TRAVMA VE ÇOCUK ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ Travma kavramı bireyin ruhsal ve bedensel varlığını çok değişik biçimlerde sarsan, inciten, yaralayan her türlü olay için kullanılmaktadır. Genelde bebeklik yıllarında insanın travmalara ve zararlı olaylara karşı bedensel savunma mekanizmaları işlemez. Çocuk travmanın bütün etkisin ve şiddetini yaşar. Çocukların anne babalarıyla ve sevgi ortamında büyümeleri en güzeldir. Bazen bu ortamda bile ailelerin bilinçsizliğinden dolayı istemeyerek de olsa minik bedenler bazı travmalara maruz kalırlar. Bu travmalar çocukların o andan itibaren hayatlarının her dönemini etkileyecek olumsuzluklar doğurabilir. Bu sorunların psikolojik ve biyolojik boyutları olabilir. Örneğin ilk çocukluk yıllarında anne yitimi çocuk için ağır bir travmadır. Bu tür bir yitim çocuğu çok ağır biçimde etkileyebilecek bir travma olduğu gibi, yaşamın çok sonraki yıllarında da kendisini belli edebilen, derin izler bırakabilen süreğen nitelikte bir travmadır. Ağır travmatik olaylar arasında trafik ve uçak kazaları, deprem, sel gibi doğal afetler, ağır dayak, işkence görmek, tacize maruz kalmak gibi herkes için ağır stres olabilecek durumlar sayılabilir. Çocuğun,daha anne karnında iken dış dünya ile psikolojik etkileşimi başlar. Bundan dolayı çocuğun anne karnından itibaren travmatik olaylardan uzak kalması ve bu türlü olayları hiç yaşamaması çok önemlidir. Travmatik yaşantı bizzat çocuğa yönelik olabileceği gibi çocuğun şahit olduğu bir olay ile ilgili de olabilir. Travmatik yaşantı sıra dışı şiddetli hayatı tehdit edici kişiyi çaresiz bırakıcı ve oldukça sıkıntı vericidir. Travmaya neden olan olay ile birlikte bebekte bazı belirtiler ortaya çıkar.Bu belirtiler şu şekilde sıralanabilir: Yaşanan olayı tekrar tekrar hatırlama ve her defasında bu olayı yeniden yaşama, bu yaşama şekli, oyunlarla, rüyalarla, göz önüne gelen görüntülerle olabilir. Bebekte normal gelişim dönemi ve mevcut kişilik yapısından beklenmeyecek derecede hissizleşme belirtileri görülebilir. Daha önce olmayan bazı belirtilerin ortaya çıkması söz konusu olabilir. Bebeğin aşırı tedirgin olması; uyku bozukluklarının başlaması, yeme bozukluklarının görülmesi, dikkat toplamakta zorluklar, çabuk irkilme gibi problemlerin ortaya çıkmasına neden olabilir. YETIŞKINLERIN ÇOCUĞUN TRAVMAYI ALGILAMASINDAKI ROLÜ Anne-babanın çocuğun duygularını ve düşüncelerini anlamaya önem vermeleri Mümkün olduğunca olumlu ve ileriye yönelik bir bakış açısının oluşturulması Çocuğunuzun başından travmatik bir olay geçtiğinde ya da travmatik bir duruma hep birlikte maruz kaldığınızda, çocuğunuzun bu beklenmedik ve acı veren olayı nasıl algılayacağı, nasıl yorumlayacağı ve nasıl bir tepki oluşturacağı, çok büyük ölçüde çevresindeki yetişkinlere, onların içinde de özellikle anne-babaya bağlıdır. Anne-babanın çocuğun güven duygusunun devam etmesine önem vermeleri ve kendi çaresizliklerini çocuğa fazla yansıtmamaları, örneğin “Bu konuya bir çözüm düşünüyoruz, en kısa zamanda daha rahat olacağız” gibi . Anne-babanın, özellikle doğal afetler sonucu yaşanan durumlara ilişkin mümkün olduğunca net bilgiler vermeleri Çocuğunuzu, hayatın onun karşısına çıkarabileceği her türlü travmatik olaya karşı hazırlamanız mümkün değildir. Ancak, çocukları bu konularda bilinçlendirmek, onların travmalar karşısında daha hazırlıklı olmaları için bir zemin hazırlar; ilk kez karşılaştıkları bir olayın getirdiği belirsizlik ve bilinmezliğin yaratacağı derin kaygıyla bir ölçüde daha rahat baş edebilmelerini sağlar. Çocuğunuzu doğal afetlere karşı daha hazırlıklı kılabilmeniz için, onunla bu konularda konuşabilir ve onunla bazı boyama etkinlikleri paylaşabilirsiniz. Yaşadığı olay, çocuğun büyük bir ihtimalle ilk kez karşılaştığı bir olaydır ve o olayla ilgili herhangi bir davranış kalıbı oluşturmamıştır. Bu nedenle çocuğun ilk yapacağı şey, anne ve babasını izlemek olacaktır. Çocuğun davranışlarını olumlu yönde etkileyebilecek etmenleri şu şekilde sıralamak mümkündür: Anne-babanın konunun üzerine giderek bir an önce çocuğun eski hayatına benzeyen bir hayat kurmaya çalıştıklarına çocuğun inanması Çocuğun o anda artık güvende olduğunun vurgulanması POLATLI Yararlanılan Kaynaklar: Davranış Bilimleri Enstitüsü www.dbe.com.tr İLKADIM ANAOKULU Boğaziçi Üniversitesi Psikoloji Araştırma ve Uygulama Merkezi www.bupampsi.boun.edu.tr Görseller, google’dan alınmıştır. İLETİŞİM ADRESİMİZ A D R E S : C U M H U R İ Y E T M A H A L L E S İ T U R A N C A D D E S İ N O : 3 9 / 1 TEL : 0 (312 )623 97 57 TRAVMA ve ÇOCUK ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ
© Copyright 2024 Paperzz
