LYS EDEB YAT SORU BANKASI A kın KESK N 9, 10, 11 ve 12. SINIF KONULARININ Ö RET M PROGRAMLARINDAK KAZANIM ALT BA LIKLARINA UYGUN 204 KONU TEST ÖSYM STANDARTLARINDA, ÖZGÜN 3675 SORU TEŞEKKÜR Bu kitabın hazırlanmasında emeğini hiç esirgemeyen Aşkın Keskin’e ayrıca eleştirileriyle, görüşleriyle ve katkılarıyla destek veren Zafer Dershanesi Öğretmenlerine ve de dizgisinden baskısına kadar kitaba emek veren herkese burada teşekkürü borç bilirim. Ali DEMİR Zafer Yayınları Kurucusu © COPYRIGHT ZAFER E T M VE Ö RET M L M TED RKET BU K TAP ZAFER DERSHANELER YAYINIDIR. HER HAKKI SAKLIDIR. K TAPTAK TESTLER VE SORULAR AYNEN YA DA DE T R LEREK YAYIMLANAMAZ YEN MÜFRETADA TÜMÜYLE UYGUN ANKARA Dizgi - Grafik Zehra BÜLBÜL - Muharrem ÇEL K - Mevsimben TEM ZER - Tolga YURDASAH P ISBN: 978 - 605 - 387 - 040 - 1 ST KLAL MAR I Korkma, sönmez bu afaklarda yüzen al sancak; Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak. O benim milletimin yıldızıdır, parlayacak; O benimdir, o benim milletimindir ancak. Çatma, kurban olayım, çehreni ey nazlı hilâl! Kahraman ırkıma bir gül! Ne bu iddet, bu celâl? Sana olmaz dökülen kanlarımız sonra helâl... Hakkıdır, Hakk’a tapan, milletimin istiklâl! Ben ezelden beridir hür ya adım, hür ya arım. Hangi çılgın bana zincir vuracakmı ? a arım! Kükremi sel gibiyim, bendimi çi ner, a arım. Yırtarım da ları, enginlere sı mam, ta arım. Garbın âfâkını sarmı sa çelik zırhlı duvar, Benim iman dolu gö süm gibi serhaddim var. Ulusun, korkma! Nasıl böyle bir imanı bo ar, “Medeniyet!” dedi in tek di i kalmı canavar? Arkada ! Yurduma alçakları u ratma, sakın. Siper et gövdeni, dursun bu hayâsızca akın. Do acaktır sana va’detti i günler Hakk’ın... Kim bilir, belki yarın, belki yarından da yakın. Bastı ın yerleri “toprak!” diyerek geçme, tanı: Dü ün altındaki binlerce kefensiz yatanı. Sen ehit o lusun, incitme, yazıktır, atanı: Verme, dünyaları alsan da, bu cennet vatanı. Kim bu cennet vatanın u runa olmaz ki fedâ? ühedâ fı kıracak topra ı sıksan, ühedâ! Cânı, cânânı, bütün varımı alsın da Hüdâ, Etmesin tek vatanımdan beni dünyada cüdâ. Ruhumun senden, lâhi, udur ancak emeli: De mesin mabedimin gö süne nâmahrem eli. Bu ezanlar –ki ahadetleri dinin temeli– Ebedî yurdumun üstünde benim inlemeli. O zaman vecd ile bin secde eder –varsa– ta ım, Her cerîhamdan, lâhi, bo anıp kanlı ya ım, Fı kırır ruh–ı mücerred gibi yerden na’ ım. O zaman yükselerek ar a de er belki ba ım. Dalgalan sen de afaklar gibi ey anlı hîlâl! Olsun artık dökülen kanlarımın hepsi helâl. Ebediyen sana yok, ırkıma yok izmihlâl: Hakkıdır, hür ya amı , bayra ımın hürriyet; Hakkıdır, Hakk’a tapan, milletimin istiklâl! Mehmet Âkif Ersoy 10. YIL MAR I Çıktık açık alınla on yılda her sava tan; On yılda on be milyon genç yarattık her ya tan; Ba ta bütün dünyanın saydı ı ba kumandan, Demir a larla ördük anayurdu dört ba tan. Türk’üz: Cumhuriyet’in gö sümüz tunç siperi; Türk’e durmak yara maz, Türk önde, Türk ileri! Bir hızda kötülü ü, gerili i bo arız, Karanlı ın üstüne güne gibi do arız. Türk’üz, bütün ba lardan üstün olan ba larız; Tarihten önce vardık, tarihten sonra varız. Türk’üz: Cumhuriyet’in gö sümüz tunç siperi; Türk’e durmak yara maz, Türk önde, Türk ileri! Çizerek kanımızla öz yurdun haritasını, Dindirdik memleketin yıllar süren yasını; Bütünledik her yönden istiklâl kavgasını... Bütün dünya ö rendi Türklü ü saymasını! Türk’üz: Cumhuriyet’in gö sümüz tunç siperi; Türk’e durmak yara maz, Türk önde, Türk ileri! Örnektir milletlere açtı ımız yeni iz; mtiyazsız, sınıfsız, kayna mı bir kitleyiz: Uyduk görü te bilgiye, gidi te ülküye biz. Tersine dönse dünya yolumuzdan dönmeyiz. Türk’üz: Cumhuriyet’in gö sümüz tunç siperi; Türk’e durmak yara maz, Türk önde, Türk ileri! Söz: Behçet Kemal Ça lar, Faruk Nafiz Çamlıbel Müzik: Cemal Re it Rey Sevgili Ö renciler, Amacınız, üniversite sınavını kazanmak, üniversiteli olmak. Bu nedenle, ya amınızın önemli bir dönüm noktasında bulunuyorsunuz. Böylesi bir noktada, üniversitenin herhangi bir ö retim programını rastgele tercih edip kazanmanın ötesinde, istedi iniz ö retim programına girmeyi temel amaç kılmanız gerekiyor. Çünkü tercih edip kazanaca ınız üniversite ö retim programı, bir bakıma gelece inizi belirleyecektir. Ancak, u da biliniyor ki, ülkemizde, her ö rencinin istedi i üniversite ö retim programına girmesi bir yana, üniversite sınavlarını kazanması ve üniversiteli olması artık kolay de il. Sorun, üniversite sınavlarına ba vuran aday sayısının yüz binleri bulmasından; buna kar ılık üniversite ö retim programlarındaki kontenjanların sınırlılı ından kaynaklanıyor. Bu durumda, yüz binlerin arasından sıyrılıp öne çıkarak üniversite sınavlarında ba arılı olabilmenin birtakım ko ullarıyla kar ı kar ıyasınız demektir. Birinci ko ul, yetene inize