Sapagy tamamlanymyzda şulary öwrenersiňiz Cardinal numbers - Mukdar sanlar Ordinal numbers – Tertip sanlar One book, two books – Bir kitap, iki kitap diýlende iňlis dilinde köplük goşulmasy goşulýandygyny Twenty-one diýlende arasyna “-“ goýmalydygyny öwreneris Bölek sanlar üçin “.” ulanylýandygyny 1. Mukdar sanlar a) Mukdar sanlar bir zadyň mukdaryny ýa-da möçberini aýtmak üçin ulanylýar. Mysal üçin: bir kitap iki maşyn üç towuk alty litr sekiz sygyr ýetmiş tonna million manat b) Mukdar sanlar bir zadyň belgisini aýtmak üçin hem ulanylyp bilner: Telefon belgisi: dokuz ýüz togsan üç on iki altmyş elli segsen bäş (993 12 60 50 85) Sekiz belgili oýunçy meýdança girdi. Mukdar sanlaryň sanawy aşakda görkezilen. Esasy üns bermeli zatlar şular. Türkmen dilinde 10-a çenli sanlar üýtgeşik, şondan soň “on bir”, “on iki” diýip aňsatjak bolup gidýär. Türkmen dili onluk sistemada işleýär. Iňlis dili biraz tapawutlanýar. Ol 12-ä çenli üýtgeşik atlar bilen dowam edýär. 13-den ýigrimä çenli soňy “teen” bilen gutarýan sanlar bar. Olaram biri-birine doly meňzäp baranok. Şondan soň biraz ýönekeýleşýär. Ýigrimi bir, otuz bir diýen ýaly dowam edýär. Şondada her bir sany aýratyn ýat tutmaly. Türkmen dilinde “on bir, on iki, on üç” diýenimizde aýratyn ýazylýar. Iňlis dilinde bolsa olar bir sözdür “eleven, twelve, thirteen” 20-den ýüze çenli sanlarda “ýigrimi bir, ýigrimi iki” diýip ýazýan bolsak, iňlis dilinde “twenty-one, twenty-two” diýip ýazylanda arasyna “-“ (hyphen) belgisi goýulýar. 1 Türkmenler bitin san bilen bölek sanyň arasyna “,” goýýar. Iňlis dilinde “.” ulanylýar. “100,2” (ýüz bitin ondan iki), iňlis dilinde “100.2” (one hundred point two) Türkmen dilinde “bir kitap, iki kitap” diýip aýdylanda öňünde san bar bolsa adyň yzyna “lar/ler” goşulmasy goşulmaýar. “Üç kitaplar, dört maşynlar” diýilmeýär. Iňlislerde eger bir zadyň mukdary 1-den kän bolsa onda yzyna köplük sanyň goşulmasy “s/es” goşulýar. Ýüzden soňky sanlarda sanyň iň soňky böleginiň öňünden köplenç “and” ulanylýar. “Bir” diýmek üçin köplenç “one” däl-de “a” ulanylýar. Mysallar: 1 – a/one computer – bir kompýuter 12 – twelve books – on iki kitap 57 – fifty-seven students – elli ýedi talyp 102 – a hundred and two years – (bir) ýüz iki ýyl 117 – a hundred and seventeen – bir ýüz on ýedi 100 – one hundred – (bir) ýüz 200 – two hundred – iki ýüz 354 – three hundred and fifty-four – üç ýüz elli dört 1000 – one thousand – (bir) müň 2000 – two thousand – iki müň 86,000 – eighty-six thousand – segsen alty müň 1.6 (iňlisçe) – one point six 1,6 (türkmençe) – bir bitin ondan alty Bir zadyň näçe gezek bolandygyny aýtmak gerek bolanda, onda üçe çenli üýtgeşik, soň sanyň yzyna “times” goşmaly bolýar. Once – bir gezek Twice – iki gezek Thrice – üç gezek (könelişen söz, diňe köne kitaplarda duş gelersiňiz) Three times – üç gezek ninety-nine times – togsan dokuz gezek Mukdar sanlar - Cardinal numbers 0. nol - zero, oh, nil, nought 1. bir - one 2. iki - two 3. üç - three 4. dört - four 5. bäş - five 6. alty - six 7. ýedi - seven 8. sekiz - eight 2 9. dokuz - nine 10. on - ten 11. on bir - eleven 12. on iki - twelve 13. on üç - thirteen 14. on dört - fourteen (forteen däldigine üns beriň) 15. on bäş - fifteen 16. on alty - sixteen 17. on ýedi - seventeen 18. on sekiz - eighteen 19. on dokuz - nineteen 20. ýigrimi - twenty 21. ýigrimi bir - twenty-one 30. otuz - thirty 31. otuz bir – thirty-one ... 40. kyrk - forty (fourty däldigine üns beriň) 41. kyrk bir – forty-one ... 50. elli - fifty ... 60. altmyş - sixty ... 70. ýetmiş - seventy ... 80. segsen - eighty ... 90. togsan - ninety ... 