en son değişikliklerle 10 Haziran 2014 Tarihli ve 29026 Sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “Millî Eğitim Bakanlığına Bağlı Eğitim Kurumları Yöneticilerin Görevlendirilmelerine İlişkin Yönetmeliği”ne % 100 uygundur. MEB 2014 Müdürlük Sözlü Sınavlarına Hazırlık El Kitabı T.C. Anayasası 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu 1739 Sayılı Millî Eğitim Temel Kanunu 222 Sayılı İlköğretim ve Eğitim Kanunu 5018 Sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu 5580 Sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu 652 Sayılı Millî eğitim Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ve ilgili diğer mevzuat Genel Kültür Murat DELİKTAŞ MEB Müdürlük Sözlü Sınavlarına Hazırlık El Kitabı ISBN 978-605-364-800-0 Kitap içeriğinin tüm sorumluluğu yazarlarına aittir. © 2014, Pegem Akademi Bu kitabın basım, yayın ve satış hakları Pegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. Ltd. Şti.ne aittir. Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri, kapak tasarımı; mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıt ya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz. Bu kitap T.C. Kültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır. Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar hakkında yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınları satın almamasını diliyoruz. 1. Baskı: Ağustos 2014, Ankara Yayın-Proje Yönetmeni: Ayşegül Eroğlu Dizgi-Grafik Tasarım: Buğra Sindel Kapak Tasarımı: Gürsel Avcı Baskı: Ayrıntı Basım Yayın ve Matbaacılık Ltd. Sti İvedik Organize Sanayi 28. Cadde 770. Sokak No: 105/A Yenimahalle/ANKARA (0312-394 55 90) Yayıncı Sertifika No: 14749 Matbaa Sertifika No: 13987 İletişim Karanfil 2 Sokak No: 45 Kızılay / ANKARA Yayınevi 0312 430 67 50 - 430 67 51 Yayınevi Belgeç: 0312 435 44 60 Dağıtım: 0312 434 54 24 - 434 54 08 Dağıtım Belgeç: 0312 431 37 38 Hazırlık Kursları: 0312 419 05 60 İnternet: www.pegem.net E-ileti: [email protected] SUNU 10 Haziran 2014 tarihli ve 29026 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Millî Eğitim Bakanlığına Bağlı Eğitim KurumlarıYöneticilerinin Görevlendirilmelerine İlişkinYönetmeliğinde, eğitim kurumlarında müdürlüğe ilk defa veya yeniden görevlendirilecekler için boş eğitim kurumu müdürlüğü sayısının üç katı aday sözlü sınava alınacağı hüküm altına alınmıştır. Söz konusu Yönetmeliğin 20'inci maddesinde sözlü sınav konuları ve puan ağırlıklarıaşağıdaki şekilde belirlenmiştir: MADDE 20 – (1) Sözlü sınavda adaylar; a) Mevzuat (T.C. Anayasası, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, 1739 sayılı Millî Eğitim Temel Kanunu, 222 sayılı İlköğretim ve Eğitim Kanunu, 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu, 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu, 652 sayılı Millî Eğitim Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ve ilgili diğer mevzuat), b) Analitik düşünme ve analiz yapabilme kabiliyeti, c) Temsil kabiliyeti ve liyakat düzeyi, ç) Muhakeme gücü ve kavrayış düzeyi, d) İletişim becerileri, özgüveni ve ikna kabiliyeti, e) Genel kültür, yönlerinden değerlendirilir. (2) Birinci fıkraya göre yapılacak değerlendirmede (a) bendinin ağırlığı yüzde elli, (b) ila (e) bentlerinin her birinin ağırlığı ise yüzde ondur. (3) Sözlü sınavda 70 ve üzerinde puan alanlar başarılı sayılır." Kitapta, yukarıdaki mevzuat ve gerel kültür konularından daha önce şube müdürlüğü ve müfettişlik mülakat sınavlarında sorulan mülakat soruları güncellenerek yer verilmiştir. Kitabımızın sözlü sınavına hazırlanan adayların başarılarına katkı getirmesi dileklerimizle … İÇİNDEKİLER Türkiye Cumhuriyeti Anayasası .......................................................................................... 7 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu .............................................................................. 37 1739 Sayılı Millî Eğitim Temel Kanunu ........................................................................... 63 222 Sayılı İlköğretim ve Eğitim Kanunu ......................................................................... 71 5018 Sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu .................................................... 