, Su, Gıda.
2.2.4 Ar-Ge Tanımı
Eğitim, Bilim ve teknolojinin gelişmesini sağlayacak yeni bilgileri elde etmek veya mevcut
bilgilerle yeni malzeme, ürün ve araçlar üretmek, bilgiye dayalı sistematik olarak yeni
projeler üretebilmek, süreç ve hizmetler oluşturmak veya mevcut olanları geliştirmek amacı
ile yapılan düzenli çalışmalar olarak tanımlanmaktadır.
2.2.5 İnovasyon Tanımı
Farklı, değişik, yeni fikirler geliştirmek ve bunları uygulamaktır.
2.3 ÜNİVERSİTE SANAYİ İŞBİRLİĞİ
Üniversite-sanayi işbirliği kavramı, üniversitelerin mevcut olanakları ile sanayinin mevcut
olanaklarının birleştirilerek bilimsel, teknolojik ve ekonomik yönden güçlenmeleri için
ortaklaşa yaptıkları sistemli, belli bir plana dayanan çalışmaların bütünüdür. Hem
üniversiteye, hem sanayiye, hem de topluma fayda sağlamak üzere belli bir sistem dâhilinde
birleştirilerek yapılan tüm eğitim-öğretim, araştırma-geliştirme ve diğer faaliyetlerin tümü
üniversite-sanayi işbirliğinin bir başka tanımı olarak karşımıza çıkmaktadır. Her alanda
sürekli değişimin yaşandığı günümüzde gelişmiş ülkeler kendi refah seviyelerini yükseltmek
için teknoloji üretebilen ve bilgiye sahip yüksek seviyede eğitilmiş toplumlar oluşturmayı
hedeflemişlerdir ve bunu realize etmektedirler. Günümüzde teknoloji geliştirmeyen,
inovasyon yapmayan bir ülkenin ekonomik anlamda bağımsız olması neredeyse imkânsızdır.
Bilgiye sahip olmak ve bu bilgiyi teknoloji üretimine dönüştürmek, inovasyon yapabilmek
için gerek üniversitelere, gerekse sanayiye önemli görevler düşmektedir. Üniversitelerin temel
görevi eğitim ve öğretim hizmeti vermektir. Buna ilaveten, üniversitelerin önemli
görevlerinden diğeri de temel ve uygulamalı alanlarda araştırma yapmaktır. Yapılan temel
araştırmalar ile bilgi üretmek ve/veya mevcut bilgilere yenilerinin katılması hedeflenmektedir.
Günümüzde ülkelerin rekabet güçleri pazarlanabilir mal ve hizmet üretimlerinin ötesinde,
bunların ne ölçüde ileri teknolojiye dayalı yüksek katma değer taşıdıklarına bağlı hale
gelmiştir. Teknolojinin en temel girdisini oluşturan bilginin temelinde ise bilimsel
araştırmalar yatmaktadır. Teknolojiye dayalı rekabet gücüne sahip gelişmiş ülkelerin aynı
zamanda bilimsel araştırma geleneğine sahip ve evrensel bilime en fazla katkı yapan ülkeler
olması bu ilişkinin somut bir göstergesidir.
8
TEZ
MAKALE
YAYIN
ÜNİVERSİTE
PARANIN
BİLGİYE
DÖNÜŞÜMÜ
AR-GE
AR-GE VE İNOVASYONA
DESTEK VEREN
KURULUŞLAR

TÜBİTAK

KOSGEB

SANTEZ

TTGV vb.
TİCARİ
DEĞER
KAMU YEREL VE
BÖLGESEL
KAYNAKLAR,
ÖZEL VAKIFLAR
AKADEMİK
DEĞER
Ölüm Vadisi
Dönüşüm aşaması olarak da bilinen
ölüm vadisinin Üniversite ve Sanayi
risk paylaşımı şu şekildedir.

Teknolojik Kanıt

İş Planı

Bütçenin Oluşturulması

Prototip

Ürün Geliştirme

Ürün Deneme

Pazar Araştırması

Fikri Mülkiyet

İzin ve Mevzuat
Bilginin Paraya
Dönüşümü
İNOVASYON
SANAYİ
PAZARLAMA
SATIŞ
İMALAT
Şekil 1:Üniversite Sanayi İşbirliği
9
SANAYİ TEŞVİK
FONLARI,ŞİRKETLER,
VAKIFLAR, ŞAHIŞLAR
BÖLÜM 3: TÜBİTAK ULUSAL AKADEMİK DESTEK PROGRAMLARI
3.1 DESTEK PROGRAMLARININ AMAÇLARI VE KRİTERLERİ
Programın
Amacı
Değerlendirme
Kriterleri
1001
Bilimsel Ve Teknolojik
Araştırma Projeleri
Destekleme Programı
1002
Hızlı Destek
Programı
1003
Öncelikli Alanlar
Ar-Ge Projeleri
Destekleme
Programı
Yeni bilgilerin üretilmesi, bilimsel yorumların
yapılaması veya
teknolojik problemlerin
çözümlenmesi için
sunulan özgün araştırma
projelerinin
desteklenmesi
sağlamaktır.
Üniversitelerde,
araştırma
hastanelerinde ve
araştırma
enstitülerinde/
istasyonlarında
yürütülecek acil, kısa
süreli, küçük bütçeli
araştırma ve
geliştirme projelerine
destek sağlamaktır.
Ulusal Bilim
Teknoloji ve Yenilik
Stratejisi
çerçevesinde
belirlenecek
öncelikli alanlarda
sonuç odaklı,
izlenebilir hedefleri
olan, ilgili
bilim/teknoloji
alanlarının
dinamiklerini
gözeten ve yurt
içinde yapılan ArGe projelerini desteklemek ve bu
projeler arasında
eşgüdüm sağlamaktır.







Özgün Değer
Yöntem
Proje Yönetimi
Ekip ve Araştırma Olanakları
Yaygın Etki

Özgün Değer
Yöntem
Proje Yönetimi
Ekip ve
Araştırma
Olanakları
Yaygın Etki
Tablo 2: Desteklerin Amaç ve Kriterleri
10





Özgün Değer
Yöntem
Proje Yönetimi Ekip ve
Araştırma
Olanakları
Yaygın Etki
Çağrı Programı Amaç
ve Hedeflerine Katkısı
1005
Ulusal Yeni Fikirler ve
Ürünler
Araştırma Destek
Programı
Programın
Amacı
Değerlendirme
Kriterleri
Ülkemizde ihtiyaç duyulan, teknolojik dışa
bağımlılığımızı azaltacak
ve/veya ülkemizin rekabet gücünü artıracak ulusal/uluslar arası yeni bir
ürün/süreç/yöntem/model
geliştirme amacına yönelik uygulamalı araştırma ve/veya deneysel
geliştirme projelerinin
desteklenmesini
sağlamaktır.




1007
Kamu Kurumları
Araştırma ve
Geliştirme
Projelerini
Destekleme
Programı
Kamu kurumlarının
Ar-Ge ile
giderilebilecek
ihtiyaçlarının karşılanması ya da sorunlarının çözüme
kavuşturulmasını
sağlamaktır.



Yenilikçi Yönü
Yöntem
Projenin Gerçekleşme Düzeyi,
Proje Yönetimi,
Ekip ve Araştırma olanakları
Ulusal Kazanım
ve Yaygın Etki

Ar-Ge Niteliği
Yöntem
Proje Yönetimi
Ekip ve
Araştırma
Olanakları
Bütçenin Uygunluğu
Tablo 2: Desteklerin Amaç ve Kriterleri Devamı
11
1011
Uluslararası
Bilimsel Araştırma
Projelerine
Katılma Programı
(UBAP)
Yeni bilgiler üretilmesi, bilimsel yorumların yapılması
veya teknolojik
problemlerin çözümlenmesi için
bilimsel esaslara
uygun olarak yapılan çalışmaları ve
ülkemizin uluslararası pazarlardaki
rekabet gücünün
artırılması amacı ile
ileri teknoloji uygulamalarına yönelik projelerin öncelikli alanlar çerçevesinde
desteklenmesini
sağlamaktır.




Özgün Değer
Yöntem
Proje Yönetimi Ekip ve
Araştırma
Olanakları
Bilimsel İşbirliğinin
Önemi ve
Yaygın Etki
1602
kodlu “TÜBİTAK
Patent
Destek Programı
1505
Üniversite-Sanayi
İşbirliği
Destek Programı
1513
Teknoloji Transfer
Ofisleri
Destekleme Programı
Programın
Amacı
Programın amacı
ülkemiz kaynaklı
ulusal ve uluslararası
patent başvuru
sayısının
artırılmasının, gerçek
ve tüzel kişilerin
patent başvurusu
yapmaya teşvik
edilmesinin ve
ülkemizdeki patent
sayısının artırılmasını
sağlamaktır.
Üniversite/kamu araştırma merkez ve enstitülerindeki bilgi birikimi ve teknolojinin,
Türkiye’de yerleşik ve
proje sonuçlarını Türkiye’de uygulamayı
taahhüt eden kuruluşların ihtiyaçları doğrultusunda,
ürün/sürece dönüştürülerek sanayiye aktarılması yoluyla ticarileştirilmesine katkı
sağlamaktır.
Teknoloji Transfer
Ofislerinin proje esaslı
olarak üniversitedeki
bilginin ticarileştirilmesine katkı sağlayacak
çeşitli faaliyetlerinin
desteklenmesi
amaçlanmaktadır. Bu
program üniversitelerde
ki bilgi ve teknolojinin,
uygulamaya dönüştürülerek ticarileştirilmesi,
üniversite ve özel sektör
kuruluşları arasında
işbirliği oluşturulması
ve sanayinin ihtiyaç
duyduğu bilgi ve teknolojinin üniversitede
üretilmesine yardımcı
olunması amacıyla faaliyet gösteren TTO’ların
desteklenmesini
sağlamaktır.
Değerlendirme
Kriterleri
 Ulusal Patent
Başvurusu Araştırma
ve İnceleme Raporu,
Uluslararası Patent
Başvuru Desteklerine
uygun şartları
sağlayan tüm
başvurular
desteklenecektir.
 Endüstriyel
Ar-Ge içeriği, Teknoloji Düzeyi,
Yenilikçi Yönü
 Proje Planının/
Kuruluş Altyapısının
Proje için Uygunluğu
 Proje
Çıktılarının Ekonomik
yarara ve Ulusal Kazanıma Dönüşebilirliği
 Kuruluşun TTO
deneyim ve yetkinliğinin yeterliliği,
 Proje hedefleri,
çıktıları ve başarı ölçütlerinin uygunluğu,
 TTO organizasyon yapısının ve personelin uygunluğu,
 Proje bütçesi ve
gider kalemlerinin uygunluğu ve de İş planının uygunluğu.
Tablo 2: Desteklerin Amaç ve Kriterleri Devamı
12
Programın Amacı
Değerlendirme
Kriterleri
3001
Başlangıç
Ar-Ge Projeleri
Destekleme Programı
3501
Ulusal Genç
Araştırmacı
Kariyer Geliştirme
Programı
Ar-Ge projesi
hazırlama ve yürütme
kültürünün
yaygınlaşmasını sağlamak için, ARDEB tarafından desteklenen projelerde yürütücü olarak
görev almamış olan,
üniversite, kamu kurum/kuruluşu veya özel
kuruluşlardaki araştırmacıların sunacakları
Ar-Ge projelerini desteklemektir.
Kariyerlerine yeni
başlayan doktoralı
genç bilim insanlarının çalışmalarını
proje desteği vererek
teşvik edilmesini
sağlamaktır.




