OTORİTER REjİMLER ÜZERİNE BİR İNCELEME

KİTAP TANITIMI
Ortadoğu’da
Devlet ve
İktidar: Otoriter
Rejimler Üzerine
Bir İnceleme
Hazırlayan:
Berkan ÖĞÜR
A
rap Baharı’nın ve sonrasında Suriye’de başlayan iç savaşın ardından istikrarsızlık, birçok
Ortadoğu ülkesi ve toplumu için veba gibi yayılan bir hastalık haline gelmiştir. Bilindiği gibi Arap
Baharı’nın yıktığı rejimler, on yıllardır iktidarda, bulunan çeşitli düzeylerde seçimlerin yapılıyor olmasına
rağmen baskıcı, otoriter rejimlerdi. Arap Baharı ile
birlikte ‘daha fazla demokrasi’ talebi ile sokaklara dökülen kitleler, kendilerini şimdilerde anarşiyi andıran
silahlı çatışmaların ya da siyasi istikrarsızlık bataklığının ortasında buldular. Rejimlerin devrilmesiyle birlikte Ortadoğu’da bu kez tartışılan, bölgede demokrasi
ve otoriterlik kültürü olmuştur. Demirtaş’ın kaleme
aldığı eser de tam olarak bu soruyu, Ortadoğu’da otoriterliğin kaynağının ve otoriterliği ayakta tutan dayanaklarının neler olduğunu açıklayarak işe başlıyor.
Bir yüksek lisans tezinin genişletilmiş hali olan
eserde Demirtaş, Ortadoğu’da otoriter rejimler üzerine akademik literatürün bir bilançosunu sunmayı
hedeflemektedir. Yazar, ilk olarak, Ortadoğu toplumlarının kültürel ve toplumsal yapısının analizine
girişmektedir. Bu bağlamda eserin ilk bölümünü geniş
bir teorik literatüre ayırmaktadır. Bu bölümde iktidarın ve otoriterliğin kaynağı üzerine sosyal bilimlerde
yapılan tartışmaları hatırlatan Demirtaş, eserin diğer
94
Erdem Demirtaş
İstanbul, Metis Yayınları
2014, 192 sayfa., Fiyatı: 16.50 TL.
9789753429504
bölümlerinde yer yer teorik tartışmalara geri dönerek
Ortadoğu ülkelerindeki otoriter rejimlerin kaynağına
ilişkin teorik kanıtların peşine düşmekte ve “otoriteryanizm” teorilerinin Ortadoğu’nun siyaset dünyasıyla
ne kadar uyuştuğunun üzerinde durmaktadır.
Yazarın bu üslubu, yani Ortadoğu’daki otoriter
rejimleri incelerken yer yer teorik tartışmalara geri
dönmesi, eseri kimi yönleriyle daha anlaşılır kıldığı
gibi kimi yönleriyle de anlatımı zorlaştırmaktadır. Bu
geri dönüşler, bir yönüyle teoriyi daha anlaşılır hale
getirip teorinin gerçek hayatta neye karşılık geldiğini
göstermesi bakımından anlamlıyken; diğer yönüyle
teori ile örnek durum arasındaki bağlantının da kopmasına neden olmuştur. Eserin son bölümünde ise
teorik eksen etrafında anlatılan olaylardan çıkılarak
tümüyle Mısır ve Suriye örneklerine odaklanılmakta
ve bu ülkelerdeki otoriter rejimlerin doğası ve bu ülkelerin toplumlarının doğası incelenmektedir.
Bu bağlamda eser, otoriteryanizm üzerine geniş bir
teorik tartışmanın yanı sıra, otoriter rejimler ile toplumların yapısı arasındaki bağın nasıl kurulduğu konusunda somut olayların analizini de içermektedir.
Sakarya Üniversitesi, Ortadoğu Araştırmaları Merkezi,
Araştırma Görevlisi
Kasım-Aralık Cilt: 6 Sayı: 65
Ortadoğu’nun Globalleşmesi
Yazar: Ahmet Akif Mücek
İstanbul, Belge Yayınları, 2014, 488 sayfa, Fiyatı: 35 TL
789753444408
Ortadoğu: Direniş, Devrim, Emperyalizm
Derleyen: Y. Doğan Çetinkaya
İstanbul, İletişim Yayınları, 2014, 271 sayfa, Fiyatı: 20.50 TL
9789750515842
Taking to the Streets: The Transformation of Arab
Activism
Editörler: Lina Khatib, Ellen Lust
Baltimore, Johns Hopkins University Press, 2014, 368 sayfa,
Fiyatı: 29.95 $
9781421413129
A Time to Attack: The Looming Iranian Nuclear Threat
Yazar: Matthew Kroenig
Hampshire, Palgrave Macmillan, 2014, 272 sayfa, Fiyatı: 20.10 $
9781137279538
Sectarian Politics in the Gulf: From the Iraq
War to the Arab Uprisings
Yazar: Frederic Wehrey
New York, Columbia University Press, 2014, 352 sayfa,
Fiyatı: 45 $
9780231165129
Kasım-Aralık Cilt: 6 Sayı: 65
95