IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA ZA PERIOD OD 01.01. DO 31.12.2012.GODINE JAVNO KOMUNALNO PREDUZEĆE VODOVOD d.o.o. CAZIN Izeta Nanića bb 77220 CAZIN BOSNA I HERCEGOVINA . . REVIZIJA REVITA d.o.o. CAZIN ĆORALIĆI 462 77226 ĆORALIĆI CAZIN 00387/61/ 105 - 197 00387/37/ 513 - 772 06. augusta 2013. Seeking operational excellence. Sadržaj IZJAVE UPRAVE J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ................................................................................................................ 6 IZVJEŠTAJ NEOVISNOGA REVIZORA ................................................................................................................................. 10 1. FINANSIJSKI IZVJEŠTAJI DRUŠTVA ......................................................................................................................... 13 BILANS USPJEHA ......................................................................................................................................................... 15 BILANS STANJA ........................................................................................................................................................... 19 IZVJEŠTAJ O NOVČANIM TOKOVIMA ............................................................................................................................... 21 IZVJEŠTAJ O PROMJENAMA U KAPITALU ......................................................................................................................... 22 BILJEŠKE UZ FINANSIJSKE IZVJEŠTAJE ..................................................................................................................................... 23 1. Osnovne informacije ............................................................................................................................................ 23 2. Osnove pripreme ................................................................................................................................................. 23 3. Osnove mjerenja ................................................................................................................................................. 23 4. Funkcionalna valuta i valuta prezentiranja .......................................................................................................... 24 5. Korištenje procjena i prosudbi ............................................................................................................................. 25 4. Računovodstvene politike ................................................................................................................................... 26 a) Strane valute ....................................................................................................................................................... 26 b) Finansijski instrumenti ......................................................................................................................................... 26 i. Nederivativna finansijska imovina ................................................................................................................................. 26 Zajmovi i potraživanja ........................................................................................................................................................... 27 Potraživanja od kupaca i druga potraživanja ................................................................................................................. 27 Gotovina i gotovinski ekvivalenti .................................................................................................................................... 28 c) d) e) f) g) h) ii. i. ii. i. ii. iii. iv. Nederivativne finansijske obaveza ................................................................................................................................. 28 Nematerijalna imovina ......................................................................................................................................... 29 Amortizacija ...................................................................................................................................................................... 29 Naknadni troškovi ............................................................................................................................................................ 29 Nekretnine, postrojenja i oprema ........................................................................................................................ 29 Priznavanje i mjerenje ..................................................................................................................................................... 29 Reklasifikacija u investicijske nekretnine ..................................................................................................................... 30 Naknadni troškovi ............................................................................................................................................................ 30 Amortizacija ...................................................................................................................................................................... 30 Zalihe................................................................................................................................................................... 31 Umanjenje vrijednosti .......................................................................................................................................... 31 i. Nederivativna finansijska imovina ................................................................................................................................. 31 Finansijska imovina mjerena po amortiziranom trošku .......................................................................................................... 32 Rezervisanja ........................................................................................................................................................ 32 Prihodi ................................................................................................................................................................. 33 i. Pružanje usluga................................................................................................................................................................ 33 i) Državne potpore .................................................................................................................................................. 33 a) Finansijski prihodi i finansijski rashodi ................................................................................................................. 33 b) Porezi .................................................................................................................................................................. 33 5. Standardi koji su objavljeni ali nisu još usvojeni od strane Društva .................................................................... 34 Godišnja poboljšanja standarda..................................................................................................................................... 34 6. OBJAŠNJENJA UZ BILANS USPJEHA DRUŠTVA .................................................................................................... 35 6.1. 6.2. 6.3. 6.4. 6.5. 6.6. 6.7. 6.8. 6.9. 6.10. 6.11. 7. POSLOVNI PRIHODI ................................................................................................................................................ 35 MATERIJALNI TROŠKOVI ......................................................................................................................................... 36 TROŠKOVI PLAĆA I OSTALIH LIČNIH PRIMANJA........................................................................................................... 37 TROŠKOVI PROIZVODNIH USLUGA ............................................................................................................................ 38 AMORTIZACIJA ....................................................................................................................................................... 38 NEMATERIJALNI TROŠKOVI...................................................................................................................................... 40 FINANSIJSKI PRIHODI .............................................................................................................................................. 42 FINANSIJSKI RASHODI............................................................................................................................................. 42 OSTALI PRIHODI I DOBICI......................................................................................................................................... 42 OSTALI RASHODI I GUBICI ....................................................................................................................................... 43 REZULTAT POSLOVANJA ......................................................................................................................................... 43 BILJEŠKE UZ BILANS STANJA DRUŠTVA ............................................................................................................... 44 7.1. 7.2. DUGOTRAJNA MATERIJALNA IMOVINA....................................................................................................................... 44 NEKRETNINE, POSTROJENJA I OPREMA U PRIPREMI .................................................................................................. 50 IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU 7.3. 7.4. 7.5. 7.6. 