DÜZCE ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER MESLEK YÜKSEKOKULU GENEL VE TEKNİK İLETİŞİM FİNAL DERS NOTLARI Mayıs 2014 Değerli arkadaşlar, final sınavının soru tarzı vize sınavının aynısı olacaktır. Konulara çalışırken dersteki örneklerden veya kendi bulduğunuz örneklerden yararlanmanız başarınızı artıracaktır. Vize konularından da finalde en az 1 soru çıkacaktır. Tüm derslerinizin sınavlarında başarılar dilerim. Öğr. Gör. Ömer Faruk ÖZGÜR ÖNEMLİ NOT: BU NOTLAR SADECE SOSYAL GÜVENLİK PROGRAMI ÖĞRENCİLERİ İÇİNDİR. KONU1 :SÖZLÜ İLETİŞİM A ) Dil İle İletişim B ) Dil Ötesi İletişim ( Sesin , vurgunun ifadesi ) Vurgular iletişimin etkisini belirler. “Tatlılaaar, Kurabiyeleeeeeer, çaylaaar getirdiler” Uyku dışında zamanın % 75’i sözlü iletişimle geçiyor. SÖZLÜ İLETİŞİMİN TEMEL İLKELERİ 1 ) İletilecek fikri, duyguyu tanımlamalı 2 ) İstenen sonucu tanımlamalı 3 ) Alıcıya uygun bir dille konuşmalı 4 ) Alıcı tepkilerini gözlemlemeli ( feedback ) 5 ) Mesajı beden diliyle desteklemeli İYİ BİR SÖZLÜ İLETİŞİM İÇİN A ) Konuşma B ) Dinleme C ) Soru Sorma D ) Geri bildirim konularında gelişme göstermelidir. SÖZLÜ İLETİŞİM : KONUŞMA BÖLÜMÜ Konuşmanın içsel öğeleri A ) Fiziksel unsur ( Jest , mimik, kıyafet ) B ) Ses C ) Dil D ) Düşünme etkinliği 1 SES İYİLEŞTİRME EGZERSİZİ 1 ) Nefes egzersizleri ( Diyafram nefes gibi ) 2 ) Bir solukta en fazla söz söyleme 3 ) Sesi kasete alarak dinleme 4 ) Sözlerle duyguyu yansıtma ETKİLİ KONUŞMA İLKELERİ a) Hazırlık yapmalı b) Konuşmanın konusu, planı, sınırı olmalı Konuşma Planı : Giriş, gelişme, sonuç c) Konuya uygun mizah olmalı d) Dinleyicinin ihtiyaçlarına uymalı e) İnandırıcı olmalı f) Konuşmacı fikirlerinden emin olmalı g) Görsel araçlarla konuşma desteklenmeli h) Bilgi ve duygu dengesi olmalıdır I) Yalın bir dil kullanılmalı i) Beden dili ile desteklenmeli ( Kılık , kıyafet, gülümseme ) j) Pratik yapmalı k) Konuşma hızı ne yavaş ne de aşırı hızlı olmalı. l) Anlamsız kelime ve tekrardan kaçmalı. m) Konuşma uzamamalıdır n) “ Giriş” ve “Sonuç” cümlesini iyi seçmeli o) Örnek kullanmalı ( Örnek vermek gerekirse, mesela ) 2 ö) “Duygularınızı kontrol etmeye çalışmalı” ( Sakin ol , sakin ol , bana bir kastı yok. Sadece soru sordu. ) r) Ana fikirden ayrılmamalı s) Konuşma canlı ve akıcı olmalı SÖZEL İLETİŞİMİ OLUMSUZ ETKİLEYENLER a) ENDİŞE DUYMA ( Bu işi başaramazsam, Bana gülerlerse ) b) TAKINTI ( Ben Bu işi yapamam, Çok Kalabalık ) c) BASKI ( Sanki herkes üstüme üstüme geliyor, Sanki nefes alamıyorum ) d) GERİLİM ( Ellerim terledi sanki, her an birine patlayabilirim ) SÖZLÜ İLETİŞİMİN OLUMLU YÖNLERİ a) Hızlı b) Anında düzeltme imkanı c) Beden dili kullanımı d) Soru sorma imkanı e) Hataların unutulması daha kolay unutulabilir SÖZLÜ İLETİŞİMİN OLUMSUZ YÖNLERİ a) Çabuk unutulur b) Zaman alıcıdır c) Uzun veya karışık mesaj varsa anlaşılması güçleşebilir. SÖZLÜ İLETİŞİM : DİNLEME Etkili bir sözel iletişim için önce dinlemeli. YANLIŞ DİNLEME TÜRLERİ A ) Görünüşte dinleme ( Nezaketen dinleme ) B ) Seçerek Dinleme C ) Saplantılı – Takıntılı Dinleme 3 D ) Savunucu Dinleme E ) Tuzak Kurucu Dinleme F ) Yüzeysel Dinleme EMPATİK DİNLEME En doğru dinleme “Empatik Dinleme” dir. Ben konuşan kişinin yerinde olsam nasıl davranırdım ? Ben olsam konuyu hangi örnekle açıklardım ? Ben olsam ….. şekilde konuya giriş yapardım. ETKİN DİNLEME İÇİN Saygılı olmalı, Söz kesmemeli Önyargı ve yorumları bırakmalı Kişiye değil söylenene odaklanmalı Fiziksel katılımla ilgi gösterilmeli ( Beden Dili ) Anlama için çaba göstermeli Ana