uygun, ba arınızla orantılı üniversite ö retim programlarını sa lıklı bir biçimde seçmektir. kinci ko ul, düzenli, disiplinli, verimli bir çalı ma temposu tutturmaktır. Üçüncü ko ul, üniversite sınavlarına hazırlık amacıyla çıkarılan ciddi yayınlarla çalı manızı destekleyip sürdürmektir. Zafer Yayınları, çalı malarınızı desteklemek amacıyla, özgün, titiz, yo un çalı ma ürünü olan ve yeni sisteme tamamiyle uygun yeni serisini hizmetinize sunmaktan gurur duymaktadır. Elinizdeki LYS Edebiyat Soru Bankası, bu amaca hizmet eden ve sizlerin bu yöndeki gereksiniminizi kar ılayacak yönde hazırlanmı yetkin bir ba vuru kayna ıdır. LYS Edebiyat Soru Bankası, Lisans Yerle tirme Sınavında yer alaca ı dü ünülen konulardan çıkabilecek, zorluk katsayısı LYS’ye uygun özgün soruları içermektedir. imdiye de in yayımlanan soru bankalarından nicelik ve nitelikçe çok daha üstün olan bu kitap, on bölümden olu maktadır. Her bölüm, konuda hiç bo luk bırakmaksızın alt bölümlerine ayrılmı ve konuları hiyerar ik olarak tarayan sorulardan olu mu , geçerlili i ve güvenirlili i sınanmı , yeterli sayıda testlerden olu maktadır. Testler, kapsam ve nitelik açısından sınav sistemindeki de i iklikler ve ÖSYM standartları dikkate alınarak hazırlanmı tır. Bu kitaptan yararlanarak yapaca ınız alı tırmalar, daha önce ö rendi iniz kavramların, terimlerin, zihninizde somut biçimler kazanmasını, giderek daha da netle mesini sa layacaktır. Tüm soruları eksiksiz çözdü ünüzde, eminim, kendinizi LYS’deki edebiyat sorularını çözmeye hazır hissedeceksiniz. Okuldan üniversiteye uzanan bu yolda tüm ö rencilerimize ba arılar diliyorum. Ankara ALİ DEMİR Zafer Yayınları Kurucusu . Ç NDEK LER 1. BÖLÜM GÜZEL SANATLAR VE EDEB YAT Güzel Sanatlar ve Edebiyat Test 1-2 ..........................................................................................................................11 – 16 2. BÖLÜM CO KU VE HEYECANI D LE GET REN MET NLER iir ve Zihniyet Test 1 .................................................................................................................................................19 – 22 iirde Yapı (Halk Edebiyatı Nazım Biçimleri) Test 2–3–4 ...........................................................................................23 – 31 iirde Yapı (Divan Edebiyatı Nazım Biçimleri ve Yeni Nazım Biçimleri) Test 5-6-7-8 ................................................32 – 47 iirde Tema (Batı Edebiyatı iir Türleri) Test 9-10 .....................................................................................................48 – 55 iirde Tema (Halk Edebiyatı Nazım Türleri) Test 11 ...................................................................................................56 – 59 iirde Tema (Divan Edebiyatı Nazım Türleri) Test 12 .................................................................................................60 – 63 iirde Ahenk (Ölçük - Uyak) Test 13-14-15-16 ..........................................................................................................64 – 76 iir Dili (Söz Sanatları) Test 17-18-19-20-21-22 ........................................................................................................77 – 94 iir ve Gelenek - iir ve air - iir ve Gerçeklik - Manzume ve iir - iirin Yorumu Test 23-24-25-26 ..................95 – 114 3. BÖLÜM MET NLER N SINIFLANDIRILMASI Olay Çevresinde Geli en Metinler (Anlatmaya Ba lı Metinler) Test 1 .................................................................... 117 - 119 Olay Çevresinde Geli en Metinler (Göstermeye Ba lı Metinler) Test 2 ................................................................. 120 - 122 Olay Çevresinde Geli en Metinler (Karma) Test 3-4 .............................................................................................. 123 - 128 Ö retici Metinler (Gazete Çevresinde Geli en Metinler) Test 5-6 .......................................................................... 129 - 134 Ö retici Metinler (Ki isel Ya amı Konu Alan Metinler) Test 7-8 ............................................................................. 135 - 140 Sözlü Anlatım Türleri Test 9-10 .............................................................................................................................. 141 - 146 Metin Türleri ve Metin Türlerini Çözümleme test 11-12 ......................................................................................... 147 - 154 Sanatsal ve Ö retici Metinler (Karma) Test 13-14-15-16 ...................................................................................... 155 - 166 4. BÖLÜM TAR H Ç NDE TÜRK EDEB YATI – DESTAN DÖNEM VE YAZILI DÖNEM TÜRK EDEB YATI Edebiyat - Tarih li kisi Test 1 ................................................................................................................................ 