Özgün Değer
Yöntem
Proje Yönetimi
Ekip ve Araştırma Olanakları
Yaygın Etki




Özgün Değer
Yöntem
Proje Yönetimi Ekip ve
Araştırma
Olanakları
Kariyer Geliştirme ve
Yaygın Etkisi
Tablo 2: Desteklerin Amaç ve Kriterleri Devamı
13
3.2 KRİTER AÇIKLAMALARI
3.2.1 Özgün Değer
Proje önerisi ne ölçüde mevcut bilim/teknolojideki eksiklikleri ve/veya problem(ler)i ortaya
koymakta; bu eksikliklerin giderilmesi veya problemlerin çözümüne yönelik özgün ve yaratıcı/yenilikçi öneriler sunmakta ve/veya ilgili bilim/teknoloji alan(lar)ına metodolojik / kavramsal/ kuramsal olarak özgün katkılarda bulunmaktadır?
3.2.2 Yöntem
Projede uygulanacak yöntem(ler) ve araştırma teknikleri ilgili literatüre atıf yapılarak ne ölçüde belirgin ve doğru olarak açıklanmış ve öngörülen amaçlara ve hedeflere ulaşmaya ne
kadar uygundur?
3.2.3 Projenin Gerçekleşme Düzeyi, Proje Yönetimi, Ekip ve Araştırma Olanakları
Önerilen proje konusu ile ilgili ön/önceki çalışmalar ve sonuçlanmış veya yürürlükte olan
benzer projeler ekibin bu projeyi gerçekleştirebileceğine ilişkin ne ölçüde kanıtlar/veriler ortaya koymaktadır?
Projede öngörülen iş‐zaman planlaması, iş paketleri, her bir iş paketinin önem derecesi ve
başarı ölçütleri ne düzeyde uygulanabilir, ölçülebilir ve izlenebilirdir?
Proje ekibinin (birden fazla disiplinin yer aldığı projelerde ekiplerin) işbirliği ve koordinasyonu iş paketleri dikkate alınarak ne kadar gerçekçi ve uygulanabilir şekilde planlanmıştır?
Projenin başarısını olumsuz yönde etkileyebilecek riskler ve bu risklerle karşılaşıldığında
alınması öngörülen tedbirler (B Planı) ne ölçüde gerçekçi ve uygulanabilirdir?
Proje ekibi, projenin kapsadığı faaliyet ve disiplin(ler) dikkate alındığında nitelik ve nicelik
yönünden ne ölçüde yeterli ve uygundur; iş ve görev dağılımı, kişilerin yetkinlikleri ve iş paketleri dikkate alınarak ne ölçüde doğru planlanmıştır?
Proje ekibinde yer alan yurt dışı araştırmacı (varsa), ülkemizdeki araştırmacıların yetkinliğinin yetersiz kaldığı konularda proje çalışmalarına katkı sağlayacak nitelikte midir? Yurt dışı
araştırmacının yurt içindeki çalışma programının süresi ve sıklığı gerçekçi midir?
Projenin yürütüleceği kuruluş(lar) projenin yürütülmesi için gerekli altyapı ve ekipmana (laboratuar, araç, makine‐teçhizat vb.) ne ölçüde sahiptir?
3.2.4 Yaygın Etki
Proje başarıyla gerçekleştirildiği takdirde projeden nitelikli akademik yayın, patent / tescil,
faydalı model, lisans, yeni şirket kurulması, araştırmacı yetiştirilmesi, yeni proje üretilmesi,
farklı bilim / teknoloji alanlarında kullanılabilme v.b. gibi çıktı ve sonuçların elde edilebilme
potansiyeli ne düzeydedir?
14
Proje çıktı ve sonuçlarının toplumsal sorunları çözme, ticarileştirilme, ilgili alanda ülkenin
yurtdışına bağımlılığı azaltma ve / veya rekabet gücünü arttırma potansiyeli ne düzeydedir?
Proje çıktı ve sonuçlarının, potansiyel kullanıcılara ulaştırılması ve yayılımına ilişkin sunulan
plan ne düzeyde yeterli ve gerçekçidir?
3.3.5 Kariyer Geliştirme Potansiyeli ve Yaygın Etkisi
Proje konusunun yürütücünün kariyer gelişimine yapacağı katkılar ve yeni yetenekler kazandırma potansiyeli ne düzeydedir?
Proje başarıyla gerçekleştirildiği takdirde projeden nitelikli akademik yayın, araştırmacı yetiştirilmesi, yeni proje üretilmesi, farklı bilim/teknoloji alanlarında kullanılabilme, patent/tescil v.b. gibi çıktı ve sonuçların elde edilebilme potansiyeli ne düzeydedir?
3.4.6 Çağrı Programı Amaç ve Hedeflerine Katkısı
Proje çıktı ve sonuçları, ilgili çağrı programı amaç ve hedeflerine ne ölçüde katkı sağlayacaktır?
3.5.7 Yenilikçi Yönü
Proje önerisinin, ülkemizin ihtiyaçları doğrultusunda, teknolojik dışa bağımlılığımızı azaltacak ve/veya rekabet gücünü artıracak ulusal / uluslararası yeni bir ürün / süreç / yöntem/model
geliştirme niteliği ne düzeydedir?
Başvuru yapılan proje konusuyla ilgili olarak ulusal/uluslar arası patent/faydalı model/tescil
alınıp alınmadığına dair taramalar aşağıda örneği verilen bazı internet sayfalarından yapılabilir.(Örneğin: http://www.tpe.gov.tr , http://tr.espacenet.com , http://www.epo.org )
3.5.8 Ulusal Kazanım ve Yaygın Etki
Projede elde edilmesi öngörülen çıktı ve sonuçların toplumsal sorunları çözme,
ticarileştirilme, ilgili alanda ülkenin yurt dışına bağımlılığını azaltma ve/veya rekabet gücünü
arttırma potansiyeli ne düzeydedir?
Proje başarıyla gerçekleştirildiği takdirde projeden bilimsel/akademik, ekonomik/ticari/sosyal,
araştırmacı yetiştirilmesi, yeni projeler oluşturulması gibi çıktı ve sonuçların elde edilebilme
potansiyeli ne düzeydedir?
Proje sürecinde elde edilecek çıktıların ve ulaşılacak sonuçların ilgili paydaşlar ve potansiyel
kullanıcılara ulaştırılması ve yayılmasına yönelik öngörülen faaliyetler ne ölçüde uygun ve
yeterlidir?
15
3.5.9 Bilimsel İşbirliğinin Önemi ve Yaygın Etkisi
Bu projeyle geliştirilen bilimsel işbirliği; proje ekibine, ilgili akademik çevreye ve ülkemize
ne düzeyde katkı sağlayacaktır?
Uluslararası alanda Türkiye’nin rol almasına ve/veya AB ve uluslar arası normlara uyulmasına ve/veya milli kültür/ürünlerin tanıtılmasına ne düzeyde katkı sağlayacaktır?
Proje başarıyla gerçekleştirildiği takdirde projeden nitelikli akademik yayın, patent/tescil,
faydalı model, lisans, yeni şirket kurulması, araştırmacı yetiştirilmesi, yeni proje üretilmesi,
farklı bilim/teknoloji alanlarında kullanılabilme v.b. gibi çıktı ve sonuçların elde edilebilme
potansiyeli ne düzeydedir?
Proje çıktı ve sonuçlarının toplumsal sorunları çözme, ticarileştirilme, ilgili alanda ülkenin
yurtdışına bağımlılığı azaltma ve/veya rekabet gücünü arttırma potansiyeli ne düzeydedir?
16
3.3 BİLGİLENDİRME TABLOLARI
1001 Bilimsel Ve Teknolojik Araştırma
Projeleri Destekleme Programı
PROGRAMIN
AMACI
DESTEK
TUTARI/
SÜRESİ
Yeni bilgilerin
üretilmesi,
bilimsel
yorumların
yapılaması veya
teknolojik
problemlerin çözümlenmesi için
sunulan özgün
araştırma
projelerinin
desteklenmesi
Azami tutar:
120.000 TL
Aylık en fazla
4.800 TL Burs
Proje
yöneticisine
aylık
1.500 TL
Araştırmacıya
750 TL
Danışmana
yıllık
1.500 TL’ye
Kadar PTİ
Kongre/
Konferanslara
10.000 TL’ye
kadar katılım
desteği
DESTEK
PROGRAMINA
KİMLER
BAŞVURABİLİR
Proje ekibinde
yer alacak
yürütücü,
araştırmacı ve
danışmanların;
Üniversite
personeli
olmaları
durumunda,
(eğitim ve
araştırma
hastanelerinde
çalışanlar
dahil)
doktora/sanatt
a yeterlik/tıpta
uzmanlık
derecesine
sahip olmaları,
ÖZEL KOŞULLAR
BAŞVURU
ZAMANI
Programdan
yürütücü olarak
sadece bir kez
yararlanılabilir,
aynı anda aynı
yürütücü birden
fazla proje
başvurusu
yapamaz.
Başvuru
dönemleri Mart
ve Eylül
aylarında
olmak üzere
yılda iki
kezdir.
Araştırmacı olmak
için projeye
%10 katkı
sağlamak
gerekmektedir.
Değerlendirme
süresi yaklaşık
4 aydır.
Max. 36 ay
NOT: Online başvuru yapıldıktan sonra en geç on gün içinde basılı olarak
gönderilmesi gereken belgeler aşağıdaki adrese postalanmalıdır.
Tablo3: 1001 Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projeleri Destekleme Programı
17
1002
Hızlı Destek Programı
PROGRAMIN
AMACI
DESTEK
TUTARI/
SÜRESİ
Üniversitelerde,
Azami tutar:
(Burslar dahil)
araştırma
hastanelerinde
ve araştırma
enstitülerinde/
istasyonlarında
yürütülecek
acil, kısa süreli,
küçük bütçeli
araştırma ve
geliştirme
projelerine
destek
sağlamaktır.
30.000 TL
Bilimsel
toplantılara
katılım/
çalışma
ziyareti
amaçlı
seyahatler
için 500
TL’ye kadar
destek verilmektedir.
İstenen burs
miktarlarının
toplamı aylık
900 TL’den
fazla olamaz.
Max. 12 ay
DESTEK
PROGRAMINA
KİMLER
BAŞVURABİLİR
Proje ekibinde
yer alacak
yürütücü,
araştırmacı ve
danışmanların;
Üniversite/Eğit
im ve
Araştırma
Hastanesi
personeli
olmaları
durumunda,
doktora/sanatt
a yeterlik/tıpta
uzmanlık
derecesine
sahip olmaları
veya
doktora/sanatt
a yeterlik/tıpta
uzmanlık
öğrenimlerine
devam ediyor
olmaları
gerekmektedir.
Kamu kuruluşu
veya özel
kuruluşlarda
çalışıyor
olmaları
durumunda, en
az dört yıllık
üniversite
lisans eğitimi
almış olmaları
gerekir.
18
ÖZEL KOŞULLAR
BAŞVURU
ZAMANI
Proje yürütücüsü,
Yılın her zamanı
projeyi öneren
başvuru
kuruluşun kadrolu yapılabilir.
personeli olmalıdır.
Değerlendirme
PTİ ödemesi
süresi yaklaşık 2-3
yapılmamaktadır.
aydır.
Araştırmacı olmak
için projeye %10
katkı sağlamak
gerekmektedir.
Yürütücüler
/Araştırmacılar
aynı anda en az bir
adet ‘Hızlı Destek’
projesinde yer alabilirler.
1003 Öncelikli Alanlar Ar-Ge Projeleri
NOT: Online başvuru yapıldıktan sonra en geç on gün içinde basılı olarak
gönderilmesi gereken belgeler aşağıdaki adrese postalanmalıdır.
Tablo 4: 1002 Hızlı Destek Programı
19
Destekleme Programı
PROGRAMIN
AMACI
Ulusal Bilim
Teknoloji ve
Yenilik
Stratejisi
çerçevesinde
belirlenecek
öncelikli
alanlarda sonuç
odaklı, izlenebilir hedefleri
olan, ilgili
bilim/teknoloji
alanlarının
dinamiklerini
gözeten ve yurt
içinde yapılan
Ar-Ge
projelerini
desteklemek ve
bu projeler
arasında
eşgüdüm
sağlamaktır.
DESTEK
TUTARI/
SÜRESİ
Azami tutar:
(Burs dahil )
Küçük
Ölçekli
projeler:
500.000 TL
DESTEK
PROGRAMINA
KİMLER
BAŞVURABİLİR
Proje ekibinde
yer alacak
yürütücü,
araştırmacı ve
danışmanların;
Doktora/sanatta
Orta Ölçekli
projeler:
500.001 –
1.000.000 TL
Büyük
Ölçekli
projeler:
1.000.001 –
2.500.000 TL
Proje süresi
küçük ölçekli
projelerde en
fazla 24 ay
orta ve büyük
ölçekli
projelerde 36
aydır.
yeterlik/tıpta
uzmanlık
derecesine sahip
olmaları
gerekmektedir.
(Bu koşul eğitim
ve araştırma
hastanelerinde
çalışanları da
kapsamaktadır.)
Orta ve Büyük
Ölçekli projelerde
özel sektörün
katılımı beklenir.
Bu konudaki
gerekliliğe çağrı
duyurusunda
ayrıca yer verilir
Kamu kurulusu
ve özel
kuruluşlarda
çalışıyorlarsa en
az 4 yıllık lisans
eğitimi
ÖZEL KOŞULLAR
BAŞVURU
ZAMANI
Proje yürütücüsü
zamanın en az
%40’ını projeye
ayırmak
zorundadır.
Başvuru zamanı
belirli bir zaman
aralığı bulunmamakla
birlikte açılan
çağrılara göre
değişmektedir.
Projedeki katkı
oranı %10’un
altında olan kişiler
araştırmacı olarak
görev alamazlar.
Özel sektörün
yer aldığı
projelerde ilgili
özel kuruluşa
verilecek makineteçhizat bedelinin
% 50’si TÜBİTAK
tarafından
karşılanır.
PTİ üst limitleri ise
Proje yürütücüsü
için: 2.000 TL/ay
Proje yöneticisi için:
2.500 TL/ay
Araştırmacı için:
1.000 TL/ay
Danışman için:
1.500 TL/yıl
NOT: Online başvuru yapıldıktan sonra en geç on gün içinde basılı olarak
gönderilmesi gereken belgeler aşağıdaki adrese postalanmalıdır.
Tablo 5: Öncelikli Alanlar AR-GE Projeleri Destekleme Programı
20
1005 Ulusal Yeni Fikirler ve Ürünler
Araştırma Destek Programı
PROGRAMIN
AMACI
DESTEK
TUTARI/
SÜRESİ
Ülkemizde
Proje destek
ihtiyaç duyulan, üst limiti
teknolojik dışa
(Burs dahil,
bağımlılığımızı Proje Teşvik
azaltacak
İkramiyesi,
ve/veya
Kurum
ülkemizin reka- hissesi ve
bet gücünü
yurtdışı
artıracak
araştırmacı
ulusal/uluslarara giderleri
sı yeni bir
hariç)
ürün/süreç/yönt 200.000 TL
em/model
geliştirme
İstenen burs
amacına yönelik miktarlarının
uygulamalı
toplamının
araştırma
üst limiti
ve/veya
aylık
deneysel
3.000 TL’dir.
geliştirme
projelerinin
Proje Süresi
desteklenmesi
en fazla 18
aydır.
DESTEK
PROGRAMINA
KİMLER
BAŞVURABİLİR
Proje ekibinde
yer alacak
yürütücü ve
araştırmacıların;
üniversite, kamu
kuruluşları veya
özel
kuruluşlarda
çalışmaları ve en
az dört yıllık
üniversite lisans
eğitimi almış
olmaları
yeterlidir.
Proje ekibinde
yer alacak
danışmanların;
Üniversite
personeli
olmaları
durumunda,
doktora/tıpta
uzmanlık/sanatta
yeterlilik
derecesine sahip
olmaları
gerekmektedir.
Kamu
kuruluşları veya
özel
kuruluşlarda
çalışmaları
durumunda, en
az dört yıllık
üniversite lisans
eğitimi almış
olmaları
gerekmektedir.
21
ÖZEL KOŞULLAR
BAŞVURU ZAMANI
Proje yürütücüsü
zamanın en az
%40’ını projeye
ayırmak
zorundadır.
Başvuru dönemleri
Mart ve Eylül
aylarında olmak
üzere yılda iki
kezdir.
Projedeki katkı
oranı %10’un
altında olan kişiler
araştırmacı olarak
görev alamazlar.
Değerlendirme
süresi yaklaşık 4
aydır.
Bu program
kapsamında,
koşullu olarak PTİ
ödemesi
yapılmaktadır.
NOT: Online başvuru yapıldıktan sonra en geç on gün içinde basılı olarak
gönderilmesi gereken belgeler aşağıdaki adrese postalanmalıdır.
Tablo 6: 1005 Ulusal Yeni Fikirler ve Ürünler Araştırma Destek Programı
1007 Kamu Kurumları Araştırma ve
Geliştirme Projelerini Destekleme Programı
PROGRAMIN
AMACI
Kamu
kurumlarının
Ar-Ge ile
giderilebilecek
ihtiyaçlarının
karşılanması ya
da sorunlarının
çözüme
kavuşturulması
amacıyla
kurulmuştur.
DESTEK
TUTARI/
SÜRESİ
%100 proje
desteği
%10 Kurum
Katkı Payı
Proje Süresi
en fazla 48
aydır.
Toplam
bütçenin
%5’i oranında Ar-Ge
nitelikli
hizmet alımı
DESTEK
PROGRAMINA
KİMLER
BAŞVURABİLİR
Proje ekibinde
yer alacak
yürütücü,
araştırmacı ve
danışmanların;
Üniversiteler,
kamu Ar-Ge
birimleri, özel
kuruluşlar veya
bunların
oluşturduğu
konsorsiyumlar
tarafından proje
başvuruları
yapılabilir.
ÖZEL KOŞULLAR
BAŞVURU
ZAMANI
Proje sonucunda
elde edilen ve
patent, faydalı
model, endüstriyel
tasarım, entegre
devre topografyası,
know-how, gibi
fikri bir hakkın
konusunu
oluşturabilecek
nitelikteki fikri
ürünler üzerindeki
hakların sahibi
TÜBİTAK’tır.
Başvuru zamanı
belirli bir zaman
aralığı
bulunmamakla birlikte açılan çağrılara göre değişmektedir.
Projelerin
sonucunda fikri bir
Projelerde
ürün meydana
PYK’ler (proje
geldiği takdirde,
yönetici
müşteri kurum; söz
kuruluş) dahil en konusu fikri ürünü
fazla 4 farklı
ticarileştirilmemek
kuruluştan proje kaydı ile kendi
personeli yer
ihtiyaçları için
alabilir.
bedelsiz kullanma
hakkına sahiptir.
PYK’nin proje
kapsamında
önerdiği personel
sayısının (bursiyer
hariç) en az % 30’u
kendi tam zamanlı
personeli olmalıdır.
22
Başvuru inceleme
süresi 4-6 aydır.
NOT: Online başvuru yapıldıktan sonra en geç on gün içinde basılı olarak
gönderilmesi gereken belgeler aşağıdaki adrese postalanmalıdır.
Tablo7: 1007 Kamu Kurumları Araştırma ve Geliştirme Projelerini Destekleme Programı
1011 Uluslararası Bilimsel Araştırma
Projelerine Katılma Programı (UBAP)
PROGRAMIN
AMACI
DESTEK
TUTARI/
SÜRESİ
Yeni bilgiler
üretilmesi,
bilimsel
yorumların
yapılması veya
teknolojik
problemlerin çözümlenmesi için
bilimsel esaslara
uygun olarak
yapılan
çalışmaları ve
ülkemizin
uluslararası
pazarlardaki
rekabet gücünün
artırılması amacı
ile ileri teknoloji
uygulamalarına
yönelik projeleri
öncelikli alanlar
çerçevesinde
desteklemektir.
Destek üst
limiti (Burs
dahil, Proje
Teşvik
İkramiyesi
(PTİ), Kurum
hissesi ve
yurtdışı
araştırmacı
giderleri
hariç) yıllık
120.000 TL
İstenen burs
miktarlarının
toplamının
üst limiti
aylık 4.800
TL’dir.
Proje süresi
en fazla 36
aydır.
DESTEK
PROGRAMINA
KİMLER
BAŞVURABİLİR
Proje ekibinde
yer alacak
yürütücü,
araştırmacı ve
danışmanların;
Doktora/sanatta
yeterlik/tıpta
uzmanlık
derecesine (Bu
koşul eğitim ve
araştırma
hastanelerinde
çalışanları da
kapsamaktadır.)
sahip olmaları
gerekmektedir.
Kamu kurulusu
ve özel
kuruluşlarda
çalışıyorlarsa en
az 4 yıllık lisans
eğitimi.
23
ÖZEL KOŞULLAR
BAŞVURU
ZAMANI
Proje yürütücüsü,
projeyi öneren
kuruluşun kadrolu
personeli olmak
zorundadır.
Başvuru
dönemleri
Nisan ve Ekim
aylarında olmak üzere yılda
iki kezdir.
Bir projede görev
alacak yurtdışı
araştırmacının
sayısı bir kişi ile
sınırlıdır.
Başvuru
inceleme süresi
yaklaşık 4
aydır.
1505 Üniversite-Sanayi İşbirliği Destek
Programı
NOT: Online başvuru yapıldıktan sonra en geç on gün içinde basılı olarak
gönderilmesi gereken belgeler aşağıdaki adrese postalanmalıdır.
Tablo 8 : 1011 Uluslar arası Bilimsel Araştırma Projelerine Katılma Programı
24
PROGRAMIN
AMACI
DESTEK
TUTARI/
SÜRESİ
Üniversite /
kamu araştırma
merkez ve
enstitülerindeki
bilgi birikimi ve
teknolojinin,
Türkiye’de
yerleşik ve
proje
sonuçlarını
Türkiye’de
uygulamayı
taahhüt eden
kuruluşların
ihtiyaçları
doğrultusunda,
ürün/sürece
dönüştürülerek
sanayiye
aktarılması
yoluyla
ticarileştirilmesi
ne katkı
sağlamak.
KOBİ ise proje
bütçesinin
%75’i, Büyük
ölçekli ise
%60’ı
TÜBİTAK
tarafından
1.000.000
TL’ye kadar
karşılanır.
DESTEK
PROGRAMINA
KİMLER
BAŞVURABİLİR
Proje ekibinde yer
alacak yürütücü,
araştırmacı ve
danışmanların;
Sektörüne
bakılmaksızın
firma düzeyinde
katma değer
yaratan,
Türkiye’de
yerleşik ve proje
TÜBİTAK
proje bütçesine sonuçlarını
Türkiye’de
ilaveten
uygulamayı
yürütücü
kuruluşa PTİ ve taahhüt eden
sermaye şirketleri
destek
ile
kapsamına
alınan projenin Yükseköğretim
Kanunu
%5’ni kurum
kapsamında yer
hissesi olarak
alan
öder.
yükseköğretim
kurumları, vakıf
Proje süresi en
üniversiteleri,
fazla 24 aydır.
eğitim ve
araştırma
hastaneleri ve
ilgili mevzuatın
da Ar-Ge
yapmakla
görevlendirilmiş
kamu araştırma
merkez ve
enstitüleri ortak
proje
başvurusunda
bulunur.
ÖZEL KOŞULLAR
BAŞVURU
ZAMANI
Fizibilite desteği
alma imkânı.
Yılın her zaman
başvuru
yapılabilir.
Farklı
üniversitelerden
araştırmacılar
aynı proje ekibi
içinde yer alabilirler.
Başvuru
inceleme süresi
4 aydır.
Yürütücü kuruluş
müşteri kuruluştan dönemsel
bütçenin %10
aşmamak
kaydıyla hizmet
alabileceklerdir.
Bu kapsamda
müşteri kuruluşu
da projeye
sağladığı katkı
payının bir
bölümünü hizmet
alımı kapsamında
müşteri kuruluşuna geri
ödenebilecektir.
Proje önerisinde
hizmet alım
giderleri için
ayrılan bütçe,
proje toplam
bütçesinin
%20’sini aşamaz.
NOT: Online başvuru yapıldıktan sonra en geç on gün içinde basılı olarak
gönderilmesi gereken belgeler aşağıdaki adrese postalanmalıdır.
Tablo9: 1505 Üniversite-Sanayi İşbirliği Destek Programı
25
1513 Teknoloji Transfer Ofisleri
Destekleme Programı
PROGRAMIN
AMACI
DESTEK
TUTARI/
SÜRESİ
Teknoloji
Transfer
Ofislerinin proje
esaslı olarak
üniversitedeki
bilginin
ticarileştirilmesine
katkı sağlayacak
çeşitli
faaliyetlerinin
desteklenmesi
amaçlanmaktadır.
Bu program
üniversitelerde ki
bilgi ve
teknolojinin,
uygulamaya
dönüştürülerek
ticarileştirilmesi,
üniversite ve özel
sektör kuruluşları
arasında işbirliği
oluşturulması ve
sanayinin ihtiyaç
duyduğu bilgi ve
teknolojinin
üniversitede
üretilmesine
yardımcı
olunması
amacıyla faaliyet
gösteren TTO’ların
desteklenmesini
hedefleyen bir
destek
programdır.
Proje süresi
içerisinde her
sene en fazla
1.000.000 TL
Destek
verilmektedir.
Proje süresi en
fazla 10 yıldır.
DESTEK
PROGRAMINA
KİMLER
BAŞVURABİLİR
Programa
başvuru
yapabilecek
kuruluşlar
arasında
üniversiteler,
üniversitelerin
ortak olduğu
şirketler,
teknopark
yönetici
şirketleri,
teknopark
yönetici
şirketinin ortak
olduğu
şirketler
bulunmaktadır.
Her Çağrı
duyurusunda
bu
kuruluşlardan
hangilerinin
başvuru
yapabileceği
belirtilir.
26
ÖZEL KOŞULLAR BAŞVURU ZAMANI
Girişim
sermayesi
desteği, kuluçka
merkezi kurma,
iş rehberliği,
danışmanlık ve
eğitim
hizmetleri
sağlama
Ar-Ge projeleri
oluşturma,
geliştirme ve
lojistik destek
sağlama
faaliyetleri
Fikri ve sınai
mülkiyet
haklarının tescili
ve korunması,
pazarlanması,
ticarileştirilmesi
Destek çağrı ile
duyurulmaktadır.
NOT: Online başvuru yapıldıktan sonra en geç on gün içinde basılı olarak
gönderilmesi gereken belgeler aşağıdaki adrese postalanmalıdır.
Tablo10: 1513 Teknoloji Transfer Ofisleri Destekleme Programı
1602
TÜBİTAK Patent Destek Programı
PROGRAMIN
AMACI
DESTEK
TUTARI
Ülkemiz
kaynaklı ulusal
ve uluslararası
patent başvuru
sayısının
artırılması,
gerçek ve tüzel
kişilerin patent
başvurusu

