ABC Internet

ABC Internet
Definicija interneta, infrastruktura interneta
Internet je globalna računarska mreža. Prije svega, pojam internet znači mreža unutar mreže,
ili interna konekcija između više računara. То је mrеžа svih mrеžа kоја sе sаstојi оd miliоnа
privаtnih, јаvnih, аkаdеmskih, pоslоvnih i vlаdinih mrеžа, оd lоkаlnоg dо glоbаlnоg оbimа,
kојi su pоvеzаni sа vеlikim brојеm еlеktrоnskih, bеžični i оptički mrеžnih tеhnоlоgiја.
Intеrnеt nоsi širоk spеktаr izvоrа infоrmаciја i uslugа, kао štо su izmеđu pоvеzаnih hipеrtеkst
dоkumеnаtа Wоrld Widе Wеb (WWW), infrаstrukturа zа pоdršku е-pоštе, i pееr-tо-pееr
mrеžаmа.
Internet se sve više naziva globalnom mrežom informacija.
Infrastrukturu interneta čine:
- Računari stalno priključeni na Internet
sa IP adresama – hostovi,
- Komunikacioni kanali (žičani,
vazdušni, optički, satelitski),
- Mrežna oprema – ruteri, habovi,
svičevi, itd,
- Računari povremeno priključeni na
Internet.
Internet se oslanja dijelom na postojeću
komunikacionu
infrastrukturu
(telefonske
kompanije), a djelom je infrastruktura igrađena
za potrebe Interneta. Strukturno postoje male
mreže koje se međusobno vezuju, i time čine
dio internet strukture.
Načini pristupa internetu
Pristup Internetu je moguće ostvariti na više načina. Svaki od tih načina kada se analiziraju
brzina prenosa, pouzdanost, raspoloživost, te cijena ima svoje prednosti i slabosti.
Evo osnovnih načina pristupa internetu:
preko klasične telefonske linije (Dial-up).
preko ISDN-a zauzimanjem jednog ili oba kanala od po 64 kb/s, tj. 128 kb/s. Telefoniranje je
moguće pri čemu se, u momentu telefoniranja, Interent saobraćaj dešava samo preko jednog
kanala.
DSL tehnologija. Kod nas je za sada prisutna ADSL što je skraćenica za asimetrična
digitalna pretplatnička linija (Asymmetrical Digital Subscriber Line). Telefonska linija je
slobodna za govor tj. telefoniranje
Kablovski Internet je usluga koju daju operatori kablovske televizije. Za prenos signala
koristi koaksijalni/optički kabl koji je za TV kanale.
Bežičnom tehnologijom Vaj-Faj (WiFi, Wireless Fidelity). U osnovnoj izvedni ovo je
tehnologija relativno malog dometa cca 1500 m, je razvijena za aerodrome, kafiće, marine...
za poslovne ljude sa laptop računarima.
Bežičnom tehnologijom Vaj-Maks (WiMAX, Worldvide Interoperability od Microwave
Acces) se postižu dometi i do 50 km, no u gradovima to nije više od 5 km ili do 15 km u
ruralnom poručju.
Mobilnim telefonom. Računar se povezuje sa mobilnim telefonom koji učestvuje u prenosu
podataka.
Satelitski prenos. Vrsta prenosa preko satelita ima više: Preko TV satelita, Geostacionarnih
satelita i satelita koji nisu geostacionarni.
ABC Internet
Klijent server /CLIENT-SERVER/ koncepcija kod interneta
Implementacija klijent/server modela mrežne razmjene podataka kod interneta
Klijent je dio mreže /NETWORK/ koji prima podatke.
Host ima podatke kod sebe i daje podatke klijentu. Host koji daje podatke mnogim
korisnicima istovremeno je server.
Klijent šalje zahtjev-upit /REQUEST-QUERY/ a host-serve daju odgovor /RESPONSEANSWER/.
Računar koji izvodi usluge na Internetu se zovu serveri .