75 5580 Sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu ................................................................ 91 652 Sayılı Millî Eğitim Bakanlığınını Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ...................................................................................................... 98 Genel Kültür ...................................................................................................................... 111 Genel Kültür Çıkmış Sorular .......................................................................................... 200 Millî Eğitim Bakanlığı Okul Öncesi Eğitim ve İlköğretim Kurumları Yönetmeliği ............................................................................................................................................. 216 Millî Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği ..................................... 243 Millî Eğitim Bakanlığı İlköğretim ve Ortaöğretim Kurumları Sosyal Etkinlikler Yönetmeliği ....................................................................................................................... 294 Millî Eğitim Şûrası Yönetmeliği ...................................................................................... 305 Millî Eğitim Bakanlığı Okul - Aile Birliği Yönetmeliği ............................................... 308 Okul Servis Araçları Hizmet Yönetmeliği ..................................................................... 316 Millî Eğitim Bakanlığı Yönetici ve Öğretmenlerinin Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Karar ...................................................................................................................... 319 Millî Eğitim Bakanlığı İzin Yönergesi ............................................................................ 330 Yapılandırılmamış Mülakat Tekniği Bu tekniğin uygulanışında görüşmeci ve aday kendilerini sınırlı görmemektedirler. Mülakat (Görüşme) • Mülakat veya görüşme, belli ve ciddi bir amaçla yüz yüze gelen iki veya daha fazla kişinin soru-cevap yöntemiyle nesnel ve öznel bilgi toplamak için, etkileşim içinde yaptıkları bir personel seçme yöntemidir. Bu çeşit mülakat için mülakatçının deneyimli olması gerekir. Ancak profesyonel bir mülakatçı, gerek adaydan gerekse ortamdan etkilenmeden kendisinden isteneni yapabilir. Yapılandırılmamış mülakatlarda görüşmecinin asıl amacı adayın konuşma biçimini, olaylara yaklaşımını, kendisini ve fikirlerini savunma biçimini saptamaya çalışmaktır. • Mülakat kısaca bir amaca dayalı karşılıklı konuşma veya yüzyüze gerçekleştirilen amaçlı bir söyleşi olarak tanımlanabilir. Mülakatın bir değerleme tekniği olabilmesi için sistematik ve bir amaca yönelik olarak uygulanması gerekmektedir. Mülakatların işgören seçiminde bir araç olarak kullanılmasındaki en önemli amacı; aday hakkında yeterli bilgi elde etmeye çalışmaktır. Daha açık bir ifadeyle, “mülakatlar adayın, işi başarma yeteneğine sahip olup olmadığı, başarılı olmak için motive edilip edilemeyeceği ve organizasyonun ihtiyaçlarını karşılayıp karşılamayacağı gibi konulara açıklık kazandırmak amacıyla gerçekleştirilirler.” Aşağıdaki sorular bu tip mülakat sorularına örnek gösterilebilir: • Kendinizi biraz anlatır mısınız? • Son işinizle ilgili bilgiler verir misiniz? • Zamanınızı nasıl değerlendirmektesiniz, hobileriniz nelerdir? Yapılandırılmamış mülakatlarda görüşmecilerin adaya soracağı sorular önceden belirlenmediğinden; görüşmeyi yapacak olanlar, adaylara soracakları soruları görüşme anındaki havaya göre kendileri saptarlar ve bu işin uzmanları tarafından saptanmış soruları kendilerine örnek alırlar. Görüşmeler dostça bir sohbet havası içinde geçer. Standart görüşmeye göre görüşme konusu daha geniş tutulurken; görüşme daha canlı, esnek ve sıkıcı olmayan bir düzeyde gerçekleşir. Mülakatta, mülakatçı çalışana ya da çalışanlarla birlikte amirlerine yaptığı işle ilgili sorular yöneltir. Mülakatçı görüşmeyi belli bir forma bağlı kalarak yaparsa yapılandırılmış bir mülakat aksi halde ise yapılandırılmamış bir mülakat gerçekleştirmiş olur. Plansız yapılan bu mülakatlar; duygusal tepkiler, düşünceler ve tutumlar konusunda daha detaylı bilgi sağlamaktadır. Daha yaygın olarak kullanılmakla birlikte daha