169 - 171 Sözlü Dönem (Co ku ve Heyecanı Dile Getiren Metinler) Test 2-3 ....................................................................... 172 - 177 Sözlü Dönem (Olay Çevresinde Geli en Metinler) Test 4-5 ................................................................................... 178 - 184 Yazılı Dönem Test 6-7 ............................................................................................................................................ 185 - 190 5. BÖLÜM SLAM UYGARLI I ÇERÇEVES NDE GEL EN TÜRK EDEB YATI Geçi Dönemi Test 1-2-3 ....................................................................................................................................... 193 - 201 O uz Türkçesinin Anadoludaki lk Ürünleri Test 4-5-6 .......................................................................................... 202 - 210 Halk Edebiyatı Genel Özellikleri Test 7 .................................................................................................................. 211 - 213 Anonim Halk Edebiyatı Test 8-9 ............................................................................................................................. 214 - 221 Â ık Edebiyatı Test 10-11-12 ................................................................................................................................. 222 - 232 Tekke - Tasavvuf Edebiyatı Test 13-14-15 ............................................................................................................ 233 - 241 Divan Edebiyatı Genel Özellikleri Test 16 ............................................................................................................... 242 - 244 Co ku ve Heyecanı Dile Getiren Metinler ve Nesir Türleri Test 17-18-19-20 ........................................................ 245 - 256 Divan Edebiyatı Sanatçıları ve Yapıtları Test 21-22-23-24-25-26-27-28-29-30-31 ............................................... 257 - 290 slamiyet Etkisindeki Türk Edebiyatı (Karma) Test 32-33-34-35 ............................................................................ 291 - 302 6. BÖLÜM EDEBÎ AKIMLAR VE DÜNYA EDEB YATI Edebî Akımlar ve Dünya Edebiyatı Test 1-2-3-4-5-6-7-8-9 ................................................................................... 305 - 330 7. BÖLÜM TANZ MAT EDEB YATI Yenile me Dönemi Test 1 ...................................................................................................................................... 333 - 336 Tanzimat Edebiyatının Olu umu Test 2 .................................................................................................................. 337 - 339 Ö retici Metinler Test 3 .......................................................................................................................................... 340 - 344 Co ku ve Heyecanı Dile Getiren Metinler Test 4 ................................................................................................... 345 - 349 Anlatmaya Ba lı Metinler Test 5 ............................................................................................................................ 350 - 353 Göstermeye Ba lı Metinler Test 6 .......................................................................................................................... 354 - 357 Tanzimat Edebiyatı Genel Özellikleri Test 7 ........................................................................................................... 358 - 363 Tanzimat Edebiyatı Sanatçılar ve Eserleri Test 8-9-10-11 ..................................................................................... 364 - 379 Tanzimat Edebiyatı (Karma) Test 12-13-14 ............................................................................................................ 380 - 388 8. BÖLÜM SERVET FÜNUN – FECR ÂT EDEB YATI Servetifünun Edebiyatının Olu umu Test 1 ............................................................................................................ 391 - 393 Ö retici Metinler Test 2 .......................................................................................................................................... 394 - 396 Co ku ve Heyecanı Dile Getiren Metinler Test 3 ................................................................................................... 397 - 400 Olay Çevresinde Geli en Metinler Test 4 ............................................................................................................... 401 - 404 Servetifünun Edebiyatı Genel Özellikleri Test 5 ..................................................................................................... 