ĠġLETME DÖL VERĠM RAPORU Veteriner Hekim Koray PAMUK Afyonkarahisar Ġli Damızlık Sığır YetiĢtiricileri Birliği Sorumlu Müdürü 2014 AYDIN ĠġLETME DÖL VERĠM RAPORUNUN ĠġLETMEYE OLAN YARARI NEDĠR? SÜRÜMÜZÜN MEVCUT EKONOMĠK DURUMUNU GÖSTERĠR SÜRÜMÜZÜN MEVCUT BESLEME VE BAKIM DURUMUNU GÖSTERĠR SÜRÜMÜZDEKĠ HAYVANLARIN SAĞLIĞI VE DÖL VERĠMĠ DURUMLARINI GÖSTERĠR ĠġLETME FAZLASI SATILACAK DÜVE YADA ĠNEK SEÇĠMĠNĠ BĠLDĠRĠR DAHA FAZLA KARLILIK ĠÇĠN ALINACAK ÖNLEMLERĠN TESPĠTĠNĠ YAPAR ĠġLETME DÖL VERĠM RAPORUNUN BÖLÜMLERĠ VE YORUMLANMASI ĠġLETME BĠLGĠLERĠ BÖLÜMÜ PARAMETRE BĠLGĠLERĠ BÖLÜMÜ PARAMETRE HAKKINDA BĠLGĠ BÖLÜMÜ BĠREYSEL HAYVAN BĠLGĠ BÖLÜMÜ PARAMETRELER ĠLKĠNE BUZAĞILAMA YAġI, SERVĠS PERĠYODU, BUZAĞILAMA ARALIĞI, GEBELĠK BAġINA TOHUMLAMA SAYISI, SÜRÜ ORTALAMA YAġI, ĠġLETMENĠN VERĠLERĠNĠN DOĞRU ANALĠZ EDĠLEBĠLMESĠ ĠÇĠN GEREKEN TEK ġEY DOĞRU VE EKSİKSİZ BİLGİDİR İLKİNE BUZAĞILAMA YAŞI Düvelerin ilk buzağılama yaĢlarına iliĢkin üreme parametresidir. Ġlkine buzağılama yaĢının ekonomik olduğu değerler 24-26 ay arası, 24 aydan önce doğuran ve 26 aydan sonra doğuran düveler için ilkine buzağılama yaĢı ekonomik değildir. 24-26 ay arası (EKONOMİK) : Bu aralık ideal buzağılama zamanıdır çünkü genç sığır anatomik ve fizyolojik olarak geliĢimini neredeyse tamamlamıĢtır. 24 aydan erken (EKONOMİK DEĞİL) : GeliĢimini tamamlayamamıĢ genç sığır eğer bu dönemde gebe kalırsa bir taraftan buzağısının geliĢimi diğer taraftan kendi geliĢimi devam ettiğinden dolayı verimli ömür yaĢı kısalır . Bu Ģu demektir normalde en az 6 laktasyon verim alabileceğimiz diĢi sığırları 2-3 laktasyonda sürüden çıkarma durumuyla karĢı karĢıya kalınır. Kısalan bu süre sürü yönetimini zorlaĢtırır. 26 aydan sonra (EKONOMİK DEĞİL) : Normal Ģartlar altında 24 aydan itibaren süt verimine baĢlayacak bir sığır 26 aydan sonra buzağıladığı her ay için iĢletmeye verim kaybı olarak döner. Bu kayıp iĢletme hayvan varlığı arttıkça daha fazla olur. Bu dönemde doğuran hayvanlar hem süt vermediği için hem de bu sürede yem tükettiği için iĢletmeye verim kaybı olarak büyük ekonomik kayıplara sebep olur. SERVİS PERİYODU Servis periyodu diĢi sığırların doğumdan sonra tekrar gebe kaldığı güne kadar geçen süreyi ifade eder. Bu sürenin 85 günden önce olması demek sığırın yılda iki kez buzağılaması demektir ki bu durum sığırın fizyolojisi ve metabolizmasının normale dönmesi için gereken süredir. Bu sürenin kısaltılması sığırların erken yıpranmasına ve verimli ömür süresinin kısalmasına sebep olur. Aynı