az güvenilirdir. Görüşmecinin geniş bir bilgi ve deneyim gücüne sahip olması gerekir. Yapılandırılmış Mülakat Tekniği “Yapılandırılmış mülakat sorulacak temel ve anahtar sorularla ilgili üst düzey bir hazırlığın yapıldığı böylelikle bütün adaylara benzer soruların sorulduğu bir tekniktir.” Adaylara genellikle dört farklı konuda sorular yöneltilir. Aksi halde, adayın davranış ve kişiliği üzerinde yanlış değerlemelere gidilebilir. Bu anlamda da hata yapma oranı yapılandırılmış ve yarı Bunlardan biri adaya geçmişte yaptıklarıyla ilgili sorulan durumsal sorular, diğeri mesleki bilgisini ölçmeye yönelik sorular, diğeri işi yaparken karsılaşabileceği sorunlarda nasıl davranacağını ölçmeye yönelik sorular ve son olarak da adayın işle ilgili beklentilerini öğrenmek için sorulacak sorulardır. yapılandırılmış (karma) mülakatlara göre daha fazladır. Bu koşullarda aday hakkında toplanan bilgilerin çok azı görüşme konusuyla yakından ilgilidir. Ortaklaşa bilgi temeli olmadan görüşülen çok 1 sayıda adaylar arasından gerekli özellikleri ve Mülakatta Yapılan Hatalar yetenekleri değerlemek bir takım güçlükler ve so- 1) Adaylara Ön yargılı Yaklaşmak runlar doğurur. (kalıp yargılar) Karma Mülakat Mülakatlarda en çok rastlanılan hatalardan Karma mülakat yapılandırılmış ve yapılandı- biri, mülakatçının daha mülakat başlamadan, rılmamış mülakat yöntemlerinin bir arada ve aynı başvuru formları üzerinden ya da adayın dış görü- görüşme sürecinde kullanılmasıdır. Bu çeşit mü- nüşünden yola çıkarak adayı değerlendirmesidir. lakatta sorular kriterlere göre önceden hazırlanır. Yapılan araştırmalar mülakatların % 85’ inin bu Fakat mülakatçı sorulara tamamen bağlı kalmaz. doğrultuda gerçekleştiğini göstermektedir.Daha Kendine uygun gelen soruları da sorar; ancak bu mülakatın başında sonuca varılması gibi büyük sorular önceden belirlenmiş kriterlere yanıt almak bir hata sürecin başarı oranını düşürmektedir. üzere olmalıdır. Önyargılı yaklaşımın diğer bir boyutu da aday Adayların karma görüşme yöntemiyle analiz hakkında alınan olumsuz referanslardan hareket edilebilmesi için, hazırlık aşamasında yapısı belirli ederek mülakatın basından sonuna kadar ada- sorular hazırlanmakta, uygulamanın başlangıcın- ya zor sorular yöneltmek ve adayla zıtlaşmaktır. da adaylara bu sorular sorulmakta; görüşmenin Böyle bir durumda mülakatçı objektifliğini koru- seyrine göre mülakatı yapanlar gerekli görürler- malı ve adaya normal mülakat sürecini uygula- se, aldıkları cevaplara göre ilave sorular sorarak malıdır. Mülakat sonunda elde edilen bilgilerle serbest mülakat yöntemine yönelmektedir referanslar yoluyla gelen bilgiler karsılaştırılmalı Toplu (Grup) Mülakat ve objektif bir değerlendirme yapılmalıdır. Grup mülakatlarında, adaylar söz konusu işin Mülakat sürecinde şu gruplara ilişkin kalıp seviyesine bağlı olarak insan kaynakları uzmanı yargılar geliştirilmektedir: ve yöneticisi, çalışacağı birim şefi ve yöneticisiyle, hatta ilişkide olması muhtemel çalışanların da • Şişmanlar • Kısa boylu erkekler • Çok makyajlı kadınlar den farklı tarzda sorular yöneltebilirken, bazen • Yüksek sesle gülenler de tamamı aynı ya da benzer soruları yöneltme • Belli bir şiveyle konuşanlar • Kulağı küpeli erkekler • Ülkenin belli bölgelerinden gelenler gibi. katılımı söz konusu olabilecek bir mülakat türevidir. Bazen mülakatçıların her biri adaya birbirin- yoluna gidebilmektedirler Daha çok yönetici seçiminde kullanılan grup görüşmesi oldukça ilginç ve yeni biruygulama türüdür. İşgören seçiminde böyle bir görüşme Cinsiyete karşı geliştirilen ön yargılarda ge- türüne işletmeleri sürükleyen en önemli neden nelde erkeklerin başarı, bağımsızlık, kendine zaman kaybını önlemek ve anında karşılaştırma güvenme, atılganlık gibi özelliklere sahip olduk- ve değerleme olanağı elde etmektir. Grup görüş- ları düşünülürken, kadınlar, nazik olma, anlayışlı mesi sırasında adayın kişisel girişimi, saldırgan- olma, insanlara dönük olmayı ifade eden içtenlik lık, denge, yeni koşullara uyabilme, duruma göre gibi özelliklere sahip olarak algılanmıştır. Aşağı- geliştirilen davranış ve kişilerle iyi geçinme özel- daki yargılar örnek olarak gösterilebilir; likleri kolaylıkla gözlenebilir. 