Bilten br.2 - Akreditaciono tijelo Crne Gore

Ranko Nikolić
Uvodna riječ direktora
Uz dobrodošlicu, poštovani prijatelji, dopustite mi nekoliko uvodnih riječi o namjeni i rasporedu
ovih stranica, kojima vas Akreditaciono tijelo Crne Gore želi informisati o misiji i viziji svoga
djelovanja.
Budući da ovu godišnjicu smatramo svojim malim jubilejom - četiri godine su period kada se
jedan ciklus akreditacije završava i zaokružuje, i da sa ponosom možemo govoriti o utemeljenom
savremenom sistemu akreditacije usklađenom sa međunarodnim standardima i praksom, sa
vama želimo podijeliti naše zadovoljstvo i time potvrditi da sistem akreditacije nije samo predmet
rada i interesovanja nas u Akreditacionom tijelu Crne Gore, već je to sistem čijim sprovođenjem
zajedno gradimo sigurniji i kvalitetniji život.
Na početku želim da dam kratku retrospektivu funkcionisanja, aktivnosti i rada Akreditacionog
tijela Crne Gore, kako bi odgovor na pitanje koje su to prednosti koje akreditacijom dobijaju kako
organizacije tako i korisnici usluga i prije svega sama država , bio jasniji i kompletniji.
Naime,poznato vam je da je Crna Gora nakon sticanja nezavisnosti bila jedina evropska zemlja
bez nacionalnog organa za akrediatciju. Odlukom Vlade Crne Gore aprila 2007. osnovano je
Akreditaciono tijelo Crne Gore, čija je osnovna djelatnost utvrđivanje kompetentnosti organizacija
za obavljanje poslova ocjenjivanja usaglašenosti, odnosno ispitivanja,kalibracije, kontrolisanja,
sertifikacije proizvoda , procesa i usluga, sertifikovanje sistema menadžmenta i sertifikacije lica
koja obavljaju poslove ocjenjivanja usaglašenosti.
Jedna mala ekipa ljudi puna entuzijazma krenula je u težak, pionirski zadatak uspostavljanja
sistema akreditacije u Crnoj Gori. Sve je, naravno, započelo izradom odgovarajuće dokumentacije
sistema kvaliteta u skladu sa međunarodnim upustvima i evropskom praksom, podizanjem nivoa
kompetentnosti i jačanjem administrativnih kapaciteta, obučavanjem zaposlenih, jačanjem
saradnje sa akreditacionim tijelima u regionu.
Svaka naredna godina je bila sve značajnija za rad ATCG i donijela je mnogobrojne promjene ka
bržem razvoju sistema akreditacije u Crnoj Gori, odnosno institucionalnom jačanju Akreditacionog
tijela Crne Gore i podizanju nivoa svijesti o potrebi za akreditacijom, kao do sada najpouzdanijem
poznatom načinu dokazivanja kompetentnosti.
Vrijednosti na kojima smo temeljili naš uspjeh su timski rad, kvalitet, ažurnost, povjerenje,
nepristrasnost, objektivnost i kompetentnost, kao i saradnja sa državnim i drugim organima u
cilju ostvarivanja nadležnosti i realizacija obaveza Crne Gore. Intenzivno se radilo i na promociji
2
značaja i uloge sistema akreditacije u Crnoj Gori, učestvovanjem na stručnim skupovima,
seminarima i okruglim stolovima i stručnim časopisima.
Donošenjem prvog nacionalnog Zakona o akreditaciji stvoreni su uslovi za implementaciju
najvažnijih Odredbi Uredbe Evropskog parlamenta i Savjeta 765/2008 , kojom se utvrđuju zahtjevi
vezani za akreditaciju i nadzor na tržištu.
Zadovoljstvo mi je da vas obavjestim da su Akreditaciono tijelo Crne Gore , a time i Crna Gora,
kao krunu svih dosadašnjih međunarodnih aktivnosti u oblasti akreditacije,imali izuzetnu čast
da u novembru 2010. godine organizuju Generalnu Skupštinu EA(European co-operation for
Accreditation) i Izvršni komitet. Ovo je ujedno i poslednja Skupština Evropske kooperacije za
akreditaciju koju je organizovala država koja nije član EU, čime je još jednom potvrđen značaj
i ukazano povjerenje državi organizatoru Skupštine. Ako se uzme u obzir da je Crna Gora u
proteklom periodu učinila značajne korake u evropskim i evroatlantskim integracijama i da je
snažan progres na tom putu rezultirao dobijanjem pozitivnog mišljenja od Evropske komisije
za sticanje statusa kandidata za punopravno članstvo, organizaciju jednog ovakvo eminentnog
skupa sigurno možemo shvatiti kao naš doprinos i potvrdu da su procesi integracija efikasan
mehanizam koji podstiče reforme i doprinosi da se kroz dinamičan, demokratski i ekonomski
razvoj unapređuje kvalitet života svih građana.
Sve ove aktivnosti,kao i kontinuirano podizanje nivoa kompetencije i jačanje administrativnih
kapaciteta imaju kao rezultat 17 tijela za ocjenu usaglašenosti upisanih u registar akreditovanih
organizacija Akreditacionog tijela Crne Gore, a da se akreditacija sve više prepoznaje u Crnoj
Gori kao mjera uspostavljanja povjerenja na tržištu, pokazuje sve veći broj novih aplikacija kao
i njihova najava.
Širok spektar prijavljenih oblasti ohrabruje nas u uvjerenju da smo na dobrom putu, i da
akreditacija sigurnim koracima postaje način za obezbjeđenje autoritativnog iskaza tehničke
kompetentnosti tijela čiji je zadatak da osiguraju usaglašenost sa važećim zahtjevima.
Sa čvrstim uvjerenjem, istim entuzijazmom do zadovoljstva svih korisnika!
