İçindekiler aylarında düşüş trendi göstererek Ağustos’ta 91,8’e İSO Sanayi Gelişim ve Girdi Fiyatları Endeksi ................ 1 Reel Kesim ve Tüketici Güven Endeksi .......................... 2 Sektörel Güven Endeksleri .............................................. 2 Büyüme ........................................................................... 3 Fiyatlar ............................................................................ 3 Sanayi Üretim Endeksi .................................................... 4 Sanayi Ciro Endeksi ........................................................ 5 Kapasite Kullanım Oranı ................................................. 5 İstihdam........................................................................... 6 Dış Ticaret ....................................................................... 6 Dış Ticaret Endeksleri ..................................................... 7 İhracat Kayıtları ............................................................... 7 Merkezi Yönetim Bütçesi ................................................. 8 Ödemeler Dengesi .......................................................... 8 İç Borçlar ......................................................................... 9 Dış Borçlar ...................................................................... 9 Yatırım Teşvik Belgeleri ................................................ 10 Kredi Stoku.................................................................... 10 Mevduat ........................................................................ 10 Parasal Gelişmeler ........................................................ 11 Döviz Kurları ve İMKB Ulusal 100-Bileşik Endeksi ........ 11 ------------------------------------------------------------------ gerilemiş, Eylül-Kasım dönemindeki sert dalgalanmayı takiben Aralık’ta 101,2, Ocak’ta ise 88,1 seviyesine gerilemiştir. Meslek Komitelerinin beklentileri, endeksin Şubat 2014’te bir ölçüde toparlanarak 97,3’e yükseleceği, Mart 2014’te ise 119,8 ile olumlu seviyede gerçekleşeceği yönündedir. İSO Sanayi Gelişim ve Girdi Fiyatları Endeksi 140,0 133,0 133,9 119,8 107,3 109,5 107,0 106,0 101,2 96,9 100,0 98,0 91,0 104,9 97,3 97,8 91,8 92,6 91,9 60,0 Komiteleri Aylık Durum Tespit Anketi kapsamında, İSO Sanayi Gelişim Endeksi ve İSO Girdi Fiyatları Endeksi olumlu Endeksin gelişmeye, 100’den 100’den küçük büyük olması 67,7 61,1 56,9 28,4 24,6 20,0 Oca.13 Şub.13 Mar.13 Nis.13 May.13 Haz.13 Tem.13 Ağu.13 Eyl.13 Eki.13 Kas.13 Ara.13 Oca.14 Şub.14 Beklenti Mart.14 Beklenti İSO Sanayi Girdi Fiyatları Endeksi Kaynak: İSO İSO Araştırma Şubesi tarafından yapılmakta olan Meslek hesaplanmaktadır. 74,8 70,2 68,3 77,6 88,1 77,2 72,7 İSO Sanayi Gelişim Endeksi İSO Sanayi Gelişim ve Girdi Fiyatları Endeksi 131,5 olması olumsuz gelişmeye, 100 olması ise ne olumlu, ne de olumsuz bir duruma işaret etmektedir. İSO Sanayi Girdi Fiyatları Endeksi, hammadde, hizmet girdileri, ticari kredi faizleri, işçi ücretleri ve enerji fiyatları endeksleri toplamının aritmetik ortalaması alınarak hesaplanmaktadır. 2013’ün ilk 5 ayında artış eğilimi göstererek ekonomideki Mayıs’ta 100’ün üzerine gelişmelerin etkisiyle çıkan endeks, Haziran-Temmuz döneminde toplam 49,1 puanlık sert bir düşüşle 56,9’a İSO Sanayi Gelişim Endeksi, üretim, iç satış, ihracat ve kadar gerilemiştir. Ağustos-Ekim dönemindeki kısmi istihdam ortalaması toparlanmayı takiben Kasım’da yeniden düşüşe geçen alınarak hesaplanmaktadır. 2012 yılını 95 değeri ile 100 endeksleri toplamının aritmetik endeks Ocak 2014’te mevsimselliğin de etkisiyle 39,3 endeks değerinin altında kapatan İSO Sanayi Gelişim puanlık Endeksi, Ocak 2013 ayındaki düşüşün ardından, takip Beklentiler, endeksin Şubat’ta 24,6’ya geriledikten sonra eden aylarda yükseliş eğilimi göstermiştir. Mayıs 2013’te Mart’ta 77,6’ya yükseleceği, buna rağmen olumsuz 133,9 ile en yüksek seviyesine ulaşan endeks yaz seviyede kalmayı sürdüreceği yönündedir.e düşüş göstermiş ve 28,4’e gerilemiştir. 1 Reel Kesim ve Tüketici Güven Endeksi Sektörel Güven Endeksleri TCMB tarafından yapılmakta olan İktisadi Yönelim Anketi TÜİK tarafından yapılmakta olan Hizmet, Perakende kapsamında Reel Kesim Güven Endeksi, TÜİK ve TCMB Ticaret ve İnşaat sektörlerine uygulanan Aylık İşyeri işbirliği Anketi Eğilim Anketleri kapsamında Sektörel Güven Endeksleri kapsamında Tüketici Güven Endeksi hesaplanmaktadır. hesaplanmaktadır. Endeksler 0-200 aralığında değer Her iki endekste de, endeks değerinin 100’den büyük alabilmekte, endeksin 100’den büyük olması sektörün olması iyimser durum, 100’den küçük olması kötümser mevcut ve gelecek döneme ilişkin iyimserliğini, 100’den durum, 100 olması ise ne iyimser ne de kötümser durum küçük olduğunu göstermektedir. Endeksler 2014 Ocak ayı itibariyle mevsimsellikten ile yürütülen Aylık Tüketici Eğilim 2013 yılının ikinci yarısında sürekli düşüş eğilimi gösteren olması ise kötümserliğini göstermektedir. arındırılmış olarak da yayınlanmaya başlamıştır. ve yılı 102,1 değeriyle kapatan Reel Kesim Güven Sektörel Güven Endeksleri Endeksi, Şubat 2014’te bu eğilimi kırdıktan sonra Mart’ta (Mevsimsellikten Arındırılmış) 4 puan daha artarak 108,6’ya yükselmiştir. Bu artışta 120,0 Hizmet Sektörü Güven Endeksi gelecek üç aya ait ihracat sipariş ve üretim hacmi beklenti endekslerindeki düzelmelerin yanı sıra genel gidişata ilişkin değerlendirmelerde kötümserliğin azalması etkili 110,0 108,6 106,8 105,1 100,0 106,8 104,8 104,0 104,5 103,6 103,2 daha artarak 105,6 seviyesinde gerçekleşmiştir. 