ateşli çocuğa yaklaşım

ATEŞLİ ÇOCUĞA
YAKLAŞIM
ATEŞ






Ateş normal bir vücut savunma mekanizmasıdır
Ateş bir belirtidir. Hastalık değildir.
Altta yatan hastalık süresince devam edebilir.
Çocuğun genel durumu ateşin derecesinden daha
önemlidir. Termostat normal durumda vücut
ısısını yaklaşık 35-37 C arasında tutacak şekilde
ayarlanmıştır.
Termostat hücrelerinin en yüksek ayarı 42 C dir.
Daha fazla yükseltilemez.
ATEŞ






Normal Vücut Isısı
Koltuk altında 37,4 0C
Ağız içinde 37,5 0C
Rektal
38 0C
Timpanik
37,8 0C’nin altındadır.Bu
değerlerin üstündeki değerler ateş olarak
tanımlanır.
Hipotermi: 35 C’nin altına inmesi

İntermitant ateş: 24 saatlik zaman dilimi
içinde en az bir kez normal değerlere düşer.

Sürekli ateş: Ateş çok az oynamalar gösterir
ve genelde fazla yüksek değildir.

Remitant ateş: Gün içinde ateşin şiddetinde
değişiklikler gözlenir ancak hiçbir zaman normal
düzeylere düşmez.

Tekrarlayan ateş: Ateş yineleyen periyodlar
halinde gelir.
ATEŞ ÖLÇÜM TEKNİKLERİ
Koltuk altı ölçüm:





En basit fakat güvenilirliği en az olandır.(
termometre koltukaltında en az 4dk. kalmalıdır.)
Vücut kor sıcaklığını tam olarak yansıtmaz
Ölçüm çevresel faktörlerden etkilenebilir.
Normal koltuk altı vücut sıcaklığı:34.7-37.4 C
Yenidoğan döneminde koltuk altı ölçüm
önerilmektedir.
Ağızdan ölçüm:




5 yaşın altındaki çocuklarda bu teknik genellikle
başarısızdır.
Termometre çocuğun dilinin altına yerleştirilir.
Ağızı kapatılır. 3 dk. bekletilir.
Ağızdan ölçümde normal sıcaklık 35.5-37.5 C dir.
Eğer çocuk sıcak veya soğuk bir şey yemiş ise
ölçüm 10 dk. sonra yapılmalıdır
Kulaktan ölçüm ( Timpanik):






Timpanik infared termometreler ile kulak zarından yapılan
ölçümdür.
Bu yöntem vücut kor sıcaklığını yansıtmada duyarlıdır.
Altı yaş altında kullanılması önerilmemektedir.
Kulaktan ölçümle normal vücut sıcaklığı 35.8-37,8 C dir.
Ölçüm için tek bir kulak kullanılmalıdır, ölçüm birkaç kez
tekrarlandıktan sonra bulunan en yüksek değer sonuç
kabul edilir.
Ölçümden önce sıcak duş alınması, soğuk ortamda
kalınması veya kulağının üzerine yatılmışsa ölçüm 10-15
dk. sonra yapılmalıdır.
Rektal ölçüm( Makattan)





Normal rektal vücut sıcaklığı 36.6 -38 C
arasındadır.
Rektal ölçümde termometrenin en az 3 dk. süreyle
makatta kalması gerekir.
Rektal ateş ölçümü en sık kullanılan ve vücut kor
sıcaklığını en iyi yansıtan ölçümdür.
Termometrenin temiz olmasına ve hijyene dikkat
edilmelidir.
Bağışıklık sistemi baskılanmış,kemoterapi alan
kan hücrelerinin sayısı düşük olan sayılarda rektal
ölçüm yapılmamalıdır.
Termometreler
1-Civalı Cam
2-Dijital
3-İnfrared
4-Plastik Bant
Vücut sıcaklığını ölçmede yaşlara göre önerilen
vücut bölgeleri
YAŞ GRUBU
1. SEÇENEK
2. SEÇENEK
3. SEÇENEK
Yeni doğan
Koltuk altı
Rektal
_
2 ay – 5 yaş
Rektal
Koltuk altı
_
6 yaş ve üstü
Ağızdan
Kulaktan
Annelerin dokunma ile ateşi olan çocukların % 94
‘nde ateşi doğru tahmin ettikleri görülmüştür.
Koltuk altı
ATEŞİN FAYDALARI






Enfeksiyon bölgesinde kan akımı artar.
Nötrofil göçü artar,
Nötrofillerde antibakteriyel madde üretimi artar
(süperoksid anyonu gibi)
İnterferon üretimi artar
İnterferonun antiviral ve antitümör aktivitesi artar
T hücre proliferasyonu artar
ATEŞİN ZARARLARI










