Zombilerde ve Yarasalarda Bilinç 28 - 29 - 30 Ocak 2015, Kış Okulu V Başkent Üniversitesi, Psikoloji Bölümü Prof. Dr. Doğan Kökdemir Başkent Üniversitesi Psikoloji Bölümü [email protected] Zombilerin Nöropsikolojik Özellikleri ve Zombi Dünyasına Evrimsel Bakış Doğan Kökdemir, PhD Aslıhan Örs Gevrekci, PhD Zuhal Yeniçeri, PhD Elif Helvacı, MSc Vitruvian Zombie - (c) Elif Öykü Us 10 Ekim 2014 BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ, PSİKOLOJİ BÖLÜMÜ | SOSYAL PSİKOLOJİ LABORATUVARI “Gedankenexperiment” “Play is the highest form of research.” (“Oyun, araştırmanın en ileri biçimidir.”) –Albert Einstein Kendimize Güvenemeyiz Gibi Görünüyor … The western wave was all a-flame The day was well nigh done! Almost upon the western wave Rested the broad bright Sun; When that strange shape drove suddenly Betwixt us and the Sub. … The Rime of the Ancient Mariner Samuel Taylor Coleridge (1772 - 1834) … Gün bitiyor, batıda yanıyordu sular İçindeymiş gibi büyük bir ateşin Ve o yanan suların neredeyse üstünde Duruyordu büyük, parlak çemberi Güneşin, Girdiğinde birdenbire o garip şekil Arasına gemimizle Güneşin. … Yaşlı Gemici Denizkızları, Zombiler, Marslılar… Karl Bense (1990) Herkes Oyun Sevmiyor Daniel C. Dennett (1942 - ) Stephen Pinker (1954 - ) Massimo Pigliucci (1964 - ) Zombiler yok, oyun yok, bilinç zaten yok, sinir hücrelerinin tamamını keşfedince gizem kaybolacak. Boşuna uğraşıyorsunuz; bilinç kavramı bizim anlayışımızın ötesinde, anlayamayız, anlayamazsınız. Zombileri filmlere bırakıp, artık biraz ciddi şeylerle ilgilenebilir miyiz lütfen? Bu Descartes Size Ne Etti? • Gerçek (doğru) nedir? • Eğer bir gerçek (doğru) varsa buna nasıl ulaşabiliriz? • Kendimizin gerçek olup olmadığını nereden biliyoruz? Cogito Ergo Sum René Descartes (1596 – 1650) İsveç Kraliçesi Queen Christina Neyse ki Oyun Sevenler de Var David Chalmers (1966 - ) Zombiler … neden olmasın. Teleportation / ışınlanma … maalesef. Beyni ve onun parçalarını anlamak mesele değil, asıl mesele yeğen, neden bilincimiz olduğunu anlamak. Neden böyle evrildik? [hard problem] Yarasa Gibi Olmak Neye Benzer? Echolocation Nagel, T. (1974). What is it like to be a bat? Philosophical Review, 83(4), 435-450. Sinirbilim Çok Tatlı Ama… Bilinç olmadığı sürece, beden - zihin sorunu artık ilginç olmaktan çıkıyor. Ancak bilinç kavramının işin içine girmesi ile birlikte sorunun çözümü umutsuz bir hal alıyor. Eğer X’in bir bilincinin olmasından bahsedeceksek, o zaman “X gibi olmak” şeklinde tanımlayabildiğimiz bir durum, deneyim (experience) olmalıdır. Bir yarasanın yönünü nasıl bulduğunu anlamak ayrı bir şeydir, bir yarasa gibi olmanın neye benzediğini anlamak ayrı. İkincisi içinde bilinci barındırır. Örneğin, “ecolocation” işleminin nasıl gerçekleştiğini bilmek, sadece indirgemeci bir anlayıştan ibarettir; bilinç hakkında hemen hemen hiçbir şey söylemez. PSİKOFİZİKSEL, NÖROPSİKOLOJİK, BİYOLOJİK OLANLAR DA DAHİL OLMAK ÜZERE HİÇBİR İNDİRGEMECİ, OBJEKTİF BAKIŞ AÇISI BİLİNCİ ANLAMAK İÇİN YETERLİ DEĞİLDİR. (BELKİ GEREKLİ DE DEĞİLDİR). Öznellik / Nesnellik Sorunu Bilinç özneldir (subjective) ve tek bir bakış(ın) açısına sahiptir. Farklı bakış açıları ekleyip nesnel (objective) hale getirmeye çalışırsak bilinci kaybederiz. Yarasa Gibi Olmak Anlatılabilir Mi? Herhangi bir “şeyin” nasıl olduğunu diğerlerine anlatabilmek için kavramlar geliştirebiliriz (çoğunlukla duyum temelli). Örneğin, doğuştan görme özürlü birine, görmenin nasıl bir şey olduğunu anlatmayı deneyebiliriz. Nagel, T. (1974). What is it like to be a bat? Philosophical Review, 83(4), 435-450. Mask (1985) Yönetmen: Peter Bogdanovich Belki Bir Özet… Self Portrait with an Imaginary Brother (1938) Willem de Kooning Zombilerde ve Yarasalarda Bilinç 28 - 29 - 30 Ocak 2015, Kış Okulu V Başkent Üniversitesi, Psikoloji Bölümü Prof. Dr. Doğan Kökdemir Başkent Üniversitesi Psikoloji Bölümü [email protected]
© Copyright 2024 Paperzz
