“Ti idi pravim putem, kao što ti je naređeno,
i nek tako postupe i vjernici koji su uz tebe,
i obijesni ne budite, jer On dobro
vidi ono što radite”
Kur’an
[email protected]
• Podgorica • godina X • broj 65 • mart - jun, 2010. • viti X • numri 65 • mars - qershor, 2010.
0,50
Srebrenica:
Petnaest
godina poslije
U Srebrenici je, 11. jula, obilježena 15 . godišnjica od ubistva više od
8.000 Bošnjaka u julu 1995. godine u tom gradu.
U Memorijalnom centru u Potočarima je sahranjeno 775 identifikovanih žrtava, što je najmasovnija kolektivna dženaza u posljednjih deset
godina od kada i traju zajednička ukopavanja.
Sahranjene su i najmlađe žrtve genocida Rijad Gabeljić i Mehmed
Varnica koji su imali po 14 godina kad su ubijeni. Na zahtjev porodice
uz katolički vjerski obred sahranjen je i Rudolf Hren, takođe ubijen u
julu 1995. u Srebrenici.
Međunarodna komisija za nestale je analizom DNK do sada utvrdila
identitet ukupno 6.481 osobe nestale u Srebrenici u julu 1995 . godine.
Do sada je u Potočarima ukupno sahranjeno 3.749 identifikovanih
žrtava, a više od 4000 posmrtnih ostataka još čeka na ekshumaciju i
identifikaciju.
Međunarodni sud pravde u Hagu je zločine u Srebrenici prije tri
godine okarakterisao kao genocid, a glavni osumnjičeni, genaral Ratko
Mladić pod čijom komandom je taj zločin izvršen, i dalje je u bjekstvu.
Komemoraciji je prisustvovalo više desetina hiljada ljudi. Među prisutnima su bili predsjednici i premijeri iz više evropskih i susjednih država.
Održana sjednica Sabora Islamske zajednice u Crnoj Gori
Izabrani
novi članovi
Mešihata
Podgorica, 1. maja - U amfiteatru podgoričke Medrese održana je sjednica
Sabora Islamske zajednice u Crnoj Gori, na kojoj su izabrani novi članovi
Mešihata.
U naredne četiri godine članovi Mešihata Islamske zajednice u Crnoj Gori
biće: Džemo ef. Redžematović, Omer Kajošaj, Suljo Mustafić, Rahman ef. Kačar,
Enis ef. Burdžović, Fuad Čekić, Edin ef. Đoni i Jakub Durgut.
ELIF
DRUGA STRANA
islamske novine
gazetë islame
mart - jun, 2010.
2
Libijski vođa Gadafi primio reisa Fejzića i poručio:
Imate pravo na vjeru
kao i svi Evropljani
Podgrica, 8. juna - Libijski
vođa Muamer el- Gadafi, kazao
je da će libijski narod uvijek biti od pomoći muslimanima u
Crnoj Gori i ostalim muslimanima Balkana.
On je u Tripoliju primio poglavare islamskih vjerskih zajednica sa Balkana, a delegaciju
Islamske zajednice u Crnoj Gori predvodio je reis Rifat ef. Fejzić.
Gadafi je kazao da su poglavari predstavnici autohtonog
muslimanskog naroda u Evropi
"i s toga imate pravo na vjeru,
kulturu i tradiciju kao i svi ostali Evropljani", te je poručio
gostima da Libiju smatraju svojom domovinom.
Reis Fejzić je upoznao vođu
arapske libijske džamahirije o
stanju IZCG, da je organizovana kroz 125 džamija, Medresu,
koju je dobila nakon skoro
jednog vijeka i druge vakufske
objekte koji služe muslimanima
Ambasadorka Turske u Crnoj Gori, Emina Birgen Kesoglu,
u posjeti Islamskoj zajednici
u Crnoj Gori, navodi se u saopštenju.
Fejzić je upoznao predsjednika Gadafija i o političkoj organizovanosti muslimana u Crnoj
Gori naznačivši da u parlamentu Crne Gore ima 17 poslanika
islamske vjere, a da u Vladi rade tri ministra muslimana.
Na kraju svog izlaganja reis
Fejzić je predsjedniku Gadafiju
uručio prospekt Islamskog centra u Baru i poklonio mu umjetničko djelo, gravuru Stare masline u Baru.
"Predsjedniče Gadafi, maslina je simbol mira i dugog života, ova naša barska je stara dvije hiljade godina, stoga Vam želim mir, kako u Vašoj državi
tako i u svijetu, i da dugo živite
i vodite uspješno libijski narod", rekao je reis Fejzić.
Predsjednik Gadafi je ukazao posebnu čast gostima na način što je predvodio podne -namaz, što je znak njegove posebne pažnje.
U sklopu ove posjete Libiji
reis Fejzić se sastao sa Ibrahimom A. Ibrahimom, ministrom
za vakufska i vjerska pitanja
Libije.
Pored reisa Fejzića u delegaciji su bili predsjednik Sabora Islamske zajednice u Crnoj
Gori, Mujdin ef. Milaimi, pomoćnik direktora Medrese u Podgorici, Rahman ef. Kačar, predsjednik Odbora IZ u Rožajama,
Ramiz ef. Luboder i prof. Muhamed ef. Cecunjanin iz Plava.
Reis Rifat ef. Fejzić učestvovao na Svjetskom
samitu vjerskih lidera u Bakuu:
Podrška Islamskoj zajednici Širiti poruke mira
Podgorica, 21. aprila - Reis Islamske zajednice u Crnoj Gori, Rifat Fejzić, sastao se sa ambasadorkom Republike Turske u Crnoj Gori, Eminom Birgen Kesoglu.
I ova posjeta je potvrda kvalitetne saradnje
Islamske zajednice u Crnoj Gori i Ambasade Turske kroz ostvarene rezultate u različitim oblastima.
Crna Gora je ostvarila značajan napredak u
proteklom periodu, kroz različite oblasti, uključujući visok stepen tolerancije i suživota različitih
konfesija i kao takva može računati na dalju punu podršku prijateljske Turske, zaključili su reis
Fejzić i ambasadorka Kesoglu.
Konstatovano je da postoji interesovanje obje
strane o daljoj zajedničkoj saradnji u raznim oblastima s posebnim akcentom na obrazovanje naših studenata na univerzitetima u Republici Turskoj.
Nakon sastanka, u pratnji reisa Fejzića, ambasadorka Kesoglu je obišla Medresu u Podgorici
IZDAVAČ: Mešihat Islamske zajednice
u Republici Crnoj Gori
GLAVNI I ODGOVORNI UREDNIK:
Muharem DEMIROVIĆ
i sastala se sa rukovodstvom i učenicima ove obrazovne ustanove.
Baku, 26/27. aprila - Reis
Islamske zajednice u Crnoj Gori,
Rifat ef. Fejzić učestvovao je na
Svjetskom samitu vjerskih lidera u
Bakuu, glavnom gradu Azerbejdžana. Svjetski samit vjerskih lidera
organizovala je Islamska zajednica
za Azerbejdžan i Kavkaz, u suorganizaciji Ruske pravoslavne crkve.
Razgovarano je o ulozi i značaju
vjere u vremenu globalizacije i doprinosu vjerskih zajednica i očuvanju svjetskog mira.
Reis Rifat Fejzić govorio je o
ulozi Islamske zajednice i njenom
doprinosu očuvanju multireligijskog sklada, dijalogu i toleranciji
u Crnoj Gori.
- Dolazim iz zemlje koja ima tradiciju tolerancije i suživota, koji
je očuvan i u teškim vremenima
sukoba na Balkanu tokom 90-ih.
Nesumnjivi doprinos očuvanju stabilnog multireligijskog sklada, dali
su ljudi koji su bili na čelu vjerskih
zajednica. Stoga cijenim da vjerski
lideri imaju mogućnost usmjeravanja pripadnika svojih zajednica,
što ih dodatno obavezuje da šire
ekumenizam i poruke mira - kazao je reis.
On se tokom samita susreo sa
predsjednikom Azerbejdžana, Hajdarom Alijevim i mnogim drugim
vjerskim liderima svih konfesija.
Posebno interesovanje na skupu
izazvalo je pojavljivanje patrijarha
Jermenske crkve, Garegina II, koji
se sastao sa poglavarom Islamske
zajednice Azerbjedžana, Allah Šukur Pašazadekom, uz posredovanje ruskog patrijarha Kirila.
DIREKTOR: Behljulj Kanaćević
REDAKCIJSKI KOLEGIJUM: Zamjenik gl. urednika: Džemo Redžematović; tehnički urednik: Samir Kajošević;
članovi: Bajro Agović, Omer Kajoshaj, Enis Burdžović, Rifat Jusufi, Ramiz Luboder; Lektori: Zuvdija Hodžić, Brunilda Brasha
"ELIF" izlazi na bosanskom i albanskom jeziku
Adresa: "Elif", Gojka Radonjića 42, P.Fah 54, 81000 Podgorica · Tel/fax: 381 81 623 813, fax: 381 81 623 812 · E-mail: [email protected]
Uplata: Žiro račun za Crnu Goru 55100-672-8-383 Mešihat Islamske zajednice,
za inostranstvo: Field 56A: COBADEFF Commerzbank AG Frankfurt, Field 57A: /400876894701 EUR PDBPYU2P Podgorička banka ad Podgorica,
Field 59: /22498080-02039257 MESIHAT ISLAMSKE ZAJEDNICE CRNE GORE PODGORICA SERBIA AND MONTENEGRO; sa naznakom "Za Elif"
Uvjerenjem Ministarstva Kulture br. 05-2079/2, «Elif» je oslobođen plaćanja poreza na dodatnu vrijednost
Štampa: NJP "Pobjeda" · Rukopisi i fotografije se ne vraćaju
(84504070)
3
AKTUELNO
mart - jun, 2010.
islamske novine
gazetë islame
ELIF
Održana sjednica Sabora Islamske zajednice u Crnoj Gori
Izabrani novi
članovi
Mešihata
Podgorica, 1. maja - U amfiteatru podgoričke Medrese održana je sjednica Sabora Islamske zajednice u Crnoj Gori, na
kojoj su izabrani novi članovi
Mešihata. Sjednicu je otvorio
predsjednik Sabora Islamske
zajednice u Crnoj Gori, Muidin
ef. Milaimi, a učenjem odlomka
iz Kur'ana koji je za ovu priliku
proučio član Sabora, Redžep ef.
Murić, počeo je zvanični dio
sjednice.
Nakon utvrđivanja dnevnog
reda, pozdravnu riječ je prisutnima uputio reis Rifat ef. Fejzić
i u obraćanju predstavio aktivnosti Islamske zajednice u Crnoj
Gori u periodu između dvije sjednice.
- Ovo zdanje u kojem se nalazimo, ovaj kompleks Medrese,
plod je našeg dosadašnjeg ažurnog rada i kontakata koje smo
ostvarili sa islamskim svijetom i
velikim islamskim zajednicama
koje nam pomažu i koje su
izrazile spremnost za dalju sarad-
nju. Vama je poznato da su gotovo sve Medrese u regionu na
teretu budžeta država u kojima
funkcionišu, ovo je jedina
Medresa koja je na teretu naše
Islamske zajednice, no mi u gotovo svakodnevnim kontaktima
sa institucijama vlasti nastojimo i
ovo pitanje riješiti i očekujemo
da će država Crna Gora imati
sluha za rješavanje ovoga pitanja.
Našim izuzetnim naporima i
zalaganjem definitivno smo postali vlasnici značajne površine
Održana sjednica
u novom sastavu
Podgorica - U prostorijama Medrese u Podgorici, 26. juna, održana je sjednica Mešihata Islamske zajednice u Crnoj Gori. Reis Rifat ef. Fejzić
je novi sastav Mešihata upoznao sa dosadašnjim
radom, kao i emanetom u pravcu novih izazova
koji očekuju ovaj Mešihat. Reis je skrenuo pažnju
da novi sastav Mešihata predstavlja presedan u radu Islamske zajednice, jer prvi put, osim dvojice,
većina članova Mešihata su visokoobrazovani teolozi.
Na sjednici je potvrđeno funkcionisanje Kance-
larije za odnose sa javnošću i inotranstvom, kojom
rukovodi prof. Omer ef. Kajošaj, Vjerskoprosvjetne
službe, kojom rukovodi prof. Enis ef. Burdžović, zatim osnivanje Izdavačke djelatnosti Mešihata, za čijeg rukovodioca je imenovan prof. Džemo ef. Redžematović, i izglasan je prijem prof. Fuada Čekića,
diplomiranog pravnika i teologa, koji će pri Mešihatu raditi na izradi platforme za osnivanje pravne službe Mešihata. Takođe, prof. Edin ef. Đonaj je zadužen za uspostavljanje odnosa i učvršćivanje veza Mešihata sa dijasporom.
zemljišta na obali Morače u Staroj Varoši, blizu sadašnje poslovne zgrade Mešihata i već smo to
uknjižili u katastar, gdje ćemo u
najskorije vrijeme pristupiti
izradi projektne dokumentacije
za izgradnju savremene upravne i poslovne zgrade Mešihata.
U Detaljnom urbanističkom
planu Podgorice, za reon Starog
aerodroma i Konika, gdje živi
najveći dio muslimana, već je
ucrtana džamija, što opet smatram velikim uspjehom i aktivnostima u dosadašnjem radu Islamske zajednice.
Planiramo izgradnju još jedne, veće centralne džamije u
Podgorici i to će nam biti jedan
od budućih zadataka kojim ćemo se baviti.
Iz godišnjih izvještaja sa terena vidimo da se u gotovo svakom Odboru islamske zajednice
nešto gradi ili obnavlja, gdje i
mi kao Mešihat pomažemo u
onolikoj mjeri koliko možemo i
to će i ubuduće biti jedan od
naših glavnih zadataka.
Jedan od glavnih problema
sa kojim se trenutno susrećemo
je izgradnja centralne džamije u
Bijelom Polju. U ovom gradu
koji je sada centar sjeverne regije, potrebna je veća džamija, jer
je postojeća isuviše mala, ali do
sada nijesmo nailazili na razumijevanje lokalne uprave. Aktivnosti na ovom planu, u narednom periodu treba da nam budu
prioritet.
Smatramo da je stanje u islamskoj zajednici dobro, naravno to ne treba da nas opusti da
mislimo da time budemo zadovoljni i da ne ulazimo u nove
projekte, već da nam bude podstrek za nove aktivnosti i rad na
novim projektima – kazao je
reis.
Nakon obraćanja reis Fejzić
je predložio članove Mešihata,
koje je nakon iscrpne diskusije
Sabor jednoglasno usvojio.
U naredne četiri godine članovi Mešihata Islamske zajednice u Crnoj Gori biće: Džemo
ef. Redžematović, Omer Kajošaj, Suljo Mustafić, Rahman ef.
Kačar, Enis ef. Burdžović, Fuad
Čekić, Edin ef. Đoni i Jakub
Durgut.
Jakub Durgut
Reis Rifat Fejzić učestvovao na četvrtom susretu Islamskih lidera regiona u Prištini
Islam u pravom svijetlu
Priština, 11.-13. maja - U Prištini
su održani četvrti susreti islamskih
lidera regiona, pod predsjedavanjem
reisa Turske, Prof. Dr. Alija Bardakoglua. Dvodnevni susret je uključivao razgovor i debatu na temu: Vjersko obrazovanje i predstavljanje vjere Islama u pravom njegovom smislu.
Reis Islamske zajednice u Crnoj
Gori Rifat ef. Fejzić je u svom izlaganju govorio o vjerskom obrazovanju kroz Medresu kao i o drugim aktivnostima Islamske zajednice poput
mekteba (vjeronauka vikendom u
džamijama), večernjoj školi za odrasle u pojedinim odborima, te dječijim
vrtićima pri Islamskoj zajednici u pojedinim mjestima.
Reis je svoje kolege upoznao da u
Crnoj Gori vjeronauka nije dio obrazovnog sistema te da još nema novog
zakona o vjerskim pravima i slobodama.
U sklopu posjete Kosovu priređen je izuzetan doček za sve goste
u Prizrenu, posjeta kosovskoj Akademiji nauka i umjetnosti, prijem
kod predsjednika Kosova, Fatmira
Sejdiua, sa kojim je reis Fejzić razgovarao.
Domaćin ovog dobro organizovanog skupa bio je muftija Kosova,
Naim ef. Trnava.
ELIF
ISLAMSKE TEME
islamske novine
gazetë islame
mart - jun, 2010.
4
Islamska koncepcija
Božije egzistencije (II)
Dokazi za
postojanje Boga
u filozofiji
Dokaze za postojanja Boga vjekovima su razvijali filozofi, teolozi i drugi mislioci.
Do sada su se u filozofiji ustalili slijedeći dokazi za Božiju egzistenciju:
Tradicionalni dokaz jeste
što sam Uzvišeni Allah govori o svom postojanju, Svojim imenima i Svojim svojstvima i tako nedvosmisleno potvrđuje da je On-Gospodar svih stvorenja.1
Racionalni dokaz se ogleda u tome što postojanje vidljivog i nevidljivog svijeta
svjedoči o postojanju Tvorca,
razmišljanje o dokazima koji
su vidljivi a govore o postojanju Boga, precizni sistem
univerzalnih zakona stvaranja, rasta i razvoja drugih živih bića.2
Etnološki dokaz je dokaz
opšteg uvjerenja ljudskog roda, koji navodi da su svi narodi imali pojam Boga.
Kozmološki dokaz dokazuje da postoji "prvi uzrok" ili
"prvi pokretač" svih stvari
koje su uzrokovane ili pokrenute, a to je Bog. Kozmološki dokaz se ogleda u tome
da ne postoji ni jedan proizvod bez svoga proizvođača, a
to znači nijedan učinak bez
svoga uzroka. Najveći primjer za to jeste sam čovjek.3
Teleološki dokaz se ogleda u savršenom redu i harmoniji koji vladaju svemirom
i da u prirodi postoji svrhovitost.4
Svrhovitost svemira nužno pretpostavlja inteligenciju koja postavlja svrhe, a to je
Bog. U svijetu ima bića koja
nemaju razuma, a djeluju svrhovito. Teleološki dokaz polazi upravo od te činjenice.
Tako smisao svrsishodne konstrukcije koju primjećuje-
mo u prirodi sugeriša kako
svijet ima svog konstruktora,
a to je Bog.5
Nomološki dokaz navodi
da je svijet harmonijski uređena cjelina u kojoj sve stvari
stoje u međusobnim odnosima, koji su normirani zakonima. Ta zakonitost nužno pretpostavlja um, koji je Bog.
Ontološki dokaz se temelji na tome da pojam Boga
kao najsavršenijeg bića nužno uključuje i njegovo postojanje (božija esencija nužno uključuje i božiju egzistenciju). Ontološki dokaz se
ne temelji niti na promatranju svijeta, niti na činjenici
morala, niti na ikakvom obliku vanjskog dokaza, već se
jednostavno temelji na definiciji riječi "Bog".6
Za ontološki dokaz se može reći: Ako razumiješ što je
Bog, tada razumiješ i da on
mora postojati.7
Drugim riječima, ontološkim dokazom se dokazuje
Božja opstojnost a priori, što
znači pomoću Objave i samog razuma. Ovaj se dokaz
izvodi iz samog pojma Boga i
time upućuje na konkretno
postojanje Boga 8
Idejni dokaz je dokaz iz
nužnih i vječnih istina. A vječne i nužne istine mogu postojati samo u nekom misaonom biću koje je vječno i
nužno. A to biće je Bog.
Historijski dokaz se zasniva na jedinstvenom mišljenju čitava čovječanstva o jednoj stvari. Kroz ljudsku povijest ogromna većina svjedoči
o postojanju nečega, a manjina ima suprotno mišljenje,
onda se mišljenje većine uzima kao neoborivi dokaz svim generacijama koje dođu
poslije njih.9
Moralni dokaz se zasniva
na činjenici da u svakom čov-
jeku postoji moralni osjećaj
za dobro i zlo. Moralni dokaz
navodi da postojanje objektivne moralnosti zavisi od postojanja najvišeg zakonodavca, a to je Bog.
Nastanak života na Zemlji je jedan od najčvršćih dokaza postojanja Boga.10
Teorijski dokaz za Božju
opstojnost nastoji pronaći istinu, tj., kriterij njihova uspjeha je istinitost njihovih
premisa i konkluzija.
Pragmatički pak argument kao kriterij svoje uspješnosti ima dobrobit za čovjeka,
tj., neki je pragmatički argument opravdan ukoliko iz prihvatanja Božije opstojnosti
proizilazi neko dobro za čovjeka.
Teorijski argumenti se
dijele na: apriorni i aposteriorni.
Apriorni: ontološki argument (iz pojma Boga)
Aposteriorni: kozmološki
(iz kontingencije, pokrenutosti i ovisnosti svijeta); deontološki (iz postojanja bezuvjetnih moralnih pravila); teleološki (iz uređenosti i
svrhovitosti svijeta). 11
Klasični dokazi za
Božje postojanje
kroz povijest
filozofije
U tradicionalnom teizmu,
Bog je opisan kao stvoritelj
svijeta kojeg je stvorio iz
ničega - ex nihilo. To znači
da Bog nije neka vanjska sila
koja raspolaže stvari ili je
oživljava, a nije ni posrednik
suprotstavljen drugim posrednicima. Bog je apsolutno porijeklo svega. Ne postoji vanjski materijal, niti ništavilo
iz kojeg je moguće nešto
izgraditi. Sve što postoji, postoji stvaralačkim Božjim čin-
5
ISLAMSKE TEME
mart - jun, 2010.
om - i to je smisao ideje o Bogu kao stvoritelju. Drugim riječima, govoriti da je Bog stvoritelj ex nihilo znači da sve
živi njegovim životom. Bog
nema drugih života.12
Gledajući kroz povijest
filozofije, pitanje Božijeg postojanja mnogim je filozofima bio izazov, ali i neprilika.
S jedne strane postojale su
religije koje su se čvrsto oslanjale na Objavu kao garanciju da Boga ima, dok je s
druge strane čovjeka zanimalo kako razumskim putem
doći do Boga, kako ga dokučiti i sebi približiti. Još je u
politeističkoj Antici, gdje su
bogovi imali potpuno antropomorfno shvatanje, Aristotel
shvatio kako je došlo vrijeme
da se u ljudskim glavama olimpski titani zamijene nečim
što je on nazvao Prvi Pokretač.13
Govoreći vulgarnim rječnikom mogli bismo Aristotela nazvati pionirom u dokazivanju Božje opstojnosti.
Naime, Aristotel u svoje vrijeme nije ciljano išao za time
da dokaže kako Boga ima iako njegov argument predstavlja prvi stupanj kozmološkog dokaza. On je razumskim putem, promatrajući
prirodu, ustanovio kako se
sve kreće i zbiva, ali se ne
kreće samo od sebe nego od
nekog drugog. Formula regressus in infinitum jasno kaže
da u beskonačnosti nema prvoga i da negdje treba stati.
Iz toga slijedi da mora postojati neko nužno biće koje
nije pokrenuto ni od koga, a
koje u isto vrijeme sve ostalo
pokreće.14
Govoreći o Bogu Aristotel
kaže:” Tvrdimo da je Bog
živ, vječan i najbolji, pa stoga
život te neprekidni i vječni
vijek pripadaju Bogu. Jer to
jest Bog”.15
„Boga pak smatram toliko beskonačnim u činu da se
njegovu savršenstvu ne može
ništa dodati“, kaže Dekart.
„Pod Bogom razumijem
biće apsolutno beskrajno, to
jest supstancu koja se sastoji
od beskrajno mnogo atributa, od kojih svaki izražava vječnu i beskrajnu bit“ - Spinoza16
Taj prvi uzrok, koji pokreće sve ostalo i sve ostale
uzroke jest sama djelatnost, a
nakon njega je to u 13. stoljeću učinio Toma Akvinski.
Dakako da pokušaj da se razumskim putem utemelji
Bog nije ostao samo na ova
dva velikana. Filozofija u svojoj baštini čuva pregršt ingenioznih umova koji su željeli
čovječanstvu ponuditi svoje
argumente bilo da pokažu
kako se Boga može dokazati,
bilo da pokažu kako se Bog
ne može dokazati. Bilo je čak
i onih koji su Boga pokušali
ubiti, čime su zapravo samo
upozorili da je on, barem u
