Prof. Dr. Funda ELMACIOĞLU

FARMOKONUTRİSYON
İMMUNONUTRİSYON
TÜRKİYE’ DE DİYETİSYENLER
Bu Gelişmelerin Neresinde?
ya dışındasındır çemberin
ya da içinde yer alacaksın
kendin içindeyken
kafan dışındaysa
çaresi yok kardeşim
mutsuz olacaksın.
Murathan Mungan
Programl
arın
yaygınlaş
tırılması
Kampan
yaların
yürütülm
esi
Tarama
programl
arı
1.
Basamağ
ın
güçlendir
ilmesi
Verilerin
sağlanm
ası
Sağlık
personeli
nin
eğitimi
Ortak
mesajları
n
üretilmesi
DİYETİSYENİN
ROLÜ
Aktivitele
rin
geliştirilm
esi
İzleme ve
değerlen
dirme
Sektörler
arası
işbirliği
Advokasi
çalışmala
rı
Danışma
kurulları
DÜNYADA KRONİK HASTALIKLAR
Ölümlerin %63 (36 milyon) kardiyovasküler hastalıklar, diyabet,
kanser, ve kronik solunum yolu hastalıkları nedeni ile
NCD ölümlerinin
%80’i (29 milyon) düşük ve orta gelirli ülkelerde
NCD ölümleri bu ülkelerde 2010-2020 yılları arasında
NCD ölümlerin
%15 artacak
%29’ u 60 yaşın altında
Bu yüksek gelirli ülkelerde
%13
Global Satatus Report on NCD, 2010
EU EU
premature
deaths from
CHDErkek
in men
(35-74
yrs)
KKH prematür
ölümler(35-74
yaş)
Age standardised deaths from CHD
800
Finland
700
600
UK
500
400
Ireland
300
Germany
Italy
200
100
Greece
France
0
1968
1971
1974
1977
1980
1983
1986
1989
1992
1995
Rayner and Petersen, Eur CVD Stats, 2000, Brit Ht Fdn
 Prematur kalp hastalığı, felç ve diyabetin %80’ kanserlerin
%40 önlenebilir.
 A.B.D.’de 14 milyon KVH ölümü, İngiltere’ de 3 milyon kişi
KALP HASTALIKLARI, İNME VE TİP 2 DİYABETİN
İNDEN FAZLASI ÖNLENEBİLİR
%80’
ÖLÜMLER ARTACAK
Sağlık Sistemi İçinde DİYETİSYEN
Tedavi
BOH’ LI
KİŞİLER
Erken Tanı, tedavi,
danışmanlık ,izlem
Bilgilendirme
YÜKSEK RİSK ALTINDA
OLAN KİŞİLER
TOPLUMUN GENELİ

En karlı uygulama

İyi uygulama
Yüksek maliyeti etkin müdahale
=
bir yıl fazladan sağlıklı yaşamı, kişi başı ortalama yıllık
gelirden daha az maliyetle sağlayan müdahaledir
(önlenen bir DALY yılına eşdeğerdir).

