Gusinje koje je imalo dušu ” birvaktilje”. Za vas piše: Zufer S Bektešević ( Višnjevo – Sweden ). Valjalo bi se vratiti nekoliko godina unazad i prisjetiti se Gusinja i njegove duše koja živi u meni . Ovo je jedno malo moje poštovanje prema tom stanovništvu koje je živjelo i imalo dušu i jedan doprinos za one koji nisu poznavali dušu Gusinja a rodili se i živjeli neko vrijeme ili jos žive a ne znaju šta je to gusinjska duša . Za ovo moje pisanje da bi vam dočarao tu sliku tog predivnog Gusinja dugujem svoju zahvalnost Gusinjanima koji su mi pomogli u ovom mom istrazivačkom radu i njihova uvazena imena i postovana prezimena biće na kraju teksta objavljena .Ima gradova koji imaju svoju dušu. To je bilo Gusinje koje je imalo svoju prošlost. Gusinje je imalo svoju dušu, znači imalo je svoju prošlost. Jos kao dijete slusao sam od rah dzeda Redza Begovog priče o sinjem Gusinju i upijao tu ljepotu koju sam dozivio, da je vidim u stvarnosti taj biser u duši .Gusinjska carsijska oaza je danas groblje neskladnih betonskih kuca i kontejnera sa smece oko njih koje se nalaze u samom centru . Nekada su ovdje dolazile poznate osobe od pera i diplomatije : Kotoranin Mariano Bolizza 1612 god , Ami Boué austrijski geolog, Ahmed Dževdet Paša, ministar finansija u vladi sultana Abdul Hamida II, Knight, E. F. (Edward Frederick ) engleski advokat , Hyacinte Hecquard - Francuski konzul u Skadru iz 1854 – 1856, Mary Edith Durham je bila engleska putnica, umjetnica i knjizevnica , Engleski putnik Edmund Spencera je pisao o ovoj dusi i uporedjivali sa Svajcarskom( the Tyrol and Switzerland ili miniature picture of the Swiss St. Gothard.) tada 1850 god , i mnogi drugih . Ujedno u Gusinje bio veliki poznati sajmom – teferic u oktobru , velikim brojem ducana i škola , mekteb, ruždija-srednja škola i dzamija. Gusinjska carsija imala je veoma znacajnu ulogu u razvoju a posebno u formiranju Gusinja kao grada ( opstine ) gdje su prolazili trgovacki karavani i putevi dalje vodili i na istoku Stambolu a na zapadu Dubrovniku. U samom jezgru gusinjske carsije nalazila se od davnina poznata pijaca poljoprivrednih proizvoda : na daleko poznat gusinjski krompir , sljive , kruske iz vodnice , file za osav , kajmak , mladi sir , jardum ,poznati gusinjski med, svijeza kokosija jaja i po koje pile ili stariji pijetao.Gusinje je bilo poznato i po gusinjskoj jagnjetini. Granica izmedzu gusinjske duse i neznanja lezi duboko zakopana u mom malom mozgu .Gusinjska carsija , ducani , kapaci , sindre , proske , tarabe , sokaci , hanovi , mirisi tazeg hleba , vruceg bureka sa sirom i mudroscu koja se sirila carsijom. To je bilo Gusinje u proslosti . Medju gusinjskim trgovcima bilo je korektno nadmetanje , bilo je sale, uzivanje je bilo slusati njihove dosetke .Sjecam se neki njih : Ovo je pravi kvalitet , jagnjetina je sad zaklana , jagnje je iz Visnjeva . Dodji ! Plati pa nosi i napravi rukatku za gosta koji ce ti doci . Ili na pijaci : Ko kupi dva lijeva opanka dobija treci desni besplatno ! Sta s`desnom bratko ? , Put USA da ga sreca mine za lijepo djetinstvo i ne dolazi vise .Stara gusinjska carsija je bila trgovacki centar jos u XIII vijeku. Zanatstvo je u gradu bilo dosta razvijeno. Sve neophodne struke proizvodnog i usluznog zanatstva bile su zastupljene, i u tome dobrog kvaliteta i velikog izbora . U carsiji je bilo zanatskih