njihovim mislima, živ. Aristotel je prvi koji je svom Pokretaču nadjenuo ime Bog.17
Nema čovjeka koji se
barem jednom u životu nije
zapitao Postoji li Bog? Ako
postoji, to se ipak mora moći
dokazati. Hans Küng smatra
da ne samo da je Boga načelno moguće spoznati, nego je
Božje postojanje načelno i
faktički moguće dokazati.18
Dokazi, kojima je namjera dokazati Božije postojanje imaju materijalni objekt
koji nije samo zbilja svijeta i
čovjek, već i neki mogući
pratemelj i praoslonac zbilje
što ga zovemo Bogom. Dokazi takođe hoće dokazati Božiju egzistenciju, što znači da
ne žele samo reći kako se
može govoriti o Bogu, već
hoće odgovoriti na teško pitanje da li Bog jest.
islamske novine
gazetë islame
Dokazi kojima se dokazuje Božija egzistencija polaze uglavnom od nekog neposredno evidentnog izvanjskog ili unutrašnjeg iskustva, iz kojeg se pomoću metodički reflektiranih, strogo
logički zaokruženih misaonih koraka hoće pokazati uvjerljivom Božiju egzistenciju.19
Pitanje o logičkoj istini
religije je pitanje o mogućnosti dokaza za Božju egzistenciju. Tokom vremena razvila
su se dva tipa tih dokaza: apriorni (izvođenje Božije egzistencije iz ideje Boga kao bića od kojega se savršenije ne
može zamisliti) i aposterioni
(zaključivanje na Božije postojanje iz nenužnog postojanja svijeta). Dokazivanje Božije egzistencije pretpostavlja
da se samim razumom mogu
spoznati neke istine o Bogu,
među kojima je na prvom
mjestu Božija egzistencija.
ELIF
Razum uputom Objave spoznaje Božija stvorenja.20
Razum je osnov u vjerovanju. Ono što zdrav razum
ne može prihvatiti, to ne
može biti od vjere. Razumski
dokazi u islamu imaju veliku
težinu i oni se ne pobijaju
ničim. Razum dovodi do spoznaje Gospodara, i pomoću
njega se može shvatiti suština Objave.21
Religije koje naglašavaju
razliku između Boga i svijeta se nazivaju transcendentnim religijama, dok su imanentne one što, na bilo koji
način, poistovjećuju Boga i
svijet.
U transcendentnim religijama Bog je u odnosu na svijet „posve Drugi“. On svijet
slobodno stvara i tako stvoreni svijet je, u određeno smislu, autonoman s obzirom
na Boga. U imanentnim religijama svijet je više ili manje
nužna emanacija Božanstava, stoga on ima samo prividnu i prolaznu egzistenciju.
Imanentističke religije ističu
u prvi plan Božiju blizinu
svijetu.22
Djelatelj ništa ne prima
ukoliko je djelatelj. Kod Boga je djelatelj sama Božija narav. Božije djelovanje je ishodište svega pa i predikamentalnog djelovanja.23
Bog je uzrok uzroka i
dobrota svih dobrota, a i to
kao prvotni analogat. Sva bića teže za Bogom kao svojom
svrhom kad teže za bilo kojim dobrom, bilo umnom
težnjom, osjetilnom ili prirodnom koja se odvija bez spoznaje. Naime, svaka se stvar
pojavljuje u vidu nečega dobra i poželjna je samo ukoliko
ima udjela (participat) u sličnosti s Bogom.24
Nijaz Mušović
1 - El-Džezairi, Ebu Bekr Džabir, Put pravog muslimana, Knjiga 1. Zenica,
9 - Zaimović, n. d., str. 22.
20 - Ivan Devčić, Pred Bogom blizim i dalekim, Filozofija o religiji,
2000., str.14.
10 - Zaimović, n. d., str. 22-23.
Filozofsko teološki institut Družbe Isusove u Zagrebu, Filozofski niz, Knjiga
2 - El-Džezairi, n. d., str. 17.
11 - http://sr.wikipedia.org/sr
13. Zagreb, 2007., str. 17-22.
3 - Zaimović, Senaid, Temeljne istine vjere, Islamska Omladina Evrope,
12 - Thompson, n. d., str. 83.
21 - Gazali, Muhammed, Islam ili kršćanstvo-izazov vremena, Kakanj, 2005.,
Zenica, 2001., str. 19.
13 - Aristotel, Fizika VII, 242 a, Ladan, T. prev. SNL, Zagreb, 1984., str. 53.
str. 39.
4 - Zaimović, n. d., str. 20.
14 - Mišić, Anto, Rječnik filozofskih pojmova, Verbum, Split, 2000., str. 219.
22 - Devčić, n. d., str. 161.
5 - www.filozofija.org
15 - www.filozofija.org
23 - Belić, Miljenko, Ontologija Biti, a ne biti-biti što to znači? Filozofsko-
6 - Ljepota istine. Zbornik u čast p. Miljenka Belića SJ., ur. Marijan Steiner
16 - http://free-zg.htnet.hr
teološki institut Družbe Isusove u Zagrebu, Filozofski niz Knjiga 23. Zagreb,
SJ, FTI, Zagreb 1996., str. 80
17 - www.filozofija.org
2007., str. 119-120.
7 - Thompson, Mel, Filozofija religije str. 114.
18 - Kung, Hans, Postoji li Bog? Naprijed, Zagreb, 1987., str. 486.
24 - Belić, n. d., str. 148.
8 - Alois, Halder, Filozofijski rječnik, Naklada Jurčić, Zagreb, 2002., str. 12.
19 - www.filozofija.org/index
ELIF
islamske novine
gazetë islame
KUR’ANSKA NAUKA
mart - jun, 2010.
6
Dželaludin Es-Sujuti
Sabiranje i ustrojstvo
Kur'ana (III)
Raspored
kur'anskih sura
U pogledu rasporeda kur'anskih sura (tertîbu's-suwer), tj.
da li je on tewqîfî naravi ili je
on rezultat slobodnog promišljanja (idžtihada) ashaba, postoje različita mišljenja islamskih
znanstvenika. Većina uleme zagovara ovo drugo mišljenje,
kao što su npr. Malik i Qadi
Ebu Bekr, prema jednom njegovom mišljenju. Ibn Faris
kaže: ''Sakupljanje Kur'ana teklo je na dva načina: a) kompozicija sura, tako se na početku
nalazi sedam dugih sura a potom slijede ih sure koje imaju
(približno) stotinu ajeta; ovo je
nešto za što su ashabi bili zaduženi; b) sakupljanje ajeta u
surama, koje je bilo tewqîfî putem i stvar koju je učinio Vjerovjesnik, a.s., prema onome
kako ga je Džibril obavijestio
po zapovijedi njegova Gospodara''. Ono što dokazuje različita
mišljenja ranih učenjaka (selef)
u pogledu rasporeda kur'anskih sura jeste to da su neki od
njih sabirali Kur'an shodno njegovoj objavi. To je slučaj sa mushafom od Alije, r.a., na čijem
početku stoje sure: Iqre', Muddeththir, Nun, Muzzemmil, Tebbet, Tekwir i tako redosljedom prema mekanskim i medinskim objavama. Na početku
mushafa od Ibn Mes'uda stoje
sure: Beqare, Nisa' i Alu 'Imran. Dakle, posrijedi je veliko
razilaženje. Takav je slučaj i sa
mushafom od Ubejja i drugih
ranih autoriteta. Ibn Ešteh u
djelu Mesâhif prenosi predajnim nizom od Ibn 'Ajjaša, ovaj
od Hibban b. Jahjaa da je Ebu
Muhammed el-Qureši rekao:
''Osman im je naredio da duge
sure rasporede uzastopno, tako
da su sure El-Enfal i Et-Tewbe
ubrojane u sedam dugih sura,
između kojih nema Bismille.
Prvo mišljenje zagovara jedna skupina uleme, među koje
se, prema jednom njegovom
mišljenju, ubraja i El-Qadi.
Ed-Dejru 'Aqulijj u svom djelu Fewâ'id navodi (Ibrahim b. Beššar – Sufjan b. 'Ujejne – Ez-Zuhrijj) da je
Zejd b. Thabit rekao: ''Vjerovjesnik, a.s., preselio je na Ahiret a Kur'an nije bio sakupljen (u jednu
zbirku)''. El-Khattabi veli: ''Allahov Poslanik, a.s., nije sabrao Kur'an u mushaf jer je očekivao da će
možda doći do derogacija nekih njegovih propisa ili učenja (tilaveta). A kada je Objava sa
Poslanikovom smrću prestala dolaziti, Uzvišeni Allah nadahnuo je pravovjerne halife (da ga saberu),
ispunjavajuću tako Svoje iskreno obećanje da će Kur'an pamćenjem (hifzom) biti zaštićen u ovome
Ummetu. Što se tiče onoga što prenosi Muslim od Ebu Se'ida, da je Vjerovjesnik, a.s., rekao: ''Ništa
od mene ne zapisujte osim Kur'ana...'' ovo ne proturječi navedenome jer je ovdje riječ o specifičnom
zapisivanju koje se odnosi na specifično svojstvo, tako da je Kur'an u cijelosti bio zapisan u vrijeme
Allahovog Poslanika, a.s., ali nije bio sabran na jedno mjesto niti je bio naznačen redoslijed sura''.
Ebu Bekr el-Enbari veli: ''Uzvišeni Allah objavio je čitav Kur'an na dunjalučko nebo, a zatim ga je postepeno objavljivao
u dvadeset i nekoliko godina.
Neka sura je objavljena zbog
jedne stvari koja se dogodila,
dok je neki ajet objavljen kao
odgovor na neko pitanje. Melek Džibril naredio je Vjerovjesniku, a.s., da rasporedi ajete i
sure. Raspored sura je isti kao
i raspored ajeta i harfova, sve je
to od Vjerovjesnika, a.s. Onaj
ko bi jednu suru pomjerio naprijed ili nazad, oskrnavio bi
ustrojstvo Kur'ana (nazmu'lQur'ân)''.
El-Kermani u Burhânu kaže: ''Ovakav raspored sura je i
onaj kod Uzvišenog Allaha u
Lewh-i mahfuzu. Allahov Poslanik, a.s., imao je obavezu da
pred Džibrilom svake godine
prouči ono što mu je do tada
objavljeno, a u godini svoje
smrti Poslanik je pred Džibrilom proučio dva puta cijeli
Kur'an. Posljednji objavljeni
ajet bio je: I bojte se Dana u
kome ćete se Allahu vratiti...2 i
tada je Džibril naredio Poslaniku da ga stavi između ajeta o
kamati (ajetu'r-ribâ) i ajeta o
dugu (ajetu'd-dejn)''. Et-Tajjibi
je rekao: ''Kur'an je prvo iz
Lewh-i mahfuza odjedanput
objavljen na dunjalučko nebo,
a zatim je postepeno objavljivan prema potrebama, a potom je zapisan u mushafe na način kako je zapisan i ustrojen u
Lewh-i mahfuzu''. Ez-Zerkeši u
Burhânu veli: ''Razlika između
ove dvije skupine učenjaka je
formalne naravi. Onaj koji
zagovara drugo mišljenje smatra da je Vjerovjesnik, a.s., ukazao ashabima (da rasporede
sure) zato što su oni poznavali
povode objave i mjesta kur'anskih riječi. Stoga je Malik, iako
je mišljenja da je raspored kur'anskih sura stvar idžtihada ashaba, rekao da je Kur'an zapisan onako kako su oni (ashabi) čuli od Vjerovjesnika, a.s.
Prema tome suština razlaženja
je u tome da li je tewqîfî način
bio (Poslanikovim) riječima
(qawlijj) ili samim djelom (fi'lijj) s obzirom da je, u tom slučaju, ashabima ostavljeno prostora za njihovo mišljenje''. Vidjeli
smo prije šta o tome misli Ebu
Dža'fer ez-Zubejr. Bejheqi u
Medkhalu kaže: ''Kur'an, njegove sure i ajeti u vrijeme Vjerovjesnika, a.s., bili su raspoređeni prema sadašnjem rasporedu, izuzev sura El-Enfal i
Bera'etun, zbog spomenutog
Osmanovog kazivanja (u vezi sa
ovim dvama surama). Ovom
mišljenju naginje i Ibn 'Atijje
koji je rekao da je raspored
većine sura bio poznat za vrijeme Vjerovjesnika, a.s., kao
što je to slučaj sa sedam dugih
sura, surama iz grupe Hawâmîm i mufessal (kraćim) surama. Što se tiče ostalih sura,
moguće je da je ta stvar prepuštena Ummetu poslije Vjerovjesnika, a.s.'' Ebu Dža'fer ez-Zubejr rekao je: ''Predaje u većini
slučajeva potvrđuju ono što
smatra Ibn 'Atijje, tako da ostaje mali broj sura oko kojih je
moguće razilaženje. U tom smislu možemo navesti hadise
kao što su: 'Učite sure Ez-Zehrawejn, tj. sure Beqare i Alu
'Imran'. Prenosi Muslim''. Može se navesti i hadis od Se'ida
b. Khalida koji prenosi da je
Allahov Poslanik, a.s., učio sedam dugih sura na jednom rekjatu. Ibn Ebi Erteh u svome
djelu prenosi da je Vjerovjesnik, a.s., sastavljao mufessal
sure na jednom rekjatu. Bukhari prenosi da je Ibn Mes'ud o
surama Benu Isra'il, Kehf,
Merjem, Ta Ha i Enbija' rekao
da su one među prvim objavljenim surama (innehunne mine'l-'itâqi'l-ewwel we hunne
min tilâdî) te spomenuo njihov
poredak onako kako je ustanovljen njhovim rasporedom. U
Bukharijevoj zbirci navodi se
da je Allahov Poslanik, a.s., kada bi noću odlazio u krevet, sakupio svoje šake, puhnuo u
njih i proučio sure Qul huwallâhu ehad i Mu'awwidhdhetejni (Feleq i Nas). Ebu Dža'fer
en-Nuhhas tvrdi da je odabrano mišljenje ono koje kaže da
je ustroj sura prema sadašnjom
rasporedu od Allahovog Poslanika, a.s., zbog hadisa: ''Sedam
dugih sura date su mi umjesto
Tevrata...'' On kaže: ''Ovaj hadis ukazuje na činjenicu da je ustroj Kur'ana uzet od Vjerovjesnika, a.s., i da on datira od tog
vremena. Njegovo sakupljanje
značilo je sakupljanje na jedno
mjesto. Ovaj hadis riječima
Allahovog Poslanika, a.s., govori o ustroju Kur'ana''. Ibnu'lHisar smatra da je raspored i
postavljanje ajeta na njihova
mjesta uslijedilo putem Objave.
Ibn Hadžer veli: ''Raspored
nekih sura ili većinu njih uslijedio je tewqîfî putem. Ono što
dokazuje takav njihov raspored
jeste ono što prenose Ahmed i
Ebu Dawud od Ewsa b. Ebi
Ewsa Hudhejfeta eth-Theqafija
koji je rekao: 'Bijah u delegaciji iz plemena Theqif koja je primila islam... Poslanik nam reče: 'Naum pade mi napamet
moja podjela Kur'ana (Tare'e 'alejje hizbî mine'l-Qur'ân) i
poželjeh da ne izađete dok vam
je na kažem!' Ashabe Allahovog Poslanika, a.s., pitali smo:
'Kako dijelite Kur'an?' odgovorili su: 'Dijelimo ga na: tri sure,
pet sura, sedam sura, devet sura, jedanaest sura, trinaest sura; dio (hizb) sura mufessal od
sure Qaf i do kraja'. Ovo ukazuje, (veli Ibn Hadžer), da je raspored sura kakav je sada u mushafu bio poznat i u vrijeme
Allahovog Poslanika, a.s. Moguće je da je tada (Kur'an), u
odnosi na ostale dijelove, imao
poseban dio mufessal sura''
Ono što dokazuje da je raspored sura tewqîfî naravi jeste
što sure zvane hawâmîm dolaze jedne poslije drugih kao i
sure zvane tawâsîn. Za razliku
od njih sure zvane musebbiht
nisu uzastopno raspoređene,
zapravo one su odvojene drugim surama. Tako sure Ta Sîn
Mîm Eš-Šu'ara' i Ta Sîn Mîm
El-Qasas odvaja sura Ta Sîn
(En-Neml), iako je ona kraća od
njih. Da je raspored sura dat
idžtihadom (ashaba), onda bi i
sure musebbihât dođle uzastopno a sura Ta Sîn (En-Neml) došla bi poslije sure El-Qasas. Mišljenje koje daje smiraj duši jeste ono od Bejheqija koji kaže:
''Sve sure, izuzev sura Et-Tewbe
i El-Enfal, raspoređene su te-
7
mart - jun, 2010.
KUR’ANSKA NAUKA
Zaključak
Sedam dugih sura (esseb'u't-tiwâl), prema mišljenju
većine, jesu od sure El-Beqare
po do sure Bera'etun. Međutim, El-Hakim, En-Nesa'i i drugi
prenose da je Ibn 'Abbas rekao:
''Sedam dugih sura su: El-Beqare, Alu 'Imran, En-Nisa', ElMa'ide, El-En'am i El-E'araf...'' prenosilac veli da je Ibn 'Abbas
spomenuo i sedmu suru ali je
on zaboravio. U vjerodostojnom rivajetu kod Ibn Ebi Hatima i drugih preneseno je da je
Se'id b. Džubejr u sedam dugih
sura ubrajao i suru Junus. U
prvom poglavlju navedeno je
takvo mišljenje i od Ibn 'Abbasa,. U rivajetu kod El-Hakima
spominje se sura El-Kehf.
Sure koje imaju približno
stotinu ajeta (el-mi'űn) nazvane
su el-mi'űn jer te sure imaju više od stotinu ajeta ili približno
tome.
Ponavljajuće sure (el-methânî) su sure koje slijede iza
el-mi'űn sura i zato što dolaze
poslije njih one su drugotne
(ponavljajuće), dok su sure elmi'űn prvotne (ewâ'il). El-Ferra'
smatra da su to sure koje imaju
manje od stotinu ajeta tako da
2 - El-Beqare, 281.
ELIF
Tebbet, Es-Samed, El-Feleq, EnNas''.
wqîfî putem. Nema potrebe to
dokazivati Vjerovjesnikovim,
a.s., učenjem sura jednih poslije drugih da bi se tako dokazalo da je to njihov raspored. U
tom slučaju, ne može se opovrgnuti hadis da je on suru EnNisa' učio prije sure Alu 'Imran, jer nije obaveza sure učiti
po njihovom rasporedu. Vjerovjesnik je to činio kako bi objasnio da je takvo učenje dozvoljeno''.
Ibn Ešte u svome Mesâhifu
predajnim nizom od Wehba b.
Munebbeha prenosi da je Sulejman b. Bilal rekao: ''Čuo
sam kako je Rebi'a upitao: 'Zašto su sure El-Beqare i Alu
'Imran stavljene kao prve dvije
sure kad je prije njih objavljeno
osamdeset i nekoliko sura u
Mekki, a njih dvije su objavljene u Medini?!' Neko mu je odgovorio: 'Da, one su stavljene
kao prve dvije sure jer je Kur'an zapisan na temelju znanja
onih koji su ga tako zapisivali i
onih koji su bili sa njima a koji
su bili jednoglasni u znanju u
vezi s tim. Ovo je tako i o tome
nema potrebe pitati!'''
islamske novine
gazetë islame
Ibn Ešteh, također, prenosi
(Ebu'l-Hasan b. Nafi' – Dž'afer
Muhammed b. 'Amr b. Musa –
Muhammed b. Isma'il b. Salim
– Alijj b. Mehran et-Ta'i) da je
Džerir b. 'Abdu'l-Humejd rekao: ''Ovako izgleda kompozicija
mushafa 'Abdullaha b. Mes'uda:
se one više ponavljaju od sedam dugih i el-mi'űn sura.
Neko je rekao da su one tako
nazvane jer se u njima ponavljaju primjeri pouka i vijesti,
kazuje En-Nekzawi. U djelu
Džummâlu'l-qurrâ' stoji da su
to sure u kojim se ponavljajju
kazivanja, međutim, vidjeli
smo da se tim imenom naziva
čitav Kur'an a posebno i sura
El-Fatiha.
Kratke sure (mufessal) u
kraće sure koje slijede iza ponavljajućih sura; nazvane su tim
imenom zato što među njima
ima puno bismilla koje ih razdvajaju. Neko je rekao zato što u
njima ima malo derogiranih
ajeta, stoga se , također, nazivaju i muhkem (jasne) sure, kao
što prenosi El-Bukhari od
Se'ida b. Džubejra koji je rekao: ''One sure koje vi nazivate
imenom mufessal jesu i muhkem sure''. Posljednja mufessal
sura, bez ikakve dvojbe, je sura
En-Nas. Međutim, u pogledu
prve mufessal sure postoji dvanaest mišljenja:
1) sura Qaf - na osnovu hadisa od Ewsa koji je malo prije
citiran; 2) El-Hudžurat - ovo
mišljenje En-Newewi smatra
ispravnim; 3) El-Qital - Mawerdi ga potvrđuje za veliki broj
učenjaka; 4) El-Džathije – prenosi El-Qadi 'Ijad; 5) Es-Saffat;
6) Es-Saff; 7) Tebareke – prenosi Thelathe b. Ebi es-Sajf elJemeni u djelu Nukt 'ale't-tenbîh; 8) El-Feth – prenosi Kemal
edh-Dhimari u knjizi Šerhu'ttenbih; 9) Er-Rahman – prenosi Ibn Sejjid u djelu Emâlî
'ale'l-muwetta; 10) El-Insan;
11) Sebbeha – prenosi Ibnu'lFerkah od El-Merzuqija; 12)
Ed-Duha – prenosi El-Khitabi
uz objašnjenje da učača Kur'ana od te sure uči tekbir pri
kraju ostalih sura. Er-Ragib u
svome Mufredâtu kaže da su
mufessal sure sedam posljednjih kur'anskih sura.
Dodatak . Među mufessal
surama postoje duge, srednje i
kraće sure. Ibn Mu'in kaže da
su duge do sure 'Amme, srednje od te sure pa do sure EdDuha, a kraće od sure Ed-Duha
pa do kraja Kur'ana. Ovo je ono
u najkraćem šta se o tome veli.
Napomena. Ibn Ebi Dawud
u djelu Mesâhif prenosi od
Nafi'a da je pred Ibn Omerom
neko spomenuo mufessal sure,
našto je on kazao: ''A recite mi
koji dio Kur'an nije mufessal?!''
Pristutni su odgovorili da su to
kratke i manje sure. Na osnovu
ovog događaja zaključuje se da
je dozvoljeno kazati kraće ili
manje sure (sűretun qasîretun
ew sagîretun). Međutim, jedan
skupina učenjaka to smatra
pokuđenim, među njima je i
Ebu'l-'Alije, dok drugi to dopuštaju. Ovako navodi Ibn Ebi Dawud. Prenosi se da su Ibn Sirin
i Ebu'l-'Alije kazali: ''Nemoj govoriti da je neka sura mala jer
je Uzvišeni rekao: Mi ćemo ti
zbilja težak rijek slati,3 ali reci
da je neka sura lahka!''
Dodatak. Ibn Ešteh u knjizi Mesâhif navodi: ''Obavijestio
nas je Muhammed b. Ja'qub
kome je kazivao Ebu Dawud da
3 El-Muzzemmil, 5.
je Dža'fer el-Kufi rekao: 'Ovo je
poredak mushafa Ubejja: ElHamd, El-Beqare, En-Nisa',
Alu 'Imran, El-En'am, El-E'araf,
El-Ma'ide, Junus, El-Enfal, Bera'etun, Hud, Merjem, EšŠu'ara, El-Hadždž, El-Kehf, EnNahl, El-Ahzab, Benu Isra'il,
Ez-Zumer Ha Mim, Ta Ha, ElEnbija', En-Nur, El-Mu'minun,
Sebe', El-'Ankebut, El-Mu'min,
Er-Ra'd, El-Qasas, En-Neml, EsSaffat, Sad, Ja Sin, El-Hidžr,
Ha Mim 'Ajn Sin Qaf, Er-Rum,
El-Hadid, El-Feth, El-Qital, EzZihar (Mudžadele), Tebareke Mulk, Es-Sedžde, Innâ erselnâ
nűhan, El-Ahqaf, Qaf, Er-Rahman, El-Waqi'a, El-Džinn, EnNedžm, Se'ele sâ'il, El-Muzzemmil, El-Muddeththir, Iqrterebet, Ha Mim Ed-Dukhan, Luqman, Ha Mim El-Džathije, EtTur, Edh-Dharijat, Nun, El-Haqqa, El-Hašr, El-Mumtehane,
El-Murselat, 'Amme jetesâ'elűn,
Lâ uqsimu bi jewmi'l-qijâmeh,
Idhe'š-šemsu kuwwiret, Jâ ejjuhe'n-nebijju idhâ talqtumu'nnisâ', En-Nazi'at, Et-Tegabun,
'Abese, El-Mutaffifin, Idhe'ssemâ'u'n-šeqqat, We't-tîni we'zzejtűn, Iqre' bismi rabbik, ElHudžurat, Munafiqun, Džumu'a, Lime tuharrim, El-Fedžr,
Lâ uqsimu bi hadhe'l-beled,
We'l-lejl, Idhe's-semâ'u'n-fetaret,
We'š-šemsi we duhâhâ, We's-semâ'i we't-târiq, Sebbihisme rabbike, El-Gašije, Es-Saff, Ehlu'lkitab - Lem jekun, Duha, Elem
nešrah, El-Qari'a, Et-Tekathur,
El-Asr, El-Khal'un, El-Hafd,
Wejlun li kulli, Idh zulzilet, El'Adijat, Fil, Li îlaf, Ere'ejte,
Innâ e'atajnâke, El-Qadr, ElKafirun, Idhâ dţâ'e nasrullâh,
- sedam dugih sura: El-Beqare, En-Nisa', Alu 'Imran, ElE'araf, El-En'am, El-Ma'ide,
Junus;
- sure koje imaju približno
stotinu ajeta: Bera'etun, EnNahl, Hud, Jusuf, El-Kehf, Benu Isra'il, El-Enbija', Ta Ha, ElMu'minun, Eš-Šu'ara', EsSaffat;
- ponavljajuće sure: El-Ahzab, El-Hadždž, El-Qasas, Ta Sin
En-Neml, En-Nur, El-Enfal,
Merjem, El-'Ankebut, Er-Rum,
Ja Sin, El-Furqan, El-Hidžr, ErRa'd, Sebe', El-Mel'aike, Ibrahim, Sad, We'l-ledhîne keferű,
Luqman, Ez-Zumer, El-Hawamim: Ha Mim El-Mu'min, EzZukhruf, Es-Sedžde, Ha Mim
'Ajn Sin Qaf, El-Ahqaf, El-Džathije, Ed-Dukhan, Innâ fetahnâ