2 Kadınlar erkeklerden daha fazla değişken bir kendini istenilen ölçüde ifade edemeyecek hatta ruh haline sahiptir ve bu nedenle üst düzey yönet- kimi zaman gereksiz ve moral bozucu sessizlikler sel pozisyonlar için uygun değildirler. oluşacaktır. Kadınların başarı motivasyonu düşük, erkek- 4) Hale Etkisi lerinki ise yüksektir. Hale etkisi; kişinin olumlu bir tek özelliğinden Kadınların sözel, erkeklerin ise matematiksel dolayı, olumlu bir dizi başka özelliğe de sahip ola- becerileri daha iyidir. rak algılanmasıdır. Erkekler kadınlardan daha saldırgandır. Adayın olumlu ya da olumsuz bir özelliğinin tüm mülakat sürecinde etkili olması durumunu Erkekler duygularını, kadınlardan daha iyi bir ifade eder. Mülakatçı tarafından çok olumlu karşı- şekilde kontrol altında tutarlar. lanan bir özellik, adayın olumsuz yönlerini müla- 2) Vücut Dilinin Etkisi katçıya normal ya da olumlu gibi gösterebilir. Vücut dilini diğer adaylara oranla daha etkili Hale etkisi, genel bir önyargıdır. Araştırmalara kullanan ve mülakatçılarla etkin bir sözsüz iletişim göre, görüşmeciler ilk anda çok olumlu bir izleni- kuran adaylar birçok zaman diğer adaylara göre me kapıldılarsa, o andan sonra görüşmede olan daha az yetkin olmalarına rağmen mülakatlarda her şeyi o gözle görürüler. daha başarılı olabilirler. Hatta, ilk yargılarını desteklemek için, görüş- Mülakatçının sözlerinin baş hareketleriyle meciler çeşitli olumlu ipuçları aramaya başlarlar . onaylanması, mülakatçıyla göz göze gelmek ve 5) İlk İzlenim Hatası benzeri davranışlar mülakatçıyı etki altında bırakabilir. İlk izlenim hatası, dış görünüşe ve hatta adayla görüşmeden önce onun hakkında sahip Böyle bir durumda mülakatçı objektif kriter- olduğu bilgiye dayalı olabilir. ler doğrultusunda adayı değerlendirmeli ve işin görülmesi için gerekli olan beceri ve yetkinlikleri Karşı taraf üzerinde bırakılacak ilk izlenimin aramalıdır. önemi oldukça fazladır. Kötü bir başlangıç, görüşmenin ileriki aşamalarını zorlaştırsa da insan 3) Çok Az / Çok Fazla Konuşmak kaynağı seçimi gibi önemli bir konuda, tüm kararı Mülakatçının esas amacı adayı konuşturmak ilk izlenime göre almak, görüşmecinin hatalı bir ve ilgili pozisyon için yeterliliğini araştırmaktır. karar vermesine yol açacaktır Mülakatçının fazla konuşması durumunda 6) Olumsuz Bilgilere Ağırlık Verme Hatası aday yeterli söz hakkı alamayacağından kendini İnsanlar olumlu bilgiden çok, olumsuz bilgiyi gösteremeyecek ve başarısız olarak nitelendirile- fark etmeye daha çok yatkındır. bilecektir. Özellikle çok sayıda başvuru yapan aday Bir diğer bakış açısıyla da aday bilmesi söz konusu olduğunda değerleyiciler eleme ya- gerekenden fazlasını öğreneceğinden, pabilmek için daha fazla eleştirel bir gözle bakıp mülakatçının kendisinden beklediği cevapla- olumsuzluklara kendilerini fazla kaptırıp adayların rı tahmin edecek ve pozisyon için yeterli olmasa olumlu yönlerini yeterince göremeyebilmektedir- bile mülakatta başarılı olarak algılanabilecektir. ler. Bu da adayın iş bilgisinin göz ardı edilip, ol- Mülakatçının çok az konuşması durumun- duğundan farklı olarak algılanmasına ve seçimde da aday yeteri kadar yönlendirilemeyeceğinden hata yapılmasına sebep olabilmektedir. 3 7) Zıtlık (Kontrast) Hatası hemen sonrasında, görüşmeci genellikle söylenenlerin %75'ini unutur. Bu çoğunlukla eksik Aynı pozisyon için bir çok adayla görüşme dinleme ya da etkin dinlememe alışkanlığından, yapmak ve bilinçli ya da bilinçsiz olarak, görüşme süresince not almamaktan ve birazdan onları birbirleri ile karıştırmak sık sık karşılaşı- ne söyleneceğini önceden tahmin etmekten kay- lan bir durumdur. naklanmaktadır. Bir adayın değerlendirilmesinin, kendisinden Mülakatçı dinlerken düşünür, bazı yargılar önceki adayların yeterlilik veya yetersizliklerinden oluşturur ve bu yargılar doğrultusunda da fikir- etkilenmesi, zıtlık (kontrast) hatası olarak tanım- lerini mülakata yansıtmaya ve adayın tepkilerini lanmaktadır. süzmeye başlar. Bu davranışın bir sonucu olarak, Zıtlık etkisine bağlı olarak, vasat bir aday ol- kişi hakkında bir takım varsayımlar yaratır. Böyle- dukça başarısız birkaç kişinin arkasından müla- ce mülakatçı beşeri bir özellik olan düşünmenin kata girerse, mülakatçı tarafından olumlu olarak duymadan hızlı olmasına bağlı olarak