Kardiyopulmoner Resüsitasyonda Havayolu Sağlama Yöntemleri

Doç. Dr. Onur POLAT
Bu Ünitede;
 Havayolu Tıkanıklığı
 Havayolu Tıkanıklığının Tanınması
 Havayolu Açma Yöntemleri
 İleri Havayolu Sağlama Yöntemleri
 Laringeal Maske (LM)
 Kombitüp
 Trakeal Entübasyon anlatılacaktır.
Öğrenim Hedefleri;
• Havayolu tıkanıklığının nedenleri ve ne şekilde havayolunun
açılabileceğini
• Havayolunu açma manevralarını
• Hasta için uygun airway seçimini ve nasıl yerleştirileceğini
• İleri havayolu sağlama yöntemlerini
• Laringeal maske kullanımını
• Kombitüp kullanımını
• Endotrakeal entübasyon tekniğini öğreneceksiniz.
Giriş
Havayolu tıkanıklığı ve solunum sorunları bazen
kardiyak arrestin altta yatan nedeni olabilirken,
bazen ise resüsitasyon işlemleri sırasında baş
edilmesi gereken bir sorun halindedir.
Havayolunun
kontrolü
resüsitasyon
esnasında
hayati öneme sahiptir.
Hayati organların perfüzyonunun devamı ne kadar
önemli ise oksijenizasyonu da en az o kadar
önemlidir.
Giriş
Spontan
dolaşımın
yeniden
başlaması
için
göğüs kompresyonları ile kalbin perfüzyonu
esnasında gerekli oksijenin kalbe sağlanması
şarttır.
Bu nedenle resüsitasyon işlemleri sırasında
yeterli
olacak
kadar
sağlanması gereklidir.
solunum
işlemlerin
Havayolu Tıkanıklığı
Havayolu tıkanıklığı farklı seviyelerde ve farklı
ciddiyette gözlenebilir. Bilinci kapalı olan hastada
kurtarıcının ilk kontrol etmesi gereken nokta
havayolunun açıklığıdır.
Bilinci kapalı olan hastada yaygın kanı olarak dilin
faringeal yüze doğru yer değiştirmesi ile havayolu
tıkanıklığı gelişebilmektedir. Ancak bu duruma ek
olarak yumuşak damak ve epiglotun da havayolu
tıkanıklığına katkıda bulunduğu gösterilmiştir.
Havayolu Tıkanıklığı
Bunların yanında kusma, kanama, yabancı
cisim aspirasyonu, travma gibi farklı nedenler
de havayolu tıkanıklığına neden olabilir.
Laringospazm
ve
bronkospazm
da
alt
havayolu tıkanıklığı ile sonuçlanabilir.
Anaflaksiye sekonder olarak gelişen havayolu
ödemi ani ve hayati havayolu tıkanıklarına
neden olabilir.
Havayolu Tıkanıklığı
Şekilde: Havayolunun dil
ve
epiglot
kapanması
havayolu
havayolu
tarafından
ve
manevrası
üçlü
ile
tıkanıklığının
açılması yer almaktadır.
Havayolu Tıkanıklığının Tanınması
Temel yaşam desteği bölümünde etraflı şekilde
incelendiği gibi kritik her hastada “Bak-DinleHisset” yaklaşımı sergilenmelidir.
Buna göre göğüs kafesi
ve
karın
hareketlerine
bakılarak solunum varlığı
kontrol edilmelidir.
Havayolu Tıkanıklığının Tanınması
Ağız ve burundaki havanın pasajından dolayı
oluşan sesler ile solunum varsa ek seslerin olup
olmadığı dinlenmeli ve hissedilmelidir.
Yardımcı solunum kaslarının çalışması hastanın
solunum güçlüğü içinde olduğunu düşündürecek
önemli bulgudur.
Yine gürültülü ve hırıltılı bir solunum üst havayolu
ile ilgili muhtemel bir sorun olduğunu düşündürür.
Havayolu Açma Yöntemleri
Üçlü havayolu manevrası havayolunun açılması
için en sık kullanılan yöntemdir.
Kurtarıcı eliyle hastanın alnını kavrayarak başa
ekstansiyon pozisyonu verir ve diğer eli ile çeneyi
bir miktar yukarıya kaldırır.
Bunun yanında “Jaw Thrust” manevrasında ise
kurtarıcının
mandibulanın
işaret
ve
köşesine
diğer
yerleştirilir
parmakları
ve
mümkün olduğu kadar yukarıya kaldırılır.
çene
Havayolu Açma Yöntemleri
Bu manevra sayesinde dil ve ağız içi yapılar
farinks duvarından uzaklaştırılmış olur ve üst
havayolu tıkanıklığı ortadan kaldırılır.
Havayolu Açma Yöntemleri
Servikal
travması
ekstansiyona
olan
getirilmemesi
hastalarda
mutlak
başın
olan
bir
kuraldır.