leke, El-Hašr, Tenzilu's-sedžde,
Et-Talaq, Nun We'l-qalem, ElHudžurat, Tebareke, Et-Tegabun, Idhâ dţâ'eke'l-munafiqűn,
El-Džumu'a, Es-Saff, Qul űhije,
Innâ erselnâ, El-Mudžadele, ElMumtehane, Jâ ejjuhe'n-nebijju
lime tuharrimu;
- kratke sure: Er-Rahman,
En-Nedžm, Et-Tur, Edh-Dharijat, Iqterebeti's-sâ'ah, El-Waqi'a,
En-Nazi'at, Se'ele sâ'il, El-Muddeththir, El-Muzzemmil, ElMutaffifin, 'Abese, Hel etâ, ElMurselat, El-Qijame, 'Amme jetesâ'elűn, Idhe'š-šemsu kuwwiret, Idhe's-sem'u'n-fetaret, ElGašije, Sebbih, El-Lejl, El-Fedžr, El-Burudž, Idhe's-seâa'u'nšeqqat, Iqre' bismi rabbik, ElBeled, Ed-Duha, Et-Tariq, El'Adijat, Ere'ejte, El-Qari'ah, Elem jekun, We'đ-đemsi we duhâhâ, Et-Tin, Wejlun li kulli humezeh, Elem tere kejfe, Li îlafi
qurejšin, El-Hâkum, Innâ enzelnâhu, Idhâ zulzilet, El-Asr,
Idhâ džaa'e nasrullâh, El-Kewther, Qul jâ ejjuhe'l-kafirűn,
Tebbet, Qul huwallâhu ehad,
Elem nešrah; sura El-Hamd i
sure El-Mu'awwidhetani nisu
navedenu u tom mushafu.
S arapskog:
dr Almir Fatić
ELIF
DRUŠTVO
islamske novine
gazetë islame
mart - jun, 2010.
8
Muslimanski pronalasci
kojima se i danas koristimo
Od kafe do čekova i trodijelnog
obroka, Arapi su svijetu donijeli
mnoštvo inovacija. Istraživač
Paul Vallely je zabilježio neke
od najvažnijih pronalazaka i
pronalazača. Elif je u prethodnim brojevima pisao na ovu
temu, a neke od pronalazaka o
kojima nije bilo riječi donosimo
vam u nastavku.
Vjetrenjača
Vjetrenjače su izumljene 634.
godine u Persiji gdje su korišćene
za mljevenje žita i navodnjavanje.
U pješčanoj Saudijskoj Arabiji,
kad presuše sezonski potoci, jedini izvor energije bio je vjetar koji
je odmjereno duvao u jednom
smjeru mjesecima. Vjetrenjače
su, dakle, otkrivene 500 godina
prije nego se prva takva sprava
pojavila u Evropi.
Vakcinacija
Ovu tehniku nijesu izumili
Jenner i Pasteur nego Arapi koji
su je preko Turske donijeli u Evropu. Tačnije, donijela je supruga
engleskog ambasadora koja je
1724. posjetila Istanbul. Djeca u
Turskoj bila su vakcinisana protiv
boginja bar 50 godina prije nego
je Zapad to izumio.
Šampon
Pranje i kupanje su presudni
religijski zahtjevi kod muslimana
pa su zato još davno izumili odličan recept za sapun, a takvi se
koriste i danas. Antički Egipćani
imali su izvrstan sapun, a takođe
i Rimljani koji su ga više koristili
kao pomadu. Ali Arapi su bili ti
koji su iskombinovali ulja, sodium hidroksid i razne arome, na
primjer, majčinu dušicu. Ono što
su Arapi posebno zamjerali krstašima je što se nijesu kupali.
Šampon je u Englesku donio biznismen koji je 1759. otvorio banju u Brightonu i zakazao "šamponiranje" kralju Džordžu IV i
Wiliamu IV.
Šiljati svodovi
Visoki šiljati svodovi su karakteristični za evropske katedrale
u duhu Gotike, ali potiču iz islamske arhitekture. Građevine ovakvog oblika bile su čvršće od
onih okruglog oblika koje su preferirali Rimljani i Normani, a
takođe su dozvoljavali i visočije,
kompleksnije i grandioznije zahvate u gradnji. Rebrasti svodovi,
prozori u obliku ruže i tehnike
izrade kupola takođe potiču od
Arapa. Mnogi evropski dvorci građeni su u stilu arapskih, a arhitekta koji je projektovao zamak
Henrija V bio je Arapin.
Nalivpero
Izumljeno je 953. za egipatskog sultana koji je zahtijevao
pero koje neće prskati po njegovom odijelu i rukama. Imalo je
rezervoar sa tintom, a na vrhu je
tinta ravnomjerno isticala kad bi
se okrenulo prema dolje, baš kao
kod modernih nalivpera.
Okrugli oblik
planete Zemlje
Od 9. vijeka naovamo arapski
naučnici su prihvatili učenje astronoma Ibn Hazma koji je utvrdio
da je zemlja okrugla. To je bilo
500 godina prije nego je sam
Galileo došao do istog zaključka.
Proračuni arapskih naučnika bili
su do te mjere precizni da su već
u 9. vijeku izmjerili obim Zemlje
tvrdeći da iznosi 40.253,4 km,
čime su pogriješili tek nekih 200
km.
Kafa
Priča kaže da je Arapin koji
se zvao Khalid tjerajući svoje koze u Kaffa regiji u Etiopiji primijetio kako njegove životinje postanu živahnije nakon što pojedu
određene bobice. Pokiselio je te
bobice u vodu i tako napravio prvu kafu. Rekord u uvozu kafe
ima Jemen gdje sufije piju ovaj
napitak po cijelu noć kako bi
ostali budni i molili se u posebnim prilikama. Krajem 15. stoljeća
kafa je stigla u Meku i Tursku, a
odatle u Veneciju 1645. U Englesku je dovezena 1650. gdje je Turčin Pasqua Rosee otvorio prvu
prodavnicu kafe u Lombard ulici
u Londonu. Naziv potiče od ara-
pske riječi qahwa, koju su Turci
nazvali kahve, Talijani caffé, a
Englezi coffee.
Kamera sa staklenim
sočivima
Antički Grci su imali teoriju
po kojoj naše oči emituju zrake
kao laser i na taj način nam
omogućavaju da vidimo. Prva
osoba koja je shvatila da svjetlost
ulazi u oko bio je arapski matematičar, astronom i fizičar Ibn alHaitam u 10. stoljeću. On je izumio prvu kameru sa sočivima od
stakla nakon što je primijetio način na koji svjetlo ulazi kroz rupu
u prozoru. Što je manja rupa, to
je bolja slika, zaključio je on i izumio Cameru Obscuru (na arapskom "qamara" označava tamnu
privatnu sobu).
Šah
Jedna vrsta šaha prvo se igrala u Indiji, ali igra kakvom je danas znamo, razvijena je u Persiji.
Odatle je i raširena na zapad, u
Evropu (prvo u Španiji u 10. stoljeću), a onda i na istok, u Japan.
Padobran
Hiljade godina prije braće
Wright, arapski poeta, astronom,
muzičar i inžinjer Abbas ibn
Firnas napravio je nekoliko pokušaja u konstruisanju leteće mašine. 852. godine je skočio sa minareta Velike džamije u Kordobi
koristeći labavo učvršćen ogrtač
pojačan drvenim dodacima. Nadao se da će poletjeti kao ptica, ali
nije. Ipak, ogrtač je usporio njegov pad i tako je nastao preteča
današnjeg padobrana. Probni letač zaradio je tek nekoliko manjih
povreda.
875. godine bilo mu je 70 godina kada je usavršio spravu i skočio sa planine. Odletio je na značajnu visinu i ostao tako oko deset minuta, ali je potom ipak pao
jer je izostavio jedan "mali" detalj
- naime, njegov izum nije imao
nikakav mehanizam za prizemljivanje.
Bagdadski međunarodni aerodrom kao i jedan mjesečev krater nose ime ovog velikog čovjeka.
Rafiniranje
Destilacija, odnosno razdvajanje tečnosti usljed razlika u tačkama na kojima ključaju izumljena je oko 800. godine. Otkrio ju
je Jabir ibn Hayyan, kao i mnoge
druge procese i aparate koji se i
danas koriste - fluks, kristalizacija, destilacija, purifikacija, oksidacija, isparivanje i filtracija.
Svijetu je donio i parfeme i alkoholni špirit (iako je muslimanima
zabranjeno piti alkohol).
Ibn Hayyan se smatra začetnikom moderne hemije.
Hirurgija
Mnogi moderni hirurški instrumenti imaju potpuno isti dizajn kao oni koje je u 10. stoljeću
koristio al-Zahrawi. Njegovi skalpeli, pile, pincete, makaze i oko
200 drugih instrumenata primjenjuju su u modernoj hirurgiji.
U 13. vijeku jedan drugi arapski
naučnik, Ibn Nafis, opisao je
način na koji cirkuliše krv i to
300 godina prije nego je William
Harvey to otkrio. Arapski doktori
otkrili su anestetike kao što je
opijum, ali i alkoholne mješavine, te razvili postupke regulisanja očne mrene koji se koriste i danas.
Numeričko brojanje
Ovaj sistem koji je u upotrebi
svuda na svijetu ima vjerovatno
indijsko porijeklo, ali su stil brojeva izumili arapski matematičari
al-Khwarizmi i al-Kindi oko 825.
godine. Algebra je dobila ime po
knjizi al-Khwarizmija koja se zvala Al-Jabr wa-al-Muqabilah, a
mnogi od njenih djelova se još koriste. Rad arapskih matematičara
predstavljen je Evropi 300 godina poslije, a to je učinio italijanski matematičar Fibonacci. Algoritmi i veliki dio teorije trigonometrije potiču iz arapskog svijeta.
Supa
Ali ibn Nafi, poznatiji kao
Ziryab (Kos), došao je iz Iraka u
Kordobu u 9. vijeku i sa sobom
donio koncept pravljenja trodijelnog obroka koji je sadržavao su-
pu nakon koje se jela riba ili meso, a na kraju voće i orasi. Donio
je i kristalne čaše koje je prethodno otkrio Abbas ibn Firnas.
Ćilimi
Zahvaljujući arapskim tehnikama tkanja, razvoju hemije, kao
i osjećaju za mustru i ukrase, tkanje ćilima bi se moglo nazvati
osnovom arapske umjetnosti.
Dok ovaj izum nije stigao u Evropu, evropski podovi su bili manje-više ogoljeli. Zato su Evropljani arapske ćilime vrlo brzo prihvatili.
Plaćanje čekovima
Moderni čekovi potiču od
arapskih saqq-ova, pismenih zavjeta za plaćanje robe kad ona bude dostavljena. Tako su se izbjegavali problemi nošenja novca
preko opasnih teritorija. U 9.
stoljeću arapski biznismeni su u
Kini unovčavali čekove ispisane
u banci u Bagdadu.
Raketa i torpedo
Kinezi su pronašli barut koji
su koristili u svojim vatrometima,
ali Arapi su shvatili da se od tog
prvotnog praha može stvoriti tvar
koja će se koristiti u vojne svrhe.
Do 15. vijeka izumili su rakete
koje su zvali "samopokrećuće
jaje", a torpedo "samohodna kruškolika bomba".
Vrtovi
Srednjovjekovna Evropa imala je kuhinje i vrtove sa biljkama,
ali su Arapi bili ti koji su razvili
ideju vrtova kao mjesta ljepote i
meditacije. Prvi vrtovi za kraljevska uživanja u Evropi su otvoreni u 11. vijeku u Španiji koja je
tad bila pod arapskom vlašću. U
tim vrtovima uzgajani su karanfili i tulipani.
Pripremio M.D.
9
ZIJARETI
mart - jun, 2010.
islamske novine
gazetë islame
ELIF
Reis Rifat Fejzić u posjeti ministru inostranih poslova Turske, Ahmetu Davutogluu
Prijateljski odnosi
Crne Gore i Turske
Ankara, 1. aprila - Ministar
inostranih poslova Turske, Ahmet Davutoglu, primio je reisa
Rifata ef. Fejzića. U prijateljskoj
atmosferi i pod utiscima nedavne posjete ministra Davutoglua
Crnoj Gori (Podgorici i Rožajama), naglasili su da Crna Gora i
Turska imaju veoma dobre i prijateljske odnose.
Reis Fejzić je upoznao ministra o aktivnostima i stanju Islamske zajednice u Crnoj Gori, a
ministar Davutoglu je izrazio
zadovoljstvo što su pripadnici
Islama integrativni dio svih demokratskih procesa i dešavanja
u Crnoj Gori.
Reis se zahvalio Vladi Turske što su imali razumijevanja da
na inicijativu Islamske zajednice
u Crnoj Gori kontigent za stipendiranje učenika na osnovne,
postdiplomske, doktorske i specijalističke studije u Turskoj sa 2
stipendije povećaju na 30 stipendija, ali je obostrano konstatovano da taj broj treba uvećati, sa
30 na 50 stipendija. Ministar
Davutoglu je izrazio spremnost
Vlade Turske za dalju podršku,
kako Islamskoj zajednici u Crnoj
Gori tako i državi Crnoj Gori.
Reis se zahvalio ministru na podršci koju Turska i narod Turske
pruža, kako Islamskoj zajednici,
tako i Crnoj Gori.
U okviru višednevne posjete
Turskoj, reis Rifat Fejzić je na
poziv direktora Crvenog polumjeseca, Tekina Küçükalia, prisustvovao Kongresu pomenute dobrotvorne organizacije, na kome
je učestvovao i premijer Turske,
Recep Tayyip Erdogan, generalni sekretar Konferencije islamskih zemalja (OIC), Ekmeleddin
Ýhsanoglu, brojne strane delegacije i druge ličnosti iz javnog,
političkog, kulturnog i diplomatskog kruga u Turskoj.
Tom prilikom, Reis se sastao
sa starim-novim predsjednikom
Crvenog polumjeseca (Türk Kýzýlayý) Tekin Küçükaliem. Gospodin Küçükali je istakao da je Crveni polumjesec Turske otvoren
za svaku vrstu saradnje sa Islamskom zajednicom u Crnoj Gori.
Fejzić je čestitao gospodinu
Küçükaliu reizbor na funkciju
predsjednika ove plemenite organizacije, izrazivši zahvalnost i
zadovoljstvo na spremnosti Crv-
enog polumjeseca za saradnju sa
Islamskom zajednicom u Crnoj
Gori.
Reisa Fejzića primio je i generalni direktor turske Vladine
Agencije za međunarodnu saradnju i razvoj (TIKA), Musa Kulaklýkaya. Ovaj sastanak je više
ličio na susret dva prijatelja nego
na oficijalni sastanak. Gospodin
Kulaklýkaya je kazao da Agencija kojom rukovodi ima više nego prijateljske odnose ne samo
sa Islamskom zajednicom u Crnoj Gori nego i sa državom Crnom Gorom, što se može vidjeti
kroz brojne delegacije različitih
profila iz Crne Gore koje su posredstvom Agencije TIKA boravile i sastajale se u Turskoj sa svojim kolegama.
TIKA je u Crnoj Gori realizovala mnogobrojne projekte u
različitim krajevima Crne Gore,
što je pokazatelj dobrih odnosa
naše zemlje sa Crnom Gorom rekao je Kulaklýkaya.
Reis Fejzić se zahvalio gospodinu Kulaklýkayu na podršci i razumijevanju za projekte Islamske
zajednice u Crnoj Gori. Obostrano je konstatovano da ima prostora za nastavak dobre saradnje.
Susretom sa Generalnim sekretarom Konferencije islamskih zemalja (OIC) Ekmeleddin
Ýhsanogluom, reis Islamske zajednice u Crnoj Gori Rifat Fejzić,
okončao je višednevnu posjetu
Turskoj. Reis Fejzić je upoznao
gospodina Ýhsanoglua, najuticajniju ličnost islamskog svijeta, o
Reis Fejzić posjetio reisa Islamske zajednice Turske, Ali Bardakoglua
Zadovoljni saradnjom
Ankara - 30. marta - Reis Islamske zajednice u Crnoj Gori, Rifat Fejzić, susreo se
sa reisom Islamske zajednice Turske, Alijem Bardakogluom u centrali Islamske zajednice Turske u Ankari. U srdačnom i prijateljskom razgovoru reis Fejzić se zahvalio reisu Bardakogluu na podršci i razumijevanju koje Islamska zajednica Turske pruža Islamskoj zajednici u Crnoj Gori.
Tema razgovora je bila funkcionisanje
Medrese u Podgorici, izgradnja učeničkog
doma (internata), s obzirom da postojeći
kapaciteti nijesu dovoljni, izgradnja vakufskih stanova za kadrove Medrese u Podgorici, pomoć u izgradnji džamija u Crnoj Gori
i drugih stvari koje su važne za Islamsku
zajednicu u Crnoj Gori.
Reis Bardakoglu je izrazio zadovoljstvo
saradnjom koju ima sa Islamskom zajednicom u Crnoj Gori, rekavši da u potpunosti podržava sve projekte koje Islamska zajednica u
Crnoj Gori sprovodi. Izrazio je spremnost
uključenja i pomoći svoje Islamske zajednice
kako bi došlo do realizacije projekata Islamske zajednice u Crnoj Gori. Veoma srdačan i
prijateljski razgovor nastavio se i na posebnom, svečanom ručku kojeg je reis Bardakoglu u prisustvu svojih saradnika priredio za
goste iz Crne Gore. U pratnji reisa Fejzića bili
su član Mesihata Islamske zajednice u Crnoj
Gori i Glavni imam iz Rožaja, Ernad ef. Ramović, te član Sabora Islamske zajednice u
Crnoj Gori, Redžep ef. Murić.
položaju Islamske zajednice i stanju muslimana u Crnoj Gori.
Fejzić je kazao da su muslimani na Balkanu, krajem prošlog vijeka preživjeli velika iskušenja, ali da je, sadašnje stanje
znatno bolje, u Crnoj Gori i u
čitavom regionu, te da je sasvim
izvjesno da će se u budućnosti
okolnosti još više poboljšati.
- Pripadnici Islama na Balkanu i uopšte balkanske zemlje
treba da iskoriste vrijeme dok
ste vi na čelu Konferencije islamskih zemalja, jer nas niko kao
vi ne poznaje i ne može bolje od
vas sagledati političke i druge
prilike. Mi smo iz male države i
predstavljamo malu Islamsku
zajednicu, ali slobodni smo vas
zamoliti da nas podržite, kako
kroz organizaciju na cijem ste
čelu tako i kroz posredništvo
kod drugih islamskih zemalja i
organizacija - kazao je Fejzić.
Ýhsanoglu je iskazao zadovljstvo poboljšanjem položaja muslimana u Crnoj Gori i izrazio
nadu da će prosperitet biti još
vidljiviji, pogotovo radom Medrese u Podgorici.
- Siguran sam da će Medresa
proizvesti obrazovane kadrove
koji će na najbolji način reprezentovati našu vjeru i njenu ideju
mira i tolerancije - kazao je Ýhsanoglu.
On je iskazao interesovanje
za stav Islamske zajednice o ideji
da Crna Gora dobije status posmatrača u Konferenciji islamskih zemalja, što je reis Fejzić
pozdravio uz obrazoloženje da
Islamska zajednica tu ideju u potpunosti podržava, te da od toga
može imati koristi i Islamska
zajednica i država Crna Gora.
Generalni sekretar Konferencije islamskih zemalja je kazao
da njegova pomoć i podrška neće izostati u svemu što predstavljaju interesi Islamske zajednice,
a reis Fejzić je pozvao Ihsanoglua da posjeti Crnu Goru.
Tokom posjete Turskoj, sa
reisom su bili i član Mešihata
Islamske zajednice u Crnoj Gori
i glavni imam iz Rožaja, Ernad
Ramović i član Sabora Islamske
zajednice u Crnoj Gori, Redžep
Murić.
mars - qershor, 2010.
10
Dimensionet
e Mi’raxhit
Natyra është një libër i
hapur,
Germën e të cilit askush
s’mund ta kuptojë,
Njëqind vjet studioj fijen e
barit,
Natyrën e qenies së saj,
prapë nuk do ta kuptosh.
Ismail Safa
Islami është i madh për
nga gjërat e tij të zakonshme,
të përditshme, për nga dashuria që e propagandon në
mes prindërve dhe fëmijëve,
në mes besimtarëve dhe të
gjithë njerëzve, për nga drejtësia, toleranca, durimi, maturia. Këto tema, zaten janë
edhe karakteristika e vërtetë
e islamit. Mirëpo, Islami ka
edhe temat e tij të mëdha që
e bëjnë atë madhështor, e për
njeriun është që të bëjë përpjekje të merret edhe me
temat e tilla të mëdha. “Qëllimi kryesor i Kur’anit është
të zgjojë tek njeriu vetëdijen
më të lartë për raportet e tij
të shumëfishta me Zotin dhe
universin.”
Sipas Ismail Safa, të soditurit për fundin e gjithësisë
paralizon mendimin njerëzor. Prandaj, nuk është për
t’u habitur që Muhammed
Ikballi tha se “kufirin e paskajshëm nuk duhet kërkuar
në drejtim të yjeve, por në
shpirtrorësinë dhe jetën e
pakufishme kozmike”. Nëse
qëllimi kryesor i Kur’anit
është, e me siguri është, që të
nxisë tek njeriu vetëdijen më
të lartë për raportin e tij me
Krijuesin e Universit dhe me
Gjithësinë, atëherë është shumë lehtë të kuptojmë përse
Pejgamberi i Islamit u nderua me dimensionet më të
larta shpirtërore dhe përse
me ngritje mbinatyrore iu
ndriçua Rrugëtimi me të
cilin e udhëzoi bashkësinë
njerëzore. Mi’raxhi qe pamje
e jashtëzakonshme për syrin
e pejgamberit. I frymëzuar
me fuqi të re për kumtesën e
Kur’anit, Resuli nxiti edhe
LUBB-in (mendjen) edhe
KALB-in (zemrën) e njerëzimit që t’ia hapë Fjalës së Allllahut të gjitha rrjedhjet dhe
zhvillimet e mundshme.
Elementet kryesore të frymës së Mi’raxhit janë zemra
dhe mendja, përkatësisht
dashuria dhe të kuptuarit.
Ato Mi’raxhit i japin rëndësinë e vërtetë dhe domethënie
largpamëse. Te Mi’raxhi i Pejgamberit, në mënyrë ideale
janë fituar që të dy këta elemente dhe fuqishëm janë
manifestuar aty. Dashuria e
papërballueshme (ashku) ndaj All-llahut dhe shenjave të
Tij e bartën atë drejtë qëllimit më madhështor, e të kuptuarit e shenjave të Zotit (li
nurijehu min ajatina) i dhanë
orientim të drejtë që të arrijë
qëllimin e dëshiruar. Prandaj
edhe Kur’ani në mënyrën më
të zëshme thekson bashkëpunimin e ngushtë të zemrës
dhe mendjes, përkatësisht
dashurisë dhe të kuptuarit.
Sepse nuk mjafton islamin
vetëm ta duash, por atë duhet njohur dhe kuptuar dhe
në fund porosinë e tij duhet
jetësuar.
Prandaj, që ta shohim dr-
itën e Mi’raxhit dhe që t’i
dëgjojmë e kuptojmë porositë e tij, duhet të jemi me
zemër dhe me shpirt në shtegun e Mi’raxhit, të cilin na e
ndriçoi Kur’ani me fjalët:
“Qoftë lartësuar ai i cili e
dërgoi robin e Vet natën prej
Mesxhdi Haramit deri te
Mesxhidi Aksa, rrethinën e
të cilit e kemi bekuar, në mënyrë që t’i tregojmë disa nga
shenjat tona” (El-Isra:1)
Ky udhëtim nate është
një nga shenjat e All-llahut që
hap zemrat për pamjet e
mrekullueshme të kësaj jete
dhe zbulon mundësitë e fshehura në natyrën e njeriut.
Sepse njeriu në mënyra të
ndryshme shquhet nga krijesat tjera dhe tek ai All-llahu
ka vendosur këto sekrete të
vlefshme.
Në këtë ajet është përmendur vetëm një pjesë e
rrugës, d.m.th. udhëtimi i tij
prej Mekkes deri në Jerusalem. Aty si qëllim është përmendur që All-llahu Pejgamberit të Vet deshi t’i tregojë
disa nga shenjat e Tij. Kur’ani nuk përmend detaje tjera.
Sipas sqarimeve të literaturës
së hadithit, Pejgamberi fillimisht është dërguar në
Jerusalem, ku në bashkësi
me të dërguarit tjerë e ka
falur namazin. Pastaj, është
përcjell për në sferat më të
larta, ku ka takuar disa nga
Pejgamberët më të mëdhenj,
derisa në fund arriti në vendin më të lartë të qiellit dhe
qëndroi përpara vetë Allllahut (xh. sh.). Aty, përveç
obligimeve të tjera të rëndësishme u përcaktua edhe falja e namazit pesë herë në
ditë.