405 - 408 Servetifünun Edebiyatı Sanatçıları ve Yapıtları Test 6-7-8-9 ................................................................................. 409 - 420 Servetifünun Edebiyatı (Karma) Test 10-11-12-13-14-15-16-17 ........................................................................... 421 - 445 Fecriati Edebiyatı Test 18-19-20-21-22 ................................................................................................................. 446 - 460 9. BÖLÜM M LLÎ EDEB YAT DÖNEM Milli Edebiyatın Olu umu Test 1 ............................................................................................................................. 463 - 465 Ö retici Metinler Test 2 .......................................................................................................................................... 466 - 469 Co ku ve Heyecanı Dile Getiren Metinler Test 3 ................................................................................................... 470 - 472 Olay Çevresinde Geli en Türler Test 4 ................................................................................................................... 473 - 477 Milli Edebiyat Dönemi Genel Özellikleri Test 5 ....................................................................................................... 478 - 481 Milli Edebiyat Dönemi Sanatçılar ve Yapıtları Test 6-7-8-9-10 .............................................................................. 482 - 501 Milli Edebiyat Dönemi (Karma) Test 11-12-13-14-15-16 ....................................................................................... 502 - 518 10. BÖLÜM CUMHUR YET DÖNEM TÜRK EDEB YATI Ö retici Metinler Test 1-2-3-4 ................................................................................................................................ 521 - 534 Co ku ve Heyecanı Dile Getiren Metinler Test 5-6-7-8-9-10-11-12 -13-14-15-16-17-19-19-20-21-22-23-24-25..................... 535 - 613 Olay Çevresinde Geli en Metinler (Anlatmaya Ba lı Metinler) Test 26-27-28-29 -30-31-32-33-34-35-36-37-38 ..................... 614 - 663 Olay Çevresinde Geli en Metinler (Göstermeye Ba lı Metinler) Test 39-40-41-42-43 .......................................... 664 - 682 Cumhuriyet Dönemi Genel Özellikleri Test 44-45 .................................................................................................. 683 - 688 Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı (Karma) 46-47-48-49-50-51-52-53-54-55-56-57 .......................................... 689 - 736 Güzel Sanatlar ve Edebiyat / Bölüm – 1 11 TEST GÜZEL SANATLAR VE EDEB YAT 1. Edebiyatın malzemesi söz ve yazı; ressamınki _ _ _ _ _ ; mimarın ta ve demir; müzisyeninki _ _ _ _ _ _. 4. Bu cümlede bo bırakılan yerlere a a ıdakilerden hangisi getirilmelidir? 1 Edebiyat, resim, heykel, hat, minyatür gibi insanda co ku ve hayranlık uyandıran sanatlara _ _ _ _; deneyim, beceri ve ö renimle insanların gereksinimlerini kar ılamak amacıyla yapılan i lere _ _ _ _ denir. Bu parçada bo bırakılan yerlere a a ıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) ta , demir – nota, sestir B) nota, ses – boya, fırçadır A) edebi sanat – kültür C) boya, fırça – söz, yazıdır B) güzel sanat – zanaat D) söz, yazı – nota, sestir C) kültür – edebi sanat E) boya, fırça – nota, sestir D) güzel sanat – edebi sanat E) zanaat – güzel sanat 2. A a ıdakilerin hangisinde güzel sanatların farklı iki koluna yer verilmi tir? 5. Edebiyat, sese ve söze biçim veren fonetik sanatlardan biridir. Buna göre a a ıdakilerden hangisi, fonetik sanatlardan biri kabul edilir? A) Edebiyat – müzik B) Resim – heykel A) Resim C) Dans – tezhip B) Tiyatro D) Müzik D) Opera – dans C) Minyatür E) Sinema E) Minyatür – kabartma 6. 3. Güzel sanatlar içinde yer alan edebiyat, yazıya ve söze; _ _ _ _, sese; resim, kullandı ı renklere; _ _ _ _, ya anılan mekana güzellik vermeyi amaç edinir. Bu cümlede bo bırakılan yerlere a a ıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) minyatür – müzik B) opera – resim C) müzik – bale D) dans – minyatür E) müzik – mimari nsanın güzellik kar ısında duydu u heyecanı uyandırmak için ortaya koydu u yaratıcılı a _ _ _ _; deneyim, beceri ve ö renimle insanların gereksinimlerini kar ılamak amacıyla yapılan i lere _ _ _ _ denir. Bu parçada bo bırakılan yerlere a a ıdakilerden hangisi gelmelidir? A) zanaat – sanat B) sanat – zanaat C) edebiyat – sanat D) zanaat – edebiyat E) güzel sanatlar – edebiyat Bölüm – 1 / Güzel Sanatlar ve Edebiyat 12 7. A a ıdakilerden hangileri, aynı türden sanat dalına aittir? 