yapmaya
teşvik edilmesi
ve ülkemizdeki
patent
sayısının
artırılması

amaçlanmakta
dır.
Türk Patent
Enstitüsü’ne
(TPE)
yapılacak
olan Ulusal
Patent
Başvuruları
nda;
Araştırma
Raporu
Desteği,
İnceleme
Raporu
Desteği,
Vekil
kullanılan
başvurulara
vekil
desteği,
DESTEK
PROGRAMINA
KİMLER
BAŞVURABİLİR
TPE, WIPO,
EPO, JPO veya
USPTO’dan
herhangi
birisine
başvuru
yaparak,
başvuru
numarası alan
Türkiye
Cumhuriyeti
vatandaşları
veya ülkemizde
yerleşik olan
şirketler,
üniversiteler,
kamu kurum ve
kuruluşları bu
Uygulama
Esasları
kapsamında
öngörülen
desteklerden
faydalanabilirle
r.
ÖZEL KOŞULLAR
BAŞVURU
ZAMANI
Kanuni ve iş
merkezi
yurtdışında
bulunan
işletmelerin dar
mükellefiyet
statüsündeki
Türkiye’de
yerleşik
temsilcilik ve
şubeleri ile
vakıflar (kanunla
kurulmuş vakıflar
hariç), dernekler
ve bunların
iktisadi
işletmeleri bu
program
kapsamında
destek başvurusu
yapamazlar.
Ulusal Patent
Araştırma
Raporu
Desteği,
Ulusal Patent
İnceleme
Raporu
Desteği ve
Uluslararası
Patent
Başvuru
Desteği,
Uluslararası
Patent
İnceleme
Raporu
Desteğine
01.01.2014
tarihinden
sonra
başvuru
yapılabilir.
NOT: Online başvuru yapıldıktan sonra en geç on gün içinde basılı olarak
27
gönderilmesi gereken belgeler aşağıdaki adrese postalanmalıdır
Tablo 11: TÜBİTAK Patent Destek Programı
3001 Başlangıç AR-GE
Destekleme Programı
PROGRAMIN
AMACI
DESTEK
TUTARI/
SÜRESİ
Programın amacı,
Ar-Ge projesi
hazırlama ve
yürütme
kültürünün
yaygınlaşmasını
sağlamak için,
ARDEB tarafından
desteklenen
projelerde
yürütücü olarak
görev almamış
olan, üniversite,
kamu
kurum/kuruluşu
veya özel
kuruluşlardaki
araştırmacıların
sunacakları Ar-Ge
projelerini
desteklemektir.
Azami tutar:
60.000 TL
Max. 24 ay
İstenen burs
miktarlarını
n toplamının üst
limiti aylık
1.800 TL’dir
DESTEK
PROGRAMINA
KİMLER
BAŞVURABİLİR
Proje ekibinde
yer alacak
yürütücü,
araştırmacı ve
danışmanların;
Üniversite
personeli
olmaları
durumunda,
(eğitim ve
araştırma
hastanelerinde
çalışanlar
dahil)
doktora/sanatt
a yeterlik/tıpta
uzmanlık
derecesine
sahip olmaları,
Kamu kuruluşu
veya özel
kuruluşlarda
çalışıyor
olmaları
durumunda, en
az dört yıllık
üniversite
lisans eğitimi
almış olmaları
gerekir.
28
ÖZEL KOŞULLAR
BAŞVURU
ZAMANI
Programa yürütücü
olarak, daha önce
veya başvuruyu
yaptığı sırada
ARDEB tarafından
desteklenen
herhangi bir
projede yürütücü
olarak görev
yapmamış olanlar
başvurabilir.
Başvurular her
zaman açıktır.
Programdan
yürütücü olarak
sadece bir kez
yararlanılabilir,
aynı anda aynı
yürütücü birden
fazla proje
başvurusu
yapamaz.
Değerlendirme
süresi yaklaşık 2
aydır.
NOT: Online başvuru yapıldıktan sonra en geç on gün içinde basılı olarak
gönderilmesi gereken belgeler aşağıdaki adrese postalanmalıdır.
Tablo12: 3001 Başlangıç AR-GE Destekleme Programı
3501 Ulusal Genç Araştırmacı Kariyer
Geliştirme Programı
PROGRAMIN
AMACI
Programın
amacı
kariyerlerine
yeni başlayan
doktoralı genç
bilim
insanlarının
çalışmalarını
proje desteği
vererek teşvik
etmektir. 21.
yüzyılın
akademik
önderliğini
yüklenecek genç
araştırmacıların
çalışmaları
desteklenerek,
hem genç bilim
insanlarının
kariyerlerini
araştırmacı ve
eğitimci olarak
en iyi şekilde
sürdürmeleri,
hem de bilimsel
düzeyimizin
geliştirilmesi ve
bilimin ülke
kalkınmasındaki
rolünün
artırılması
amacına yönelik
bir programdır.
DESTEK
TUTARI/
SÜRESİ
2013 yılı için,
KARİYER
projeleri destek
üst limiti (Burs
dahil, Proje
Teşvik
İkramiyesi
(PTİ), Kurum
hissesi ve
yurtdışı araştırmacı giderleri
hariç) yıllık
75.000 TL’dir.
(2 yıllık projeler
için 150.000 TL
3 yıllık projeler
için 225.000
TL.)
İstenen burs
miktarlarının
toplamı en fazla
aylık 3.000
TL’dir.
Max. 36 ay
DESTEK
PROGRAMINA
KİMLER
BAŞVURABİLİR
Proje ekibinde
yer alacak
yürütücü,
araştırmacı ve
danışmanların;
ÖZEL KOŞULLAR
BAŞVURU
ZAMANI
Kariyer Programına
iki defadan fazla
başvurmamış
olması
Başvuru
dönemleri
Mart ve Eylül
aylarında olmak üzere
yılda iki
kezdir.
Akademik unvanı
Doçent ve üstü
akademik unvana sahip
olmaması
profesör olan kişiler
projede araştırmacı
olarak yer alamazlar,
fakat danışman
olabilirler.
Daha önce
TÜBİTAK’tan
KARİYER
desteği almamış
olması, Projeyi
öneren
kuruluşun
kadrolu
personeli
olması,
gerekmektedir.
Başvuru
tarihinden önce
doktora/sanatta
yeterlilik/tıpta
uzmanlık
derecesine sahip
olması
29
Doktora/tıpta
uzmanlık/sanatta
yeterlilik
derecesinin alındığı
tarihi izleyen 5 yıl
içinde başvuruda
bulunması,
Doktora/sanatta
yeterlik/tıpta
uzmanlık
derecesinin alındığı
üniversiteden farklı
ve Türkiye’deki
yükseköğretim
veya araştırma
kuruluşunda
kadrolu olarak
çalışıyor olması
Değerlendirme
süresi yaklaşık
4 aydır.
NOT: Bilimsel değerlendirmeye alınmadan evrak eksikliği, imza eksikliği vb. sebeplerle
iade edilen proje başvuruları başvuru olarak değerlendirilmemektedir. Proje başvurusu
iki defa bilimsel değerlendirmeye alınan yürütücüler üçüncü defa bu programa
başvuramazlar.
Tablo13: 3501 Ulusal Genç Araştırmacı Kariyer Geliştirme Programı
2221 Konuk ve Akademik
İzinli(Sabbatical)Bilim İnsanı Destekleme
PROGRAMIN
AMACI
DESTEK
TUTARI/
SÜRESİ
Yurt dışında
çalışan seçkin
bilim
insanlarının
Türkiye’ye
getirilerek kamu
veya özel sektör
kurum veya
kuruluşlarında
araştırma
yapma,
konferans vb.
verme,ders
verme, ortak
proje yazma
gibi her türlü
akademik
çalışma ve ArGe faaliyetlerini
gerçekleştirmek
için destek
verilmektedir.
Destek
miktarı bilim
insanının
ünvanına ve
kalınacak
süreye göre
değişmekte
dir.
En az:
1 hafta
En çok:
12 ay
DESTEK
PROGRAMIN
A KİMLER
BAŞVURABİL
İR
Yurt dışındaki
üniversitelerde
(en az doktora
dereceli),
Yurt dışındaki
kamu/özel
araştırma
kuruluşlarında
(5 yıl sektör
deneyimine
sahip)
çalışmakta olan
Türk/yabancı
seçkin bilim
insanlarının bu
programa
başvurabilir.
ÖZEL
KOŞULLAR
BAŞVURU
ZAMANI
Akademik izin
döneminde
(sabbatical)
Türkiye’deki
Üniversite ve
Enstitülere gelecek
olan konuk bilim
insanları da
program
kapsamında
desteklenir.
Başvurular her ay,
yılda 12 dönem
alınmaktadır.
http://ebideb.tubitak.gov.tr
Başvurular, konuk
bilim insanını
davet eden ilgili
bilim insanı
tarafından yapılır.
NOT: Başvuru koşullarından herhangi birini sağlamayan, belgeleri tam olmayan, online
başvuru dışında yapılmaya çalışılan başvurular ile son başvuru günü mesai bitiminden
sonra gelen ve/veya faksla yapılan başvurular işleme konulmaz.
Tablo 14: 2221 Konuk ve Akademik İzinli(Sabbatical)Bilim İnsanı Destekleme
30
2236-Uluslararası Deneyimli
Araştırmacı Dolaşımı Destek Programı
PROGRAMIN
AMACI
DESTEK
TUTARI/
SÜRESİ
DESTEK
PROGRAMIN
A KİMLER
BAŞVURABİL
İR
31
ÖZEL KOŞULLAR
BAŞVURU
ZAMANI


