Hukukun Temel Kavramları Dersi 1. hafta Notları

HUKUKUN TEMEL
KAVRAMLARI
Öğr. Grv. Ulaş Koray MİLANLIOĞLU
YYÜ Kamu Yönetimi Bölümü
HUKUKUN TEMEL
KAVRAMLARI
Prof. Dr. Kemal GÖZLER
Ekin Yayınevi
ISBN: 9786055187767 BASIM:11.BASKI 2013
EBAT: 14X21 SAYFA: 352
6098 sayılı yeni Türk Borçlar Kanununa, 6100
sayılı yeni Hukuk
Muhakemeleri Kanununa ve 6102 sayılı yeni Türk
Ticaret
Kanununa göre güncelleştirilmiş
11.BASKI
EK: Türkçe-İngilizce ve İngilizce-Türkçe
Hukuk Terimleri Sözlüğü
GENEL HUKUK BİLGİSİ
Yrd. Doç. Dr. Leyla Çakıcı GERÇEK
Beta Yayınevi
Türkçe
155 s. -- 2. Hamur-- Ciltsiz -- 14 x 20 cm
İstanbul, 2010, 2. Basım
ISBN : 9789752956964
HUKUKA GİRİŞ
Prof. Dr. Turgut AKINTÜRK
Açıköğretim Fakültesi Yayınları
AÖF YAYINI
Themis
Bölüm 1
Hukukun Bilgi Kaynakları
Dersin konusunu hukukun temel
kavramları oluşturmaktadır. Ancak bu
kavramlara geçmeden önce “hukukun bilgi
kaynakları” yani hukuk kuralların
nerelerde bulunduğu hakkında bilgi
edinilmesi gerekmektedir.
 Hukukun bilgi kaynakları:

1. Mevzuat
2. Yargı Kararları
3. Bilimsel Eserler olmak üzere 3’e ayrılır.
1. Mevzuat

Mevzuat; devletin yetkili organları tarafından
konulmuş ve yürürlükte bulunan hukuk
kurallarının bütününe denir.
a.
b.
c.
d.
e.
f.
g.
Anayasa
Kanun
Kanun Hükmünde Kararname
Uluslararası Anlaşmalar
Tüzük
Yönetmelik
Diğer Düzenleyici İşlemlerden oluşur.
2.Yargı Kararları

Mahkemelerin vermiş olduğu kararlardır.
a.
b.
c.
d.
e.
f.
Anayasa Mahkemesi Kararları
Yargıtay Kararları
Danıştay Kararları
Askeri Yargıtay Kararları
Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Kararları
Uyuşmazlık Mahkemesi Kararları
3. Bilimsel Eserler

Hukuk alanında yazılmış eserlerdir.
a. Genel Eserler
b. Monografiler
c. Makaleler
Bölüm 2
Toplumsal Düzen Kuralları
Hukuk?
 Sosyal Hayatı Düzenleyen Kurallar;

I.
II.
III.
IV.
Din Kuralları
Ahlak Kuralları
Görgü Kuralları
Hukuk Kuralları olmak üzere 4 tanedir.
I.
Din kuralları: İlahi irade tarafından
konulmuş, peygamberler vasıtasıyla kutsal
kitaplar aracılığıyla bizlere ulaştırılan, insan
davranışlarını düzenleyen, ölünce öbür
dünyada cehennem azabı çekileceği
korkusuyla müeyyidelendirilen emir ve
yasaklardır.




Normatiftir.
Muhatabı İnsandır
Koyucusu ilahi güçtür.
Yaptırımı manevidir.
II.
Ahlak Kuralları: Kişinin kendi vicdanı
tarafından konulan (subjektif ahlak) veya
sosyal hayat içinde biçimlenen (objektif
ahlak), kişi davranışlarını düzenleyen ve
vicdan azabı ile müeyyidelendirilen emir
ve yasaklardır.




Normatiftir.
Muhatabı İnsandır
Koyucusu vicdan veya toplumdur.
Yaptırımı manevidir.
III.
Örf ve Adet Kuralları: Kişinin içinde
bulunduğu belirli bir toplumsal çevre
tarafından konulan ve insan davranışlarını
düzenleyen ve uyarma, kınama, dışlama gibi
çok değişik müeyyideleri olabilen emir ve
yasaklardır.




