Tricholoma anatolicum ve T. caligatum Türlerinin Antioksidan Aktivitesi

S-16
Tricholoma anatolicum ve T. caligatum Türlerinin Antioksidan Aktivitesi
Ebru Erol, Erhan KAPLANER, Mehmet Öztürk, Mehmet Emin Duru
Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Fen Fakültesi Kimya Bölümü Kötekli/MUĞLA
e-posta: [email protected]
Reaktif oksijen türleri lipitlerin, proteinlerin ve DNA’nın hasarına yol açar. DNA’nın
hasarı da kanser riskini arttırmaktadır. Antioksidanlar, reaktif oksijen türlerinin zararlı etkilerini
azaltırlar veya ortadan kaldırırlar. Tricholoma matsutake Sing. (Pine-mushroom), dünya
üzerinde en değerli mantar türlerinden biridir. Özellikle anti-aging kozmetik ürünlerinin elde
edilmesinde kullanılmakla birlikte bağışıklık sisteminin güçlendirilmesinde yararlıdır. Bu
mantarın antioksidan etkisinden dolayı gıda sektöründe ve tıpta kullanımları patentlenmiştir.
Benzer şekilde, “White matsutake” veya “giant” mantarı olarak bilinen T. giganteum türüde
antioksidan aktivite göstermektedir. Bu nedenle, Türkiye’de bol yetişen Tricholoma türlerinin
antioksidan aktivitelerini incelemek istedik.Bu çalışmada Tricholomataceae ailesine ait olan,
ülkemizde doğal olarak yetişen ve Muğla ilinden toplanan Tricholoma caligatum (Viv.) Ricken
ve Tricholoma anatolicum H.H. Doğan & Intini türlerinin antioksidan aktiviteleri araştırıldı.
Bu amaçla, uygun dönemlerde toplanan türler kurutulduktan sonra hekzan, aseton, metanol ve
su ile ekstre edildi. Her bir ekstrenin antioksidan aktivitesi β-karoten renk açılımı, ABTS katyon
radikali giderimi, DPPH serbest radikali giderimi, süperoksit anyon radikali giderimi,
CUPRAC yöntemi ve metal kelat etkisi yöntemleriyle spektroskopik olarak belirlendi. Elde
ettiğimiz sonuçlara göre polar ekstrelerin, apolar ekstrelere göre daha yüksek antioksidan
aktivite gösterdiği tespit edildi. B-karoten-linoleik asit testinde, T. anatolicum metanol (IC50:
32,22±1,01 µg/ml) ve aseton (IC50: 65,44±1,34 µg/ml) ekstreleri yüksek aktivite gösterdiler.
Aynı şartlarda T. caligatum türünün aseton ekstresi (IC50: 21,12±0,51 µg/ml), metanol (IC50:
52,19±0,81 µg/ml) ve hekzan (IC50: 61,54±0,41 µg/ml) ekstrelerinden daha yüksek lipid
peroksidasyon inhibisyon aktivitesi gösterdi. Diğer aktivite testleri verileri ışığında türlerinin
doğal antioksidan olarak değerlendirilebileceği ve bu maddelerin aktivite kontrollü olarak
araştırılması kanaati oluşmuştur.
Anahtar kelimeler: Tricholoma anatolicum, Tricholoma caligatum, Antioksidan aktivite,
Yenilebilir mantar.
Teşekkür: Bu çalışma TUBITAK-SBAG-113R012 numaralı proje tarafından desteklenmiştir.
33
1.ULUSAL MİKOLOJİ GÜNLERİ, 01-04 Eylül 2014
Erzurum Teknik Üniversitesi, Erzurum, TÜRKİYE
www.mikoloji2014.com