bölüm 3-1

3. MEMBALARDAN SU ALINMASI
Gelecekteki nüfusun %30’unun ihtiyacı membalardan (yamaç, yatay tabaka, eğimli tabaka) temin
edilecektir.Gelecekteki nüfus, İller Bankası nüfus projeksiyonuna göre 2039 yılı için hesaplanan
nüfus baz alınarak bulunan günlük maksimum su sarfiyatı dikkate alınacaktır.
max Qg  255,31 L/s bu debinin %30’u max Qg  255,31 0.30  76,593 L/s
3.1 Yamaç Membaından Su Alınması
Gelecekteki nüfusun su ihtiyacının %10’u yamaç membaından temin edilecektir.Memba suları kum
sürüklemekte olup 1/200 cm’den büyük boyuttaki kum tanelerinin tutulması istenmektedir.Kumun
özgül ağırlığı  s  2.65 g/cm3 ve su sıcaklığı 15 C ( v  1.22 106 ) m2/s olduğuna göre kaptaj
elemanlarını (kum tutucu, su alma bölgesi, su alma borusu ve süzgeç) boyutlandıralım.
max Qg  255,31 0.10  25,531 L/s=0,025531 m3/s
3.1.2 Kum Tutucunun Boyutlandırılması
Memba sularındaki kum gibi inorganik katı maddelerin tutulduğu bölmedir.Burada suyun yatay
akış hızı Va  5 cm/sn olacak şekilde seçilmelidir.Danenin V ç çökelme hızları Reynolds sayısına
göre belirlenir.Burada yapılacak olan hesaplarda Re  0.5 kabul edilip işlemler buna göre yapılacak
ve daha sonra Re sayısı kontrol edilecektir.
b
a
H
b
a
h
d
L
Şekil 3.1 Kum Tutucu ve Su Alma Yapısı
Re  0,5 ise Vç 
Re 
g
d2
  s  1 
18
v
Vç  d
v
Kumun özgül ağırlığı:  s  2.65 g/cm3
Kinematik vizkozite : v  1.22 102 cm2/s
Tutulması istenen kum tanesi çapı: d  0.005 cm
Yerçekimi ivmesi: g  981 cm2/s
Va  0.7 cm/s olarak seçelim.Eğer daha büyük seçersek boyutlar birbiri ile çok
Va  5 cm/s
orantısız çıkmaktadır.
Va yatay akış hızının aldığı yol L, Vç düşey hızını aldığı yol h olmak üzere;
h  0.9  1.5 m arasında seçilmelidir. h  1 m seçelim.
g
d 2 981
0,0052
Vç    s  1 

 2,65  1 
 0,184273 cm/s
18
v
18
1,22 102
Re 
Vç  d
v

0.184273 0.005
 0.075522 0,5 olduğundan yapılan tahmin doğrudur.
1.22  102
L
h
L
1

ifadesinden

0.007 0.00184273
Va Vç
Q  Va  b  h  Vç  b  L
L  3.79  3.80 m elde edilir.
ifadesi yardımıyla
b
Q
0,025531

 3,647 Hesaplanan b
Va  h 0.0071
genişliği minimum 2 m olmalıdır.Dolayısıyla b  3,65 m olarak seçilir.
3.1.3 Su Alma Bölmesinin Boyutlandırılması
H=Savak Yükü=10-20 cm arsında ve hava payı=5-20 cm arasında olmalıdır. H=Savak yükü=15 cm
hava payı=5cm seçilmiştir.Ayrıca su alma yapısında hız şartı V  10 cm/s olmalıdır.
e  h  H  hava payı=1-0.15-0,05=0.80m su derinliği
Q  V  A  V  a  e ifadesinden
0.025531 0.10 a  0.80 a  0,3191 0.90 m olduğundan a=0.90 m seçilir.
Q  1,8  b  H 3 / 2 ifadesinde b savak genişliği olmak üzere
0.025531 1.8 b  0.153 / 2 ise
b  0.244 m seçilen b  0.30 m
3.1.3 Su Alma Borusunun Boyutlandırılması
Su alma borusunda hız şartı V  0.6  1.5 m/s arasında olmalıdır.
V=0,8 m/s seçelim.
Q  V  A ifadesinde V=0.8 m/s yerine yazılırsa;
0.025531 0.8 
V
  D2
4
’den D=0,20 m seçilen D  0.20 m için hız kontrolü yapılırsa;
Q
0.025531

 0,812 m/s, 0.7-1.8 m/s arasındadır.
2
 D
  0.202
4
4
3.1.4 Süzgecin Boyutlandırılması
Süzgeç yarım küre veya silindir olmak üzere iki şekilde yapılabilir.Süzgeçte hız şartı V=0,15-0,30
m/s arasındadır.
V=0,30 m/s seçelim.
A
Q 0.025531

 0.0851 m2 (Deliklerin Alanı)
V
0.30
2  A  Bürüt Alan= 2  0.0851 0.170 m2
Silindir olarak yapılırsa;
Silindir yüksekliği=h=0.30 m seçilirse
A    D  h  0.170 ifadesinden D=0.18 m Seçilen D=0.25 m seçilirse ve hız kontrolü yapılırsa;
V
Q
 0.216 m/s,0.15-0.30 m/s arasında olduğu için uygundur.
A

Download Report