Bu şekilde muhtemel bir servikal dislokasyon ve
ileri yaralanma engellenmiş olur.
Bu şekilde travma sonrası resüsitasyon ihtiyacı
gösteren bir hasta ile karşılaşıldığında hastanın
baş, boyun, göğüs ve lomber bölgesi mümkün
olduğunca nötral pozisyona alınmalıdır.
Havayolu Açma Yöntemleri
Bu hastalarda etkin bir havayolu sağlanması
için Jaw Thrust manevrası faydalıdır, ancak her
hastada başarılı olmak mümkün olmayabilir.
Bu durumda yardımcı ya da ek malzemeler
kullanılmalıdır.
Orofaringeal ya da nazofaringeal tüp ya da bir
başka deyişle airway’ler bu amaçla en sık
başvurulan ek aletlerdir.
Havayolu Açma Yöntemleri
Orofaringeal airwayler farklı büyüklüktedirler.
Bu nedenle farklı yaş gruplarındaki çocuklarda
ve
farklı
büyüklüklerdeki
airwayler kullanılmalıdır.
hastalarda
farklı
Havayolu Açma Yöntemleri
Doğru büyüklükteki airway seçimi
başarılı
bir
kesinlikle
airway
havayolu
gereklidir.
seçimi
için
için
Doğru
kolay
bir
yöntem söz konusudur.
Hastanın
ön
arasındaki
dişleri
mesafeyi
ile
çene
karşılayan
airway o hasta için uygun olarak
kabul edilir.
Orofaringeal Airway Yerleştirilmesi
Havayolu Açma Yöntemleri
Hastada
faringeal
refleksler
varsa
hasta
muhtemelen orofaringeal airwayin tolere edilmesi
mümkün olmayabilir.
Bu
durumda
nazofaringeal
airway
kullanımı
faringeal refleksleri aktivite etmeyeceği için uygun
olabilir. Nazofaringeal airway kullanımı özellikle
maksillofasiyal
travması
olan
hastalarda
yaralanmayı arttırabileceği endişesinden dolayı
tartışmalıdır.
Nazofaringeal Airway Yerleştirilmesi
Havayolu Açma Yöntemleri
Kritik her hastada mutlaka ek oksijen uygulaması
unutulmamalıdır.
havadaki
oksijen
Basit
yöntemler
oranını
%
50
ile
solunan
seviyesine
çıkartmak mümkündür. Bu şekilde hastaya ihtiyacı
olan kritik oksijen sunumu sağlanmış olacaktır.
Hastaların havayolunun temizlenmesinde ulaşımı
mümkün ise aspiratör kullanımı tercih edilebilir.
Böylelikle
etkin
bir
şekilde
temizlenmesi mümkün olur.
üst
havayolunun
İleri Havayolu Sağlama Yöntemleri
Kardiyopulmoner
esnasında
resüsitasyon
kullanılan
yöntemleri
arasında
daha
işlemleri
ileri
havayolu
laringeal
maske,
kombitüp ve trakeal entübasyon sayılabilir.
Farklı
eğitim
uygulayıcılar
ve
için
beceri
bu
seçenekler sağlayabilir.
üç
seviyesindeki
yöntem
farklı
Laringeal Maske “LM”
1981 yılında Dr. Brain tarafından dizayn edilmiş
olan laringeal maske son yıllarda özellikle anestezi
ve aracılıklı işlemlerde elde edilen en büyük
ilerlemelerden birisidir.
LM ile endişeler özellikle hastaların kusmaları
sırasında
yeterli
mümkün
olamaması
yanında
bir
kurtarıcıların
havayolu
korumasının
noktasındadır.
ellerin
boş
Bunun
kalmasını
sağlaması ile yüz maskesinden daha üstün olduğu
bir gerçektir.
Laringeal Maske “LM”
LM
yerleştirilmesi
kolay
olarak
kabul
edilen
bir
havayolu cihazıdır. LM eliptik şişirilebilen bir bölüme
sahip olan uç kısmı trakeal tüpe benzeyen bir yapı ile
devam eder.
LM yerleştirildikten sonra göğüs kompresyonlarına ara
verilmeksizin devamlı olarak resüsitasyona devam
edilmelidir.
Laringeal Maske “LM”
A. LM’yi nazik olarak hastanın ağzından içeri doğru
sokunuz.
B. Bir kılavuz parmak kullanmak işlemi daha kolay
hale getirebilir, direnç hissedene dek LM’yi itiniz.
C. LM’nin kafını şişiriniz ve uygun yerleşimini hava
kaçağının olmaması ve yeterli solunumun varlığı ile
teyit ediniz.
Not: LM’nin yerleştirilmesi trakeal entübasyondan
daha kolay ve başarı oranı daha yüksektir. Hastaların
% 70-98 kadarında etkin bir solunum sağlanmıştır.