noktalar üzerine yoğunlaşmalı Konu dışına çıkmamalı Geri bildirim yapmalı Kilit noktaları not almalı Dinlemeyi bitirmeden konuşmaya geçmemeli Empati Kurun 4 KONU 2: SÖZSÜZ İLETİŞİM ( BEDEN DİLİ ) SÖZSÜZ İLETİŞİMİN İÇERİĞİ Jest ( El, kol hareketleri ) Mimik ( Yüz hareketleri ) Kılık Kıyafet, Dış Görünüm , Duruş şekilleri ( Oturma kalkma ) BEDEN DİLİNİ ÖĞRENMENİN FAYDALARI Karşı tarafı olumlu etkileme ve amaca ulaşma (Karşıyı etkileme) Başkalarının beden dilini anlama ( Karşı tarafı anlama ) Kendi mesajını beden dili ile daha etkin iletme ( Kendini denetleme ) Karşı tarafın gerçekte ne söylediğini anlama SÖZSÜZ İLETİŞİMİN ÖZELLİKLERİ Aracısızdır, Daha etkili ve keskindir Anlık duyguyu yansıtır Kültüre göre değişebilir ALAN KULLANIMI Mahrem alan ( İçli dışlı mesafe ) 15 ila 45 cm arası Kişisel alan(Samimi mesafe) 46 ila 122 cm arası Sosyal alan ( Sosyal mesafe ) 122 - 3.6 m arası Genel alan ( Yabancılar için mesafe ) 3.6 m ve üzeri DOKUNMA Omuza dokunma ( Destek ) Kola girme ( Yakınlık ) El sıkma ( Dostluk - Üstünlük ) El öpme ( Saygı, Sevgi ) RENKLERİN DİLİ Beden dili konusunda çalışan uzmanlar enklerin insanlar üzerinde farklı tesirleri olduğunu belirtmişlerdir. Renklerin insanlar üzerindeki tesirlerine ilişkin aşağıdaki anlamlara geldiğine ilişkin fikir beyan etmişlerdir. Mavi : Rahatlık, şeffaflık, güven Turuncu : Keder, hüzün, düşmanlık Mor : Olgunluk, vakar, azamet Kırmızı : Meydan okuma, uyarıcı, heyecan verici Yeşil : Huzur, sakinlik 5 Sarı : Sevinç, neşe, hoşgörü Siyah : Kasvet, hüzün, mutsuzluk Kahverengi : Keder, melankoli, hüzün BEDEN DİLİ HAREKETLERİNİN ANLAMI BAŞ HAREKETLERİ Onay ve reddetme hareketi ( Baş sağa sola ve yukarı aşağı hareketi ) Baş aşağıya eğilmiş : Etkilenmedim, farklı düşünüyorum Baş parmak şakakta : İlgiyle dinleme Her iki el başın arkasında : Her şey kontrolüm altında, ben bu işi biliyorum GÖZLER Gözleri başka yöne çevirme : Seni dinlemiyorum Göz bebeği büyümesi : Heyecanlanma ( Poker oyununda rest çekme hikayesi ) Gözünü karşıdakinden kaçırma : Suçluluk, yenilgiyi kabul etme Asyalılar bakışta ürkek , Amerikalılar cesaretli , Peki ya Türkler? Yere doğru bakma : Endişe, utanma, pişmanlık DUDAKLAR Gülme : Rahatlama, hoşnutluk Dudak ısırma : Sıkıntı, rahatsızlık ELLER Elle karşı tarafa dokunma ( tokalaşma ) : Sevgi, saygı ifadesi Tokalaşma türleri : a ) Eşit şartlarda b ) Üstünlük c ) Çekingen tokalaşma ( Ölü Balık ) Elleri çeneni altına koyma : Bazen etkin dinleme, bazen pişmanlık ve sıkıntı hali El öpme : Saygı, sevgi, hürmet Ellerin vücudun önünde buluşturulması : Bazen Saygı( babaya karşı ) bazen suçluluk hissi ( hakimin önünde ) Elin bileği vücudun arkasından tutması : Konuya hakimiyet, üstünlük Elini masanın altına koyma : Sakladığım bir şeyler var Elini masanın üstüne koyma : Sakladığım bir şey yok Elini masaya vurma : Bu konuda haklıyım Elleri ovuşturma : Azı olumlubeklenti, çoğukurnazlık Kenetlenmiş eller : Sıkılganlık, rahatsızlık 6 OTURMA DÜZENİ Karşı karşıya oturma ( Rekabeti doğurur ) 90 Derece açıyla oturma ( Uyumlu, birliktelik sağlama ) Yan yana oturma ( Probleme beraber çözüm bulma ) Çapraz oturma ( İlgi duymuyorum, uzak duralım ) AVUÇ HAREKETLERİ Açık avuçlar ( Dürüstlük ) Avuç yukarı ( Tehdit yok, olumlu ) Avuç aşağı ( Otoriter ) Avuç kapalı, parmak ileri ( Tehdit ve ikaz ) PARMAKLAR Baş parmak havada diğerleri kapalı : İşler yolunda İşaret parmağı havada elin sallanması : Tehdit Siyasilerin sembol olarak kullandıkları el hareketleri AYAKLAR Bacak bacak üzerine atma : a ) Eşitlik b ) Üstünlük