yarattığı değerlendirilebilecek ya da tam tersi bir şekilde, ilave zamanı daha sonra elde edeceği bilgileri ka- aynı aday çok başarılı birkaç kişinin arkasından bul veya reddetmesine yarayacak hipotezler oluş- girerse, mülakatçı adayı normalden daha faz- turmaya harcar veya elde ettiği bilgileri kolayca la olumsuz olarak değerlendirebilecektir. Yani, sınıflayacak değerleme çerçeveleri oluşturur. İşte mevcut adayla önceki aday arasındaki zıtlık hak iyi dinleme her şeyden önce sözü edilen hipotez- edilmeyen bir değerlendirmeye neden olmaktadır. lerin sağlıklı olmasını sağlamaya veya belirtilen çerçeveleri önyargıdan uzak tutma davranışıdır. Bu tür hataların engellenmesi için adaylar birbirleri ile değil, işletmenin başarılı bir aday için oluşturmuş olduğu standartlarla karşılaştırılmalı- Başarılı Bir Mülakat İçin Mülakatçının Dikkat Etmesi Gereken İlkeler dır. a) Mülakatçı tarafından yerine getirilmesi ge- 8) İletişim Engellerinden Kaynaklanan Mü- reken hazırlıklar, başarılı bir mülakat yapmanın lakat Hataları temel ilkelerindendir. Mülakat yeri ve zamanının Mülakatın başarı ile sonuçlanabilmesi için belirlenmesi, mülakat ortamının hazırlanması, mülakatçı ile aday arasında kurulacak olan olum- mülakat yapılacak adaylar hakkında bilgi toplan- lu bir iletişim önemli rol oynar. ması, izlenecek mülakat yönteminin saptanması Aday mülakatın başlangıcından oluşan stres- yani bir mülakat rehberi oluşturulmalıdır. Hazırlı- ten dolayı tedirginlik veya suskunluk içine girebilir. ğın hiç yapılmaması ya da eksik yapılması ger- Mülakatçı adayı rahatlatacak bir sohbetle müla- çekleştirilecek mülakatların istenen amaca, başa- kata başlayabilir. Fakat iletişimin aday tarafından rıya ulaşmasına engel olabilmektedir. başlatılması, adayın daha çabuk sakinleşmesini b) Mülakat hem mülakatçı, hem de adaylar sağlar. İlk dakikalarda taraflar arasında oluşan için uygun ve rahat bir ortamda gerçekleştirilme- soğukluğu daha çabuk ortadan kaldırır lidir. Mülakatın bir duruşma olarak görülmemesi 9) Etkin Dinlememe- Hatırlama ve Not Al- gerekir. mama Hataları Önemli olan adaylara yardımcı olmak, onların Görüşmeciler, her zaman söyleneni, söylen- konuya odaklanmalarını ve sorulan sorulara mek istediği şekilde duymazlar ya da söylenen mümkün olan en uygun cevapları vermelerini her şeyi hatırlamazlar. Esasında, bir görüşmenin sağlamaktır. 4 Adayın stresli ve kendini huzursuz hisset- aday hakkında kalıplaşmış bilgiler almaktan kaçı- mesi, mülakat esnasında gerçek kişiliğini ortaya narak esnek davranmalıdır. koyamamasına ve özelliklerini mülakatçıya tanı- h) Adaylara cevap verme hakkının sağlan- tamamasına neden olabilir. ması yanında iş ile ilgili soru sorması da sağlan- c) Mülakatçı, görüşmeye gelen adayla arasın- malıdır. Çünkü mülakatın amacı sadece aday da dostça ve saygılı bir ilişki kurmalıdır. Bu durum hakkında bilgi sağlamak değil, adaya da işletme mülakatın bir ilkesi olmaktan çok, mülakatın temel hakkında bilgi vermektir. felsefesi olmalıdır. Mülakatın insani bir hava içeri- i) Mülakatçı mülakat esnasında duygusal- sinde ve nezaket kurallarına uygun olması, müla- lıktan uzak kalarak olaya objektif bir şekilde katın amacına ulaşabilmesinin en önemli koşulu- yaklaşmalıdır. Mülakatı objektiflikten çıkaracak dur. Aday dostça karşılanmalı, mülakat sırasında kişisel fikirler göz ardı edilmelidir. dostça davranılmalı ve görüşme samimi bir hava j) Mülakatçı önyargılı olmaktan kaçınmalıdır. içinde yürütülüp, bitirilmelidir. Kısa ve basit bilgiler sonucu adayın durumu hak- d) Mülakatın başarılı olabilmesi için, müla- kında karar verilmemelidir. Örneğin; başvuru for- katçının yeterli sayıda hazırlanmış ve planlanmış mu/cv'si incelenen ya da telefonla görüşülen bir sorusunun olması gerekir. Bu sorular, aranılan aday hakkında zihinde canlanan bazı önyargılar bilgi üzerindeki örtünün kaldırılmasına, adayların oluşabilir. Adayın belirli bir süreç dahilinde değer- sahip oldukları özelliklerin gösterilmesine imkan lendirilmesi gerekir. vermelidir. Kişiye özel sorular sorarken, işle doğ- k) Görüşmeyi gerçekleştirecek mülakatçı, rudan ilgili olmayan konulardan kaçınılmalıdır. adayı çok iyi bir şekilde dinlemelidir. e) Mülakat sırasında sorulan sorularda, ko- Verilen bilgilerin kendisini