Chapter 15

Chapter 15
Para, Faiz
Oranları ve Döviz
Kurları
(devam)
Slides prepared by Thomas Bishop
Copyright © 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
Şekil 15-4: Para Arzı Artışının Faiz Oranına
Etkisi
15-2
Şekil 15-4: Para Arzı Artışının Faiz Oranına
Etkisi
15-3
Şekil 15-5: Reel Gelirdeki Artışının Faiz Oranına
Etkisi
15-4
Şekil 15-6:
Para Piyasası ve
Döviz
Piyasasındaki
Eşzamanlı Denge
15-5
HATIRLATMA!
Şekil 14-4: Dollar/Euro Döviz Kurunun
Belirlenmesi
Kimse euro mevduat
tutmak istemiyor
Kimse dolar mevduat
tutmak istemiyor
Copyright © 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
13-6
HATIRLATMA!
Şekil. 14-5: Dolar Faiz Oranının Artmasının
Etkisi
↓ Bu yönde
dolar değer kazanıyor
(döviz kuru azalıyor)
14-7
Doların faiz oranının R$1’den R$2’ye artması
doların E$1’den E$2’ye değer kazanmasına yol açar.
Şekil 15-7: Para Piyasası/Döviz Kuru İlişkisi
Copyright © 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
14-8
Para Piyasası ve Döviz Piyasasında
Eşzamanlı Denge
Para Piyasası:
Para arzı, fiyat seviyesi, milli gelir → ülkedeki faiz
oranları belirlenir
Döviz Piyasası:
Yerli ve yabancı faiz oranları, beklenen döviz kuru →
mevcut döviz kuru belirlenir
Copyright © 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
14-9
Yerli Ülke Para Arzı Değişimleri
Ülkedeki Para Arzı Değişimlerinin Faiz Oranları ve Döviz Kuruna
Etkisi
• Para arzındaki artış, belirli bir fiyat seviyesi için (P sabitken), faiz
oranını düşürür, yerli para cinsi mevduatların getirisini azalır,
yerli para değer kaybeder(depreciate).
• Para arzındaki düşüş, belirli bir fiyat seviyesi için (P sabitken),
faiz oranı yükseltir, yerli para cinsi mevduatların getirisi yükselir,
yerli para değer kazanır (appreciate).
Copyright © 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
14-10
Yabancı Ülke Para Arzı Değişimleri
Yabancı Ülkedeki Para Arzı Değişimlerinin Faiz Oranları ve Döviz
Kuruna Etkisi
• Yabancı ülkedeki para arzındaki artış (ör: euro arzının artması)
yabancı paranın (ör: euronun) değer kaybetmesine (depreciate)
neden olur.
• Yabancı paranın değer kaybetmesine (depreciate) yerli paranın
değer kazanması (apreciation) anlamına gelir.
• Aynı şekilde yabancı ülkedeki para arzındaki azalış (ör: euro
arzının azalması ) yabancı paranın (ör: euronun) değer
kazanmasına (depreciate) neden olur.
Copyright © 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
14-11
Şekil 15-9: Avrupa
Para Arzı Artışının
Dolar/Euro Döviz
Kuruna Etkisi
15-12
Yabancı Ülke Para Arzı Değişimleri
(devam)
Yabancı Ülkedeki Para Arzı Değişimlerinin Faiz Oranları ve Döviz
Kuruna Etkisi
• Aynı şekilde yabancı ülkedeki para arzındaki artış (ör: euro
arzının artması), yabancı ülke (AB) faiz oranlarını düşürür ve
yabancı para (euro) cinsi mevduatların getirisini azalır)
• Yabancı (ör: euro) mevduatların beklenen getirisindeki azalma
yabancı paranın (ör: euro) değer kaybetmesine (depreciate)
neden olur.
• Yabancı ülkedeki para arzı değişimlerinden dolayı yerli ülkede
para piyasasında (i.e. para arzında) değişiklik olmadığını
varsayıyoruz.
Copyright © 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
14-13
Uzun ve Kısa Vade
• Kısa vadede, fiyatlar değişen piyasa koşullarına
hemen uyum sağlayamazlar. Fiyatların değişmesi
zaman alır.
 Bu kısıma kadarki analiz kısa vadeye bakıyordu.
• Dolayısıyla para arzı değişimleri kısa vadede sadece
faiz oranları etkilenir, fiyatlarda ani değişiklik olmaz.
• Uzun vadede, üretim faktörlerinin ve malların
fiyatlarının piyasa koşullarına göre değişecek yeteri
kadar zamanı olmuş olur.
 Ücretler işgücü arz ve talebine göre yeniden ayarlanır.
Copyright © 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
14-14
Uzun ve Kısa Vade
• Uzun vadede, üretim faktörlerinin ve malların
fiyatlarının piyasa koşullarına göre değişecek yeteri
kadar zamanı olmuş olur.
 Ücretler işgücü arz ve talebine göre yeniden
ayarlanır.
 Reel üretim ve gelir, işgücü ve diğer üretim
faktörlerinin miktarına, yani ekonomideki verimli
kapasiteye bağlıdır — para arzı miktarına değil.
 (Real) faiz oranları tasarruf edilen fon miktarına ve
fon talebine bağlıdır — para arzı miktarına değil.
Copyright © 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
14-15
Uzun ve Kısa Vade (devam)
• Uzun vadede, arz edilen para miktarı ülkedeki üretim
seviyesi (Y) ve reel faizlere (R) (dolayısıyla da reel
parasal varlıklara olan talebe (L(R,Y)) etkisinin
olmadığı öngörülür.
• Ancak para arzının uzun vadede ortalama fiyatları
aynı oranda etkilemesi beklenir.
 Denge koşulu Ms/P = L(R,Y) ye göre: L(R,Y) değişmiyorsa Ms
değiştikçe P’nin de orantılı olarak değişmesi gerekir.
Copyright © 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
14-16
Uzun ve Kısa Vade (devam)
• Uzun vadede, enflasyon ile para arzındaki değişimler
arasında direkt bir ilişki vardır.
• Enflasyon oranının para arzı artış oranı ile para talebi
artış oranına arasındaki farka eşit olması öngörülür.
 Ms = P x L(R,Y)
 P = Ms/L(R,Y)
 P/P = Ms/Ms - L/L
 (Enflasyon oranı= para arzı artış oranı - para talebi artış oranı)
Copyright © 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
14-18
Şekil 15-10: Batı Yarımküre Gelişmiş Ülkelerinde Yıllara
Göre Ortalama Parasal Büyüme ve Enflasyon, 1987–2007
Source: IMF, World Economic Outlook, various issues. Regional aggregates are weighted by shares of
dollar GDP in total regional dollar GDP.
15-20
Uzun Vadede Para, Fiyat Seviyeleri ve
Döviz Kurları (ekstra materyal)
Para arzı değişimleri çıktı ve girdi fiyatlarını nasıl etkiler?
1. Ürün ve hizmet talebi fazlası: para arzı artması
insanların satın aldıkları ürün ve hizmetlere ödeme
yapmak için daha fazla fonu olduğu anlamına gelir.