Për sa i përket këtij udhëtimi ka mendime të ndryshme. Disa thonë se ka qenë
ëndërr, të tjerët mendojnë që
Pejgmaberi ka qenë krejtësisht i zgjuar dhe këtë rrugë
e ka kaluar me trupin e tij
fizik, ndërsa një pjesë tjetër,
përsëri mendojnë se ka qenë
një lloj vizioni mistik.
Dilemat dhe debatet rreth
mënyrës së udhëtimit të Pejgamberit (s) të Israsë dhe
Mi’raxhit janë të panevojshme, e disa edhe të pakëndshme dhe joproduktive. Pers-
onalisht mendoj se ata që e
kanë kuptuar Mi’raxhin dhe
domethëniet e tij më të thella, ata të cilët e kanë kuptuar
Mi’raxhin dhe esencën e tij
shumëdimensionale, për ta
çdo diskutim rreth mënyrës
së tij është i pakuptimtë dhe
i pavlerë. Sepse Mi’raxhi është një mrekulli që nuk mund ta përfshijmë të tërin me
konceptet tona të kohës dhe
hapësirës, sepse një pjesë e
tij ndodh në një botë ku nuk
funksionon koha dhe hapësira dhe ku zotërojnë dimensione tjera të panjohura për
ne dhe të cilat janë simbol i
realizimit shpirtëror në shkallën e qenieve. Si përgjigje në
këtë pyetje, konsideroj se
Xhelaludin Rumiu ka dhënë,
nëse mund të themi, një lloj
përkufizimi të Mi’raxhit duke thënë: Mi’raxhi – Ngritja nuk është i ngjashëm me
ngritjen e njeriut në hënë: jo,
por është i ngjashëm me
ngritjen prej kallamit të sheqerit në sheqer. Nuk është i
ngjashëm me ngritjen e avullit kah qielli: jo, por është i
ngjashëm me ngritjen e
embrionit tek arsyeja”. Esencën dhe gjuhën e tillë universale dhe shumëdimensionale
të Mi’raxhit e paraqet edhe
Kur’ani me fjalët vijuese:
“Zemra nuk e mohoi atë
çka e pa... Shikimin nuk ia
ktheu e as e hutoi!... Pa mrekullitë më madhështore të
Zotit të vet...” (En-Nexhm,
11,17)
Ndërsa Pejgamberi (s) atë
gjendje e përshkruan me
fjalët vijuese: “Ka qenë diku
në mes ëndrrës dhe realitetit” (Buhariu)
Mi’raxhi i Pejgamberit (s)
përbëhet prej tri pjesëve apo
tri dimensioneve: pjesa tokësore apo gjysmëhorizontalja
e parë e drejtuar nga e kaluara; pjesa qiellore apo dimensioni vertikal dhe pjesa e
tretë - përsëri ajo tokësore
apo gjysmëhorizontalja e dytë e kthyer nga e ardhmja.
E para tregon rëndësinë
historike të Israsë në raport
me të kaluarën dhe hulumtimin e saj; pjesa e dytë shë-
11
TEMË ISLAME
mars - qershor, 2010.
non rëndësinë historike në
raport me kohën dhe gjendjen momentale dhe pjesa e
tretë i jep kahe dhe orientim
të ardhmes.
Me fjalë tjera pjesa e parë
përbëhet në udhëtimin e
Muhammedit (s) prej Mesxhidul - Haramit në Mekke deri
te Mesxhidul-Aksa në Jerusalim. Kjo do të thotë se Mesxhidul- harami është vendi i
zbritjes së Shpalljes së Ibrahimit dhe Ismailit (a.s.) Ndërsa Mesxhidul-Aksa është
vendi i shpalljeve të Musaut
dhe Isaut (a.s.). Muhammedi
(s) si i dërguari i fundit, me
misionin e tij dhe pranimin e
Shpalljes nga All-llahu (xh.
sh.), në mënyrën më të fuqishme bën lidhjen dhe bashkimin e atyre dy vendeve të
shenjta të Islamit. Drita reflektuese e tyre më pas do të
ndriçojë tërë botën, në mënyrë që të shihen shenjat që
e lidhin qiellin me Tokën, që
i tregojnë njeriut rrugën nga
rrëshqitja deri te ngritja, nga
indiferentizmi deri te zgjuarsia, nga hakmarrja deri te
falja, nga shkatërrimi deri te
shpëtimi.
Në këtë pikë do të ndahemi nga elementi i parë që
përbën spektrin historik të
ngjarjes në përgjithësi, sepse
ky nuk është objekt i këtij
shkrimi. Me theks të veçantë
do të fokusohemi tek pjesa e
dytë e Mi’raxhit dhe natyrisht duke potencuar mesazhin e dimensionit të tretë për
të ardhmen e ummetit.
Ngjarja e Mi’raxhit ndodhi në momentet kur Pejgamberi (s) dhe muslimanët e
parë përjetuan krizën më të
madhe dhe çastet më të vështira dhe më dramatike në
historinë e tyre. Përveç imanit dhe shpirtit të fuqishëm
çdo gjë e kësaj bote u mungonte. Uria, persekutimet,
torturat, tradhtitë, intrigat,
keqtrajtimet dhe nënçmimi i
muslimanëve ishin përditshmëria e Mekkës idolatorike. Mi’raxhi ngjalli shpresa të reja te muslimanët e shtypur e të nënçmuar. Me këtë
ngjarje u hap një faqe dhe
periudhë e re e Islamit.
Mi’raxhit i paraprijnë edhe disa ndodhi që e dëshpëruan në masë të madhe Pejgamberin (s). Fillimisht vdekja
e bashkëshortes – Hatixhes –
muslimaneja e parë, e cila që
në fillim iu kushtua Islamit
me tërë qenien dhe i dha Muhammedit (s) ndihmën më të
madhe morale dhe materiale
pikërisht atëherë kur kishte
më shumë nevojë. Pastaj vdekja e axhës së tij Ebu Talibit,
mbrojtësi më i sinqertë dhe
më i madh i Pejgmaberit (s).
Filloi viti i dëshpërimit dhe
Pejgmaberi (s) shkoi në Taif
duke shpresuar se atje do të
gjejë gjuhë të përbashkët dhe
do të ketë sukses në misionin
e tij fisnik. Mirëpo, edhe atje,
Fjalës së All-llahut nuk mundi t’i sigurojë zhvillim të
lirë dhe publik. Taifasit nuk
e pritën mirë. Përkundrazi e
sulmuan me gur dhe e bën të
dëshpërohej edhe më tepër.
Ashtu në atë gjendje dëshpërimi dhe i përgjakur me sy
nga qielli i ngriti duart lartë
dhe tha:
O Zoti im, Ty të ankohem
për dobësinë e paaftësinë
time dhe për njerëzit që nuk
më kuptojnë.“O Zot shpejtoje ngadhënjimin e së vërtetës
ose thirre robin Tënd tek
Vetja Jote, në botën tjetër më
të mirë”.
Në ato çaste të jetës së tij,
All-llahu (xh. sh.), një natë të
qetë dhe të këndshme, e përgëzoi me Mi’raxhin. Kjo qe
një përkrahje, një ndihmë,
një shpërblim i madh për të
dërguarin Muhammed (s).
Vërtet kjo ishte një risi për
të, e njëjtë me atë të shpellës
Hira. U ngrit në sferat më të
larta qiellore, kaloi kufijtë
kohor dhe hapësinor të botës
dhe arriti në mbretërinë
shpirtërore të Zotit, ku përjetoi takimin me All-llahun
dhe me harmoninë e kozmosit duke parë “mrekullitë më
madhështore të Zotit të vet.”
Ngritja e Pejgmaberit (s)
në qiell është e papërsëritshme në çdo pikëpamje. Edhe në nivelet më të larta të
ngritjes, Muhammedi (s) mbeti i vetëdijshëm. Ai nuk e
humbi vetëdijen madje edhe
në praninë e tij të plotë me të
Vërtetën Absolute. “Shikimin nuk i ktheu as e hutoi! Pa
mrekullitë më madhështore
të Zotit të vet” (Kur’an). Ky
është ideali i humanitetit të
përkryer në Islam. Kjo është
shprehur shkëlqyeshëm me
një shprehje letrare në vargjet persiane:
“Musai e humbi vetëdijen
nga një fije e vogël e dritës së
Vërtetës: Ti e shikon me buzëqeshje vetë substancën e së
Vërtetës.”
Muhammedi (s) e përjetoi
Mi’raxhin në gjendje të vetëdijes së plotë. U ngrit në shkallët më të larta shpirtërore
dhe u shpërblye me afërsinë
e All-llahut (xh. sh.) Kjo është
shkalla më e lartë të cilën
mund ta arrijë njeriu në këtë
botë, e kjo dhunti u është
dhënë vetëm disa Pejgamberëve më të zgjedhur të All-lllahut.
Edhe ne si njerëz të thjeshtë i kemi të hapura dyert
islamske novine
gazetë islame
dhe mundësitë e njohjes dhe
të kuptuarit e arritjeve më të
larta të niveleve të larta shpirtërore. Edhe ne kemi Mi’raxhin tonë në namaz, kur me
tërë qenien tonë i dorëzohemi shkëlqimit të sexhdes,
kur bindja jonë, dashuria jonë dhe përkushtimi ynë ndaj
All-llahut të Dashur arrin
bukuritë e shkëlqyeshme të
shpirtit njerëzor.
Një poet thotë se “Muhammedi i ka marrë me vete
edhe ata të cilët e kanë kuptuar Mi’raxhin, ndonëse nuk
e kanë përvetësuar atë njohjen e thellë që shkrin vellot
e misterit të “Fronit të Zotit”.
Muhammedi (s) në Mi’raxh “pa mrekullitë më madhështore të Zotit të vet”. Allllahu (xh. sh.) e përgëzoi të
dashurin e Vet me satisfaksione të papërshkrueshme.
Ia tregoi hapësirat më të mëdha të gjithësisë. Arriti në
Sidretul-Munteha – në kufirin më të skajshëm të botës
materiale. Sidren e kishte
mbuluar drita e All-llahut
dhe e kishin rrethuar melaqet. Aty pa strukturën e “shtatë qiejve”, bukuritë e xhennetit dhe tmerret e xhehennemit. Për ty sot s’ka fshehtësi o Pejgamber i dashur. I
heq sot të gjitha vellot në mes
Meje dhe teje dhe urdhëro
shiko... Pejgamberi (s) i mahnitur dhe i frymëzuar me dritë hyjnore tha: “Et-Tehija-
ELIF
tu...” Pas gjithë këtyre mrekullive dhe madhështive të
pakapshme për mendjen e aq
më pak të mundshme të
shprehen e të përshkruhen,
All-llahu (xh. sh) e bindi të
dërguarin e Vet për perspektivat e Islamit. Një poet me
emrin Abdu-l- Kuddus, duke
e lavdëruar Muhammedin (s)
dhe dashurinë e tij ndaj
ummetit, me siguri ka pasur
parasysh të gjitha këto dhunti të Mi’raxhit, kur i frymëzuar tha:
“Muhammedi Arab u
ngjit në Qiellin më të lartë
dhe u kthye. Betohem me
Zotin, po të kisha shkuar
atje, kurrë nuk do t’u kthehesha në Tokë”.
Muhammedi (s) të gjitha
ato mrekulli i pa me shkëlqimin e shpirtit të tij të madh
dhe me fuqinë e besimit në
zemër, me fuqinë e imanit,
me ndihmën e All-llahut (xh.
sh.). Ai i pa ato, sepse Allllahu (xh. sh.) deshi t’ia tregojë dhe për këtë arsye e përgatiti atë që të tejkalojë çdo
pengesë në këtë udhëtim
nate të papërsëritshëm. Për
këtë tregon Kur’ani në surën
En-Nexhm:
Pasha yllin kur perëndon
Shoku juaj nuk është
larguar nga rruga e drejtë, as
nuk është i humbur.
Ai nuk flet me hamendje,
Ajo nuk është tjetër, vetëm se shpallje që po i zbret.
E mëson një engjëll me
forcë të madhe
Mendjehollë, që u paraqit
në formën e vet
Në horizontin më të lartë
Pastaj iu afrua dhe iu
afrua shumë
Afër sa dy harqe apo më
afër
Dhe i shpalli robit të vet
atë çka i shpalli
Zemra nuk e mohoi atë
çka e pa
A po polemizoni me të
për atë që ka parë
Ai e ka parë edhe herën
tjetër
Në Sidre-i- Munteha
Aty është vendbanim
xhenneti
Kur Sidrën e mbuloi çka
e mbuloi
Shikimin nuk ia ktheu e
as e hutoi
Pa mrekullitë më madhështore të Zoytit të vet.
(En-Nexhm: 1-18)
Mr. Muhidin Ahmeti
ELIF
EDUKATË
islamske novine
gazetë islame
mars - qershor, 2010.
12
Muhammedi a.s. prind i mirë
dhe kujdestar i jetimëve
Nevoja për ta implementuar traditën profetike është
domosdoshmëri për të gjitha
kohërat dhe për mbarë globin tokësor e sidomos tani
kur shoqërinë tonë muslimane po e shoqërojnë dhe po
e godasin pa mëshirë sfida të
shumëllojshme satanike.
Allahu i Madhëruar thotë
në librin e Tij të shejtë: ’’Në
të dërguarin e Allahut ka një
shembull të mrekullueshëm
për atë që, shpreson tek Allahu dhe Ditën e Fundit dhe e
përmend shumë Allahun.’
Sure Ahzab
Për t’u realizuar shëmbëlltyra e Pejgamberit a.s, në
shoqërinë tonë, duhet të fillojmë, pikë së pari, t‘a zbatojmë mesazhin hyjnor në familjet tona dhe kjo, duke filluar me veten dhe fëmijët
tanë.
Edukimi i fëmijëve është
një kapitull i rëndësishëm në
legjislacionin islam dhe kjo
kuptohet nga numri i madh i
ajeteve dhe haditheve, që flasin për këtë temë. Në Kuran
ka 297 ajete që flasin në mënyrë të drejtpërdrejtë për
fëmijët, kurse ajetet që flasin
në mënyrë indirekte arrin
shifrën 342, nëpërmjet të
cilëve fitojmë moralin e artë
si dhe kulturën madhështore. Po ashtu islami na mëson që të kujdesemi edhe për
ata fëmijë jetimë të cilët, nuk
i shoqëron dashuria prindërore dhe kjo duhet të na zgjojë ndërgjegjen dhe mëshirën
për ta.
Allahu i Madhëruar i dhuroi Pejgamberit, a.s, fëmijë
dhe sjellja e tij ndaj fëmijëve
është margaritar, që na ndriçon zemrat, është një universitet ku përfitojmë dije dhe
njohuri se si duhet të jemi
prindër dhe kujdestarë të mirë ndaj fëmijëve, me një përgatitje të përsosur psikologjike, shpirtërore e intelektuale. Përgatitja jonë si prindër, sipas metodologjisë isla-
me, nën ombrellën e udhëzimeve Pejgamberike, kërkon
orientim shkencor. Orientimi shkencor mundëson largimin e individit nga injoranca, dekadenca në aspektin
moral si dhe nga të gjitha
errësirat e djallëzuara.
Pejgamberi a.s, na këshillon në një hadith të tij, duke
theksuar: ‘’Prindi është kujdestar dhe përgjegjës i kopesë
së tij’’ (Buhariu dhe Muslimi).
Ky hadith sinjalizon dhe
na bën me dije që të jemi vigjilentë, të sillemi me edukatë
të mirë ndaj fëmijëve tanë që
edhe fëmijët tanë më pas, të
kenë një edukatë të mirë të
cilën do t’a marrin prej nesh.
Në anën tjetër ne si prindër
do të jemi përgjegjës për sjelljet e palakmueshme të fëmijëve tanë.
I Dërguari i Allahut
s.a.a.s. na këshillon gjithashtu në një hadith tjetër, ku
thotë: “Bëhuni fisnikë ndaj
fëmijëve tuaj dhe zbukuroni
edukatën e tyre.” (Enes Ibn
Malik)
Ky mesazh profetik kërkon mund për t’a zbatuar ndërkohë që edukimi i fëmijëve
në frymën islame është vepër
madhështore që kënaq Zotin
tonë. Edukata islame që duhet t’ia mësojmë fëmijëve
duhet të fillojë duke ngulitur
në zemrat e tyre dashurinë
për Allahun dhe Pejgamberin
a.s. pastaj, ti këshillojmë që
të zbatojnë udhëzimet e Kur’anit dhe sunnetit.
Pejgamberi s.a.s. thotë:
‘’Urdhëroni fëmijët tuaj të falen në moshën shtatë vjeçare, ndërsa i ndëshkoni për të,
në moshën dhjetë vjeçe dhe
ndani në shtretër’’ (Ebu Davudi)
Namazi i sinqertë të ndalon nga punët e shëmtuara
dhe nëse fëmijën e edukon
që të jetë praktikues i këtij
obligimi ai me lejen dhe vullnetin e Zotit do të jetë i edukuar dhe i moralshëm. Në
anën tjetër, ne duhet të punojmë me ta, të jemi të durueshëm, të jemi të afërt çdo
moment, kur ata kanë nevojë
për ne si prindër.
Edukimi i mirë dhe i
drejtë i fëmijëve është trashëgimia më e çmuar e më e shtrenjtë që prindi i devotshëm
le pas vetes së tij. Profeti i
Mëshirës s.a.a.s. thotë: ’’Nuk
mundet prindi ti lerë fëmijës
asgjë më të vlefshme dhe më
të çmuar se edukatën e
mirë’’(Tirmidhiu)
Sa i përket sjelljes së Pejgamberit a.s. ndaj fëmijëve ajo
pasqyron mëshirën, butësinë, mirësjelljen, afërsinë,
dhimbshurinë e dashurinë.
Në një rast shprehet kështu:
“Disa herë e bëj nijet t‘a fal
gjatë namazin, mirëpo kur
dëgjoj vajin e ndonjë foshnje
e shkurtoj atë, me qëllim që
të mos i jap siklet nënës së
fëmijës“.(Buhariu)
Edhe pse krahas ajeteve
Kuranore edhe vetë Profeti
s.a.a.s ua tërhiqte njerëzve
vërejtjen për përqëndrim në
namaz, por kur bëhej fjalë
për fëmijët ai tregonte një
mirëkuptim dhe tolerancë të
jashtëzakonshme.
Pejgamberi a.s, shpesh i
puthte dhe i ledhatonte fëmijët duke i marrë në krahë, luante me ta dhe bënte shaka.
Ndërsa Pejgamberi a.s. e puthi një ditë Hasanin, të birin
e Aliut dhe Fatimes, Zoti qoftë i pëlqimit me ata të dy,
një prej shokëve të tij i tha:
“Kam 10 fëmijë por kurrë
nuk kam puthur ndonjërin
prej tyre”, për këtë Pejgamberi s.a.s. i tha: “Kush nuk ka
mëshirë as që e meriton mëshirën” (Buhariu)
Prindërit duhet të gjejnë
rastin dhe kohën të luajnë
me fëmijët e tyre, siç ka bërë
Muhamedi a.s. Ai shfrytëzonte çdo rast, për të mësuar
fëmijët si të kenë sjellje të
mirë dhe si të sillen ndaj prindërve të tyre. Kështu Ebu
Hurejre transemton hadithin
ku: “Pejgamberi a.s, pyetë
një djalë të ri se kush është
njeriu që ishte me të. Djaloshi u përgjigj se ishte babai i
tij. Atëherë i dërguari i Allahut e këshilloi: Mos ec para
tij, mos e shaj, mos u ul para
tij dhe mos e thirr në emër.“
Pejgamberi a.s u mësoi fëmijëve edukatën e të ushqyerit duke i këshilluar të lajnë
duart para të ngrënës, të fillojnë me bismil-lah, të hanë
me dorën e djathtë, ta mbajnë ushqimin para vetes dhe
t‘a përfundojnë atë, duke
falënderuar Furnizuesin e
Përhershëm, Zotin e gjithësisë. Pra, mësimi i fëmijëve,
respekti ndaj më të mëdhenjve dhe obligimi i marrjes së
diturisë së mirëfilltë burojnë
nga Islami. Andaj do të ishte
gabim i madh dhe metodë e
dështuar që sjellja e prindit
të jetë në kundërshtim me
porositë e Islamit, për një
edukim të mirë të fëmijës. Po
ashtu prindërit duhet të jenë
të sinqertë në fjalë dhe vepra
me fëmijët e tyre, transmetohet nga Ebu Hurejra r.a se
Pejgamberi a.s, ka thënë:
”Kush i thotë fëmijës eja të të
jap diçka e nuk ia jep, kjo
llogaritet gënjeshtër.”
Mësuesit të njerëzimit,
Muhammedit a.s, nuk i jetuan djemtë dhe kur ata ndërruan jetë ai, u pajtua me caktimin e Allahut dhe tregoi
shembullin më të mirë që
duhet pasuar e ndjekur nëse
ndonjërin prej nesh e godet
një caktim i tillë. Kur po
13
EDUKATË
mars - qershor, 2010.
ndërronte jetë djali i Pejgamberit a.s - Ibrahimi, i cili
akoma ishte në gjirin e nënës
së tij, Muhamedi a.s, e mori
në gjoks dhe e puthi, ndërsa
sytë e tij rrodhën lot. Një prej
shokëve të tij e pyeti: A edhe
ti po qan, o Resulallah?”, ai i
tha: ”Këta lotë vijnë nga
mëshira e dhembshuria, sytë
qajnë kur zemra është e dëshpëruar, por ne themi atë,
me të cilën do të jetë i kënaqur Krijuesi ynë.” [Buhariu]
Ndërsa duke folur për
jetimët Profeti Muhammed
s.a.a.s. tregohet akoma dhe
më i kujdesshëm. Kjo për
vetë rëndësinë që Allahu Fuqiplotë i jep jetimëve në
Kur’an. Fjala jetim përmendet në 12 kaptina të Kuranit dhe në 23 ajete.
Në terminologjinë Islame, “jetim” konsiderohet ai
fëmijë të cilit i vdes babai
dhe që është nën moshën e
pjekurisë. Legjislacioni Islam
i kushton vëmendje të jashtëzakonshme fëmijëve së mbetur jetim.
Dua të përmend këtu se
edhe vetë Pejgamberi a.s. ka
qenë jetim. Ndoshta është
vështirë të paramendohet se
njeriu i cili me lejen e Allahut e ndryshoi botën, ka lindur jetim pasi, babai i tij, Abdullahi, ndërroi jetë para
lindjes së të birit. Profeti
s.a.a.s. jo vetëm lindi jetim
por edhe u rrit jetim me plot
kuptimin e fjalës, pasi në moshën gjashtë vjeçare i vdiq
edhe e ëma-Eminja. Ky është
jetimi, i cili u rrit nën mbikqyrjen e kujdesit Hyjnor. Pas
vdekjes së gjyshit të tij,
Abdul Mutalib, Allahu i Madhëruar ia mundësoi strehimin dhe kujdesin nga xhaxhai i tij Ebu Talib.
Allahu i Madhëruar thotë
në Kur’an për Pejgamberin
a.s,: ’’A nuk të gjeti (Allahu)
ty (o Muhammed) jetim dhe
të dhuroi strehim e kujdesje?’ Sure Ed-Duha-6
Me ketë ajet kuptojmë se
jetimit duhet t’i japim përkrahje dhe të kujdesemi për
rritjen dhe strehimin e tij.
Për ketë vepër madhështore
na motivon i Dërguari a.s.
kur thotë: ’’Unë dhe kujdestari i jetimit në xhennet
jemi kështu, dhe bashkoi
gishtin tregues dhe gishtin e
mesit’’ (Buhariu)
Pejgamberi a.s, ka thënë
shtëpia më e mirë ndër muslimanët është ajo shtëpi në të
cilën ndodhet një jetim dhe
që mirëtrajtohet, ndërsa shtëpia më e keqe ndër muslimanët është ajo shtëpi në të cilën ndodhet një jetim dhe që
keqtrajtohet.
Pasuria e jetimëve duhet
ruajtur me besnikërinë dhe
kujdesin më të madh dhe të
mos u dorëzohet derisa të
arrijnë moshën e pjekurisë.
Allahu i madhëruar thotë:
’’Nëse vëreni se janë pjekur
(jetimët), atëherë jepuani pasurinë e tyre!’’ Sure Nisa 6
Ngrënien e pasurisë së
jetimit, Pejgamebi a.s, e ka
konsideruar si një prej gjynaheve të mëdha.
’’Vërtetë, ata që shpenzojnë pasurinë e jetimit pa
të drejtë, vetëm mbushin
barkun e tyre me zjarr dhe
ata do të digjen në zjarrin
flakërues.’’ -thotë Allahu në
Kur’an, në Suren Nisa, ajeti
10.
Është e njohur shprehja
se, ai që nuk e ka diçka nuk
mund ta japë atë. Nëse fëmija jetim nuk mëshirohet në
vogëli, ai nuk ka për të mëshiruar të tjerët kur të
rritet.
Mëshira e Pejgamberit
a.s, është mëshirë e të fuqishmeve dhe bujarëve e jo
mëshirë e të dobëtëve dhe të
mjerëve.
Së fundi lus Allahun të na
ndriçojë zemrat me dritën e
imanit, paqja e dashuria të
mbizotrojë në gjokset tona,
veprat tona të reflektojnë
shkëndijën e Kur’anit dhe
Sunnetit, për herë të jemi të
kënaqur që për Zot - të kemi
Allahun, për Pejgamber Muhammedin a.s. dhe për fe
- Islamin si dhe fjala e fundit
para takimit me melekun e
vdekjes të jetë fjala la ilahe illallah Muhammedun resulull-llah.
(Ky punimë është ligjëruar në Simpoziumin e parë
vetëm për femra në Londër,
më 14 Mars 2010, me temën:
“Muhammedi a.s. Mëshirë
për botën mbarë”)
Afijete HOXHA
islamske novine
gazetë islame
ELIF
Karvani i fjalës
së mire
Fjala e mirë është e ngulur thellë në tokë
dhe e zgjatur deri në qiej. Frytet e saj i marrin
të gjithë krijesat duke filluar me njerëzit e duke përfunduar edhe me krijesat më të imta të
imtësisë.
Rruga e saj është e ngjyrosur dhe e lyer
me erëra Xhenneti. Fillimi lehtësohet me mendimin e ndihmës së Zotit, ndërsa përfundimi buzëqeshet nga velja e frutave të pafundme. Frutat e saj dhjetëfishohen, ndërsa ndjenjat e dashurisë stërzgjaten me vënien në pah
të elementit të hyjnores tek një copë mishi e
ngjeshur në brendësinë e trupit.
E ti vrapon vazhdimisht pas fjalës së mirë
edhe pse goja dhe shpirti yt është i helmuar