12. A a ıdaki seçeneklerin hangisinde güzel sanatların farklı iki koluna yer verilmi tir? A) Minyatür – tezhip B) Hat – opera A) Tiyatro – müzik C) Bale – müzik D) Edebiyat – sinema B) Tiyatro – sinema C) Kabartma – minyatür E) Bale – heykel D) Heykel – mimari E) Opera – dans 8. A a ıdakilerden hangileri, fonetik sanatlar içerisinde kabul edilir? A) Müzik – minyatür B) Sinema – resim 13. Yakup Kadri’nin “Yaban” adlı romanının incelenmesinde ba kahraman Ahmet Celal’in iç dünyası yansıtılırken psikolojiden, yazarın etkilendi i akımlar ve esere yansıttı ı dünya görü ü belirlenirken felsefeden, eserin yazıldı ı dönem incelenirken tarih biliminden yararlanılır. Bu parçada vurgulanmak istenen dü ünce, a a ıdakilerden hangisidir? C) Opera – sinema D) Edebiyat – müzik E) Edebiyat – dans A) Yakup Kadri’nin nasıl bir roman yazarı oldu u B) Bazı bilim dallarının edebiyattan farklı kabul edildi i 9. Duygu, dü ünce ve hayallerin dil aracılı ıyla güzel ve etkili bir biçimde anlatılmasına _ _ _ _ denir. Bu cümlede bo bırakılan yere a a ıdakilerden hangisi, getirilmelidir? A) zanaat B) sanat C) edebiyat D) güzel sanatlar E) minyatür 10. A a ıdakilerden hangisi, plastik sanatlardan biri de ildir? A) Tiyatro B) Tezhip D) Resim C) Kabartma E) Heykel C) Edebiyatın ve edebi eserlerin di er bilim dallarıyla ili kili oldu u D) Edebiyata, tarih biliminin daha yakından etki etti i E) Felsefe gibi bütün bilim dallarının edebiyatı etkiledikleri 14. Resim, heykel, müzik, edebiyat güzel sanatlardan bazılarıdır. Plastik sanatlar ve fonetik sanatlar güzel sanatların türlerindendir. Onların bu ekilde sınıflandırılmasındaki temel unsur, kullandıkları malzemedir. Çünkü her sanatkâr, güzellik duygusunu kendi sanatının malzemesiyle anlatır. Bu farklılı a ra men güzel sanatların amaçları, kaynakları aynıdır. Bu parçadan hareketle güzel sanatlarla ilgili a a ıdakilerden hangisi söylenemez? A) Bazı ayrımlar olsa da amaçları ve kaynakları aynıdır. B) Sanatçılar, güzellik duygusunu kendi sanat malzemesiyle anlatır. 11. A a ıdakilerden hangisi, ritmik sanatlardan biri de ildir? A) Bale B) Dans D) Minyatür C) Opera E) Sinema C) Müzik, edebiyat, resim, güzel sanatlardan birkaçıdır. D) Plastik sanatlarda sanatçı fonetik ve ritmik seslere önem verir. E) Güzel sanatların sınıflandırmaya tabi olu larında kullanılan malzeme etkilidir. Güzel Sanatlar ve Edebiyat / Bölüm – 1 13 15. Güzel sanatlar içinde yer alan edebiyatın, insanın duygu, dü ünce ve davranı ları üzerinde duran tarih, psikoloji, felsefe gibi bilim dallarıyla kar ılıklı bir ili kisi vardır. Çünkü sanatçı sosyal bir çevrede yaar; eserini ortaya koyarken bu çevreden etkilenir. 17. A a ıdaki seçeneklerin hangisinde üç farklı sanat dalı bir arada verilmi tir? A) Resim – edebiyat – bale B) Heykel – minyatür – müzik Bu parçadan hareketle edebiyatın di er bilim dallarıyla ili kisinin temel sebebi olarak a a ıdakilerden hangisi söylenebilir? C) Opera – bale – edebiyat D) Müzik – edebiyat – sinema E) Kabartma – heykel – minyatür A) Edebiyatın güzel sanatlardan biri oldu u B) Tarih, felsefe gibi bilim dallarının insanı derinden etkiledi i C) nsanın sosyal bir çevrede ya adı ı ve ondan etkilendi i 18. A a ıdaki sanat dallarının hangisinde fonetik sanatlardan da yararlanılır? D) Edebiyatın di er bilim dallarından üstün olduu A) Heykel E) Güzel sanatların eskiden beri birbirini etkiledi i B) Kabartma D) Minyatür C) Resim E) Tiyatro 19. Bir sanat eserini, zanaat ürününden ayıran temel ölçüt a a ıdakilerin hangisidir? 16. nsanın yaratılı ından kaynaklanan ve onun hayatını ekillendiren en temel unsurlar güzel ve güzelliktir. Güzellik, insanı derin bir hayranlık içinde bırakabilir. nsan ruhunun güzele ve güzelli e olan yöneli i, insanı, içinde ya adı ı tabiatı, hayatı ve varlıkları yeni bir biçim ve düzen içinde yeniden olu turmaya yöneltir. te buna sanat denir. Sanat, insanın güzellik kar ısında duydu u heyecanı ve hayranlı ı uyandırmak için ortaya koydu u yaratıcılıktır. A) Güzellik ve özgünlük B) nsana yarar sa lama C) Geleneksel yöntemler kullanma D) Seri olarak üretilebilme E) Deneyim gerektirme 20. Bu parçadan güzel sanatla ilgili olarak a a ıdakilerden hangisi çıkarılamaz? ll. nsanın duyarlılı ını geli tirip zenginle tirir. lll. nsanda ortaya koydu u üründe kullanı lılık ve yarar gözetme bilinci olu turur. A) Sanat, güzellik kar ısında heyecan uyandırmak için ortaya konulan yaratıcılıktır. lV. nsanın duygu ve dü ünce dünyasını geli tirir. V. Bireylerin, yarattıkları estetik de erler etrafında birle mesini ve bu de erleri payla masını sa lar. B) Güzel ve güzellik, insan hayatını ekillendiren temel unsurlardır. C) nsanın güzele ve güzelli e yöneli i hayatı yeni bir düzen içinde olu turmaya yöneltir. 