ilgilendiren yönleri- laydan zora doğru bir yol takip edilmelidir. Ayrıca ni iyi bir şekilde algılamalıdır. adayın özgeçmiş, meslek ve eğitim hayatı ile ilgili sorular kronolojik bir şekilde adaya sorulmalıdır. Mülakat sırasında adayın verdiği cevapların Aday yöneltilen sorular bir mantık dizisi içinde ciddiye alındığı ve dinlenildiği adaya hissettirilme- olmalıdır. Eğer sorulmazsa aday gerginleşebilir, lidir. İyi bir dinleme için, göz teması sağlanmalı, şaşırabilir ya da sıkılabilir. Bu doğrultuda adayın zaman zaman baş hareketleriyle adayın söyle- verdiği cevaplar değerlendirilmeli, fakat yargılan- nenlerin dikkate alındığı, doğru anlaşılan ya da mamalıdır. anlaşılmayan noktalar özetlenerek tekrarlanmalıdır. f) Adaya sorulan sorular anlaşılır olmalıdır. Anlaşılır bir dil kullanılarak üst üste adayı çok l) Dengeli bir sonuca ulaşmak için, adayın zorlayarak konsantrasyonunu bozacak tarzda söylediği olumlu ve olumsuz şeylerin mülakatçı sorulardan kaçınmak gerekir. Aday cevabını bil- tarafından not alınması gerekir. Not almak mü- mediği izlenimi edinilen sorularda ısrarlı sorularla lakatçıya; daha kolay özet yapma, önemli tüm sıkıntıya sokulmamalı ya da utandırılmamalıdır. noktaların görüşme, tüm adaylara karşı tutarlı Eğer bu soruların sorulması mutlaka gerekli ise, davranışlar sergileme imkanı sağlar. mülakatın sonlarına doğru sorulmalıdır. m) Mülakat uygulamasını gerçekleştirmek basit bir olay değildir. Mülakatçı yaptığı işin so- g) Mülakatçı sorduğu sorularda adaya cevap rumluluğunu üstlenebilmelidir. Öğrenmek istediği verme hakkı ve zamanı tanımalıdır. bilgileri tam olarak bilmesi gerektiği gibi alınacak Verilen cevapla anlatılmak istenenin uyumu- cevapları da kestirebilmelidir. nu kontrol ederek, adayı iyi anlamalıdır. Mülakatçı 5 KAYNAKÇA ALDEMİR, Ceylan ve Diğerleri (2004), İnsan Kaynakları Yönetimi, Barış Yayınları, 5.Baskı, İzmir. GÜRER, Canan Çetin (1990), Personel Seçiminde Görüşme İlke ve Teknikleri, Çağlayan Kitabevi, İstanbul. ARIKAN, Sema (1999), “Yönetsel Kademelerde Kadın Yöneticilerin Karşılaştıkları Güçlükler”, Polis Bilimleri Dergisi, Cilt:1(4) Turkish Journal of Police Studies Vol.:1(4), İşletme Bölümü, Hacettepe Üniversitesi, Ankara, ss 147-154. Cynthia D. Fisher, Lyle F. Schoenfeldt, James B. Shaw, Human Resource Management, 6th. Edt. ERDOĞAN, İlhan (1991), İşletmelerde Personel Seçimi ve Başarı Değerleme Teknikleri, Küre Ajans, İstanbul. ERGİN, Canan (2002), İnsan Kaynakları Yönetimi: Psikolojik Bir Yaklaşım, Academy Plus Yayınevi, İş ve Yönetim Serisi: 11, Ankara. LATİF, Hasan, Gazi, Uçkun, (2004), “Mülakat Avantajlı Stratejiler”, Rota Yayınları, İstanbul. ÖZKAN, Ömer (2007), “Personel Seçiminde Karar Verme Yöntemlerinin İncelenmesi: Ahp, Electre ve Topsis Örneği”, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İzmir. SABUNCUOĞLU, Zeyyat (2000), İnsan Kaynakları Yönetimi, Ezgi Kitapevi Yayınları, İstanbul. TELMAN, Nursel, İlknur Ö. Türetgen (2004), Eleman Seçimi, Epsilon Yayıncılık, 1.Baskı, İstanbul. 6 TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASASI 1. 1982 Anayasa’sı, 07/11/1982’de yapılan halkoylamasıyla yüzde kaç kabul oyuyla kabul edilmiştir? • Beşinci paragrafta , “Atatürk ilke ve inkılaplarına bağlılık”, “Atatürk medeniyetçiliği”, “Atatürk milliyetçiliği” ,”Türk varlığının devleti ve ülkesiyle bölünmezliği” ve “laiklik” ilkeleri dile getirilmiştir. • Altıncı paragraftan “Bu Anayasadaki temel hak ve hürriyetlerden eşitlik ve sosyal adalet ilkelerince faydalanma” ve “milli kültür, medeniyet ve hukuk düzeni içinde onurlu bir hayat sürdürme ve maddi ve manevi varlığını bu yönde geliştirme hak ve yetkisine doğuştan sahip olmak” ilkeleri çıkarılabilir. Bu ifade ile sosyal devletin temel amacının insana insanca yaşama hakkını saglamak olduğu vurgulanmaktadır. • Yedinci paragraf, “ulusal dayanışma”ya vurgu yaparak “Atatürk milliyetçiliği” ilkesine açıklama getirmektedir. Ayrıca “Yurtta sulh cihanda sulh” ifadesi ile Türkiye Cumhuriyeti’nin barıştan yana olan tavrını ortaya koymaktadır. 1982 Anayasası, 1.626.431 "red" (yüzde 8.63) oyuna karşılık, 17.215.559 "kabul" (yüzde 91.37) oyuyla kabul edildi. Bu oran 1961 Anayasasının %61.5 olan "evet" oylarına göre çok yüksek bir kabul düzeyini yansıtmaktadır. 