Ģekilde uzayan servis periyodu da iĢletmede hem alınan buzağı hem de süt verimi açısından verim kayıplarına neden olur. Servis periyodunun sürü yönetimine etkileri : Özellikle geciken servis periyodu sürü beslemesinde ve sürü yönetiminde olabilecek aksaklıklara ıĢık tutar. Örneğin enerji protein dengesi bakımından yetersiz beslemeler sonucu sığırların yumurtalıklarında sağlıklı üretim ve döl tutma kabiliyetinde azalma olur. Örnek verilebilecek bir diğer husus ise iĢletmenin doğumhanesinde doğumların sağlıklı ve sığır fizyolojisine uygun yapılmadığıdır. ġöyleki özellikle zor doğum sebebiyle sığırların üreme organlarında meydana gelen deformasyonlar doğum alanının temiz olmaması yada müdahalenin hijyenik olmaması sonucu hayvanlarda enfeksiyona sebep olmaktadır. Bu ve buna benzer sonuçlar değerlendirilerek iĢletmede sürü yönetimi ile ilgili aksaklıkların tespiti ve iyileĢtirilmesi mümkün olur. SERVĠS PERĠYODU BĠLGĠSĠ SAYESĠNDE HER YIL DOĞABĠLECEK BUZAĞI SAYISINI ÖĞRENME ġANSINA SAHĠP OLMAKTAYIZ BASĠT BĠR FORMÜL ĠLE 365 YDBS = ---------------------------------------------- * sürüdeki hayvan gebelik süresi + servis periyodu HER YIL DOĞABĠLECEK BUZAĞI SAYIMIZ VE BUZAĞI KAYBIMIZ BELLĠ OLABĠLMEKTEDĠR. ÖRNEĞĠN MORĠNEK ĠġLETMEMĠZDE 45 BAġ BOĞA ALTI DĠġĠMĠZ VAR VE ORTLAMA SERVĠS PERĠYODU 112.6 GÜN morinek.pdf ÖZAFġAR ĠġLETMEMĠZDE ĠSE 114 BAġ BOĞA ALTI DĠġĠMĠZ VAR ORTALAMA SERVĠS PERĠYODU 353,6 GÜN ÖzafĢar.pdf 365 YDBS=-------------------*45 280+112.6 365 YDBS=-------------------*114 280+353,6 YBDS=41,8 YAKLAġIK 42 BUZAĞI YBDS =65,67 YAKLAġIK 66 BUZAĞI YILLIK BUZAĞI KAYBI 45-42= 3 BUZAĞI YILLIK BUZAĞI KAYBI 114- 66= 48 BUZAĞI BUZAĞILAMA ARALIĞI Birbirini takip eden iki doğum arasındaki süredir. Buzağılama aralığının süt sığırcılığında optimum 12 ay yani 365 gün olması istenir. Buzağılama aralığı 396 günün üstünde ise inekler zamanından sonra, 358 günden kısa ise zamanından önce gebe kalmıĢ demektir. Her iki durumda süt verimini olumsuz etkiler. Buzağılama aralığı servis periyodu ile doğru orantılıdır. ĠĢletmelerde yılda bir buzağılama hem ekonomikliğin hem de sürdürülebilirliğin gereğidir. Buzağılama aralığı ile ilgili ekonomik olmayan aralıklar iĢletmede ters giden sürü yönetiminin problemli olduğunu ve iĢletmede aksayan faaliyetlerin habercisidir. Diğer parametrelerde olduğu gibi iyi bir sürü idaresi bu aralığın ekonomik değerlerde olduğunun iĢaretidir. Süt sığırcılığında her bir inekten yılda bir buzağı alınması hedeflenir. Süt sığırlarında ortalama 