Iskreno vaš,
Ranko Nikolić
3
Prof dr Zdravko Krivokapić, predsjednik
UO ATCG
ZNAČAJ AKREDITACIJE
Akreditacija je garant povjerenja u rezultate tijela za ocjenu usaglašenosti (laboratorija za
ispitivanje, laboratorija za kalibrisanje, kontrolnih organizacija, medicinskih laboratorija i
sertifikacionih tijela) i predstavlja, do sada, najpouzdaniji način potvrđivanja i praćenja tehnicke
kompetentnosti tijela za ocjenjivanje usaglašenosti od strane nezavisne i nepristrasne institucije,
koju predstavlja nacionalno akreditaciono tijelo (Akreditaciono tijelo Crne Gore).
Akreditacija je dokaz tehničke kompentencije tijela za ocjenu usaglašenosti i potvrda da ta tijela
u svom radu obezbedjuju poštovanje najviših standarda i nude svoje usluge na najvišem nivou
kvaliteta. Na ovaj način se krajnjim korisnicima uliva dodatnu sigurnost da je smanjen rizik od od
pojave nedostataka kod proizvoda.
Akreditovana tijela za ocjenu usaglašenosti imaju dokaz osposobljenosti na bazi nezavisnog
ocjenjivanja od strane akreditacionog tijela uz uspješno učešće u ispitivanjima sposobnosti
ili medjulaboratorijskim poređenjem. Ove organizcije imaju ugrađjen mehanizam stalnih
poboljšavanja i permanentno vode brigu o zahtjevima i potrebama korisnika.
Glavna prednost akreditacije je pouzdanost rezultata, kao i njihovo međunarodno priznavanje.
Međunarodno priznati rezultati smanjuju potrebu za dodatnim troškovima i tako olakšavaju
plasman na tržištima.
Akreditacijom se povećava povjerenje korisnika, privrede, trgovaca i omogućava državnim
organima da na bazi dokazane kompentencije vrše imenovanja tj. ovlašćivanje.
Kod akreditivonaih organizacija se uočavaju sledeće prednosti:
- povećava se povjerenje u rezultate ispitivanja, kontrolisanja i sertifikacija
- raste kredibilitet
- poboljšava se nivo pružanja usluga
- podiže se nivo tačnosti i preciznosti vršenja usluga
- lakše se privlače korisnici
- uvodi se sistem upravljanja dokumentacijom i
- ostavruju bolji poslovni rezultati
I ne zaboravimo: „ Dobra igra mnogo više zavisi od dobrih pravila, nego od dobrih igrača”
Prof dr Zdravko Krivokapić, predsjednik UO ATCG
4
POLITIKA KVALITETA, ORGANIZACIONA STRUKTURA I
ZAPOSLENI U ATCG
POLITIKA
K VA L I T E TA
A
kreditaciono tijelo Crne Gore svojim nezavisnim, nepristrasnim radom i visoko osposobljenim ka
drom, uz poštovanje medjunarodnih i evropskih standarda i zahtjeva zainteresovanih strana, is
punjava kriterijume standarda MEST ISO/IEC 17011, Ocjenjivanje usaglašenosti – Opšti zahtjevi za tijela
za akreditaciju koja akredituju tijela za ocjenu usaglašenosti i javnim iskazom politike kvaliteta deklariše
osnovne principe i ciljeve:
da uspostavi i održava sistem akreditacije u Crnoj Gori tako da je u skladu sa evropskom i me
đunarodnom praksom;
da u cеntar pаžnjе postavi zаdоvоljstvо аkrеditоvаnih оrgаnizаciја za ocjenu usaglašenosti, kao i
zаdоvоljstvо оstаlih zаintеrеsоvаnih strаnа: pоtrоšаčа i kupaca, privrede, prоizvоđаčа, strukоvnih
оrgаnizаciја, kао i držаvnih оrgаnа i оrgаnizаciјa;
da sе оrјеntiše nа obezbjedjenje mеđunаrоdnе prihvаtljivоsti аkrеditаciја krоz ulаzаk u аrаnžmаnе
mеđusоbnоg priznаvаnjа sа аkrеditаciоnim tijеlimа drugih držаvа (ILAC MRA) , kао i krоz ulаzаk
u rеgiоnаlnе intеgrаciје, оdnоsnо krоz pristupаnjе multilаtеrаlnim spоrаzumimа о mеđusоbnоm
priznаvаnju (EA MLA, IAF MLA);
da poboljšava kvalitet i podiže nivo kompentencije i nivo povjerenja u kompetentnost akreditovanih
organizacija;
da osigura da svako od zaposlenih mora, u skladu sa svojim ovlašćenjima, doprinositi stalnom po
boljšanju kvaliteta procesa i efektivnosti sistema upravljanja;
da obezbjedi sistematsko ostvarivanje, plansko praćenje i primjenjivanje poboljšanja kvaliteta na
svaki organizacioni dio Akreditacionog tijela Crne Gore;
da se orjentiše na izdizanje nivoa kompetencije kompletnog osoblja koje je uključeno u proces
akreditacije kroz njihovo obrazovanje, obučavanje i vrednovanje efikasnosti sprovedenih obuka;
da preventivno djeluje tako da se spriječe neusaglašenosti i odstupanja od uspostavljenog sistema
menadžmenta kvalitetom;
da je obezbjeđenje kompetentnosti, konzistentnosti i nepristrasnosti u Akreditacionom tijelu do
kumentovano u Poslovniku kvaliteta i drugim dokumentima na koje se poziva Poslovnik kvaliteta,
uključujući pravila, procedure, uputstva, opšta akta i obrasce.
Iskаzаnе nаmjеrе Akreditaciono tijelo Crne Gore ćе оstvаriti funkciоnisаnjеm sistеmа menadžmenta,
tako što će osigurati da se politika razumije, primjenjuje i održava na svim nivoima. Ciljevi će biti mjer
ljivi i u skladu sa politikom kvaliteta.
Akreditaciono tijelo Crne Gore će obezbjediti da se osigura povjerljivost informacija dobijenih u pro
cesu svih aktivnosti postupka akreditacije , uključujući komitete, eksterna tijela i pojedince koji djeluju
u njegovo ime.
Rukovodstvo, stalno zaposleni, еkstеrni оcjеnjivаči i еkspеrti, kao i оstаla licа kоја pаrticipirајu u rаdu
Akreditacionog tijela Crne Gore obavezuju se da sa neprenosivom odgovornošću sprovode stavove ove
politike.
