ADES_ile_ilgili_sorular_

ADES'in değerlendirilmesi
Aşağıdaki yazı, Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Lütfi Elvan’a hitaben yazılmış
bir üst yazı ile sayın bakana MNG Kargo’yla gönderilmiştir.
Daha önce Bilgi Edinme Hakkı Yasası çerçevesinde sorduğum sorulara henüz bir cevap
alamadım. İlgilenenlerin bilgisine sunulur.
Sezar ATMACA
13 Şubat 2014
**********************
Her sayfası “T.C. Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı” adını ve logosunu
taşıyan Amatör Denizci Eğitim Sistemi (ADES), özensizlikler, tutarsızlıklar, birbiriyle çelişen
bilgiler, sayısız hata ve bilgi yanlışları ile ne yazık ki bir “eğitim iddiasına” yakışmıyor.
(http://ades.udhb.gov.tr/)
Aşağıdaki değerlendirmeler, 24 Bölüm/8 Ders Notu’ndan oluşan ADES’in incelenebilen 1.19. Bölümleri’ni ve Ders Notları’nı (açılmayan 3. ve 5. Bölüm hariç) içermektedir. Aşağıdaki
başlıklarla ilgili birçok örnek olmasına rağmen verilen örnekler sınırlı tutulmuştur.
BİLGİ VE ÖZEN: ADES, ana sayfasındaki Deniz Kültürü bölümünde yer alan “Efsane
Denizciler”le ilgili yanlışlar sitenin açıldığı gün “efsane” olunca sayfanın %70’i çıkarıldı.
Ancak kalan 8 satırlık yazıda bile hala 3 tashih, 2 bilgi yanlışı var.
KİME HİTAP EDİYOR/KİME ANLATIYOR?: Amatör denizcilerin kullanmadığı türden
bırakma kilidine bağlı can sallarının anlatılması/resmedilmesi veya “90 metre gemi için
1775 kg. demir gerekir” gibi demir örnekleri verilmesi, sık sık gemiden/gemiadamından söz
edilip, gemiadamlarına yönelik bir dil kullanılması, yazarların hitap ettikleri kesim hakkında bir
bilgileri olmadığının sayısız örneklerinden birkaçı.
Amatör denizciler için “Deniz dibi yapısına göre tutma gücü çizelgesi” değil, kullandıkları
demir tipinin hangi dip yapısına uygun olduğu bilgisi önceliklidir. Güverte ile makine dairesi
arasında iletişimi sağlayan “makine telgrafının” anlatılması veya 110-135 metre zincir
döşenen bir demirlemeden sayfalarca söz edilmesinin sıradan bir gezi teknesi ile bağlantısını
kurmak ne yazık ki çok zor. Tıpkı radarla kerteriz ve mevki koyma, ya da 8 sayfaya
yayılarak helikopterle kurtarmanın anlatılması gibi. Denizde Canlı Kalma başlığını
taşıyan 2 ayrı Bölüm (?) ve 26 sayfa olmasına rağmen, en temel bilgilerin (ör. UDÇÖT
Tehlike İşaretleri) olmaması gibi örnekler de açıkça ciddi bir metin hazırlığı yapılmadığını
gösteriyor.
Gemileri ve gemiadamlarını ilgilendiren, ama örneğin bir gezi teknesinin kullanımında değeri
veya önceliği olmayan bilgilerin amatör denizcilere öğretilmeye çalışılması doğru mudur?
YANLIŞ/HATALI/EKSİK TANIMLAR: Kullanılan tanımlarda/terimlerde sayısız hata/yanlış
var. ADES’te yer alan;
● “Güverte: Tekneyi baştan kıça kadar ve bordadan bordaya yatay olarak bölen su
geçirmez perdelerdir.Teknelerin büyüklüklerine göre, birden fazla sayıda olabilirler.”
● “Nisbi Kerteriz: Tekne siciline kayıtlı her teknenin bir adının bulunması bunun teknenin
her iki tarafına ve kıçına silinmez bozulmaz, okunaklı harflerle yazılması zorunludur …”
örneklerinde olduğu gibi bunların bir kısmının özensizlik/dikkatsizlik ya da çeviri hatası
sonucu olduğu söylenebilir. Ancak çoğu örnek, konuya vakıf olunmadığı izlenimini veriyor.