me fjalë dhe vepra të këqija. Nga goja nuk të
del asnjë fjalë e mirë, ndërsa synon vazhdimisht fjalën e mirë.
Nga fjala e mirë përfitojnë njerëzit e mirë,
dhe jo ato njerëz që kanë zemrën e tyre të helmuar me paragjykime. Djalli për vjedh zemrat
e njerëzve duke i mbushur me paragjykime
dhe cytje të tij. Ai në këtë mënyrë njeriun e
shndërron në ushtar të tij dhe ndjekës të rrugës së tij deri në ditën e humbjes.
Edhe pse i humbur dhe i larguar nga mëshira e Zotit, ai,pra djalli, prapë beson Allahun e Plotfuqishëm dhe njeh Madhërinë e tij.
Për asnjë moment nuk largohet nga ajo Madhëri dhe nuk guxon që as ta paramendoj jetën
e tij me logjikën e mosnjohjes së Allahut. Ai e
njeh Atë, pra Allahun, por nuk i bindet urdhrave të tij.
Paramendoni për ndjekësit e djallit të mallkuar që janë të helmuar me fjalët e këqija,
nuk njohin Allahun dhe normal edhe nuk i
binden urdhrave të tij.
Fjala e keqe është ajo e thënë pa kuptim,
ose edhe me kuptim të keq. Shpeshherë ndjenjat thyhen e lëndohen duke u përdorur fjalët
e këqija që thuhen pa u menduar fare se çfarë
po thuhet dhe çka po veprohet.
Biseda e zemrave me botën e jashtme bëhet përmes fjalëve të mira, ndërsa urrejtja e
zemrave me botën e jashtme dhe rrënimi e
raporteve shoqërore që kanë rrënjë në zemër
bëhet përsëri nga nxjerra në pah e tingujve në
formën e fjalëve të këqija.
Fara e parë e mbjelljes së veprës së keqe
në shoqëri bëhet përmes tingujve të nxjerra
në formë fjalësh. Edhe fillesa e veprës së mirë
bëhet përmes tingujve. Edhe pse para tingujve mendimet vlojnë, por ato janë ndikuar nga
fjalët e dëgjuara ose lexuara diku dhe janë krijuar si mendime në mendjen e njeriut.
Fillesa logjike e gjërave është tek fjala.
Por, arsyeja duhet të perceptoj fjalën e mirë si
pjesë të lëvizjes së raporteve shoqërore drejtë
përmirësimit dhe thirrjes së njerëzimit kah
vlerat pozitive.
Thotë Allahu xh.sh. në suren Ibrahim
ajeti 24-27 :” A nuk ke kuptuar se si All-llahu
bëri shembull: fjalën e mirë si pema e mirë që
rrënjët e saj janë thellë (në tokë) e degët e saj
janë lart, që me vullnetin e Zotit, ajo e jep frytin e vet në çdo kohë. All-llahu pra u parashtron njerëzve shembuj ashtu që ata të mendojnë.
Dhe shembulli i fjalës së keqe është si një
pemë e keqe që është shkulur mbi tokë e që
nuk ka të qëndruar. All-llahu i forcon ata që
besuan në fjalën e fortë (të mirë) në jetën e
kësaj bote edhe në botën tjetër, ndërsa mizorët All-llahu i bën të humbur. All-llahu punon
çka të dojë.”
Paramendo, Allahu xh.sh. në Kur`an emërton një sure të tërë me emrin e Pejgamberit
Ibrahim, njeriut i cili gjatë tërë jetës së tij
nxori vetëm fjalë të mira dhe asnjëherë fjalë
të këqija.
Dhe mund ta marrësh me mend, që po në
këtë sure me një emërtim të këtillë, Ai, pra
Allahu, flet dhe krahason fjalën e mirë me pemën e mirë dhe fjalën e keqe me pemën e
keqe.
Karvani i fjalës së mirë qëndron gjatë kohë në rrugën e thirrjes, nëse vetëm ti o lexuesi i im mundohesh që për hir të Allahut të bëhesh prijësi i saj. Shumë lehtë arrihet kjo gjë.
Thjeshtë duhet ta pastrosh zemrën nga paragjykimet dhe urrejtja dhe në zemrën tënde të
mbjellësh mendimet e mira, dashurinë, sinqeritetin e besimin në Allahun xh.sh.
Hamdi Nuhiju
ELIF
MOZAIKU
islamske novine
gazetë islame
mars - qershor, 2010.
14
Me shami apo pa shami?
Republikën tonë (Kosovën), përveç telasheve shumë
të mëdha e reale të cilat i ka,
herë pas herë po e godasin
edhe disa telashe të panevojshme, e të cilat më irritojnë pa
masë. Për shtetin tonë, anipse
ende të pakonsoliduar e të mospranuar në OKB e instanca
tjera, janë të padobishme rastet
e largimit të vajzave të mbuluara nga institucionet edukativo-arsimore apo shtetërore të
Republikës së Kosovës. Vendimi i disa drejtorëve të shkollave të mesme apo fillore, i bazuar gjoja në një vendim të
MASHT-it për të larguar nxënëset të cilat bartin shaminë,
është skajshmërisht johuman.
Bartja e shamisë në institucione edukativo-arsimore apo
shtetërore, nuk e kërcënon karakterin laik të Republikës së
Kosovës. Arsyetimi i njërit prej
drejtorëve që kishte larguar një
nxënëse me shami nga bankat
shkollore, se gjoja ai po respektuaka Kushtetuten e vendit,
është shumë qesharak. Qesharak nga se, respektimi i saj na
paska ngelur tek ky filan drejtori, ndërsa që kjo Kushtetutë
shkelet me dy këmbët nga
pushtetarët tanë, as që bëhet
llaf. Nejse, kjo nuk është ajo
për të cilën dua të komentoj
tani.
Pavarësisht faktit se Kushtetuta jonë nuk është aq për
mashalla, ajo nuk ofendon bindjet e asnjërit nga besimet fetare në vendin tonë. Për të pas
një pozicion të tillë neutral, në
një formë apo tjetrën komunitetet fetare e kanë dhënë agremanin e tyre, dhe kjo është për
tu lavdëruar. Mirëpo, të largosh një nxënëse nga procesi
mësimor, për faktin që respekton obligimin e besimit të saj,
është shkelje e rëndë, jo vetëm
e Kushtetutës, por së pari e të
drejtave të njeriut. E dimë se të
drejtat e njeriut janë të garantuara nga shumë dokumente të
rëndësisë globale, e qe besa
edhe evropiane, destinacion të
cilin ne po e synojmë. Domethënia veprimit të këtyre drejtorëve të frustruar, të thirrur
në vendimin e MASHT-it, është që vajzat të cilat mbajnë
shaminë së pari duhet të zgjedhin mes besimit të tyre apo arsimimit. Kësi lloj pozicioni nuk
kanë përjetuar as gjeneratat e
Xhordano Brunos nga inkuizicioni katolik.
E shtyrë nga këto lloje mar-
TREGIM
Një i ngjashëm
si Jusufi...
E ka përmendur Ibnul-Kajjim në librin "Revdatul-muhibbin" duke thënë se ka
ndodhur gjatë Kalifatit të Omer ibn el-Hattabit, Allahu qoftë i kënaqur me atë.
Bëhet fjalë për një djalosh të ri, të devotshëm, të cilin Omeri e shikonte dhe impresionohej nga devotshmëria e tij. Gëzohej për përkushtimin e tij dhe gjithmonë
pyeste për atë kur ai ka munguar.
Një ditë, një vajzë e re dhe shumë e
bukur e pa djaloshin e ri, dhe në shikim
të parë i pëlqeu shumë. Dëshira e saj e
madhe ishte ta ketë atë djalë, dhe filloi të
kërkojnë mënyra që të arrij tek ai. Një
plakë, i premtoi se do t’i ndihmoj për ta
joshur djaloshin. Plaka dinake erdhi te
djali dhe e mashtroi me fjalët: "Unë jam e
vjetër dhe e pafuqishme. Unë kam një dele, por unë nuk jam në gjendje ta mjeli
atë. Nëse më ndihmon, me siguri se do të
shpërblehesh nga All-llahu."
Djaloshi i ri, i etur për të bërë punë të
mira, pranon dhe shkon pas plakës. Kur
hyri, në shtëpinë e saj, dele nuk kishte.
Plaka i tha: "Tani unë do ta sjellë." Por, në
dhomë, në vend të deles, duket ajo vajza e
bukur, e cila e dëshironte djaloshin. Ajo u
përpoq ta josh dhe iu afrua atij. Përpiqej ta
fuste në mëkat, por ai u përmbajt dhe nuk
pranoi intrigat e saj, duke u larguar në një
cep të dhomës dhe duke kujtuar All-llahun
e Lartësuar.
Ajo vazhdonte, por të gjitha përpjekjet
e saj ishin të pasuksesshme. Kur ajo i humbi të gjitha shpresat se do të pranonte, filloi të bërtas: "Ndihmë! Më sulmoi!” Njerëzit hynë në shtëpi dhe e rrahën djaloshin
e pafajshëm. Ditën tjetër Omeri nuk e pa
dhe pyeti për te. E sollën të lidhur, për
çfarë Kalifi tha: "All-llahu im, mos më le të
gaboj në lidhje me këtë." Dhe iu drejtua
pastaj të riut: "Më trego të vërtetën. Çfarë
ndodhi?" Kur djaloshi i tha atij se çfarë ka
ndodhur, Omeri urdhëroi t’ia sjellin të
gjitha plakat që jetonin aty pranë.
I riu në mesin e tyre njohu plakën që
ia kishte përgatitur këtë dredhi. Omeri
me zërin e tij kërcënues i tha: “Trego të
vërtetën!” dhe ajo, e frikësuar i pranoi të
gjithë. Pastaj Omeri tha “Falënderoj Allahun që në mesin tonë është një i ngjashëm si Jusufi.”
ifetllëqesh, Christiane Amanpour kishte përgatitur, para disa
kohësh, një tregim për CNN
mbi “vendimet” e disa shteteve të BE-së për largimin e
vajzave të mbuluara nga institucionet edukativo-arsimore
apo shtetërore. Ajo në emisionin e saj kishte ftuar edhe profesorin e Universitetit Oxford,
Tariq Ramadan. Profesori Ramadan i kishte thënë gazetares
Amanpour se “Duke ua ndaluar shamitë, u mohoni të drejtën njerëzve që të vishen si të
duan, në fakt jeni kundër vlerave tuaja. Realisht, me këtë gjë
ushqehet frika dhe do të mungojë debati konstruktiv. Islami është religjion i Evropës
dhe pjesë e shoqërisë”. Pa mëdyshje dhe me të drejtë profesori Ramadan porosit, se me
këto gjëra ushqehet frika dhe
jorahatia.
Për dallim nga këto marifetllëqe të Evropës, shqiptarët
kurrë nuk kanë pasur dhe
kurrë nuk duhet të kenë probleme të pavend, siç mund të
jenë çoftë edhe ngacmimet më
të vogla të natyrës religjioze.
Shqiptarët janë i vetmi popull
autokton i Evropës i cili mund
ta shikojë me ballë hapur edhe
lindjen edhe perëndimin. Janë
tre kolosë të mëdhenj shqiptarë që duhet jenë “yrrnek”
për disa filan drejtorë e profesorë. Është ortodoksi Fan S.
Noli, katoliku Gjergj Fishta e
myslimani Naim Frashëri, për
të cilët nuk ka qenë kurrë kufi
besimi i tyre, por fuqia e diturisë dhe e mendjes ka qenë fondamenti që i ka udhëhequr
ata. Për veç këtij fakti eklatant,
edhe thënia e babait të Universitetit të Virgjiniasë dhe autorit të Statutit të Virgjiniasë
për lirinë fetare, ish-presidentit
të SHBA-ve, Thomas Jefferson, është ajo e cila për mua
paraqet parimin tek i cili duhet
të mbështetet filozofia, sidomos, e shtetit tonë. “Nëse fqiu
im ka njëzet zota ose asnjë Zot,
kjo mua nuk me pengon. Me
këtë ai as nuk më ka thyer
këmben, as nuk më ka marrë
të hollat nga xhepi im”. – thotë
autori i Dekleratës së pavarësisë të SHBA-ve, ish-presidenti
Jefferson. Përfundimisht, me
shami apo pa shami, vajzat
shqiptare duhet të arsimohen
Albinot Maloku
Hapet xhamia më e
madhe në Britani
Pas një pritje të gjatë projekti i
xhamisë teuhidul Islam i cili kushtoi
3.5 milion funta do të jetë në qendër
të festave pasi që në këtë fundjavë do
t'i hap dyert e saj.
Familja mbretërore e Katarit siguroi një donacion fillestar 1.5 milion
funta për ndërtimin e themelit të
xhamisë si dhe me pjesën e mbetur të
fondeve të krijuara nga komuniteti i
Blackburnit. Bashkësia ishte zhvilluar
nga nje xhami shumë më e vogël e cila
ishte ndërtuar në të njëjtin vend në
vitin 1960. Si Xhami më e madhja në
Lancashire, Xhamia e re është një nga
më të mëdhat në Mbretërinë e Bashkuar. Rrugët e rrethojnë ndërtesën dy
katëshe ku rreth 1500 besimtarë ishin
të pranishëm në hapjen e saj. Në listën
e vizitorëve ishin të përfshirë edhe
hoxhallarë nga Zimbabve dhe Katari.
Adam Patel nga Blackburn, i cili e
ka udhëhequr projektin, tha se kjo
ditë është një nga "krenaritë e mëdha
' për komunitetin musliman në Blackburn. "Kjo hapje do të mbahet mend
gjatë në të gjithë vendin," tha ai. "Mij-
ëra mbështetës të komunitetit tonë
lokal kanë bërë ëndrrën tonë realitet.
"Të dy, vëllezërit dhe motrat kanë punuar pa hezitim mbi gjashtë vjet që
nga hedhja e lopatës së parë për të
ndërtuar këtë ndërtesë mahnitëse.
"Ne duhet të pranojmë këtë Xhami si
qendër për të mësuar gjatë gjithë
jetës, një vend i mirëqenies sociale
për brezat dhe gjeneratat që vijnë."
Zotri Patel tha se kompletimi i xhamisë kishte qenë i mundur ngase të
gjitha pjesët e komunitetit u bashkuan duke dhënë përvojën e tyre profesionale dhe kohën e lirë.
Objekti ka dhoma për edukimin
islam të fëmijëve dhe është pranë afër
shkollës së lartë për motra muslimane
e cila kohët e fundit u shpërblye me
statusin e ndihmave vullnetare duke u
bërë shkolla e parë Islame në rajon e
financuar nga qeveria
Ndër personalitetet të pranishëm
gjatë fundjavës do të jetë ministri për
çështjet Islame nga Katari dhe të
dielën do të ketë një pritje për Princin
Turki nga Arabia Saudite.
15
mars - qershor, 2010.
EDUKATË
islamske novine
gazetë islame
ELIF
Familja, djep dhe rrugë e lumturisë (2)
Paralajmërimi i Pejgamberit Muhammed rreth asaj se, nëse besimtarët nuk
ia japin vajzat e tyre besimtarëve, ose nëse nuk shikohet ana fetare ose morale e
personit që kërkon vajzën tonë, do të bëhen shkatërrime të mëdha dhe ngatërresa, është veçse evident në shoqërinë tonë. Ne jetojmë në një shoqëri të degraduar skajshmërisht, shoqëri e cila ka harruar të gjitha vlerat e saj të mirëfillta. Sot
përmes mjeteve të informimit dhe përmes një garniture të tërë njerëzish, mediumesh, intelektualësh, sulmohen vlerat
të cilat nxisin njeriun që të zgjedh për
veten dhe familjen e tij atë që është më
realja dhe më e mira. E gjithë kjo bëhet
në atë formë të riciklimit të mendjes dhe
ideve të fiksuara të disa njerëzve se po iu
kthyem moralit, ne do të bëhemi të padëshirueshëm për botën bashkëkohore,
do të ishim shoqëri e prapambetur dhe
mjaft meskine. Themeli i zhdukjes së
moralit në familjet tona është ai paralajmërim i frikshëm i Pejgamberit Muhammed i cili i drejtohet secilit njeri në rruzullin tokësor, e veçanërisht muslimanëve. Mendoj se duhet që të filtrohen këto
gjenerata, të cilat janë edukuar në frymën komuniste dhe të rikthehet ai prestigji i familjes sonë prestigj të cilin e kemi bartur me shekuj. Ne nuk guxojmë në
asnjë moment që ta harrojmë të kaluarën tonë të lavdishme, e cila na mëson se
si ta jetojmë të tashmen dhe me çfarë vizionesh ta presim të ardhmen. Nëse
dikur përdorej plumbi ose pushka për
mbrojtjen e nderit të familjes, sot shohim shumë prindër të cilët jo që nuk e
mbrojnë nderin e familjes së tyre, por e
ekspozojnë karshi garniturave të ndryshme, të cilat janë të ndërtuara për prishjen e këtij nderi përmes sloganeve të modernizmit e evropianizimit të shoqërisë
sonë. Nga ky konstatim nuk dua të dal
konservator dhe nuk dua që lexuesi i
këtij teksti të më keqkuptojë duke thënë
se jam për rikthimin e shoqërisë sonë në
një pamje rurale ose skllavopronare. Mendoj se ne nuk duhet që ta asimilojmë
shoqërinë tonë përmes sloganeve dhe
pamfleteve të ndryshme, të cilat thërrasin për zhdukjen e moralit, nxjerrjen dhe
ekspozimin e vajzave tona karshi rreziqeve të epshit dhe, njëkohësisht, edhe
zbutjen ose trajnimin e familjeve tona
me termat e lirisë dhe demokracisë, përmes servimit të këtyre termave për çdo
ditë në mediume.
Pre e kurtheve të ndryshme në shoqërinë tonë nuk janë vetëm femrat, por
janë edhe meshkujt, baballarët, nënat
dhe vet shoqëria në tërësi. Në secilën
pjesë të vendit tonë gjen mashtrues të
ndryshëm të cilët manipulojnë me pasurinë, ndjenjat, emocionet dhe nderin e
gjithsecilit. Bollëku material nuk është
esenca e ekzistencës tonë në këtë botë, e
as që është urtësi e të jetuarit me të tjerët
në qetësi dhe harmoni. Bollëku material
vlen që njerëzit ta shfrytëzojnë atë me
qëllim që të mos i ekspozohen skamjes
dhe në këtë mënyrë ta harrojnë Krijuesin e tyre, i cili është Furnizues i botëve.
Si mund ta paramendojmë rruzullin
tokësor me të gjitha krijesat në të, pa
Furnizuesin, i cili i furnizon të gjithë në
forma dhe mënyra të ndryshme? Prandaj
edhe shoqëria jonë preokupim kryesor
nuk duhet ta ketë bollëkun material, me
qëllim që kjo gjë të bëhet shtysë e tij për
një jetë të përjetshme në këtë botë. Si
rezultat i këtij mentaliteti shumë baballarë dhe nëna kanë harruar që në shtëpitë e tyre kanë disa njerëz të cilët e kanë
emrin fëmijë dhe se kanë nevojë për përkujdesjen e tyre. Arsyetimi i tyre kryesor
do të ishte: po ne e kemi parasysh këtë
gjë, se kemi dikë nën përkujdesje, prandaj vrapojmë pas bollëkut material. Por,
nëse është e drejtë dhe e vërtetë ajo që
këta njerëz deklarojnë, atëherë bollëku
material nuk duhet të jetë preokupimi
primar i tyre dhe të zërë vendin e edukimit të atyre fëmijëve. Sepse nëse trupi
kërkon ushqim për ta vazhduar ekzistencën e tij në këtë botë, edhe mendja
dhe shpirti i njeriut ka nevojë për ushqim dhe përkujdesje për ta vazhduar
ekzistencën e tyre normale në këtë botë.
Disa prej prindërve kanë preokupim
vetëm ushqimin e trupit të fëmijëve dhe
normal se nuk kanë kohë që të përkujdesen edhe për pjesën tjetër të këtyre fëmijëve dhe këta fëmijë i mbushin ato
zbrazëtira duke konsumuar gjithçka që
shohin dhe që e rrethojnë, duke mos
bërë dallim midis ushqimit të shëndoshë
prej atij helmues. Ky është një problem
evident gati në secilën familje. Do të
ishin me fat ata fëmijë nëse do të takoheshin me njerëz të cilët e njohin Zotin
dhe që janë të ndërgjegjshëm e që nuk
merren me degradimin dhe degjenerimin e të rinjve dhe të rejave të ndryshme.
Edhe nëse ekzistojnë njerëz të këtillë në
shoqërinë tonë, prapë është një problem
i madh pasi që fëmija si fëmijë ka nevojë
për dashurinë dhe përkëdheljen prindërore. Ne dimë shumë raste në shoqërinë
tonë ku shumë vajza dhe djem kanë marrë rrugë të gabuara në jetë, për shkak se
prindërit e tyre ua kanë plotësuar të
gjitha nevojat e trupit, ndërsa nuk kanë
pasur kohë për asnjë moment që të ndalen me këta fëmijë dhe t’iu thonë madje
njëherë se i duan dhe t’i ledhatojnë e t’i
qortojnë. Ekzistenca e njeriut në këtë
botë, edhe pse përballet me shumë sprova dhe sfida të ndryshme prapë se prapë
ka nevojë për një ripërtëritje dhe një
dashuri e përqafim. Vetë Pejgamberi
Muhammed, Relevatën Hyjnore e pranoi
përmes përqafimit dhe shtrëngimit të
Engjëllit Xhibril. Do të ishte e zakonshme kjo gjë, pasi që Engjëlli Xhibril
herën e fundit e kishte vizituar rruzullin
tokësor në kohën e Pejgamberit Isa,
ndërsa pas një periudhe të gjatë kthehet
prapë në tokë, me një mision përfundimtar për të gjitha botët dhe kohët.
Përderisa vetë ekzistenca e Islamit, fillesat e saj i kishte në saje të përqafimit të
Engjëllit Xhibril me Pejgamberin Muhammed, atëherë edhe ekzistenca e familjes sonë, dhe në këtë mënyrë e tërë shoqërisë, do të duhej t’i kishte fillesat e saj
në suazat e dashurisë, përkëdheljes dhe
përqafimit në familje.
***
Ideja është e qartë dhe e njohur nga
të gjithë. Përmes shkatërrimit të familjes
sonë, të tjerët synojnë që ta shkatërrojnë
shoqërinë tonë dhe, në këtë mënyrë, të
sundojnë mbi ne. Rrugët drejt realizimit
të kësaj ideje ose këtij projekti, për të
cilin është investuar dhe punuar ndoshta
me vite, janë të shumta. Por, kryesoret
janë ato të mjeteve fuzive, të cilat shfrytëzohen me të madhe në këtë drejtim. E ke
vështirë sot t’i zhdukësh disa stereotipe
të cilat janë krijuar në mendjen e njerëzve të caktuar rreth disa dukurive në
shoqëri e që janë të lidhura direkt me familjen. Në mesin e këtyre stereotipeve
do të gjesh njerëz të atillë të cilët veprojnë në suazat e thirrjes së njerëzimit prej
një kahe të drejtë në atë të zhdrejtë dhe,
në këtë formë, drejt eliminimit të komplekseve dhe formave të ruajtjes së nderit të familjes. Hapësira e dhënë për realizmin e këtij degradimi është një hapësirë e cila reflekton negativisht në gjeneratat e popullit tonë. Sot përmes këtij zhvillimi tekniko-teknologjik është bërë me
të vërtetë e vështirë që të dallohet e mira
prej të keqes. Edhe në mesin e teologëve
të ndryshëm gjen të atillë që nuk e kanë
dert pse gratë e tyre nuk janë të mbuluara sipas konditave që kërkon feja islame, dhe bile para mediave mburren për
një gjë të këtillë. Gjen të tillë të cilët për
të ruajtur kolltukët e tyre dalin jashtë
bontoneve të sjelljes muslimane dhe tregojnë fytyrën e tyre të vërtetë. Të gjitha
këto gjëra, që po na rrethojnë dhe që po
na ndodhin në këtë shekull dhe në këto
kohë, nuk janë rastësi. Por janë pjesë e
realitetit i cili është gatuar shekuj më
parë nga struktura të errëta që kanë synim zhdukjen e këtij ummeti prej faqes së
dheut. Nëse shkëpusim një pjesë të historisë sonë të lavdishme, do të ktheheshim pak shekuj më parë në qendrën e
dijeve, në Andaluzi. Kur misionarët e
huaj përgatiteshin për t’i pushtuar këto
vende, ata bënin plane dhe strategji se si
ta arrinin këtë gjë në mënyrën më të
efektshme dhe më të mirë. Njëherë prej
herëve të shumta që misionarët e huaj
vizitonin oborrin tonë, njëri prej tyre
shkon për një vizitë dashakeqe në njërin
prej universiteteve tona në Andaluzi.
Dhe hapi i parë i misioneve të këtilla
ishte vëzhgimi dhe marrja e informatave
të duhura, se si duhet të vepronin për të