102,0 103,9 105,1 104,3 99,6 87,6 83,7 84,9 84,0 85,0 83,6 84,6 83,3 83,7 Ağu.13 Eyl.13 85,1 84,6 83,9 82,5 Şub.13 Mar.13 Nis.13 May.13 Haz.13 Tem.13 Eki.13 Kas.13 Ara.13 Oca.14 Şub.14 Kaynak: TÜİK 112,1 112,0 112,5 111,8 108,7 110,0 108,5 107,5 104,5 107,5 102,1 101,4 104,6 108,6 Seri başlangıcı olan Ocak 2011’den itibaren hep olumsuz değerlerde seyreden mevsimsellikten arındırılmış inşaat 100,0 sektörü güven endeksinin 2013 yılı boyunca yatay bir 90,0 80,0 70,0 106,9 70,0 130,0 120,0 103,6 103,3 104,5 105,4 105,4 90,0 80,0 Reel Kesim ve Tüketici Güven Endeksi 106,2 106,9 107,1 104,1 103,2 104,2 olmuştur. Mevsimsellikten arındırılmış endeks ise Şubat 2014’teki 0,4 puanlık artışın ardından Mart’ta 1 puan Perakende Ticaret Sektörü Güven Endeksi İnşaat Sektörü Güven Endeksi 74,9 75,6 77,5 Mar.13 Nis.13 May.13 76,2 78,5 77,2 72,1 75,5 77,5 seyir izlediği görülmektedir. Ocak 2014’te 3,7 puanlık bir 75,0 72,7 72,4 69,2 60,0 Haz.13 Tem.13 Ağu.13 Eyl.13 Reel Kesim Güven Endeksi Eki.13 Kas.13 Ara.13 Oca.14 Şub.14 Mar.14 artışla 87,6’ya yükselerek yıla olumlu bir başlangıç yapan endeks Şubat’ta 5,1 puan azalarak seri başlangıcından Tüketici Güven Endeksi beri en düşük seviye olan 82,5’e gerilemiştir. Kaynak: TCMB, TÜİK 2013’ün ilk 8 ayında hafif bir iyileşme eğilimi gösteren Hizmet Tüketici Güven Endeksi Eylül’deki ani düşüşün ardından arındırılmış verilerle 2013’ün ilk yarısında düşüş eğilimi Ekim-Kasım aylarında toparlanma kaydetmiştir. Aralık sergileyerek Temmuz 2013’te 99,7 ile olumsuz seviyeye 2013-Şubat 2014 döneminde genel ekonomik duruma düşmüş, ancak kısa sürede toparlanarak yılı 105,4 ilişkin seviyesinde kapatmıştır. Endeks Şubat 2014 ayında 0,4 değerlendirmelerin kötüleşmesi ve tüketim harcaması yapma beklentilerindeki bozulmalardan dolayı sektörü güven endeksi, mevsimsellikten puanlık bir artışla 104,3 seviyesinde gerçekleşmiştir. 69,2’ye kadar düşen endeks Mart’ta önceki aya göre %5’lik bir artışla 72,7’ye yükselmiştir. Tüketicilerin genel Mevsimsellikten arındırılmış perakende ticaret sektörü ekonomik duruma ilişkin görüş ve beklentilerinin yanı sıra güven endeksi ise 2013’ün ilk yarısındaki düşüş eğiliminin gelecek 12 aya ilişkin enflasyon ve dayanıklı tüketim malı ardından yaz aylarından itibaren toparlanmaya başlamış alma ihtimaline ilişkin öngörülerinin iyileşmesi tüketici ve yılı son 10 ayın zirvesi olan 107,1 seviyesinde güven endeksindeki artışta etkili olmuştur. Buna karşın kapatmıştır. Endeks Şubat 2014 ayında ise önceki aya endeks Mart 2013 değerinin %2,9 altında bulunmaktadır. göre 1,8 puanlık bir düşüşle 105,1’e gerilemiştir. 2 Büyüme 2013 yılı son çeyreğinde, yerleşik hane halkı tüketim TÜİK tarafından açıklanan milli gelir istatistiklerine göre, 2013’ün ilk üç çeyreğinde sırasıyla %2,9, %4,5 ve %4,3 oranında büyüyen GSYİH, yılın son çeyreğinde ise %4,4 oranında büyüme kaydetmiştir. GSYİH’nin %1,3 artış gösterdiği 2013’ün 2012’nin son konusudur. son çeyreğiyle çeyreğinde Diğer güçlü yandan, kıyaslandığında bir iyileşme 2012’de %2,1 söz olarak gerçekleşen büyüme oranı, 2013’te %4’e yükselmiştir. harcamaları %5,3, devletin nihai tüketim harcamaları %6,8 oranında yıllık artış göstermiştir. Aynı dönemde gayri safi sabit sermaye oluşumu %6,4 oranında artmıştır. Özel yatırım harcamaları %4,9 artarken, kamu yatırım harcamaları %11,5 oranında artış göstermiştir. Görüldüğü gibi 2013 yılı son çeyreğinde GSYİH büyümesinde hane halkı tüketim harcamalarındaki artışlar etkili olurken devletin tüketim ve yatırım harcamalarında önceki döneme göre hızlanma gözlenmiştir. İktisadi Faaliyet Kollarına Göre GSYİH Değişim Fiyatlar Oranları (%) 2012 TÜİK tarafından yayımlanan Üretici Fiyat Endeksleri, 2013 I. Yıllık Çey. II. Çey. III. Çey. IV. Çey. Yıllık Ocak 2014 itibariyle Nace Rev. 2 sınıflamasıyla uyumlu olacak şekilde, sanayi kesimi kapsamında Yurtiçi Üretici Tarım, Orm. ve Balıkçılık 3,1 4,7 5,7 2,8 0,9 3,1 Madencilik 0,8 -4,5 -3,3 -2,5 -4,1 -3,5 Şubat 2014 ayında Yİ-ÜFE %1,38 artış göstermiştir. İmalat Sn. 1,7 1,8 3,6 4,9 4,9 3,8 Şubat 2013’teki %0,13’lük düşüşün bu yılın aynı ayında Elektrik, Gaz 3,4 -4,0 2,4 0,4 3,8 1,0 artışa dönmesi sonucu Ocak 2014’te %10,72 olan yıllık Su Temini 2,7 3,6 5,4 4,5 5,3 4,7 Yİ-ÜFE enflasyonu, Şubat 2014’te %12,40’a yükselmiştir. Hizmetler 2,4 4,1 5,3 6,0 6,6 5,5 GSYİH 2,1 2,9 4,5 4,3 4,4 4,0 Fiyat Endeksleri (Yİ-ÜFE) olarak hesaplanmaktadır. Yurtiçi Üretici Fiyatları Endeksi Değişim Oranları (%) Yİ-ÜFE (Genel) Kaynak: TÜİK Şubat 2013 Şubat 2014 2013 yılı dördüncü