radnji, od kojih: mesara , krojacnica ,piljara, obucara , pekara , slasticara , brijacnica, jedna radnja za opravak oruzja,sedlar ,fotograf i na kraju carsije put Glavice bila je kovacnica . Ugostiteljstvo je svoje usluge povecavalo i prilagodjavalo ukupnom razvoju privrede ovog mjesta i jacanju kupovne moci stanovnistva. Dosta jaka je bila konkurencija, pa su ugostitelji primjerenom uslugom i ponudom nastojali da privuku sto vise gostiju. Pored hotela u carsiji je bilo kafana, a bilo je i hanova, vecina sa dvoristem i stalama za vezivanje konja, sto je bilo naslijedje iz perioda dolaska i zadrzavanja trgovackih i drugih karavana, jer su kroz Gusinje u to vrijeme vodili znacajni trgovacki putevi.Takvo sam Gusinje i njegovu carsiju znao , u njoj se nisam rodio ali zivjeo svoje najbolje mladalecke dane .Ali kad dodju majski dani , jedva sam cekao da dodjem u dragu gusinjsku carsiju , gdje ces mnogo stosta vidjet , cuti , a pokuju novu dogodovstinu i upamtiti . Ispunjavalo me je zadovoljstvo sto cu ponovo vidjeti nekog od : Koljenovice ,Dervisevice ,Mrkuljice, Jarovice , Nikocevice , Hote , Radoncice , Omeragice , Cekice , Ljackovice , Malagice, Sujkovice , Saljane , Rasice , Hadzijaljevice ,Pjetrovice ,Grude, Kobiljice , Mulice , Bektesevice i mnoge druge dobre Gusinjane , trgovce , zanatlije, koji su svaki dan u carsiji i koji se selame – pozdravljaju i salju jedni druge poruke : kad cemo zajedno piti kahvu , pricali o politici, udaji , prosidbi , uspjehu fudbalskog kluba ili rukometa, cekajuci musterije i kad prvi pazar ostvare ispracaju radosnim rijecima :Od tebe sefte a od Boga biricet . tako je gusinjska carsija imala srecnu i biricetnu proslost – Gusinjska carsija je imala i svoju aleju topola , koje su cinile hladovinu svojim ducanima koji tada nisu imali frizidere i zamrzivace . Dok završavam svoj uvodni tekst o Gusinju i gusinjskoj dusi – carsiji , magla se lagahno valja niz Dolju prema bedemima razrušene kule Ali pase Gusinjskog neka čudna slutnja se uvlači u meni kao da se Alipasini izvori polahko suse . Slutim da, sve manje pripadam Gusinju u ovoj novoj turbo zavrzlami , ali ova birvaktiljska gusinjska dusa - čaršija, sasvim sigurno, sve više pripada meni i ona je u meni ! Bilo bi zaista velika steta da se ovo ne napise i procita svaki Gusinjanin pa ma gdje on bio, sve zahvaljujuci ovim Gusinjanima koji disu onom dusom kao njihovi starih : Nikocevic Avdo ( www.avdo.nikocevic.com ) , Kobilic Mustafa , Jarovic Ruska , Hot Rafet ( www.gusinje-plav.com ) i Bektesevic Esad . A sada dok pisem i cekam smrt koja me nece izbeci , cinime srecnim sto ce ovaj clanak u nastavcima ugledati svijetlost dana i vama i buducim pokoljenjima dovesti do uzdisaja: ”Ah kako je bilo lijepo Gusinje birvaktilje ” i u isti mah ovako kao ja sad, pita ce te sebe : Imahu li oni dusu kao njihovi stari ? . Kad nema pravog odgovora , onda ja vama nudim njihova uvazena zanimanja i postovana imena i cinjena prezimena tih dobrih starih Gusinjana za koje je znao : London , Berlin, Stambol i mnogi drugi carevi i kraljevi . Gusinje je bilo: Drzava u drzavi , distrik u distriktu, srez u srezu, opstina u opstini a sad mjesna zajednica u mahali . Dosla su nova turbo vremena , ostala lijepa sjecanja na ove Gusinjane koje treba zapamtiti i koje vam sada nudim postovanim prezimenom i uvazenim imenom. Mesari : Hot