D:\star - Türkiye Cumhuriyeti Kanberra Büyükelçiliği

Yayın Adı : Star
Yayın Tarihi : 23.04.2014
Kupür Bölümü : ÖN SAYFA
23 NİSAN
Sayfa Numarası
: 1 2014 ÇARŞAMBA
Ülke : TÜRKİYE
Şehir : İstanbul
Devlet Arşivleri Genel Müdürü
Doç. Dr. Uğur Ünal, 1915 olaylarının 99. yılında STAR’a konuştu.
Ermenileri
arşivimize
bekliyoruz
Uğur Ünal, “Bu meseleİSTANBUL nin aslını öğrenmek isteyen
tarihçilere arşivlerimizi ardına kadar açtık. 95 milyon
MUHARREM
evrakın yarıya yakınının tasCOŞKUN
nifini tamamladık. Herkes gibi Ermeni tarihçiler de arşivlerimize
gelip 1915 olaylarıyla ilgili istedikleri
araştırmayı yapabilirler” dedi. 14
Boyut : 6 * 16 cm
Üretim Tarihi : 24 Nisan 2014 Perşembe
Telif Hakkı Sahibi Star Yayınıdır.
İstanbul’da yeni binasına taşınan Osmanlı Arşivleri’ne ait belgeler
arasından seçilen dökumanlardan bir kısmı ziyaretçiler için
sergileniyor. 1915 olaylarına ilişkin belgelerin de bulunduğu serginin
açılışını Devlet Arşivleri Genel Müdürü Doç. Dr. Uğur Ünal yaptı.
ŞEFFAFIZ...
KAPIMIZ
HERKESE AÇIK
1915 olayl
arının 99. yılında
Ermeni iddialar
ı yeniden
gündeme taşınırk
en, en başından itibaren,
hem Başbakan Erdoğan he
m de Dışişleri Bakanı Ahmet
Davutoğlu
tarafından ifade
edilen “Arşivlerimiz açık,
şeffafız” mesajını Devlet Ar
şivleri Genel
Müdürü Doç. Dr
. Uğur Ünal
ile konuştuk. Ne
kadar belgemiz var? Bilgi giz
lenebilir
mi? Herkes soyu
nu, sülalesini arşivden bulab
ilir mi? Son
sergide yer alan
ve almayan
belgeler neler’ gib
i sorulara
cevap aradık. “B
ugüne kadar
90’nın üzerinde
ülkenin vatandaşı arşivler
imizde araştırma yaptı ve di
lediği belgeyi aldı” diyen Uğ
ur Ünal ekliyor: “Arşivlerim
iz Türk,
ABD’li, Yunan, Ja
pon ve tabii
Ermeni tarihçiler
e de açık...”
DEVLET ARŞİVLERİ GENEL MÜDÜRÜ DOÇ. DR. UĞUR ÜNAL STAR’A KONUŞTU
LİSTESİ
YARGILANANLAR
Ermenileri de
arşive bekliyoruz
OSMANLICA
BİLEN SOYUNU
ARAŞTIRABİLİR
Boyut : 33 * 51 cm
Üretim Tarihi : 24 Nisan 2014 Perşembe
Telif Hakkı Sahibi Star Yayınıdır.
Sakızlı Ohannes Paşa
UĞUR Hocam, Genel Müman alabiliyor. Burası Osmanlı
İSTANBUL
dürlüğünüze bağlı Ostarihinin her safhasının aydınlamanlı Arşivi’nde bulunan,
tılması için gerekli evrakı haizbelgelerin ilgilisine ulaşdir. Osmanlı’nın geniş coğrafyaması için neler yapılıyor?
ya hakim olmasından dolayı,
Muharrem
Başbakanlık Devlet Arşivleri
geçmişte bu topraklarda bulunan
Coşkun
Genel Müdürlüğü’ne bağlı olarak
40’tan fazla ülkeye ait belge burafaaliyetlerini sürdüren Osmanlı Arşida bulunabilir. Örneğin güncel olduvi’nde 95 milyon belge 400 bin de defğu için söylüyorum; Kırım, Filistin,
Merak edenler için soruyoter
bulunuyor.
Belgeleri
araştırmaya
Suriye.. Bunlarla ilgili yayınlar da harum, bazı vatandaşlarımız soy
sunulması
öncesinde
tasnif,
dijitalleşzırladık. Şu anda çoğu Osmanlı topkütüğünü merak ediyor, burada
tirme, restorasyon aşamalarından geraklarında bulunan 41 ülkeyle arşivler
onlara dönük bir hizmet var mı?
çiriyoruz. Şu an baktığımızda Osmanarası işbirliği protokolü imzaladık.