Örneğin;
● Aborda olunurken kullanılan halat isimleri ve çizimleri birçok yanlış içeriyor. İronik olanı
ise bu bilgi ve çizimlerin ADES Ders Notları’ndaki bilgi ve çizimlerle çelişmesidir. Sınavda
hangi cevap geçerli olacaktır?
● Kamus-i Bahri’den (1917) beri aynı anlamda kullanılan “Sabit ve hareketli donanım
(selviçe)” terimlerinin açıklamalarının doğru olması gerekmez mi?
● Yine yelken seyrini anlatan bölümlerde verilen seyir açılarının hemen hepsinin hatalı
olması, hele hele orsa (borina) seyri için “…rüzgarın yaklaşık 30 dereceden alınması ile
yapılan seyirdir.” denebilmesi kulaktan dolma bilgilerin şahikası gibi. Komutları ve
örnekleriyle demir ve demirlemeyle ilgili bölümler de çok sorunlu. Bu ve benzeri yanlış bilgiler
sınavda nasıl değerlendirilecektir?
YANLIŞ/HATALI ÇİZİMLER: Çizimlerde birçok eksik, hata ve yanlış var. Örneğin;
● akıntı önleme rotası şekli eksik (harflendirme unutulmuş),
● piyan bağı denilen çizimin piyan bağı ile bir ilgisi yok,
● salma (salınım olursa daha iyi) dairesinin gösterildiği çizimdeki tekne karaya oturabilir.
ARAYA SIKIŞTIRILAN BİLGİLER: Konu ile ilgisi olmayan lüzümsuz bilgilerin araya
sıkıştırılması da ayrı bir sorun. Örneğin;
● Kuzey Yönünün Bulunması bölümünde yer alan: “Kutup yıldızı:saat açısı 01s 49dk,
Meyil 89⁰, Parlaklık 2.1 kandil.” bilgisinin ADES eğitimindeki anlamı nedir?
● Bir ritüeli veya temenniyi temsil eden, Donanmada ve deniz ticaret filosunda da
kullanıldığı bilinen “Funda Bismillah, Vira Bismillah” gibi “kültürel temennilerin” bir
“demirleme komutu” olarak ADES’te yer alabilmesi araya sıkıştırma örneği değilse nedir?
TUTARSIZ BİLGİLER/ÇELİŞKİLER:
● ADES’te yer alan şu 2 bilginin hangisi sınavda doğru cevap kabul edilecektir?
“İyi ayarlanmış bir borina seyri teknenin en hızlı gittiği seyir şeklidir.”
“Apaz seyir çoğu yelkenli tekne için en hızlı seyirdir.”
● John A. Williamson’un geliştirdiği ve onun adıyla anılan, literatürde II. Dünya
Savaşı’ndan beri kullanılan kurtarma manevrasındaki dönüş derecesinin ADES’te farklı
olmasının kaynağı nedir? Aynı bilgi neden ADES Ders Notları’nda farklıdır? Sınavda
hangisi doğru sayılacaktır?
YÜRÜRLÜKTEN KALKMIŞ MEVZUATIN FARKINDA OLMAMAK:
● Yıllar önce yürürlükten kaldırılmış bir yönetmelik daha ilk sayfada ADES kullanıcılarına
referans olarak veriliyor.
● Gerek “Fener Rumuzları” gerekse “Fener Rumuzları ve Açıklamaları” sayfalarında
yürürlükten kalkmış ve artık kullanılmayan birçok fener kısaltması var ve sınavda bunlarla
ilgili sorular soruluyor.
● Veya Faydalı Bilgiler sayfasında Özel Tekne Belgesi (!) anlatılıyor.
İNGİLİZCE BIRAKILAN VEYA HATALI ÇEVRİLEN KISALTMALAR: Birkaç yerde
kısaltmalar ve terimler İngilizce bırakılmış veya İngilizce kısaltmaların açılımları yanlış
çevrilmiş. Örneğin;
● “Coğrafi ve Arızi Sapma Düzeltmesi” sayfasında yer alan 11 kısaltma İngilizce
olarak bırakılmış. Türkçesi dururken sınavda İngilizce karşılıkların sorulması doğru mudur?