çeyreğinde tarım katma değeri %0,9 Bir önceki aya göre değişim oranı -0,13 1,38 artarken, imalat sanayi katma değeri %4,9 büyümüştür. Bir önceki yılın Aralık ayına göre değişim oranı -0,31 4,75 Diğer alt sektörlerden konaklama ve yiyecek hizmetleri Bir önceki yılın aynı ayına göre değişim oranı 1,84 12,40 %5,7, inşaat %6,2, toptan ve perakende ticaret %6,2, 12 aylık ortalamalara göre değişim oranı 4,72 6,11 ulaştırma-depolama %4,4 artış göstermiştir. Diğer hizmet alt sektörlerinde de büyüme olmakla birlikte en hızlı artış %12,7 ile finans ve sigorta faaliyetlerinde gerçekleşmiştir. Harcamalar Yöntemiyle GSYİH Değişim Oranları (%) 2012 Kaynak: TÜİK Şubat 2014 Yİ-ÜFE oranları ana sanayi grupları itibarıyla incelendiğinde ara mallarında %1,37, sermaye mallarında %2,10, dayanıklı ve dayanıksız tüketim mallarında ise sırasıyla 2013 ve %2,17 oranlarında artışlar görülmektedir. Buna karşılık enerji fiyatlarında %0,77’lik Yıllık II. Çey. Yrl. Han. Tük. -0,5 3,4 5,1 4,7 5,3 4,6 Dev. Nih. Tük. 6,1 7,6 7,8 1,7 6,8 5,9 Şubat G. S. Srm. Ol. -2,7 1,5 3,4 6,0 6,4 4,3 incelediğinde ise imalat sanayi sektöründe %1,86, -Kamu 10,3 51,3 27,5 17,1 11,5 22,9 madencilikte %1,29 ve su temininde %1,66’lık artışlara -Özel -4,5 -4,4 -0,9 3,6 4,9 0,7 karşılık elektrik, gaz sektöründe %2,97’lik fiyat düşüşü Mal ve Hz. İhr. 16,3 5,1 0,1 -2,3 -1,5 0,1 gözlenmiştir. Mal ve Hz. İth. -0,4 7,1 11,8 5,8 9,3 8,5 Ocak 2014’te imalat sanayinde en yüksek aylık ÜFE artışı 2,1 2,9 4,5 4,3 4,4 4,0 %3,72 ile diğer mamul eşyalarda görülürken, düşüş GSYİH Kaynak: TÜİK III. IV. Yıllık Çey. Çey. %1,99 I. Çey. gerileme söz konusudur. 2014 Yİ-ÜFE oranları sektörler itibarıyla yaşandığı tek sektör %0,64 ile tütün ürünleri olmuştur. 3 Ana Sanayi Gruplarına ve Sektörlere Göre Yurtiçi önceki yılın aynı ayına göre sanayi üretimi %7,3 oranında Üretici Fiyatları Endeksi Değişim Oranları (%) artarken, imalat sanayi üretimi %7,8 oranında artış Şubat 2014 Şubat 2014/ Aralık 2013 göstermiştir. Bu gelişme sanayi sektöründe yıllık bazda Yıllık Değişim 12 Aylık Ort. Göre Değ. Ana Sanayi Gruplarına Göre Ekim 2011’den bu yana en güçlü üretim artışına işaret etmektedir. Ocak 2014 ayında takvim etkisinden arındırılmış verilere Ara Malı 1,37 5,17 13,48 5,94 Dayanıklı Tük. Malı 1,99 6,43 8,56 1,46 Dayanıksız Tük. Malı 2,17 4,42 11,95 6,93 6 alt sektörde yıllık bazda üretim azalması gerçekleşirken -0,77 2,81 8,66 7,95 18 alt sektörde ise üretim artışları yaşanmıştır. 2,10 5,75 15,98 9,47 Madencilik 1,29 5,01 14,53 10,67 İmalat Sanayi 1,86 5,21 13,01 6,22 Elektrik, Gaz -2,97 0,53 4,90 6,92 1,66 3,08 8,81 10,38 Enerji Sermaye Malı Sektörlere Göre Su Temini Kaynak: TÜİK göre bakıldığında imalat sanayii altında faaliyet gösteren Mal göre sınıflandırıldığında ise takvim etkisinden arındırılmış verilere göre yıllık bazda üretim artışlarının ara mallarda %9,4, dayanıksız tüketim mallarında %8,1, sermaye mallarında %7,4, dayanıklı tüketim mallarında %2,8 ve enerjide %2,5 olarak gerçekleştiği görülmektedir. Sanayi Üretim Endeksi, Yıllık Değişim Oranları (%) Şubat 2014’te TÜFE %0,43 oranında artarken, bu artışın Şubat gruplarına 2013’teki %0,30’luk artıştan daha (2010=100) (Takvim Etkisinden Arındırılmış) hızlı Ocak gerçekleşmesi neticesinde Ocak 2014’te %7,75 olan yıllık TÜFE artışı, Şubat 2014’te %7,89’a yükselmiştir. Tüketici Fiyatları Endeksi Değişim Oranları (%) 2013 2014 Sanayi 2,0 7,3 İmalat Sanayi 3,4 7,8 Şubat Şubat -Gıda 3,4 14,1 2013 2014 -Tekstil 7,2 5,9 Bir önceki aya göre değişim oranı 0,30 0,43 -Giyim 5,6 -4,0 Bir önceki yılın Aralık ayına göre değişim oranı 1,95 2,41 -Kimya 0,8 13,9 Bir önceki yılın aynı ayına göre değişim oranı 7,03 7,89 -Ana Metal 2,0 8,0 12 aylık ortalamalara göre değişim oranı 8,33 7,60 -Elekt. Teçhizat 4,3 6,7 -B.y.s. Mak. ve Ekp. -0,4 18,1 -Motorlu Kara Taş. 6,9 -6,2 Madencilik -2,9 9,4 Elkt., Gaz, Buh.ve İkl. Ürt. ve Dağ. -3,4 3,5 TÜFE Kaynak: TÜİK Ocak 2014 ayında en yüksek fiyat artışlarının yaşandığı harcama grubu, %2,29 ile ulaştırma olurken, fiyat düşüşü görülen tek harcama grubu %5,06 ile giyim ve ayakkabı olmuştur. TÜFE enflasyonu 2013’ün ilk beş ayında beklentiler doğrultusunda gerçekleşirken, yaz aylarından itibaren gıda fiyatlarındaki dalgalanmaların yanı sıra TL’de yaşanan değer kaybı enflasyonda artışa yol açmıştır. Kaynak: TÜİK Ocak 2014 ayında takvim etkisinden arındırılmış verilere göre yıllık bazda en fazla üretim artışı gösteren imalat sanayi alt sektörleri %28,3 ile makine ve ekipmanların kurulumu ve onarımı, %26,3 ile bilgisayarların, elektronik ve optik ürünlerin imalatı ve %21,3 ile temel eczacılık Sanayi Üretim Endeksi ürünlerinin ve eczacılığa ilişkin malzemelerin imalatı alt TÜİK tarafından yayımlanan 2010=100 bazlı aylık sanayi sektörleri olmuştur. Aynı ayda en hızlı üretim düşüşü üretim endeksi sonuçlarına göre, Ocak 2014 ayında yaşanan üç sektör, %15,9 ile tütün ürünleri imalatı, %11,6 takvim etkisinden arındırılmış verilere bakıldığında, bir diğer imalatlar ve %7,4 ile kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı alt sektörleri olmuştur. 