Oksijen gereksinimi %13 artar
Kalori ve sıvı gereksinimi artar.
Kalp ve beyin kanlanması kritik olanları sıkıntıya sokar
Kas yıkımını arttırır.
Vücut ağırlığı azalır.
Fiziksel rahatsızlığa neden olur.
Zihin yeteneklerini geçici olarak azaltır.
Bilinç değişikliklerine (baygınlık, sayıklama) neden
olabilir.
Havale nöbetini tetikleyebilir.
42ºC üzerinde nörolojik hasar (nadir)
ATEŞİN NEDENLERİ



Çocuk acil polk. ‘ne başvuruların %10-20
sinde yakınma ateştir.
Polikliniklere ateşle başvuran çocukların
çoğunda belirgin bir enfeksiyon kaynağı
saptanır.
Çocuklarda ateşin en sık nedeni solunum
sistemi enfeksiyonudur. ( Viral üst
solunum yolu enfeksiyonu)
ATEŞ NEDENLERİ









Enfeksiyonlar
Aşılama
Sıvı kaybı
Yüksek çevre ısısı
Sıcak çarpması
Romatizmal hastalıklar
Onkolojik hastalıklar
Nörolojik hastalıklar
Kanama / hematom
ATEŞ NEDENLERİ





Posttransfüzyon ateş (30 dak-2 saat )
İlaç ateşi ( Amfoterisin B, penisilinler, interferon,
barbitüratlar, salisilatlar, vb. ) (24-48st)
Postoperatif ateş (ilk 48 saat)
Transplant rejeksiyonu
Derin ven trombozu
Enfeksiyonlar












A. MSS
Akut bakteriyel menenjitler
Ensefalitler
B.Üst solunum yolları
Akut epiglottit
Retrofaringeal abse
Laringeal difteri (nadir)
Krup sendromu
C.Alt solunum yolları
Ağır pnömoni
Tüberküloz, milier TBC













D.Kalp
Miyokardit
Bakteriyel endokardit
Süpüratif perikardit
E.Gastroentestinal
AGE
Apandisit
Peritonit
F.Kas-iskelet sistemi
Nekrotizan miyozis/fassitis
G.Sistemik enfeksiyonlar
Meningokoksemi
Diğer bakteriyel sepsisler
Toksik şok sendromu

Ateşli bebek ve çocukların %20’sinde fizik
muayenede ateşe neden olabilecek odak
saptanamaz
ATEŞLİ ÇOCUĞA YAKLAŞIM
ÖYKÜ

Ateşin süresi ve derecesi


Ateşin tipi
1.

Eşlik eden şikayetler
2.

İlaç alım öyküsü
3.

Risk faktörleri
4.
Yaş grupları
0-28 gün
29-90 gün
3-36 ay
3 yaş üstü
ATEŞ İÇİN RİSKLİ GRUPLAR

Kronik akciğer, karaciğer, böbrek ve doğuştan kalp
hastası olanlar.

Bağışıklık sistemi yetersiz veya baskılanmış olanlar.

Daha önce konvülsiyon öyküsü olanlar.

Doğumsal metabolizma hastalıkları

Adrenal yetersizlik

3 aylıktan küçük bebekler
Fizik Muayene




Amaç: Hastanın genel durumunu değerlendirmek
ve ateş nedeni olabilecek bir odağı araştırmak
olmalıdır.
Hasta – toksik görünüm
Bilinç ve doku perfüzyonu
Enfeksiyon kaynağı
Ateş-Ciddi enfeksiyon belirtileri:



Ciddi bir hastalığın olup olmadığının
belirlenmesinde en önemli gösterge
çocuğun genel durumudur.
Ateşin,ateş düşürücü kullanarak hızlı veya
yavaş düşmesi, enfeksiyonun ciddiyeti
hakkında bilgi vermez.
3 aylıktan küçük bebekler bağışıklık
sistemleri ve nörolojik sistemleri tam olarak
gelişmediği için diğer çocuklardan farklılık
gösterir.
Ateş-Ciddi enfeksiyon belirtileri:










3 aylıktan küçük ateşli bebeklerde ateş acil bir durumdur.
Havale geçirme
Bebeklerde emme ve ağlamama,
Ateşin rektal 39 C veya koltuk altı 38.5 C üzerinde olması
Devamlı ağlama huzursuzluk, rahatlatılamama
Ateş düşürücülerle düşmeyen ateşin olması
3 günden uzun süren ateş
Ense sertliği ve sırt ağrısı, başını öne eğmede güçlük
Halüsinasyon görme
Hızlı veya yavaş soluk alıp verme, hışıltılı solunum, nefes
alırken ötme sesi
YALE İZLEM SKALASI
Değerlendirme
Normal (1)
Hafif bozulma (3)
Ciddi bozulma (5)
Ağlama
Güçlü ve normal tonda
veya ağlamıyor
İnleme iç çekme
tarzında
Zayıf cansız/yüksek tiz
sesle
Anne baba
stimülasyonuna
cevap
Hafif ve kısa süreli
ağlama veya ağlamama
Ağlama ve sakinleşme
Sürekli ağlama ve
zorlukla cevap verme
Durum
değişikliği
Uyanık / hızla
uyanabilme
Gözler hafif kapalı,
kendi kendine uyanır
veya tekrarlayan
stimülasyonla uyanır
Uyku halindedir,
uyandırılamaz
Renk
Pembe
Ekstremiteler soluk
veya akral siyanoz
Soluk, siyanotik, cutis
marmaratus görünümü,
kül rengi
Hidrasyon
Deri ve gözler normal
mukozalar nemli
Mukozalar hafif kuru
Deri ve mukozalar kuru,
gözler kuru turgor azalmış
Sosyal cevap
(< 2 ay)
Gülümser ilgili
Hafif minimal
gülümseme
Gülümsemez, yüzü asık
anlamsız bakış ve ilgisiz
Skor 16 veya daha büyükse %92 ciddi hastalık varlığı düşünülür
İLK MUAYENE










Ateş tekrar ölçülmeli
Vital bulgular, genel durum
Solunum sistemi
Kardiyovasküler sistem
Döküntü
LAP
Kulak muayenesi
Batın muayenesi
Kas-İskelet sistemi
Menenjial belirtiler
TAKİP






Ateş
Bilinç durumu
Genel durum
Solunum
Kalp tepe atımı, tansiyon, kapiller dolum zamanı
Cilt lezyonları
SEPSİS BELİRTİLERİ - ERKEN
DÖNEM






Bebeğin iyi gözükmemesi,
aktivitesinde azalma
Yeterli emmeme, rezidükusma
Isı değişiklikleri
Tartı alımında duraklama
Solukluk
Sarılık







Huzursuzluk
Hipotoni
İrritabilite
Apne
Taşipne
Taşikardi
Uzamış kapiller
dolum zamanı
YENİDOĞAN İMMÜNOLOJİSİ

Yenidoğan nötrofillerinin kemotaksis, adezyon, fagositoz
kapasiteleri ve nötrofil rezervleri sınırlıdır

Sitokin üretimi yeterli değildir

T-hücre fonksiyonları da immatürdür

IgG, IgM, IgA düzeyleri yetersizdir

NK hücrelerinin sitolitik aktivitesi daha azdır

Kompleman düzeyleri çok değişkenlik gösterir.
Ateşli yenidoğan (0-28 günlük)



Enfeksiyon dışında dehidratasyon ve yüksek
çevre ısısı da ateşe yol açabilir.
Yenidoğanda enfeksiyon bulguları özellikle erken
dönemde belirsizdir.
Ateşli yenidoğan hastaneye yatırılarak tetkik
edilir.
29-90 günlük ateşli çocuklar



İmmunolojik olarak bakteriyel enfeksiyonları
sınırlandırma yetenekleri yenidoğanlardan
daha iyidir.
Fokal enfeksiyonlar görülebilir
Geleneksel yaklaşım yenidoğanlar gibidir
3-36 ay arası olan çocuklar
Toksik-hasta görünümlü
İyi görünümlü
Ateş < 39ºC

Antibiyotik verme

Takip
Hastaneye yatır.
İyi görünümlü
Ateş > 39ºC
A-LABORATUVAR ARAŞTIRMASI
 İdrar kültürü al: Erkek<6ay

Kız<2yaş
 Dışkı kültürü Kan-mukus varsa frotide BK>5 ise
 Akc grafisi
 Hemokültür Her çocuktan veya BK>15.000/mm3
 Hemogram
B-Antibiyotik

a- Tüm çocuklara

b-BK>15.000/mm3
C-Antipretik
24-48 saat izlem
36 AYDAN BÜYÜK ÇOCUKLAR
36 aydan büyük akut ateşli çocuklar



Enfeksiyonun yayılma riski, bağışıklık
sisteminin olgunlaşması nedeni ile az
Ateş nedeni daha çok lokalize enfeksiyonlardır.
Büyük çocuklarda vaskülit ve otoimmün
hastalıklar ateşe neden olabilir
SEMPTOMATİK ATEŞ TEDAVİSİ
NASIL YAPILIR



Amaç vücut ısısının normale döndürülmesi
olmamalıdır
Büyük çocukların kendini iyi hissettiği küçük
çocukların ise rahatladığı bir vücut ısısı düzeyi tedavi
için yeterlidir.
Ateşin düşmesi altta yatan hastalığın tedavisi
anlamına gelmediği gibi ciddi bakteriyel enfeksiyon
ile viral hastalık ayırıcı tanısına da yardımcı olmaz
HAFİF ATEŞTE