100. ýüz – a/one hundred 1000. müň – a/one thousand 10000. on müň - ten thousand 100 000. ýüz müň - a hundred thousand 1000 000. million - million 1000 000 000. milliard - billion 1000 000 000 000. trillion - trillion 2. Tertip sanlar Tertip sanlar bir zadyň beýleki zatlaryň içindäki tertibini/ornuny görkezmek üçin ulanylýar. Mysal üçin: 3 Ilkinji prezident Birinji depder Ellinji ýaş toýy Ýüzünji ýyl Tertip sanlaryň sanawy aşakda doly görkezilen. Iňlis dilinde tertip sanlar mukdar sanlary öwreneniňizden soň kyn däl. Üçe çenli üýtgeşik şondan soň belli bir düzgüne girýär. 1 – first – birinji/ilkinji 2 – second – ikinji 3 – third – üçünji Üçden soň sanyň yzyna “th” goşulmasyny goşmaly. Ýöne käbir sanlaryň yzyna goşulanda olaryň ýazylyşy we aýdylyşy üýtgeýär. “th” sesini ýöriteläp öwrenmeseňiz kynrak. Peltek “s” sesi bolup ony “t” sese ýakynlaşdyrmaly. 5 – five > fifth– dördünji 8 – eight > eighth– sekizinji 9 – nine > ninth– dokuzynjy 12 – twelve > twelfth – on ikinji Soňy “teen” bilen gutarýanlar aňsat. Olara diňe “th” goşaýmaly. 13 – thirteenth – on üçünji 19 – nineteen – on dokuzynjy Soňy “y” bilen gutarýan ondan uly sanlar “th” goşulmasy goşulanda “ieth” bolup gutarýar. 20 – twentieth – ýigriminji 40 – fortieth – kyrkynjy Ýigrimiden soňky sanlarda tegelek san däl bolsa, diňe iň soňky ondan kiçi bölek tertip san edilýär. 21 – twenty-first – ýigrimi birinji (twentieth-first däldigine üns beriň) 35 – thirty-fifth – otuz bäşinji 103 – a hundred and third – bir ýüz üçünji Mysallara seredeliň: This is my eleventh birthday – Bu meniň on birinji ýaş toýum (doglan günüm). It is your second time swimming here – Bu seniň bu ýerde ikinji gezek ýüzüp görşüň. Who is the first women astronaut? – Ilkinji zenan kosmonawt kim? 4 He came fourth in the race – Ol ýaryşda dördünji bolup geldi. Käbir peýdaly sanlar one half – ýarym, ýarpy, ýarty one quarter – çärýek dozen – on iki one eighth – sekizden biri one sixteenth – on altydan bir bölegi (1/16) zillion – sanýetmez – bir zady çişirip aýtmak üçin ulanylýar. Meselem, “Men saňa müň sapar aýtdym” diýip birine käýejek bolsaňyz “zillion times” diýip ulanyp bilersiňiz. Mysallar: 0,5 – a half - ýarym 1,5 – one and a half – bir ýarym 3/4 – three quarters – üç çärýek (dörtden üçi) 2/5 – two fifths – bäşden iki Sorag soramak Iňlis dilinde “näçe” diýip sorap bolýar, ýöne “näçenji” diýip soramak üçin ýörite söz ýok. Diýmek “how manieth” diýip sorap bilmersiňiz. Many – köp How many? – Näçe? Näçenji diýip soramak üçin ýagdaýa görä hereket etmeli. What is the order of ...? – ... näçenji orunda? Which? – Haýsy? How many computers do you have? – Näçe kompýuteriň bar? I have two computers – Meniň iki kompýuterim bar. What is the position of the car? – Maşynyň orny haýsy? It is the third car – Ol üçünji maşyn. Tertip sanlar - Ordinal numbers 1. birinji - first 2. ikinji - second 3. üçünji - third 4. dördünji - fourth (forth däldigine üns beriň) 5 5. bäşinji - fifth 6. altynjy - sixth 7. ýedinji - seventh 8. sekizinji - eighth 9. dokuzynjy - ninth 10. onunjy - tenth 11. on birinji - eleventh 12. on ikinji - twelfth 13. on üçünji - thirteenth 20. ýigriminji - twentieth 21. ýigrimi birinji - twenty-first 100. ýüzünji - hundredth 1000. müňünji - thousandth 1000 000. millionynjy - millionth Jemleýiş Bu sapakda sanlary gysgaça öwrendik. Elbetde sanlar bilen edilýän köp iş bar. Olaryň arasynda şular bar: Ýaşyňy aýtmak Senäni we wagty (sagady) aýtmak Matematiki we ylmy amallary ýerine ýetirmek Bularyň hersini aýratyn sapakda öwrenmeli bolar. (C) Nazar Mämmedow 6
© Copyright 2024 Paperzz