4 Sanayi Üretim Endeksi Değişim Oranları (%) Ocak 2014 ayında sanayi sektörünün yurtiçi ciro endeksi (2010=100) takvim etkisinden arındırılmış rakamlara göre yıllık %22,1 Mevsim ve Takvim Arındırılmamış Etkisinden Arındırılmış Değişim Değişim Endeks Endeks (Yıllık) (Aylık) oranında artarken yurtdışı ciro endeksi ise %24,7 ile daha Ocak 2014 hızlı artış göstermiştir. Ocak 2014'te bir önceki yılın aynı ayına göre en yüksek Sanayi 114,5 7,2 120,7 1,1 oranlı ciro artışlarının görüldüğü imalat sanayi alt İmalat Sanayi 114,2 7,7 122,1 1,3 sektörleri; %66,2 ile tütün ürünleri imalatı, %59,8 ile Madencilik 103,3 9,3 113,6 3,9 makine ve ekipmanların kurulumu ve onarımı ve %37,8 Elkt., Gaz, Buh.ve İkl. Ürt. ve Dağ. 122,0 3,5 115,1 -1,9 ile de kimyasalların ve kimyasal ürünlerin imalatı alt sektörleri olmuştur. Aynı ayda sanayi ciro endeksinin Kaynak: TÜİK azalma kaydettiği tek alt sektör %20,4 ile diğer ulaşım Ocak ayında 2014 mevsim ve takvim etkisinden araçlarının imalatı alt sektörü olmuştur. arındırılmış verilere bakıldığında, bir önceki aya göre sanayi üretiminin %1,1 artış gösterirken, imalat sanayi üretiminin de %1,3 oranında arttığı görülmektedir. Arındırılmış sonuçlara göre aylık Kapasite Kullanım Oranı TCMB tarafından yayımlanmakta olan aylık imalat sanayi sanayi üretim endeksinde bu gelişmeler yaşanırken, arındırılmamış sonuçlara göre Ocak 2014 ayında bir önceki yılın aynı ayına göre toplam sanayi üretimi %7,2, imalat sanayi kapasite kullanım anketi sonuçlarına göre, Mart 2014 ayında imalat sanayi kapasite kullanım oranı %73,1 olarak gerçekleşmiştir. Mart 2014 ayında kapasite kullanım oranı bir önceki aya göre 0,2 puan azalırken, bir önceki yılın aynı ayına göre 0,4 puanlık artış kaydetmiştir. sektörü üretimi ise %7,7 oranında artmıştır. İmalat Sanayi Aylık Kapasite Kullanım Oranları (%) Sanayi Ciro Endeksi TÜİK tarafından hesaplanan ve 2014 Mart itibariyle Ağırlıklı Ortalama (Arındırılmamış) mevsim 2013 2014 2013 2014 Ocak 72,4 73,9 73,0 74,5 Şubat 72,2 73,3 73,2 74,4 Mart 72,7 73,1 74,0 74,3 Nisan 73,6 74,3 Mayıs 74,8 74,6 Haziran 75,3 74,8 Temmuz 75,5 74,9 ve takvim etkilerinden arındırılmış olarak yayınlanmaya başlanan Sanayi Ciro Endeksi Ocak 2014 ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %22,8 artış göstermiştir. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış sanayi ciro endeksinde ise bir önceki aya göre %7,2’lik söz artış konusudur. Sanayinin alt sektörleri incelendiğinde, 2014 Ocak’ta, bir önceki yılın aynı ayına göre madencilik ve taşocakçılığı endeksi %10,3, imalat sanayi endeksi ise %23,3 oranında artış göstermiştir Mevsimsel Etkilerden Arındırılmış Ağustos 75,5 75,0 Sanayi Ciro Endeksi Değişim Oranları (%) Eylül 75,4 75,0 (Takvim Etkisinden Arındırılmış, Yıllık) Ekim 76,4 75,8 Kasım 75,6 75,0 Aralık 76,0 75,9 30,0 24,7 24,0 25,0 21,0 18,2 20,0 18,9 16,3 14,0 13,0 15,0 10,0 6,1 6,0 7,2 5,0 4,9 5,7 2,2 10,0 4,5 Kaynak: TCMB 15,4 12,9 10,3 10,4 9,3 22,1 Mart 2014 ayında mevsimsel etkilerden arındırılmış 9,3 8,1 imalat sanayi kapasite kullanım oranı ise bir önceki aya 2,1 0,0 -1,1 -5,0 Oca.13 Şub.13 Mar.13 Nis.13 May.13 Haz.13 Yurtiçi Kaynak: TÜİK Tem.13 Ağu.13 Eyl.13 Eki.13 Yurtdışı Kas.13 Ara.13 Oca.14 göre 0,1 puanlık azalışla %74,3’e gerilemiştir. Bu oran, ağırlıklı ortalama kapasite kullanım oranının 1,2 puan üzerindedir. 5 2013 yılı boyunca %70’lerin üzerinde kalan ve artan bir dahil trend gösteren kapasite kullanım oranı, 2014’ün ilk yükselmektedir. çeyreğinde azalmaya başlamış olsa da önceki yılın aynı dönemine kıyasla olumlu seviyelerdir. 2013 yılı Mart ayında %71,4 olan kapasite kullanım oranı, 2014’ün aynı ayında 4,8 puanlık azalışla %66,6’ya gerilemiştir. Mart 2014 ayında en yüksek kapasite oranlarına sahip alt gerçek işsizlik oranı %16’ya Aralık 2013 döneminde kayıt dışı istihdam oranı %34,3 olurken, geçen yıl aynı döneme göre 3 puanlık bir azalış İhracatın lokomotifi olan motorlu kara taşıtları sanayinde, kullanım edildiğinde sektörler %87 ile bilgisayarların, elektronik ve optik ürünlerin imalatı, %81,2 ile kağıt ve kağıt ürünlerinin imalatı ve %80,2 ile söz konusu olmuştur. Türkiye’nin en büyük sorunlarından biri istihdamdır. OECD ülkeleri ve AB ülkeleri çalışabilir nüfusunun %70’ine yakınını istihdam ederken, Türkiye %45,1’ini istihdam edebilmektedir. Bu nedenle de ülkenin üretim ve gelir seviyesi istenen seviyelere çıkarılamamaktadır. kimyasalların ve kimyasal ürünlerin imalatı olmuştur. Mart Dış Ticaret 2014 ayında en düşük kapasite kullanım oranlarına sahip TÜİK tarafından yayımlanan dış ticaret verilerine göre alt sektörler ise %54 ile diğer imalatlar, %58,2 ile Şubat 2014 ayında ihracat önceki yılın aynı ayına göre içeceklerin imalatı ve %63,4 ile deri ve ilgili ürünlerin %6,2 oranında artarkan ithalat %5,9 azalmış, dış ticaret imalatıdır. açığı ise %27,2 oranında azalarak 5,1 milyar dolar İstihdam olmuştur. 