URAP 2014-2015 Dünya Sıralaması Basın Açıklaması (12 Kasım

URAP 2014-2015 Dünya Sıralaması Basın Açıklaması (12 Kasım 2014)
Giriş
Günümüzdeki rekabet ortamında dünya üniversitelerini çeşitli ölçütlere göre sıralayan sistemler
giderek daha fazla ilgi çekmekte, yeni sıralama sistemleri geliştirilmekte ve bu sıralama
sistemlerinde kullanılan ölçütler tartışılmaktadır. Akademik performansını değerlendirebilmek
ve gelişimini sürdürecek stratejiler üretebilmek için her üniversitenin diğer dünya üniversiteleri
arasındaki konumunu değerlendirmeye ihtiyacı vardır.
2003’ten itibaren geliştirilen ARWU (Çin), WEBOMETRICS (İspanya), TIMES (İngiltere),
QS (İngiltere), LEIDEN (Hollanda), SCImago (İspanya) ve NTU (HEEACT-Taiwan) gibi çok
sayıda sıralama sistemi dünya üniversitelerini çeşitli kriterlere göre sıralayarak bu ihtiyaca
karşılık vermeyi amaçlamıştır. Sıralama sistemlerinde ISI (Information Sciences Institute) ve
Google Scholar gibi uluslararası ve güvenilir kaynaklardan elde edilen verilerin kullanılması
bu sistemlerin objektifliğini artırmaktadır. Ancak, pek çok sıralama sisteminin dünyanın ilk 500
üniversitesiyle sınırlı olması, çoğunlukla gelişmiş ülkelerin kurumlarının sıralamalarda yer
bulmasına neden olmuştur. Başka ülkelerde yer alan üniversitelerin de küresel, bölgesel ve
ulusal seviyelerde durumlarını değerlendirebilmeye ihtiyacı vardır. Bu ihtiyacı karşılamak için
ODTÜ URAP laboratuvarında daha geniş kapsamlı bir sıralama sistemi geliştirilmiştir.
URAP (University Ranking by Academic Performance) Araştırma Laboratuvarı ODTÜ
Enformatik Enstitüsü bünyesinde akademik performansa dayalı sıralama sistemleri üzerinde
bilimsel çalışmalar yapmak üzere kurulmuştur. URAP laboratuvarında akademik performans
kriterleri üzerinde yapılan araştırmalar değişik disiplinlerden gelen 16 Teknik Kurul üyesinin
katılımıyla sürdürülmektedir. URAP laboratuvarında hazırlanan URAP 2014-2015 Dünya
Sıralaması’nda yer alan 2000 üniversitenin dünyadaki konumu ODTÜ’de düzenlenecek
Uluslararası URAP Sempozyumu’nda 12 Kasım 2014 tarihinde ilan edilecektir. Bu tarihten
itibaren sıralamayla ilgili duyurularımız http://www.urapcenter.org web sitesinde yer alacaktır.
Amaç ve Kapsam
URAP sıralama sistemi akademik kalitenin ölçümüne odaklanmıştır. Sıralama sisteminin
oluşturulması için en fazla bilimsel makalesi olan 2500 yükseköğrenim kurumuna ait akademik
performans verileri toplanmıştır. Her kuruma bir sonraki bölümde açıklanan kriterlere göre
gösterdiği performans doğrultusunda bir puan verilmiştir. Çin Bilimler Akademisi ve Rusya
Bilimler Akademisi gibi devlet araştırma kurumları ve hastaneler bu çalışmanın kapsamı
dışında tutulmuştur. Değerlendirmeye alınan 2500 kurum arasından ilk 2000’i puanlandırılarak
sıralamaya dahil edilmiştir. 2000 kurumun çalışmaya dahil edilmesi tüm dünyadaki yüksek
öğrenim kurumlarının yaklaşık %10’unun sıralamada temsil edilmesine olanak vermektedir.
Bu nedenle URAP Dünya Sıralaması mevcut sıralama sistemleri içerisinde en geniş kapsamlı
olan sıralamalardan biri olmaktadır.
URAP sıralama sistemi tamamen açık ve güvenilir bilgi kaynaklarından toplanan objektif
verilere dayanarak oluşturulmuştur. URAP sistemi üniversiteleri sıralarken çok sayıda kriteri
göz önünde bulundurmaktadır. Mevcut sıralama sistemlerinin çoğunun büyüklük ve alandan
bağımsız olmaması sağlıklı sıralamaların yapılabilmesini zorlaştırmaktadır. URAP
1
laboratuvarında büyüklük ve alan gibi etmenlerin etkisini azaltacak yöntemler üzerinde
çalışmalarımız devam etmektedir.