Ürün ve hizmetlere olan talep artar.

Üreticiler artan talebi karşılamak için yeni işgücü alır ya da
mevcut işçileri fazla çalıştırır. Bu da işgücü talebini arttırır.

Artan işgücü talebi karşısında ücretler artar.

Üretirciler artan masrafları karşılamak için sattıkları malların
fiyatlarını arttırmak durumunda kalır.

Fiyatlar artar.

(ya da aynı miktar üretim ve girdi için üreticiler fiyatları
arttırabilirler ve artan talep ile tüm ürünlerini de satarlar)
Copyright © 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
14-21
Uzun Vadede Para, Fiyat Seviyeleri ve
Döviz Kurları (ekstra materyal)
2. Enflasyon beklentileri:

Eğer işçiler beklenen bir para arzı sonrası fiyatların
gelecekte artacağını beklerlerse, buna karşılık ücret artışı
talep ederler.

Üreticiler de aynı beklentiye girerlerse, ücretleri arttırırlar.

Üreticiler artan masraflarını fiyatları arttırırarak
karşılayabilirler.

Sonuç: beklenen bir para arzı artışı sonucu oluşan
enflasyon beklentiliri gerçek enflasyon yaratır.
Copyright © 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
14-22
Şekil 15-11: Aylık Dollar/Yen Döviz Kuru ve ABD/Japonya
Fiyat Seviyesi Oranı Volatilesi, 1974–2009
Fiyat seviyesindeki
değişimler, fiyatların
daha yavaş değiştiğinin
bir göstergesi olarak,
daha az değişkendir.
Döviz kuru oranları,
çabuk değişebilen
faiz oranları ve
beklentilerden
etkilenir. Bu da döviz
kuru oranlarını volatil
yapar.
Source: International Monetary Fund, International Financial Statistics.
15-27
Fig. 15-12: Short-Run and Long-Run Effects of an Increase in
the U.S. Money Supply (Given Real Output, Y)
15-29
Döviz Kurunun Hedefi Aşması
(Exchange Rate Overshooting)
• Bir ülkenin para arzındaki daimi artış döviz kurunda
aynı oranda uzun vade değer kaybına neden olur.
 Ancak, dinamik model başta büyük bir değer kaybını
sonrasında daha küçük bir değerlenme öngörür.
(overshooting nedeniyle)
• Bir ülkenin para arzındaki daimi azalış döviz kurunda
aynı oranda uzun vade değerlenmeye neden olur.
 Ancak, dinamik model başta büyük bir değerlenme
sonrasında daha küçük bir değer kaybı öngörür.
Copyright © 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
14-30
Şekil 15-13: ABD Para Arzındaki Kalıcı Değişiklik
sonrası ABD Ekonomik Göstergelerinin Zamansal seyri
15-31
Döviz Kurunun Hedefi Aşması
(devam)
• Döviz kurunun ilk tepkisi uzun vade tepkisinden çok
olduğu duruma döviz kurunun hedefi aşması
(overshoot) denir.
• Döviz kurunun hedefi aşması,
• para politikasının faiz oranlarını hemen etkisi olurken fiyat
seviyeleri ve (beklenen) enflasyon üzerinde hemen etkisi
olmaması durumunda beklenir.
• döviz kuru oranlarının neden o kadar volatil olduğunu
açıklayama yardım eder.
Copyright © 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
14-32

Download Report