2013 Şubat ayında %63,9 olan ihracatın ithalatı TÜİK tarafından yayımlanan hane halkı işgücü anketi sonuçlarına göre, Aralık 2013 döneminde işsiz sayısı 2.809.000 kişi iken, bu döneme ait işsizlik oranı %10'dur. Aralık 2012 döneminde işsiz sayısı 2.790.000 kişi iken, karşılama oranı ise 2014 Şubat’ta 72,1’e yükselmiştir. Son döneme bakıldığında 2013 yılında özellikle ikinci ve üçüncü çeyrekte çok zayıf seyreden ihracatın son aylarda ivme kazanmaya başladığı görülmektedir. Dış Ticaret (Milyon $) işsizlik oranı %10,1 idi. Görüldüğü gibi Kasım 2013 İhracat döneminde işsiz sayısı 19.000 kişi artış, işsizlik oranı ise Değer 0,1 puan düşüş kaydetmiştir. Temel İşgücü Göstergeleri Türkiye Ara.12 Ara.13 İthalat Değ. (%) Değer Değ. (%) Şub.13 13.150 6,2 18.250 -5,9 Oca.14 12.442 8,4 19.292 2,6 2013 151.807 -0,4 251.650 6,4 Kurumsal olmayan nüfus (000) 74.026 74.867 2012 152.462 13,0 236.545 -1,8 15 ve daha yukarı yaştaki nüfus (000) 55.162 56.012 2011 134.907 18,5 240.842 29,8 İşgücü (000) 27.556 28.071 2010 113.883 11,5 185.544 31,7 24.766 25.262 2009 102.143 -22,6 140.928 -30,2 2.790 2.809 2008 132.027 23,1 201.964 18,8 İşgücüne katılma oranı (%) 50,0 50,1 2007 107.272 25,4 170.063 21,8 İstihdam oranı (%) 44,9 45,1 2006 85.535 16,4 139.576 19,5 İşsizlik oranı (%) 10,1 10,0 2005 73.476 16,3 116.774 19,7 Tarım dışı işsizlik oranı (%) 12,4 12,1 2004 63.167 33,7 97.540 40,7 Genç nüfusta işsizlik oranı(1)(%) 19,8 18,7 2003 47.253 31,0 69.340 34,5 İşgücüne dahil olmayanlar (000) 27.605 27.941 2002 36.059 15,1 51.554 24,5 Kaynak: TÜİK 2001 31.334 12,8 41.399 -24,0 (1) 15-24 yaş grubundaki nüfus Kaynak: TÜİK İstihdam (000) İşsiz (000) Aralık 2013 döneminde işsizlik oranına iş aramayıp çalışmaya hazır olanlar ve mevsimlik çalışanlar oranları Şubat 2014’te fasıllar itibarıyla ihracat incelendiğinde, 1.454,3 milyon dolar ile motorlu kara taşıtlarının ilk sırada 6 yer aldığı görülmektedir. Bu faslın ardından 1.139,2 de birim değer olarak ithalata göre daha olumlu bir yılı milyon dolar ile kıymetli veya yarı kıymetli taşlar ve geride bırakmıştı. madenler, 1.087,7 milyon dolar ile de kazan ve mekanik 2013 yılının tamamında ihracat miktar olarak %0,6 cihazlar ihracatı gelmektedir. 2013 yılında da 17.001,3 oranında azalmış, birim değer olarak ise %0,5 oranında milyon dolar ile motorlu kara taşıtları ihracatı ilk sırada yer artış göstermiştir. Buna karşılık ithalat miktar olarak 2013 almıştı. yılının tümünde %8 oranında artış gösterirken birim değer Mal grupları itibarıyla ithalat incelendiğinde, 2014 yılı Şubat ayında sermaye malı ithalatının yıllık bazda %8,8, tüketim malı ithalatının %2,3 ve ara malı ithalatının da bazında %1,6 düşüş kaydetmiştir. Başka bir deyişle, 2012 yılında ihracat lehine olan durum, 2013 yılında ithalat lehine değişmiştir. %5,9 oranında azalmış olduğu görülmektedir. Sermaye 2014’ün Ocak ayında takvim etkisinden arındırılmış malı ithalatındaki düşüş ve ara mal ithalatındaki belirgin sanayi sektörü üretimi, 2013 yılı aynı ayına göre %7,3 yavaşlama, ekonominin hem yatırım hem de üretim oranında tarafında yavaşlama eğilimine işaret ederken tüketim malı etkisinden arındırılmış ihracat miktar endeksi yalnızca ithalatındaki seyir ekonomideki gelişmelerin iç tüketim %10,1 oranında artış kaydetmiştir. Bu bulgu, 2014’ün ilk talebine yansımaya başladığını ortaya koymaktadır. ayında dış talebin dış talepten daha kuvvetli olduğunu, Şubat 2014’te en fazla dış ticaret açığı verdiğimiz iki ülke 1.724,3 milyon dolar ile Çin ve 1.563,9 milyon dolar ile Rusya Federasyonu olup bu iki ülke ile olan dış ticaret açığımızın toplam dış ticaret açığı içindeki payı %64,8’dir. artış gösterirken, aynı dönemde takvim başka bir deyişle geçtiğimiz yılın aynı dönemine kıyasla gerçekleşen üretim artışının daha çok dış talep artışından kaynaklı olduğunu göstermektedir. Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış verilere bakıldığında ise Ocak 2014’te bir önceki aya göre ihracat Ülke grupları itibarıyla ihracatın dağılımı incelendiğinde, miktar endeksi %1,8 artarken ithalat miktar endeksinin ise Şubat 2013’te %41,1 olan AB ülkelerinin toplam ihracat %0,5 azaldığı görülmektedir. içindeki payı, Şubat 2014’te %41,6’ya yükselmiştir. Bu Dış Ticaret Endeksleri Değişim Oranları (%) ülke grubuna yönelik ihracatımız %7,5 artmıştır. Aynı (2010=100) dönemde diğer Avrupa ülkelerinin payı %9’dan %11,9’a Miktar Endeksi yükselirken Amerika ülkelerinin payı %6,6’dan %5,7’ye, İhracat İthalat İhracat İthalat 10,1 5,6 -1,3 -2,8 2013 -0,6 8,0 0,5 -1,6 2012 16,7 1,0 -3,1 -2,8 15,8 Asya ülkelerinin payı %31,4’ten %29,3’e gerilemiş, Afrika Oca.14 ülkelerinin payı ise %9,7 ile değişmeden kalmıştır. Dış Ticaret Endeksleri Birim Değer Endeksi 2011 6,2 12,1 11,6 TÜİK tarafından açıklanan 2010=100 bazlı dış ticaret 2010 6,3 20,8 4,9 9,0 endekslerine göre, Ocak 2014 ayında bir önceki yılın aynı 2009 -7,2 -12,7 -16,6 -20,1 ayına göre ihracat miktar endeksi %10,1 artarken, ihracat birim değer endeksi %1,3 oranında azalmıştır. Aynı ayda ithalat miktar endeksi %5,6 artarken, ithalat birim değer Kaynak: TÜİK İhracat Kayıtları endeksi ise %2,8 azalış göstermiştir. Bu oranlar, ihracatta Türkiye