Türkiye’nin
araştırmacılar
için cazibe
merkezi haline
getirilmesi
hedefine katkı
sağlamak
amacıyla,
TÜBİTAK
Bilim İnsanı
Destekleme
Daire
Başkanlığı,
Avrupa
Birliği’nin
katkısını da
alarak;
100 deneyimli
bilim
insanına/araştır
macısına
Türkiye’deki
üniversiteler,
kamu-Ar-Ge
birimleri ve
sanayi
kuruluşlarında
kadrolu
istihdam
edilmesine,
araştırma
yapmalarına
olanak
sağlamaktadır.
En az:
20 ay
En çok:
24 ay
Deneyimli
Araştırmacı:
Başvuru tarihi
itibariyle, lisans
eğitimi sonrası
alanlarında
Not:
Programın tecrübesi 10 yıl
son çağrı
ve daha az olan
dönemind araştırmacılar
e destek
deneyimli
süresi 12
araştırmacılardır
aydır.
.
Araştırma
cılar, ev
sahibi
kurum/kur
uluş
bünyesind
e proje
süresiyle
sınırlı
belirli
süreli iş
sözleşmes
i ile
istihdam
edilir.
Çok Deneyimli
Araştırmacı:
Başvuru tarihi
itibariyle, lisans
eğitimi sonrası
alanlarında 10
yıldan fazla
tecrübesi olan
araştırmacılar
çok deneyimli
araştırmacılardır
.
İstihdam edilecek
araştırmacının Doğa
Bilimleri,
Mühendislik ve
Teknoloji, Tarımsal
Bilimler, Sosyal
Bilimler ve Beşeri
Bilimler alanlarında
doktorasını, Tıbbi
Bilimlerde doktora
veya uzmanlığını
tamamlamış olması
ya da lisans eğitimi
sonrasında söz
konusu alanlarda en
az 4 yıllık araştırma
deneyimine sahip
olması
Programa
başvurular her yıl
bir dönem olarak
elektronik ortamda
alınır. Başvuru
dönemleri ve
koşulları ilgili
programın internet
sayfasında
(www.cocirc.tubita
k.gov.tr) ilan edilir.
Son üç yıl içinde en
az iki yıl yurt dışında
ikamet etmiş olması
Araştırmacının,
Üniversiteler, kamu
AR-GE birimleri
Not: Lisansüstü veya AR-GE
birimleri bulunan
eğitimde
geçirilen süreler, özel sektör
bu sürelerde tam kuruluşları tarafından
istihdam edileceğinin
zamanlı
taahhüt edilmiş
çalıştığını
belgelendirilmes olması.
i kaydıyla
deneyim
sürelerine
dâhildir.
NOT: Başvurular internet üzerinden http://e-bideb.tubitak.gov.tr adresinden yapılabilir.
Tablo 15: 2236-Uluslararası Deneyimli Araştırmacı Dolaşımı Destek Programı
32
3.4 DESTEK PROGRAMLARI SÜREÇLERİ
TÜBİTAK – 1001-1005-1011-30013501 Destek Programları Süreçleri
Proje başvuruları online olarak yapılır ve istenen belgeler belirtilen tarihlerde Araştırma Destek Programları
Başkanlığı na (ARDEB) iletilir.
Önerilen projeler ARDEB tarafından ön
değerlendirmeden geçirilir.
Başvuru formu ile ekli
belgeler tam mı ve format
yönünden uygun mu?
EVET
Projeler bilimsel değerlendirme için ilgili
Araştırma Destek Grubu na iletilir.
Projeler, öneri
sahiplerine
iade edilir.
HAYIR
* Altyapı
* Yetersiz içerik vs.
Projeler, öneri
sahiplerine
iade edilir.
HAYIR
Projeler, öneri
sahiplerine
iade edilir.
İlgili GYK/DK üyesi tarafından önerinin
destek programına uygunluğu ve Ar-Ge
niteliği değerlendirilir.
Bilimsel
değerlendirmeye alınsın
mı?
EVET
Projeler konularına göre,
değerlendirilecekleri panellere ayrılır.
Grup Yürütme Komitesi (GYK), varsa Danışma Kurulu nun da
görüşünü alarak panel tarihlerini ve panelistleri belirler. Gerekli
görülürse Panel Dışı Danışman görüşüne başvurulur.
Belirlenen tarihlerde Paneller yapılır ve
Projeler değerlendirilerek, puanlandırılır.
Projelerin panel puanları ARDEB
tarafından listelenerek karar için topluca
Başkanlığa iletilir.
Desteklenmesine karar verilen
projeler TÜBİTAK Web sayfasında
yayınlanır ve Gruplar tarafından varsa
eksiklikler tamamlandıktan sonra
sözleşme yapılmak üzere Mali
Denetlemeler ve Sözleşmeler
Müdürlüğü ne (MADES) iletilir.
EVET
Projenin
Desteklenmesi
uygun mu?
HAYIR
Proje, sahibine ret
gerekçesi bildirilir.
Şekil 2: 1001-1005-1011-3001-3501 Destek Programları Süreçleri
33
TÜBİTAK – 1002 Destek Programı Süreci
Proje Öneri Formu, Öneri Sahibi Tarafından Araştırma
Destek Programları Başkanlığı (ARDEB) na İletilir.
Araştırma Destek Programları Başkanlığı
(ARDEB) tarafından ön değerlendirme yapılır.
Format Yönünden
Uygun mu?
Proje İade Edilir
HAYIR
EVET
Proje İlgili Araştırma Grubuna, Bilimsel
Değerlendirme İçin Gönderilir.
Bilimsel Değerlendirme Danışman Görüşü
Alınarak Yapılır.
Başkanlık Kararı
RET
Proje Sözleşmesi Red Kararı Gerekçeleriyle
Bildirilir.
KABUL
Proje Sözleşmesi Yapılarak, Yürütücüye
Gönderilir.
Proje Başlatılır
Şekil 3: 1002 Destek Programı Süreci
34
TÜBİTAK – 1003 Destek Programı Süreci
Proje 1. Aşama başvuru formu ve gerekli
diğer belgeler , TÜBİTAK a iletirlir
Araştırma Destek Programları Başkanlığı
(ARDEB) tarafından ön değerlendirme yapılır.
Format Yönünden
Uygun mu?
HAYIR
Proje İade Edilir
EVET
Proje 2. Aşamaya Alınacak Projeler Arasına
Girer
Proje 2. Aşama başvuru formu ve gerekli
diğer belgeler , TÜBİTAK a iletirlir
Araştırma Destek Programları Başkanlığı
(ARDEB) tarafından ön değerlendirme yapılır.
Proje İlgili Grup Tarafından İncelenir.
SONUÇ ?
RET
KABUL
Destek Kapsamı ile Birlikte Proje
Yürütücü / Yöneticisine Bildirilir ve
Destek ve İzleme Süreci Başlar.
Şekil 4: 1003 Destek Programı Süreci
35
Proje İade Edilir
TÜBİTAK – 1007 Destek Programı Süreci
Çağrıya Çıkılır
1 .Aşama
Tekliflerinin
Sunulması
Format
Değerlendirmesi
Yapılır
Proje Önerisi İade
Edilir
HAYIR
Format
Değendirmesi
Uygun mu?
EVET
Komisyon
Değerlendirmesi
Yapılır
Proje Önerisi İade
Edilir
HAYIR
Komisyon
Değerlendrmesi
Uygun mu?
EVET
II. Aşama Teklifler
Sunulur
Proje Önerisi İade
Edilir
HAYIR
Prpje Panele
Alınmaya Uygun mu?
EVET
Proje Paneli Yapılır
1
Şekil 5: 1007 Destek Programı Süreci
36
1
Proje Önerisi İade
Edilir
HAYIR
Proje Önerisi
Uygun mu?
EVET
Proje Önerisi Kabul
Edilir.
Revize Proje
Önerisi Sunulur
(Gerikiyorsa)
Revize Proje
Önerileri
Değerlendirilir
Proje Önerisi İade
Edilir
HAYIR
Revize Proje
Önerisi Uygun mu?
EVET
Proje Bütçe Paneli
Yapılır
Proje Önerisi
Reddedilir
HAYIR
Bütçe Paneli Uygun
mu?
EVET
Proje Önerisi
MADES e gönderilir.
Süreç Sona Erer
Şekil 5: 1007 Destek Programı Süreci (Devamı)
37
TÜBİTAK – 1505 Destek Programı Süreci
Proje Ön Kayıt Formu ve Ekler,
TÜBİTAK a iletirlir
Proje Ön kaydı Onaylanır ve Müşteri Kuruluş
ve Yürütücü Kuruluş bilgilendirilir.
PRODİS
On-line proje başvurusu yapılır.
Proje Ön Değerlendirmesi
Projenin ilgili teknoloji alanlarına uygun hakemler
AEBİS sisteminde ve komite üyelerinin önerileriyle
atanır.
Hakemler Değerlendirme raporlarını (AGY 205)
hazırlayarak PRODİS üzerinden TÜBİTAK a gönderilir.
Teknoloji Grubu Yürütme Komitesi
Toplantısı Yapılır.
Gerekçeli ret yazısı
Müşteri Kuruluşa
ve Yürütücü
kuruluşa gönderilir.
Süreç sona erer.
RET
Sonuç?
DESTEK KARARI
Proje Destek Kararı ve Proje Sözleşmesi
Yürütücü Kuruluşa İletilir.
İki nüsha proje sözleşmesi imzalanır ve destek süreci
başlatılır.
Müşteri Kuruluş, destek kapsamında alınan bütçenin
%25'ini ve proje genel gider tutarının proje özel
hesabına aktarır ve dekontu TÜBİTAK a iletir.
TÜBİTAK destek kapsamına alınan bütçenin
%75'inin proje özel hesabına aktarır.
Proje Özel hesabındaki ödeneklerin
muhasebeleşmesi ve izlenmesi Transer Takip
Sistemi (TTS) ile yapılır.
Süreç sona erer.
Destek ve
İzleme Süreci
Şekil 6: 1505 Destek Programı Süreci
38
Proje Destek Kapsamı ve
izleyiciler belirlenir.
TÜBİTAK – 1602 Destek Programı Süreci
Patent
Başvurusu
Şekle uygun
mu?
HAYIR
EVET
Şekle
uygunluk
belgesi
Araştırma raporu
düzenleyecek
patent ofisinin
seçimi
Araştırma
Raporu
İnceleme raporu
düzenleyecek
patent ofisinin
seçimi
İnceleme
raporu
İncelemeli
patent
belgesi
Patent tescil
vekil ödülü
Şekil 7: 1602 Destek Programı Süreci
39
Süreci
sonlandır
3.5 PROJELERDEKİ PERSONELLERİN GÖREV ALMA ŞARTNAMESİ
3.5.1 Proje ekibinde yer alacak yürütücü, araştırmacı veya danışmanların;
Üniversite personeli olmaları durumunda, doktora/sanatta yeterlik/tıpta uzmanlık
derecesine sahip olmaları gerekmektedir. (Bu koşul eğitim ve araştırma hastanelerinde
çalışanları da kapsamaktadır.)
*1002 destek programında doktora/sanatta yeterlilik/tıpta uzmanlık öğrenimlerine devam
ediyor olmaları da yeterlidir.
*1005 Destek programı için yukarıdaki şart sadece danışmanlar için geçerlidir. Proje ekibinde
yer alacak yürütücü ve araştırmacıların; üniversite, kamu kuruluşları veya özel kuruluşlarda
çalışmaları ve en az dört yıllık üniversite lisans eğitimi almaları yeterlidir.
*3501 Destek programı için özel şartlar mevcuttur. Bu şartlar aşağıda verilmiştir.
Proje yürütücüsünün;
 Başvuru tarihinden önce doktora/sanatta yeterlilik/tıpta uzmanlık derecesine sahip
olması (Bu koşul eğitim ve araştırma hastanelerinde çalışanları da kapsamaktadır.),
 Doktora/tıpta uzmanlık/sanatta yeterlilik derecesinin alındığı tarihi izleyen 5 yıl içinde
başvuruda bulunması, (Örneğin, 2013 yılında proje yürütücüsü olarak başvuru
yapacak kişinin doktora derecesini aldığı tarih 01.01.2008'den daha önce olamaz.)
 Doktora/sanatta yeterlik/tıpta uzmanlık derecesinin alındığı üniversiteden farklı ve
Türkiye’deki yükseköğretim veya araştırma kuruluşunda kadrolu olarak çalışıyor
olması,
 Doçent ve üstü akademik unvana sahip olmaması,
 Kariyer Programına iki defadan fazla başvurmamış olması (Bilimsel değerlendirmeye
alınmadan evrak eksikliği, imza eksikliği vb. sebeplerle iade edilen proje başvuruları
başvuru olarak değerlendirilmemektedir. Proje başvurusu iki defa bilimsel
değerlendirmeye alınan yürütücüler üçüncü defa bu programa başvuramazlar.
 Daha önce TÜBİTAK’tan KARİYER desteği almamış olması,
 Projeyi öneren kuruluşun kadrolu personeli olması,
gerekmektedir.
Kamu kuruluşları veya özel kuruluşlarda çalışmaları durumunda, en az dört yıllık
üniversite lisans eğitimi almış olmaları yeterlidir.
*3501 Destek programı için yukarıda ki şart sadece araştırmacı ve danışmanlar için geçerlidir.
Proje yürütücüsü, projeyi öneren kuruluşun kadrolu personeli olmak zorundadır.
*3501 Akademik unvanı profesör olan kişiler projede araştırmacı olarak yer alamazlar, fakat
danışman olabilirler.
40
Proje yürütücüsü ve araştırmacıların (yurt dışı araştırmacılar hariç) Türkiye Cumhuriyeti
sınırları içerisinde ikamet etmeleri gerekir. (Yabancı uyruklu bir kişi Türkiye sınırlarındaki bir
kurum/kuruluşta görev yapmak koşulu ile projede yürütücü/araştırmacı olarak görev alabilir.
Projedeki katkı oranı %10’un altında olan kişiler araştırmacı olarak görev alamazlar.
Herhangi bir kuruluşta çalışmayan emekliler, PTİ almamak şartıyla proje ekibinde
araştırmacı veya danışman olarak görev alabilirler.(Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma
Kurumu Kurulması Hakkında Kanun’un 16. maddesinin 2. fıkrasında PTİ ödemelerine ilişkin
olarak yer alan ifade gereğince, sadece kamu kurum veya kuruluşlarının kadro ve
pozisyonlarında bulunanlara PTİ ödemesi yapılabilmektedir). Emeklilerin, proje yürütücüsü
olarak görev alabilmeleri için mutlaka herhangi bir kuruluşta tam zamanlı olarak çalışıyor
olmaları gerekmektedir.
Bir projede danışman yer alabilmesi için projenin özel uzmanlık gerektiren konu ya da
konularının olması ve bu hususun proje önerisinde gerekçeli olarak belirtilmesi gerekir. Bir
projede görev alacak danışman sayısı o projedeki özel uzmanlık gerektiren konu sayısı ile
sınırlıdır.
*1002 destek programında danışman yer almamaktadır.
3.5.2 Yurt Dışı Araştırmacı
 Desteklenen projelerde, her ziyarette yol dahil 30 gün veya daha uzun sürelerle
projede görev almak şartıyla, yurtdışında ikamet eden yabancı/TC uyruklu
araştırmacılar, yasal yükümlülükleri projenin yürütüldüğü kuruluşa ait olmak üzere
araştırmacı olarak görev alabilirler.
 Projede görev alacak yurtdışı araştırmacının, ülkemizdeki araştırmacıların
yetkinliğinin sınırlı kaldığı projenin bir bölümünü proje ekibiyle ülkemiz
kurumlarında yürütecek ve yönlendirecek nitelikte olması gerekmektedir.
 Söz konusu araştırmacıların geliş-gidiş seyahat masrafları ve projede görev aldıkları
döneme ait, yurtdışında aldıkları tam zamanlı aylık brüt ücretlerinin %50’si kadarı
projeden hizmet alımı olarak karşılanır. Araştırmacının kendi ülkesinde almakta
olduğu aylık ücretin % 50’sinin, Bilim İnsanı Destekleme Daire Başkanlığı (BİDEB)
tarafından yürütülen ”Konuk Bilim İnsanı Destekleme Programı” kapsamında
sağlanan en yüksek aylık ücretin altında olması durumunda, Konuk Bilim İnsanı
Destekleme programı kapsamında sağlanan en yüksek aylık ücret esas alınır.Söz
konusu araştırmacılara yapılacak ödemeler, programın destek limitinin dışında tutulur.
NOT: 1002 Destek programında Yurtdışı araştırmacı bulunmamaktır.
NOT: 3001 Destek programında TÜBİTAK’a bağlı birim ve ensitütüler de çalışanlar
ile yurtdışı araştırmacılar projede yer alamazlar.
41
3.5.3 Bursiyer
Türkiye’deki yüksek öğretim kurumlarında (KKTC’den sunulan projeler için ise
KKTC’deki) lisans ve lisansüstü (Yüksek Lisans ve Doktora) eğitimlerine devam
etmekte olan "öğrenciler" veya öğrenci statüsündeki "Araştırma Görevlileri" ile
doktora sonrası araştırmacılar bursiyer olarak proje ekibinde yer alabilirler.
TÜBİTAK - BİDEB bursu alanlar; projeden burs almamak koşuluyla proje ekibinde
bursiyer statüsünde yer alabilirler. TÜBİTAK’ın desteklediği herhangi bir projeden
burs alanlar ise, ikinci bir projede bursiyer olarak görev alamazlar.
Lisans bursiyerlerinde aranan koşullar:
 Herhangi bir kurum/kuruluşta çalışmama,
 Türkiye de kurulu bir yükseköğretim kurumunun lisans programında son iki
sınıf öğrencisi olmak,
 Üniversitenin not sistemi esas olmak üzere, hazırlık hariç önceki yılların ağırlıklı
genel not ortalamasının en az 4 üzerinden 2,5 veya 100 üzerinden 65 olması veya
bölümünde hazırlık sınıfı hariç önceki yıllara ait ağırlıklı genel not
ortalamasında ilk %20’lik dilime girilmiş olması.
 Bir projede aynı anda en fazla 2 (iki) lisans öğrencisi bursiyer olarak yer alabilir.
 Bursun devamlılığı için başlangıçtaki şartlar aranmaz. Ancak öğrencinin sınıfta
kalması durumunda bursu kesilir.
Doktora Sonrası Araştırmacı bursiyerlerinde aranan koşullar:
 Doktoralı olup herhangi bir kurum/kuruluşta çalışmama,
 40 yaşını doldurmamış olma,
 Doktora/tıpta uzmanlık derecesinin alındığı tarih ile ilgili programın son başvuru
tarihi arasında kalan sürenin 5 yıldan fazla olmaması.
3.6 KİMLER PROJE YÜRÜTÜCÜSÜ OLAMAZ?
Rektör, Rektör Yardımcısı, Başhekim, Başhekim Yardımcısı, Hastane Yöneticisi, Genel
Müdür, Genel Müdür Yardımcısı; başvuru sırasında görevlerinin devam etmesi durumunda
proje yürütücüsü olarak, TÜBİTAK’ta görevli olan Grup Yürütme Komitesi ve Danışma
Kurulu üyeleri ise; başvuru sırasında görevlerinin devam etmesi durumunda, proje yürütücüsü
veya danışman olarak görev alamaz, ancak en fazla 2 projede araştırmacı olarak görev
alabilirler.
Not:1003 çağrı programı danışma kurulu (ÇPDK) üyeleri, başvuru sırasında görevlerinin
devam etmesi durumunda, görevli oldukları çağrı kapsamındaki projelerde herhangi bir görev
42
alamazlar ancak, diğer destek programları ve ÇPDK üyesi olarak görev almadıkları çağrı
programları kapsamındaki projelerde görev alabilirler.
3.7 PROJEDE GÖREV ALMA LİMİTLERİ
1. Hiç bir idari görevi olmayan tam zamanlı bir bilim insanı; aynı anda en fazla,
TÜBİTAK destekli (*) iki projede yürütücü, bir projede yürütücü iki projede
araştırmacı veya dört projede araştırmacı olarak (**)
*1003 ve 1005 Destek programları için; Ancak bu destek kapsamında aynı anda en
fazla bir projede yürütücü veya iki projede araştırmacı olarak görev alınabilir.
2. Yürütücü olmaya engel idari görevi olmayan diğer idari görevliler (Dekan,
Dekan Yrd. , Yüksek Okul Müdürü, Yüksek Okul Müdür Yrd., Meslek Yüksek
Okul Müdürü, Meslek Yüksek Okul Müdür Yrd., Genel Sekreter, Enstitü
Müdürü, Enstitü Müdür Yrd., Bölüm Başkanı, Araştırma Enstitüsü Müdürü,
Daire Başkanı, Merkez Müdürü) ile tam zamanlı olmayan diğer bilim insanları,
başvuru sırasında görevlerinin devam etmesi durumunda; aynı anda en fazla,
TÜBİTAK destekli (*) bir projede yürütücü veya en fazla iki projede araştırmacı
olarak görev alabilirler (**).
Ancak, Türkiye Cumhuriyeti kurum ve kuruluşlarındaki araştırmacıların, KKTC tarafından
sunulan proje önerilerinde araştırmacı ve/veya danışman olarak yer almaları durumunda,
projede görev alma limitleri (proje kotası) dışında tutulacaktır.
Not: 1002 TÜBİTAK destekli bir hızlı destek projesinde yürütücü veya araştırmacı olarak
görev alan kişilerin, ikinci bir hızlı destek projesinde yer alabilmeleri için yürürlükte olan
Hızlı destek projesinin sonuçlanması gerekmektedir.
(*) Hızlı destek ve Uluslararası projelerdeki görevler kapsam dışında tutulmaktadır.
(**) Sonuç raporu henüz kabul edilmemiş ya da öneri olarak sunulmuş projelerdeki görevler de limitler içerisin
de işlem görmektedir.
43
BÖLÜM 4: TÜBİTAK ULUSLAR ARASI DESTEK PROGRAMLARI
4.1 İKİLİ PROJE DESTEKLERİ
4.1.1 (2501) - ABD Ulusal Bilim Vakfı (NSF) ile İkili İşbirliği Programı
TÜBİTAK ile NSF arasında 1996 yılı içinde imzalanan işbirliği mektupları uyarınca ortak
projeler desteklenmektedir.
Ortak araştırma projesi önermek isteyen Türk bilim insanlarının, projeyi birlikte
gerçekleştirecekleri bir ABD araştırma kuruluşunda çalışan araştırmacılar ile "proje ortağı"
olarak anlaşmaları gerekmektedir.
ABD’deki proje ortakları NSF’e yeni bir proje önerisi veya mevcut bir projeye ek bir proje
olarak başvurabilmektedir. NSF’ten temin edilecek proje başvuru formları projenin konusuna
göre NSF’in ilgili birimine yapılacaktır. Proje başvurusu yapılmadan önce NSF’in ilgili birim
sorumlusu ve Uluslararası Bilim ve Mühendislik Ofisi (Office of International Science and
Engineering-OISE) sorumlusu ile temasa geçilmesi gerekmektedir. Proje önerisi ilgili birimde
incelendikten sonra OISE ile uluslararası boyutu tartışılarak OISE ile birlikte
desteklenebilmektedir.
Proje süreleri genellikle 3 yıla kadar olmaktadır. Proje çerçevesinde uluslararası seyahat
masrafları, küçük ekipmanlar, yazılım ve benzeri masraflar karşılanmaktadır.
NSF’in proje son başvuru tarihleri ilgili birime göre değişmektedir.
NSF’e sadece bir ABD kuruluşu başvura bilmektedir.
NSF’in ilgili internet adresleri aşağıda verilmektedir:
Alanlara göre açılan çağrılar:
http://www.nsf.gov/funding/browse_all_funding.jsp
Proje hazırlama Kılavuzu:
http://www.nsf.gov/pubsys/ods/getpub.cfm?gpg
4.1.2 (2502) - Bulgaristan Bilimler Akademisi (BAS) ile İkili İşbirliği Programı
TÜBİTAK ile Bulgaristan Bilimler Akademisi (BAS) arasındaki işbirliği çerçevesinde Türk
ve Bulgar bilim insanları arasında ortak projeler desteklenmektir.
Ortak araştırma projesi önermek isteyen Türk bilim insanlarının, projeyi birlikte
gerçekleştirecekleri BAS'a üye ve/veya bağlı bir araştırma kuruluşunda çalışan Bulgar
araştırmacı(lar) ile "proje ortağı" olarak anlaşmaları gerekmektedir.
Türkiye'deki proje ortaklarının proje öneri formlarını doldurarak incelenmek üzere
TÜBİTAK'a, Bulgar proje ortaklarının ise Bulgaristan Bilimler Akademisi’nden temin
edecekleri proje öneri formlarını doldurarak Bulgaristan Bilimler Akademisi’ne teslim
etmeleri gerekmektedir. Tek taraflı başvurular kabul edilmemektedir.
36
TÜBİTAK ve Bulgaristan Bilimler Akademisi kendilerine iletilen proje önerilerini kendi iç
prosedürlerine göre incelenmekte ve değerlendirilmektedir. Değerlendirme bilimsel yeterlilik
esasına göre yapılmaktadır. Her iki kuruluş incelenen proje önerileri hakkındaki kararlarını
birbirlerine bildirmekte, iki tarafça da uygun bulunan projeler desteklenmektedir.
Projeler bilim insanı ve bilgi değişimi yoluyla uygulanmaktadır. Proje öneri formu
doldurulurken proje kapsamında karşılıklı talep edilen araştırmacı değişimi süre ve sayısının
ayrıntılı ve gerekçeli olarak belirtilmesi gerekmektedir.
Projeler kapsamında yapılan bilim insanı değişimlerinde Kabul Eden Taraf konaklama ve
yeme-içme masraflarını üstlenmekte, Gönderen Taraf ise uluslararası seyahat masraflarını
karşılamaktadır. Bu miktar Program uyarınca,
Türkiye’ye gelen Bulgar araştırmacılar için:
 Bir üniversite misafirhanesinde veya eşdeğerinde konaklama masrafları ve ayrıca 20
EUR/gün (Türk Lirası karşılığı)
 Bulgaristan’a giden Türk araştırmacılar için:
 Kısa süreli ziyaretlerde (25 güne kadar) 20 Leva/gün
 Konaklama: 22 USD Dolarına kadar/gün (Leva karşılığı)
 Uzun süreli ziyaretlerde (3 aya kadar) 365 Leva/ay
 Konaklama: 22 USD Dolarına kadar/gün (Leva karşılığı)
İkili işbirliği projelerine yurtdışı seyahat desteğinin yanı sıra Türk tarafına TÜBİTAK
tarafından ayrıca araştırma desteği de verilmektedir.
4.1.3 (2503) - Belarus Ulusal Bilimler Akademisi (NASB) ile İkili İşbirliği Programı
TÜBİTAK ile Belarus Ulusal Bilimler Akademisi (NASB) arasındaki işbirliği çerçevesinde
Türk ve Belaruslu bilim insanları arasında ortak projeler desteklenmektir. TÜBİTAK-NASB
işbirliği projelerine yurtdışı seyahat desteğinin yanısıra Türk tarafına talep edilmesi
durumunda TÜBİTAK tarafından ayrıca araştırma desteği de verilebilmektedir.
4.1.4 (2504) - İtalya Ulusal Araştırma Konseyi (CNR) ile İkili İşbirliği Programı
TÜBİTAK ile İtalya Ulusal Araştırma Konseyi (CNR) arasındaki işbirliği çerçevesinde Türk
ve İtalyan bilim insanları arasında ortak projeler desteklenmektir. TÜBİTAK-CNR işbirliği
projelerine yurtdışı seyahat desteğinin yanı sıra Türk tarafına talep edilmesi durumunda
TÜBİTAK tarafından ayrıca araştırma desteği de verilebilmektedir.
4.1.5 (2505) - Fransa Ulusal Bilimsel Arş. Merkezi (CNRS) ile İkili İşbirliği Programı
TÜBİTAK ile Fransa Ulusal Bilimsel Araştırma Merkezi (CNRS) arasındaki işbirliği
çerçevesinde Türk ve Fransız bilim insanları arasında ortak projeler desteklenmektir.
TÜBİTAK-CNRS işbirliği projelerine yurtdışı seyahat desteğinin yanı sıra Türk tarafına talep
edilmesi durumunda TÜBİTAK tarafından ayrıca araştırma desteği de verilebilmektedir.
37
4.1.6 (2506) - Hindistan Bilimsel ve End. Arş. Konseyi (CSIR) ile İkili İşbirliği Programı
TÜBİTAK ile Hindistan Bilimsel ve Endüstriyel Araştırma Konseyi (CSIR) arasındaki
işbirliği çerçevesinde Türk ve Hindistanlı bilim insanları arasında ortak projeler
desteklenmektir. TÜBİTAK-CSIR işbirliği projelerine yurtdışı seyahat desteğinin yanısıra
Türk tarafına talep edilmesi durumunda TÜBİTAK tarafından ayrıca araştırma desteği de
verilebilmektedir
4.1.7 (2507) - Almanya Araştırmalar Konseyi (DFG) ile İkili İşbirliği Programı
TÜBİTAK ile Almanya Araştırmalar Konseyi (DFG) arasındaki işbirliği çerçevesinde Türk
ve Alman bilim insanları arasında ortak projeler desteklenmektir. TÜBİTAK-DFG işbirliği
projelerine yurtdışı seyahat desteğinin yanısıra Türk tarafına talep edilmesi durumunda
TÜBİTAK tarafından ayrıca araştırma desteği de verilebilmektedir
4.1.8 (2508) - Slovenya Araştırma Kurumu (ARRS) ile İkili İşbirliği Programı
TÜBİTAK ile Slovenya Araştırma Kurumu (ARRS) arasındaki işbirliği çerçevesinde Türk ve
Sloven bilim insanları arasında ortak projeler desteklenmektir. TÜBİTAK-ARRS işbirliği
projelerine yurtdışı seyahat desteğinin yanı sıra Türk tarafına talep edilmesi durumunda
TÜBİTAK tarafından ayrıca araştırma desteği de verilebilmektedir.
4.1.9 (2509) - Fransa Dışişleri Bakanlığı ile Bosphorus Programı
TÜBİTAK ile Fransa Dışişleri Bakanlığı arasındaki işbirliği çerçevesinde Türk ve Fransız
bilim insanları arasında ortak projeler desteklenmektir. Bosphorus Programı işbirliği
projelerine yurtdışı seyahat desteğinin yanı sıra Türk tarafına talep edilmesi durumunda
TÜBİTAK tarafından ayrıca araştırma desteği de verilebilmektedir.
4.1.10 (2510) - Tunus Yüksek Eğitim ve Bilimsel Araştırma Bakanlığı ile İkili İşbirliği
Programı
TÜBİTAK ile Tunus Yüksek Eğitim ve Bilimsel Araştırma Bakanlığı ile İkili İşbirliği
Programı (MHESR) arasındaki işbirliği çerçevesinde Türk ve Tunuslu bilim insanları arasında
ortak projeler desteklenmektir. TÜBİTAK-MHESR işbirliği projelerine yurtdışı seyahat
desteğinin yanısıra Türk tarafına talep edilmesi durumunda TÜBİTAK tarafından ayrıca
araştırma desteği de verilebilmektedir.
Program son başvuru tarihi 1 Mayıs 2014'tür.
4.1.11 (2512) - Ukrayna Ulusal Bilimler Akademisi (NASU) ile İkili İşbirliği Programı
TÜBİTAK ile Ukrayna Ulusal Bilimler Akademisi (NASU) arasındaki işbirliği çerçevesinde
Türk ve Ukraynalı bilim insanları arasında ortak projeler desteklenmektir. TÜBİTAK-NASU
işbirliği projelerine yurtdışı seyahat desteğinin yanı sıra Türk tarafına talep edilmesi
durumunda TÜBİTAK tarafından ayrıca araştırma desteği de verilebilmektedir.
4.1.12 (2513) - Slovakya Bilimler Akademisi (SAS) ile İkili İşbirliği Programı
TÜBİTAK ile Slovakya Bilimler Akademisi (SAS) arasındaki işbirliği çerçevesinde Türk ve
Slovak bilim insanları arasında ortak projeler desteklenmektir. TÜBİTAK-SAS işbirliği
projelerine yurtdışı seyahat desteğinin yanısıra Türk tarafına talep edilmesi durumunda
TÜBİTAK tarafından ayrıca araştırma desteği de verilebilmektedir.
38
4.1.13 (2520) - Yunanistan Arş. ve Tekn. Genel Sekreterliği (GSRT) ile İkili İşbirliği
Programı
TÜBİTAK ile Yunanistan Araştırma ve Teknoloji Genel Sekreterliği (GSRT) arasındaki
işbirliği çerçevesinde Türk ve Yunan bilim insanları arasında ortak projeler desteklenmektir.
TÜBİTAK-GSRT işbirliği projelerine yurtdışı seyahat desteğinin yanı sıra Türk tarafına talep
edilmesi durumunda TÜBİTAK tarafından ayrıca araştırma desteği de verilebilmektedir.
4.1.14 (2522) - Macaristan Arş. ve Tekn. Ulusal Ofisi (NKTH) ile İkili İşbirliği Programı
TÜBİTAK ile Macaristan Araştırma ve Teknoloji Ulusal Ofisi (NKTH) arasındaki işbirliği
çerçevesinde Türk ve Macar bilim insanları arasında ortak projeler desteklenmektir.
TÜBİTAK-NKTH işbirliği projelerine yurtdışı seyahat desteğinin yanı sıra Türk tarafına talep
edilmesi durumunda TÜBİTAK tarafından ayrıca araştırma desteği de verilebilmektedir.
4.1.15 (2523) - Kore Ulusal Araştırma Vakfı (NRF) ile İkili İşbirliği Programı
TÜBİTAK ile Kore Ulusal Araştırma Vakfı (NRF) arasındaki işbirliği çerçevesinde Türk ve
Koreli bilim insanları arasında ortak projeler desteklenmektir. TÜBİTAK-NRF işbirliği
projelerine yurtdışı seyahat desteğinin yanı sıra Türk tarafına talep edilmesi durumunda
TÜBİTAK tarafından ayrıca araştırma desteği de verilebilmektedir.
4.1.16 (2524) - İtalya Dışişleri Bakanlığı ile İkili İşbirliği Programı
TÜBİTAK ile İtalya Dışişleri Bakanlığı arasındaki işbirliği çerçevesinde Türk ve İtalyan
bilim insanları arasında ortak projeler desteklenmektir. TÜBİTAK-İtalya Dışişleri Bakanlığı
işbirliği projelerine yurtdışı seyahat desteğinin yanı sıra Türk tarafına talep edilmesi
durumunda TÜBİTAK tarafından ayrıca araştırma desteği de verilebilmektedir.
4.1.17 (2525) - Almanya Eğt. ve Arş. Bakanlığı (BMBF) ile İkili İşbirliği Programı
TÜBİTAK ile Almanya Eğitim ve Araştırma Bakanlığı (BMBF) arasındaki işbirliği
çerçevesinde Türk ve Alman bilim insanları arasında ortak projeler desteklenmektir.
TÜBİTAK-BMBF işbirliği projelerine yurtdışı seyahat desteğinin yanı sıra Türk tarafına talep
edilmesi durumunda TÜBİTAK tarafından ayrıca araştırma desteği de verilebilmektedir.
4.1.18 (2526) - Moğolistan Bilimler Akademisi (MAS) ile İkili İşbirliği Programı
TÜBİTAK ile Moğolistan Bilimler Akademisi (MAS) arasındaki işbirliği çerçevesinde Türk
ve Moğol bilim insanları arasında ortak projeler desteklenmektir. TÜBİTAK-MAS işbirliği
projelerine yurtdışı seyahat desteğinin yanısıra Türk tarafına talep edilmesi durumunda
TÜBİTAK tarafından ayrıca araştırma desteği de verilebilmektedir.
4.1.19 (2527) - Almanya Eğt. ve Arş. Bakanlığı (BMBF) ile IntenC Programı
TÜBİTAK ile Almanya Eğitim ve Araştırma Bakanlığı (BMBF) arasındaki işbirliği
çerçevesinde Türk ve Alman bilim insanları arasında ortak projeler desteklenmektir.
TÜBİTAK-BMBF işbirliği projelerine yurtdışı seyahat desteğinin yanısıra Türk tarafına talep
edilmesi durumunda TÜBİTAK tarafından ayrıca araştırma desteği de verilebilmektedir.
Desteklenecek olan alanlar şunlardır:
 Tarım ve Gıda
 Sağlık
39
 Biyoteknoloji
4.1.20 (2528) - Romanya Bilimsel Araştırma Otoritesi (ANCS) ile İkili İşbirliği Programı
TÜBİTAK ile Romanya Bilimsel Araştırma Otoritesi (ANCS) arasındaki işbirliği
çerçevesinde Türk ve Romen bilim insanları arasında ortak projeler desteklenmektir.
TÜBİTAK-ANCS işbirliği projelerine yurtdışı seyahat desteğinin yanı sıra Türk tarafına talep
edilmesi durumunda TÜBİTAK tarafından ayrıca araştırma desteği de verilebilmektedir.
4.1.21 (2529) - Pakistan Bilim ve Teknoloji Bakanlığı (MoST) ile İkili İşbirliği Programı
TÜBİTAK ile Pakistan Bilim ve Teknoloji Bakanlığı (MoST) arasındaki işbirliği
çerçevesinde Türk ve Pakistanlı bilim insanları arasında ortak projeler desteklenmektir.
TÜBİTAK-MoST işbirliği projelerine yurtdışı seyahat desteğinin yanı sıra Türk tarafına talep
edilmesi durumunda TÜBİTAK tarafından ayrıca araştırma desteği de verilebilmektedir.
4.1.22 (2532) - Rusya Temel Araştırma Vakfı (RFBR) ile İkili İşbirliği Programı
TÜBİTAK ile Rusya Temel Araştırma Vakfı (RFBR) arasındaki işbirliği çerçevesinde Türk
ve Rus bilim insanları arasında ortak projeler desteklenmektir. TÜBİTAK-RFBR işbirliği
projelerine yurtdışı seyahat desteğinin yanı sıra Türk tarafına talep edilmesi durumunda
TÜBİTAK tarafından ayrıca araştırma desteği de verilebilmektedir.
4.1.23 (2533) - Çin Halk Cum. Bilim ve Tekn. Bakanlığı (MOST) ile İkili İşbirliği
Programı
TÜBİTAK ile Çin Halk Cumhuriyeti Bilim ve Teknoloji Bakanlığı (MOST) arasındaki
işbirliği çerçevesinde Türk ve Çinli bilim insanları arasında ortak projeler desteklenmektir.
TÜBİTAK-MoST işbirliği projelerine yurtdışı seyahat desteğinin yanı sıra Türk tarafına talep
edilmesi durumunda TÜBİTAK tarafından ayrıca araştırma desteği de verilebilmektedir.
4.1.24 (2534) - Almanya Eğt. ve Arş. Bakanlığı (BMBF) ile 2+2 Programı
TÜBİTAK ile Almanya Eğitim ve Araştırma Bakanlığı (BMBF) arasındaki işbirliği
çerçevesinde Türk ve Alman bilim insanları arasında ortak projeler desteklenmektir.
TÜBİTAK-BMBF işbirliği projelerine yurtdışı seyahat desteğinin yanı sıra Türk tarafına talep
edilmesi durumunda TÜBİTAK tarafından ayrıca araştırma desteği de verilebilmektedir.
4.1.25 (2537) - Çek Cumhuriyeti Bilimler Akademisi (AS CR) ile İkili İşbirliği Programı
TÜBİTAK ile Çek Cumhuriyeti Bilimler Akademisi (AS CR) arasındaki işbirliği
çerçevesinde Türk ve Çek bilim insanları arasında ortak projeler desteklenmektir. TÜBİTAKAS CR işbirliği projelerine yurtdışı seyahat desteğinin yanı sıra Türk tarafına talep edilmesi
durumunda TÜBİTAK tarafından ayrıca araştırma desteği de verilebilmektedir.
40
4.1.26 (2539) - Belçika Flaman Bölgesi Araştırma Kuruluşu (FWO) ile İkili İşbirliği
Programı
Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) ile Belçika Flaman Bölgesi
Araştırma Kuruluşu (The Research Foundation-Flanders FWO) arasında 14 Mayıs 2012
tarihinde imzalanmış olan “Protocol on Cooperation in Science and Technology between The
Scientific and Technological Research Council of Turkey (TÜBİTAK) and The Research
Foundation- Flanders (FWO)” çerçevesinde 2014-2015yıllarında ortak araştırma projeleri
desteklenecektir.
ÖNEMLİ HUSUS: Sadece aşağıda belirtilen alanlarda iletilen proje önerileri
değerlendirmeye alınacaktır:







Bilgi ve iletişim teknolojileri
Enerji
Ulaşım ve hareketlilik
Malzeme imalat ve üretim teknolojileri
Tıp bilimleri
Gıda, Tarım ve Biyoteknoloji
Sosyal ve Beşeri Bilimler
Son başvuru tarihi 01 Şubat 2014'tür.
ÖNEMLİ NOT:
Belçika tarafındaki araştırmacıların sadece FWO tarafından desteklenmeye uygun
üniversite/enstitülerden olması gerekmektedir.
4.1.27 (2540) - Slovak Bilimler Akademisi (SAS) ile Tematik İşbirliği Programı
TÜBİTAK ile Slovakya Bilimler Akademisi (SAS) arasındaki işbirliği çerçevesinde Türk ve
Slovak bilim insanları arasında tematik alanlarda ortak projeler desteklenmektedir. Belli
alanlarda verilecek olan yurtdışı seyahat desteğinin yanı sıra Türk tarafına talep edilmesi
durumunda TÜBİTAK tarafından ayrıca araştırma desteği de verilebilmektedir.
Tablo15:
41
4.2 İKİLİ ANLAŞMALARIN ÖZELLİKLERİ
4.2.1 İKİLİ ANLAŞMALARIN YAPILDIĞI ÜLKE VE KURUM ADLARI
2501
2502
2503
2504
2505
İş Birliği Yapılan
Ülke
ABD
Bulgaristan
Belarus
İtalya
Fransa
2506
Hindistan
2507
2508
2509
2510
Almanya
Slovenya
Fransa
Tunus
2512
2513
2520
Ukrayna
Slovakya
Yunanistan
2522
Macaristan
2523
2524
2525
2526
2527
Kore
İtalya
Almanya
Moğolistan
Almanya
2528
2529
2532
2533
2534
Romanya
Pakistan
Rusya
Çin Halk
Cumhuriyeti
Almanya
2537
2539
Çek Cum.
Belçika
2540
Slovakya
Program Kodu
İş Birliği Yapılan Kurum
ABD Ulusal Bilim Vakfı (NSF)
Bulgaristan Bilimler Akademisi (BAS)
Belarus Ulusal Bilimler Akademisi (NASB)
İtalya Ulusal Araştırma Konseyi (CNR)
Fransa Ulusal Bilimsel Araştırma Merkezi (CNRS)
Hindistan Bilimsel ve Endüstriyel Araştırma
Konseyi (CSIR)
Almanya Araştırmalar Konseyi (DFG)
Slovenya Araştırma Kurumu (ARRS)
Fransa Dışişleri Bakanlığı ile Bosphorus Programı
Tunus Yüksek Eğitim ve Bilimsel Araştırma
Bakanlığı (MHESR)
Ukrayna Ulusal Bilimler Akademisi
Slovakya Bilimler Akademisi (SAS)
Yunanistan Araştırma ve Teknoloji Genel
Sekreterliği (GSRT)
Macaristan Araştırma ve Teknoloji Ulusal Ofisi
(NKTH)
Kore Ulusal Araştırma Vakfı (NFR)
İtalya Dışişleri Bakanlığı
Almanya Eğitim ve Araştırma Bakanlığı (BMBF)
Moğolistan Bilimler Akademisi (MAS)
Almanya Eğitim ve Araştırma Bakanlığı (BMBF)
ile IntenC
Romanya Bilimsel Araştırma Otoritesi (ANCS)
Pakistan Bilim ve Teknoloji Bakanlığı (MoST)
Rusya Temel Araştırma Vakfı (RFBR)
Çin Halk Cumhuriyeti Bilim ve Teknoloji Bakanlığı
(MOST)
Almanya Eğitim ve Araştırma Bakanlığı (BMBF)
ile 2+2
Çek Cumhuriyeti Bilimler Akademisi (AS CR)
Belçika Flaman Bölgesi Araştırma Kuruluşu
(FWO)
Slovakya Bilimler Akademisi (SAS)
Tablo 16: İkili anlaşmaların yapıldığı ülke ve kurum adları
42
4.2.2 İKİLİ PROJELERİN ORTAK PROJE ÖNERME VE DESTEKLEME
KOŞULLARI
 Ortak araştırma projesi önermek isteyen Türk bilim insanlarının, projeyi birlikte
gerçekleştirecekleri kurumda çalışan araştırmacı(lar) ile "proje ortağı" olarak
anlaşmaları
gerekmektedir.
 Türkiye'deki proje ortaklarının TÜBİTAK'tan temin edecekleri proje öneri formunu
doldurarak incelenmek üzere TÜBİTAK'a, proje ortaklarının ise kendi ilgili
kurumlarından temin edecekleri proje öneri formunu doldurarak kendi ilgili
kurumlarına teslim etmeleri gerekmektedir. Tek taraflı başvurular kabul
edilmemektedir.
 TÜBİTAK ve ikili anlaşmaların yapıldığı kurumlar kendilerine iletilen proje
önerilerini kendi iç prosedürlerine göre incelemekte ve değerlendirmektedir.
Değerlendirme bilimsel yeterlilik esasına göre yapılmaktadır. Her iki kuruluş
incelenen proje önerileri hakkındaki kararlarını birbirlerine bildirmekte, iki tarafça da
uygun bulunan projeler desteklenmektedir.
 Projeler bilim insanı ve bilgi değişimi yoluyla uygulanmaktadır. Bu nedenle, proje
kapsamında karşılıklı talep edilen araştırmacı değişimi süre ve sayısının ayrıntılı ve
gerekçeli olarak belirtilmesi gerekmektedir.
 Projeler kapsamında yapılacak bilim insanı değişimlerinde Kabul Eden Taraf
konaklama ve yeme-içme masraflarını üstlenmekte, Gönderen Taraf ise uluslararası
seyahat masraflarını karşılamaktadır.
4.2.3 PROJE BÜTÇESİ
 Sadece seyahat desteği talep edilmesi durumunda sadece uluslararası seyahat
masrafını içerir.
 Seyahat desteğinin yanı sıra araştırma desteği de talep edilmesi durumunda;
 2013 yılı için, Uluslararası Araştırma projeleri destek üst limiti (Burs dahil, Proje
Teşvik İkramiyesi (PTİ) ve Kurum hissesi hariç) yıllık 120.000 TL’dir. İstenen yıllık
destek miktarı bu tutarı geçemez.
 İstenen burs miktarının toplamı aylık 4.800 TL’den fazla olamaz.
 Makine-teçhizat taleplerinin toplam bütçe ile dengeli olması gözetilir.
 Altyapı oluşturmaya yönelik olan projeler desteklenmez.
43
4.2.4 PROJEDE GÖREV ALMA LİMİTLERİ
Uluslararası projelerde görev alabilmeye ilişkin herhangi bir sınırlama bulunmamaktadır.
4.2.5 PROJE SÜRESİ
24 ay ve 36 ay olarak değişmektedir.
4.2.6 KİMLER PROJEDE YER ALABİLİR
Proje ekibinde yer alacak yürütücü, araştırmacı veya danışmanların;
 Üniversite personeli olmaları durumunda, doktora/sanatta yeterlik/tıpta
uzmanlık derecesine sahip olmaları gerekmektedir. (Bu koşul eğitim ve
araştırma hastanelerinde çalışanları da kapsamaktadır.)
 Kamu kuruluşları veya özel kuruluşlarda çalışmaları durumunda, en az dört
yıllık üniversite lisans eğitimi almış olmaları yeterlidir.
 Proje yürütücüsü, projeyi öneren kuruluşun kadrolu personeli olmak
zorundadır.
 Proje yürütücüsü ve araştırmacıların Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde
ikamet etmeleri gerekir. (Yabancı uyruklu bir kişi Türkiye sınırlarındaki bir
kurum/kuruluşta görev yapmak koşulu ile projede yürütücü/araştırmacı olarak
görev alabilir.)
 Projedeki katkı oranı %10’un altında olan kişiler araştırmacı olarak görev
alamazlar.
 Herhangi bir kuruluşta çalışmayan emekliler, PTİ almamak şartıyla proje
ekibinde araştırmacı veya danışman olarak görev alabilirler. (Türkiye Bilimsel
ve Teknolojik Araştırma Kurumu Kurulması Hakkında Kanun’un 16.
maddesinin 2. fıkrasında PTİ ödemelerine ilişkin olarak yer alan ifade
gereğince, sadece kamu kurum veya kuruluşlarının kadro ve pozisyonlarında
bulunanlara PTİ ödemesi yapılabilmektedir). Emeklilerin, proje yürütücüsü
olarak görev alabilmeleri için mutlaka herhangi bir kuruluşta tam zamanlı
olarak çalışıyor olmaları gerekmektedir.
 Bir projede danışman yer alabilmesi için projenin özel uzmanlık gerektiren
konu ya da konularının olması ve bu hususun proje önerisinde gerekçeli olarak
belirtilmesi gerekir. Bir projede görev alacak danışman sayısı o projedeki özel
uzmanlık gerektiren konu sayısı ile sınırlıdır.
Bursiyerlerin;
 Türkiye’deki yüksek öğretim kurumlarında lisans ve lisansüstü (Yüksek Lisans ve
Doktora) eğitimlerine devam etmekte olan "öğrenciler" veya öğrenci statüsündeki
"Araştırma Görevlileri" ile doktora sonrası araştırmacılar bursiyer olarak proje
ekibinde yer alabilirler.
 TÜBİTAK - BİDEB bursu alanlar; projeden burs almamak koşuluyla proje ekibinde
bursiyer statüsünde yer alabilirler. TÜBİTAK’ın desteklediği herhangi bir projeden
burs alanlar ise, ikinci bir projede bursiyer olarak görev alamazlar.
44
Lisans bursiyerlerinde aranan koşullar:
 Herhangi bir kurum/kuruluşta çalışmamak,
 Türkiye de kurulu bir yükseköğretim kurumunun lisans programında son iki sınıf
öğrencisi olmak,
 Üniversitenin not sistemi esas olmak üzere, hazırlık hariç önceki yılların ağırlıklı
genel not ortalamasının en az 4 üzerinden 2,5 veya 100 üzerinden 65 olması veya
bölümünde hazırlık sınıfı hariç önceki yıllara ait ağırlıklı genel not ortalamasında ilk
%20’lik dilime girilmiş olması.
 Bir projede aynı anda en fazla 2 (iki) lisans öğrencisi bursiyer olarak yer alabilir.
 Bursun devamlılığı için başlangıçtaki şartlar aranmaz. Ancak öğrencinin sınıfta
kalması durumunda bursu kesilir.
Doktora Sonrası Araştırmacı bursiyerlerinde aranan koşullar:
 Doktoralı olup herhangi bir kurum/kuruluşta çalışmama,
 40 yaşını doldurmamış olma,
 Doktora/tıpta uzmanlık derecesinin alındığı tarih ile ilgili programın son başvuru tarihi
arasında kalan sürenin 5 yıldan fazla olmaması.