KADIN ve ERKEKLERİN BEDEN DİLİ FARKLARI Erkekler : Aksesuarlarla oynarlar ( Kravat, ceket, kalem ) Kadınlar : Saçlarıyla daha fazla oynarlar Erkekler : Parmaklar daha etkin Erkekler : Daha az gülen Kadınlar : Daha çok gülen Kadınlar : Alan kullanımında daha dar kullanır Erkek : Daha geniş alan kullanır Erkekler : Daha uzun süreli bakış Kadınlar : Daha kısa süreli bakış KÜLTÜRLERARASI FARKLILIKLAR İşaret parmağı kullanımı : ABD'de normal, Endonezya'da görgüsüzlük Bacak bacak üstüne atma : ABD ve Avrupa'da normal, Araplarda , Asya kültüründe saygısızlık Eğilerek selam verme : Doğu kültüründe çok önemli saygı göstergesi iken ABD ve Avrupa kültüründe gereksiz. Sevilen kişinin kafasını okşama : ABD ve Avrupa'da normal, bazı Asya ülkelerinde yanlış davranış Beden dilini kullanma : İngilizler çok daha az kullanır. Yemek esnasında tabaktakileri bitirme : ABD'de kabalık , Asya'da olması gerekli Kapalı toplumlarda kadının toplum içinde yüksek sesle gülmesi yanlış anlaşılabilir 7 KONU 3: TELEFONDA İLETİŞİM İŞ İLANLARININ VAZGEÇİLMEZLERİ Diksiyonu düzgün Kolay iletişim kurabilen İnsan ilişkilerinde başarılı Kendisiyle ve çevresiyle barışık İyi görünümlü ( prezantabl ) Takım çalışmasına uyumlu İLETİŞİM BECERİSİNİN KULLANILDIĞI ALANLAR İş başvurusu yaparken, İş görüşmesi ( mülakat ) esnasında İş gereklerini yerine getirirken Diğer çalışma arkadaşlarıyla ortak iş yaparken İşletmeye mal, hizmet ve ürün sağlayan kişilerle görüşmelerde TELEFONDA İLETİŞİM KISITLAYICI ÖZELLİKLERİ a) Beden dili eksik : Telefonla iletişimde eğer 3G veya görüntülü telefonlagörüşmüyorsak karşı taraf bizi göremediği için beden dili ile verdiğimiz duygu yükünü telefonla iletişimle veremiyoruz. Bu da iletişimin kuvvetini azaltan bir unsur olarak karşımıza çıkıyor. b) Uygun zaman seçme zorluğu:Telefonla bir kişiile görüşürken karşıtarafın müsaitolup olmadığını bilemeyiz. Oysaki yüz yüze görüşmede karşı tarafın uygun olup olmadığı çok rahat bir şekilde bilinebilir. c) Başka işle oyalanma zorluğu: Biz telefonda çokönemli bir konuyu aktarırken karşıtaraf başka bir işle meşgul olabilir. Bu da onun dikkatini dağıtabilir. d) Karmaşık konuları aktarmanın güçlüğü: Telefonda teknik veya karmaşık konuları aktarmada sorunlar yaşanabilir. Oysa yüz yüze iletişimde çok daha az sorunla karşılaşılır. e) Hata oranı daha yüksek : Tüm yukarıda sayılan gerekçeler sebebi ile iletişim hataları telefonla iletişimde daha fazladır. TELEFON ETMEDEN ÖNCE SORULMASI GEREKENLER a) Aramak gerekli mi ? : Telefonla aramak mutlaka gerekli mi? Yoksa belli bir süre sonra yüz yüze görüşerek sorun çözülebilir mi ? b) Yüz yüze görüşmek gerçekten uygun olabilir mi ? : Bazı konular vardır ki telefonla konuşmak yerine yüz yüze görüşmek çok daha sağlıklı olacaktır. Aramdan önce bunu kendimize sormamız gerekir. c) Görüşme acil mi ? : Eğer görüşme acil değilse telefonla aramak yerine yüz yüze görüşme tercih edilebilir. Buna bizim karar vermemiz gerekir. 8 d) Aradığımız kişi doğru kişi mi ?: Her sorunun çözülmesi için bir muhatabının olması gerekir, bizim telefonla aradığımız kişi de bizim problemimizi çözecek kişi mi değil mi diye sormamız gerekir. e) Tam olarak ne istediğimi biliyor muyum ?: Görüşme neticesinde karşı taraftan talebimizin net olması, ne isteyeceğimizin önceden belli olması gerekir. f) Konu hakkında ön okumalar yaptım mı ?: Telefonla arama yapmadan önce telefon görüşmesine konu olan olayla ilgili, örneğin bir fatura takibi gibi konu ile ilgili arama yapılıyorsa, daha önce ödeme takvimi hususunda görüşmeler yapıldı ise mutlaka bu görüşmelere bakmak ve sonrasında telefonla arama yapmak gerekir. ARAMA ESNASINDA VE SONRASINDA YAPILACAKLAR Mesajı Karşıya İletme : Olumlu ses tonuyla kim olduğunuzu söyleyin. Tüm konular konuşuldu mu ? Kontrol edin. Konuşmayı bitirirken : Karşınızdaki kişinin adını kullanarak teşekkür edin.