Finans› Anlamak Cep Yönderi Dizisi Cep Yönderi Dizisi yöneticilerin ifl yaflam›nda her gün karfl›laflt›klar› en yayg›n meydan okumalara ivedi çözümler öneriyor. Dizi içinde yer alan her kitapta, güçlü ve zay›f yanlar›n›z› tespit etmeye ve kritik becerilerinizi keskinlefltirmeye yarayan kullan›fll› araçlar, testler ve gerçek yaflamdan al›nm›fl örnekler yer al›yor. ‹ster masa bafl›nda, ister bir toplant›da ya da yolda olun, bu cep kitapç›klar› size iflinizin günlük talepleriyle daha h›zl›, daha kavray›fll› ve daha etkin bir biçimde bafla ç›kma imkân›n› verecektir. Dizinin kitaplar›: • • • • • • • • • • • • • Ekip Liderli¤i Toplant› Yönetimi Zaman Yönetimi Proje Yönetimi Liderlik Koçluk Geribildirim Etkili ‹fl Yaz›lar› Sonuç Al›c› Müzakere Etkin Sunumlar Stres Yönetimi ‹nsanlar› ‹kna Etmek Kriz Yönetimi • Kariyerinize Yön Vermek • Üstünüzü Yönetmek • Görev Devretmek • Bir Çal›flan› ‹flten Ç›karmak • Zor Etkileflimleri Yönetmek • Bir Çal›flan› ‹fle Almak • Performans De¤erlendirmesi • Çal›flanlar› Gelifltirmek • Bütçe Haz›rlamak Finans› Anlamak Her Gün Karfl›laflt›¤›n›z Sorunlara Uzman Çözümler ISBN 978-605-5655-12-9 Understanding Finance © Harvard Business School Publishing Corporation, 2009 © Optimist Yay›nlar› Türkçe yay›n haklar› Akçal› Telif Haklar› taraf›ndan sa¤lanm›flt›r. Optimist Yay›nlar› Telefon: 0216 481 29 17-18 Faks : 0216 521 10 64 e-posta: [email protected] www.optimistkitap.com Optimist yay›n no. : 179 Konu : ‹fl-Yönetim Çeviren : Melis ‹nan Yay›ma haz›rlayan : Cemal Engin Bas›m : Kas›m 2009, ‹stanbul Düzelti : Fevzi Gölo¤lu Düzenleme : Nermin Uçar Vatan Bask› ve cilt : Elma Bas›m: Halkal› Cad. No: 164 B-4 Blok Sefaköy - K.Çekmece 34295 ‹stanbul Telefon: 0212 697 30 30 ‹çindekiler Yönderin Mesaj›: Niçin Finanstan Anlamam›z Gerekiyor? Finans› Anlamak: Temel Bilgiler Mali Tablolar› Anlamak fiirketinizin finansal sa¤l›¤›n› belirlemek için ihtiyaç duyaca¤›n›z tablolara genel bir bak›fl. 9 13 15 Muhasebe yöntemleri 17 Gelir tablosu 18 Bilanço 21 Nakit ak›fl tablosu 25 Finansal Sa¤l›¤› Ölçmek ‹çin Mali Tablolar› Kullanmak Kuruluflunuzun finansal esenli¤ini de¤erlendirmek için kullanabilece¤iniz bir dizi hesaplama. 29 Kârl›l›k oranlar› 31 Faaliyet oranlar› 33 Likidite oranlar› 34 Kald›raç oranlar› 35 Finansal sa¤l›¤› ölçmenin di¤er yollar› 36 ‹çindekiler 5 Bütçe Süreci Bilgili, etkili bir bütçe oluflturmak için at›lmas› gereken dört ad›m. 41 Yukar›dan afla¤›ya ve afla¤›dan yukar›ya bütçelemeyi anlamak 43 Bütçe haz›rlamak 45 Varsay›mlar›n›z› ifade etmek 50 Varsay›mlar›n›z› say›lara dökmek 52 Maliyet/Fayda Analizi Nedir? Belli bir giriflime yat›r›m yap›p yapmamaya karar vermeniz için teknikler. 57 Maliyet/fayda analizi için at›lacak ad›mlar 59 Net getiri ve geri ödeme süresi 62 Net bugünkü de¤er ve iç getiri oran› 64 Baflabafl noktas› analizi 69 Duyarl›l›k analizi 71 Ölçülemez fayda ve maliyetleri tahmin etmek 72 Performans› Takip Etmek Yat›r›m›n›z›n kendisini kurtar›p kurtarmad›¤›n› belirleyebilmeniz için taktikler. 