4.2.7 KİMLER PROJE YÜRÜTÜCÜSÜ OLAMAZ?
Rektör, Rektör Yardımcısı, Başhekim, Başhekim Yardımcısı, Hastane Yöneticisi, Genel
Müdür, Genel Müdür Yardımcısı; başvuru sırasında görevlerinin devam etmesi durumunda
proje yürütücüsü olarak, TÜBİTAK’ta görevli olan Grup Yürütme Komitesi ve Danışma
Kurulu üyeleri ise; başvuru sırasında görevlerinin devam etmesi durumunda, proje yürütücüsü
veya danışman olarak görev alamaz, ancak en fazla 2 projede araştırmacı olarak görev
alabilirler.
4.2.8 ÖNEMLİ HUSUSLAR
 Proje yürütücüsü, araştırmacı ve danışmanların* TÜBİTAK - Araştırıcı Bilgi Sistemi
(ARBİS) Veri Tabanına kayıtlı olmaları ve kayıtlarının güncel olması,
 Proje yürütücüsü ve araştırmacıların Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde ikamet
etmeleri (Yabancı uyruklu bir kişi Türkiye Cumhuriyeti sınırlarındaki bir
kurum/kuruluşta görev yapmak koşulu ile projede yürütücü/araştırmacı olarak görev
alabilir).
 Başvurunun ön değerlendirmeye alınabilmesi için, hem CD’de hem de basılı kopya
olarak gönderilmesi gereken belgelerin eksiksiz olarak ve belirtilen tarihe kadar
TÜBİTAK’a ulaştırılması, CD’ye yüklenen dosyaların açıldığından ve doğru belge
olduğundan emin olunması,
 Kabul ve Taahhüt Beyanları sayfalarında; proje yürütücüsü, araştırmacılar, öneren
kuruluş ve destekleyen diğer kuruluş yetkilisi imzalarının tam ve orijinal olması,
imzaların mavi renkli kalemle atılması,
45
 Kuruluş yetkilisi olarak; üniversitelerde ve üniversitelere bağlı enstitülerde Rektör
veya yetki verdiği Rektör Yardımcısının, diğer kuruluşlarda Genel Müdür veya yetki
verdiği Genel Müdür Yardımcısının imzasının olması,
 "Hak Sahipliği Beyan Formu"nun tüm proje ekibi tarafından imzalanması, imzaların
orijinal olması ve mavi renkli kalemle atılması (Söz konusu form, proje ekibinin
sadece proje yürütücüsünden oluşması durumunda dahi imzalanacaktır),
 Başvuru formunun istenilen formatta hazırlanması Türkçe sayfaların Türkçe, İngilizce
sayfaların İngilizce doldurulması,
 Başvuru formunda yer alan tüm konu başlıklarının eksiksiz doldurulması ve projeyi
değerlendirebilecek yeterlilikte bilgi içermesi,
 Alınması talep edilen makine-teçhizatlardan herhangi birinin toplam fiyatının, KDV
ve diğer tüm vergiler dahil (yurt dışı alım durumunda diğer masraflar dahil) 100.000
TL’nin üzerinde olmaması, 100.000 TL’yi aşması halinde aşan kısmın başka bir
kurum/kuruluş tarafından destekleneceğini belirten bir resmi yazı olması, tek bir
sistemin parçası oldukları halde ayrı ayrı yazılan cihazların birleştirildiğinde toplam
fiyatının 100.000 TL’yi aşmaması,
 Alınması önerilen makine-teçhizat ve hizmet alımına ait proforma faturaların mutlaka
olması, sarf malzemeleri için projede gerekliliğinin değerlendirilmesine imkan veren
ayrıntıda liste verilmesi (Sarf malzemeler için proforma faturaya gerek yoktur),
 Proje yürütücüsü olarak aynı dönemde aynı programa birden fazla proje başvurusunda
bulunulmaması,
 Aynı proje önerisi ile aynı dönemde birden fazla programa başvuru yapılmaması
(Birden fazla başvuru yapıldığı takdirde ilk başvuru dikkate alınır, diğer proje
başvurusu değerlendirmeye alınmayarak iade edilir.),
 Aynı proje önerisi ile daha önce TÜBİTAK’a başvuru yapıldı ve proje bilimsel
değerlendirmeye alınarak reddedildi ise "Proje Önerisi Değişiklik Bildirim Formu"nun
doldurularak hem CD'de hem de basılı kopya olarak gönderilmesi ve formun panel
raporunda belirtilen değişiklik ve düzeltmeleri içermesi,
 Projenin yurt dışı alan çalışması olmaması,
 Proje ekibinde yer alan kişilerin benzer içerikli projelerinin
öneri/yürürlükte/sonuçlanmış olmaması,
 Projenin araştırma projesi kriterlerine uygun olması,
 Projenin altyapı oluşturmaya yönelik bir proje olmaması,
 Literatür özetinin ham liste olarak verilmemiş olması, literatür referansı verilerek
tartışılmış olması, referansların metin ile ilişkilendirilmiş olması,
 Projenin "Etik Kurul/Yasal İzin Belgesi" gerektirip gerektirmediğinin belirlenmesi,
gerektirmesi halinde alınacak belgenin istenilen kriterlere uygun olması, başvuruda
gerekli olmadığı beyan edilen ancak ilgili Grup tarafından belgenin gerekliliğine karar
verilen projeler bilimsel değerlendirmeye alınmadan iade edildiğinden Etik
Kurul/Yasal İzin Belgesinin gerekli olup olmadığına ilişkin kararın alınmasında
yeterince titizlik gösterilmesi,
 Aynı proje önerisi ile daha önce TÜBİTAK’a başvuru yapıldı ve değerlendirme
sonucunda iki kez özgün değer kriterinden yetersiz puan alındı ise aynı proje önerisi
ile 3. kez başvuruda bulunulmaması,
46
 Proje ekibinde Türkiye’de ikamet eden yabancı uyruklu
yürütücü/araştırmacı/danışman bulunması durumunda, yabancı uyruklulara PTİ
ödenebileceğine dair onay belgesinin eklenmesi.
* Türkiye Cumhuriyeti sınırları dışında ikamet eden yabancı uyruklu danışmanların ARBİS’e
kayıtlı olma zorunluluğu yoktur.
4.3 ÇOK TARAFLI PROGRAMLAR
4.3.1 COST (Bilim ve Teknolojide Avrupa İşbirliği)
COST, ulusal kaynaklarla desteklenmiş araştırma projelerinin Avrupa düzeyinde
koordinasyonunu sağlamak ve Avrupa bilim insanlarının ortak çalışmalarını desteklemek
amacıyla kurulmuş olan bir organizasyondur. Açık adı, “Bilim ve Teknolojide Avrupa
İşbirliği (European Cooperation in Science and Technology – COST)” olan COST, 1971
yılında kurulmuştur ve ülkemiz de kurucu ülkeler arasında yer almıştır.
COST’un misyonu, Avrupalı araştırmacılar arasında etkileşim ve işbirliğini destekleyerek;
Avrupa’yı barışçıl amaçlar için bilimsel ve teknik araştırmada güçlendirmektir.
COST ulusal olarak desteklenen araştırma projelerinin yürütücülerinin Avrupa düzeyinde
oluşturulmuş ağlara (aksiyonlara) dahil olmalarını sağlamaktadır. COST aksiyonlarının en
temel özelliği sabit bir programın olmaması (bottom-up) ve istenirse katılımda bulunulmasıdır
(flexible participation).
COST mekanizmasının dört temel unsuru bulunmaktadır:




Aksiyonlar kapsamında araştırma projeleri ulusal katkılarla finanse edilir.
COST üyelerinin her biri araştırma aksiyonu önerebilir.
Aksiyonlara katılım isteğe bağlıdır. Sadece ilgilenen ülkeler iştirak edebilmektedir.
İşbirliği, ulusal projelerin koordinasyonunu esas alan "concerted action" olarak anılan
projeler vasıtasıyla gerçekleştirilir.
4.3.1.1 COST Fon Mekanizması Başvuru ve Değerlendirme Süreci
COST Aksiyon bütçesinden,