D i re k to r ATCG
5
OVDJE IDE POLITIKA KVALITETA NA JEDNOJ CIJELOJ STRANICI ( POSEBAN
FAJL)
Organizaciona
struktura
Organizaciona
struktura
Organizacija
i način utvrđuje
rada ATCG
se osnivačkim
aktom, Statutom
i drugim
opštim
Organizacija i način
rada ATCG
seutvrđuje
osnivačkim
aktom, Statutom
i drugim
opštim
aktima
aktima ATCG
ATCG
ORGANIZACIONA ŠEMA ATCG
O R GAN I ZAC I O NA Š E MA ATC G
Nadzorni odbor
UPRAVNI ODBOR
Registar
akreditovanih
organizacija
Komisija za žalbe
Registar
provjerivača
Direktor
Komisija za
akreditaciju
Komisija za izbor i praćenje
provjerivača
Predstavnik rukovodstva
za kvalitet
Pravno finansijsko
osoblje
Poslovni sekretar
Služba za razvoj i
međunarodnu
saradnju
Služba za akreditaciju
Odjeljenje za
akreditaciju
laboratorija
Odjeljenje za
akreditaciju
kontrolih
organizacija
Tehnički
komitet 1
Tehnički
komitet 2
Odjeljenje za
akreditaciju
sertifikacionih
tijela
Tehnički
komitet 3
Ljudski resursi
Ljudske resurse ATCG čine: stalno zaposleno osoblje i eksterno angažovani ocjenjivači i tehnički
eksperti. Angažovanje eksternih ocjenjivača i tehničkih eksperata regulisano je ugovorom.
Stalno zaposleno osoblje ima odgovarajuće obrazovanje, obučenost, tehničko znanje, vještine i
iskustvo neophodno za vrstu i obim posla koji obavlja. Opšti zahtjevi u vezi kompetentnosti
stalno zaposlenog osoblja utvrđeni su Pravilnikom o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji
radnih mjesta, a način izbora i učešća zaposlenog osoblja u procesu akreditacije, kao i njihove
uloge, ovlašćenja i odgovornosti, propisani su odgovarajućim procedurama i pravilima ATCG.
Ugovorom o radu stalno zaposleni se obavezuju na poštovanje pravila rada, uključujući i aspekte
povjerljivosti, nezavisnosti i povezanosti sa organizacijama za ocjenjivanje usaglašenosti. Stalno
zaposleno osoblje ATCG-a čine:
Ranko Nikolić - Direktor
Ana Radović - Rukovodilac službe za
akreditaciju
Tanja Radović - Rukovodilac odjeljenja za
akreditaciju laboratorija
Nataša Mićunović - Rukovodilac odjeljenja za
akreditaciju sertifikacionih tijela
Dušan Vukotić - Rukovodilac službe za
međunarodnu saradnju
Maja Radović - Savjetnik u odjeljenju za
akreditaciju laboratorija
Sanja Ćirić - Savjetnik u odjeljenju za
akreditaciju kontrolnih tijela
Ivana Zuber Bogdanović - Savjetnik u
odjeljenju za akreditaciju sertifikacionih tijela
Iva Medojević - Pripravnik
6
Obuke za potrebe Akreditacionog tijela
Tokom 2008. godine održano je osam obuka za potrebe ATCG radi podizanja administrativno
tehničkih kapaciteta. Obuke su realizovane na osnovu potpisanih bilateralnih sporazuma, sa
zemljama u regionu, ili donacija predpristupnih fondova IPA i CARDS.
Učesnici regionalne obuke u Skoplju, februar 2008. Radna atmosfera
U 2009.godini održano je pet obuka.
Okrugli sto u Istanbulu u okviru PTB projekta,novembar 2009.
7
Obuke u 2010.godini
Realizovano je 13 obuka tokom 2010.godine
U okviru regionalnog projekta IPA 2008,
Laboratorija za metrologiju i kvalitet (LMK)
koja pripada Elektrotehničkom fakultetu
akreditovanog PT sprovela je pre i post PT obuke
za potrebe laboratorija u regionu Hrvatske, Bosne i
Hercegovine, Crne Gore, Srbije, Kosova i Albanije.
Učestvovanje u ovom projektu za laboratorije je
predstavljalo benefit i ujedno priliku za potvrdu
njihove tehničke osposobljenosti, posebno imajući
u vidu da učestvovanje u PT zahtjeva znatna
finansijska sredstva.
Zahvaljujući mnogobrojnim realizovanim
i najavljenim obukama u okviru regionalnih
projekata “Razvoj infrastrukure kvaliteta u Crnoj
Gori” EU akcionog programa IPA 2007, regionalnog
projekta Infrastruktura kvaliteta Zapadnog
Balkana i Turske - IPA 2008, projekta ”Promocije
regionalne saradnje Jugoistočne Evrope u polju
infrastrukture kvaliteta“ u organizaciji PTB
(Physikalisch-Technische Bundesanstalt) kao i
bilateralnih sporazuma sa akreditacionim tijelima
iz regiona, u narednom periodu se očekuje dalje
podizanje nivoa kompetentnosti osoblja ATCG i
svih saradnika ATCG.
Sve to skupa rezultiraće daljim povećanjem
administrativno-tehničkih kapaciteta ATCG i
omogućiti aplikaciju za punopravno članstvo
u EA i potpisivanje MLA EA za laboratorije za
ispitivanje i kontrolna tijela.
Obuka pema standardu ISO 17020:2006
u Bogetićima, decembar 2010.g.
U okviru međunarodne saradnje, predstavnici
ATCG su učestvovali u radu Generalne Skupštine
Evropske kooperacije za akreditaciju -GA EA u
maju i novembru, MAC komiteta u periodu 06.08.10.2010., HHC Komiteta u periodu 29.09.1.10.2010., tehničkog komiteta za laboratorije (EA
LC) u periodu 15.-16.09.2010., tehničkog komiteta
za sertifikaciona tijela EA (CC EA) tehničkog
Komiteta za kontrolna tijela (IC EA) u periodu
od 29.09.-2.10.2010. I Generalne Skupštine ILAC
i IAF u periodu 20.10.-31.10.2010.