İhracatçılar Meclisi'nin ihracat kayıtlarına göre, önceki aylara kıyasla güçlü bir toparlanmaya işaret Mart 2014’te bir önceki yılın aynı ayına göre %4,3 ederken, ithalatta miktar bazında görülen artış, iç talebin oranında artan ihracat 13 milyar dolara yükselmiştir. de son aylardaki ekonomik çalkantılara rağmen hızını Böylece Ocak-Mart dönemi toplam ihracatı bir önceki yılın koruduğu izlenimini uyandırmaktadır. aynı dönemine göre %6,2’lik artışla 38,6 milyar dolar 2012 yılında ihracat miktar endeksi %16,7 artarken, olarak gerçekleşmiştir. ihracat birim değer endeksi %3,1 azalış göstermişti. Bir başka ifade ile 2012 yılında ihracat gerek miktar, gerekse 7 Merkezi Yönetim Bütçesi türleri Ocak-Şubat 2014 döneminde merkezi yönetim bütçe gelirleri %4,3 oranında artarak 72,3 milyar TL’ye ulaşırken, bütçe giderleri %6’lık artışla 68,8 milyar TL olmuştur. Böylece 2014 yılının ilk iki ayında 3,6 milyar TL bütçe fazlası verilirken, faiz dışı fazla %19 azalarak 11,9 milyar TL’ye gerilemiştir. itibarıyla Ocak gerçekleşmelerine 2014 bakıldığında, Kurumlar Vergisi hariç tüm vergi türlerinde bir önceki yılın aynı dönemine göre değişen oranlarda artışların gerçekleştiği görülmektedir. Diğer taraftan 31 Ocak 2014 tarihi itibarıyla 6111 sayılı Kanun kapsamında tahsil edilen genel bütçe vergi gelirleri, teşebbüs mülkiyet gelirleri ile faiz, pay ve ceza gelirleri toplam tutarı 25,5 TL milyar olmuştur. Böylece Ocak-Şubat 2013 gelirlerinin bütçe Ocak-Şubat 2014 döneminde faiz dışı harcamalar %10,5 döneminde artarak 60,4 milyar TL’ye ulaşırken, faiz harcamaları giderlerini karşılama oranı, 2013’ün aynı döneminde %18,4 azalışla 8,3 milyar TL'ye gerilemiştir. Bütçe %105,2’ye gerilemiştir. giderleri içinde en büyük paya sahip olan cari transferler %5,3 artışla 27,4 milyar TL’ye yükselmiştir. Merkezi Yönetim Bütçe Gerçekleşmeleri (Milyon TL) OcaŞub.13 OcaŞub. 14 Gerç./ Prog. Değ. (%) Hedefi (%) %106,9 olan bütçe Ödemeler Dengesi TCMB tarafından açıklanan ödemeler dengesi istatistiklerine göre, Ocak 2013 ayında 5.809 milyon dolar olan cari işlemler açığı, Ocak 2014 ayında %16 oranında azalma kaydetmiş ve 4.877 milyon dolara olarak Harcamalar 64.881 68.757 6,0 15,8 gerçekleşmiştir. Bu gelişmeye bağlı olarak 12 aylık 1-Faiz Hariç Harcama 54.662 60.416 10,5 15,7 kümülatif cari açık Aralık 2013’te 64,9 milyar dolar iken Personel Giderleri 17.560 20.486 16,7 18,6 Ocak 2014’te 64 milyar dolara gerilemiştir. Sos.Güv.Kur. Dv.Pr. 2.979 3.532 18,6 18,7 En son yayımlanan 2014-2016 Orta Vadeli Program’da Mal ve Hiz. Al. 3.182 3.606 13,3 9,6 2014 yılı için cari işlemler açığı 55,5 milyar dolar olarak Cari Transferler 26.010 27.400 5,3 16,8 öngörülmüştür. Bu hedefin %8,8’inin yılın ilk ayında 2.730 2.852 4,5 7,8 144 507 252,4 7,8 2.057 2.032 -1,2 26,6 2-Faiz Harcamaları 10.219 8.341 -18,4 16,0 Gelirler 69.372 72.332 4,3 17,9 1-Genel Bütçe Gel. 67.087 69.610 3,8 17,7 Sermaye Giderleri Sermaye Transferleri Borç Verme Vergi Gelirleri 56.028 62.230 11,1 17,9 gerçekleştiği görülmektedir. Ödemeler Dengesi Gelişmeleri (Milyon $) Ocak 2013 İhracat (FOB) İthalat (CIF) Değişim Ocak 2014 (%) 11.793 13.082 10,9 -18.802 -19.292 2,6 Dış Ticaret Açığı -5.590 -5.029 -10,0 1.084 1.787 64,9 22,0 Al.Bğ.ve Yrd.-Öz.Gl. 340 432 27,1 27,8 Öd. Deng. Tan. Göre Dış Tic. Aç. -5.869 -5.239 -10,7 Faizler, Payl.ve Cez. 4.894 3.663 -25,1 14,1 Cari İşl. Dengesi -5.809 -4.877 -16,0 Sermaye Gelirleri 4.722 1.458 -69,1 16,7 19 39 104,0 27,7 2-Özel Bt. İd.Öz. Gel. 1.195 1.483 24,1 20,5 Finans hesabı alt kalemlerinden olan doğrudan yatırımlar 3-Düz.ve Den.Kr.Gel. 1.091 1.240 13,7 41,5 incelendiğinde, yurt dışında yerleşik kişilerin Türkiye’de Bütçe Dengesi 4.492 3.575 -20,4 -10,7 gerçekleştirdikleri gayrimenkul yatırımlarını da içeren net Faiz Dışı Denge 14.711 11.916 -19,0 63,6 yatırımlarının Ocak 2014 döneminde 1.211 milyon dolar Teş. ve Mülk. Gel. Alacaklardan Tah. Kaynak: Maliye Bakanlığı Kaynak: TCMB olduğu görülmektedir. 2013 yılı aynı döneminde bu tutar 802 milyon dolar seviyelerinde gerçekleşmişti. Yurt içinde Ocak-Şubat 2014 döneminde bütçe gelirlerinin %86'sını yerleşik oluşturan vergi gelirleri geçen yılın aynı dönemine göre yatırımlar ise aynı dönemde 199 milyon dolardan 294 %11,1’lik artışla 62,2 milyar TL’ye yükselmiştir. Vergi milyon dolara yükselmiştir. Sonuç olarak doğrudan kişilerin, yurt dışında yaptıkları doğrudan 8 yatırımlar kaleminde, 2013’ün Ocak ayında 603 milyon ortalama süresi, Aralık 2013 sonunda 46,9 aya, Şubat dolar olarak gerçekleşen net doğrudan yatırım girişi, 2014 sonunda ise 48,9 aya yükselmiştir. 