Önemli görevleri not edin. Mesaj Bırakma: Mesajı önceden hazırlayın. Kişiye ulaşamadığınızda bırakacağınız notu hazırlayın. Görüşme Sonrası : Görüşme bitince notlarınızı alın. Teyit mektubu yazmanız gerekiyorsa en kısa zamanda yapın. TELEFONDA ŞİKAYET ÇÖZME Sakin olun, dinleyin, saygı gösterin Konuyu tüm açıklığıyla anlatması için teşvik edin Anlayış gösterin ve düşünün, hatanız varsa kabul edin Seçenekleri sıralayın Anlaşmaya varmak / Anlaşın ve teyit edin DOĞRU SORU SORMAK Açık Uçlu Sorular : Cevabı evet veya hayır olmayan sorular ( Size nasıl yardımcı olabilirim ) Kapalı Uçlu Sorular : Cevabı sadece EVET veya HAYIR olan sorular Alternatifli ( Seçenekli ) Sorular: Siz mi gelirsiniz, biz de gelebiliriz. Özel Sorular TELEFONLA GÖRÜŞME PLANI Telefonda iletişimde daha az hata yapmak için telefon açmadan önce her telefon görüşmesi için aşağıda örneği verilene benzer bir "Telefonla Görüşme Planı" veya "Şablonu" hazırlanabilir. 9 TELEFON GÖRÜŞME PLANI / ŞABLONU Aşağıda daha önce ödenmesi gereken fakat ödenmeyen bir fatura ile ilgili A Holding’e ait bir telefonla görüşme planı veya şablonu örneği bulunmaktadır. A Holdingle Görüşme Telefon no : 0312 212 12 21 Adını ve şirketteki konumunu söyle Muhasebeyi iste Muhasebe cevap verince adını ve konumunu tekrarla Arama nedenini açıkla 18243 nolu fatura ödeme bilgisi alınamadı Fatura ödenme durumunu sor Ödenmemişse acele ödenmesini iste Banka hesabını tekrar bildir Ödeme yaptıklarında bildirmelerini rica et Muhasebecinin adını ve dahili numarasını al, kendi dahili numaranı ver. Teşekkür et, iyi dilekte bulun. TELEFONDA ETKİLİ İLETİŞİM İÇİN İLKELER a) Çalan telefonu hemen açın: Bu konuda farklı görüşler söz konusu olsa da kimileri telefonun ikinci veya üçüncü çalışından sonra açılmasını kimileri ise telefonu çaldığında hemen açılması gerektiğini söylemişlerdir. Çalan telefonu hemen açmak karşı tarafı bekletmemek işdünyası açısından daha doğru bir davranış olacaktır. b) Sesinize dikkat edin: Konuşma esnasında sesimizin gür, karşı tarafın kolayca duyabileceği bir tonda olması, canlı bir ses tonu olması önemlidir. c) Selamlama ve iyi dilekle başlayın: Telefonla bir kişi ile görüşme esnasında ilk dikkat edilmesi gereken karşı tarafa "merhaba", " iyi günler", "iyi çalışmalar" gibi bir selamlama ve iyi dilek ile konuşmaya başlamak faydalı olacaktır. d) Doğal olun : Yapmacık ve size ait olmadığı karşı tarafça anlaşılacak şekilde doğal olmayan ifadeler kullanılmamalıdır. Bunlar karşı tarafça itici olarak algılanabilir. e) Sade ve anlaşılır olun : Konuşma esnasında basit cümlelerle karşı tarafa derdimizi anlatmalı, teknik, karşı tarafça anlaşılmayacak cümleler kullanılmamalıdır. f) Yardımsever olun : Karşı tarafa telefon görüşmesi esnasında samimi bir şekilde yardımcı 10 olunmak istediği anlatılmalıdır. Detaylı bilgi isteyin: Karşı tarafa yardımcı olabilmek için var olan sorunla ilgili detaylı bilgi g) almak gerekmektedir. Konunun başından sonuna detaylı bir şekilde bilgi alınması istenmektedir. h) Geri bildirim yapın : Telefon görüşmesi sonrasında karşı tarafa mutlaka olumlu veya olumsuz bir cevap verilmesi, geri bildirim yapılması önemlidir. I) Not alın : Konuşma esnasında önemli bilgileri ( fatura bilgisi, ödeme tarihi bilgisi, şahıs isimleri vb) mutlaka not etmelidir. i) Konuya konsantre olun : Telefon konuşması esnasında başka bir işle uğraşmamalı, konuşulan konu ne ise mutlaka yüksek bir dikkatle konuya odaklanılmalıdır. j) Unutmadığınızı gösterin : Konuşma esnasında karşı tarafa önemli hususları unutmadığımızı mutlaka göstermeliyiz. Aksi takdirde karşı taraf bu bilgileri bize hatırlatıyorsa bu doğru bir iş yapmadığımızın göstergesidir. k) Uygun zamanı seçin: Bir iş görüşmesi için genellikle karşı tarafı mesai ( çalışma) saatleri içinde aramamız beklenir. Karşı taraf izin vermediği sürece mesai saatleri veya tatil gibi zaman dilimlerinde kişiler telefonla aranmamalıdır. l) Saygı ve nezaketle kapatın : Konuşmayı sonlandırırken karşı tarafa nezaket ve saygı ifade eden, içinde teşekkür ifadeleri barındıran cümleler kurmak önemlidir. Örneğin " Sizlerle konuşmaktan memnun oldum", " tekrar görüşmeyi ümid ediyorum", " çalışmalarınızda kolaylıklar diliyorum" gibi cümleler kullanılmalıdır. KONU 4 : CV / ÖZGEÇMİŞ HAZIRLAMA Cv kelimesi, curriculum ve vitae kelimelerinin bir araya gelmelerinden oluşmaktadır koşu, yarış anlamına gelir.Vitae ise;Hayat,yaşam anlamına gelmektedir. Curriculum "Hayat yarışı" olarak çevrilebiliriz. Curriculum, Latince Vitae'yi ise Türkçe'de her ikisine karşılık "Özgeçmiş" sözcüğü kullanılmaktadır. CV Neyi Anlatır ? Niteliklerinizi Becerilerinizi Hedeflerinizi Deneyimlerinizi Başvurduğunuz Konu ile ilgili diğer özelliklerinizi ÖZGEÇMİŞ TÜRLERİ 1. KRONOLOJİK ÖZGEÇMİŞ ( Tarihsel Yapıyı öne çıkaran ) 2. İŞLEVSEL ( Kabiliyetleri öne çıkaran ) ÖZGEÇMİŞ 3. BELİRLİ BİR AMACA YÖNELİK ÖZGEÇMİŞ ( Özel olarak belirli bir iş vb alan için hazırlanan ) 11 ÖN ELEMEYİ GEÇMEK İÇİN 1- Tasarımı ve sunumu ile yüzlercesi arasından fark edilmeyi sağlamalıdır 2- Sade, net, iyi düzenlenmiş ve konuyla ilgili olmalıdır 3- Deneyimleriniz, becerileriniz ve eğitiminizle ilgili önemli noktalara işaret etmelidir ÖZGEÇMİŞİN BÖLÜMLERİ A. Kariyer özeti B. İş deneyimi C. Eğitim D. Yetenekler E. Kurs ve seminerler F. Kişisel bilgiler, İYİ ÖZGEÇMİŞ HAZIRLAMANIN TEMEL İLKELERİ a) Dürüst olun: Özgeçmişinizde gerçekçi olmayan bilgileri kesinlikle yazmamalıdır. Okul başarısı, iş tecrübesi vb hususlarda mutlaka dürüst olunmalı kesinlikle hatalı bilgiler verilmemelidir. b) İş ilanında satır aralarına dikkat etmeli(iş - kurum bilgisi) : Bir işe başvurmadan önce iş alanında istenilen niteliklere bakılmalı ve bu niteliklerinin bizde olup olmadığına mutlaka dikkat edilmelidir. c) İş yerindeki pozisyon size uygun olmalı : İş yerinde teklif edilen veya başvurduğumuz pozisyon, mevkii bizlerin eğitim ve karakterine uygun olmalıdır. d) Kısa ve öz olmalıdır : Özgeçmişlerin genellikle 1 sayfa ile 3 sayfa arası olması beklenir. Ancak eğer özgeçmişinizde 10 sayfayı dolduracak kadar çok iş yapmış iseniz elbetteki 10 sayfalık özgeçmiş hazırlayabilirsiniz. Önemli olan bilgiler dışında gereksiz bilgilerle özgeçmişi kalabalıklaştırmak doğru değildir. e) Yazım kuralları ve noktalama işaretlerine dikkat edilmeli : Özgeçmişi hazırlarken yazım, noktalama ve dilbilgisi kurallarına kesinlikle yüksek dikkat gösterilmelidir. Burada yapılacak hatalar bizim özensiz bir şekilde özgeçmiş hazırladığımız hissinin uyandırır. f) Sayılar önemlidir: Özgeçmişimizde anlattığımız hadiselerde mutlaka sayısal bilgilere yer vermek gereklidir. Bu anlatımımızı kuvvetlendirecektir. g) Güzel ve temiz görünmeli : Özgeçmiş dış görünümü itibari ile düzenli ve temiz gözükmeli, buruşuk veya kirli bir kağıda özgeçmiş hazırlanmamalıdır. h) Hayallerinizden ya da bebekliğinizden değil, yakın zamanda yaptıklarınızdan bahsetmeli : Özgeçmişimizde hayallerinizden değil de gerçek olarak ulaşabileceğiniz hedeflerinizden bahsetmeniz daha doğru olacaktır. 