Normatiftir.
Muhatabı İnsandır
Koyucusu belirli bir toplumsal çevredir.
Yaptırımı manevidir.
IV.
Hukuk Kuralları: Devletin yetkili
organları tarafından konulan ve insan
davranışlarını düzenleyen ve cebir ile
müeyyidelendirilmiş emir ve yasaklardır.




Normatiftir.
Muhatabı İnsandır
Koyucusu devlet otoritesidir.
Yaptırımı maddidir.
Toplumsal Düzen Kurallarının
Karşılaştırılması
Normatiflik
Muhatabı
Koyucusu
Müeyyide
HUKUK KURALLARI
DİN KURALLARI
AHLAK KURALLARI
ÖRF VE ÂDET KURALLARI
Var
Var
Var
Var
İnsanlar
İnsanlar
İnsanlar
İnsanlar
Devlet
İlahi İrade
İnsanın Kendisi (Vicdan)
Toplum
Maddi
(Cebri Nitelikte)
Manevi
(Cehennem Korkusu)
Manevi
(Vicdan Azabı)
Manevi
(Ayıplama, dışlama, vb.)
Sizce burada M.C. Bu olayda hangi sosyal
kurallara aykırı davranmıştır?
 Ne tür bir yaptırımla karşılaşacaktır?
 Hangi tür sosyal kurallara gereksinim
duyulmaktadır?

Bölüm 3
Hukukun Kaynakları

Hukuk , hukuk kurallarının bir araya
gelmesinden oluştuğuna göre burada
bahsedilen hukuk kuralları nelerdir?
Hukukun kaynakları
Yardımcı
Kaynaklar
Asıl Kaynaklar
Yazılı
Kaynaklar
Yazısız
Kaynaklar
1. Anayasa
Örf ve Adet
Doktrin
(Bilimsel
Görüş)
İçtihat
(Yargı
Kararları)
2. Kanun
3. KHK
4. Uluslar arası
Anlaşmalar
5. Tüzük
6. Yönetmelik
I. Asıl Kaynaklar

A.Yazılı Kaynaklar: Normlar hiyerarşisine
tabidir:
1. Anayasa


Normlar hiyerarşisinde en üstte yer alan ve
kanunlardan farklı ve daha zor bir usulle
konulan ve değiştirilebilen hukuk kurallarının
bütünüdür.
Ülkemizde;
◦
◦
◦
◦
◦
1876
1921
1924
1961 ve
1982 yıllarında yeni anayasalar yapılmıştır.
Anayasalar “Asli Kurucu İktidar” denilen
devrim, hükümet darbesi savaş gibi
olağanüstü durumlarda ortaya çıkan ve
sınırsız olan bir iktidar tarafından yapılır.
tarafından yapılır.
 Anayasalar bir kez yapıldıktan sonra kendi
belirledikleri usule göre değiştirilirler.
Anayasada değişiklik yapma iktidarına ise
“Tali Kurucu İktidar” denmektedir.


Dolayısıyla yeni anayasa yapan iktidar “Asli
Kurucu İktidar” var olan anayasayı
değiştiren iktidar ise “Tali Kurucu İktidar”
olarak özetlenebilir.
Anayasa Değiştirme Süreci(175. madde)
II. Kanun

Kanun, yasama organı tarafından kanun adı
altında yapılan ve normlar hiyerarşisinde
Anayasanın altında tüzüklerin üstünde yer
alan çoğunlukla, genel soyut kurallar
içeren hukuki metinlerdir. Başlıca
özellikleri;
1. Yazılıdırlar.
2. Geneldirler.
3. Süreklidirler.
Kanun yapma yetkisi kural olarak,
TBMM’ne aittir. (Any. 88 ve 89. madde)
 Aşamaları:

1.
2.
3.
4.
Öneri
Görüşme
Kabul (en az 139 m.v)
Yayın (15 gün)
Kanun Yapım Aşamaları
Yürürlüğe Giriş
Yürürlük maddesinde (sondan bir önceki
madde) belirtilmiş ise o tarihte;
 Eğer kanunda yürürlüğe gireceği tarihi
belirlenmemiş ise Resmi Gazetede
yayımlandığı günü izleyen tarihten itibaren
45 gün sonra yürürlüğe girer.
 Kanunların yargısal denetim ANAYASA
MAHKEMESİ tarafından yapılır.

Resmi Gazete Örneği
Kanun Örneği

Download Report