305 gün süt sağılması temel hedeftir. Böylece kuruda kalma süresi 60 gündür. Bir sürüde buzağılama aralığının 13 ayı geçmesi durumunda nedenler belirlenip sorunlar giderilmelidir. Buzağılama aralığını iki faktör etkiler. Birincisi servis periyodu, ikincisi ise gebelik süresidir. GEBELİK BAŞINA TOHUMLAMA SAYISI Tohumlama sayısı iĢletmede mevcut hayvanların üreme kabiliyetlerinin ölçüsüdür. Ancak istenen sayıdan fazla tohumlama yapılıyorsa öncelikle hayvanların sağlığı , eğer sağlık problemi yoksa iĢletmenin besleme ve çevre koĢulları gözden geçirilmelidir. Bu Ģartların her ikisi de normal ise sayının fazla olmasının nedeni uygulayıcı personel hataları, kızgınlık tespit eksiklikleri veya kullanılan malzemenin canlılığı ile ilgili sorunlar olabilir. Seksüel siklusun 21 günde bir olduğu göz önüne alındığında her tohumlama arasındaki zaman kaybı servis periyodunu , iki buzağılama arası süreyi ve iĢletmenin yıllık süt verimini önemli ölçüde değiĢtirmektedir. Laktasyonda yani 305 günlük süt veriminden sonra kuruya çıkan 6500 lt ile 9000 litre arasında verim veren iki ineğin karĢılaĢtırılmasında; eğer laktasyonda 9000 lt süt veren ineğin servis periyodu 240 gün ve iki buzağılama arasıda 520 -530 gün arasında gebelik baĢına 2 tohumlama ise aynı ölçülerde 6500 litre süt veren bir ineğin servis periyodu 90 gün ve iki buzağılama arası 360-370 gün arasında gebelik baĢına 2 tohumlama ise: 6500 litre süt veren ineğimiz 9000 litre süt veren inekten 1,5 buzağı fazla vermiĢ. 9000 litre süt veren ineğimiz 530 günde 9000 litre süt verirken ortalaması 9000/530=16,98 litre; 6500 litre süt veren ineğimizin ise 6500/360=18,05 litre de kalmıĢtır. Sürüden inek yada düve çıkarılması gereken bir durumda çok süt verdiği bilinen 9000 litrelik ineğimiz sürüde kalırken 6500 litrelik ineğimiz sürüden çıkarılma durumunda kalmaktaydı. Bu verilere dayanarak 9000 litre süt veren ineğimizin tedavisi ve beslemesi düzeltilmez ise iĢletmeye zarar verdiği görülmektedir. ĠġLETMEDEKĠ HAYVANLARIN BĠREYSEL VERĠLERĠ SON BUZAĞILAMA TARĠHĠ BUZAĞI SAYISI ĠLKĠNE BUZAĞILAMA YAġI GEBELĠK BAġINA TOHUMLAMA SAYISI SON TOHUMLAMA TARĠHĠ TAHMĠNĠ BUZAĞILAMA TARĠHĠ TOHUMLANAN BOĞAYA AĠT BĠLGĠLER TAHMĠNĠ KURUYA ÇIKMA TARĠHĠ SERVĠS PERĠYODU BUZAĞILAMA ARALIĞI TÜM BU BĠLGĠLER SAYESĠNDE ĠġLETMESEL, BESLEME, SAĞLIK YADA DĠĞER NEDENLERLE ĠġLETMEMĠZE ZARAR VEREN HAYVANLARIMIZIN TESPĠTĠ VE BU HAYVANLARLA ĠLGĠLĠ KARARIN VERĠLMESĠ OLDUKÇA BASĠTTĠR. SABRINIZ ĠÇĠN TEġEKKÜRLER ……..
© Copyright 2024 Paperzz