pushtuar, ose edhe për të përdorur intrigat e ndryshme për t’ia arritur qëllimit.
Në momentet e vëzhgimit të atyre stu-
dentëve muslimanë, ai i dëgjon ata duke
biseduar. Biseda e tyre sillej rreth shkencës, artit, kulturës. Njëri krenohej se sa
hadithe dinte përmendsh, tjetri tregonte
se sa pjesë të Kur’anit i kishte mësuar
përmendsh ato ditë, e kështu me radhë.
Ky misionar, i cili e sheh epërsinë e popullit tonë, kthehet në vendin e tij dhe jep
konkluzionet e tij se tash nuk është momenti i volitshëm për të pushtuar këtë
vend. Pas një kohe, i njëjti misionar kthehet në njërin prej universiteteve tona në
Andaluzi, kur sheh një të ri duke qarë
para dyerve të Universitetit. Ky, i habitur, e pyet pse qan? E përgjigja e këtij studenti ishte fatale, shkatërruese, degjeneruese, pikë e dobët e secilit njeri. Ai i
tha: më ka lënë e dashura, prandaj qaj...
Misionari i gëzuar kthehet në vendin e tij
dhe çon këtë sihariq të madh se: tash
është koha ta pushtojmë këtë vend, vend
të cilin shumë shekuj këta njerëz e kanë
mbajtur me drejtësi, punë e shkencë,
ndërsa me siguri se do ta humbin (sikurse edhe e humbën) përmes realizimit të
të gjitha dëshirave të epshit të tyre dhe
harrimit të punës e shkencës.
Dyert e degjenerimit trokasin në forma të ndryshme mes nesh. Të huajt panë përparësinë në pushtimin tonë përmes shkatërrimit të krenarisë dhe nderit të
familjes. Pasi që studentët në vend që të
mendonin rreth dijes dhe shkencës, ata
kishin dert për të dashurat e tyre. Një
gjendje e këtillë dekadence dhe degjenerimi ekziston prej atëherë edhe në ditët
tona dhe shpresojmë se një gjë e tillë do
të ndryshojë shumë shpejt për të mirën
tonë. Ne e humbëm lavdinë tonë në rruzullin tokësor kur s’u treguam burra, ndërsa tash po e qajmë si gra. Është i vërtetë konstatimi i një teologu, i cili e sqaroi
me shumë pak fjalë gjendjen tonë. Ai tha:
“Në odat tona, para disa viteve, familjet
tona krenoheshin me numrin e madh të
meshkujve. Aq shumë krenoheshin saqë
Zoti i madh e dëgjoi dëshirën e tyre dhe
shqiptarët nuk kishin femra të tyre për
t’u martuar, por detyroheshin të merrnin
edhe boshnjake. Sot, nëpër odat tona,
dëgjohen biseda rreth gruas, femrës, femrave. Aq shumë krenohen njerëzit me
femrat, saqë Zoti e dëgjoi kërkesën e tyre
dhe u shtua dukshëm numri i femrave në
shoqërinë tonë.” Nga ky konstatim ne
nuk kemi qëllim diskriminimin e femrës
dhe fjalën e keqe për të. Por, është më se
e vërtetë se aty ku shtohet numri i femrave duhet të ekzistojë një dozë e kujdesit
më të madh dhe e moralit më të thellë.
Në këto kohë që jetojmë, ju lutem, a
ekzistojnë këto parametra në shoqërinë
tonë? Pse atëherë është i përhapur kaq
shumë prostitucioni në mesin tonë?
Përgjigjen, me siguri, se do e gjeni vetë.
(vijon)
Hamdi Nuhiju
Redaktore gjuhesore:
Mimoza Sinani
ELIF
IZ VJERSKOG žIVOTA
islamske novine
gazetë islame
mart - jun, 2010.
16
Muslimani Boke sve organizovaniji
Odbor IZ-e za Boku Kotorsku i Budvu osnovan je 28.
03.2007 godine i od osnivanja
do danas može se reći da je opravdao svoje postojanje i uloženi trud svih koji su na bilo
kakav način doprijenili da Allahovo svjetlo obasja, osvijetli i
ogrije duše muslimana ove regije.
Bezrezevnu podršku osnivanju ovog Odbora imali smo
od Mešihata Islamske zajednice
u Crnoj Gori na čelu sa reisom
Rifatom ef. Fejzićem. U Mesdžidu se, pored pet dnevnih namaza, odvija i aktivan vjerski
život. U Budvi su u toku aktivnosti da još jedan mekteb za
koji su obezbijeđene prostorije
počne s radom. Odbornici iz
Herceg Novog su takođe pokrenuli inicijativu za osnivanje
džematskog odbora. Veliko je
interesovanje naših vjernika
kojih u opštinama Tivat, Kotor,
Budva i Herceg Novi ima preko
3.000. Njihova su pitanja ponekad puna emocija. Najčešća
se odnose na groblja i džamije
jer u njima vide istorijski pečat
postojanja, življenja, kulture,
običaja i vjere.
Kupili smo plac za džamiju
(506 m2) i isplatili cjelokupni
kupoprodajni iznos od 50.000
eur. Dok smo slali apele našoj
braći kako u zemlji tako i u
inostranstvu, nijesmo gubili
vrijeme već smo takoreći u
svakodnevnoj komunikaciji sa
predstavnicima lokalnih vlasti
ove četiri opštini izdejstvovali
čvrste garancije da nam se obezbijede parcele za muslimanska
mezarja za svaku ponaosob.
Poznato je da su područje
Boke Kotorske vjekovima unazad naseljavali muslimani i u
njima ostajali i vladali. Centar
te vlasti bio je Herceg Novi. U
njemu su živjeli i stvarali znameniti učenjaci, hafizi i imami.
Jedan od njih je bio i Ahmed
sin Hamzin koji je službovao
kao imam još davne 1493 godine. Posljednji imam Bokokotorskog džemata bio je Riza ef.
Melić, 1941 godine. Izgrađeno
je mnogo džamija, pominje se
brojka i preko šezdeset, ali ovaj
grad zbog svog geografskog i
strateškog značaja u više navrata je napadan i osvajan, a džamije u njemu rušene ili pretvarane u crkve.
Dana 19.04.2010 godine,
održali smo sastanak sa predstavnicima lokalnih vlasti. Sastanku su prisustvovali gradonačelnik Herceg Novog, Dejan
Mandić, načelnik kabineta Velimir Kovačević, i sekretar Sekretarijata za društvene djelatnosti i opštu upravu, Radovan
Božović, kao i predstavnici
OIZ-e Tivat, glavni imam Adem ef. Emrović, sekretar OIZ-e
Tivat, Erfat Mulić i Samir Jaha.
Na sastanku koji je protekao u
ugodnoj atmosferi izražena su
obostrana zadovoljstva kao i razumijevanje po pitanju groblja,
prostorija i finansijske pomoći
Odboru. Detaljno je elaborirano svako od pomenutih pitanja
kao i pitanje Mesdžida u Herceg Novom koji je nelegalno
uzurpiran. Ostalo je da se utvrdi dinamika u realizaciji dogovorenog i da se pristupi odmah
rješavanju postojećih problema.
Ovakvi radni sastanci su ranije
održani sa gradonačelnikom
Tivta, Draganom Kankarašem,
gradonačelnicom Kotora, Marijom Ćatović i gradonačelnikom
Budve, Rajkom Kuljačom. Na
svim ovim sastancima je izražena spremnost i data su čvrsta
obećanja da se riješe svi naši
zahtjevi.
Mulić Erfat
Kanaćević i Dogan
Medresant najbolji i u karateu
posjetili Bar
Učenik Medrese u Podgorici, Albion Duraku, uspješan karatista
Albion Duraku, učenik
Medrese u Podgorici, koji je i
član karate kluba "Ulcinj", 25.
aprila, osvojio je prvo mjesto
na 3. Međunarodnom karate
turniru "Seiken 2010" u
Podgorici, u kategoriji do 45
kg.
Albion trenira karate
punih deset godina i dobitnik
je preko sto medalja i sedam
pehara. Podgorička Medresa
mu daje punu podršku da ostvari svoje snove i da dođe do
svjetskog prvenstva.
Karate klub "Ulcinj" je na
ovom turniru proglašen za
najbolji među 28 klubova sa
preko 650 takmičara.
Bar, 9.aprila - Direktor Medrese u Podgorici, Behlul Kanaćević i dr Huseyn Dogan,
koordinator Diyanet-a iz Turske, boravili su u radnoj posjeti Odboru Islamske zajednice Bar. Delegaciju je dočekao
Muidin ef. Milaimi, glavni imam Odbora Islamske zajednice Bar.
Direktor Kanaćević je u
Omerbašića džamiji održao
hutbu, na kojoj je govorio o
prvom Kur'anskom imperati-
Prvi magistarski rad o
islamskom bankarstvu
Na Ekonomskom fakultetu u Podgorici, 29.
aprila, Senad Alibašić, sekretar za finansije podgoričke Medrese, uspješno je odbranio magistarski
rad na temu: „Modeli finansiranja u islamskom komercijalnom bankarstvu“. Rad je odbranjen pred
Komisijom koju su činili: prof. dr Saša Popović,
doc. dr Slobodan Lakić i doc. dr Mirjana Kuljak,
član.
Ovime je Senad Alibašić dobio zvanje magistra
ekonomskih nauka i time postao prvi magistar u
Crnoj Gori koji je magistrirao na temu islamskog
bankarstva.
Komisija je izrazila veliko zadovoljstvo načinom
i posvećenošću kojom je kandidat pristupio izradi i
odbrani magistarskog rada, i ukazala na značaj koji
će ovaj i svi budući radovi na sličnu temu doprinijeti u razumijevanju ovog alternativnog načina bankarskog poslovanja i mogućnosti njegove implementacije u uslovima konvencionalnog bankarskog sistema koji je zastupljen na našim prostorima. Rad i
odbrana su ocijenjeni ocjenom A (deset).
Odbrani su prisustvovali direktor Medrese u Podgorici, mr. Behljulj Kanaqi, i njegov zamjenik, mr.
Ali Bardhi.
vu - o značaju znanja. On je
naglasio da se uloga Medrese
u Podgorici odlično uklapa
kao odgovor na ovaj Kur'anski
imperativ. Nakon džume, glavni imam, Muidin ef. Milaimi,
upoznao je koordinatora Diyaneta o stanju Odbora Islamske
zajednice Bar i muslimana
ovog podneblja. On je gosta
upoznao i sa tekućim projektima koje Islamska zajednica provodi, kao i sa teškoćama na
koje nailazi.
17
IZ VJERSKOG žIVOTA
mart - jun, 2010.
islamske novine
gazetë islame
ELIF
Promocija Kur’ana na romskom jeziku
Podgorica, 8. aprila - U
organizaciji Islamske zajednice
u Crnoj Gori, u amfiteatru Medrese u Podgorici, održana je
promocija prvog prijevoda Kur’ana na romskom jeziku. Svečanost je upriličena povodom
8 aprila, međunarodnog dana
Roma. Autor prijevoda ovog kapitalnog djela i promoter bio je
gospodin Muharem Serbezovski.
Skupu su prisustvovali predstavnici Vlade Crne Gore, zamjenik ministra za ljudska i
manjinska prava, Sabahudin
Delić, savjetnik ministra Rafeta Husovića, Damir Grbović,
samostalni savjetnik u Ministarstvu kulture, Lenka Tošić,
direktor Centra za očuvanje i
razvoj kulture manjina Mirsad
Mulić, zamjenik koordinatora TIKE (Turske agencije za
međunarodni razvoj i saradnju)
za Crnu Goru, Mašo Pusa, predsjednik Romskog Savjeta u
Crnoj Gori, Hisen Gaši, koji su
ujedno pomogli Islamskoj zajednici u ovom projektu i brojni
drugi predstavnici javnog, kulturnog, vjerskog i političkog
života.
Svečanost je započela učen-
jem nekoliko ajeta iz Kur’ana,
koje je proučio prof. Rahman
Kačar. Riječ su nakon toga uzeli predstavnici Romskog Savjeta, kao i gospodin Sabahudin
Delić. Nakon njih, riječ je u ulozi domaćina skupa uzeo reis
Islamske zajednice u Crnoj Gori, Rifat ef. Fejzić, čestitajući
Romima 8 april, a zatim se svima zahvalio na prisustvu, osobito onima koji su doprinijeli
da ovaj projekat izađe na svjetlo dana.
Reis je naglasio da, saglasno prvom kur’anskom imperativu kojim se od vjernika traži
da čitaju, mi u Islamskoj zajed-
Predsjednik Romskog savjeta Isen Gaši posjetio Islamsku zajednicu
Otvorena za sve vjernike
Podgorica, 15. aprila - Reis Islamske
zajednice u Crnoj Gori, Rifat ef. Fejzić,
primio je predsjednika Romskog savjeta
u Crnoj Gori, Isena Gašija.
Gaši je upoznao reisa Fejzića s programskim ciljevima i aktivnostima koje
sprovodi Romski savjet.
- Iza nas je ostao 8. april, Svjetski
dan Roma kojeg smo obilježili sa niz
aktivnosti, ali najbolja od svih je bila
promocija prijevoda Kur’ana na romskom jeziku. Ja vam se od sveg srca u
svoje i u ime Savjeta zahvaljujem na
podršci koju ste dali da se tako nešto
desi za moj narod u Crnoj Gori - rekao
je Gaši.
Reis Fejzić je podržao aktivnosti
Romskog savjeta u Crnoj Gori i tom prilikom između ostalog rekao:
- Želim da vam čestitam na vašem
trudu i ambicioznim projektima koje
imate, želim vašem narodu uspjeha i
stavljam Vam na raspolaganju sve što
može Islamska zajednica i ja lično. Vi ste
muslimani, prema tome ovo je i vaša
Islamska zajednica. Sve što bude moglo
da vam se pomogne mi ćemo vam pomoći u tom pogledu.
Kursevi osnova Islama u
Bijelom Polju
Bijelo Polje, 4. aprila - U Gradskoj džamiji u Bijelom Polju održan je zajednički skup omladine iz
svih bjelopoljskih džamija po pitanju početka kurseva za omladinu. Sastanku je prisustvovao, šejh
Samih Širbini el-Džubbeh, gostujući profesor Medrese u Podgorici.
U uvodnom dijelu programa, prisutnim se obratio koordinator Omladinskog kluba, Nijaz ef. Mušović, istakavši da je kroz kurseve osnove islama, za
dvije godine prošlo preko 400 omladinaca koji su
imali priliku da stiču znanje iz islamskih oblasti.
Skup je poselamio i Amer ef. Šukurica, predsjednik Odbora IZ-e Bijelo Polje, koji je najavio izlaganje šejha Samiha. Šejh je govorio o važnosti svojstava svakog pojedinca muslimana, te koje su osobenosti koje čovjeka čine pravim istinskim muslimanom-vjernikom.
Na kursevima će se izučavati: akaid, tefsir,
sira, hadis, informatika i engleski jezik. Predavači
na kursevima će biti: Enis ef. Burdžović, Nijaz ef.
Mušović, Amer ef. Šukurica i Ahmed ef. Destanović.
Kursevi će se održavati u Gradskoj, Rasovskoj i
Sutivanskoj džamiji.
N.M.
nici smo odlučili da našoj braći
po vjeri, Romima, ponudimo
ono što je najpreče, prevod
Časnog Kur’ana.
On je pozvao Rome da
svoju djecu upišu u Medresu u
Podgorici, istakavši da je
Islamska zajednica spremna da
snosi sve troškove njihovog
školovanja.
Nakon toga, riječ je data
promoterima prevoda, autoru
Muharemu Serbezovskom i
prof. Enisu ef. Burdžoviću.
Serbezovski je govorio o svom,
jedanaest godina dugom putu,
kojeg je prošao da bi svom narodu ponudio krunu svog truda.
Iako je autor nekoliko knjiga,
kako proznih tako i poetskih,
ovo djelo je, kako je rekao,
kruna njegovog rada.
Po okončanju promocije,
na izlazu iz amfiteatra, gostima
su podijeljeni primjerci prijevoda Kur’ana na romskom
jeziku, a za sve zvanice je priređen koktel u restoranu Medrese.
Mekteblije iz
Gubavča posjetili
Medresu
Podgorica , 4. aprila - Polaznici mekteba iz džemata Gubavač (OIZ Bijelo Polje), predvođeni imamom Nedžadom ef. Hasanovićem , posjetili su Medresu u Podgorici. Oko četrdesetak polaznika, zajedno sa svojim muallimom i muallimama Belminom
Pilavac i Aminom Suljević, iskoristili su slobodne
dane proljećnog raspusta da bi posjetili Medresu u
Podgorici.
Mališani nijesu krili zadovoljstvo i oduševljenje zgradom i pozavidjeli učenicima Medrese na uslovima u
kojima se školuju. Ljubazno vaspitačko osoblje Medrese provelo je mekteblije kroz zgradu, upoznavši ih
sa načinom rada ove škole, kućnim redom, pravilima
ponašanja, vannastavnim aktivnostima učenika itd.
Nakon obilaska, mekteblijama je serviran ručak u restoranu Medrese.
ELIF
islamske novine
gazetë islame
IZ VJERSKOG žIVOTA
mart - jun, 2010.
18
Reis Rifat Fejzić primio ambasadorku
Ukrajine u Crnoj Gori, Oksanu Sljusarenko
Profesori i učenici Gazi Husrev-begove
medrese posjetili Medresu u Podgorici
Razgovarali o saradnji
Druženja
medresanata
Podgorica, 15. aprila - Reis
Islamske zajednice u Crnoj
Gori, Rifat ef. Fejzić, primio
je ambasadorku Ukrajine u
Crnoj Gori, Oksanu Sljusarenko.
Ambasadorka Sljusarenko
je upoznala reisa Fejzića o
mnogobrojnim aktivnostima
svoje ambasade na povezivanju dvije zemlje u različitim
oblastima sa posebnim osvrtom na obrazovanje i saradnju
obrazovnih ustanova.
Ona je takođe upoznala
reisa o postojanju mnogih manjina u Ukrajini sa značajnim
brojem tatarsko-turske manjine u oblasti Krim koji su
muslimani, te da to predstavlja bogatstvo njene zemlje.
Ambasadorka se interesovala
za položaj manjina i Islamske
zajednice u Crnoj Gori.
Reis Fejzić je upoznao gošću sa stanjem manjina i o
položaju Islamske zajednice u
Crnoj Gori, naglasivši da je
naš položaj znatno bolji nego
što je bio, ali ne dovoljno
dobar da se nema šta popraviti.
Na sastanku je bilo riječi
i o saradnji Islamske zajednice u Crnoj Gori i ambasade Ukrajine na polju obrazovanja, a dogovoreno je da
se u Medresi u Podgorici održi izložba slika sa motivima
Ukrajine.
Polaznici mekteba
iz Rožaja i Plava
posjetili Medresu
Podgorica, 8. maja - Oko 60
mekteblija iz Rožaja predvođeni muallimom Ramiz ef. Luboderom i 50 mekteblija iz Plava
predvođeni glavnim imamom
Sinan ef. Latićem bili su u prilici da se druže sa učenicima podgoričke Medrese. Mekteblije je
dočekao zamjenik direktora
Medrese, Rahman Kačar, koji
je u ime Uprave poselamio mlade musafire i ukratko ih informisao o radu i životu u Medresi, te naglasio da je pohađanje
mekteba dobra osnova za dalje
školovanje u Medresi.
Zamjenik direktora Medrese, Kačar, posebno se obratio
učenicima završnog razreda
osnovne škole koji su u prilici
da biraju svoju buduću srednju
školu, da kao dobar izbor imaju podgoričku Medresu u kojoj će dobiti izvanredne uslove
za boravak i kvalitetan odgoj i
obrazovanje.
Učenici Medrese su za svoje goste izveli kraći program
ilahija i kasida i odigrali predstavu koja je izazvala oduševl-
Podgorica - 24/25. aprila Profesori i učenici Gazi Husrevbegove medrese iz Sarajeva boravili su u dvodnevnoj posjeti
Crnoj Gori. U subotu, 24. aprila
ove godine, oni su posjetili Bar i
sastali se sa glavnim imamom
Mujdin ef. Milaimijem, koji ih je
upoznao sa radom Odbora
islamske zajednice Bar i njihovim aktivnostima, a ujedno im
pokazao neke znamenitosti u
Starom Baru. Istog dana u predvečernjim satima musafiri su
došli u Medresu, gdje su ih
dočekali direktor Medrese u Podgorici, Behljulj Kanaćević, zamjenik direktora, Rahman Kačar,
sekretar Mešihata IZCG-e, Bajro
Agović i odgajatelji Sadmir Hadžijić i Džemal Dacić.
Nakon što je direktor Medrese izrazio dobrodošlicu musafirima, riječ je uzeo njegov zamjenik
Kačar i ukratko goste informisao
o radu Medrese. Ispred profesora
Gazi Husref-begove medrese obr-
Potpredsjednik Skupštine Crne Gore,
Rifat Rastoder, gost tribine u Medresi
O islamu u
superlativu
Podgorica, 21.aprila - Na redovnoj tribini u podgoričkoj
Medresi gostovao je potpredsjednik Skupštine Crne Gore,
Rifat Rastoder.
Gospodin Rastoder je govorio učenicima o islamu kao univerzalnoj vjeri i vjeri tolerancije, kao i ljubavi prema ljudima,
podsjetivši na velika svjetska
imena poput Tolstoja, koji su
govorili i pisali u superlativu o
islamu i islamskoj kulturi i civi-
jenje kod mekteblija. Dok su
polaznici rožajskog mekteba sa
svojim muallimom stajali u redu da zajednički naprave fotografiju za uspomenu ispred ulaza medrese, stigla je druga
grupa od pedesetak mekteblija
iz Plava, predvođena glavnim
imamom Sinan ef. Latićem i
imamom Muhamed ef. Cecunjaninom. Oni su prethodno, u
društvu domaćina, Sadije Kastratija, obišli barske džamije i
Stari grad. Organizacija plavske ekskurzije potpomognuta
je sredstvima Orhana Šahmanovića iz Plava, a polaznici su izrazili želju da ubrzo i oni budu
medresanti Podgoričke medrese.
Medresa iz dana u dan postaje nezaobilazna destinacija
svih mekteba iz Crne Gore pa
i određenih školskih kolektiva
koji žele vidjeti medresu i
upoznati se s njenim radom.
atio se mr. Dževad Pleh, koji je
predstavio članove delegacije koju su sačinjavali profesori i odgajetelji muške i ženske medrese iz
Sarajeva, a među njima je bila i
predstavnica Fakulteta islamskih
nauka u Sarajevu, Zehra Alispahić.
Profesor Pleh je izrazio veliku zahvalnost za ukazano gostoprimstvo, te naglasio da je srećan
što je on bio sebep da se ova posjeta ostvari. On je prije dva mjeseca službeno boravio u podgoričkoj Medresi i tad je dogovorena
ova posjeta. Musafiri su u društvu
svojih domaćina obišli cijeli kompleks Medrese i s oduševljenjem
komentarisali svaki njegov dio.
Učenici su iskoristili i sportsku
salu i odigrali nekoliko utakmica
fudbala i košarke.
Narednog dana musafiri su u
pratnji odgajetelja naše medrese
prošetali Podgoricom a zatim nastavili put prema sjeveru Crne Gore, Plavu i Gusinju.
lizaciji.
Potpredsjednik Rastoder je
učenicima predstavio parlament kao najveću zakonodavnu instituciju i upoznao ih sa njegovom organizacijom i radom. Nakon tribine učenici su uputili
gospodinu Rastoderu niz pitanja među kojima su bila: status
Petnjice, državni simboli i dr.
Na kraju tribine, reis Fejzić
se zahvalio gospodinu Rastoderu na odzivu i posjeti Medresi.
Šerijatska vjenčanja u
bjelopoljskim Kanjama
Krajem prošle i početkom ove godine, u Kanjama, u Bijelom
Polju, obavljena su tri šerijatska vjenčanja:
- 6.12. 2009. godine sklopljen je brak između Idriza Suljevića i
Samire Kuč;
-15.12.2009. godine sklopljen je brak između Šefika Suljevića i
Remzije Hajdarpašić;
- 6.01.2010. sklopljen je brak između Mugdina Suljevića i Dženite
Dervišević.
Vjenčanja je obavio Hasan ef. Bošnjak, imam džamije u Kanjama,
koji je svim bračnim mladencima uručuo hedije, pisana djela prof. dr.
