1_deney

Elektronik-I Laboratuvarı 1. Deney Raporu
˙
Imza:
Adı-Soyadı:
1
Grup No:
Diyot
Diyot,Silisyum ve Germanyum gibi yarıiletken malzemelerden yapılmı¸s olan aktif devre ele˙ adet ba˘glantı ucu vardır. Bu u¸clardan biri anot di˘geri de katot olarak adlandırılır.
manıdır. Iki
Genellikle diyodun katot ucunu belirlemek i¸cin ¸sekil.1’de g¨oz¨
ukt¨
ug˘u
¨ bir i¸saret bandı konulmu¸stur.
Anot
Katot
i
D
Figure 1: Diyot
Diyot tek y¨onde iletir ve iletim anottan katoda do˘grudur. Diyodun bu o¨zelli˘ginden bir¸cok uygulamada yararlanılmaktadır. Bir diyot anot ucu pozitif olacak ¸sekilde ba˘glandı˘gında iletim kutupludur. Diyot sadece iletimde kutuplu oldu˘gunda iletimdedir. Diyodun katot ucu pozitife
gelecek ¸sekilde, ters y¨onde ba˘glandı˘gında, buna tıkamada kutuplu denir. Bu durumunda iletim
u
¨zerinden akım ge¸cirmez.
Diyot Testi
Multimetrelerin bir ¸co˘gunda diyot test o¨zelli˘gi bulunur. Bu o¨zellik, bir diyodun iletim y¨on¨
u
gerilim d¨
u¸su
¨m¨
un¨
un ¨ol¸cu
¨lmesini sa˘glar. Diyot test konumunda iken ¨ol¸cu
¨ aletinin problarından
˙ bir diyot i¸cin
negatif olanı (siyah) diyodun katot ve pozitif olanı (kırmızı) anot ucuna ba˘glanır. Iyi
okunan de˘ger 700mV civarındadır. Bu de˘ger farklı t¨
ur diyotlar i¸cin farklılık g¨osterebilir. Okunan
de˘ger 400 mV ile 900 mV arasında olması diyodun sa˘glam oldu˘gunu g¨osterir. Bu de˘gerlerin
dı¸sındaki bir de˘ger diyodun arızalı oldu˘gunu g¨osterir. Diyodun ba˘glantılarını ters c¸evirip o¨l¸cu
¨m
yapıldı˘gında, okunan de˘ger diyodun tıkamada kutuplandı˘gında iletmedi˘ginin g¨osteren sıfır veya
e¸
sde˘
geri (¨ol¸cu
¨ aletine ba˘glı olarak) olmalıdır.
1. Kısım:
¨ cu
• Ol¸
¨ aleti yardımıyla diyotların sa˘glamlı˘gını kontrol ediniz.
Diyot-1
Diyot-2
Diyot-3
Diyot-2
Diyot-3
Gerilim
Sa˘
glamlık
• Diyot ba˘glantılarını ters ¸ceviriniz.
Diyot-1
Gerilim
1
2
Diyot Karakteristi˘
gi
Piyasada ticari ama¸clı kullanılan diyotlar genellikle Germanyum ve Silisyum yapılıdır.
Diyot ileri (iletim) y¨on¨
unde kutuplandı˘gında ¸cok k¨
u¸cu
¨k, ters y¨on¨
unde kutuplandı˘gında ise ¸cok
b¨
uy¨
uk diren¸c de˘geri g¨osterir. Diyot ters y¨onde kutuplandı˘gı zaman belirli bir de˘gere kadar c¸ok
d¨
u¸su
¨k d¨
uzeyde akım ge¸cirir. Belirli bir de˘gerden sonra ters y¨onde akım akıtmaya ba¸slar. Bu de˘ger
˙
diyotun bozulma de˘geridir. Iletim
y¨on¨
unde kutuplandı˘gı zaman diyot, belirli bir e¸sik seviyesine
kadar ¸cok az akım akıtmaktadır. E¸sik seviyesi Si i¸cin 0.7 V, Ge i¸cin 0.3 V civarındadır. GE-SI˙
diyotlarının karakteristik e˘grileri ¸sekil.2’de g¨oz¨
ukmektedir.
