K. Sarıöz Goeben’den Yavuz’a 9 AĞUSTOS 1914, PAZAR Cumartesi’yi Pazar’a bağlayan gece Goeben ve Breslau’ın İngiliz filosunun elinden kaçtığının bir gerçek olarak ortaya çıktığı bir zaman dilimi olarak yoğun haberleşme trafiği ile dikkat çeker. Cumartesi gece yarısından sonra saat 01.15 sularında Rusya’nın başkenti St. Petersburg’daki İngiliz deniz ataşesi Rus Deniz Kuvvetleri karargahından aldığı bilgilere dayanarak Alman gemilerinin Cumartesi günü Matapan burnunu geçerek kuzey doğu yönünde hareket ettiği bilgisini İngiliz Donanma karargahına gönderdi. Aynı saatlerde benzer içerikli mesajlar İngiliz Dışişleri Bakanlığı tarafından da gönderildi. Sabah saat 05.20 sularında Atina’daki İngiliz konsolos vekili Erskine, İngiliz Dışişleri Bakanlığı’na çektiği mesajda Alman gemilerinin 7 Ağustos Cuma akşamı Syros (Syra, Siros) adası civarında olduğunun sanıldığını ve Yunan hükümetinin gemilerin Karadeniz’e çıkacağını düşündüklerini bildirdi. Çanakkale yolundaki Amiral Souchon’un gemileri kömür ikmali yapmak zorundaydılar. Bu amaçla Pire limanında bulunan Alman ikmal gemisi Bogados, kimliğini gizlemek üzere Yunan bandıralı Polymitis olarak, Cuma sabahı yola çıkmıştı. Cumartesi akşamı Saat 20 sularında Maleas burnu açıklarında Breslau telsiz telgrafı bulunmayan Bogados’a kendisini Donusa adasına götürecek subayı bırakmıştı. Goeben Pazar sabahı saat 05.32’de Donusa adasına vardı. Breslau da birkaç saat sonra adaya geldi. Ancak eski ve yavaş ikmal gemisi Bogados ancak öğleden sonra saat 15.45’de buluşma yerine gelebilecek ve Rusa körfezinde kömür ikmal işlemi Pazar akşamı boyunca sürecekti. İngiliz gemilerinin nerede olduğunu bilmeyen Amiral Souchon bir baskına uğramaktan korktuğu için Donusa’da iken gemilerin kazanlarını yanar vaziyette tutuyor ve İngiliz gemilerinin telsiz telgraf haberleşmesini takip ediyordu. Adadaki yüksek bir tepeye gözcü yerleştirildi ve Goeben’in istimbotlarından biri adanın güneyinde gözcülük yapmak üzere görevlendirildi. Ayrıca bir torpido saldırısına karşı Goeben torpido ağlarıyla korumaya alındı. Doğu Akdeniz’de bu gelişmeler olurken Toulon’da bulunan Amiral Lapeyrere Pazar sabahı Saat 09’da İtilaf devletlerinin Akdeniz filo komutanlığını üstlenmek üzere güçlü filosu ile Malta’ya doğru yola çıktı. Fransız filosu 11 Ağustos Salı günü Malta’ya varacak ve Malta’nın güvenliğini garantiye alan İngiltere 12 Ağustos günü Avusturya Macaristan’a savaş ilan edecekti. Pazar sabahı İngiliz Donanma karargahı Amiral Milne’in güçlü filosu ile Ege’de Alman gemilerini takip ettiğini zannederken Avusturya-Macaristan ile savaşın her an çıkabileceğini düşünen Amiral Milne Zante adası açıklarında bulunuyordu. Saat 12.25’te İngiliz istihbaratından Donanma karargahına Goeben’in Syros adasında kömür ikmali için demirlediği şeklinde istihbarat bilgisi ulaştı. Donanma karargahı bu istihbaratı Amiral Milne’e aktarmaya hazırlanırken Amiral Milne’den Saat 12.50’de Donanma karargahına konumunu Zante adasının açığı olarak bildiren bir 99 K. Sarıöz Goeben’den Yavuz’a mesaj geldi. Bu mesaj Donanma karargahında panik havası yarattı ve Milne’e Avusturya-Macaristan ile savaş durumu olmadığı ve derhal Alman gemilerinin peşinden Ege’ye girmesi bildirildi. Bu yanlış anlamalar olmasa idi Amiral Milne üç muharebe kruvazörü ve bir hafif kruvazörden oluşan güçlü filosu ile Pazar sabahı Ege’ye girmiş ve büyük olasılıkla kömür ikmali yapmakta olan Alman gemilerini yakalamış olacaktı. Pazar sabahı İngiliz ve Alman