fütüvvet medeniyetinde iş ve iş ahlakı

FÜTÜVVET MEDENİYETİNDE İŞ VE İŞ AHLAKI
Fütüvvet/Ahi Medeniyeti, ilmi disiplinler arası konu olarak Fütüvvete/Ahiliğe
dayalı İslâm medeniyetinin gelişimini içermekte ve incelenmektedir.
Fütüvvet, İslam dünyasında bir İslam Tasavvuf Okulu olarak doğup gelişmiş,
Selçuklu Anadolu’su ve Osmanlıda da Fütüvvete dayalı Ahilik Okulu olarak
içeriği daha da zenginleştirilerek geliştirilmiştir. Fütüvvet/Ahilik, sadece
İslâm tasavvufu ve maneviyatı konularını değil, hem kişilerin hem de
toplumun maddi ve manevi kalkınmasını konu edinmekte ve içermektedir. Selçuklu ve Osmanlılar,
Ahi Fütüvvet Medeniyeti olarak da tanımlanan maddi ve manevi kalkınma modeli geliştirip
benimseyerek, tam anlamıyla bir Ahi- Fütüvvet Medeniyeti kurmuşlardı. Anadolu Ahi Fütüvvet
Medeniyet okulunun öncü kurucularından biri, Fütüvveti konu alarak yazdığı eserleriyle Hasan
Harakani Hazretleridir. Bir diğeri de Ahi Evran’dır. Ahi Evran, daha önce geliştirilmiş olan Fütüvvete
dayalı tasavvuf düşüncesini, Selçuklu dönenimde iş-meslek hayatına uygulayarak, Müslümanlar başta
olmak üzere insanların İslâma göre nasıl yaşayıp nasıl helal kazanç elde edeceklerini, çalışma ve iş
ahlakını formüle ederek İslâma dayalı Ahi İş-Meslek organizasyonunu kurmuş ve geliştirmiştir. Ahi İşMeslek organizasyonu üyeleri iş adamları ve çalışanlar sadece Müslümanlar olmayıp, bu
organizasyonun kaidelerine uymak şartı ile gayri müslimler de iş kurabilmekte ve çalışabilmekteydi.
Böylece Selçuklu ve Osmanlı döneminde Müslümanlar ile birlikte gayri müslimler de birçok meslek, iş,
ürün, teknik ve teknoloji bulup geliştirerek, hem kendi ihtiyaçlarını karşılayıp, zengin pazarlar kurarak,
hem de dünyaya ihraç ederek İslam coğrafyasını dünyanın en gelişmiş iktisadi bölgesi haline
dönüştürmüşler, “Cihan Devleti” (şüper güç) olmayı başarmışlardı. Bu anlamda, Selçuklular ve
Osmanlılar sadece Müslümanları değil tüm insanları kucaklayan Fütüvvet/Ahi Medeniyeti olarak
adlandırdığımız İslâm kültür ve medeniyetine dayalı bir “Dünya Medeniyeti” kurmayı
başarabilmişlerdi.
Prof.Dr.Ahmet KALA
İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi, Türk İktisat ve İçtimaiyat Tarihi Araştırmaları Merkezi Müdürü.
VAKAR, Vakıf Araştırmaları Bilim Kurulu Başkanı.

Download Report