2014’ün aynı ayında %52,1 oranında artış göstermiş ve İç Borç Stoku (Milyon TL) 917 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Devlet Tahvili Portföy yatırımlarında ise 2013 yılının Ocak ayında 1,375 Hazine Bonosu Genel Toplam 2005 Aralık Sonu 226.964 17.818 244.782 2006 Aralık Sonu 241.876 9.594 251.470 2007 Aralık Sonu 249.176 6.134 255.310 2008 Aralık Sonu 260.849 13.978 274.827 2009 Aralık Sonu 315.969 14.036 330.005 2010 Aralık Sonu 343.317 9.525 352.841 2011 Aralık Sonu 368.778 0 368.778 2014 Ocak ödemeler dengesi verileri, cari açıkta daralma 2012 Aralık Sonu 382.858 3.684 386.542 eğiliminin başlamış olabileceğini ve Türkiye’ye yönelik net 2013 Aralık Sonu 403.007 0 403.007 yabancı sermaye yatırımlarının bir önceki yıla göre 2014 Ocak Sonu 406.266 0 406.266 önemli ölçüde azaldığını göstermektedir. Veriler iç 2014 Şubat Sonu 407.052 0 407.052 milyon dolar olan net giriş, 2014 Ocak’ta %94,8 oranında azalarak 72 milyon dolara gerilemiştir. Ocak 2014 döneminde resmi rezervler 5.800 milyon dolar azalma göstermiştir. Aynı dönemde net hata ve noksan (kaynağı bilinmeyen sermaye hareketleri) 2.217 milyon dolar giriş olarak gerçekleşmiştir. talepteki yavaşlamayla birlikte önümüzdeki aylarda cari açığın daralma eğiliminin devam edeceğine ve Kaynak: Hazine Müsteşarlığı yılsonunda Orta Vadeli Program hedefini tutturulacağına Dış Borçlar işaret etmektedir. Türkiye’nin dış borç stoku, 2012 yılı sonunda 338,3 milyar İç Borçlar dolar iken, 2013 yılsonu itibariyle %14,8 oranında (49,9 Hazine Müsteşarlığı verilerine göre, kriz yılı olan 2001 yılı sonunda 122,2 milyar TL olan iç borç stoku, 2012 yılı sonu itibarıyla 3 kattan fazla artarak 386,5 milyar TL'ye yükselmiştir. Aralık 2013 sonunda ise iç borçlar 2012 yılı sonuna göre %4,3 oranında artarak 403 milyar TL’ye yükselmiştir. Şubat 2013’te 385,3 milyar TL olan merkezi yönetim iç borç stoku 2014’ün aynı ayı itibariyle %4,2 oranında artışla 407,1 milyar TL’ye yükselmiş durumdadır. Bir önceki ayla kıyaslandığında ise iç borç stokunda %0,2 oranında artış söz konusudur. milyar dolar) artışla 388,3 milyar dolara yükselmiştir. Aynı dönemde kısa vadeli borçlar 28,6 milyar dolar artarak 129,1 milyar dolara, uzun vadeli borçlar ise 21,4 milyar dolar artarak 259,1 milyar dolara yükselmiştir. 2012 yılı sonunda kısa vadeli dış borçların toplam dış borç stoku içindeki payı %29,7 iken bu oran yılsonunda %33,3’e yükselmiştir. Aynı dönemde uzun vadeli borçların payı ise %70,3’ten %66,7’e gerilemiştir. 2012 yılsonunda 227,2 milyar dolar olan özel sektör borçlarının toplam dış borç stoku içerisindeki payı %67,2 iken, 2013’te özel sektör borç stoku 267 milyar dolara, toplam dış borç stoku içindeki payı ise %68,8’e Şubat 2014 sonunda nakit tahvil stoku 405 milyar TL, yükselmiştir. Aynı dönemde kamu kesimi borçlarının payı nakit dışı tahvil stoku ise 1,3 milyar TL düzeyinde 104 milyar dolardan 116 milyar dolara yükselmiş, borç bulunmaktadır. stoku içindeki payı ise ile %30,7’den %29,9’a gerilemiştir. Şubat 2014 itibariyle merkezi yönetim iç borç stokunun tamamı devlet tahvillerinden oluşmaktadır. Aralık 2012 5,2 milyar dolar olan T.C. Merkez Bankası borçlarının toplam borç stoku içerisindeki payı ise %1,3’üir. sonunda tahvillerin payı %99, bonoların payı %1 iken, 2013 yılsonunda özel sektör dış borçları 2012 yılsonuna bono cinsinden borçlar Eylül 2013 itibarıyla sıfırlanmış göre 39,8 milyar dolar, kamu borçları 12 milyar dolar durumdadır. İç borçların vade yapısı incelendiğinde 2012 artarken, T.C. Merkez Bankası borçları ise 1,9 milyar yılı sonunda 33,6 ay olan iç borç stokunun vadeye kalan dolar azalma göstermiştir. 9 Dış Borç Stoku (Milyar $) sanayi yönelik teşvikli yatırımlar %30,3 oranında azalarak 1,9 milyar TL’ye gerilemiştir. Toplam 2012 2013 I.Çey. 2013 II.Çey. 2013 III.Çey. Dış Borç Stoku 338,3 351,8 367,4 373,1 388,2 Kısa Vade 100,5 114,5 124,9 125,0 129,1 azalarak 530 milyon TL’ye gerilemiştir. Bu sektörlerin Kamu 11,0 12,6 15,4 16,6 17,6 dışında Ocak 2014 döneminde madencilik sektörüne TCMB 1,0 1,0 1,0 0,9 0,8 verilen teşvik tutarı 203 milyon TL iken, tarım sektörüne 88,5 100,9 108,6 107,5 110,7 Uzun Vade 237,8 237,3 242,5 248,1 259,1 Kamu 93,0 92,3 93,2 95,2 98,4 TCMB 6,1 5,7 5,4 4,7 4,4 138,7 139,4 143,8 148,2 156,4 Tarım 2,9 1,4 0,9 0,6 1,1 Kamu Sektörü 104,0 104,9 108,6 111,8 116,0 Madencilik 2,6 3,8 8,1 1,7 3,4 Kısa Vade 11,0 12,6 15,4 16,6 17,6 İmalat 40,4 46,7 34,8 50,5 31,4 Uzun Vade 93,0 92,3 93,2 95,2 98,4 Enerji 27,6 21,7 35,1 29,6 8,9 7,1 6,6 6,4 5,6 5,2 Hizmetler 26,5 26,4 20,9 17,6 55,2 Kısa Vade 1,0 1,0 1,0 0,9 0,8 Toplam 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 Uzun Vade 6,1 5,7 5,4 4,7 4,4 Kaynak: Ekonomi Bakanlığı Özel Sektör 227,2 240,3 252,4 255,7 267,0 Kısa Vade 88,5 100,9 108,6 107,5 110,7 138,7 139,4 143,8 148,2 156,4 Özel Özel (*) TCMB Uzun Vade (*) 2013 IV.Çey. sektörüne (*) 01.10.2001 tarihinden itibaren TCMB tarafından izlenmektedir. Bilindiği gibi dış borç istatistiklerinde uluslararası standart, büyüklüklerin ABD Doları cinsinden ifade edilmesidir. Bu dış borç büyüklüklerinin sektörüne yönelik teşvikli yatırımlar ise %66,4 oranında verilerin teşvik tutarı 68 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Yatırım Teşvik Belgelerinin Sektörel Dağılımı (%) 2011 2012 2013 Oca.13 Oca.14 Kredi Stoku Mali olmayan kesime verilen yurt içi kredi stoku, 2010 yılındaki %43,9 ve 2011 yılındaki %33,5’lik oldukça hızlı Kaynak: Hazine Müsteşarlığı durum, teşvikli yatırımlar içinde %8,9’luk paya sahip olan enerji çapraz kurlarda gerçekleşen hareketlerden etkilenmesine yol açmaktadır. Eylül-Aralık 2013 döneminde dış borç stoku, döviz kuru değişikliklerinden dolayı yaklaşık 820 milyon dolar artışların ardından 2012 yılında %18,6 ile daha yavaş artarak 738,1 milyar TL’ye ulaşmış, 2013 yılında ise %34,2 ile yeniden güçlü bir artışla 990,8 milyar TL’ye yükselmiştir. 