Šefika Kurdića.
Nijaz Mušović
19
OKO NAS
mart - jun, 2010.
islamske novine
gazetë islame
ELIF
Počelo suđenje za zločin u Bukovici
U bjelopoljskom Višem sudu, 28.
juna, počelo je suđenje sedmorici optuženih za ratni zločin protiv čovječnosti u
pljevaljskoj Bukovici, izvršen 1992/3. godine, po optužnici koja je podignuta tek
prije dva mjeseca.
Optuženi su negirali krivicu, a jedan
od njih je rekao da je na području Bukovice bio samo jedan sat i učestovao u
pretresu jedne kuće.
Odbrana optuženih je zatražila ukidanje pritvora, o čemu će se sudsko vije-
će izjasniti narednih dana, a nastavak suđenja je zakazan za 21. septembar, kada
će početi izvođenje dokaza.
Optuženi su bivši pripadnici Vojske
Jugoslavije i Centra bezbijednosti Pljevlja, braća Radmilo i Radiša Đuković,
Slobodan Cvetković, Đorđije Gogić, Milorad Brković, Slaviša Svrkota i Radoman
Šubarić. Tužilaštvo je predložilo pritvaranje optuženih.
Slobodan Cvetković je, prilikom saslušanja u sudu, rekao da ima tri sestre
muslimanke i da mu one daju punu podršku da dokaže da je nevin.
Optuženi se terete da su, kršeći pravila međunarodnog prava, tokom 1992. i
1993. godine zlos-tavljali i nehumano
postupali prema civilnom stanovništvu
bošnjačke i muslimanske nacionalnosti
na području mjesne zajednice Bukovica,
u pljevaljskoj opštini.
U optužnici se navodi da su optuženi
civile zlostavljali, prouzrokujući im teške
patnje, ugrožavajući im zdravlje i tjelesni
in-tegritet, te primjenjujući prema njima
mjere zastrašivanja i tako stvarali psihozu za prinudno iseljavanje.
Boris Raonić, programski direktor
Inicijative mladih za ljudska prava, nevladine organizacije koja se kontinuirano
bavi slučajem zločina u Bukovici, rekao
je nakon podizanja optužnice "da će odgovarati oni koji su najnižeg hijerarhijskog nivoa, iako se veoma lako može utvrditi ko je izdavao naredbe, ko je inspirisao ove zločine".
Srebreničke žrtve traže
Mešihat osudio
fotomontažu optužnicu protiv Holanđana
u „Blicu”
Mešihat Islamske zajednice u
Srbiji osudio je fotomontažu muftije Muamera Zukorlića u pravoslavnoj svešteničkoj odori, objavljenu u listu “Blic”.
Mešihat je zatražio izvinjenje
uredništva “Blica” uz "simboličnu
nadoknadu od sto miliona eura".
"Od uredništva i vlasnika lista
Blic tražimo izvinjenje uz simboličnu nadoknadu od sto miliona
eura, u protivnom će se suočiti sa
krivičnom prijavom i parničnim
postupkom pred nadležnim sudom”, navodi se u saopštenju Me-šihata.
U saopštenju se dodaje da će
Mešihat u tom slučaju "pozvati sve
građane, a posebno muslimane na
bojkot distribucije i kupovine lista
Blic".
Mešihat navodi da je takvim
činom nanijeta uvreda muslimanima i Islamskoj zajednici i da se javnosti šalje poruka o pokrštavanju
muslimana, pri čemu nije pošteđen ni najviši vjerski autoritet.
"Vređajući najdublja vjerska
osjećanja muslimana i ne prezajući od skrnavljenja i samih vjerskih simbola, muslimanima se šalje poruka da njihove duhovne vrijednosti ne uživaju zaštitu zakona
i sistema države", ističe Mešihat IZ
u Srbiji.
Mešihat od tužilaštva traži
hitno pokretanja postupka krivične odgovornosti glavnog i odgovornog urednika lista “Blic”, a u
suprotnom, kako se navodi, to ponašanje će smatrati politikom zvanične vlasti.
Izvinjenje „Blica”
Glavni i odgovorni urednik lista "Blic", Veselin Simonović, izvinio se građanima muslimanske vjere i Islamskoj zajednici u Srbiji
zbog objavljivanja fotomontaže sa muftijom Zukorlićem.
Simonović je u izjavi Tanjugu rekao da se izvinjava svima onima
koji su shvatili kao uvredu objavljivanje te fotomontaže na stranicama humora u pomenutom izdanju "Blica".
Glavni i odgovorni urednik "Blica" je napomenuo da namjera tog
lista i uredništva nije bila vrijeđanje, a najmanje ne vrijeđanje građana drugih vjeroispovjesti.
Četvoro bosanskih muslimana, koji su
preživjeli genocid u Srebrenici u julu 1995. godine, dostavilo je zahtjev holandskim tužiocima
da optuže za genocid i ratne zločine tri pripadnika holandskog bataljona koji, kako su naveli,
nijesu zaštitili njihove porodice.
Holandski bataljon je bio zadužen za zaštitu
Srebrenice, koja je bila zaštićena enklava Ujedinjenih nacija do 11. jula 1995. godine, kada je
pala u ruke snaga bosanskih Srba. Ujedinjene
nacije su priznale da nijesu uspjele da zaštite srebreničke muslimane, ali nijedan od njihovih
zvaničnika nije pozvan na odgovornost.
Srebreničke žrtve traže podizanje optužnica protiv komandanta holandskog bataljona
u tzv. "bezbjednoj zoni" UN, Tomasa Karemansa, njegovog zamjenika, Roba Frankena, i oficira Berenda Ostervena, objavili su holandski mediji.
Kako je navedeno, zahtjev su podnijeli Hasan Nuhanović, koji je u masakru izgubio roditelje i mlađeg brata, i Mehida, Damir i Alma Mustafić, udovica i djeca Rize Mustafića, koji je takođe ubijen u Srebrenici.
Nuhanović je u vreme masakra imao 27 godina i radio je kao prevodilac holandskog bata-
ljona, a Mustafić kao električar. Njihove porodice su tražile zaštitu od holandskih vojnika, ali
im je ona uskraćena.
Njihov advokat Lizbet Zegveld izjavila je da je
tužiocima predala novi dokaz o umiješanosti
holandskih vojnika, koji do sada nijesu smatrani
osumnjičenima za taj zločin, javio je AP.
Ona je rekla da tužioci imaju rok od šest sedmica da odgovore. Jedan holandski sud je u septembru 2008. godine odbacio žalbu iste grupe
ljudi, koji su tražili da holandska država preuzme odgovornost za propuste svojih vojnika, a
jedan žalbeni sud je u martu ove godine pr-esudio da zaposleni u UN imaju imunitet od krivičnog gonjenja u Holandiji.
Rijaset IZ u BiH osudio
teroristički čin u Bugojnu
Rijaset Islamske zajednice u
Bosni i Hercegovini najoštrije
osuđuje teroristički čin podmetanja eksplozivne naprave ispred Policijske stanice u Bugojnu.
Ugrožavanje ljudskih života,
imovine i narušavanje sigurnosti je neprihvatljivo i počinioci
takvih djela moraju snositi punu zakonsku odgovornost, zaključak je sa sjednice koju je Rijaset Islamske zajednice u Bosni i
Hercegovini, pod predsjedavanjem reisu-l-uleme Mustafe Cerića, održao u Sarajevu.
Sa sjednice je poručeno da
su državni organi dužni obezbijediti sigurnost građana i nji-
hove imovine na cijelom području države Bosne i Hercegovine.
Rijaset je usvojio i Prijedlog
programa ramazanskih aktivnosti, utvrdio visinu nisaba za
zekat za 2010/2011. godinu u
iznosu od 2.970 eura.
Visina sadekatu-l-fitra za
ramazan 2010. godine utvrđena
je u iznosu od sedam, deset i 20
KM, odnosno u bošnjačkoj dijaspori najmanji iznos je 10 eura ili
odgovarajuća protivrijednost u
drugim valutama.
Na sjednici Rijaseta usvojeni su Prijedlog pravilnika o izboru vodiča za hadž i Prijedlog
pravilnika o izboru ljekara za
hadž.
(Fena)
ELIF
OD MAŠRIKA DO MAGRIBA
islamske novine
gazetë islame
mart - jun, 2010.
20
Njujorški vijećnici saglasni s džamijom u
srcu Manhattana
Gradsko vijeće New Yorka usvojilo je sporni projekt izgradnje
Islamskog kulturnog centra u
srcu Manhattana, nedaleko od mjesta napada 11. septembra 2001.
godine, prenio je Le Figaro.
Kompleks od stakla i čelika
imaće sportsku salu, pozorište i
džamiju. Projekt treba još da
dobije i zeleno svjetlo od komisije za zaštitu baštine, čija se
odluka očekuje u julu.
Za New York Times ovo konsultativno glasanje - 29 glasova
za, 10 suzdržanih i jedan protiv
- bilo je već ispitivanje pulsa
lokalne zajednice.
Nacrt, previše kontroverzan, suprotstavio je u stvari one
koji misle da će "Kuća Cordoba"
biti simbol mira i tolerancije i
one koji ocjenjuju da će ona biti
uvreda žrtava terorističkog napada od 11. septembra.
"Ovo treba biti mjesto sjećanja. Međutim, ovdje ćete moći
da vidite demonstracije ubuduće...", već žali predstavnik udruženja porodica žrtava od 11. septembra.
Imam Feisal Abdul Rauf, predstavnik organizacije koja je
inicirala projekt, izjavio je da bi
projekt mogao koštati oko 100
miliona dolara, omogućiti više
od 150 radnih mjesta s punim
radnim vremenom i 500 mjesta
s pola radnog vremena.
Između 1.000 i 2.000 muslimana će moći da dođe ovdje svakog petka na veliku sedmičnu
molitvu.
(FENA)
Britanskim muslimanima
prijeti opasnost
Prerušeni novinar lista
The Guardian je istraživajući
aktivnosti ekstremno-desničarskog pokreta Engleska odbrambena liga (EDL) došao da
saznanja da su pripadnici te
neofašističke organizacije planirali seriju uličnih nereda u
mjestima sa gusto naseljenom
muslimanskom populacijom.
Tajni video snimci novinara britanskog lista The Guardian, koji je išao zajedno sa
pristalicama organizacije na
njihova okupljanja održana ove
godine, pokazuju jednog od
istaknutih lidera kako najavljuje krvave obračune u mjestima
sa muslimanskim stanovništvom.
Tajni snimci prikazuju portparola Engleske odbrambene
lige koji kaže da zbog velike
naseljenosti Bredforda muslimanima to mjesto „mora biti
na udaru“. EDL tvrdi da je mi-
rna i nerasistička organizacija
čija je jedina zabinutost „militanti islam“. Međutim, britanski list je u posljednja četiri mjeseca prisustvovao svim njihovim okupljanjima gdje je zabilježio samo rasizam, nasilje i islamofobiju.
Britanski poslanici su osudili najavu izazivanja nereda
domaćih ekstremista riječima
da je to očigledan pokušaj pokretanja haosa i bezakonja.
„Ova grupa nema pozitivne ideje“ - kaže poslanik Geri
Sutklajf. „Njihova isključiva
namjera je izazivanje mržnje sa
ciljem podjele ljudi i zajednica.“
(e-novine)
Dr Ahmed et-Tajjib novi šejh Al-Azhara
Predsjednik Egipta, Hosni Mubarak, imenovao je dr Ahmeda et-Tajjiba za novog šejha Al-Azhara, nakon smrti šejha Tantavija. Ovim imenovanjem, šejh Ahmed je postao 43. šejh u historiji postojanja ove titule.
Dr. Ahmed je doktorirao akidu na Al-Azharu,
tečno govori dva strana jezika – engleski i francus-
ki, a jedan period je proveo u Francuskoj, radeći
kao univerzitetski profesor.
Ulema na Al-Azharu kaže za njega da nije nikada ulazio u sporedna i sporna pitanja, te da u
periodu dok je bio muftija (od 2003 do 2004 godine) nije izdao ni jednu fetvu koja je izazvala polemike i razilaženja.
Izrael posjeduje
atomsku bombu
Britanski dnevnik Guardian objavio je, 24. maja, dokumente sa kojih je vlada
Južnoafričke Republike skinula oznaku "povjerljivo" i u kojim se navodi da je Izrael bivšem aparthejdskom režimu
nudio da proda nuklearne bojeve glave.
List navodi da su dokumenti prvi zvaničan dokaz da Izrael zaista i posjeduje nuklearno naoružanje.
Izrael je dugo vremena pratio politiku "dvoznačja", to jest nije ni potvrđivao, ali niti
negirao da posjeduje atomsku
bombu.
Cilj takve politike jeste da
se smatra da Izrael posjeduje
atomsku bombu, čime bi bili
zastršeni susjedi, ali bez ikakve posljedice - poput međunarodnih inspekcija ili sankcija te
regionalne trke za naoružanjem.
Među dokumentima, koje
je objavio Guardian, nalaze se
"strogo povjerljivi" zapisnici o
sastancima visokih zvaničnika
dvije zemlje 1975. godine i u
njima se vidi da je tadašnji mi-
nistar odbrane Južnoafričke
republike, P. V. Bota, zatražio
bojeve glave dok ih je tadašnji
ministar odbrane jevrejske države a sadašnji predsjednik
Šimon Perez ponudio "u tri
veličine."
Na pismu datiranom na
1975. godine primijetan je Perezov potpis. Sporazum nikad
nije postignut.
Trenutna vlada Južnoafričke Republike skinula je sa
dokumenata oznaku povjerljivo na zahtjev američkog akademika Saše Polakov-Poranskog, koji objavljuje knjigu o bliskim odnosima između ove
dvije zemlje.
Portparol izraelskog predsjednika Ajelet Friš negirao je
tačnost Guardijanovog izvještaja.
"Nema istine u novinskom
izvještaju. Žao nam je što list
nije tražio komentar iz kancelarije predsjednika. Da su to
učinili, saznali bi da ta priča
nije tačna i da je neosnovana",
rekao je Friš, prenosi agencija
Reuters.
(SRNA)
21
OD MAŠRIKA DO MAGRIBA
mart - jun, 2010.
islamske novine
gazetë islame
ELIF
Facebook uklonio stranicu EU ne namjerava
koja je vrijeđala Poslanika da donese propis o
Nakon što su na sebe navukli bijes hiljada demonstranata, Facebook je, 23. maja, zatvorio stranicu (grupu) pod nazivom 'Everybody Draw Mohammed' (Nacrtajmo svi Muhameda).
Uklanjanje stranice je izazvalo određene žalbe zbog cenzure, ali Facebook je odgovorio
da je stranica pretrpljela "jedan
mali tehnički problem" i da su
vjerovali da je Facebook mjesto
"gdje ljudi mogu otvoreno disk-
utovati i izraziti svoje mišljenje,
respektirajući prava i osjećaje
drugih".
Prikazivanje Muhameda je
zabranjeno po islamu i ta stranica je, ohrabrujući druge da šalju svoje crteže, isprovocirala
muslimanske grupe širom svijeta.
Iako je ostvarila preko
80.000 članova, stranica je nestala sa Facebook-a i jedini
rezultat koji bi se dobio pri pretrazi su stranice koje su osnovane protiv te grupe.
Jedna od glavnih grupa osnovanih protiv te, s nazivom Against "Everybody Draw Mohammed Day", postavila je status
sa "čestitkom", no pozvala je
svoje članstvo od 120.000 da
nastavi sa sličnim akcijama protiv drugih stranica (grupa) koje
vrijeđaju Poslanika.
Pristup Facebook-u je bio
bez upozorenja blokiran u Pakistanu zbog te grupe. "Veoma
smo razočarani odlukom pakistanskog suda da blokira Facebook bez upozorenja, i vjerujemo da naši korisnici osjećaju
isto," naveli su iz Facebook-a.
"Analiziramo situaciju i pravne
mogućnosti, i poduzećemo odgovorajuće akcije, koje uključuju
da se pristup ovakvom sadržaju
blokira korisnicima u Pakistanu."
(Islamonline)
nošenju hidžaba
Evropska unija ne namjerava da propisom ograniči nošenje islamske odjeće za žene burke na javnom mjestu jer je
ta odluka na vladama svake od
članica EU, saopštila je Evropska komisija.
"Ne vidim da je neophodno donijeti evropski propis
o burki", izjavila je evropska
komesarka za unutrašnja
pitanja, Sesilija Malstrom, u
Briselu na zajedničkoj konferenciji za novinare sa
španskim ministrom unutrašnjih poslova, Alfredom
Perezom Rubalkabaom, pre-
nosi Beta.
Španska vlada namjerava
da uvede u budući zakon o vjerskim slobodama, mjeru kojom bi se ograničilo nošenje
burke na javnom mjestu, rekao je španski ministar.
U Belgiji bi uskoro trebalo
da bude usvojen zakon o zabrani nošenja burke na javnom
mjestu. Predlog zakona odobren krajem aprila u Predstavničkom domu, treba da bude usvojen i u Senatu.
Sličan zakon treba da se
nađe i pred francuskim poslanicima tokom jula.
Malezija: Reality
U Turskoj opada
interesovanje za ulazak u EU show u kojem se
bira imam džamije
Zadnjeg dana španskog predsjedavanja EUom otvoreno je još jedno poglavlje u pristupnim
pregovorima između Turske i EU-a. Iako je to znak laganog napretka za Tursku, ipak mnogi su
pesimistični.
Prilikom dolaska na vlast, turska Stranka pravde i razvoja (AKP) 2002. godine kao svoj glavni
prioritet navela je ulazak Turske u Evropsku uniju. U tu su svrhu provedene i brojne reforme. No
nakon reizbora 2007. AKP više ulazak u Uniju ne
smatra glavnim ciljem.
Otkako su počeli pristupni pregovori između
Turske i Unije, Turska je dosad otvorila 13 od
ukupno 35 poglavlja.
Koordinator za Sredozemno more iz Centra
za međunarodne odnose i razvoj u Barceloni,
Eduard Solar smatra kako je Turska napredovala,
no ipak još nema razloga za optimizam.
- Više se ne zna u kojem se smjeru uopšte
krećemo. Neki u Turskoj počinju misliti kako
im Unija više nije potrebna, te da Turska posjeduje dovoljno jaku ekonomsku i političku moć.
A osim toga, postoji i mnogo Evropljana koji
smatraju kako njima ne treba Turska - kaže
Solar.
On ne smatra da će uskoro doći do promjene,
sve dok vlade evropskih zemalja ne promijene
svoju politiku prema Turskoj.
Turska zabranila
letove za Izrael
Turski premijer, Redžep
Tajip Erdogan, saopštio je da je
Turska zatvorila svoj vazdušni
prostor za Izrael, javila je turska
državna novinska agencija
Anadolija.
Erdogan je kazao da je Turska uvela zabranu za letove nakon
izraelskog upada na brodove sa
humanitarnom pomoći za pojas
Gaze 31. maja, prenio je AP.
U napadu izraelskih komadosa na konvoj brodova ubijeno
je devet turskih humanitaraca.
Izrael tvrdi da su vojnici djelovali u samoodbrani.
Turska je zbog ovog napada
povukla ambasadora iz Izraela i
otkazala zajedničku vojnu vježbu sa ovom zemljom. Zvanična
Ankara je, takođe, kazala da će
smanjiti vojne i trgovinske veze
Deset mladića u reality show-u "Mladi imam" petkom uveče počelo
se takmičiti za glavnu nagradu, stipendiju za prestižni Univerzitet alMadinah u Saudijskoj Arabiji, posao imama u džamiji u Kuala
Lumpuru i plaćeni hadž u Meku.
Za razliku od raznih "idola", "traženja zvijezda" i "talenata", među
sucima nema pop-zvjezdica niti zajedljivih šefova žirija; samo je jedan
sudac, Hasan Mahmood, bivši veliki muftija glavne malezijske džamije,
a on je toliko senzibilan da se rasplakao kad je morao jednom takmičaru reći da ispada iz serije.
i da neće vratiti ambasadora
dok se Jerusalim ne izvini za taj
napad.
Pored toga, Turska traži da
Izrael vrati zaplijenjene brodove
sa humanitarnom pomoći, pristane na međunarodnu istragu i
ponudi odštetu žrtama.
"DOBRO JE DA POKAŽ
ž EMO PRAVU SLIKU ISLAMA"
Zadaci u "Mladom imamu" nijesu nimalo laki, pored poznavanja
islamskih propisa traže i veliku predanost vjeri. Takmičari ne samo da
moraju znati učiti Kur'an, nego su u jednoj epizodi morali pripremati
nepoznato truplo za pokop bez ičije pomoći, ili ići s policijom u napade
na motorističke bande, jer im je zadatak bio da uhapšenim motoristima govore o vjeri i o tome zašto je njihov način života pogrešan.
- Ovi su mladi imami moderni, a to nam treba. Muslimani su danas
vrlo napredni. Nakon 11. septembra dobro je da mi pokažemo pravu
sliku islama - izjavio je Hafizul Fadly na stranici "Mladog imama" na
Facebooku. |
(Dalje.com)
ELIF
SA MINBERE
islamske novine
gazetë islame
mart - jun, 2010.
22
dr Jusuf el-Karadavi
Refleksije između momaka
i djevojaka
Govorili smo i ponavljali i
još ćemo ponavljati i tvrditi da je
omladina realno narodno bogatstvo. Najveće narodno bogatstvo
se ne ogleda u crnom, crvenom
ili bijelom zlatu, već je ono omladina zato što predstavlja sutrašnjicu naroda i trasira njenu budućnost.
Ako želiš znati budućnost
ummeta, onda pogledaj u njegovu omladinu.
Vidi gdje su, kako su, kakav
im je karakter, ponašanje, šta su
im preokupacije i ambicije i šta
im je cilj u životu?
Kroz ovu prizmu možeš vidjeti i saznati stanje naroda i vidjeti da li oni napreduju ili ne.
Deprimirana pojava
među omladinom
Knjiga se čita od naslova, a
omladina je naslov narodu. Zbog toga me je pogodilo ono što
sam vidio među našom omladinom, u našoj zemlji, zemlji Arapa i muslimana, a posebno u
području Zaljeva.
Nalazimo potresne primjere
zbog kojih srca pucaju i zbog
kojih još uvijek primam pisma u
kojima se neki žale zbog zadirkivanja djevojaka u pubertetu, adolescenciji, i zbog zadirkivanja
žena u svojim kućama putem
telefona od strane momaka. To
je aparat kojim nas je Allah počastio, ali na žalost mi muslimani
i Arapi ga nismo izumjeli, već
drugi.
Taj poklon od Allaha, dž.š.,
zbližava daleko, olakšava teško i
štedi trud i vrijeme. Ali naši ljudi umjesto da budu zahvalni zbog toga, oni su ga na taj način
porekli. Nisu se Allahu zahvalili
za njega.
A zahvala se iskazuje i u onom što Allah voli i hoće. Poricanje blagodati se iskazuje kroz
njenu upotrebu u onom što
Allah prezire i ne želi. Mi smo
porekli Allahovu blagodat, jer
su je momci i mladići upotrijebili u onom što ne treba.
Upotrijebili su je u vrijeđanju domaćica i djevojaka u toj mj-
eri da su se i žene i ljudi zbog te
pojave potužili. To ne priliči običnom insanu, a kamoli muslimanu. Djevojka u kući, u Allahovom okrilju, nailazi na onog koji
je nekada bezobraznim, nekada
umiljatim riječima primamljuje
i pokušava ukrasti naivno srce.
Za ovo smo čuli i zbog toga postoji puno žalbi. A da bi bruka