8
PROVJERIVAČI U
AKREDITACIONOM TIJELU
CRNE GORE
Ocjenjivači i tehnički eksperti
Nezaobilazni dio sistema akreditacije u Crnoj Gori,
bolje reći stub na kome počiva kompetentnost
Akreditacionog tijela Crne Gore su provjeravači.
U ATCG se razvija politika u pogledu ocjenjivača :
• osposobiti ocjenjivače i vodeće ocjenjivače
koji su u stalnom radnom odnosu sa ATCG
• osposobiti domaće eksperte za pojedinačna
stručna područja.
U procesu akreditacije ATCG koristi ocenjivače
koji imaju odgovarajuće obrazovanje,
stručnost i potrebno iskustvo u oblastima koje
ocjenjuju, odnosno na poslovima
ocjenjivanja usaglašenosti za koje se traži
akreditacija, kao i odgovarajuće kurseve
obuke za ocenjivače u sistemu akreditacije.
U procesu akreditacije ATCG angažuje i tehničke
eksperte, koji nijesu ocenjivači, već
posjeduju adekvatno znanje i iskustvo za specifične
oblasti.
Zahtjevi koje moraju ispunjavati ocjenjivači i
tehnički eksperti, način njihovog
izbora, kao i prava, obaveze, ovlašćenja i
odgovornosti u konkretnim postupcima
akreditacije, ATCG je propisao u dokumentu
Q2.07 Opšta pravila za provjeravače:
• stalno zaposleni ili
• spoljašnji ocjenjivači ili tehnički eksperti
koji su iz Crne Gore (za slučaj eksperata)
ili iz inostranstva i drugog akreditacionog
tijela sa kojim se uspostavlja za te potrebe
9
ugovor za pojedinačne akreditacione postupke.
ATCG objavljuje stalni javni poziv (konkurs) za
provjeravače (ocjenjivači i eksperti) koji se nalazi
na sajtu ATCG( www.atcg.co.me). U pozivu se jasno
navode uslovi koje kandidati moraju da ispune a
prijavljivanje se vrši popunjavanjem Prijave za
akreditacione provjeravače .
Prije izbora za ocjenjivača ATCG , svaki kandidat
prolazi odgovarajuću obuku, na način
kako je to propisano u pravilu Q2.08 Pravila za
izbor i praćenje provjerivača.
Komisija za izbor i praćenje provjeravača, vrši
pregled i analizu prispjele dokumentacije i na
bazi kompetencija i iskustva i na osnovu pregleda
prispjelih prijava i prateće dokumentacije, vrši
izbor i imenovanje ocjenjivača u adekvatan status.
Za postupak akreditacije ukupno je bilo
angažovano:
mentora ( 5 )
vodećih ocjenjivača ( 8 )
ocjenjivača ( 8 )
tehničkih eksperata ( 11 )
ocjenjivača posmatrača (3)
Nakon dugotrajnog i zahtjevnog postupka prema
međunarodnim standardima, u Akreditacionom
tijelu Crne Gore su imenovana dva vodeća
ocjenjivača, pet tehničkih eksperata i pet
privremenih ocjenjivača iz sopstvenih resursa.
Vodeći ocjenjivači
Tehnički eksperti
Privremeni ocjenjivači
Ocjenjivači-posmatrači
Registar provjerivača ATCG
U slučajevima nedostatka osposobljenih i nezavisnih ocjenjivača iz ATCG ili domaćih eksperata
ili u slučajevima razvoja nove akreditacione šeme, ATCG može uključiti ocjenjivače i eksperte iz
nacionalnih akreditacionih tijela potpisnika bilateralnog sporazuma, potpisnika MLA ili MRA sa
Evropskom organizacijom za akreditaciju (u daljem tekstu EA) ili sa Međunarodnim forumom za
akreditaciju (u daljem tekstu IAF) ili sa Međunarodnom kooperacijom akreditovanih laboratorija
(ILAC).
Realizacijom najavljenih obuka očekuje se podizanje nivoa kompetentnosti postojećih ocjenjivača
kao i imenovanje novih, tako da će se broj provjeravača kontinuirano povećavati.
Vodeći ocjenjivači iz ATCG i eksperti iz regiona na zajedničkom zadatku
10
-
Hemijska ispitivanja metalnih i
nemetalnih materijala
-
Ispitivanje metodama sa razaranjem
-
Ispitivanje metodama bez razaranja
-
Ispitivanje u oblasti tehničke
zaštite
-
Ispitivanje građevinskih materijala
i geomehanička ispitivanja
-
Kontrolisanje ispravnosti ugradnje
uređaja i opreme za pogon motornih vozila na tečno-naftni gas
-
Fizičko-hemijska ispitivanja
-
Ispitivanje radioaktivnosti u uzorcima
-
Laboratorija za ekotoksikološka
ispitivanja i zaštitu od zračenja
Ispitivanje nivoa spoljašnjeg
zračenja
-
www.ceti.co.me
juceti@ t-com.me
Ispitivanje izvora jonizujućeg
zračenja
-
Akustično ispitivanje buke
-
Uzorkovanje
-
Kalibracija mjerila na liniji
tehničkog pregleda motornih i
priključnih vozila
Li 08.01
Sektor za laboratorijska i
tehnička ispitivanja
www.icmcg.me
[email protected]
Status
akreditacije
Aktivna
Proširenje akreditacije
(Odluka o proširenju
akreditacije 9.07.2010.)
Web adresa/e-mail
Institut za crnu metalurgiju
A.D. Nikšić
ATCG-0001
Oblast akreditacije
Datum dodjele
/isteka
akreditacije
Naziv ocjenjivane
organizacije
19.02.2008./
19.02.2012
Akreditacioni broj
Identifikacioni
broj
Registar akreditovanih tijela za ocjenu usaglašenosti ATCG
www.zigmamn.com
[email protected]
Aktivna
Laboratorija za građevinska,
geomehanička i hemijska
ispitivanja
19.02.2008./
19.02.2012
Li 08.02
ATCG-0002
Zavod za građevinske
materijale, geotehniku i
hemijske analize A.D. Nikšić
Aktivna
Aktivna
Proširenje akreditacije
(Odluka o proširenju akreditacije
-od 23.03.2011.)