2. 1982 Anayasa’sının, 7/11/1982’de halkoylamasına sunulduktan sonra yayımlandığı resmi gazete’nin sayısı ve tarihi nedir? Yayımlandığı R.Gazete : Tarih : 9/11/1982 Sayı:17863 (Mükerrer) 3. 1982 Anayasası kaç kısımdan oluşur? Türkiye Cumhuriyeti Anayasası Genel Esaslar, Temel Haklar ve Ödevler, Cumhuriyetin Temel Organları, Mali ve Ekonomik Hükümler, Çeşitli Hükümler, Geçici Hükümler ve Son Hükümler olmak üzere toplam yedi kısımdan oluşur. 4. Tablo özeti 1982 Anayasasının Başlangıç kısmında yer alan ilkeler nelerdir? 1982 Anayasası’nın Başlangıç kısmında yer alan ilkeler: • • Başlangıç kısmının birinci paragrafı , “Atatürk milliyetçiliği” ile “Atatürk ilke ve inkılaplarına bağlılık” ilkelerini içermektedir. İkinci paragraftan, “çağdaş medeniyet düzeyine ulaşma azmi” ilkesini çıkarmak mümkündür. • Üçüncü paragraf “milli egemenlik” ve “hürriyetçi demokrasi” ilkelerini içermektedir. “ • Dördüncü paragraf ise “kuvvetler ayrılığı” ve “Anayasa’ nın ve hukukun üstünlüğü” ilkelerini içermektedir. Temel İlkeler Paragraf Atatürk milliyetçiliği 1, 5 Atatürk ilke ve inkılâpları 1, 5 Uluslararası eşitlik 2 Millet egemenliği 3 Bölünmezlik 5 Laiklik 5 Üstünlük, bağlayıcılık 3, 4, 6, 8 5. 1982 Anayasasının ilk dört maddelerinde hangi hükümlere yer verilmiştir? Anayasanın 1 inci maddesindeki Devletin şeklinin Cumhuriyet olduğu hakkındaki hüküm ile, 2 nci maddesindeki Cumhuriyetin nitelikleri ve 3 üncü maddesi hükümlerinin değiştirilmesi teklif edilemeyeceği Anayasanın 4. Maddesi ile hüküm altına alınmıştır. 7 6. 11. 1982 Anayasa’sında güçler ayrılığı nasıl ayrılmıştır? 1982 Anayasa’nın 2. maddesindeki cumhuriyetin nitelikleri nelerdir? • Türkiye Cumhuriyeti’nin temel niteliklerini belirten ifadeler Ø Ø Ø Ø Hukuk devletin bir gereği olarak güçler ayrımı ilkesine uygun olarak: Demokratik devlet, Laik devlet, Sosyal devlet Hukuk devleti • Yasama (Yasama yetkisi Türk Milleti adına Türkiye Büyük Millet Meclisinindir. (Madde-7) • ilkeleridir. Yürütme (Yürütme yetkisi ve görevi, Cumhurbaşkanı ve Bakanlar Kurulu 7. tarafından yerine getirilir. Madde-8) Türkiye Cumhuriyeti’nin temel niteliklerinden biri olan sosyal devletin öğeleri nelerdir? • bağımsız mahkemelerce kullanılır. Sosyal Devletin Öğeleri 8. 1. Milli Geliri Artırmak 2. Milli Gelirin Adaletli Dağılımını Sağlamak 3. Özgürlüklerin Gerçekleşmesi için Maddi Olanaklar Sağlamak 4. Bireyleri Sosyal Güvenliğe kavuşturmak Yargı (Yargı yetkisi, Türk Milleti adına Madde-9) birbirinden ayrılmıştır. 12. Devletin şekli, Cumhuriyetin nitelikleri, egemenlik, kanun önünde eşitlik gibi konuları düzenleyen maddelerin tümü 1982 Anayasası’nın hangi başlığı altında yer almıştır? “Adil yargılanma” anayasal ilkelerinden hangisinin gereğidir? Devletin şekli, Cumhuriyetin nitelikleri, ege- “Adil yargılanma” anayasal ilkelerden Hukuk devletinin bir gereğidir. menlik, kanun önünde eşitlik gibi konuları düzenleyen maddelerin tümü 1982 Anayasası’nın Genel Esaslar başlığı altında yer almıştır: 9. 1982 Anayasası’nda değiştirilmesi ve değiştirilmesinin teklif edilmesi yasaklanmış hükümler hangileridir? Genel Esaslar I. Devletin şekli • Devletin şekli II. Cumhuriyetin nitelikleri • Cumhuriyetin nitelikleri III. • Devletin bütünlüğü, resmi dili, bayrağı, milli marşı ve başkenti Devletin bütünlüğü, resmi dili, bayrağı, milli marşı ve başkenti IV. Değiştirilemeyecek hükümler V. Devletin temel amaç ve görevleri VI. Egemenlik 10. 1982 Anayasa’sının 6. maddesinde yer verilen “Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir” hükmü Türk anayasa hukukunda ilk defa hangi anayasa da yer almıştır? VII. Yasama yetkisi VIII. Yürütme yetkisi ve görevi Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir” hükmü Türk anayasa hukukunda ilk defa 1921 Anayasasında yer almış olup daha sonra 1924, 1961 ve 1982 Anayasalarında da aynen tekrarlanmıştır. 8 IX. Yargı yetkisi X. Kanun önünde eşitlik XI. Anayasanın bağlayıcılığı ve üstünlüğü 11. 13. 1982 Anayasa’sında yer alan Sosyal ve Ekonomik Haklar ve Ödevlerden dördünü belirtiniz? 