Arapça II konu 4

Arapça II konu 4
Esma-i hamse
Hepi topu 5 tane isim
Kayınbaba
sahibi
ağız
َ‫ف‬
ٌ
‫م‬
ٌ َ‫أ‬
‫ب‬
ُ‫َحمٌ ذو‬
baba
kardeş
ٌ َ‫أ‬
‫خ‬
bu isimler kendi
hallerinde iken değil
Tamlama (izafet)
esnasında bu
özelliklerini ortaya
çıkarırlar.
Bu beş ismin bir tek
özelliği var o yüzden
bunlara özel bir konu
açılmış.
Bu isimler alıştığımız
şekilde harekelerle değil
harflerle irab oluyor.
Biz ne güzel alışkındık failmerfu raf alameti zamme
demeye ama artık bu
isimleri gördükten sonra
raf alameti vav,
nasb alameti elif
, cer alameti ya
diyeceğiz.
‫و‬
‫ا‬
‫ي‬
Amca, babanın yarısıdır ‫ب‬
ْ ِ‫ال َع ُّم ن‬
ِ ‫ف األ‬
ُ ‫ص‬
Cümlesinde beş isimden biri olan baba kelimesi bizim istediğimiz kıvamda değildir. Onun
süper beşliden biri haline gelmesi için bir kelimede muzaf (tamlanan) olması gerekir.
O halini de görelim hemen. Onun babası geldi. ُ‫َجا َء اَبُوه‬
Yukarıdaki cümleyi biraz değiştirelim.
Onun amcası babasının yarısıdır. ‫ف ا َ ِبي ِه‬
ْ ِ‫ع ُّمهُ ن‬
ُ ‫ص‬
َ
Normalde isimler harekeler ile irab olurken
bunlar izafede muzaf görevi yaparken harflerle
irab olurlar. Çünkü değişim harekede kalacak
olsaydı konuşurken yutulacak ve
anlaşılmayacaktı. Dikkat ederseniz bu
kelimeler en çok kullanılanlardan.
Öğretmenim öğretmenim  
Ne oldu şimdi yani. Başımız mı göğe erdi. Ben
bir şey anlamadım diyenler için tekrarlayalım.
ُ ‫)راَي‬
Gördüm (‫ْت‬
َ
Geldi ‫َجا َء‬
َ َ‫)ن‬
ُ ‫ظ ْر‬
Baktım(‫ت اِلَى‬
Adam
Baba
Babası
Adamı
Bir baba
Babasını
Adama
babaya
Babasına
‫ر ُجل‬
‫اَب‬
ُ‫اَبُــوه‬
‫َر ُجلا‬
‫اَباا‬
ُ‫اَبَــا ه‬
‫َر ُجل‬
‫اَب‬
‫اَ ِبــيــ ِه‬
Normal
isim
Beşli
normal hali
Beşli izafe
hali
Normal
isim
Beşli
normal hali
Beşli izafe
hali
Normal
isim
Beşli
normal hali
Beşli izafe
hali
zamme ile
merfu
zamme ile
merfu
Vav ile
merfu
Fetha ile
mansub
Fetha ile
mansub
Elif ile
mansub
Kesra ile
mecrur
Kesra ile
mecrur
Ya ile
mecrur
İşbu tablodaki baba ‫ اب‬kelimesinin yerine diğer beşlideki kelimeleri koyduğumuzda aynı muameleye tabi tutulacaklar.
Bize de soru sorarken bu beşli kelimelerin normal halleri ile izafet hallerin aynı soruda vererek kafamızı karıştırmak
isteyecekler. Oyuna gelmeyelim.
Bir daha söylüyorum. Sadece izafe halindeyken cinslik yaparlar. Yoksa diğer isimlerden hiçbir farkları yoktur. Yine
sonlarına bakıp irabını söyleyeceğiz.
1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde
beş ismin kullanımı yanlıştır?
a. ‫ب‬
ٌِ َ‫اسٌذُوٌاألَد‬
ُ َّ‫ي ُِحبُّ ٌالن‬
َ ‫ك‬
b. ‫يرا‬
ً ‫اٌر ُجالًٌفَ ِق‬
َ ‫َانٌأَبُو ُه َم‬
َّ ‫تٌأ َ َخاكَ ٌفِيٌالم َح‬
ُ ‫َرأ َ ْي‬
c. ‫ط ٌِة‬
d. ٌَ‫حميك‬
ِ ٌُ‫اٌم ْهنَة‬
ِ ‫؟ َم‬
َّ ‫فَتَحٌَال َم ِريضُ ٌفَاهٌُأ َ َما َم‬
e. ‫ٌالطبِيبَ ٌِة‬
Bu soru kökü yanlış bir defa. Beş isimden biri olan kelimenin
kullanımında yanlışlık vardır demek istemiş. Her neyse. Gelelim
sorumuza. Bu soru bir esmaul hamse sorusu değildir. Normal fiil
fail meful tanıma sorusudur. Bu gözle baktığımızda a
seçeneğinde fiil var, fail var fakat mefulu gösterecek üstünlü,
ya’lı ve şimdi öğrendiğimiz elifli bir irab seçeneği yoktur. Cevap
A dır.
Beş isim ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
a. Mütekellim yâ’sına muzâf olurlarsa i’rabları takdîri olur .
b. Tesniye olarak kullanıldıklarında ref durumları elif ile olur.
c. Cemi olarak kullanıldıklarında hepsinin i’rabları harekelerle
olur.
d. ٌ‫فُو‬ismi ٌ‫فَم‬şeklinde mim harfiyle de kullanılır.
e. Muzâf olarak kullanılmadıklarında i’rabları harekelerle olur.
Beş isimden hangisi sadece
isimlere muzâf olarak
kullanılmaktadır?
a. ‫أبُو‬
ُ َ‫أ‬
b. ‫خو‬
c. ‫ذُو‬
d. ‫ح ُمو‬
e. ‫فُو‬
Bahsedilen özelliklere ait tek
kelimemiz c seçeneğindedir.
Neden diyecek olursanız
çünkü anlamı ‘ın sahibi dir.
Oraya bir isim gelmek
zorundadır.
Büyük arap nine öyle
kullandı çünkü.
Bu öğretici bir soru. Doğru cevap b.
Diğer seçenekleri ezberleyelim,
öğrenelim.

Download Report