1.E l. nsanın estetik olanı algılamasını ve güzel olana yönelmesini sa lar. D) nsan güzellik kar ısında derin bir hayranlık içinde kalabilir. Yukarıda numaralanmı cümlelerin hangisinde sanatın insan ve toplum ya amına yaptı ı katkılara yönelik bir bilgi yanlı ı vardır? E) Sanatın her dalı, edebiyatı her zaman güzel ve olumlu yönde etkiler. A) l. 2.C 3.E 4.B 5.D 6.B 7.A 8.D 9.C 10.A 11.D 12.A B) ll. 13.C 14.D C) lll. 15.C 16.E D) lV. 17.A 18.E E) V. 19.A 20.C Bölüm – 1 / Güzel Sanatlar ve Edebiyat 14 TEST GÜZEL SANATLAR VE EDEB YAT 1. Sanat yapıtıyla insanları sıkmadan dünyada geli en tüm olaylar hakkında bilgi verebiliriz. Sanat, bizim do rudan do ruya dünyayla olan estetik, etnik, siyasi de er ilintimizi yönlendirir. Bir resme bakan, bir sergiyi gezen kimse, dünyaya sanatçı gözüyle bakmaya, sanatçının ya am kar ısında tavrı neyse o tavrı takınmaya ba lar. Sanatın _ _ _ _, insanların ya antıları ve i i üstüne kuruludur yani sanatın bu i levi, ki inin kendi ya amı ile bir olay, bir olgu, bir etkile im sırasında bir ili ki kurulmasına dayanır. 3. 2 Geleneksel sınıflandırmada maddeye biçim veril ll lerek olu turulan iki ya da üç boyutlu ürünler, hareket sanatları arasında yer alır. Sesin ve sözün lll biçimlendirilmesiyle olu turulan, ham maddesi ses ve sözcük olan, akla ve kula a hitap eden ürünler, fonetik sanatlar arasında yer alır. Hareketin Bu parçada bo bırakılan yere a a ıdakilerden hangisi getirilmelidir? lV biçimlendirildi i fonetik sanatlara özgü ögeleri de içeren ürünler dramatik-ritmik sanatları olu turur. A) e itsel i levi V B) kültürel i levi C) ileti imsel i levi Bu parçadaki numaralanmı yerlerin hangisinde bilgi yanlı ı vardır? D) haz verme i levi A) l. B) ll. C) lll. D) lV. E) V. E) kullanıma elveri li olma i levi 4. A a ıdaki açıklamalardan hangisi, ayraç içinde verilen sanat türüyle ili kilendirilemez? A) Dil malzemesinden yararlanılan sanat dalıdır. (edebiyat) 2. B) Üç boyutlu hacim sanatları arasında yer alır. (heykel) Sanat ve zanaatın kar ıla tırıldı ı a a ıdaki cümlelerin hangisinde bilgi yanlı ı vardır? C) nsan bedeninin hareketleri ve dilden yararlanılarak bir öykünün anlatıldı ı sanatlar arasındadır. (resim) A) Sanatçı, sanatsal eylemini ekonomik olarak sa layaca ı faydayı hasaplayarak gerçekle tirirken zanaatkâr, bu eylemi kendisine özgü bir eyi ortaya çıkarma kaygısıyla gerçekle tirir. D) ç ve dı mimariyle mekan tasarımı ve düzenlenmesiyle ilgili sanatlardandır. (mimari) E) Bir eni ve bir boyu olan, duvar üzerine uygulanan sanatlardandır. (kabartma) B) Sanat ürününün amacı, estetik haz yaratmaktır; zanaat ürününde ise amaç faydadır. C) Sanat eserinde özgünlük ve yaratıcılık öne çıkarken zanaat ürünlerinde ustalık öne çıkar. D) Zanaatkâr, bütün becerisini usta-çırak ili kisi içinde, taklit yoluyla kazanırken sanatçı, ürününü içe do mayla gerçekle tirir ve eseri taklit de il özgündür. E) Sanat ürünü tektir ve benzeri yoktur, zanaat ürününde ise kullanıma elveri li olmak önemlidir. 5. Dil ile ilgili olarak a a ıdakilerden hangisi söylenemez? A) Dilin bütün metinlerde ortak bir i levi vardır. B) Dil, toplumun kültürünü olu turur. C) Dil, toplumun kültürünü yansıtan bir araçtır. D) Dil, insanların dü üncelerini geli tirir. E) nsan, dı dünyayı dil ile algılar. Güzel Sanatlar ve Edebiyat / Bölüm – 1 6. 15 l. Sanat eseri, insanın kendini anlatma biçimlerinden biridir. 9. ll. Sanat eseri, insanın ihtiyaçlarından do mu ; onunla birlikte var olmu tur. A) Kültürü olu turan ürünlerden bir bölümü, dil ile olu turulur. lll. Sanat eseri, insanın günlük ya amını kolayla tırıcı bir i leve sahiptir. B) Gelenek ve görenekler, dilin kullanılmasıyla olu ur. lV. Sanat eseri, yaratıcısının dünyaya bakı ını ve yorumunu yansıtır. C) Dil, geçmi kültür ya antısından ba ımsız geliir. V. Sanat eseri, tektir ve bir benzeri yoktur. D) Dil, kültürün aynasıdır. Sanat eseriyle ilgili yukarıdaki numaralanmı cümlelerin hangisinde bilgi yanlı ı vardır? A) l. 7. B) ll. C) lll. D) lV. E) V. Edebiyatçı, sözcükleri dilin genel kullanımındaki anlamlarından uzakla tırır. Dı dünyadan aldıı gerçekli i, kendi iç dünyası, birikimi, duygu ve dü ünceleriyle yeniden olu turur. Onun yazdı ı metin, her ne kadar bu dünyayı anlatsa da aslında bir kurmacadır. Onun amacı, ö retmek de il; sezdirmek ve hissetirmektir. Böyle oldu u için de her edebî metin, herkeste farklı ça rı ımlar uyandırabilir, herkese ayrı eyler hissettirebilir. A a ıdakilerden hangisi, “dil-kültür” ili kisiyle ilgili ula ılabilecek yargılardan biri de ildir? E) Dil ve kültür birbirini etkileyerek geli ir. 10. l. Tiyatro ll. Bale lll. Sinema lV. Edebiyat V. Müzik Yukarıdakilerden hangileri, fonetik sanatlardır? A) l ve ll. Bu parçadan yola çıkarak a a ıdakilerden hangisi söylenemez? A) Edebi metinlerde sözcüklerin ça rı ım güçlerinden yararlanılarak dü sel bir ortam olu turulur. B) Sanatçı, gerçe i hayalleriyle yo urup eserlerine yansıtır. C) Bir roman ya da oyundan herkes farklı anlamlar çıkarabilir D) Ö retici metinlerde de sanatsal metinlerde