Li08.03
ATCG-0004
JU Centar za ekotoksikološka
ispitivanja Crne Gore,
Podgorica
11.03.2008./
11.03.2012.
www.intra.co.me
[email protected]
10.04.2008./
10.04.2012.
Kontrolna organizacija
KA 08.01
ATCG-0003
Institut za transport D.O.O
Podgorica
11
www.mf.ac.me
[email protected]
Aktivna
Laboratorija za pregled mjerila u
drumskom saobraćaju
10.04.2008./
10.04.2012.
Lk 08.01
ATCG-0005
Univerzitet Crne Gore
Mašinski fakultet
Ispitivanja građevinskih materijala
i geomehanička ispitivanja
-
Električna ispitivanja
-
i mjerenja
-
Hemijska i fizička ispitivanja,
uzorkovanje goriva i maziva
-
Fizičko hemijska i mikrobiološka
ispitivanja sirovog mlijeka
JU Institut za razvoj i
-
istraživanja u oblasti zaštite na
radu
Kontrolisanje nivoa buke u životnoj i radnoj sredini Kontrolisanje
sredstava za vertikalni i kosi
transport lica i tereta
[email protected]
Aktivna
-
19.05.2008/
19.05.2012.
Li 08.04
ATCG-0006
Građevinski nadzor i
laboratorijska ispitivanja A.D.
Podgorica
Laboratorija
www.intra.co.me
[email protected]
16.12.2009/
16.12.2013
Laboratorija za ispitivanje goriva
Li 09.06
ATCG-0008
Institut za transport D.O.O
Podgorica
Aktivna
www.vu-ti.com
Aktivna
Proširenje
akreditacije
(Odluka o
roširenju
akreditacije od
21.04.2011.)
Laboratorija za električna
ispitivanja i mjerenja
15.09.2009/
15.09.2013.
Li 09.05
ATCG-0007
VU-TI Inženjering, Bar
Laboratorija za ispitivanje
kvaliteta voda i vazduha
Uzorkovanje i fizičko-hemijska
ispitivanja vazduha i padavina
-
Uzorkovanje, fizičko-hemijska i
mikrobiološka ispitivanja voda
-
Mehanička ispitivanja i mjerenja
www.meteo.co.me
Aktivna
-
Aktivna
Kontrolisanje električnih sistema i
gromobranskih instalacija
Aktivna
Li 10.08
ATCG-0011
Hidrometeorološki zavod Crne
Gore
-
09.07.2010/
09.07.2014
www.institutrz.com
[email protected]
09.07.2010/
09.07.2014
www.btf.ac.me
[email protected]
17.12.2010/
17.12.2014.
Li 10.07
Laboratorija za mjekarstvo
KA 10.02
ATCG-0010
ATCG-0009
Univerzitet Crne Gore
Biotehnički Fakultet
[email protected]
Aktivna
Laboratorija za mehanička
ispitivanja i mjerenja
17.12.2010/
17.12.2014.
Li 10.09
ATCG-0012
VIB-BAS d.o.o Nikšić
12
Li 11.11
ZU Institut za javno zdravlje
Crne Gore
Li 11.13
ATCG- 0016
Li 11.12
ATCG- 0015
Centar za zdrastvenu ekologiju
Centar za medicinsku
mikrobiologiju
-
Mikrobiološko ispitivanje vode
za piće životnih namirnica i
predmeta opšte upotrebe
-
Mikrobiološka i parazitološka
ispitivanja humanih kliničkih
uzoraka
-
Mikrobiološka ispitivanja hrane
životinskog porijekla: meso i
proizvodi od mesa, mlijeko i
proizvodi od mlijeka, jaja i proizvodi od jaja
-
Parazitološka ispitivanja mesa i
proizvoda od mesa
-
Mikrobiološka, serološka
imunološka i parazitološka
ispitivanja biološkog materijala
(organski sekreti, ekskreti, tkiva,
tkivne tečnosti, brisevi)
www.ijzcg.me
[email protected]
PZU MB Laboratorija,
Herceg Novi
[email protected]
Specijalistička veterinarska
laboratorija, Podgorica
Li 11.14
ATCG- 0017
[email protected]
13
Aktivna
Fizičko-hemijska ispitivanja:
voda , vode za piće, otpadnih
voda , zemljišta, životnih namirnica i predmeta opšte upotrebe
Aktivna
-
www.sigurnost.me
[email protected]
Aktivna
Električna ispitivanja gromobranskih instalacija, električnih
instalacija i instalacija u Ex
izvedbi Električna ispitivanja
energetskih postrojenja Fizička
ispitivanja u radnoj sredini:
buka, vibracije, osvjetljenost,
elektromagnetno zračenje,
prašina i mikroklima
Aktivna
Li 10.10
ATCG-0013
ATCG- 0014
Laboratorija za ispitivanje
Aktivna
-
Institut Sigurnost, Podgorica
17.12.2010/
17.12.2014
Električna ispitivanja zaštitne
elektroizolacione opreme i
sredstava
www.jugoinspekt.com
[email protected]
23.03.2011./
23.03.2015
-
Laboratorija za naftu i naftne
derivate
23.03.2011/
23.03.2015
Fizička, fizičko-hemijska , hemijska i vizuelna ispitivanja
motornih benzina , specijalnih
benzina, petroleuma, dizel
goriva, lož ulja, motornih ulja,
industrijskih ulja, antifriza, sirove
nafte, kočnih tečnosti i tečnog
naftnog gasa
23.03.2011/
23.03.2015
-
21.04.2011/
21.04.2015
JUGOINSPEKT A.D Beograd,
Beograd
Strukturni prikaz uspostavljenog sistema akreditacije
Registar akreditovanih tijela za ocjenu usaglašenosti – ATCG
2
1
Laboratorije za ispitivanje
Laboratorije za etaloniranje
Kontralna tijela
14
Broj akre ditov anih tije la za ocje nu usaglaše nosti
u pe riodu 2008-2011
(zaključno sa 21.04.2011.)