Kaynak: Global Status Report on Noncommunicable Diseases, WHO,2011
EN KARLI UYGULAMALARDA BESLENME İLK SIRALARDA
Risk faktörü
( milyon başına
DALY yükü, %)a
Müdahaleler/ eylemler
(* ‘en karlı uygulamalar’ serisi,
Diğerleri ‘iyi uygulamalardır’)
Maliyet etkinlikb
Sağlıksız
beslenme
(15-30milyon
DALY;
1-2% küresel
yük)c
Tuz alımının azaltılması *
Trans yağların çoklu doymamış
yağlarla ikame edilmesi *
Beslenme konusunda halk
farkındalığının teşvik edilmesi* +
Fiziksel
Hareketsizlik
(> 30m DALY;
2.1% küresel yük)
Uygulama Maliyeti
(Kişi başı $ )
Uygulanabilirlik
(sağlık sitemi
kısıtlamaları)
Çok maliyet etkin
Çok düşük maliyet
Son derece
uygulanabilir
Çocuklara yönelik gıda ve içecek
pazarlanmasının kısıtlanması
Doymuş yağın yerine doymamış yağ
kullanılması
Gıda vergilerinin ve
sübvansiyonların idaresi
Birinci basamakta danışmanlık
İş yerlerinde sağlık eğitimi
Okullarda sağlıklı beslenmenin
teşviki
Çok maliyet etkin
(daha fazla çalışmaya
ihtiyaç var)
Çok düşük maliyet
Son derece
uygulanabilir
[Çok düşük = < 0.50$
Oldukça düşük< 1$
Yüksek = > 1$]
Yüksek maliyetli
Uygulanabilir
(birincil bakım)
Oldukça düşük
maliyetli
Son derece
uygulanabilir
Fiziksel aktivitenin teşviki(kitle
iletişim) * +
Çok maliyet etkin
Çok düşük maliyetli
Son derece
uygulanabilir
Fiziksel aktivitenin teşviki
(topluluklar) Aktif ulaşımın
desteklenmesi
Birincil bakım danışmanlığının
teşviki
İş yerlerinde fiziksel aktivitenin
teşviki
Okullarda fiziki aktivitenin teşviki
Küresel olarak
değerlendirilmedi
Küresel olarak
değerlendirilmedi
Sektörler arası eylem
Yüksek maliyetli
Uygulanabilir
(birincil bakım)
Son derece
uygulanabilir
Kaynak: Türkiye’nin Demografik Dönüşümü, Hacettepe Üniversitesi, Nüfus Etüdleri Enstitüsü
TARIM ,GIDA ve HAYVANCILIK BAKANLIĞI
MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI
BİR ÇOK İLİMİZDE
HİÇ DİYETİSYEN BULUNMAMAKTADIR
Halk Sağlığı
Müdürlüğü
(64)
Kamu Hastaneleri
(736)
Toplum Sağlığı
Merkezi
(18)
Üniversite
(≈300)
Özel
(≈ 700)
Kaynak: Sağlık Bakanlığı Verileri - 2013
NÜFUSA DÜŞEN DİYETİSYEN SAYISI
Hindistan ………………………0.3 /100,000
Danimarka , İsrail …………....25/100,000
Japonya…………………….. ..56/100,000
TÜRKİYE…………………….3/100,000
ÜLKE
BESLENME ARAŞTIRMASI
Yetişkin
Avusturya
Belarus
Bosna Hersek
Bulgaristan
4
10
4-5
6
Hırvatistan
Çek Cumhuriyeti
Danimarka
Finlandiya
Gürcistan
İtalya
1
3
5
5
15
Kazakistan
Litvanya
Malta
Rusya
Slovakya
İsviçre
3-5
5
5
1
4
Ergen Okul Ç O.Önce Ç
4
5
6
4
5
4-5
10
4
5
6
BOY-KİLO TARAMASI
Yaşlı
10
5
5-6
4-5
5-6
3
5-10
3
1
5
5-6
10
5
10
5-10
10
5
5
5
5-7
5-7
1
5-7
5
1
10
5
1
10
1
10
1
10
5
20
3-5
2
1
4
14
3-5
1
4
20
15
5
5
1
5-10
2-3
5
1
3-5
1
5
10
10
5-6
5-6
1
4-5
10
5
TÜRKİYE
Ukranya
İngiltere
Özbekistan
10
1
1
5
Yetişkin Ergen Okul Ç O.Önce Ç
5
10
5
10
10
5
10
5
10
10
5
5
(women
only)
10
1
10
30 YIL BEKLEDİKTEN SONRA
TÜRKİYE BESLENME VE SAĞLIK
ARAŞTIRMASI
HEDEFLER
SONUÇLAR
PAYLAŞIM
AKSİYON
EYLEME GEÇELİM !
ULUSAL
SON GELİŞMELERİ
BRANŞLAŞMA
DİYET
İZLEME STANDARTLARIN
ETİK
Ve
KODLAR
AKTARACAK
PROTOKOLLERİNİN
DAYALI
-DEĞELENDİRME KANITA
ve
MEZUNİYET
SONRASI
ve UYGULAMALARI
ULUSAL
DÜZEYDE
HAZIRLANMASI
DİYET
GÖREV
TANIMLARININ
DENETİM
SİSTEMİNN
5
YILDA
İYİ
UGYGULAMALAR
75
SAATLİK
BİR
MEKANİZMANIN
OLUŞTURULMASI
KURULMASI
EĞİTİM ZORUNLULUĞU
KURULMASI

Download Report