de dil, aynı i levde kullanılır. E) Sanatçı, var olana kendi dünya görü ünü katabilen ki idir. 8. A a ıdakilerden hangisi, edebî bir metin olabilir? A) iir inceleme yöntemlerini anlatan bir metin B) Do u Anadolu’nun iklim özelliklerini aktaran bir metin C) Millî Edebiyat Dönemi’nin sanat ilkelerini açıklayan bir metin D) Aydın insanın do a kar ısındaki anlatan bir metin a kınlı ını E) Peribacalarının olu um sürecini anlatan bir metin. B) l ve lll. D) lll ve V. C) ll ve V. E) lV ve V. 11. (l) Edebî metinler, hayalden ne kadar uzakla ırsa o kadar yetkin olur. (ll) Bu metinler gerçek anlam bakımından zengindir. (lll) Sözcükler ve sözcük grupları metin içerisinde farklı anlamlar üstlenir. (lV) Bu nedenle metinler, anlam bakımından zenginle ir. (V) Tek anlamları bulunmaz, okuyucunun bilgisi, görgüsü, psikolojik durumuna göre yeniden anlamlandırılır, yorumlanır. Bu parçada numaralanmı cümlelerin hangilerinde edebî metinlerle ilgili yanlı bilgi verilmi tir? A) l ve ll. B) ll ve lV. D) lll ve V. C) ll ve V. E) lV ve V. 12. Her edebî metnin – özellikle olay ve durum metinlerinin – önemli unsarlarından biri de yerdir. Olaylar, bir mekânda ortaya çıkar ve o mekânın izlerini ta ır. Böylece _ _ _ _ edebiyat üzerinde etkili olur. Bu parçada bo bırakılan yere a a ıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) psikokoji B) sosyoloji D) felsefe C) tarih E) co rafya Bölüm – 1 / Güzel Sanatlar ve Edebiyat 16 13. Sosyoloji, toplumu inceleyen bir bilim dalıdır. Sosyolojinin amacı; toplumların yapısını, geli imini, de i imini ara tırmak, yapılan ara tırma ve açıklamaların ortaya çıkardı ı bilgilere dayanarak genellemeler yapmaktır. Kısaca sosyoloji toplumun bütünüyle ilgilenir, di er bilimlerle ba lantı içindedir. 16. A a ıdakilerden hangisi, güzel sanatlar için söylenemez? A) Güzel sanatların amacı, insanlara fayda sa lamaktır. Bu parçaya göre sosyoloji, a a ıdaki edebî eserlerden hangisiyle ilgilenmez? B) Güzel sanatlar, insanı etkiler. C) Güzel sanatlar, yüzyıllardan beri vardır. D) Güzel sanatlar, insanı en güzel ekilde anlatmak için çabalar. A) Fransız htilali’ni konu alan bir eser B) Köylü - a a çatı masını anlatan bir eser E) Güzel sanatların her dalı, farklı malzeme kullanır. C) Kurtulu Sava ı’nı ele alan bir eser D) Baharın güzelliklerini aktaran bir eser E) Kırsal kesimdeki geçim sıkıntısını konu alan bir eser 14. Sanat eseri, de erini ve anlamını sadece onu ortaya çıkaran ki iden almaz. Eser, hitap etti i ki ilerce de tekrar tekrar anlamlandırılır. Çünkü sanat eseri, akıldan çok ruha hitap eder; ça rı ım ve sezgilere dayanır. Biri size bu eseri yazarken öyle dü ündüm ve hissettim, sen de öyle hissedeceksin, dese ne kadar sıkıcı olurdu? Acaba kaç ki inin sanatla ilgisi kalırdı? 17. Sanatta yeni olmak, ba kalarının yaptı ını yapmamızı gerektirmez. Taklit, bir aldanmadır; sanatçının ve sanatın da dü manıdır. Belki bir geçici özenme olarak kabul edilebilir. ekil, benlikten çıktı ı gibi kalbin yolunda ve duyguların özen kazandırdı ı yolda olmalıdır. Bu parçada sanatın hangi yönü vurgulanmı tır? Bu parçada vurgulanmak istenen, a a ıdakilerden hangisidir? A) Yo unlu u B) Derinli i C) Özgünlü ü D) Etkileyicili i E) Akılcılı ı A) Her okur, eserden kendi dünyasına göre bir anlam çıkarır. B) Yazar, okurlarını yönlendirmeli, onlara yol göstermelidir. C) Kalıcı eserler, farklı anlamlar içeren özgün metinlerdir. D) Sanat eseri, kurguya dayanır; ondan gerçeklik beklenmez. E) Bir eseri de erli kılan, sonraki ku aklara seslenebilmesidir. 15. A a ıdakilerden hangisi, “sanat” ile “zanaat” arasındaki farklardan biri de ildir? 18. Sanat, kurtarıcıdır. Hayatta olanları daha fazla güzelle tirir. lk bakı ta dikkatimizi çekmeyen birçok eyi bize göstererek sevindirir. Bizi hayata ba lar. nsanın dostu olur, insanı ahlaklı olmaya yöneltir. ç huzur ve saadet verir. Ruhumuzu çevreleyen günlük tasarımlarımızı, çıkarlarımızı yok eder. Bizde güzellik zevki uyandırarak kendimizi a mamızı sa lar. nsanları birbirine yakınla tırır. Bu parçadan sanatla ilgili olarak a a ıdakilerden hangisine ula ılamaz? A) Zanaat yapıtındaki parasal beklenti sanat yapıtında yoktur. B) Sanat yapıtı tektir, zanaat eseri birden çoktur. A) Ya amı daha da ya anır kılmaya yaradı ına C) Sanat eseri estetiktir, zanaat eseri fayda amaçlıdır. B) nsana kimi sıkıntılarını unutturdu una D) Sanat yetene i do u tan gelir, zanaat becerisi sonradan kazanılır. D) Gelecekle ilgili do ru kararlar almamızı sa ladı ına C) Toplumu kayna tırıcı bir rolü oldu una E) Sanat bilimle ili kilidir, zanaatın bilimle ili kisi yoktur. 