17
13
8
6
Struktura akreditovanih tijela za ocjenu usaglašenosti po gradovima
6%
6%
6%
Podgorica
Niksic
Bar
19%
63%
Herceg Novi
Beograd
14
Uspostavljena područja akreditacije (laboratorije za ispitivanje i kalibraciju)
Gradjevinarstvo
5%
9%
9%
Metalurgija
9%
Životna sredina
18%
Elektronika
Predmeti opste upotrebe
9%
23%
9%
Nafta I naftni derivati
Hrana i Pice
9%
Zastita od Zracenje
Drumski saobracaj
Uspostavljena područja akreditacije (kontrolna tijela)
Drumski saobracaj
50%
15
50%
Elektrotehnika, zivotna
sredina - buka , liftovi
Na Generalnoj skupštini Evropske kooperacije za akreditaciju
(EA), održanoj u Estorilu, u Portugalu, 18. i 19. novembra 2008.
godine Akreditaciono tijelo Crne Gore je potpisalo ugovorni odnos
sa EA. To, svakako, predstavlja krunu svih dosadašnjioh
aktivnosti u drugoj godišnjici postojanja nacionalnog
akreditacionog tijela, kao i uspješnu realizaciju jednog od najznaajnijih
ciljeva koji se nalaze na listi prioriteta Akreditacionog tijela Crne Gore, u
skladu sa preporukama Evropskog partnerstva.
Crnu Goru su , na 22. Generalnoj skupštini predstavljali Ranko Nikoli,
direktor Akreditacionog tijela Crne Gore i profesor dr Zdravko Krivokapi,
predsjednik Upravnog odbora, i svojim uešem, doprinijeli jaanju saradnje
sa predstavnicima zemalja lanica EA, kao i sa predstavnicima zemalja u
regionu, što je, takoe, jedan od preduslova dobre I pravovremene
implementacije novousvojenih zakona Evropske unije o slobodnom protoku
roba i rezolucije koja se odnosi na novi paket mjera za plasman roba na
jedinstvenom tržištu Evropske unije i na obaveze koje države potpisnice
multilateralnog sporazuma moraju da zadovolje do 1. januara 2010. godine.
Kroz meusobne razgovore sa predstavnicima EA napravljeni su i znatni
pomaci za zapoinjanje postupka prijave za lanstvo Akreditacionog tijela
Crne Gore u ILAC .
Direktor Akreditacionog tijela Crne Gore
prima estitke od Predsjednika EA
16
26 . generalna skupština
Evropske kooperacije za akreditaciju (EA
GA) održana je od 24.do 25. novembra 2010.
u Budvi, Crna Gora.
Akreditaciono tijelo Crne Gore , koje je potpisnik
ugovora o saradnji sa EA, na ovoj generalnoj
skupštini predstavljali su Ranko Nikolić direktor
ATCG i Prof.Zdravko Krivokapić,predsjednik
UO ATCG.
Generalnu skupštinu je otvorio Ministar
ekonomije, gospodin Branko Vujović i na samom
početku izrazio zahvalnost Evropskoj kooperaciji
za akreditaciju na povjerenju koje je ukazala
Crnoj Gori za organizaciju Generalne Skupštine,
posebno ako se ima u vidu da je Crna Gora jedna
od rijetkih zemalja kojoj je ukazana ta čast. Ovo
je ujedno bila i poslednja Skupština Evropske
kooperacije za akreditaciju koju je organizovala
država koja nije član EU, čime je još jednom
potvrđen značaj i ukazano povjerenje državi
organizatoru Skupštine.
Ministar ekonomije Branko Vujović podsjetio
je da je Vlada osnivanjem Akreditacionog tijela
prepoznala značaj uspostavljanja i održavanja
sistema akreditacije i time ispunila obavezu iz
sporazuma o stabilizaciji i pridruživanju.
Ministar je takođe podsjetio na činjenicu da
su na ovaj način i ovom organizacijom stvoreni
preduslovi za jačanje infrastrukture kvaliteta,
što će pospješiti integracione tokove naše
države obzirom da su u toku aktivnosti u okviru
nacionalnog programa tehničke harmonizacije
sa EU, koje obuhvataju strategiju preuzimanja i
primjene zakonodavstva u Crnoj Gori.
Direktor Akreditacionog tijela Crne Gore Ranko
Nikolić je ispred Akreditacionog tijela Crne Gore,
domaćina 26-te Generalne skupštine Evropske
kooperacije za akreditaciju pozdravio skup,
izražavajući zadovoljstvo što nam je poslije
relativno kratkog perioda postojanja ukazana
17
čast i povjerenje za organizaciju jednog
ovakvog skupa , i izrazio zadovoljstvo što će
radni dio boravka učesnika biti oplemenjen
prezentacijom prirodnih iljepota i kulturne baštine
Crne Gore, koje su simboli naše međunarodne
prepoznatljivosti.
U radu skupštine učestvovalo je stotinu delegata
nacionalnih akreditacionih tela koja su punopravni
članovi ili potpisnici ugovora o saradnji sa EA,
predstavnici međunarodnih organizacija za
akreditaciju (ILAC i IAF), standardizaciju (ESOCEN/CENELEC, ISO/CASCO), metrologiju
(EURAMET, WELMEC), predstavnici organizacija
za akreditaciju drugih regiona ( SADCA),
predstavnici EUROLAB, EURACHEM, CEOC,
EFTA.
Tokom dvodnevnog zasijedanja razmatrane su značajne teme iz oblasti akreditacije, kao
što su učvršćivanje veza Evropske kooperacije
za akreditaciju sa Evropskom Komisijom i
EFTOM, razvojni plan i strategija Evropske
kooperacije za akreditaciju za period 2010-2015,
implementacija Rezolucije Evropskog parlamenta
i savjeta 765/2008, kojom se utvrđuju zahtjevi
vezani za akreditaciju i nadzor tržišta, izvještavanje
svih tehničkih komiteta Evropske kooperacije
za akreditaciju, saradnje sa zainteresovanim
stranama.