● Anlatımda İngilizce harita kullanılmasının veya menülerde İngilizce kalmış yerlerin de
herhalde bir açıklaması vardır.
ÇAPARİZLER: Yanlış yazılmış kelimeler, kaynak kitap adları, bozuk cümleler, aynı kısaltma
için farklı karşılıkların kullanılması (ör. çabuk çakar-hızlı çakar kullanılmış, doğrusu “seri
çakar”), sınavda 4 yerine 5 cevap şıkkı olması gibi çaparizler de gözden geçirilirse
şüphesiz iyi olur.
HUKUKA UYGUNLUK: ADES, Amatör Denizci Belgesi (ADB) sınavına “girilebilmesi
için” her Bölüm sınavının (24 Bölüm) geçilerek, “ADES başarı belgesi” alınmasını zorunlu
kılıyor. Mevcut sınav yönetmeliğinde böyle bir hüküm bulunmadığına göre ADB sınavına
girmeyi böylesi bir “ön şarta” bağlayan mevzuat hükmü hangisidir?
Yönetmelik değişikliği yapılmadan OCAK ayı sonu itibarıyla bu uygulamaya geçilmesi ne
yazık ki hukuka uygun değildir.
UDHB Deniz ve İç Sular Düzenleme Genel Müdürlüğü tarafından EYLÜL 2013’ten beri
“gerekçesiz olarak” yapılmayan ADB/KMT (Kısa Mesafe Telsiz) sınavları ve belge
yenileme işlemleri amatör denizciler yanında özellikle mevzuat gereği KMT belgesi almak
veya yenilemek “zorunda olan” gemiadamlarını da mağdur etmiştir.
Sitede, ADES’i hazırlayanlar, varsa faydalandıkları kaynaklar ile ilgili bir bilgi yer almıyor.
Ancak yukarıdaki değerlendirmelerin ışığında ADES’i hazırlayanların sıradan bir gezi
teknesini incelemesi, donanımını tanıması, hatta mümkünse birkaç gün seyir yapması
elzemdir. Bilgisiz ve ilgisizce hazırlanan, uygun bir anlatım dili olmayan bir eğitim sistemi ne
denizciliğe ne de kurumlara değer katar.
UDHB Müsteşarı Suat Hayri Aka’nın ifadeleriyle “İnternette… uluslararası kuralların da
kabul ettiği… bilgisayar tabanlı eğitim” (4 Ekim 2013/DTO konuşması) iddiasıyla yola
çıkılan ve ADES’le uygulamaya konan sistemin işe yarar bir eğitim programı haline
gelebilmesi için gereken;
● Eğitim anlayışı çerçevesinde amatör denizciliğe uygun metnin yazılımı.
● Bu yazılıma göre öğrenmeyi derinleştiren, görselleştiren, keyifli ve zevkli kılan
illüstrasyon, animasyon, interaktif oyunlar, video çekimleri gibi malzeme üretimi.
● Hazırlanan programın betasının sınırlı sayıda katılımcıyla denenerek eksikliklerinin
görülmesi.
● Eksiklerin giderilerek reel uygulamaya geçilmesi, katılım ve hizmet sorunlarını gidermek
için çevrimiçi (on-line) destek gibi ciddi zaman, emek, uzmanlık, yazılım/donanım gerektiren
faaliyetlerin izi ne yazık ki ADES’te mevcut değil.
“Pratik eğitim” açısından bir değeri olmayan ADES’in aşırı bürokratik işlemlere yol açacağı
da söylenebilir. Oysa Dünyada amatör denizciliğin geliştiği ülkeler, merkezi gücün
paylaşılarak sivil toplumu cesaretlendirecek, bürokrasiyi azaltacak uygulamalarıyla
dikkat çeker.
Yukarıda belirtilen hususların dikkate alınması ve düzeltilmesi için gerekli çabanın
gösterilmesi dileğiyle. (10 Şubat 2014)
Sezar ATMACA

Download Report