12 I) Postada ve şirket içinde kaybolmayın : Özgeçmişimizin doğru kişi veya adrese gönderilmesi önemlidir. Şirket içinde dahi olsa yanlış kişiye gönderilen özgeçmiş kayda alınmayacaktır. i) Ben dilini kullanmamalı : Özgeçmişimizde dil olarak "ben yaptım, ben ettim" demek yerine dolaylı ifadelerle " yapıldı, edildi" gibi ifadeler daha mütevazi duracak ve karşı tarafta olumlu izlenim oluşturacaktır. j) Göze hitap etmeli ve olumlu bir etki bırakmalı : Özgeçmişimiz biçimsel olarak düzenli, derli toplu olmalı, göze olumlu bir şekilde hitap etmelidir. k) Tarih sıralamasını tersten yapmalı: Olayları özgeçmişimizde eskiden yeniye değil, yeniden eskiye anlatmalıdır. Yani 2012'den başlayarak doğduğumuz tarihe kadar anlatmalıyız. l) Bilgisayarla yazmalı : Özgeçmişimiz kesinlikle bilgisayar ortamında yazılmalıdır. Elle yazılacak bir özgeçmiş karşı taraf özellikle istemedikçe yazılmamalıdır. m) Sizi tanıtıcı bir metin olmalı, özel olmalı: Özgeçmişimizin klasik şablonların dışında bizi bütünüyle anlatan, bize özel bir metin olması önemlidir. Sadece Word programındaki hazır özgeçmişleri doldurmak yerine farklılaştırarak kendimize özel hale getirmek gerekir. n) En son işe en fazla yer verilmeli : Eğer iş tecrübemiz varsa, birden fazla işte çalışmış isek, zaman olarak en son çalıştığımız işe en çok yeri vermeliyiz. Burada istisna olacak bir husus, eğer başvurulan işle birebir uyan bir iş yapmış isek eski tarihli dahi olsa ona daha fazla yer vermeliyiz. o) Hobileri ve iş hayatı dışındaki faaliyetleri önemsemeli : Günümüzde işe alımlarda teknik bilginin yanı sıra iş hayatı dışında sosyal hayatınızda neler yaptığınızla da ilgilenirler. Bu sebeple kişinin iş hayatı dışında hobileri ( futbol oynamak, fotoğraf çekmek, gezmek vb) de özgeçmişte mutlaka yer almalıdır. ö) Biçim olarak bütünsel olmalı : Özgeçmişin sayfa bütünlüğü açısından birbirine uyumlu olması gerekir. Başlıkların biri soldan 2 cm bir diğeri soldan 3 cm girintili olmamalıdır. Çünkü bu göze hoş gelmeyecektir. Başlıklardan biri Times New Roman diğeri Arial olmamalıdır. Yazı karakterlerinde de bütünsellik olmalıdır. p) Sayfa düzenine dikkat etmeli : Bilgisayar ortamında yazılan özgeçmişlerde sayfa düzeni yapmak çok daha kolaydır. Bilgisayarda başlıklar, paragraflar, metinler düzenli bir şekilde yer almalıdır. r) Fotoğraf eklemeye özen göstermeli: Özgeçmişimizde mutlaka fotoğrafımızın yer alması istenir. Fotoğraf bizim hakkımızda karşı tarafa fikir veren bir unsurdur. Aksi söylenmediği hususta özgeçmişimize fotoğraf eklenmelidir. Fotoğrafın da yakın zamanda çekilmiş, bize benzeyen, photoshop ( grafik programı) vb programlarla fotoğraf üzerinde oynama yapılmamalıdır. 13 KONU 5 : MÜLAKAT MÜLAKAT NEDİR ? Mülakat, işverenle işe başvuran adayın 15-45 dakika süren bir oturumda adayın geçmişi, kişiliği, bilgi birikimi, akademik başarıları ve kariyer hedefleri konularını içeren görüşmelerdir. MÜLAKAT ÇEŞİTLERİ NELERDİR ? 