FIRAT – DİCLE HAVZASI GÖLETLERİNDE SU ÜRÜNLERİ POTANSİYELİ Bulgular ve Tartışma: Fırat-Dicle Nehir Havzası’nda DSİ tarafından yapılan 22 adet göletin kullanılabilir toplam aktif hacmi 65.825 hm3, mülga KHGM tarafından yapılan 27 adet gö- Dr. Hatice BİLGİN YILDIRIM 1*, Süleyman DEMİR 2, Semavi ÖNAL 1 Halime ERSOY 1, Doğan GÜNEŞ 1 1* Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Balık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü - ANKARA 2 Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Tarım Reformu Genel Müdürlüğü - ANKARA E-mail: [email protected] letin toplam aktif hacmi ise 86.056 hm3 olarak tespit edilmiştir. Havzanın sahip olduğu göletlere 2009 yılında 7, 2010 yılında 12, 2011 yılında ise 11 adet gölete yavru pullu sazan salınmıştır. 2012 ve 2013 yıllarında göletlerin bulunduğu iller için balıklandırma çalışmalarına rastlanılmamıştır. Göletlerin su ürünleri üretimine kazandırılması için DSİ ve mülga Tarım ve Köyişleri Bakanlığı arasında bir protokol imzalanmıştır. Bu kapsamda Fırat-Dicle Havzası’ndaki göletlerden projeye dayalı yetiştiricilik yapan Çayırlı Göleti’nde (Erzincan) 29 ton/yıl kapasiteli bir adet alabalık yetiştiriciliği tesisi, Kırkat Göleti’nde (Batman) 29 ton/yıl kapasiteli sazan -Bildiri ÖzetiGiriş: Üç tarafı denizlerle çevrili olan Türkiye’nin sahip olduğu yaklaşık 26 milyon hektar üretim işletmesi bulunmaktadır. Havza içerisindeki göletlerde tesislerin sayısının az olmasının nedeni, havzada bulunan baraj göllerde yoğunlaşmış olabilir. yüzey su alanının 24,6 milyon hektarını deniz, 1,2 milyon hektarını ise içsular oluşturmak- Dot ve Mülk Göletleri (Adıyaman), Palandöken Göleti (Erzurum) ile Merkez Göleti (Muş) tadır. İçsu kaynaklarından olan göletler, öncelikli olarak sulama amaçlı yapılırlar. Göletlerin ticari balık avcılığının tamamen yasaklandığı içsulardır. Avlanmanın kısmen yasaklandığı ayrıca balıkçılık gibi de oldukça önemli yararları bulunmaktadır. AB, “Su Çerçeve Direktifi” sularda ise sazangillere zaman yasakları söz konusu olup il sınırı içinde kalan tüm içsulara (2000/60/EC) ile havza temelli bütüncül yaklaşımı benimsediğini ilan etmiştir. Türkiye 25 uygulanmaktadır. hidrolojik havzaya bölünmüş olup bu havzalardan toplam ortalama yıllık akış 186 milyar m3 olarak kabul edilmektedir. Fırat – Dicle havzasının sahip olduğu su potansiyeli, Türkiye potansiyelinin % 30’unu karşılayabilecek yapıdadır. Aynı yıllar arasında geçerli olan sportif amaçlı avcılıkla ilgili düzenleme içsularda avlanabilecek türlerle yasak dönemleri belirlemektedir. Bu kapsamda; havza sınırları içerisinde bulunan illerde sazan (C. Carpio), kadife (Tinca tinca), şiraz (Capoeta.sp), yayın (Silurus Bu çalışma ile Fırat-Dicle Nehir Havzası’nda yer alan, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü glanis), tatlısu kefali (Leuciscus cephalus) (Orman içi sular ve akarsular dışındaki iç sular) (DSİ) ve mülga Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü (KHGM) tarafından farklı zamanlarda için yasak dönemler bulunmaktadır. yapılmış göletlerin mevcut su ürünleri açısından değerlendirilmesi hedeflenmiştir. Ayrıca çalışmanın, havza bazında göletlerin ve su ürünleri potansiyelinin değerlendirilmesi anlamında ilk olması ve daha sonraki bilimsel çalışmalara zemin sağlaması açısından da ayrı bir önem kazanmaktadır. Sonuç: Fırat-Dicle Havzası’nın sahip olduğu gölet sayıları, balıklandırma ve yetiştiricilik faaliyetleri ile bilimsel çalışmalar göz önünde bulundurulduğunda göletlerin tam olarak değerlendirilemediği düşünülmektedir. Entegre Havza Yönetim anlayışının benimsenmesi, sektörler arasındaki ilişkinin anlaşılmasını da beraberinde getirdiğinden gölet-su ürünleri Yöntem: Söz konusu Fırat-Dicle hidrolojik havzasının sınırları coğrafi bilgi uzmanları tarafından Google-earth programı üzerinden temin edilmiştir. DSİ’nin yaptığı göletlere ait bilgiler her ilin bölge müdürlüğü internet sitesinden, mülga KHGM’nin yaptığı göletleri ise Anonim 2014‘den alınarak havzada işaretlenmiştir. faaliyetlerinin ilk etapta değerlendirilmesinin önemli olduğu düşünülmektedir. Sürdürülebilir sucul ekosistemler için balıklandırma faaliyetleri, yöre halkı için hem besin kaynağı hem de eğlence kaynağı olabileceğinden havzadaki halkta gölet-su ürünleri farkındalığının sağlanması gerektiği sonucuna varılmıştır. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafınca yapılan balıklandırma çalışmaları ile projeye dayalı yetiştiricilik tesis bilgileri Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü’nün (BSGM) kayıtlarından (2014) alınmıştır. 62 63
© Copyright 2024 Paperzz