12. Sanatın ve sanatçının korunması Sosyal ve Ekonomik Haklar ve Ödevler 1. Ailenin korunması ve çocuk hakları 2. Eğitim ve öğrenim hakkı ve ödevi 3. Kamu yararı Tarih, kültür ve tabiat varlıklarının korunması 13. Devletin iktisadi ve sosyal ödevlerinin sınırları 14. “Türk vatandaşlığı” hakkı hangi hak ve ödevler bölümünde yer alır? A. Kıyılardan yararlanma B. Toprak mülkiyeti “Türk vatandaşlığı” hakkı Siyasi Haklar ve Ödevler bölümünde yer almaktadır C. Tarım, hayvancılık ve bu üretim dallarında çalışanların korunması D. Kamulaştırma E. Devletleştirme ve özelleştirme 4. Çalışma ve sözleşme hürriyeti 5. Çalışma ile ilgili hükümler 15. 1982 Anayasası’nda “Parti kurma, partilere girme ve partilerden ayrılma” hakkı hangi hak ve ödevler bölümünde yer alır? A. Çalışma hakkı ve ödevi “Parti kurma, partilere girme ve partilerden ayrılma” hakkı Siyasi Haklar ve Ödevler bölümünde yer almaktadır B. Çalışma şartları ve dinlenme hakkı C. Sendika kurma hakkı D. Sendikal faaliyet 6. Toplu iş sözleşmesi, grev hakkı ve lokavt 16. 1982 Anayasası’na göre, yürütme yetkisi ve görevi hangi merciler tarafından, Anayasa’ya ve kanunlara uygun olarak kullanılır? A. Toplu iş sözleşmesi ve toplu sözleşme hakkı B. Grev hakkı ve lokavt 7. Ücrette adalet sağlanması 8. Sağlık, çevre ve konut Yürütme yetkisi ve görevi, Cumhurbaşkanı ve Bakanlar Kurulu tarafından, Anayasa’ya ve kanunlara uygun olarak kullanılır. A. Sağlık hizmetleri ve çevrenin korunması 17. “Hiçbir kimse veya organ kaynağını Anayasa’dan almayan bir Devlet yetkisini kullanamaz.” ifadesi 1982 Anayasası’nın “Genel Esaslar” kısmının hangi maddesinde yer alır? B. Konut hakkı 9. Gençlik ve spor A. Gençliğin korunması B. Sporun geliştirilmesi Egemenlik, kayıtsız şartsız Milletindir. 10. Sosyal güvenlik hakları Türk Milleti, egemenliğini, Anayasanın koyduğu esaslara göre, yetkili organları eliyle kullanır. A. Sosyal güvenlik hakkı B. Sosyal güvenlik bakımından özel olarak korunması gerekenler Egemenliğin kullanılması, hiçbir surette hiçbir kişiye, zümreye veya sınıfa bırakılamaz. Hiçbir kimse veya organ kaynağını Anayasadan almayan bir Devlet yetkisi kullanamaz. C. Yabancı ülkelerde çalışan Türk vatandaşları 9 23. Temel hak ve özgürlüklerin sınırlanmasında esas alınacak ölçütler nelerdir? 18. 1982 Anayasası’nda Türk milleti adına yasama yetkisi, hangi organ tarafından kullanacağı hüküm altına alınmıştır? Temel hak ve hürriyetler, özlerine dokunulmaksızın yalnızca Anayasanın ilgili maddelerinde belirtilen sebeplere bağlı olarak ve ancak kanunla sınırlanabilir. Yasama yetkisi Türk Milleti adına Türkiye Büyük Millet Meclisinindir. Bu yetki devredilemez. Bu sınırlamalar, 19. 1982 Anayasası’nda Devlet organları ve idare makamları, bütün işlemlerinde öncelikle hangisine uygun olarak hareket etmek zorundadır? Devlet organları ve idare makamları bütün işlemlerinde kanun önünde eşitlik ilkesine uygun olarak hareket etmek zorundadırlar. • Anayasanın sözüne ve ruhuna, • demokratik toplum düzeninin • lâik Cumhuriyetin gereklerine • ölçülülük ilkesine aykırı olamaz. 20. 1982 Anayasası hükümleri kimleri kapsar? 24. Hangi durumlarda temel hak ve hürriyetlerin kullanılması kısmen veya tamamen durdurulabilir? Anayasa hükümleri; • yasama • yürütme • Savaş, • yargı organlarını, • Seferberlik, • idare makamlarını • Sıkı yönetim veya olağanüstü hallerde • diğer kuruluş • kişileri bağlayan 25. Temel hak ve hürriyetler, yabancılar için, nasıl sınırlanabilinir? temel hukuk kurallarıdır. Temel hak ve hürriyetler, yabancılar için, milletlerarası hukuka uygun olarak kanunla sınırlanabilir 21. 1982 Anayasası’nda yer alan temel hak ve hürriyetlerin nitelikleri nelerdir? Temel Hak ve Hürriyetlerin Niteliği Herkes, • kişiliğine bağlı, • dokunulmaz, • devredilmez, • vazgeçilmez 26. “Kimseye işkence ve eziyet yapılamaz, kimse insan haysiyetiyle bağdaşmayan bir cezaya veya muameleye tabi tutulamaz.” hükmü 1982 Anayasası’nda yer alan kişinin hakları ve ödevlerinden hangisinin açıklamasıdır? temel hak ve hürriyetlere sahiptir. Kişinin dokunulmazlığı, maddi ve manevi varlığı 22. Temel hak ve hürriyetler nasıl sınırlandırılabilinir? 27. 1982 Anayasası’nda angaryanın yasak olduğu hükmü kişinin hakları ve ödevlerinden hangisinin kapsamı içerisinde düzenlenmiştir? Temel hak ve hürriyetler, özlerine dokunulmaksızın yalnızca Anayasanın ilgili maddelerinde belirtilen sebeplere bağlı olarak ve ancak kanunla sınırlanabilir. Zorla çalıştırma yasağı 10
© Copyright 2024 Paperzz