Na Internetu sve mašine (računari) se mogu
podijeliti na klijente /CLIENT/ i servere
/SERVER/.
Mašine koje obezbjeđuju (nadziru i
kontrolišu) rad Internet servisa (Web, E-mail,
ftp, facebook,..), daju usluge-podatke drugim
i obezbjeđuju rad drugim mašinama se zovu
serveri.
Mašine koji ovo koriste i koje koriste ljudi za
povezivanje na ove mašine se zovu klijenti.
Princip rada klijent-servera je:
1. Zahtjev za sadržajem na Internetu upućuje klijent /CLIENT/.
2. Odgovor na zahtjev za sadržajem na Internetu šalje server /SERVER/.
Odnos veličina računara klijenta i računara servera nije određen. NIje bitno koji je veći nego
koji računar koju funkciju obavlja.
Kad se obratite Googlu za sadržaj to predstavlja zahtjev /REQUEST/ upit /QUERY/ za neki
od GOOGLE-ovih servera da nađe podatke /DATA/ i da vam pošalje nazad odgovor
/RESPONSE/ na vaš klijent.
Svaki servis ima svoj server.
Tako postoje Web serveri, E-mail serveri ili FTP serveri itd.
Npr. ako pokrenete INTERNET EXPLORER očekivati je da ćete se obratiti na Internet sa
zahtjevom za Web sadržajem što znači da će vam odgovoriti Web server.
Po istom principu i iz OUTLOOK EXPRESS-a se obraćate za elektronsku poštu nekom od Email servera.
Šta su to internet servisi?
Internet servisi predstavljaju različite vrste „usluga“ koje nudi internet mreža. Njihov tačan
broj ne može se precizno odrediti, iz prostog razloga što su neki od njih tokom razvoja mreže
bili veoma popularni, a potom nestali. Uobičajeno oh djelim na:
javne (web, news, razgovor putem Interneta)
osnovne (e-mail, telnet, ftp)
servise za pretraživanje (Google, Yahoo. ...)
sigurnosne i sistemske (ping, WAIS, NetFind...)
Prvi Internet servis koji je ostvario veliku primjenu je E-mail elektronska pošta
/ELECTRICAL MAIL/.
1989 godine Tim Berners-Lee je kreirao World Wide Web (www, Web), gdje je koristio
hiperlink i hipertekst kao i vizulaizacije prikaza sadržaja na računaru.
ABC Internet
WWW
WWW, World Wide Web, W3, ili jednostavno Web (na srpskom: Veb, mreža) je sistem
međusobno povezanih, hipertekstovanih dokumenata, koji se nalaze na Internetu.
Svi WWW dokumenti se čitaju pomoću posebnih programa tzv Web Browser-a
Sa veb pregledačem (Internet eksplorer, Fajerfoks, Safari, Opera su nekolicina od
najpoznatijih, korisnici se kreću po veb stranicama koje obično sadrže tekst, slike, ali i druge
vrste medija, kao što su zvuk i video, između ostalih.
Veb je stvoren 90ih godina. Često se pogrešno koristi kao sinonim za Internet, a ustvari
označava samo jednu od usluga koje omogućava Internet.
Popularizacija interneta nastala je pojavom WWW (World Wide Web). WWW je nastao
krajem 80-ih, sa željom njegovih kreatora da internet približe širokoj publici. popularnost je
dovela i do neželjenih posljedica: zloupotrebe i virusa.
Veb jezgrađen na bazi „hiperteksta“ (HTML – Hyper Text Markup Language), gdje su
dokumenti povezani vezama, tako da tekstovi ukazuju jedan na drugi. Potrebno je samo
mišem kliknuti na podvučenu riječ ili frazu (koja predstavlja link) i otvoriće se novi
dokument.
Metod pristupa podacima na Web-u je zaista drugačiji od čitanja knjige, koja nas navodi da
tekst čitamo redom kako je napisan. Hiperteks se čita interaktivnim i spontanim šetanjem
(popularno Net Surfing). Takođe Web dokumenti pored teksta sadrže i slike koje su često
pokretne, audio i video zapise.