Generalna skupština je podržala preporuke
iznesene u dokumentu EA / GA (10) 47 radne grupe
TFG Izvršnog komiteta posebno imenovane da dodatno istraži mogućnosti uvođenja evropskog
znaka akreditacije.
Na Generalnoj skupštini je odobren program
rada Komiteta za horizontalnu harmonizaciju
(Horizontal Harmonization Committee) za
2011. godinu (Document EA/HHC(10)120),
kao i program rada Komiteta za komunikacije I
publikacije (Communications and Publications
Committee) za narednu godinu (Document EA/
GA(10)14 _rev01).
Skupština je prihvatila EA dokumenta :reviziju
EA-2/05: Obim akreditacije i razmatranje
metoda i kriterijuma za ocjenjivanje obima u
oblasti ispitivanja (Dokument EA / LC (10) 31)
koji se bazira na novom ILAC G18, uzimajući
u obzir EA-2 / 15. Takođe je prihvaćen rad
na reviziji EA-3/01: Uslovi za korištenje
znaka akreditacije I pozivanje na status MLA
potpisnika (Dokument EA / CPK (10) 23)..
Na ovoj Generalnoj skupštini, nakon veoma
sadržajne rasprave donijeti su zaključci i usvojene
Rezolucije značajne za dalje funkcionisanje
sistema akreditacije u Evropi. ACCREDIA (Italija)
je potpisala MLA za kalibraciju i SA (Slovenija)
je potpisala MLA za sertifikaciju osoblja, i tako
postala MLA potpisnik za akreditaciju svih
aktivnosti koje pokreiva MLA.
Rezolucija Generalne skupštine (EA Resolution
2010 (26)) je završena 28. članom:
The General Assembly expresses its appreciation
for the excellent arrangements and
support services provided by ATCG for the 26th
General Assembly on 24-25 November 2010.
Direktor Akreditacinog tijela Crne Gore otvara 26. GA EA
18
Predstavnici ATCG u
društvu predsjednika
EA gospodina Grahama
Talbota
Radni dio GA EA
Učesnici 26.
Generalne skupštine
19
Ciljevi ATCG
ATCG je nedvosmisleno orijentisan integrativnim
procesima u međunarodne organizacije iz
oblasti akreditacije i svoje buduće aktivnosti
usmjerićemo ka pripremi potpisivanja EA
MLA za laboratorije za ispitivanje i kalibraciju i
kontrolna tijela, kao i pripremu za punopravno
članstvo u međunarodnim organizacijama za
akreditaciju: Evropske kooperacije za akreditaciju
(EA) i Međunarodne kooperacije za akreditaciju
laboratorija (ILAC ).
Uspostavljanje sistema vrednovanja i potpisivanja
Multilateralnih sporazuma o priznavanju
akreditacije (EA MLA) među akreditacionim
tijelima članicama EA omogućava međusobno
povjerenje u rad akreditacionih tijela, a time i
prihvatanje sertifikata, izvještaja o ispitivanju i
kontrolisanju izdatih od strane akreditovanih
tijela, odnosno pomaže dobavljačima da svoje
proizvode ili usluge ne moraju ponovno ocjenjivati
u svakoj zemlji na čije tržište stavljaju svoje
proizvode. Za ove sporazume ključno je da se
rezultati akreditovanih tijela priznaju kao jednako
vrijedni među svim akreditacionim tijelima koja
su potpisala sporazume. Na taj način EA podupire
funkcionisanje jedinstvenog tržišta Evropske unije
što je i formalizirano potpisivanjem Sporazuma o
saradnji između EA i Europske komisije u junu
2010. godine.
European Co-operation for Accreditation
(EA) je evropsko udruženje nacionalnih
akreditacionih tijela s glavnim ciljem pružanja
podrške razvoju evropske ekonomije i društva
kroz osiguravanje djelotvorne i pouzdane
akreditacijske infrastrukture u Evropi, odnosno,
osiguravanje jednakosti akreditacije i jednake
pouzdanosti akreditacionih rezultata, u saradnji
s Evropskom komisijom kao i drugim evropskim
i međunarodnim zainteresovanim stranama.
Poštovanje politike kvaliteta i dostizanje pomenutih
ciljeva podrazumjeva punu saradnju ATCG sa
svim zainteresovanim stranama, koordinaciju
sa organima državne uprave i asocijacijama
potrošača, saradnju sa akreditacionim tijelima
drugih zemalja, rad na podizanju svijesti o značaju
akreditacije, kao i permanentno preispitivanje
rada ATCG i stalno unaprijeđenje .
20
Nacionalna,
regionalna i
međunarodna saradnja
Prepoznavanje značaja implementacije akreditacije svih tijela za ocjenu usaglašenosti u
duhu novousvojenog nacionalnog i Evropskog
zakonodavnog okvira akreditacije, nadzora
nad tržištem i mjera za unapređenje trgovine
sa stanovišta obezbjeđenja slobodnog protoka
roba, usluga i ljudi kako na crnogorskom tako i
na evropskom tržištu predstavlja za Akreditaciono
tijelo Crne Gore (ATCG) jednu od glavnih vodilja
promocije svoje nadležnosti.
ATCG obavještava ministarstva Vlade Crne
Gore o potrebi da u zakonima i podzakonskim
aktima u kojima se navode poslovi ocjenjivanja
usaglašenosti (ispitivanje, kontrolisanje,
sertifikacija) predvide akreditaciju kao predhodni
uslov ovlašćivanja odnosno imenovanja kao jedini
do sada najpouzdaniji mehanizam priznavanja
kompetentnosti tijela za ocjenu usaglašenosti u
skladu sa Uredbom 765/2008 (član 12) i Zakonom
o akreditaciji (član 15).
U dosadašnjem periodu harmonizacije nacionalnog
zakonodavstva sa zakonskom regulativom EU,
predstavnici ATCG su doprinosili radu svih
ministarstva, a posebno sa Ministarstvom
saobraćaja i pomorstva , Ministarstvom ekonomije
i Ministarstvom održivog razvoja i turizma.