1. Geleneksel Mülakatlar (Kendinizi tanıtır mısınız ? ) 2. Davranış Belirleyici Mülakatlar ( Geçmişteki davranışla geleceği ölçme ) 3. Panel Mülakatları (Birden fazla soru sorandan oluşur ) 4. Grup Mülakatları ( Birden fazla iş başvurusu yapan aynı anda sınava alınır ) MÜLAKAT ÖNCESİ YAPILACAKLAR a) Başvurulan şirket ve iş hakkında bilgi alın : Mülakata gitmeden önce mutlaka zaman ayırıp başvuru yapılan şirket ve iş hakkında detaylı bilgi almak gerekir. Bize görüşme esnasında firma hakkında bir soru sorulabilir, eğer cevap veremezsek zor durumda kalınır. b) Kabiliyetleriniz üzerine etraflıca düşünün: Bir işe başvururken kendi kabiliyetlerimiz üzerinde düşünmeli, hangi özelliklerimizi yeteneklerimizi öne çıkaracağımız düşünmeliyiz. Diğer adaylardan farklı olduğuna inandığımız özellikleri gerekirse yazılı hale getirip nasıl anlatacağımıza karar vermeliyiz. c) Mülakatı yapacak kişinin sorularını tahmin etmeye çalışın: Mülakata giderken "Acaba bana ne sorulur?" "Ben onların yerinde olsam ne sorardım?" gibi soruları kendimize sorup bunlara vereceğimiz cevapları önceden planlamak gerekir. d) Cevaplarınızı prova edin ( önceden çalışın ) : Mülakatçının bize soracağı soruları tahmin etmek tek başına yeterli değildir. Bize bir soruyu soracaklarını tahmin ediyorsak, bana sorulursa nasıl cevap vereceğimizi de düşünmeli hatta bunları yazılı hale de getirmelidir. Böylece başka adaylar tereddüt ederken bizler çok daha hızlı bir şekilde cevap verebiliriz. e) Mülakata gidecek kıyafetinizi önceden seçin: Bir iş görüşmesinegidileceği zaman giyilecek kıyafet mutlaka önceden seçilmelidir. Eğer bu yapılmazsa mülakat günü seçilecek kıyafet kirli, ütüsüz vb ise dış görünüm açısından hoş bir görüntü olmayacaktır. f) İşyerine mutlaka randevunuzdan önce gidin: İş yerine mutlaka randevumuzdan en az yarım saat önce gidilmelidir. Özellikle büyük şehirlerde trafik durumu da dikkate alınmalıdır. g) Hatta işyerini mülakat gününden önce ziyaret edin: Özellikle büyük şehirlerde daha önce gitmediğimiz bir adrese mülakata gidilecekse birkaç gün öncesinden adresin görülmesi faydalı olacaktır. Aynı ÖSYM'nin yaptığı sınavlarda sınav yerini önceden görmemizin istenmesi gibidir. h) Özgeçmiş ve referans mektuplarını yanınızda bulundurun: Görüşme esnasında bizden tekrar isteneceğini düşünerek özgeçmiş ve de referans mektuplarımızın kopyalarını mutlaka yanımızda 14 bulundurmalıyız. Herhangi bir sebeple bizden özgeçmişimiz tekrar mülakat anında istenir ve biz de bu belgeyi sunamazsak hakkımızda olumsuz kanaat oluşturacaktır. ÖRNEK MÜLAKAT SORULARI GENEL SORULAR: Biraz kendinizden bahseder misiniz ? Üniversite seçiminizdeki nedenleri belirtebilir misiniz ? Şirketimiz hakkında neler biliyorsunuz ? Neden bizimle çalışmak istiyorsunuz ? Bizim için diğerlerinden farklı ne yapabilirsiniz ? Önerilen pozisyondan anladığınızı tanımlar mısınız ? İŞ YAPIŞ ALIŞKANLIKLARINIZ VE TARZINIZLA İLGİLİ SORULAR : Stresli ortamlarda rahat çalışabilir misiniz ? Büyüklüğü ya da çalışma alanı farklı olan bir firmada daha verimli çalışacağınızı düşündüğünüz oldu mu ? Almak zorunda olduğunuz en zor karar neydi ? MÜLAKATTA DIŞ GÖRÜNÜŞ Erkekler için Geleneksel iş kıyafeti koyu renk takım elbise ile beyaz, uzun kollu, ütülü gömlekten oluşur. Kravatınız elbisenize uygun olmalıdır. Dikkati dağıtacak şekilde çok renkli / şekilli kravatlar kullanmayın. Kadınlar için Geleneksel iş kıyafeti, takım elbise veya pantolon takım anlamına gelir. Fazla göze batan takı kullanmaktan ve ağır makyajdan kaçının. Tırnaklarınızın temiz olmasına, uzun olmamasına ve abartılı oje kullanmamaya dikkat edin. Herkes için Çok fazla parfüm kullanmaktan kaçının. Saçınızın temiz ve yüzünüz görünecek şekilde iyi taranmış olmasına özen gösterin. Ayakkabılarınızın temiz ve kıyafetinize uygun olmasına dikkat edin. MÜLAKAT ANINDA YAPILACAKLAR a) Mülakata vaktinde gitmeli ( 15 