KARBONHİDRAT METABOLİZMASININ DENETİMİ • Karbonhidrat metabolizmasını denetleyen unsurlar 2 grup altında toplanır: • 1. Kan glikoz düzeyini kontrol eden etmenler • 2. Metabolizmayı hücrede denetleyen etmenler • Kan glikoz düzeyi farklı hayvan türlerinde farklı değerlere sahiptir: HAYVAN TÜRÜ KAN GLİKOZ DÜZEYİ (mg/100 ml) Sığır 40-60 Koyun 20-60 At 55-85 Deve 75-100 Tavuk 170 • Kan glikoz düzeyleri aynı tür için genelde sabit düzeyde kalmaktadır. • KAN GLİKOZ DÜZEYİ HİPOGLİSEMİ HİPERGLİSEMİ GLİKONEOGENESİS. Karbonhidrat olmayan maddelerin glikoz çevrilmesi. Bu maddeler arasında laktik asit, pirüvik asit, oksalasetik asit, glikojenik amino asitler (alanin, aspartik asit, asparagin, glutamik asit, glutamin, sistein, sistin ve glisin), gliserol ve ruminantlarda propiyonik asit yer alır. GLİKOLİZİS Glikoz, glikojen ve diğer karbonhidratların laktik asite parçalanarak eneri açığa çıkartması. GLİKOGENOLİZİS Glikojenin gerekli olduğunda hücre içerisinde parçalanarak tekrar glikoza dönüşmesi. Kan glikoz düzeyinin sabit tutulmasında etken olan faktör 1. Kan glikoz düzeyi. Kan glikoz düzeyi glikozun kullanılma yerleri olan hücrelere geçiş hızını, glukozun glikojene çevrilme hızını, yağ olarak depolanmasını, enerji amacıyla oksidasyona uğratılması gibi olayları etkleyebilir. 2. Kasları çalıştıran fiziksel hareketler glikogenolisisi hızlandırarak kan şeker düzeyini artırır. 3. Kan glikoz düzeyinin ayarlanmasında en etkin olan organlardan birisi KARACİĞER’dir. Karaciğer kan glukoz düzeyindeki herhangi bir hormonal müdaheleye gerek kalmadan gerektiğinde karaciğer glikojenininden kana glikoz transfer ederek veya kan glukozunu glikojen şeklinde depolayarak gerçekleştirir. Yani karaciğer GLİKOGENESİS, GLİKOGENOLİSİS VE GLİKONEOGENESİS olaylarını ayarlama yeteneğine sahiptir. 4. Kan glikoz düzeyinin ayarlanmasında etkili olan 2. organ BÖBREK'tir. Kan böbreklerde süzülürken süzülen glikoz böbrek tübüllerinden kana yeniden abzorbe edilir (reabzorbsiyon). Bu şekilde kan glikoz düzeyindeki değişmelere bağlı olarak reabzorbsiyon hızı azaltılıp çoğaltılarak glikoz istenen düzeye indirilebilir. 5. Kan glikoz düzeyi hormonlar tarafından da denetlenir. Kan glikoz düzeylerin sabit tutulmasında etkin olan et 1. Kan glikoz düzeyi. Kan glikoz düzeyi glikozun kullanılma yerleri olan hücrelere geçiş hızını, glukozun glikojene çevrilme hızını, yağ olarak depolanmasını, enerji amacıyla oksidasyona uğratılması gibi olayları etkleyebilir. 2. Kasları çalıştıran fiziksel hareketler glikogenolisisi hızlandırarak kan şeker düzeyini artırır. 3. Kan glikoz düzeyinin ayarlanmasında en etkin olan organlardan birisi KARACİĞER’dir. Karaciğer kan glukoz düzeyindeki herhangi bir hormonal müdaheleye gerek kalmadan gerektiğinde karaciğer glikojenininden kana glikoz transfer ederek veya kan glukozunu glikojen şeklinde depolayarak gerçekleştirir. Yani karaciğer GLİKOGENESİS, GLİKOGENOLİSİS VE GLİKONEOGENESİS olaylarını ayarlama yeteneğine sahiptir. 4. Kan glikoz düzeyinin ayarlanmasında etkili olan 2. organ BÖBREK'tir. Kan böbreklerde süzülürken süzülen glikoz böbrek tübüllerinden kana yeniden abzorbe edilir (reabzorbsiyon). Bu şekilde kan glikoz düzeyindeki değişmelere bağlı olarak reabzorbsiyon hızı azaltılıp çoğaltılarak glikoz istenen düzeye indirilebilir. 5. Kan glikoz düzeyi hormonlar tarafından da denetlenir. KAN GLİKOZUNUN KAYNAKLARI 1. Karaciğer glikojeni (glikogenolizis yoluyla) 2. Amino asitler ve gliserol (glikoneogenesis yoluyla) 3. Fruktoz, galaktoz, mannoz gibi diğer KH'larla, laktik asit ve propiyonik asit gibi organik asitler (glikoneogenesis ve glikogenesis) 4. Bağırsaklardan emildikten sonra karaciğere taşınmayıp doğrudan normal dolaşımda kalan bir miktar glikoz. KAN GLİKOZUNU AZALTAN OLAYLAR 1. Glikogenesis 2. Glikozun glikolizis, Krebs döngüsü ve heksoz monofosfat yoluyla oksitlenmesi 3. Glikozun yağa çevrilerek dokularda depolanması 4. Glikozun idrarla dışarı atılması
© Copyright 2024 Paperzz