Predstavnici ATCG učestvuju u radu Komisije za
priznavanje ekvivaletnosti stranih isprava shodno
Sporazumu o slobodnoj trgovini u centralnoj
Evropi -CEFTA 2006
Takodje, u organizaciji ATCG, predstavnici
nadležnih ministarstva, inspekcijskih službi Vlade
Crne Gore , aplikanati i potencijalni podnosioci
zahtjeva za akreditaciju, kao prepoznate
zainteresovane strane u uspostavljenom sistemu
akreditacije učestvuju na seminarima vezanim za
zahtjeve referentnih međunarodnih, regionalnih
odnosno nacionalnih standarda (iz serija MEST
EN ISO/IEC17000 i MEST EN 45000).
21
ATCG održava efikasnu saradnju sa ostalim
institucijama Infrastrukture kvaliteta, prvenstveno
sa Zavodom za metrologiju Crne Gore i Institutom
za standardizaciju Crne Gore kao Privrednom
komorom Crne Gore realizacijom zajedničkih
promocija povodom svjetskog dana kvaliteta (13.
novembar) i svjetskog dana akreditacije. (9 jun) .
Obuke koje se realizuju pod pokroviteljstvom
Privredne komore Crne Gore (obuke za interne
provjerivače, za auditore sistema menađmenta
životnom sredinom,..) predstavljaju još jednu
priliku obezbjeđenja kompetetnosti stalno
zaposlenog osoblja kao i eksterno angažovanih
saradnika ATCG.
Sa Univerzitetom Crne Gore, uspostavljena je
plodonosna saradnja koja se ogleda u angažovanju
stručnog osoblja kao tehničkih eksperata za
potrebe akreditacija tijela za ocjenu usaglašenosti.
Zahvaljujući mnogobrojnim realizovanim
i najavljenim obukama u okviru regionalnih
projekata poput “Razvoj infrastrukure
kvaliteta u Crnoj Gori” EU akcionog programa
IPA 2007, regionalnog projekta Infrastruktura
kvaliteta Zapadnog Balkana i Turske – IPA
2008, projekta ”Promocije regionalne saradnje
Jugoistočne Evrope u polju infrastrukture
kvaliteta“ u organizaciji PTB (PhysikalischTechnische Bundesanstalt) kao i bilateralnih
sporazumima sa akreditacionim tijelima iz
regiona u narednom periodu očekuje se dalje
podizanje nivoa kompetentnosti osoblja ATCG
i svih saradnika ATCG.
Sve to skupa rezultiraće daljim povećanjem
administrativno-tehničkim kapaciteta ATCG i
omogućiti aplikaciju za punopravno članstvo
u EA i potpisivanje MLA EA za laboratorije
za ispitivanje, laboratorije za etaloniranje i
kontrolna tijela.
Potpisivanje bilateralnog sporazuma sa BATA
Proteklim intenzivnim četvrogodišnjim
radom baziranim na implementaciji sistema
menadžmenta kvalitetom usklađenim sa
zahtjevima standarda MEST EN ISO 17011:2010,
smjernicama Evropske kooperacije za
akreditaciju (EA), Međunarodne kooperacije
akreditacije laboratorija (ILAC) I Međunarodnog
akreditacionog Forume (IAF) kao i angažovanju
kompetentnih provjerivača, ATCG se pridruživalo
porodici regionalnih i međunarodnih asocijacija
iz oblasti akreditacije.
Novembra 2008. ATCG postaje potpisnik
Ugovornog odnosa sa EA , i time se aktivno
uključuje u rad svih tehničkih komiteta EA u
dosadašnjem periodu. Učešće predstavnika ATCG
u radu tehničkih komiteta EA, uz dostupnost
ažurne raspoložive dokumentacije predstavlja
okosnicu efikasnog i uspješnog rada svih organa
ATCG.
Aprila 2009. Akreditaciono tijelo Crne Gore dobija
status pridruženog člana ILAC (International
Laboratory Accreditation Cooperation), odnosno
ulazi na vrata ove značajne međunarodne
kooperacije učešćem na godišnjim Generalnim
Skupštinama ILAC i IAF.
Kruna dosadašnjih međunarodnih aktivnosti
ATCG se ogleda u organizaciji Generalne
Skupštine EA u Budvi, čime je data velika čast
i prilika, kako ATCG kao domaćinu u smislu
promocije uspostavljenog sistema akreditacije
kao turističkih i prirodnih resursa naše države.
22
Prepoznavajući važnost sistema akreditacije,
Akreditaciono tijelo Crne Gore,
u skladu sa etičkim i profesionalnim standardima donijelo je
ETIČKI KODEKS
Za rad i angažovanje u Akreditacionom tijelu Crne Gore obavezno je:
pridržavati se dokumentacije Akreditacionog tijela Crne Gore i relevantnih
međunarodnih,evropskih i crnogorskih dokumenata;
izbjegavati stvarne ili potencijalne konflikte interesa kada god je to moguće
i prezentirati ih zainteresovanim stranama;
iznositi realno činjenice i vršiti nepristrasnu procjenu isključivo na osnovu
raspoloživih podataka;
stalnim unapređenjem u radu težiti ka ostvarivanju vrhunskog kvaliteta u
funkciji zadovoljenja zahtjeva zainteresovanih strana i poboljšanja renomea
Akreditacionog tijela Crne Gore;
održavati i unapređivati kompetentnost i preuzimati samo one stručne poslove za koje postoje kvalifikacije shodno obrazovanju i iskustvu;
tražiti, prihvatati i nuditi objektivnu kritiku profesionalnog rada , u cilju ispravljanja grešaka;
prihvatati punu odgovornost za uspostavljanje i održavanje uspješnih komunikacija sa zainteresovanim stranama ;
čuvati ugled Akreditacionog tijela Crne Gore;
pomagati kolegama i saradnicima u profesionalnom radu, razvoju i poštovanju
ovog kodeksa.
23
24