İnsanlar dedelerini, dedelerinin
lı Arşivinde özellikle tasnif işinde yarıKarşılıklı uzman teatisi kapsamında
dedelerini merak ediyor buraya
ya yakınını tamamladık, dijitalleştiruzman gidiş-gelişi sağlanıyor. Daha
geliyor. Ama Osmanlı Türkçesi’ni
me işinde ise yüzde 10 civarındayız.
çok bize talep geliyor, çünkü onların
bilmiyorlar. II. Mahmud döneminLakin iki sene önceye göre hızımızı dihafızası da bizde, yabancı bir arşiv
de yapılan ilk nüfus sayımı olan
jitalleştirmede 3 katına çıkardık; gebaşkanı, “Bizim emanetimiz de sizde,
1831 tarihli nüfus sayımına ait
çen yıl ve bu yılki hızımızla devam
bir arşiv imparatorluğusunuz” diyor.
kayıtlar bizde yani İstanbul’daki
edersek 10 sene sonra çok daha büyük
1915 olayları işimizin % 1’i
Osmanlı Arşivi’nde. Onun kayıtlarakamlara ulaşmış olacağız.
rını bizde bulabilirler. 20. YüzyılMalum, 1915 Olayları her yıl günBu süreçte yani tasnifte yaşadığıdeme taşınır, bu konuda ne gibi çanız en ciddi sıkıntı nedir?
dan itibaren olan nüfus sayımına
lışmalarınız var?
Bizi en fazla uğraştıran kısım resait kayıtlar ise Nüfus ve VatanDevlet Arşivleri, kamuoyunda batorasyon
aşaması.
Uğraştıran
derken
daşlık İşleri Genel Müdürlüzen sadece mevcut 1915 olaylarına ceişin doğası gereği. Belge zaten yıpğü’ndedir. 1800’lü yıllara ait nüvap veren bir kurum olarak düşünüranmış, dikkatli ve hassas hareket etfus kayıtları ve öncesine ait şecelüyor. Halbuki bu, yani 1915 olayları,
mek zorundayız, bu da zaman alıyor.
re bilgileri araştırılacaksa Osbizim iş sahamızın yüzde 1’i bile deBazen
bir
belgenin
uzman
tarafından
manlıca bilen biriyle İstanbul’da
ğil. Burada sadece problemlerin derestorasyonu günlerce sürebiliyor.
veya Ankara’da araştırmaya değil, huzurun, adaletin ve yönetim bivam edilebilir. Bütün nüfus def40 ülkenin hafızası burada
çimlerinin tarihini de göreceksiniz.
terlerimiz aynı zamanda Anka1915 olayları da yine elbette belirli
Buraya gelen bir araştırmacı ya
ra’daki araştırma salonumuzda
oranda cevap vermemiz gereken bir
da tarihçi burada ne bulabilir?
da incelenebiliyor. Otomasyon
mesele. Devlet Arşivleri Genel MüTarihi araştırmalarda, tek konu
sistemimiz var. Ancak Osmanlı
dürlüğü’ne bağlı olarak hizmet veren
üzerinde durulmuyor, siyasi tarih kaTürkçesi’ni iyi okumak gerekiyor
Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı’nda,
dar iktisat tarihi, kültür tarihi, sosyal
bu konu ile ilgili 200.000’in üzerinde
ve ayrıca soyadı olmadığı için detarih de var.. Milyonlarca belgeden
evrak araştırmacıların ilgisini bekledelerinin isimleri arasında bağbahsediyoruz biz.. Bazen bir belgenin
mektedir. Sadece Ermeni ve benzeri
incelenmesi aydınlatılması uzun zalantı kurmak zor olabiliyor...
kelimeleri yazdığınızda veya literatürü değiştirdiğinizde farklı kavram ve
ifadelerle bu konuda 500.000’i aşan
bir rakama ulaşırsınız. Bu kadar zengin bir arşive kimse sahip değil.
Bir Ermeni tarihçi veya araştırmacı da burada istediği gibi araştırma yapabilir mi?
Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı
olan araştırmacıya sunulan belge ve
imkan ile yabancı bir araştırmacıya
sunulan belge ve imkan arasında hiçbir fark yoktur. Bütün tasnif süreci
tamamlanarak araştırmaya açılmış
belgeye, yerli araştırmacılar gibi yabancı araştırmacılar da hiçbir kısıtlama olmaksızın ulaşabilir. Bunun
için, araştırma imkanları da kolay.
Vatandaşımız kimliği ile geldiği an
aynı gün, araştırmaya başlayabilir.
Yabancı araştırmacı da pasaportu ile
geldiği an, aynı gün araştırmaya başlayabilir. Türkiye’de Devlet Arşivlerinde araştırma yapabilmek son dereMuharrem Coşkun’a konuşan Doç. Dr. Uğur Ünal, tasnifi yapılan maruzat defterlerini incelerken.