URAP Dünya Sıralamasında Kullanılan Kriterler
URAP’ın İlk 2000 Dünya Üniversitesi sıralamasında 6 akademik üretkenlik kriteri
kullanılmıştır. URAP, akademik üretkenliğe odaklanan bir sistem olduğu için sıralama
sisteminin temelini üniversitelerin yaptığı bilimsel yayınlar oluşturmaktadır. Yapılan yayınların
hem niteliğini hem de niceliğini göz önünde bulunduran kriterlerin yanı sıra, uluslararası
işbirliğine yönelik göstergeler de değerlendirme kapsamında tutulmuştur. Kullanılan kriterler
ve veri kaynakları aşağıdaki tabloda özetlenmiştir.
URAP kriterleri ve kullanılan veri kaynakları
Kriter
Amaç
Süre
Kaynak
Yayın Sayısı
Mevcut bilimsel üretkenlik
2013
InCites
Toplam Bilimsel
Doküman Sayısı
Uzun süreli üretkenlik
2011 – 2013
WoS
Atıf Sayısı
Araştırmanın etkisi
2011 – 2013
InCites
Toplam Yayın Etkisi
Bilimsel etki
2011 – 2013
InCites
Toplam Atıf Etkisi
Araştırma kalitesi
2011 – 2013
InCites
Uluslararası İşbirliği
Uluslararası saygınlık
2011 – 2013
InCites
Yayın sayısı 2013 yılında Web of Science tarafından taranan dergilerde yayımlanmış makale,
not ve derlemelerin toplam sayısıdır. Bu kriter bir yüksek öğrenim kurumunun mevcut bilimsel
üretkenliğini ölçmektedir.
Toplam Bilimsel Doküman Sayısı 2011-2013 yılları arasında Web of Science tarafından
taranmış yayınların toplam sayısıdır. Bilimsel dokümanlar; bilimsel dergilerde yayımlanan
makaleler, konferans bildirileri, akademik kitaplar, özetler, teknik raporlar gibi geniş bir
yelpazeyi kapsamaktadır. Dolayısıyla bu kriter bir kurumun uzun süreli akademik üretkenliğini
ölçmektedir.
Atıf 2011-2013 yılları arasında alınan atıfların toplamını ifade etmektedir. Bu kriter bir
kurumun bilimsel üretkenliğinde kalitenin ne derece sürdürülebildiğini ifade etmektedir. Atıf
verileri Thomson Reuters’ın InCites servisinden alınmıştır.
Toplam Yayın Etkisi (TYE) 2011-2013 yılları arası 23 bilim alanında yayınlanan makale
sayılarının, ilgili alandaki makale başına düşen atıf (MBA) değerine göre ağırlıklandırılmış
toplamını ifade etmektedir. Bu amaçla ilk aşamada kurumun 23 bilim alanında gözlenen makale
2
başına düşen atıf değerinin, o alanda dünya geneli için gözlenen makale başına düşen atıf
değerine olan oranı hesaplanmıştır. Elde edilen oran o alandaki yapılan yayın sayısıyla
çarpılarak ağırlıklı yayın sayısı elde edilmiştir. Bu kriter yardımıyla, yapılan yayınların
kalitesinin ilgili alandaki dünya ortalamalarına bağlı olarak ölçülmesi amaçlanmıştır. TYE
değeri aşağıdaki formül kullanılarak hesaplanmıştır:
23
𝑀𝐵𝐴𝑖
𝑇𝑌𝐸 = ∑ (
) ∗ 𝑀𝑖
𝑀𝐵𝐴𝑑ü𝑛𝑦𝑎
𝑖=1
Toplam Atıf Etkisi (TAE) 2011-2013 yılları arası 23 bilim alanından alınan atıf sayısının ilgili
alandaki makale başına düşen atıf değerine göre ağırlıklandırılmış toplamını ifade etmektedir.
Bu kriter yardımıyla, alınan atıfların kalitesinin ilgili alandaki dünya ortalamalarına bağlı olarak
ölçülmesi amaçlanmıştır. Bu değer aşağıdaki formüle göre hesaplanmıştır:
23
𝑀𝐵𝐴𝑖
𝑇𝐴𝐸 = ∑ (
) ∗ 𝐴𝑖
𝑀𝐵𝐴𝑑ü𝑛𝑦𝑎
𝑖=1
Uluslararası İşbirliği kriteri bir kurumun uluslararası saygınlığını ifade etmektedir. 2011-2013
yılları arasında bir yükseköğrenim kurumunun başka bir ülkede yer alan kurum veya kurumlarla
yaptığı toplam ortak yayın sayısını gösterir. Veriler ISI veri tabanından elde edilmiştir.