Laringeal Maske Yerleştirilmesi
Laringeal Maskenin Doğru Yerleştirilmiş Hali
Kombi Tüp
Kombitüp dil üzerinden körlemesine ilerletilen,
iki lümenli bir tüptür.
Kombi Tüp
Distal açıklığı iki yerde sonlanabilir.
Sıklıkla özefagusa yönlenir ve hemen üstünde
bulunan kafın şişirilmesi ile özefagusun tıkanması
sağlanır.
Seyrek de olsa distal uç trakeaya girer ki bu
durum esas itibarı ile başarılı bir entübasyon
olarak da değerlendirilebilir. Tüp yerleştirildikten
sonra her iki kaf da hava ile şişirilir ve önce distal
uçtan hasta havalandırılmaya çalışılır.
Kombi Tüp
Şekilde: Büyük olasılıkla
distal
uç
özefagusa
yönlenecek ve proksimal
açıklıktan solutulacaktır.
İki
kafın
kaçak
da
ve
riskinin
indirgenmesi
önemlidir.
şişirilmesi
aspirasyon
en
aza
için
Kombi Tüp
Kombitüp son derece rijid bir cihazdır ve havayolu
travması oluşturma riski her zaman vardır.
LM bu anlamda kullanımı daha kolay ve travmatik
etkisi daha az bir havayolu cihazı olarak karşımıza
çıkmaktadır.
Bunun da ötesinde kombitüp LM oranla çok daha
fazla pahallı bir cihazdır. Bu nedenlerden dolayı
kombitüp kullanımı gittikçe azalırken LM kullanımı
artmaktadır.
Trakeal Entübasyon
Trakeal entübasyon sadece resüsitasyon işlemleri
esnasında
değil
havayolunun
sağlanması
ve
güvenlik altına alınması gereken her durumda
“Altın Standart” halindedir.
Ancak unutulmamalıdır ki endotrakeal entübasyon
hem ek bilgi ve yetenek hem de ek cihaz ihtiyacı
gösterir.
Bu
imkânlar
resüsitasyon
esnasında
varsa
endotrakeal entübasyon tercih nedeni olabilir.
Trakeal Entübasyon
Bunun yanında endotrakeal entübasyon ile diğer
havayolu sağlama yöntemleri arasında hayatta
kalma açısından fark bulunamamıştır.
Deneyimli
personel
gerçekleştirilen
aracılığı
entübasyon,
ile
hızla
resüsitasyon
esnasında faydalı iken, entübasyon için hayati
öneme sahip göğüs kompresyonlarına çok uzun
süre ile ara verilmesi kesinlikle önerilmez.
Trakeal Entübasyon
Entübasyon için harcanacak ek zaman hayati
organların perfüzyonunda belirgin azalmaya
neden olabilir.
O nedenle trakeal entübasyon için aşırı zaman
harcanmamalıdır.
ÖZET
Havayolu
tıkanıklığı
ve
solunum
sorunları
bazen
kardiyak arrestin altta yatan nedeni olabilirken, bazen
ise
resüsitasyon
işlemleri
sırasında
baş
edilmesi
gereken bir sorun halindedir. Havayolunun kontrolü
resüsitasyon esnasında hayati öneme sahiptir. Hayati
organların perfüzyonunun devamı ne kadar önemli ise
oksijenizasyonu da en az o kadar önemlidir. Spontan
dolaşımın
yeniden
başlaması
için
göğüs
kompresyonları ile kalbin perfüzyonu esnasında gerekli
oksijenin kalbe sağlanması şarttır.
ÖZET
Bu nedenle resüsitasyon işlemleri sırasında yeterli
olacak kadar solunum işlemlerin sağlanması gereklidir.
Kollaps olan her hastanın havayolu değerlendirilmeli
ve havayolu açıklığı uygun hastalarda üçlü havayolu
manevrası
ya
sağlanmalıdır.
da
Jaw
Orofaringeal
Thrust
ya
manevrası
da
ile
nazofaringeal
airwayler de etkin havayolu açma cihazlarıdır.
Solunumu
da
olmayan
yöntemlere ihtiyaç olabilir.
hastalarda
daha
ileri
ÖZET
Laringeal maske hem uygulanması çok kolay hem de başarı
oranı son derece yüksek bir havayolu sağlama aracıdır.
Bunun
yanında
kullanımı
gittikçe
azalmakla
birlikte
kombitüp de uygun bir havayolu sağlama cihazıdır.
Endotrakeal entübasyon ise özel bir ekipman ve eğitim
istemesine karşın halen en güvenilir havayolu sağlama
tekniği olarak kabul edilmektedir.
Kurtarıcı kendi deneyimi ve hastanın ihtiyacını göz önüne
alıp teknik imkânları da inceleyerek o an için en uygun
yaklaşımı göstermelidir.
İLGİNİZE TEŞEKKÜR EDERİM