Aksiyon Yönetim Komitesi (MC) toplantıları
Bilimsel çalıştay ve seminerler
Kısa süreli bilimsel ziyaretler
Kurslar ve araştırma konferansları
Yayım için maddi destekler sağlanmaktadır.
Koordinasyon ve ilgili masraflar (toplantı katılım masrafları) sadece COST’un bütçesinden
karşılanırken, araştırma faaliyetlerinin bütçesi Ulusal Fonlama Kuruluşları (Türkiye’de
TÜBİTAK) tarafından karşılanmaktadır.
Bir araştırmacının COST’a katılımı 2 şekilde mümkündür:
47
4.3.1.2 Mevcut Bir COST Aksiyonuna Katılmak
Yürürlükteki 200’den fazla COST aksiyonu arasından araştırmacının ilgilendiği aksiyonun
MoU’su (Memorandum of Understanding-Ortak Niyet Beyanı) çerçevesinde bir proje önerisi
hazırlaması ve TÜBİTAK’a COST projesi olarak teslim etmesi şeklinde gerçekleşir. Bu
başvuru ulusal kuruluşlara (Türkiye’de TÜBİTAK) yıl içerisinde herhangi bir zaman
yapılabilir, COST’un bir duyuru yapması beklenmez. Söz konusu başvuru ile ilgili bilgi ve
dokümanlara aşağıdaki adresten ulaşabilirsiniz.
4.3.1.3 Yeni Bir COST Aksiyonu Önerisinde Bulunmak
COST’un http://www.cost.eu adresli web sitesinden, TÜBİTAK’ın
http://www.tubitak.gov.tr/uidb/cost adresli web sitesinden ve TÜBİTAK tarafından yapılan
duyurulardan, COST’un yeni aksiyon önerileri için yılda iki kez yaptığı açık çağrı (open call)
duyurusu takip edilmelidir. COST’un ilgili web sayfasında COST’a yeni bir aksiyon önerme
koşulları, başvuru şekli ve değerlendirmelere ilişkin ayrıntılı bilgiler yer almaktadır.
4.3.1.4 COST Aksiyonları
COST, araştırma faaliyetlerine doğrudan bir destek sağlamamakta olup, Avrupalı
araştırmacıların belirli bir proje çerçevesinde işbirliği yapmaları ve deneyim paylaşmaları için
bir platform oluşturmaktadır. Araştırmacıların işbirliği yapmak amacıyla belirli bir bilimsel
konu çerçevesinde bir araya geldikleri projelere “Aksiyon” denmektedir. COST’un kuralları
gereğince, COST aksiyonları ulusal katkılarla finanse edilmektedir. Her COST Aksiyonu, en
az 5 COST ülkesinin ilgi alanındaki ulusal olarak fonlanan araştırma projelerinin çevresinde
oluşturulan bir ağdır. COST, COST Aksiyonlarının konferans, kısa dönemli bilimsel değişim
ve yayın gibi ortak faaliyetlerini finanse etmektedir. Her COST Aksiyonunun bir hedefi,
tanımlanmış amaçları ve net çıktıları vardır. COST Aksiyonlarının konuları COST’un 9 ana
bilimsel alanı olan ve isimleri aşağıda yer alan Alan Komitelerinden (Domain Committees)
birinin altında yer almaktadır.
4.3.1.5 COST Alan Komiteleri (COST Domain Committees)
 Biyomedikal ve Moleküler Biyobilimler (BMBS)
 Kimya ve Moleküler Bilimler ve Teknolojileri (CMST)
 Yer Sistem Bilimi ve Çevre Yönetimi (ESSEM)
 Gıda ve Tarım (FA)
 Ormanlar, Ürünleri ve Hizmetleri (FPS)
 Bireyler, Toplum, Kültür ve Sağlık (ISCH)
 Bilgi ve İletişim Teknolojileri (ICT)
 Malzeme, Fizik ve Nanobilimler (MPNS)
 Ulaştırma ve Şehir Gelişimi (TUD)
4.3.2 EMBO Avrupa Moleküler Biyoloji Örgütü
Avrupa’nın Yaşam Bilimleri alanında öncü bilim insanlarının bir araya gelerek 1964 yılında
oluşturdukları Avrupa Moleküler Biyoloji Örgütü (EMBO-European Molecular Biology
Organization), 24 ülkenin katılımıyla 1969 yılında gerçekleştirdiği Avrupa Moleküler
Biyoloji Birliği (EMBC- European Molecular Biology Conference) aracılığıyla Burslar, Genç
Bilim İnsanları, Kurs, Çalıştay ve Konferanslar, Elektronik Bilgi, Bilimde Kadın, Bilim ve
48
Toplum, Bilimsel Yayınlar, Topluluğa Yönelik Konferanslar, Dünya Etkinlikleri alanlarında
etkinliklerini sürdürmektedir.
Yılda yaklaşık 15 Milyon Avro bütçeli EMBC, dünya ölçeğinde saygın bilimsel etkinlik
düzeyi, verimliliği ve Avrupa dışı ülkelerce de gördüğü büyük ilgi açısından Avrupa Bilim
Destek programları arasında örnek bir model olarak gösterilmektedir.
Moleküler Biyoloji yöntemlerini kullanarak temel bilim ve tıp konularında çalışan
araştırmacılarımızın EMBO/EMBC’nin destek programlarından yararlanmaları, Yaşam
Bilimleri alanında ülkemizdeki bilimsel altyapıyı güçlendireceği gibi bu alanlardaki ulusal
rekabet gücüne de önemli katkıda bulunacaktır.
4.3.2.1 EMBO Yerleşim Desteği Programı (Installation Grants)
Programa katılan üye ülkeler, Türkiye, Polonya, Hırvatistan, Estonya, Portekiz, Çek
Cumhuriyeti’dir. Programla öncelikli olarak amaçlanan programa katılan üye ülkelerde yaşam
bilimlerini güçlendirmek üzere araştırmacıların ülkelerine dönerek kendi laboratuarlarını
kurmalarını sağlamaktır. Diğer bir amaç ise araştırmacıların bu 6 ülkeden birine giderek
yaşam bilimleri alanı yaratmalarını teşvik etmektir. Destek miktarı 3 ila 5 yıl süreyle
50.000€/yıl olup, Yerleşim Desteği Programı kapsamında Türkiye’den ve Türkiye’ye yönelik
yapılacak başvurular her yıl en fazla 3 kişi olarak desteklenmekte, bu desteği kazanan
araştırmacılar EMBO'nun Genç Araştırmacı ödülüne ait tüm ayrıcalıkları da elde
etmektedirler.
Başvuru için araştırmacılarda aranan koşullar:
 Mükemmel bir yayın düzeyi
 Son başvuru tarihi itibarıyla en az iki yılını ev sahibi ülke (başvuruda bulundukları
ülke) dışında çalışarak geçirmiş olmak
 Ev sahibi (başvuruda bulunulan) ülkede çalışılıyor ise, en fazla 2 yıldır bu ülkede
bulunuyor olmak
Programa Son Başvuru: Her yıl 15 Nisan
4.3.2.2 Genç Araştırmacı Programı (Young Investigator Programme)
Kariyerinin erken döneminde Genç Araştırmacılara verilen 3 yıl süreli ödüldür. Başvuru için
gerekli şartlar; en az 2 yıl doktora sonrası deneyim, çok iyi bir araştırma geçmişi, Moleküler
Biyoloji alanında geniş bir yelpazede çalışma, bağımsız laboratuvar kurduktan sonra en az bir
son isim olduğu makale yayınlamaktır.
Sunulan desteklerden bazıları;
 Genç araştırmacıların bilimsel, teknik ve yöntemlerle ilgili düzenledikleri toplantılara
destek,
49
 EMBO üyelik çalıştayına davet edilerek EMBO üyeleri ile tanışma ve işbirliği
geliştirme olanağı,
 EMBO yayın organında davetli olarak yayın gerçekleştirme,
 Genç araştırmacının EMBO tarafından uluslararası düzeyde tanıtımı (broşür ve
kitapçıklarla),
Programa Son Başvuru: Her yıl 01 Nisan
4.3.3 ICGEB
Uluslararası Gen Mühendisliği ve Biyoteknoloji Araştırma Merkezi (ICGEB), 1984 yılında
Belgrad Konferansı’nda önerilen, 1987’de Birleşmiş Milletler Endüstriyel Gelişim
Organizasyonu (UNIDO) tarafından başlatılan bir özel proje halinde doğmuştur. 1996’da
UNIDO’dan ayrılarak yönetsel ve ekonomik olarak bağımsız bir kuruluş olarak çalışmalarını
sürdürmüştür.
ICGEB, gelişmekte olan ülkelerde Biyoteknoloji altyapısının kurulmasını desteklemek ve bu
ülkelerin Biyoteknoloji alanındaki etkileşimlerini artırmak amacıyla kurulmuştur.
Yönetim Merkezi Trieste (İtalya)’da, 3 araştırma merkezi ise Trieste, Yeni Delhi (Hindistan)
ve Cape Town (Güney Afrika)’da bulunmaktadır. ICGEB, bunların yanı sıra, dünya çapında
61 tam üye ülkede yer alan 40 Bağlaşık Merkez’in oluşturduğu bir mükemmeliyet merkezi
olmaktadır.
TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi Gen Mühendisliği ve Biyoteknoloji Merkezi (MAMGMBE) bir bağlaşık merkez olarak, 1989 yılından bu yana TÜBİTAK’ı ve ülkemizi bu
organizasyonda temsil etmektedir.
ICGEB’in ülkemizden araştırmacıların değerlendirmesine açık programları şöyledir:




Doktora Bursları,
Doktora Sonrası Burslar,
Ortak Araştırma Projeleri,
Geri Dönüş Desteği, Kurs, Toplantı ve Çalıştay Düzenleme Desteği
Tüm başvurular için son başvuru tarihi her yıl 31 Mart tarihi olarak belirlenmiştir.
4.3.4 UZAY İŞBİRLİKLERİ
Ulusal Uzay Araştırmaları Programı koordinasyonunun ulusal kurum ve kuruluşlarla
birlikte tam bir eşgüdüm içinde TÜBİTAK tarafından yapılmasına karar verilmiştir. Bu
koordinasyon çerçevesinde;






ESA
EURISY
GEO
UNOOSA
APSCO
IAF
50
kurumlarıyla işbirlikleri kurmuştur.
4.3.5 Karadeniz Ekonomik İşbirliği (KEİ)
1992 yılında 11 ülkenin katılımıyla kurulan Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü,
bölgedeki barış ve istikrar ortamının korunması ve üye ülkeler arasında politik ve ekonomik
alanda işbirliği ve uyumun artırılması amacını taşımaktadır.
4.3.6 NATO Barış ve Güvenlik için Bilim (SPS) Komitesi
Komite, sivil bilim ve yenilik alanında uygulamalı işbirliğini destekleyen birincil
NATO komitesidir. Bu yeni organizasyon, iyi tesis edilmiş prosedürler çerçevesinde
sürdürülen projeler yoluyla bilimi toplumla buluşturarak NATO’nun misyonuna katkıda
bulunan bir program oluşturmaktadır. Bu organizasyon güvenlik, çevresel sürdürülebilirlik ve
Partner ülkelerin önceliklerine odaklanmaktadır.
4.3.7 Bağlantısız ve Diğer Gelişmekte olan Ülkeler Bilim ve Teknoloji Merkezi(NAM
S&T)
NAM S&T CENTRE bağlantısız ve gelişmekte olan ülkelerdeki araştırmacılar arasında,
karşılıklı olarak bilimsel ve teknolojik işbirliğini geliştirmeye yönelik olarak 1989 yılında
kurulmuştur.
4.4 EUREKA
EUREKA pazar odaklı, kısa sürede ticarileşebilecek ürün ve süreçlerin geliştirilmesine
yönelik projelerin desteklendiği uluslararası işbirliği platformudur. 1985 yılında Türkiye’nin
de aralarında bulunduğu 18 ülke ve Avrupa Birliği’nin katılımıyla kurulan EUREKA o
tarihten bu yana 4000’den fazla Ar-Ge projesinin desteklenmesini ve 29 Milyar Avro’nun
üzerinde Ar-Ge hacmi yaratılmasını sağlamıştır.
EUREKA, Avrupa’nın rekabetçiliğinin arttırılması için EUREKA üye ülkelerindeki büyük
sanayi kuruluşları ve KOBİ’ler, üniversiteler ve araştırma kuruluşları arasındaki kalıcı Ar-Ge
işbirliklerinin arttırılmasını amaçlamaktadır. Bu doğrultuda, EUREKA;
 İkili ve çoklu işbirliği (standart) projeleri ile kısa zamanda ticarileşebilecek ürün, süreç
ve hizmetler geliştirilmesini,
 Şemsiyeler (umbrellas) aracılığıyla stratejik öneme sahip teknoloji alanlarında ülkeler
arasında yakın işbirliği sağlanmasını ve ikili ve çoklu projeler yaratılmasını,
 Kümeler (clusters) aracılığıyla Avrupa’daki sektör liderlerinin uzun vadeli Ar-Ge
işbirlikleri oluşturmasını ve böylece rekabet öncesi araştırma ortaklıklarının
kurulmasını,
51
 EUROSTARS Programı aracılığıyla KOBİ’lerin EUREKA Programına katılımını
artırmayı ve projelerde daha etkin rol almalarını,
hedeflemektedir.
Programda uluslararası işbirlikleri oluşturulurken, projeler ulusal kaynaklarla (TEYDEB 1509 Programı) desteklenmektedir. Bu kapsamda Türkiye’de EUREKA Programının
yürütülmesinden TÜBİTAK sorumludur.
4.5 AVRUPA BİRLİĞİ 7. ÇERÇEVE PROJESİ
AB Çerçeve Programları, Avrupa Birliği’nde çok uluslu araştırma ve teknoloji geliştirme
projelerinin desteklendiği başlıca Topluluk Programı’dır. İlki 1984 yılında başlayan Çerçeve
Programları (ÇP) çok yıllı programlar olup, kapsamı ve programa ayrılan bütçe miktarı her bir
programda artış göstermektedir.
Çerçeve Programları’nın başlıca amaçları arasında, Avrupa’nın bilimsel ve teknolojik
temelinin güçlendirilmesi, endüstriyel rekabetin desteklenmesi ve ülkeler arası işbirliğinin
teşvik edilmesi sayılabilir. AB’nin Mart 2000’de yapılan Zirve Toplantısı’nda belirtilen ve
Lizbon Stratejisi olarak adlandırılan strateji kapsamında ise, AB’nin "dünyanın en dinamik
rekabetçi bilgi temelli ekonomisi" olması hedeflenmiştir. Bütünleştirilmiş bir Avrupa
Araştırma Alanı oluşturmayı hedefleyen ve 2002-2006 döneminde yürürlükte olan 6. Çerçeve
Programı (6.ÇP) ve 2007-2013 yıllarında yürürlükte olacak 7. Çerçeve Programı (7.ÇP)
AB’nin bu hedefe ulaşması amacıyla şekillendirilmiştir.
4.5.1 AB Çerçeve Programları Ne Değildir?
AB Çerçeve Programları ülkelere tahsis edilen maddi bir yardım değildir. Çerçeve
Programları, AB’nin Lizbon hedeflerinin hayata geçirilmesine katkıda bulunacak ve
Avrupa’da ekonomik ve toplumsal katma değer yaratacak "projelere" mali destek sağlar. AB
Çerçeve Programları’na katılan ülkelere herhangi bir kota ayrılmamıştır. Mali destek, proje
teklif çağrılarında belirtilen şartlara sahip projelerin hakemler tarafından objektif bir şekilde
değerlendirilmeleri sonucunda verilir. Bu havuzdan pay almak isteyen tüzel kişiler,
milliyetleri ve aday ya da asosye ülkelerde* yerleşik olmaları dikkate alınmaksızın yalnızca
projelerinin başarıları temelinde desteklenirler. Diğer bir deyişle Çerçeve Programları’na
katılan aday veya asosye ülkeler, AB üye ülkeleriyle aynı haklara ve sorumluluklara sahiptir.
1 Ocak 2007’de başlayıp 2013 yılına dek yürürlükte olacak olan 7.ÇP, Lizbon hedeflerini
gerçekleştirmek amacıyla, araştırmayla ilgili tüm AB girişimlerini ortak bir çatı altında
toplamayı hedeflemektedir. 7.ÇP, Avrupa Araştırma Alanı’nı kurmayı hedefleyen önceki
Çerçeve Programı’nın başarılarını daha ileriye götürmek ve Avrupa’da bilgi temelli ekonomi
ve toplumu inşa etmek üzere oluşturulmuştur.
7.ÇP, İşbirliği Özel Programı, Fikirler Özel Programı, Kişiyi Destekleme Özel Programı ve
Kapasiteler Özel Programı’ndan oluşmaktadır.
Kendinden önceki Çerçeve Programları’nın başarıları üzerine inşa edilmiş olsa da 7.ÇP, bir
diğer Çerçeve Programı olmaktan öteye gidecektir. İçeriği, organizasyonu, uygulama yapıları
ve yönetimsel araçlarıyla 7.ÇP, Lizbon stratejisinin yeniden uygulamaya sokulması için kilit
rol oynayacaktır.
52
7.ÇP’ de yer alan yeni unsurlar şunlardır:








Diğer Çerçeve Programlardan farklı olarak dört yıl yerine yedi yıl sürmesi
"Araçlar" dan ziyade araştırma temalarına vurgu yapılması
Faaliyetlerin ve uygulama araçlarının basitleştirilmesi
Teknoloji Platformları ve yeni Ortak Teknoloji Girişimleri’nin faaliyetleri aracılığıyla
Avrupa endüstrisinin ihtiyaçlarını karşılayan araştırma-geliştirmeye odaklanılması
Avrupa’nın en iyi bilimsel faaliyetlerine destek sağlayan Avrupa Araştırma
Konseyi’nin kurulması
4 Özel Program’da uluslararası işbirliğinin bütünleştirilmesi
Bilgi Bölgeleri’nin geliştirilmesi
Araştırma faaliyetlerine özel sektörün katılımını artırmak amacıyla risk paylaşımını
içeren bir finansal yapının oluşturulması
Bunların yanı sıra, 7 tematik alana sahip olan 6.ÇP’den farklı olarak 7.ÇP’de, İşbirliği Özel
Programı’nın altında 9 tematik alan bulunmaktadır.
4.5.2 7.ÇP’ ye Katılmak Ne Gibi Faydalar Sağlar?
Oldukça büyük bir bütçeye sahip olan 7.ÇP, bilginin, yeteneklerin ve uzmanlığın ortaklaşa
kullanılabileceği Avrupa çapındaki konsorsiyumlara katılma fırsatları sunmaktadır. 7.ÇP’ye
katılanlar, Avrupa’da ve Avrupa dışında yeni ilişkiler ağı ve pazarlar kurma fırsatını
yakalayıp teknolojinin en ileri noktasını hedefleyen projelere ortak olabileceklerdir.
4.5.3 7.ÇP’ ye Kimler Katılabilir?
Çerçeve Programları’na, ulusal/uluslararası kanunlar ve AB kanunlarına göre kurulmuş tüzel
ve gerçek kişiler başvurabilirler. Bu kapsamda, üniversiteler, araştırma merkezleri, kamu
kurumları, sanayi kuruluşları ve sivil toplum örgütleri Çerçeve Programları’na katılabilirler.
Ayrıca, tüzel kişiliğe sahip olan veya olmayan KOBİ’lerin de başvuruları teşvik edilecektir.
Herhangi bir ülkeden herhangi bir tüzel kişi 7.ÇP’ ye katılabilmektedir. Ancak farklı ülke
grupları için farklı katılım ve fonlama kuralları bulunmaktadır. Bu konuda ayrıntılı bilgi için
Cordis sayfasını ziyaret ediniz.
4.5.4 7.ÇP’ de En Az Katılımcı Sayısı Nedir?
Projelere minimum katılımcı sayısı ve aranan özellikler proje türüne göre değişmektedir.
Çerçeve Programları’na yapılan tüm başvurularda aranan ana koşul, işbirliğidir. Programa
dahil olan Aday Ülke kuruluşları, üye ülke kuruluşları ile aynı hak ve yükümlülüklere
sahiptir. Minimum katılımcı sayısı sağlandıktan sonra projelere uluslararası örgütler ve 3. ülke
kuruluşları da katılabilir.
Genel olarak, 7.ÇP projelerinde en az 3 farklı AB üyesi ülke veya asosye ülkeden en az 3
bağımsız kuruluşun yer alması gerekmektedir.
53
Çalışma programında ICPC ülkelerinden** ortaklar alınması gereği belirtilmişse, 2 farklı AB
üyesi ülke veya asosye ülkeden ve en az 2 farklı ICPC ülkesinden olmak üzere 4 farklı
ülkeden en az 4 bağımsız kuruluşun projelerde yer alması zorunludur.
Eşgüdüm ve destek eylemleri, araştırmacıların eğitimi ve kariyer gelişimlerini amaçlayan
projelerde ise en az 1 tüzel kişinin bulunması gerekmektedir.
4.5.5 Ne Tür Projeler 7.ÇP için Uygun dur?
7.ÇP tüm projelere destek sağlamaz. İlgili alanın Çalışma Programı’nda açıkça belirtilen
öncelikli alanlarda hazırlanmış, uluslararası ortaklı ve (inovatif /yenilikçi) araştırma ve
teknoloji geliştirme (ATG) projeleri 7.ÇP için uygundur.
Araştırma ve Teknoloji Geliştirme (ATG) Projesinde Yer Almadan 7.ÇP’ den
Faydalanmam Mümkün Olabilir mi?
7.ÇP’ de ATG projelerinin yanı sıra, ATG projelerini destekleyici nitelikte tematik alanlar
kapsamında hazırlanan eşgüdüm ve destek eylemi projeleri ile araştırmacıların eğitim ve
kariyer gelişimlerini desteklemeyi amaçlayan projeler de desteklenmektedir.
4.5.6 7.ÇP Sizin için Uygun mudur? Test Edin!
Projelerde dikkat edilmesi gereken çeşitli hususlar vardır. Aşağıda yer alan sorulara ne kadar
çok "evet" cevabı verirseniz, projeniz Çerçeve Programları’na sunulmak için o oranda uygun
olacaktır.
 Projeniz Avrupa odaklı mı?
 Projeniz Avrupa’nın hali hazırda bulunduğu bilimsel-teknolojik duruma katkıda
bulunuyor mu? Proje sonuçlarının Avrupa’ya faydaları olacak mı?
 Projeniz yenilikçi mi?
 Araştırma projeniz kurumunuzun öncelikleri ve çalışma alanı açısından gerçekten
önemli mi?
 Araştırma projenizi kullanılabilir ticari bir çıktı elde etmek ya da yeni bilgi ve en iyi
uygulamayı üretmek için mi yürütüyorsunuz?
 Projeniz çok ortaklı olmaya müsait mi ve bundan faydalanabilecek mi?
 Avrupa’daki diğer kuruluşlarla işbirliğinden faydalar elde edebileceğinizi düşünüyor
musunuz? (daha büyük pazarlara açılmak, risk paylaşımı, yeni irtibatlar ve yeni
uzmanlıklar bağlamında)
 Büyük sorumluluk alacağınız bir konsorsiyumda çalışabilir misiniz?
 Fikri mülkiyet hakları da dahil olmak üzere proje çıktıları konusunda müzakereler
yürütmeye hazır mısınız?
 Proje teklifi sunulması ve projenin yürütülmesi aşamalarında Avrupa’nın dört bir
yanından konsorsiyum ortakları ile görüşmeler yürütmek için gerekli yönetimsel
zaman ve kaynak ayırmaya hazır mısınız?
 Hibenin alınması halinde yönetimsel sorumlulukları yüklenmeye hazır mısınız?
54
 Kuralların karmaşık, prosedürlerin uzun ve başarı oranının oldukça düşük olduğu
rekabetçi bir ortamda proje teklifinizi sunmaya hazır mısınız?
 2 ila 5 yıl sürecek bir projede yer almaya hazır mısınız?
 Projeye kendiniz yatırım yapmaya hazır mısınız?
7.ÇP’ de alacağınız mali destek oranı, gerçekleştirdiğini proje tipine göre değişiklik
göstermektedir.
Diğer taraftan, aşağıdaki şartlardan herhangi birini sağlayan tüzel veya gerçek kişiler
Komisyon’dan mali katkı alabilirler:
 AB üye ülkesi veya asosye ülkede veya Topluluk kanunlarına göre kurulmuş,
 Avrupa ile ilgili uluslararası kuruluş,
 Uluslararası İşbirliği Ülkeleri’nde kurulmuş tüzel kişiler.
Aşağıdaki şartlardan herhangi birini sağlayan masraflar, Komisyon tarafından geçerli
masraflar olarak kabul edilir:
 İlgili alanda veya çalışma programındaki hükümlerle belirlenmişse,
 Projenin ilerleyebilmesi için gerekliyse,
 İkili bilimsel ve teknolojik anlaşma ile veya Topluluk ve kuruluşun ülkesi arasındaki
anlaşma ile belirlenmişse.
Komisyon tarafından geçerli kabul edilecek masraflar:




Gerçek masraflar olmalıdır.
Sonuç raporlarının masrafları dışında proje süresi içerisinde gerçekleşmiş olmalıdır.
Ekonomik olmalıdır.
Ortak kuruluşun kendi muhasebe sisteminin kuralları çerçevesinde yapılmalıdır ve
muhasebe kayıtlarında bulunmalıdır.
 Projenin amaçlarına erişmek için yapılmış olmalıdır.
Komisyon, ilgili özel program ve çalışma programlarında belirtilen öncelikler kapsamında
yılda bir veya 2 defa proje teklif çağrıları açmaktadır. Çağrılar, 7.ÇP özel bilgi kanalları,
internet sayfaları, üye ve aday ülkelerde bulunan ulusal irtibat noktaları aracılığı ile
duyurulmaktadır.
Projenizin bu çağrılarda belirtilen önceliklere uyması ve çağrıda belirtilen tarihten önce
Komisyon’a sunulması gerekmektedir. Projelerin, 6.ÇP ’de kullanılan "Elektronik Proje
Teklifi Sunma Sistemi – EPSS" aracılığıyla sunulması 7.ÇP’ de bir kural olacaktır.
Başvurunuzu yaptıktan sonra, projeniz bağımsız uzmanlar tarafından değerlendirilir ve
sonucu proje koordinatörüne Komisyon tarafından iletilir.
4.5.7 7.ÇP’ de Proje Değerlendirme Süreci Ne Kadar Sürmektedir?
Avrupa Komisyonu’na sunmuş olduğunuz projenizin Komisyon’un eline geçtiğine dair
"alındı belgesi (acknowledgement of receipt)" yaklaşık 3 hafta içerisinde proje
55
koordinatörüne iletilir. Değerlendirme süreci yaklaşık 5-8 hafta sürmektedir. Projeniz
desteklenmek üzere seçildiği taktirde Komisyon ile görüşmeler başlamaktadır.
4.5.8 Tüm Süreç Ne Kadar Sürmektedir?
Projenizi hazırlamaya başladığınız zamandan kontrat imzalama aşamasına kadar geçen süre 1
yılı bulabilmektedir. Ancak süre daha kısa da olabilmektedir.
* Asosye Ülke: İsviçre, İsrail, Norveç, İzlanda, Liechtenstein, Türkiye, Hırvatistan,
Makedonya, Sırbistan, Arnavutluk, Karadağ, Bosna-Hersek, Faroe Adaları ve Moldova.
** ICPC ülkeleri (6ÇP’deki adıyla INCO ülkeleri): Uluslararası İşbirliği Hedef Ülkeleri
(Asya Pasifik Ülkeleri, Afrika, Batı Balkan Ülkeleri, Akdeniz Ortaklığı Ülkeleri, Doğu
Avrupa ve Orta Asya, Latin Amerika)
56
BÖLÜM 5:AKADEMİK DESTEK İSTATİSTİKLERİ
5.1 TÜBİTAK Tarafından Üniversitelere Verilen Ar-Ge Destek Miktarları
TÜBİTAK Tarafından Üniversitelere Verilen Ar-Ge Destek Miktarları
Yıllar
Yürürlükte Olan
Proje Sayısı
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
843
1.001
1.242
1.227
1.353
2.353
3.091
3.363
3.165
2.708
2.533
2.604
2.650
Yürürlükteki
Projelerin Destek
Bütçeleri *
16,2
21,5
33,1
38,7
47,3
211,0
381,4
565,4
542,4
469,9
459,3
467,0
484,6
Ortalama Proje
Bütçesi**
Yıllık Harcama*
19,2
21,5
26,6
31,6
35,0
89,7
123,4
168,1
171,4
173,5
181,3
179,3
182,9
6,6
9,1
13,1
12,3
16,8
92,4
182,1
170,7
175,6
153,8
161,5
179,7
167,4
Tablo17: TÜBİTAK Tarafından Üniversitelere Verilen Ar-Ge Destek Miktarları
* Milyon TL, 2012 sabit fiyatlarıyla, ** Bin TL, 2012 sabit fiyatlarıyla
62
Proje Başına
Ortalama Yıllık
Harcama**
7,9
9,1
10,5
10,0
12,4
39,3
58,9
50,8
55,5
56,8
63,8
69,0
63,2
5.2 2012 Yılında TÜBİTAK Akademik Ar-Ge Desteklerinden En Fazla Yararlanan On Üniversite
2012 Yılında TÜBİTAK Akademik Ar-Ge Desteklerinden En Fazla Yararlanan On
Üniversite (2003-2012 yılları karşılaştırması)
Üniversite
2003 (Bin TL)*
ORTA DOĞU TEKNİK Ü.
1
BİLKENT Ü. (3)
2
EGE Ü. (2)
3
BOĞAZİÇİ Ü.
4
İSTANBUL TEKNİK Ü.
5
HACETTEPE Ü.
6
SABANCI Ü. (2)
7
KOÇ Ü. (1)
8
ANKARA Ü.
9
DOKUZ EYLÜL Ü.
10
Tablo18: Ar-Ge Desteklerinden En Fazla Yararlanan On Üniversite
2012 (Bin TL)*
2012/2003
11.543
10.613
10.165
7.811
7.724
6.267
6.169
5.705
5.665
4.610
7 kat
16 kat
24 kat
14 kat
9 kat
7 kat
24 kat
31 kat
9 kat
13 kat
1.775
663
429
559
908
900
259
181
666
367
* 2012 Sabit Fiyatlarıyla (kamu projeleri hariç)
5.3 TÜBİTAK'A YAPILAN PATENT TEŞVİK BAŞVURULARI
TÜBİTAK'A YAPILAN PATENT TEŞVİK BAŞVURULARI
2007
Baş.
Destek
2008
Baş.
Destek
527
457
646
621
Ulusal Geri Ödemesiz
Patent Desteği (3000 TL)
107
101
160
159
Uluslararası Geri
Ödemesiz Patent Desteği
(3000 TL)
8
4
9
8
Uluslararası Geri
Ödemeli Patent Desteği
(75.000 TL'ye kadar)
642
562
815
788
TOPLAM
Tablo19: TÜBİTAK’ a Yapılan Patent Teşvik Başvuruları
2009
2010
Baş.
2011
834
739
1275
1245
1445
1436
1900
1777
6627
6275
236
228
219
192
250
228
206
172
1178
1080
5
4
16
6
25
12
21
11
84
45
1075
971
1510
1443
1720
1676
2127
1960
7889
7400
63
Destek
Baş.
TOPLAM
Destek
Destek
Baş.
2012
Baş.
Destek
Baş.
Destek
5.4 AR-GE DESTEKLERİ GRAFİĞİ
Grafik 1: Ar-Ge destekleri (1007 dâhil)
5.5 TÜBİTAK AKADEMİK AR-GE DESTEKLERİ GRAFİĞİ
Grafik 2: TÜBİTAK Akademik Ar-Ge Destekleri Grafiği (1007 hariç)
lxiv
5.6 YÜRÜRLÜKTE OLAN PROJE İSTATİSTİKLERİ
Grafik 3: 2000-2012 Yılları Arasında Yürürlükte Olan Projeler
Grafik 4: Araştırma ve Hızlı Destek Projeleri
lxv
Grafik 5: Kariyer ve Diğer Projeler
5.7 Önerilen ve Desteklenen Projelerin Bölgelere Göre Dağılımı
Grafik 6: Önerilen ve Desteklenen Projelerin Bölgelere Göre Dağılımı
lxvi
5.8 Önerilen ve Desteklenen Projelerin İllere Göre Dağılımı
Grafik 7: Önerilen ve Desteklenen Projelerin İllere Göre Dağılımı
lxvii
BÖLÜM 6: PROJE EĞİTİMİ
Önceden belirlenmiş bir süre içerisinde değişim yaratmayı hedefleyen, birbiriyle ilişkili amaç
ve hedefleri olan, uygulanması sonucunda çeşitli ürünlerin elde edildiği çalışmalara proje
denir.
Proje süreci, proje fikrinin ortaya çıkışıyla başlayan ve bu fikrin kâğıda dökülmesi,
geliştirilmesi, yürütülmesi, tamamlanması ve değerlendirilmesinin ardından yeni proje
fikirlerinin üretilmesine kadarki süreçleri içerir. Proje döngüsü yöntemi aşağıdaki şekildedir.
Şekil 8: Proje döngüsü
lxviii
Proje hazırlanırken öncelikli yapılması gerekenler :
Analiz Aşaması
Problem Analizi
Paydaş Analizi
Hedef Analizi
Strateji Analizi
Planlama Aşaması
Mantıksal çerçeve
Faaliyet Planlaması
Tablo20: Proje hazırlama aşamaları
1.Proje yazılırken öncelikle bir başlangıç sorunu belirlenerek proje konusu için problem ağacı çizilir.
ANA AMAÇ
ALT AMAÇ 1
ALT AMAÇ 2
Şekil 9: Problem ağacı
2.Sonra paydaş analiz tablosu yapılır.
PROJE PAYDAŞLARI
Nihai Yararlanıcılar
(Olumlu y.+Dolaylı
y.)
Proje
Ortakları
(Olumlu ve
Direk)
Hedef Kitle
(Olumlu ve
Direk)
Şekil 10:Paydaş analizi
lxix
Projeden
Olumsuz
Etkilenenler(Dire
k veya dolaylı)
3. Hedef analizi yapılır.
GENEL HEDEFLER
PROJENİN AMACI
SONUÇLAR
FAALİYETLER
Şekil 11:Hedef analizi
4. Son olarak strateji analizi yapılır.
Şekil 12: Strateji Analizi
Tüm bunlar yapıldıktan sonra planlama aşamasına geçilir. Planlama aşamasında mantıksal çerçeve
çizilir ve faaliyet ve bütçe planları yapılır.
lxx
Şekil 123:Mantıksal çerçeve matrisi
Tüm bunlardan sonra proje yazma kısmı bitmiş olur.
MANTIKSAL ÇERÇEVE MATRİSİ
Proje Tanımı
Doğrulanabilir
Göstergeler
Doğrulama
kaynakları
Birden fazla
projenin etkisi ile
uzun dönemde
sağlanan iyileşme
Sağlanan
hizmetlerin
kullanımının
ortaya çıkarttığı
iyileşme (etki)
Bölgesel ve ulusal düzeyde
sektörel gelişme
göstergeleri
Ulusal ve bölgesel
bölge raporları
Topluluk hayatında
meydana gelen yapısal
değişiklik
Yerel veibölgesel
istatistikler, Yerel
ortak doğrudan
veri toplam
Sonuçlar/Ara
Hedefler
Faaliyetlerin
uygulanması
sonucunda elde
edilen hizmetler
ve ürünler
Projenin sağladığı
hizmetlerin niteliği, niceliği
zaman aralığı
Doğrudan ve
Yerel kurumsal
kaynaklardan veri
toplama
Faaliyetler
Sonuçları ve
çıktıları elde
etmek üzere
planlanan
faaliyetler
Kaynaklar,personel,teçhizat,
arazi, altyapı, mali kaynaklar
BÜTÇE
Genel Hedef
Projenin Amacı
Varsayımlar
Proje amacının
genel hedefe
katkıda
bulunmasını
sağlayacak yeterli
dışsal koşulların
sağlanması
Hizmetlerin
yararlanıcılar
tarafından tam ve
sürekli olarak
kullanımı için
gerekli olan dışsal
koşullar
Etkinliklerin
tamamlanması ve
planlanan
sonuçların elde
edilmesi için
gerekli
varsayımlar
Ön Koşul
Faaliyetlerin
başlamsı için
gereken dışsal
koşul
Tablo21:Mantıksal çerçeve matrisi
lxxi
Proje yazma sürecinde ilk önemli şey iyi bir proje konusu bulmaktır. Konu bulunduktan sonraki
önemli olanda konuyla ilgili yeterli ve gerekli literatür çalışmalarını yapmak, konuya hakim olmak ve
donanımlı olmaktadır. Yeterli bilgi birikimine sahip olduktan sonra proje yazmak ve süreci yürütmek
en kolay kısmıdır. Proje yazım aşamasında gerekli bilgi birikimine sahip olduktan sonra mantıksal
çerçeve matrisini doldurulabilen bir kişi aslında proje yazma kısmının büyük bir kısmını halletmiş olur.
Bütün bunlardan sonra proje yazmaktan çekinmemek ve fikirleri projelendirmek gerekir.
lxxii

son kullanıcı lisans anlaşması

Avrupa Birliği Programları 2014-2020

rüzgar enerji potansiyelinin uydu ve yüzey

Ayrıntılı bilgi için tıklayınız

(KA1) için Sıkça Sorulan Sorular

öğrenci ders programları

16.06.2014 - Marmara Üniversitesi

genel proje destek programları