75 Yat›r›m›n performans›n› takip etmek 76 Bütçenizi takip etmek 78 ‹puçlar› ve Araçlar 6 ‹çindekiler 81 Finans› Anlamak ‹çin Araçlar Y›ll›k bir bütçe oluflturup takip etmenize, baflabafl noktas› analizi yapman›za ve bir giriflim önermenize yard›mc› olacak çal›flma k⤛tlar›. 83 Kendinizi S›nay›n Bu k›lavuzda sunulan kavramlar›n yararl› bir özeti. Neler ö¤rendi¤inizi görebilmeniz için bu testi bir kere kitab› okumadan önce, bir kere de sonra yapman›zda yarar vard›r. 87 Test sorular›n›n do¤ru yan›tlar› 91 Anahtar Terimler Finans için önemli olan ve yayg›n olarak kullan›lan terimlerin tan›mlar›. 93 Notlar Akl›n›za gelen fikirleri an›nda not etmek için kullanabilirsiniz. 109 ‹çindekiler 7 Yönderin Mesaj›: Niçin Finanstan Anlamam›z Gerekiyor? Kuruluflunuzda her nerede çal›fl›rsan›z çal›fl›n, temel finansal kavramlar› anlamak, iflinizi daha iyi yapman›za ve flirketinizin ifl hayat›nda kalma ve kâr elde etme çabalar›na katk›da bulunman›za yard›mc› olacakt›r. Finans› Anlamak adl› bu kitap, bu önemli konunun temellerini aç›klamaktad›r. Bu kitap sizi bir finans uzman› yapmayacak ya da finansal analist, müfettifl ya da finansal ifller müdürü (CFO) olman›z için size yeterlilik kazand›rmayacakt›r. Ancak, finansal enformasyon konusunda bilgili bir müflteri olmak, plan yapmak ve iflle ilgili kararlar almak için bilmeniz gereken her fleyi aç›klayacakt›r. Temellerine geri dönecek olursak, ifl finansman› bir flirketin faaliyet yürütmek için ihtiyaç duydu¤u kaynaklar› elde edip tahsis etmesiyle ilgilidir. Kaynaklar›n elde edilmesiyle ilgili olarak finans, flu tür sorularla ilgilenir: • fiirketimiz stoklar, ekipman ve di¤er maddi varl›klar›n› nas›l elde edip finanse edecek? • Kaynak elde etmek için mal sahibinin paras›n› m›, ödünç sermaye mi yoksa iflletme içinde yarat›lan nakdi mi kullanmal›y›z? Yönderin Mesaj› 9 • Müflterilerin bize borçlu olduklar› paray› toplamam›z ne kadar sürer? Ve kaynaklar›n tahsis edilmesiyle ilgili olarak finans, yöneticilerin flu tür sorular› yan›tlamas›na yard›mc› olur: • Birkaç giriflime birden yat›r›m yaparsak, sonunda hangisinin daha çok de¤er üretece¤ini nas›l belirleyebiliriz? • Bir yat›r›m ne kadar getiri sa¤larsa yap›lmaya de¤er say›l›r? • fiirketimizin farkl› tekliflerinin kârl›l›¤›n› nas›l belirleyebiliriz? Kimi zaman finans, mali tablolar, bütçeler ve öngörüler üretmek için muhasebeyle birlikte flirketin enformasyon sisteminin de bir parças›d›r. E¤er bu belgeleri do¤ru yorumlar ve kullan›rsan›z size, kilit sorular sorabilmeniz ve bölümünüz, departman›n›z ya da ekibiniz için daha kavray›fll› kararlar alabilmeniz için gereken rakamlar› vereceklerdir. Chuck Kremer, Yönder Yeminli mali müflavir olan Chuck Kremer, hesap uzman›, flirket müfettifli