Giysileri çıkarılır

Bol sıvı verilir

Ortam ısısına dikkat edilir. (25 ºC’nin altında )

Antipiretik gerekli değildir
YÜKSEK ATEŞTE



Antipiretik verilir
İlaç verildikten en az yarım
saat sonra soğutma
uygulanabilir
Ateşli konvülsiyon öyküsü
olan çocuklarda ateş
tedavisine öncelik
verilmelidir
SOĞUTMA




Sıcak çarpması
Yüksek ateşe bağlı
bilinç bulanıklığı
Yüksek ateşle birlikte
havale nöbeti geçirme
41 ºC üzerinde ateş
SOĞUTMA
Geniş bir kabın içine ılık su (29-32,5 ºC)
Çocuk oturtulur bez suda ıslatılarak vücut silinir
 Titreme olursa suyun sıcaklığı arttırılır veya son verilir
 Ateş 1-1.5 ºC ve kısa süreyle düşer
ATEŞ DÜŞÜRÜCÜLER
PARASETAMOL




10-15 mg/kg/doz 4-6 saat arayla, max: 60
mg/kg/gün
Oral alımdan 30-60 dakika sonra maksimum
plazma konsantrasyonuna ulaşır.
Karaciğerde metabolize edilir, idrarla atılır.
Ağır karaciğer yetmezliği durumunda
kullanılmamalıdır. Böbrek yetmezliğinde doz
ayarlanması gerekir.
PARASETAMOL




Aşırı duyarlı kişilerde ve G6PD eksikliğinde
kontrendikedir
Allerji, makulopapüler döküntüler, mide bulantısı ve
ürtiker
Yüksek doz ve uzun süreli kullanımda karaciğer ve
böbrekte toksisite, trombositopeni veya pansitopeni
Önerilen dozda bile fulminant hepatit gelişebilir
IBUPROFEN




5-10mg/kg /doz 6-8 saat arayla, max:
50mg/kg/gün
Oral alımdan 60 dakika sonra maksimum
plazma konsantrasyonuna ulaşır.
Yemeklerden sonra kullanılmalı
< 6aylık bebekte kullanılmaz
IBUPROFEN



Peptik ülserde, bronşial astımda kontrendike.
Devamlı kusan veya dehidrate olan çocukta
kullanılmamalı.
YE: dispepsi, G.İ intolerans, cilt döküntüleri,
trombositopeni ve G.İ kanama
Beta blokörler, tiazid grubu düretikler ve oral
antikoagülanlar ile kullanılmamalı
DİĞER ATEŞ DÜŞÜRÜCÜLER
Aspirin
Reye sendromu, GIS kanaması, hipersensitivite,
tinnitus, vertigo, kanama zamanında uzama
KULLANMIYORUZ


Metamizol (novaljin)
hipotermi, hipotansiyon, agranülositoz
ATEŞ DÜŞÜRÜCÜLER






Vücut sıcaklığını sadece 1-2ºC azaltırlar
Amaç çocuğu fiziksel olarak rahatlatmak, ağrılarını
azaltmaktır
Parasetamol ve ibuprofenin ateş düşürücü etkisi birbirine
eştir
Ateşi düşürmede parasetamol 1. seçenek, ibuprofen 2.
seçenektir
Birden fazla ateş düşürücü ardışık olarak
kullanılmamalıdır.
Etkisiz ise doz yetersiz olabilir.
ATEŞİN EVDE TEDAVİSİNDE EBEVEYİN
BİLGİLENDİRİLMESİ







Ateş nedir?
Ateş nasıl ve hangi yöntemlerle ölçülmelidir.
Ateş düşürücüler ne zaman verilmeli.
Veriliş dozu ve doz aralıkları ne olmalıdır.
Ilık uygulama ne zaman ve nasıl yapılmalı
Ateş sırasında neler yapılmamalı
Ne zaman acile başvurmalı
ACİLE GİTME VEYA DOKTORU ARAMAK
İÇİN KRİTERLER











< 3 aylık çocuk
konvülsiyon varsa
>40C ateş
İlaç veya kompresle düşmeyen ateş
3 günden daha uzun süren ateş
Ateşle birlikte döküntü gelişirse
Kusuyorsa ve sıvı içemiyorsa
Sıvı içmeyi reddediyorsa
Çok uykulu, irritable veya uyandırmak zorsa
Solunum güçlüğü veya hızlı solunum varsa
Ense ağrısı veya ense sertliğinden şikayet ediyorsa
SONUÇ




Çocuğun genel görünümü ateşin
derecesinden daha önemlidir.
Ateş bir hastalık değildir ve nedeni
bulunmalıdır
Düşük dereceli ateşin her zaman tedavi
edilmesine gerek yoktur.
Anne-baba da ateş konusunda eğitilmeli

Download Report