gemilerinin konumu Alman gemilerinin Osmanlı donanması ile birleşerek Karadeniz’e çıkmasından endişe eden Ruslar Alman gemilerinin İstanbul’a ulaşmadan İngiliz filosu tarafından imha edilmesi için ellerine geçen tüm bilgileri İngilizlere iletiyorlardı. Pazar günü öğle saatlerinde Rusya’nın Londra elçisi Benckendorf İngiliz Dışişleri Bakanlığı müsteşarı Nicolson’a Alman gemilerinin Çanakkale’ye gittiği bilgisine sahip olduklarını bildirdi. Bunun üzerine Nicolson Saat 16’da Dışişleri Bakanı Grey’i bilgilendirdi. İngiliz Dışişleri Bakanlığı Alman gemilerinin hedefi ile ilgili bu bilgileri Donanma karargahına aktarma gereği duymadığı için Alman gemilerinin peşinde Matapan burnuna doğru yol alan Amiral Milne için İstanbul hala zayıf bir olasılıktı. 100 K. Sarıöz Goeben’den Yavuz’a Bu arada Rus istihbaratı kaynaklı bir haber Alman gemilerinin Cumartesi günü Syros adasında kömür ikmali yapmış olduklarını bildiriyordu. İngiliz Donanma karargahı bu yanlış bilgiyi Pazar günü 17’de Milne’e aktardı. Milne bu habere fazla güvenemedi çünkü Syros adasında Şark Telgraf şirketinin bürosu vardı ve Alman gemilerinin bu adadan görülmesi durumunda bu haber kolayca duyulacaktı. Oysa gerçekte Syros adasından görünmek istemeyen Souchon Cumartesi gecesi ada açığından durmadan geçmiş ve kömür gemisi ile buluşma yerine varmıştı. İngilizlerin korkusu Alman filosunun batıya yönelerek Avusturya-Macaristan filosu ile birleşmesi olduğundan Amiral Milne Souchon’un Ege’de sıkışmasından memnundu. Saat 19.35’te Amiral Milne emrindeki gemilere bir önceki gün Syros adasında kömür ikmali yaptığı bildirilen Alman gemilerini arayacaklarını bildirdi. Amiral Souchon İstanbul ile doğrudan temas kuramıyordu. Bu amaçla Pazar öğleden sonra İzmir’e gelen General yolcu gemisinden yararlanıldı. General yardımıyla İstanbul’daki Alman elçiliğine çekilen mesajda Souchon düşmana saldırmak üzere Karadeniz’e çıkmak zorunda olduğunu bu nedenle boğazlardan İstanbul’a girmesi için gerekli iznin alınmasını istedi. Alman gemilerinin Çanakkale’ye gitmesinin ciddi bir olasılık olarak belirmesi üzerine İngiliz Dışişleri Bakanı Grey akşamüstü Saat 17.30 civarında İstanbul’daki elçi vekili Beaumont’a bir mesaj göndererek Rus ve Fransız meslektaşları ile birlikte Bab-ı Ali’yi ziyaret etmesini ve Osmanlı hükümeti üzerinde Alman ve AvusturyaMacaristan gemilerine boğazlardan geçme izni verilmemesi konusunda baskı yapmasını istedi. Beaumont Saat 21’de İngiliz Dışişleri Bakanlığı’na çektiği telgrafta Sadrazam ile zaten görüştüğünü ve Sadrazam’ın Rus elçisinin talepleri doğrultusunda Çanakkale boğazının yeniden mayınlandığını ve Avusturya filosunun boğazdan geçmeye çalışması durumunda büyük risk alacağını belirttiğini bildirdi. İngiliz Dışişleri Bakanlığı Alman gemilerinin rotası hakkında neredeyse emin olduğu halde bu kanaatini Donanma Karargahı ile paylaşmıyordu. Dolayısıyla Donanma Karargahı da Goeben ve Breslau’ı izleyen Amiral Milne’e bu yönde bir talimat veremiyordu. Amiral Milne elindeki bilgilere göre Alman gemilerinin bir gün önce Syros adasında kömür ikmali yaptığını düşünüyordu. Bu nedenle de emrindeki gemilere Syros adası civarını aramaları mesajını gönderdi. Artık Alman gemilerinin Ege’de olduğuna kanaat getiren Amiral Milne gece yarısına doğru Matapan burnuna ulaştı. 101 K. Sarıöz Goeben’den Yavuz’a Atina’daki İngiliz ıslah heyeti başkanı Amiral Mark Kerr Goeben muharebe kruvazörü tam yolla ilerlerken Syros limanı 102
© Copyright 2024 Paperzz