ve ifl dan›flman› olarak y›llar›n deneyimine sahiptir. Halen, Novations VMS için üst düzey ifl 10 Finans› Anlamak bilgisi dan›flman›d›r. Novations bünyesindeki Karar Alma ‹çin Finansal Oyun ve Muhasebe Oyunu (Financial Game For Decision Making and The Accounting Game) seminerlerindeki yarat›c› ve e¤lenceli araçlar› kullanarak finansla ilgisi olmayan binlerce idarecinin “finans korkusu”nu yenmesine yard›mc› olmufltur. Say›larla Yönetmek: fiirketinizin Muhasebesini Anlaman›z ve Kullanman›z ‹çin Sa¤duyulu Bir K›lavuz (Managing by the Numbers: A Commonsense Guide to Understanding and Using Your Company’s Financials) adl› kitab›n yazarlar›ndan biridir. Chuck, Mali Sonuç Tahtas› (The Financial Scoreboard) ad›nda bir Excel yaz›l›m flablonu gelifltirmifltir. Karen Berman, Yönder Dr. Karen Berman iste¤e göre uyarlanan e¤itim programlar›, Para Haritalar›, aç›l›fl konuflmalar› ve de kurum içindeki herkesin, finansal baflar›n›n nas›l ölçüldü¤ünü ve bunun nas›l etkileri oldu¤unu anlamas›n› sa¤lamak için tasarlanm›fl ürün ve hizmetler sunan bir dan›flmanl›k firmas› olan ‹fl Bilgileri Enstitüsünün kurucusu, baflkan› ve orta¤›d›r. Karen, çal›flanlar›, yöneticileri ve liderleri ifl ortaklar›na dönüfltüren finansal okuryazarl›k programlar› oluflturmalar›na yard›mc› olarak giriflimci firmalardan Fortune 500 kurulufllar›na kadar düzinelerce flirketle çal›flm›flt›r. Ayn› zamanda Joe Knight ile birlikte, Finansal Zekâ: Rakamlar›n Gerçekten Ne Anlama Geldi¤ini BilYönderin Mesaj› 11 mek ‹çin Yöneticinin K›lavuzu (Harvard Business School Press, 2006) [Financial Intelligence: A Manager’s Guide to Knowing What the Numbers Really Mean] adl› kitab› yazm›flt›r. 12 Finans› Anlamak Finans› Anlamak: Temel Bilgiler Mali Tablolar› Anlamak Ama paran›n neler yapabilece¤ini görmek çok hofl. —Samuel Pepys fi irketler pek çok fley yaparlar: Araba yaparlar, veri ifllerler, hizmet sunarlar ve hatta uzaya uydu f›rlat›rlar. Ancak kâr amaçl› her flirketin öncelikli hedefi para kazanmakt›r. Kâr amaçl› bir yönetici olarak sizin ifliniz, flirketin para kazanmas›na yard›mc› olmakt›r—tercihen her y›l daha fazla para. Net gelirin ne biricik ne de en önemli son sat›r oldu¤u kâr amac› gütmeyen sektörlerde ya da kamu sektöründe çal›flsan›z bile, içeriye ne kadar para girdi¤ini ve bunlar›n nerede harcand›¤›n› dikkatle izlemek yine de çok önemlidir. fiirketinizin para kazanmas›na maliyetleri azaltarak, gelirleri art›rarak ya da her ikisini de yaparak yard›m edebilirsiniz. Kuruluflunuzun finansal olarak baflar›l› olmas›na iyi yat›r›mlar yaparak ve varl›klar›n› sonuna kadar kullanarak da yard›mc› olabilirsiniz. ‹yi yöneticiler yaln›zca bütçeyi önemsemezler—maliyetleri kontrol etmenin, sat›fllar› gelifltirmenin ve varl›klardan faydalanman›n do¤ru bileflimini ararlar. fiirketinizin finansal sa¤l›¤› nas›l? Gelirleri nereden geliyor ve flirketiniz