Gabriel Noradunkyan
Doç. Dr. Uğur Ünal, “40 ülkenin hafızası bizde, sadece Ermeni ve benzeri kelimeleri yazdığınızda 1915 olaylarıyla
ilgili 500 bini aşan bir rakama ulaşırsınız. Arşivlerimiz Türk, ABD’li, Japon ve tabii Ermeni tarihçilere de açık” dedi.
İKİ ERMENİ BAKAN
Gabriel Noradunkyan: II. Meşrutiyet
sonrası Nafia ve Ticaret Bakanlığı,
Balkan Savaşları sırasındada Dışişleri Bakanlığı görevinde bulunmuş
önemli bir devlet adamımız.
Sakızlı Ohannes Paşa: 1897’de
Hazîne-i Hassa nazırlığına getirildi, Devletin hazinesi teslim edildi.
23 Nisan 1901’de kendisine
Nişan-ı Osmani veriliyor.
ce rahattır. Uluslararası araştırma
standartları ne ise bunları en ileri düzeyde uyguluyoruz. Burada yerli-yabancı, Türk-Ermeni ayrımımız da bulunmuyor yani hiç bir kısıtlamamız
yok. Zaten bugüne kadar 90’nın üzerinde ülkenin vatandaşı arşivlerimizde araştırma yaptı ve dilediği belgeyi
aldı. Arşivlerimiz Türk, ABD’li, Yunan, Japon ve tabii Ermeni tarihçilere
de yani herkese açık...
SUİSTİMAL
EDENE İDAM
1915’TE Tehcir sürerken, kanunların dışına çıkan veya istismar
edenler hakkında yargılama yapılıyor. Vilayetlerde, Divan-ı Harbi
Örfi mahkemeleri kuruluyor. Eylül
1915 ile Haziran 1916 tarihleri
arasında asker, memur, sivillerden
oluşan toplam 1673 kişi yargılanıyor. Bir kısmı idama, bir kısmı kürek cezasına bir kısmı da sürgün
ediliyor. 1919’da ise sevk ve iskan sebeplerini tespit etmek üzere kurulacak araştırma komisyonlarına, tarafsız hukukçuların katılmasını sağlamak amacıyla İspanya, Hollanda, İsveç ve Danimarkaya Osmanlı devleti nota veriyor.
IM EMRİ
HASTANEYE YARD
Dış güçlerin oyunu hep oldu
Osmanlı Devleti’nde Ermenilerin
genel olarak durumundan genel
olarak bahsedebilir misiniz?
Osmanlı, diğer tebaasının olduğu
gibi Ermeni toplumunun da her türlü
meselesi ile yakından alakadar olmuştur. Örneğin sıhhi problemlerini çözmeye özen göstererek Ermeni hastaneleri açmış, eğitim faaliyetlerini desteklemiş, ibadetlerini rahatça yapabilmeleri için kilise yapım ve tamirine
imkân tanımıştır. Kendi dillerinde gazete ve dergi çıkarmalarına izin vermiştir. Osmanlı’da Ermeni bakanlarımız, doktorumuz, polisimiz var. Yani
hemen her kademede görev alıyorlar.
Burada iki halk arasında esasen herhangi bir mesele yoktur. Burada ülke
içerisindeki huzuru baltalayan dış
güçlerin müdahalesi vardır.. Ama
bunları değerlendirecek olan tarihçilerdir. Biz burada belgeleri kamuoyunun takdirine sunuyoruz. Bir tarihçi
bu belgeleri incelemeye kalksa, belki
de ömrü yetmeyecek.. Dönemle ilgili
çok zengin bir arşivimiz var.
1916’da İstanbul’daki Ermeni
Hastanesi’ne devlet tarafından para
yardımını emreden hükümet kararı.
OSMANLI ARŞİVİ SİTESİ
İstanbul’da yeni binasına taşınan arşiv sitesi 57.000 metrekare
arsa alanı üzerinde, 122.000 metrekare toplam inşaat alanına sahip. 4 kat olarak yapılan depo üniteleri yaklaşık 150.000 metre raf
alanı kapasitesine sahip. Devlet
arşivleri ayrıca (www.devletarsivleri.gov.tr )internet adresinden
de araştırmacılara hizmet veriyor.
Buradan katalog taraması ile ön
hazırlık da yapılabiliyor.
FOTO⁄RAF: MURAT DÜZYOL
Yayın Adı : Star
Yayın Tarihi : 23.04.2014
Kupür Bölümü : POLİTİKA
Sayfa Numarası : 14
Ülke : TÜRKİYE
Şehir : İstanbul