bila veća i bolnija naša odgovorna braća za Tv. Program "Policija je s tobom", koja je emitirana
prije nekoliko nedjelja su priuštili gledateljima drugu vrstu zadirkivanja na ulicama, čaršiji i
javnim mjestima. U tom programu dokoni i neozbiljni mladići
prate žene i djevojke prostim,
grdnim i uvrjedljivim riječima,
što dokazuje na gubitak stida.
Poslanik, a.s., je rekao: "Prve
riječi koji su ljudi prihvatili od
poslanika su bile: Ako se ne
stidiš, radi šta hoćeš."
To znači da onaj koji izgubi
sram i ne bude se stidio od Allaha, sebe, drugih ljudi, onda neka čini što mu je drago, jer u
njemu nema onog što bi ga od
toga spriječilo.
"Ako se ne bojiš kazne, niti
se stidiš, onda čini šta hoćeš. A
tako mi Boga, nema u vjeri i dunjaluku dobra ako srama nestane." "Stid je dio vjere." "Stid je
od vjere." "Stid samo dobro donosi."
Tako Poslanik, a.s., veli ali
oni koji su izgubili sram čine šta
hoće i rade šta žele. Oni nemaju
u sebi morala, niti duše. Nemaju morala da ih odvrati, niti
razuma da im zabrani, ili straha
da ih spriječi.
Aludiranje na
slabost vjerovanja
Na šta ova pojava aludira?
Prvo na šta ona aludira jeste
slabost imana i slabost religioznosti. To ukazuje također na
dušu koja nema bogobojaznosti.
Kada bi se ti ljudi i omladina
bojala Allaha i kada bi čekali
Njegov račun i bojali se Ahireta,
ne bi to radili, niti bi se čak usudili da učine ono što čine. Ali
njihova srca su bez vjerovanja i
bogobojaznosti.
Aludiranje na
slabost etike
Druga stvar na koju ova pojava ukazuje je slabost morala,
ljudskosti i muškosti. Časni čovjek plemenitog morala ovo ne
čini, niti je time zadovoljan, jer
se plaši da to uradi kćerima drugih ljudi kako se sjutra to isto ne
bi desilo sa svojim kćerima.
Zar se ti mladiću ne bojiš
ove loše i prezrene radnje, da
neko ne učini tvojoj rodbini isto
kao što ti činiš tuđoj?
Zar se ne plašiš da te pristigne sudbina, pa da neko zadirkuje tvoju sestru, majku ili nekog od tvoje svojte?
Zar ne prezireš ljudima ono
što sebi prezireš?
Perzijski pjesnik i junak u
džahilijetu po imenu Antare Ibn
Džeddad se odlikovao lijepim
vrlinama i moralom kojeg je
čuvao dalje od onog što mu ne
priliči. Imao je običaj reći:
"Obilazim komšijinu ženu
kod njenog muža
Kad on ode u borbu, onda ju
ne obilazim,
Spuštam pogled kada vidim
moju komšinicu
Sve dok se ne sakrije u svoje
utočište."
Spušta pogled kako ju ne bi
vidio jer čuva ženu ili kći svojeg
komšije. To je moral.
Na moralu ummet počiva,
pa ako nestane morala, nestat
će i njega.
Aludiranje na
imunost duše od
velikih uzora
Ova sramna pojava ukazuje
na prazninu duše od velikih primjera. Kada bi oni imali ambicije i velike ideale i ciljeve koji bi
kroz život izvršavali i osvajali ne
bi im padale na pamet takve gluposti. Ali ovi ljudi nisu vezani za
ostvarivanje velikih rezultata.
Ne bi radili to što rade kada bi
razmišljali o ovom što su razmišljali mladići ashabi i mladići
dobre generacije kao što je Usame Ibn Zejd koji je predvodio
vojsku u koji su bili stariji
ashabi, a on je imao samo 18 godina. Ili kao što je bio Muhammed Ibn El-Kasim As-Sekafi
koji je bio na čelu vojske koja je
oslobađala Indiju. Tada je imao
samo 17 godina.
O njemu je pjesnik ispjevao:
"Doista tolerancija, karakter
i velikodušnost,
pripadaju Muhammedu ibn
Kasimu Ibn Muhammedu.
Predvodio je vojsku sa samo
17 godina.
Kako je ta slava blizu rođendana."
Predvodio je vojsku u osvajanje gradova koje nije prije toga
poznavao, ali ih je sa svojom
vojskom osvojio bezobzirno sa
samo 17 godina.
Kada bi oni mislili ono što
misle djeca kamenja i generacija revolucije u džamijama koji
pokupljenim kamenjima pružaju otpor jevrejskim mecima i koji svojim prsima dočekuju metke čifuta i kostima lome njihove
puške, te kada bi u sebi nosili
takve brige, ne bi radili to što rade.
Ako bi naši mladići posjedovali ono na što su se zainatili
mladići i djevojke Jevreja, odnosno njihova vojska koja je formirana od mladića, djevojaka, sinova i kćeri koji su došli sa svih
strana istoka i zapada, sjevera i
juga i prevalili velike daljine da
bi ovdje živjeli, mučili nas i oformili jevrejsku državu na našoj
zemlji i otadžbini, ne bi radili to
što rade.
Oni se ne zadovoljavaju malim Izraelom već planiraju formiranje velikog Izraela koji bi se
prostirao od Nila do Eufrata jer
im je to Bog, kako tvrde, dao.
Dakle kada bi imali takve ambicije ne bi radili to što rade, ali
oni nemaju nikakvih ambicija.
Kada bi se oni barem zanimali nečim korisnim, sportom
koji bi ojačao njihovu građu, korisnom knjigom koju bi čitali,
korisnim hobijem, radom u
naučnom društvu ili dobrotvornoj organizaciji ili humanitarnoj
u koji bi upražnjavali svoju snagu.
Kada bi se pozabavili sa ovim ne bi napravili to što su napravili, niti bi dokono i neozbiljno hodali putovima: "A života
mi tvoga, oni su u pijanstvu svome lutali." (Hidžr: 72)
Takvi postupci su nam dali
indikacije da kod tih momaka
postoji veliki vakuum ne samo u
vremenu već i u duši što je dramatičnije.
Postoji slobodno vrijeme, a
to je blagodat onome koji ga koristi. Vjerovjesnik, s.a.v.s. nam
to nam saopćava "Naspram dvije
blagodati su ljudi nemarni:
Naspram zdravlja i slobodnog
vremena."
Oni ne znaju za njihovu vrijednost, niti za nju zahvaljuju.
Njihove duše su imune od uzvišenih vrijednosti. Svoje duše
ničim ne zabavljaju, a onaj koji
svoju dušu ne zabavlja istinom, zabavljat će je neistinom.
Ko ostavi svoju dušu praznom u njoj će se ugnijezditi nemar. Duša se ne može ostaviti
neispunjenom. Ako se ne
ispuni dobrom, ispunit će se
zlom, ako se ne ispuni uputom
ispunit će se zabludom, ako se
ne ispuni istinom ispunit će se
neistinom.
Ovo destruktivno ponašanje
ukazuje na slabost vjerovanja,
morala i praznine duše.
(Nastavlja se)
Iz knjige
„Džumanski biseri“
Preveo:
Džemo Redžematović
23
MOZAIK
mart - jun, 2010.
islamske novine
gazetë islame
ELIF
Godišnjica humanitarnog
društva „Rahmet” iz Plava
Na sjednici Odbora islamske zajednice Plav, 26.03.
2009., a na prijedlog džemata
Stare džamije, Odbor je osnovao Humanitarno društvo “Rahmet” - Plav u cilju pomoći socijalno ugroženim porodicama
na području ovog Odbora. Društvo je počelo s radom u
aprilu 2009. godine.
Sredstva za pomoć Udruženje ostvaruje putem mjesečne
članarine koja iznosi minimalnih 2 eur. Pomoć se nikada ne
uručuje u novcu već u vidu paketa osnovnih životnih namirnica. Raspodjeli pomoći prisustvuje predsjednik Udruženja
i jedan ili više članova i aktivista Udruženja. O svakoj podjeli
pomoći vodi se precizna evidencija.
Udruženje broji 139 članova od kojih je do sada prikuplj-
eno 3005 eur. Pomoć je uručena za 40 porodica.
Cilj udruženja za naredni
period jeste formirati fond za
vanredne situacije i sa dosadašnjih 3, broj porodica koje su
obuhvaćene u mjesečnim podjelama pomoći, popeti na 5.
Članom društva može se
postati uplatom polugodišnje
članarine u visini od 12 eur, ili
godišnje članarine u visini od
24 eur na tekući račun Odbora
islamske zajednice Plav, kod
Atlasmont banke 505-8211105-35, sa obaveznom naznakom: za Humanitarno društvo
“Rahmet”.
Dobrovoljci koji žive u inostranstvu mogu se javiti na naš
e-mail ili kontakt telefon i
dobiti potrebne instrukcije.
Kontakt telefoni: +382/68835-300; +382/68-018-019;
+382-51-251-247
e-mail:
[email protected]
Muhamed Cecunjanin
„Mali ilmihal” na
bosanskom jeziku
Podgorica/Rožaje - U izdanju Mešihata Islamske zajednice u Crnoj Gori, iz štampe je izašao
udžbenik za osnovnu islamsku pouku koji će
obradovati mališane koji pohađaju mekteb, jer
pored toga što je u punom koloru na 60 strana,
biće i besplatno distribuiran.
Prema nastavnom planu i programu Islamske zajednice u Crnoj Gori, ovaj udžbenik je namijenjen za učenike 1. stupnja islamske pouke i
prilagođen je uzrastu od 7 do 10 godina. Udžbe-
nik "Mali ilmihal na bosanskom jeziku - 1" priredio je imam i predsjednik Odbora Islamske zajednice Rožaja, prof. Ramiz ef. Luboder.
Recenziju je uradio reis Islamske zajednice
u Crnoj Gori, Rifat ef. Fejzić, šerijatsku recenziju prof. Enis ef. Burdžović, lekturu i korektoru
prof. Suljo Mustafić, dok su korišćene ilustracije Edina Alića. Ovaj udžbenik je štampan u
1.000 primjeraka, uz sufinansiranje Fonda za
manjine.
Malezija: Automatska abdesthana
Malezijska kompanija ''AACE
Technologies'' izumila je automatski aparat za uzimanje abdesta
(obredno čišćenje) čija je osnovna
funkcija štednja vode. Uz kontrolu senzora automatski aparat
za uzimanje abdesta po jednoj
osobi troši samo 1,3 litra vode.
Maloprodajna cijena jednog ovog
aparata za sada iznosi oko tri hiljade dolara.
Kompanija ''AACE Technologies'' već je sklopila poslovni
aranžman sa Ujedinjenim Arapskim Emiratima koji su naručili automatske abdesthane
za aerodrome. Ovaj aparat je
veoma pogodan i koristan za
Održan prijemni ispit
za upis u Medresu
Podgorica - U prostorijama Medrese u Podgorici, 13. juna ove
godine, održan je prijemni ispit za upis u prvi razred Medrese.
Prijemni ispit su polagali kandidati za polaznike odjeljenja na
bosanskom i albanskom jeziku.
Ispit se sastojao iz pismenog testa opšteg znanja, pismenog
rada na temu „Zašto sam odlučio da upišem Medresu“, i verbalnog intervjua pred komisijom.
Spisak učenika koji su položili prijemni ispit i primljeni u podgoričku Medresu za školsku 2010/2011. godinu.
ODJELJENJE NA BOSANSKOM JEZIKU:
Ime i prezime, grad, bodovi
1. Amar Škrijelj - Rožaje - 100
2. Armin Korać - Petnjica - 98
3. Dženan Šemović - Bijelo Polje - 96
4. Emir Osmanović - Rožaje - 96
5. Edin Bibić - Rožaje - 92
6. Haris Murić - Rožaje - 85
7. Kenan Kojić - Plav - 84
8. Muamer Ramčilović - Petnjica - 81
9. Amer Dautović - Rožaje - 79
10. Jasmin Đozović - Rožaje - 78
11. Muamer Kozica - Podgorica - 76
12. Adnan Ećo - Bijelo Polje - 75
13. Elsan Kurtagić - Rožaje - 74
14. Aldin Kurtagić - Rožaje - 72
15. Edin Rašljanin - Novi Pazar - 72
16. Haris Čolović - Rožaje - 70
17. Orhan Tuz - Rožaje - 69
18. Semir Kurpejović - Rožaje - 69
19. Saud Kurpejović - Rožaje - 69
20. Sened Burdžović - Bijelo Polje - 69
21. Armin Škrijelj - Rožaje - 65
22. Suad Fejzić - Rožaje - 50
23. Elmin Škrijelj - Rožaje - 48
24. Vahid Hrapović - Pljevlja - 45
25. Hamza Kurtagić - Rožaje - 40
26. Duljko Skenderović - Švajcarska
ODJELJENJE NA ALBANSKOM JEZIKU:
Ime i prezime, grad, bodovi
one zemlje koje oskudijevaju sa
vodom.
Poznato je da se tokom had-
ža u Mekki za samo jedan dan za
uzimanje abdesta potroši oko 50
miliona litara vode.
1. Isuf Dacić - Rožaje - 80
2. Nedim Demiraj - Vladimir - 73
3. Osman Ljubanović - Ulcinj - 69
4. Besim Kolar - Ulcinj - 66
5. Esmin Tagani - Bar - 65
6. Sakib Beqaj - Dinoša - 65
7. Iljaz Bakali - Ulcinj - 62
8. Ali Čobaj - Bar - 61
9. Amir Đoković - Dinoša - 54
10. Veib Mehanović - Vladimir - 52
11. Suad Mehmediviq - Ulcinj - 51
12. Almir Kajošević - Dinoša - 47
13. Kastriot Berisha - Kosovo - 47
14. Allmir Bejtoviq - Bar - 44
ELIF
ZADNJA STRANA
islamske novine
gazetë islame
mart - jun, 2010.
24
KULTURNA BAŠTINA
Sahat kule II
Sahat-kula u Baru
Sahat-kula u Baru sagrađena
je, prema jednim izvorima, iz sredstava koja je u tu svrhu uvakufio
Hadži Jahja, sin Ibrahima Osmanova 116/1753. godine, kako se
to može pročitati iz sačuvane vakufname u prijevodu.1 Prema drugim izvorima, pomenuta sahatkula potiče još iz vremena mletačke uprave Barom (1421-1571).
Kada su Osmanlije osvojile Bar
(1571. godine), sahat-kula je djelimično razrušena, kao i sat na
njoj. Ona je bila u takvom stanju
do 1753. godine, kada je pomenuti Jahja-aga, zavještanjem istu
popravio i na njoj sat ugradio.2
Kula je ponovo srušena u bombardovanju Bara od strane crnogorske vojske 1878. a neuko obnovljena 1922. godine.3 U zemljotresu 1979. godine ozbiljno je oštećena, da bi bila obnovljena poslije
zemljotresa. Radovi na konstruktivnoj sanaciji i rekonstrukciji
autentičnog izgleda završeni su,
1985. godine. Satni mehanizam
ugrađen je 1987. godine. Isti je u
funkciji koji otkucava časove na a
la frango. Postavljen je na tri strane: južnoj, zapadnoj i sjevernoj.
U sahat-kulu se ulazi sa istočne
strane, na manji kameni lučni otvor, na kome su postavljena drvena vrata, dimenzija 1,50 x 6o cm.
Debljina zidova na kuli je 80 cm.
Izgrađena je u barskom Starom gradu, kod Donje kapije, koja je prepravljana u periodu od
XIV do XVII vijeka.4 Kula je u
donjem dijelu sagrađena od grubo klesanih kamenih kvadera.
Dimenzije su joj kvadratne osnove, 4,50 x 4, 50 m. Gornji dio
zidan je od ljepše klesanog kamena, završen je lučno zasvedenim
otvorima zvonika i šestostranim
krovom. Kompletan prostor Starog grada Bara je pod zaštitom
države, kao i sahat-kula.
Tekst vakufname
u prijevodu:
Kadija Mehmed efendija,
Neograničena zahvala i bezgranična blagorodnost neka
bude vlasniku svega svijeta-uzvišenome Bogu svesilnome, koji čovječje pismo na najljepši i
najpraktičniji način udesi i dobročiniteljima rajsko naselje darova. Beskrajne molitve i neop-
isani selami neka budu na
najuzvišenijega božijega stvora,
gospodina nad svijema, sjajnoga i uzvišenoga kao sunce na
nebesima, siročeta kao dragoga
kamena, - iz Korijišijeva plemena-biva na Muhammeda, Božijega poslanika, koji je cijelo čovječanstvo na pravovjerstvo pozvao i one koji ssu s pravoga puta zalutali na pravi put izveo.
Takođe na njegove uzvišene
ashabe neka bude božija milost
jer su oni kao najsjajnije zvijezde za one koji su sljedbenici
dina - islama.
Sada pak nek se zna, što je
uzrok, te se ova karta napisala i
potvrdila.
Kao što je pametnijema i
razumnijema poznato i javno
ovaj svijet, koji je nestalan i koji
neće vazda trajati, nije veselo
prebivalište za nas, nego naprotiv ništavno i jadno. Zato svakom svjesnom i pametnom čovjeku u dužnost spada, da se za
takvim ne vazda trajnim i ništavnim svijetom ne zanosi nego
da se tijelom i dušom oda dobročinstvu, kao što Svesilni u
Kur'anu zapovijeda. Imanje i
djeca na ovom su svijetu nakit
čovječiji, ali ne trajnia dobročinstva i lijepa riječ nakit su vaz-
da trajni, - zato kod Boga dobročinstvo je srećnije od imanja i
djece. Na ovaj način i svoje
zdravlje i svoj život na dobročinstva potrošiti za čovjeka je
najviša sreća. Blago onome čovjeku, u čije ruke ulaze blago od
halala, pa ga na korisnu svrhu
zavješta. Tako i izdavalac ovog
zaveštanja, u smislu šerijata,
dobročinitelj jesta to je od grada Bara, stanovnik gornje varoš, imenom hadži Jahja, sin
Ibrahima Osmanova, koji - za
Božiju milost i da dobije Njegov
veliki blagoslov a držeći se svete pouke uzvišenog pejgambera
- Muhameda, koji je ostavio
ovakvu zapovijed Ademov sin
kad umre, sva njegova dobročinstva prestaju istoga časa, osim
dobročinstva od tri načina, biva milostinja u zadužbini dugotrajnoj, korisna nauka i dobra
djeca, poslije smrti roditelja za
njih misle i Bogu se mole, - dođe u ovu uzvišenu mehćemu
(sudnicu) Muhamedova šerijata
da napiše i potpiše prokaradurstvo ove vakufske zadužbine na
vlasnika ove karte, imenom na
Osmana, svojega sina, u čijoj
nazočnosti svojevoljno, u potpunom pravcu i zdravom razumu izjavi i iskaza svoj zavještaj
1 - Dr. Šerbo Rastoder, Vakufnama Jahje Age Ibrahimova o sahat-kuli u Starom Baru iz 1753, Almanah, 11-12, 2000.
2 - Istorijski leksikon Crne Gore, 2006. str. 1095.
3 - Turistički vodič, Centar za kulturu, Bar
ovako kao što slijedi:
Od moga najboljega imanja
zavještah
1. U gornjoj varoši kod džamije koju je Omer-baša ozidao,
dvije kuće, koje graniče od
dvije strane putevima, od treće
kućom Derviša Asanova a od
četvrte kućom Ibrahima Sinanova Kalfe. Jedna je na dva boja,
a druga na jedan. Njih priložih
sa svjema pravima, koja kućama pripadaju.
2. Moje masline, su dvije
kuće i svjema pravima, koja tome imanju pripadaju. Ovo imanje graniči s jedne strane maslinama Ali-baše Šorovića, su
dvije strane putovima a s četvrte maslinama Foletića. Imanje
se nalazi u mjestu zvanom Krst.
3. Dvadeset i četiri korijena
maslina i pedeset i pet korijena
mladika (mladih maslina) u
mjestu zvanom Skalica. Ovo graniči s jedne strane vakufskim
maslinama, s druge strane maslinama Zejnela Škanjevića, s
treće maslinama Đulamera Ibrahim Selmanova a s četvrte maslinama Ali-bašinim.
4. Sve masline u takozvanom mjestu Gvozdeni brijeg, koje
graniče s jedne strane maslinama Ahmet-aginim, s druge maslinama Murteze kalfe, s treće
putoma, s četvrte maslinama
Ibrahim Čelebije. Uz sve ovdje
ima deset korijena velikih maslina i šezdeset mladika.
5. U mjestu zvanom Babin
potok sedamdeset korijena velikih maslina i šezdeset pet mladika, koje graniče s jedne strane maslinama Đulamera hadži
Mehmedova sa dvije strane putevima a s četvrte strane maslinama Husejin baše Češljara.
Da bi dobio veliku Božiju
milost, zavještah sve gore navedeno imanje i u vakuf pod evo
ovim uslovima zavedoh.
Dok budem živ, zadržajem
pravo u mojim kućama stanovati i mojijem maslinama raspolagati s obavezom svakojega dvadesetoga dana mjeseca rebuilev-vela skupiti naučenjake i
poštenjake i sa prijatnim mirisima jedan mevlud učiniti. Suviše određujem, da se onome, koji će držati u redu sahat na sahat-kuli, koju sam ja u gradu na
bedemu gradskome ogradio,
daje godišnje po deset groša.
Pošto po Božjoj zapovijedi
umrem i iz ovoga svijeta u vazda trajni dvor prijeđem, neka
u istim mojim kućama stanuje
moj sin Osman, a tako i od maslina neka vlasnik bude a sve
pod gornjijim uslovima, t.j. svake godine mevlud da čini i onome, koji bude pazio sahat, da
daje godišnje po 10 groša.
Iza moga sina Osmana pod
istim uslovima neka budu prokaraduri.
Muška djeca s koljena na
koljeno, a da se u to ženska djeca ne miješaju. Ako muška loza
prekine, neka u takvom slučaju
vlastitost i prokara-društvo prijeđe na žensku lozu i to na isti
način.
Ako se, Bože sačuvaj, i one
ugase, to ostavljam sve na uviđavnost mjesnoga kadije.
Na gornji način i moje masline zavještah i pod vakuf zavedoh i pomenutom mome sinu
Osmanu predadoh, i on ih na
isti način primi na hiljadu i sto i
šezdeset sedme po Egiru, a po
Hristu 1753.
Svjedoci: Husein Mehmed
Tobdžija, Muhtar hodža, Arslan
Kalfa, Husein-aga Bulmač, Ibrahim Mehmed, Osman Husein Puškar, Abaz Kalastra,
Murteza Foleta, Abdul Ali Bećir, Đulemar Šaban, Husein Omer Šaban, Sulejman-aga Ali-agin,
Ibrahim aga Dizdar, Šejh Alija, Sejid Mustafa efendi, Arslan efendi.
Na vakufnami je poslije navedenih potpisa dopisano i sljedeće:
Za ovi vakuf za nadziratelja
postavljam Omera Husejina Šabana po njegovoj smrti da se imenuje drugi po uviđavnosti musliman.
Najstrože se zabranjuje da se
ikakva izmjena čini.
Ko god vakufu hadži Jahja
kakvu zloupotrebu učinio, tj. ili
što prodao, ili preinačio, ili darovao, ili promijenio ili granice
premjestio, takvome Bog ne pomagao, no pred Bogom na strašnome sudu su obije oko grla ga uhvatio. Dao Bog takvi na oba svijeta selameta ne imao.
Ko god od moje djece, bilo
muške bilo ženske od ovoga što
promijenio, takvoga Bog prokleo
i anđeli Božiji i cio narod.5
(nastavlja se)
Bajro Agović
4 - Postojeći natpis na Donoj kapiji, pored sahat-kule.
5 - Dr. Šerbo Rastoder, Vakufnama Jahje Age Ibrahimova, o sahat-kuli u Starom Baru iz 1753. Almanah,11-12. 2000.godine.

5 - FLOWEY

ELIF

Preuzmite časopis u PDF formatu

preuzmite casopis u pdf formatu

ELIF - Prvi Islamski Web Portal u Crnoj Gori

ELIF

BM-900 - ПАКОМ Компани > Насловна страна

7. Instalacija unutarnje jedinice

V-100 V-200 V-300

OM, LC 153-HD, 96131003400, 2013-11, Lawn Mower

Untitled - Montenegro Travel

Preuzmite časopis u PDF formatu

Ukusi jezera Shijet e Liqenit Tastes of the Lake

ACP-18CH50GEI

SJEĆANJE NA PROFESORA NIJAZA ŠUKRIĆA Nijaz Šukrić, četvrto

peć na pelete za etažno grijanje “commo” печка на пелети за

zadnjih 21 sura – TRANSKRIPCIJA I PREVOD

povezavi - Islamska skupnost v Republiki Sloveniji

Preporodov intervju sa dr. Zehrom Alispahić