dakika önce ) : Bir iş görüşmesine geç kalmak baştan o işi istemediğimiz gibi bir izlenim oluşturur. BU sebeple olağanüstü bit durum olmadığı sürece görüşmeye geç kalınmamalıdır. Büyük şehirlerde trafik sıkışıklığının bir olağanüstü durum olmadığını da bilmemiz gerekir. b) Mülakat odası yakınında beklerken sakin olun: Mülakat başlamadan önce adaylar bir odada beklemeye alınacaktır. Bu odada göstermiş olduğumuz davranışlar firma yetkilileri tarafından izleniyor olabilir dolayısı ile hareketlerimize dikkat etmemiz gerekmektedir. 15 c) Mülakata girildiğinde mülakatı yapanla tokalaşmalı : Selamla esnasında insanların tokalaşması genel beklenen bir davranış olagelmiştir. Eğer aksi bir duruş veya uzak bir duruş sergilemiyorsa mülakat yapılan kişilerle birer birer tokalaşmalıdır. d) Yanınızda ihtiyaç dışında eşya götürmemeli : Mülakat odasına ihtiyacımız olandan fazla ( defter, kalem özgeçmiş vb ) eşya ile gitmemek gerekir. Fazla eşya olumsuz bir görüntü oluşturur. Mutlaka yanımızda fazla eşya varsa sekreter veya güvenlik görevlisi gibi bir kişinin odasına fazla eşyalar bırakılmalıdır. e) Göz teması kurmaya dikkat etmeli : Mülakat esnasında mülakat yapan kişilerle olabildiğince göz teması kurulmalıdır. Kişileri rahatsız etmeden olabildiğince göz temasına dikkat etmelidir. f) Beden dilinizi mümkün olduğunca kullanmalı: Bir görüşme esnasında jest ve mimiklerini kullanan bir aday, kullanmayan bir adaya göre kendisini daha iyi ifade edecektir. Dolayısı ile yapmacık olmadan abartıya kaçmadan mutlaka beden dilini kullanmalıdır. g) Anlaşılır konuşmalı : Konuşmamız esnasında mülakat yapan kişiler söylediklerimizi bir seferde anlamalıdırlar. Bir söylediğimizi birden fazla tekrar ettiriyorlarsa veya söylediklerimiz anlaşılmıyorsa bu hoş bir görüntü vermeyecektir. h) Kendinizden emin olmalısınız : Mülakat esnasında bize sorulan sorulara verdiğimiz cevaplarda, hayatımıza ilişkin anlattıklarımızda kendimizden emin olmamız gerekir. Tereddütlü bir şekilde vereceğimiz cevaplar karşı tarafın bizim hakkımızda olumsuz düşünmesine sebep olur. I) Kesinlikle dürüst olmalı : Hayatımıza ilişkin anlattığımız her şeyde ve bize sorulan soruların tamamında dürüst olmalıyız. Yapamayacağımız bir iş için yaparım diyemeyiz. Çalışamayacağımız şartları çalışırım diyerek kabul etmemeliyiz. i) Mülakat esnasında soru sormak isterseniz nezaketli davranmalı : Mülakat esnasında imkan verildiği ölçüde mutlaka karşı tarafa soru sorulmalıdır. İşle ilgili, çalışma şartları ile ilgili mutlaka soru sorulmalıdır. MÜLAKAT ESNASINDA AŞAĞIDAKİLERİ YAPMAYIN Sesli duraklamalar: "Aaaaa", "Hııı", "yani... ", Güvensizlik gösteren ifade: "Bilmem ki...!" Sık sık soruları tekrarlatmak: "Efendim?", "Nasıl?" Ağız içinde fısıltı halinde konuşmak. Yüz veya saçınıza sık sık dokunmak, tikler Aşırı terleme/ mendil aramak Parmaklarla oynamak/ el ovuşturmak Dizleri / ayakları devamlı sallamak 16 Argo kullanmak Mülakat yapan kişinin masasına el/ kolları dayamak Abartılı gülmek, uzun süre tokalaşmak, göz temasından kaçınmak MÜLAKAT SONRASI YAPILMASI GEREKENLER Mülakat sonucunu bekleyin. Sık sık aramayın. Size verilen tarihten 2 - 3 gün sonrasını bekleyin. Mülakatı yapan kişilere teşekkür mesajı yollamayı unutmayın. Başvurduğunuz iş için istekli olduğunuzu vurgulayın. MÜLAKATIN BAŞARILI GEÇMESİ İÇİN İyi bir özgeçmiş hazırlamalı ve mülakatın öncesi, sırası ve sonrasında başarılı bir performans göstermeliyiz. TÜM DERSLERİNİZİN FİNALLERİNDE BAŞARILAR DİLERİM. Öğr. Gör. Ömer Faruk ÖZGÜR 17
© Copyright 2024 Paperzz