Veri Toplama
Bu çalışmada kullanılan veriler Thomson Reuters’ın Web of Science ve InCites veritabanları
ile yükseköğrenim kurumlarının isimlerini içeren listelerden elde edilmiştir. Yayın sayısı en
yüksek 2500 yüksek öğrenim kurumu ilk aşamada çalışmaya dahil edilmiş, veri temizleme
işlemlerinden sonra ilk 2000’e giren kurumlar sıralamaya alınmıştır. Sıralamaların güvenilirliği
kullanılan verilerin kalitesine dayalıdır. Verinin güvenilirliğini sağlamak amacıyla veri
temizleme ve ön işleme tekniklerinden faydalanılmıştır.
Puanlama, Ağırlıklandırma ve Birleştirme
Uyguladığımız istatiksel yöntemler kriterler için kullandığımız verilerin dağılımının normal
olmadığını göstermiştir. Bu nedenle puanlar, medyan değerinin altında ve üstünde bulunan
değerler iki grup halinde toplandıktan sonra, doğrusal olarak hesaplanmıştır. Kullanılan
kriterler bir grup uzmanın görüşleri doğrultusunda Delfi sistemi kullanılarak
ağırlıklandırılmıştır.
Sonuç
URAP’ın geliştirdiği sıralama sistemi dünya üniversitelerini iyi veya kötü olarak sınıflandırmak
amacında değildir. Web of Science ve InCites gibi uluslararası kaynaklar kullanılarak dünya
üniversiteleri için geliştirdiğimiz sıralama sistemi her üniversitenin kendi konumu hakkında
bilgi sahibi olmasına yardımcı olma amacını gütmektedir. Bu sistemle üniversitelerin küresel
ve ulusal seviyelerde karşılaştırmalar yapmalarını sağlayarak belirli ölçütlere göre gelişmeye
açık yanlarını fark etmelerine yardımcı olmayı amaçlamaktayız. Diğer sıralama sistemlerinde
olduğu gibi bu sistemin de eleştiriye açık yönleri bulunmaktadır. Mevcut sistem, yaptığımız
3
çalışmalar ve aldığımız görüşler doğrultusunda sürekli olarak güncellenecek ve geliştirilecektir.
URAP 2014-2015 Türkiye’den 4 üniversite dünya sıralamasında ilk 500’e girdi. Bu
üniversitelerimiz: ODTÜ: 433., Ege: 487., İTÜ: 488. ve İstanbul Üniversitesi: 489.’dur. Dünya
sıralamasında ilk 2000 üniversite arasında ise Türkiye’den 76 üniversitemiz vardır.
Tablo 2: URAP 2014-2015 Dünya Sıralamasındaki ilk 15 Üniversite
SIRA
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
ÜLKE
ÜNİVERSİTE
ABD
KANADA
İNGİLTERE
ABD
İNGİLTERE
İNGİLTERE
ABD
ABD
ABD
ABD
ABD
ABD
ABD
ABD
İNGİLTERE
Harvard University
University of Toronto
University of Oxford
Johns Hopkins University
University of Cambridge
University College London
Stanford University
University of California Berkeley
Massachusetts Institute of Technology
University of Michigan
University of Washington Seattle
University of California Los Angeles
University of Pennsylvania
Columbia University New York
Imperial College
TOPLAM
PUAN
600,00
590,15
581,74
561,40
556,21
551,66
546,94
536,50
532,67
529,40
523,17
522,82
514,01
508,67
503,53
Orta Doğu Teknik Üniversitesi Enformatik Enstitüsü’nde URAP (University Ranking by
Academic Performance) Laboratuvarında yürütülen bu çalışmamız Teknik Kurul ve Danışma
Kurulunun ortak ürünüdür. Teknik Kurulumuzda görev yapan Prof. Dr. Nazife Baykal, Prof.
Dr. Canan Çilingir, Prof. Dr. Ayşen Akkaya, Yrd. Doç. Dr. Murat Perit Çakır, Yrd. Doç. Dr.
Cengiz Acartürk, Dr. Serkan Alkan, Oğuzhan Alaşehir, Buket Aran, Nuray Baltacı, Pelin
Canbaz, Murat Koçak, Fatih Ömrüuzun, İlker Koç ve Çağatay Taşcı ile Danışma
Kurulumuzda yer alan Prof. Dr. Nusret Aras, Prof. Dr. Tunçalp Özgen, Prof. Dr. Engin Ataç,
Prof. Dr. Ülkü Bayındır, Prof. Dr. Attila Aşkar ve Prof. Dr. Yaşar Sütbeyaz'a teşekkür ederiz.
Bu çalışmamızın Türk üniversiteleriyle birlikte gelişmekte olan ülke üniversitelerinin dünya
sıralamalarında daha iyi yerlere çıkmasına katkıda bulunmasını diliyoruz.
Prof. Dr. Ural Akbulut
URAP Koordinatörü
4

Download Report