paras›n› nereye harc›yor? Ne kadar kâr ediyor? Nakitleri nereden geliyor ve nereye gidiyor? fiirketler bu tür sorular›n yan›tlar›n› mali tablolar ad› verilen üç belge içinde sunarlar: Gelir tablosu, bilanço ve nakit 16 Finans› Anlamak ak›m tablosu. Halka aç›k flirketler, bu tablolar› hissedarlar, sektör analistleri ve hatta rakipler dahil olmak üzere herkesin eriflimine açar. Sonuç olarak bunlar, flirketin iç mali tablolar› kadar ayr›nt›l› de¤ildir. Muhasebe yöntemleri Mali tablolar, flirketten flirkete ayn› genel biçimi takip eder. Ancak flirketin iflinin do¤as›na ba¤l› olarak belli kalemler de¤iflebilir. Yine de genellikle tablolar, bir iflletmenin performans›n› di¤eriyle karfl›laflt›rman›za müsaade edecek kadar benzerdir. Bu benzerli¤in nedeni, muhasebecilerin genel kabul görmüfl muhasebe ilkelerine (GKM‹) göre hareket etmeleridir. fiirketlerin birço¤u, tahakkuk muhasebesi kullan›r: gelir ve giderler, fiilen tahsil edilecekleri ya da ödenecekleri zamana bak›lmaks›z›n, yap›ld›klar› zaman deftere ifllenirler. Bu sistem, flirketlerin, ticari faaliyetlerinin hakiki neden ve etkilerini anlamalar›na yard›mc› olan dönemsellik ilkesine dayan›r. Buna göre: • Gelirler, sat›fl faaliyetinin gerçekleflti¤i dönem esnas›nda kabul edilir. • Giderler, ilgili gelirleri ile ayn› dönem esnas›nda kabul edilir. Örne¤in, suni geyik boynuzundan flapka ask›s› üreten Amalgamated Hat Rack flirketinde, müflteri sipariflinin geMali Tablolar› Anlamak 17 liri, her bir flapka ask›s› sat›ld›¤› zaman deftere ifllenir —ödeme cari hesaba göre yap›lacak ve nakit hemen al›nmayacak olsa bile. Benzer flekilde e¤er Amalgamated, sözleflmeli bir tedarikçi flirketten iki bin adet pirinç kanca al›rsa, bu kancalar›n hepsi tek seferde gider olmaz. Daha ziyade hepsi birim bafl› temelinde harcan›r: bir flapka ask›s› yapmak için befl pirinç kanca gerekiyorsa, her bir flapka ask›s› sat›ld›¤›nda pirinç kancalar befler befler harcan›r. Nadiren de olsa küçük bir flirket, nakit fiili olarak el de¤ifltirdi¤inde ticari ifllemleri hesap eden nakit esas›na dayal› muhasebe ile hayat›na bafllayabilir. Bu uygulama, ifl giderlerin kabul edilmesi gündeme geldi¤inde daha az tutucudur ama gelirlerin kabul edilmesi söz konusu oldu¤unda daha tutucu olur. Ancak flirketler büyüklük ve karmafl›kl›k aç›s›ndan gelifltiklerinde, gelir ve giderleri uygun zaman dilimleri içinde efllefltirmek daha önemli bir hal al›r. Böylelikle, tahakkuk muhasebesine geçme e¤ilimi gösterirler. Gelir tablosu Bir flirkete pek çok nedenle yat›r›m yapmak istenebilir. Belki sektörün lideridir. Belki de CEO’sunun, flirketleri düzlü¤e ç›karma konusunda mükemmel bir sicili vard›r. Ya da ürünleri son teknolojiye dayal›d›r. Ancak, e¤er flirket kâr getirmiyor (net gelir ya da kazanç olarak da bilinir) ya da orta vadede kârl› hale gelmek yönünde güçlü 18 Finans› Anlamak
© Copyright 2024 Paperzz