1.A 2.A 3.C 4.C 5.A 6.C 7.D 8.D 9.C E) Günlük sıkıntıları ortadan kaldırdı ına 10.E 11.A 12.E 13.D 14.A 15.E 16.A 17.C 18.D Co ku ve Heyecanı Dile Getiren Metinler / Bölüm – 2 19 TEST R VE Z HN YET 1. A a ıdaki dizelerden hangisi, döneminin siyasî ve sosyal zihniyetini yansıtmaktadır? A) Biliyorum a ka kimse yok A kın karanlık metali So uyor yüre imin derinliklerinde A klarım, arkada larım, dostlarım çimi sızlatacak kimse kalmadı içimde B) imdi kalsın uyanmak terli yastıklara 2. 1 Ölçü ve uya a airaneli e kar ı çıkarak ezilen, horlanan küçük insanların dünyasını, be enilerini yansıtmayı amaçlamı tır. iirlerinde gündelik ya am dile gelir. Ortalama insanın duyguları, dü ünceleri, sokaktaki adamın davranı ları ço u kez abartılarak bütün süslerden arınmı bir dille yansıtılır. A a ıdakilerden hangisi, bu parçada iir anlayı ı dile getirilen airin iirleriyle benzerlik gösterir? A) Sokaktayım, kimsesiz bir sokak ortasında Kalsın takılıp gitmek bir bulut kanadına Yürüyorum arkama bakmadan yürüyorum Güz olunca gözlerimize dolan mevsim Yolumun karanlı a karı an noktasında El de medik a klar burada kalsın Sanki beni bekleyen, bir hayal görüyorum C) Gariplik ba ka, yolculuk ba ka B) Montör Sabri ile Bu teller i te telgraf telleridir Daima geceleyin ve daima sokakta Kim bilir neler geçer telin içinden Ve daima sarho konu uyoruz Ya benim içimden geçenleri kim bilir O her seferinde eve geç kaldım diyor Gariplik ba ka, yolculuk gene ba ka Ve her seferinde kolunda iki okka ekmek D) Aruz sizin olsun, hece bizimdir C) Susuzdu, suya de di dudaklarım seni sevdim Halkın söyledi i Türkçe bizimdir Mevsim kirazlardan, eriklerden geçti yaza döndü Leyl sizin olsun, eb sizin, gece bizimdir Yitik ceren arayı arayı anasını buldu De ildir bir mana üç ada muhtaç Adın ölmezlendi bir a ız da benden geçerek Soludum, üfledim, yaprak pırpırlandı a ustos dindi E) Dükkanlar sandal sandal sokakta Demirli gözlerine Çırpınıyor martıları tentenin Yüzlerce parmaklı ellerin Avuçlarımın güne li kınında D) Neden sonra buldum o kaçakçı ma arasını Gözlerim kama ınca senden Ölüm belki sularından kaçırdı ım O lo suda yıkanmaktır Duydukça yosundan ye il Kulaç attıkça mavi E) Karadutum, çatal karam, çingenem Nar tanem, nur tanem, bir tanem A aç isem dalımsın salkım saçak Petek isem balımsın a ulum Günahımsın, vebalimsin Bölüm – 2 / Co ku ve Heyecanı Dile Getiren Metinler 20 3. bir elmanın armuda dönü ebildi i yıllardı sokakların bir kahkahayla kırılıp a ladı ı yıllar askere giden delikanlının hüznü gibiydi sevi meler teskere almı bir delikanlının gözleri vardı yataklarda ters dönmü bir tırna ın a rısını duyardık konu urken Yüre imi geni letti im zaman Cemile bana sı sın Ben onun göklerinden biraz fazlayım O bana sı sın susmu bir ku rengi o kahverengi foto raflarda Yalnızlık ondan gitsin, kötü mü dedim yarım bıraktırılmı bir iirden söz ederlerdi Gitmezse ne yapsın, kötü mü dedim bıçaklanmı bir komiserden söz edercesine Ben neyin nesiyim ki ve herkes neyin nesi suyu kimse suçlayamazdı Alı amıyorsak birbirimize su, çok çözümlü bir cebir sorusu bir kedi ansızın kendi kendini tırmalardı bir elmanın armuda dönü ebildi i yıllardı bir di doktoru bütün di lerini çekerek ölebilirdi yani o kadar zor bir zamandı Sevemiyorsak birbirimizi Demem ki bir ben mi kaldım Kurtulu ’ta üç kı ne demek herkesin saati vardı ve ölüm arta kalandı Birinde portakallar dondu biri fıkra anlattı mı -açık saçık bir eydi- Birinde ipler dondu pencereden pencereye biri fıkra anlattı mı -abartısız gülü ülürdü- Birinde ya am dondu ve soldu soluk bir serinlik serilirdi ortalı a! Bu dizelerin yansıttı ı iir anlayı ıyla ilgili olarak a a ıdakilerden hangisi söylenemez? A) iir kitlelere seslenme ve onları harekete geçirme gibi bir i leve sahip olmalıdır. B) Bir iirin iir olup olmadı ını belirleyen ölçüt, estetik de eri olmalıdır. C) mgeye önem verilmeli, söz metaforlarından yararlanılmalıdır. D) Bireyin iç dünyası ve bunalımları, estetik bir dille iirle tirilmelidir. E) Ölçü, uyak ve belli bir nazım birimi kullanma zorunlulu u hissedilmemelidir. 4. 5. Çıktım u alemi seyran eyledim Açılmı baharı gülü da ların Sökülmü bendleri cu u yenilmez Ça layuban akar seli da ların Yi it atına binmese yakunur Seniha’yı koydular ol solgunlu a O istedi ve oldu Her otelden bir mektup Dünyada sanki çok emsiye bozuldu Gittim ki yeti emedim Döndüm ki yeti emedim Her otel bir oteli bir gül gibi do urdu Canım a rıdı gün gün Küçüldü küçüldü küçüldü Göz suyumda bütün oteller Bu iir, biçim ve içerik özellikleri bakımından a a ıdaki iir geleneklerinden hangisine özgü niteliklere sahiptir? Yüre inde olan elbet çekinür Kar ya ar da dört kö esi yekinür A) I. Yeni iiri Yol vermez a maya yeli da ların B) Toplumcu gerçekçi iir Bu dörtlükler, a a ıdaki edebî dönemlerden hangisine özgü niteliklere sahiptir? A) Halk edebîyatı B) Destan dönemi C) Divan edebîyatı D) Millî edebîyat E) Fecriâti edebîyatı C) Milli edebîyat zevk ve anlayı ını dile getiren iir D) Öz iir E) II. Yeni iiri