Sabo, Radončić Avdo, Balić Hajro, Balic Junuz, Saljanin Muharem, Hot Jazo, Hot Braho, Radoncic Avdov- Omer, Šaljanin Muharemov- Jasar, Hadzialjevic Mesko. Trgovci – prodavci : prodavacica Kastrat Hasna Hasnija , Mrkulic Aljo, Pjetrović Hamo, Bicic Aljo,Loncarevic Haljilj, Bektesevic Braho Mehov, Bektesevic Braho Dinov, Nikocevic Ramo, Deljanin Zumber, Spalevic Radomir, Sehovic Haso, Jarovic Hiljmo, Hot Beko, Cosovic Aljija, Brdakic Zuvdo, Pasic Surka, Jarovic Saban, Radoncic Vejso, Hot Hako,Rasic Ruska, Djurkovic Seljo, Omeragic Suljo, Cekic Hakija i Lalicic Bajram. Snajderi : Ibrahimagic Muso, Omeragic Hulje, Bicic Avdo, Mulamekic Hamdo, Ibrahimagic Zijo. Pekari : Mulic Salih, Hot Demo, Novicevic Koljo, Mulic Zajo, Tmusic Mihajlo. Cevabdzija: Mrkulic Haljilj. U Gusinju je bila praksa da se u pekarama prodaje i rostilj.Tako da se odredjeni pekari mogu racunati i cevabdzijama, kao i Hot Juso. Berberi : Ibrahimagić Haljim (berber i sunedzija), Ibrahimagic Ruzdija-Ruzdo, Lucević Iso, Hot Cazo, Lucevic Hamdo, Hot Mesko, Mulic Dzeko, Radoncic Enver. Obucari : Hadzialjevic Hako, Hodzic Seco, Hadzijaljevic Malja, Jarovic Musa, Radoncic Amir, Sahinovic Saban, Radoncic Ramiz, Hodzic Aljo, Djukanovic Jusuf, Hadzijaljevic Hamdo, Jarovic Smako, Mrkulic Hamo, Gacevic Zamo, Radoncic Hakija. Piljari : Koljenović Muharem, Hodzić Haljilj. Fotografi : Hodzic Suljo. Slasticari : Muminovic Seljman , Muminović Kupša, Rasic Amir. Vlasnici hana i kahvana : Cuveni Pasica han, Simo Zakin, Folic Djoko. Puskari : Ljackovic Bajram Husov i Ljackovic Hasan Bajramov iz Kruseva. Limari : Ibrahimagic Meda, Čekić Salih, Radoncic Jonuzov Hako . Kovac : Behljuljević Maljic Stolari : Nikocevic Cufo, Kastrat Saban, Deljanin Haso, Deljanin Suljo, Radoncic Iljo, Radoncic Hajro, Radoncic Esad, Omeragic Hamdija, Nikocevic Braho, Deljanin Rifat, Nikocevic Kupo, Hot Suljo, Gacevic Galjo, Nikocevic Beko. Tesar : Gacevic Redzo Zidari neimari : Mrkulic Jusuf, Mrkuljic Fero , Mrkuljic Ahmet. Vođeničare : Nikočević Salih, Radončić Meljko,Gačević Hako,Čekić Šaćir. Vunovlačar : Radončić Avdo Konobari i ugostitelji : Radoncic Bajram, Lalicic Redzo, Mrkulic Sabo, Djecevic Jusuf, Dervisevic Amir, Bektesevic Iso, Radoncic Isak i Jarovic Hakija . Evo jos zanatlija radnih zanimanja kojima se treba spomenuti iz postovanja njihova prezimena i imena. Kinooperatori : Lalicic Muhamed ,Sujak Hamo – Talijan. Moleri: Bektesevic Huso Baljin i Bektesevic Suco Baljin ,Koljenovic Zamo. Elektricar : Mrkulic Hako ,Radoncic Ujkan, Vujosevic Novak ,Radoncic Kadrija . Soferi : Radoncic Haso, Radoncic Halim Vatrogasac - Brdakic Huso. Bilo je u Gusinju i rijetkih zanata kao sto su: Samardzije: Omeragic Amir, Omeragic Haso. Potkivac: Mrkulic Bajro. Trgovci prodaje stoke : Omeragic Haljim. Ovdje sam duzan spomenuti isto dva dobra Gusinjanina koji su se bavili prodajom zelenisa na pijaci u Gusinje ,Plavu i Murini : Omeragić Mujo i Bektesević Culjo . Specijlno moram spomenuti moju legendu iz Hrasnice – Sarajeva, a Gusinjanina koji je bio mesar : Nikocevic Bajram Cubov , a sad moj Bakuš u Ameriku cemeriku . Gusinjske carsije iz 1962 god . Sledeci nastavak : Razvoj Gusinja ( Opsta poljoprivredna zadruga Aljo Hot i cilimara ) Molba : Ako smo nekog izostavili ili pogresno upisali molim Vas da nam ukazete na gresku , da bih je ispravili – Hvala !
© Copyright 2024 Paperzz