Figure 2: GE-SI˙ Diyot Karakteristikleri
2. Kısım: Belirtilen devreyi kurup tablo.1’deki de˘gerlere g¨ore ¨ol¸cu
¨m yapınız.
100Ω
+
VD
iD
VG
¨ cu
Figure 3: Diyot Karakteristik Ol¸
¨m Devresi
VG
VD
iD
VG
-8
0.7
-4
0.8
-2
0.9
0
1
0.4
2
0.5
4
0.6
6
¨ cu
Table 1: Diyot Ol¸
¨m De˘gerleri
2
VD
iD
Soru:Tablo.1’deki o¨l¸cu
¨m de˘gerlerine g¨ore VG (x − ekseni)/iD (y − ekseni) grafi˘gini ¸ciziniz.
Soru: Diyodun ¸calı¸sma b¨olgelerini grafik u
¨zerinde g¨ostererek detaylı olarak a¸cıklayınız.
3
3
Zener Diyot
Zener diyot PN birle¸smesinin zener gerilim b¨olgesinden faydalanılarak olu¸sturulmu¸s diyottur.Ters polarmalı olarak devreye ba˘glanırlar. Diyot zener gerilimine kadar yalıtkan bu gerilim
de˘geri a¸sıldıktan sonra iletken olur. Zener diyotlar katkılama d¨
uzeyleri de˘gi¸stirilerek farklı gerilim
de˘gerlerinde imal edilirler.
Anot
Katot
i
Zener
Figure 4: Zener Diyot
¨m yapınız.
3. Kısım: Belirtilen devreyi kurup tablo.2’deki de˘gerlere g¨ore ¨ol¸cu
100Ω
iZ
+
VG
VZ
-
¨ cu
Figure 5: Zener Diyot Karakteristik Ol¸
¨m Devresi
VG
VZ
iZ
VG
-6
2.5
-4
3
-2
3.5
0
4
1
6
2
8
VZ
iZ
¨ cu
Table 2: Zener Diyot Ol¸
¨m De˘gerleri
Soru: Tablo.2’deki VG o¨l¸cu
¨m de˘gerlerine g¨ore diyodun ¸calı¸sma b¨olgelerini belirtip a¸cıklayınız.
4
4
I¸sık Yayan Diyotlar
LED (Light Emitting Diode, I¸sık Yayan Diyot), yarı-iletken, diyot temelli, ı¸sık yayan bir elektronik devre elemanıdır. Elde edilecek ı¸sı˘gın dalga boyuna g¨ore de˘gi¸sik katkı maddeleri kullanılır.
¨
Uzerinden
akım ge¸cti˘ginde foton a¸cı˘ga ¸cıkararak ı¸sık verirler. Ledler tıpkı bir Zener diyot gibi
u
¨zerinde sabit bir gerilim d¨
u¸su
¨r¨
ur. Ayrıca
• Kırmızı LED ∼ 1, 80 Volt
• Ye¸sil LED ∼ 2, 10 Volt
• Sarı LED ∼ 1, 90 Volt gerilimle ¸calı¸sır.
¨m yapınız.
4. Kısım: Belirtilen devreyi kurunuz. Tablo.3’teki de˘gerlere g¨ore ¨ol¸cu
330Ω
+
VG
VLED
iLED
¨ cu
Figure 6: Zener Diyot Karakteristik Ol¸
¨m Devresi
Kırmızı
VG
VLED
Ye¸sil
iLED
VLED
Sarı
iLED
VLED
iLED
1V
2V
3V
4V
5V
¨ cu
Table 3: LED Ol¸
¨m De˘gerleri
Soru: LED’lerin parlaklı˘gı akım/gerilim’e g¨ore nasıl de˘gi¸smektedir,detaylı olarak a¸cıklayınız ?
5