Hipertekst
Hipertekst je tekstualna struktura koja se sastoji od međusobno povezanih jedinica
informacije (eng. node) prikazana na nekom elektronskom uređaju (standardno računaru, ali i
namjenskim čitačima, organajzerima i mobilnim telefonima).
Najpoznatija primjena hiperteksta je globalni informacijski internetski servis World Wide
Web (skraćeno WWW ili Web). Za objavljivanje hipertekstualnog sadržaja koristi se HTML
jezik (HyperText Markup Lanugage), a protokol koji se koristi zove se HTTP (HyperText
Transfer Protocol).
Za razliku od jednostavnog tradicionalnog teksta, hipertekst nema jedinstven redoslijed
čitanja, nego ga čitaoc dinamički određuje, tj. određuje ga tokom čitanja.
Zato kažemo da je tradicionalni tekst
sekvencijalan, a hipertekst nesekvencijalan.
Hipertekst je modularan, što znači da on u
određenom smislu nikada nije dovršen, jer se
uvijek može dodati novi modul. Hipertekst ne
mora biti potpun kako bi bio funkcionalan, te
se može objaviti u stanju za koje autor smatra
da je prikladno.
ABC Internet
Email
Elektronska pošta, e-pošta, ili kolokvijalno imejl, mejl (engl. e-mail) su različiti nazivi za
mrežni servis koji omogućava slanje i primanje poruka raznovrsnog sadržaja.
Ime predstavlja analogiju tradicionalnoj pošti, pri čemu poštansko sanduče zamjenjuju
serveri, na kojima se e-pošta „čuva“ dok je korisnik ne preuzme.
Programi za rad sa elektronskom poštom se zasnivaju na
uređivaču teksta za sastavljanje poruka, čijom
primenom se poruka priprema za slanje, mehanizma za
slanje i primanje poruka i čitača primljenih poruka. Uz
poruke se mogu slati i datoteke. Poruka se šalje
primaocu na temelju njegove adrese elektronske pošte.
Poruka se može poslati jednom ili više primalaca
odjednom. Poslate poruke se čuvaju u elektronskom
poštanskom sandučetu primaoca, koje se nalazi na
njegovom serveru sve dok ih ne zahteva za prijem na
lokalni računar.
Gotovo svi pružaoci internet usluga u svojoj ponudi imaju i servis za elektronsku poštu.
Znak @ (komercijalno "et"; znak se u ovom slučaju upotrebljava samo kao uslovni simbol, sa istim uspjehom bi
se mogao koristiti bilo koji drugi znak, na primjer & ili $, ili čak !, ali, kako se kaže, izbor je napravljen) dijeli
adresu na dva dijela - lijevi i desni. Lijevo od znaka @ je ime konkretnog korisnika, pod kojim ga znaju u
njegovoj pošti - na serveru (UserName). Desno je adresa te pošte, koja opslužuje mnoštvo korisnika.
Chat
Servis na internetu, koji omogućava komunikaciju korisnika u online režimu. Korisnici
koriste neki od programa za chat (messenger) za komunikaciju.
Osnovna razlika između CHAT i ostalih servisa je
komunikaciju uživo. Otkucate poruku, pritisnite
ENTER i svi mogu istog trenutka da vide poruku.
Da bi vidjeli poruku svi morate biti u istoj ONLINE
CHAT ROOM (istoje čet sobi).
INSTANT MESSAGING je klijent program za
CHAT.
Mnogi klijent programi za CHAT (INSTANT
MESSAGING) omogućuje prenos zvuka i videa
vaših prijatelja.
FTP
FTP je skraćenica za File Transfer Protocol, a označava servis za distribuciju datoteka na
internetu. Omogućava slanje /UPLOAD/ i prijem /DOWNLOAD/ fajlova na Internet.