21 Mart 2014 tarihli verilere göre mali olmayan kesime verilen yurtiçi kredi hacmi 2013 yılsonuna göre %3,5 oranında artışla 1.023,8 milyar TL seviyesine yükselmiş durumdadır. Bankacılık Sektörü Kredi Hacmi (Milyon TL) (*) artmıştır. Aralık 2013 Mart 2014 Değişim (%) Yatırım Teşvik Belgeleri Tüm Banka Kredileri 990.796,5 1.023.822,3 3,3 2014 Ocak ayında yılında yatırım teşvik belgesine Mevduat Bankaları 886.292,3 915.108,2 3,3 bağlanan yatırımların toplam tutarı, bir önceki yılın aynı Kalkınma ve Yat. Bank. 44.026,5 50.201,5 14,0 ayına göre %12,1 oranında artarak 6 milyar TL’ye Katılım Bankaları 60.477,6 58.512,5 -3,2 yükselmiştir. Bu yatırımlar gerçekleştirildiği takdirde, Kaynak: TCMB, Haftalık Para ve Banka İstatistikleri 14.880 kişiye istihdam yaratılması öngörülmektedir. (*) Mali olmayan kesime verilen yurtiçi kredileri göstermektedir. 2014 Ocak ayında en yüksek tutarda yatırım %55,2 pay ile hizmetler sektörüne yapılmıştır. Hizmetler sektöründe Mevduat teşvike bağlanan yatırımlar, bir önceki yıla kıyasla Bankacılık sistemi toplam mevduat hacmi 2010’daki %251,9 oranında artarak 3,3 milyar TL’ye ulaşmıştır. Aynı %18,9 ve 2011’deki %14,7’lİk artışların ardından, 2012 dönemde %31,4’iük pay ile ikinci sırada yer alan imalat yılında %13,9 ile daha yavaş bir artış göstererek 742,8 10 milyar TL’ye yükselmiştir. 2013 yılını %22,5 ile oldukça rekor seviyelere ulaşan döviz kurları Merkez Bankası’nın hızlı bir artışla tamamlayan mevduat hacmi, 21 Mart 2014 faiz artırım kararıyla kısmen gerilemiş, 31 Mart 2014 tarihli verilere göre 2013 yılsonuna kıyasla %3 oranında tarihli verilere göre dolar alış kuru 2,1898, TL, Euro alış artışla 937,4 milyar TL seviyesine yükselmiştir. kuru 3,0072 TL olarak gerçekleşmiştir. Bankacılık Sektörü Mevduatları (Milyon TL) Aralık 2013 Toplam Mevduat Mart 2014 Küresel para arzındaki artışla birlikte 2012 yılı ortalarında Değişim (%) keskin bir artış eğilimine giren Borsa İstanbul Ulusal-100 endeksi, yılı 78.208 seviyesinde kapatmıştır. Bu eğilim 909.638,8 937.430,6 3,1 2013’ün ilk 5 ayında da sürmüş, endeks 22 Mayıs’ta 876.097,7 900.972,0 2,8 93.179’a ulaşmıştır. FED’in parasal genişleme programını 814.973,0 840.989,9 3,2 yavaşlatma sinyaliyle hızlanan satışların etkisiyle düşüşe TL Mevduat 548.440,4 534.479,3 -2,5 geçen endeks, Ağustos 2013’te 65 bin seviyelerine kadar YP Mevduat 266.532,6 306.510,6 15,0 gerilemiştir. Eylül-Ekim döneminde kısmen toparlanarak 61.124,6 59.982,1 -1,9 80 binlere yaklaşan BİST 100 endeksi, Kasım’da yeniden TL Mevduat 36.277,6 35.429,6 -2,3 75 bin seviyelerine çekilmiştir. Aralık ayında ise FED’in YP Mevduat 24.847,0 24.552,6 -1,2 tahvil 33.541,2 36.458,6 8,7 Yurtiçi Yerl. Mevd. Mevduat Bankaları Katılım Bankaları Yurtdışı Yerl. Mevd. Kaynak: TCMB, Haftalık Para ve Banka İstatistikleri alımlarını kararının yanı sıra yurtiçindeki gelişmelerden olumsuz etkilenen endeks 2013 yılını 67.802 seviyesinde tamamlamıştır. Ocak’taki keskin düşüşün ardından Şubat’ta kısmen toparlanan Parasal Gelişmeler BIST 100’ün 31 Mart 2014 kapanışı ise 2013 yılında parasal büyüklüklerden M-1 %23,7, M-2 Kurlardaki Gelişmeler ve BIST-100 Endeksi Mart 2014 tarihli verilere göre ise 2013 sonuna göre M1’de %1,9, M-2’de %4,1, M-3’te ise %4,1 oranında Dolar (*) (TL) artışlar söz konusudur. Parasal Gelişmeler (Milyon TL) Aralık 2013 224.785,3 Mart 2014 Değişim (%) 228.965,5 1,9 M2 908.513,5 945.862,8 4,1 M3 949.440,6 988.809,7 4,1 Kaynak: TCMB Döviz Kurları ve BİST Ulusal 100-Bileşik Endeksi 69.736 seviyesinde gerçekleşmiştir. %21,3, M-3 ise %19,9 oranında artışlar göstermiştir. 21 M1 yavaşlatma Euro (*) (TL) Euro/ Dolar Paritesi (*) BIST 100 Endeksi (Dönem Sonu ) 2008 1,5123 2,1408 1,4156 26.864 2009 1,5057 2,1603 1,4347 52.825 2010 1,5460 2,0491 1,3254 66.004 2011 1,9065 2,4592 1,2899 51.267 2012 1,7826 2,3517 1,3193 78.208 2013 2,1343 2,9365 1,3759 67.802 Oca.14 2,2795 3,1003 1,3601 61.858 Şub.14 2,2342 3,0508 1,3655 62.553 31.Mar.14 2,1898 3,0072 1,3733 69.736 Kaynak: TCMB, Borsa İstanbul. 2011 yılının ikinci yarısı ile birlikte küresel piyasalara (*) Dönem sonu TCMB Döviz alış kurları kullanılmıştır. ilişkin belirsizlik ve aşağı yönlü risklerin artmasının etkisiyle 2011 yılı sonunda dolar alış kuru 1,9065 TL, Euro alış kuru 2,4592 TL’ye yükselmiştir. 2012 yılında ise kurlarda nispi bir düşüş eğilimi söz konusudur. 2013 Mayıs-Ağustos döneminde keskin bir artış gösteren kurlar Eylül-Ekim’deki geçici aşağı yönlü seyrin ardından Kasım’da yeniden yükselişe geçmiş, böylece 2013 yılı sonunda dolar alış kuru 2,1343, Euro alış kuru ise 2,9365 seviyelerinde gerçekleşmiştir. 2014 Ocak ayı sonlarında 11
© Copyright 2024 Paperzz