7.7. 7.8. 7.9. 7.10. 7.11. 7.12. 8. ZALIHE .................................................................................................................................................................. 51 GOTOVINA I GOTOVINSKI EKVIVALENTI ..................................................................................................................... 52 POTRAŽIVANJA OD KUPACA I OSTALA POTRAŽIVANJA ................................................................................................ 52 KAPITAL ................................................................................................................................................................ 53 DUGOROČNA RAZGRANIČENJA ................................................................................................................................ 54 DUGOROČNE OBAVEZE .......................................................................................................................................... 54 KRATKOROČNE OBAVEZE ....................................................................................................................................... 55 OBAVEZE IZ POSLOVANJA ....................................................................................................................................... 55 OBAVEZE PO OSNOVU PLAĆA .................................................................................................................................. 55 OSTALE KRATKOROČNE OBAVEZE ........................................................................................................................... 56 IZLOŽENOST RIZIKU ................................................................................................................................................... 56 Kreditni rizik ......................................................................................................................................................... 56 Potraživanja od kupaca i druga potraživanja ................................................................................................................. 57 Gotovina i gotovinski ekvivalenti .................................................................................................................................... 57 Rizik likvidnosti .................................................................................................................................................... 57 Tržišni rizik .......................................................................................................................................................... 57 9. OSVRT NA UGOVOR O REVIZIJI, RAD REVIZIJE U SKLADU SA UGOVOROM ..................................................... 58 10. ZNAČAJNI DOGAĐAJI U DRUŠTVU I NJEGOVOJ OKOLINI .................................................................................... 59 11. SAŽETAK PRISTUPA REVIZIJI ................................................................................................................................... 59 12. SAŽETAK ZNAČAJNIH RIZIKA NA NIVOU DRUŠTVA .............................................................................................. 62 13. ZAKLJUČAK O PROCJENI RIZIKA RADA REVIZIJE I PRIHVATANJU ANGAŽMANA ........................................... 63 14. POŠTIVANJE ZAKONSKIH ODREDBI U KNJIGOVODSTVU I FINANSIJSKOM IZVJEŠTAVANJU ........................ 63 15. PRISTUP INFORMACIJAMA ........................................................................................................................................ 63 16. NEGATIVNE PROMJENE U POSLOVANJU I MATERIJALNO ZNAČAJNI GUBICI .................................................. 63 16.1. 16.2. 16.3. Negativan razvitak poslovanja Društva .......................................................................................................... 63 Materijalno značajni gubici ............................................................................................................................. 63 Vremenska neograničenost poslovanja ......................................................................................................... 64 17. OSVRT NA ČINJENICE ZA KOJE IMAMO OBAVEZU OBAVIJESTITI NADLEŽNE U DRUŠTVU ........................... 64 18. OSVRT NA ZNAČAJNE DOGAĐAJE NAKON DATUMA BILANSA ........................................................................... 72 19. KRATKA ANALIZA FINANSIJSKIH POKAZATELJA DRUŠTVA ............................................................................... 73 Pokazatelji bilansa uspjeha ................................................................................................................................. 74 Pokazatelji likvidnosti .......................................................................................................................................... 74 Pokazatelji aktivnosti ........................................................................................................................................... 76 Pokazatelji pokrivenosti ....................................................................................................................................... 78 Pokazatelji bilansa stanja .................................................................................................................................... 79 20. OSVRT NA POREZNE ASPEKTE U DRUŠTVU .......................................................................................................... 79 21. OSVRT NA ZNAČAJNE DUGOTRAJNE UGOVORE .................................................................................................. 79 22. OCJENA NEOVISNOSTI REVIZIJSKOG TIMA ........................................................................................................... 79 23. OSNOVNI PODACI O REVIZIJSKOM DRUŠTVU ........................................................................................................ 80 24. ZAKLJUČAK ................................................................................................................................................................. 80 25. DODATAK – BILANS STANJA I BILANS USPJEHA NA ENGLESKOM JEZIKU ...................................................... 81 3 IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU SADRŽAJ TABELARNIH PRIKAZA TABELA 1: BILANS USPJEHA ZA PERIOD OD 01.01. DO 31.12.2012. GODINE ................................................................................... 17 TABELA 2: BILANS STANJA (AKTIVA) ............................................................................................................................................. 19 TABELA 3: BILANS STANJA (PASIVA) ............................................................................................................................................. 20 TABELA 4: IZVJEŠTAJ O NOVČANIM TOKOVIMA ............................................................................................................................... 21 TABELA 5: IZVJEŠTAJ O PROMJENAMA U KAPITALU......................................................................................................................... 22 TABELA 6: NETO POSLOVNI PRIHODI DRUŠTVA.............................................................................................................................. 35 TABELA 7: MATERIJALNI TROŠKOVI .............................................................................................................................................. 36 TABELA 8: MATERIJALNI TROŠKOVI PO SINTETICI ........................................................................................................................... 36 TABELA 9: TROŠKOVI PLAĆA I OSTALIH LIČNIH PRIMANJA................................................................................................................ 37 TABELA 10: TROŠKOVI PROIZVODNIH USLUGA............................................................................................................................... 38 TABELA 11: TROŠKOVI AMORTIZACIJE .......................................................................................................................................... 38 TABELA 12: NEMATERIJALNI TROŠKOVI......................................................................................................................................... 40 TABELA 13: NEMATERIJALNI TROŠKOVI PO SINTETICI ..................................................................................................................... 40 TABELA 14: FINANSIJSKI PRIHODI ................................................................................................................................................. 42 TABELA 15: FINANSIJSKI RASHODI................................................................................................................................................ 42 TABELA 16: OSTALI PRIHODI I DOBICI............................................................................................................................................ 42 TABELA 17: OSTALI RASHODI I GUBICI .......................................................................................................................................... 43 TABELA 18: REZULTAT POSLOVANJA ............................................................................................................................................ 43 TABELA 19: GRAĐEVINSKI OBJEKTI .............................................................................................................................................. 44 TABELA 20: ALATI, POGONSKI I KANCELARIJSKI NAMJEŠTAJ ........................................................................................................... 48 TABELA 21: TRANSPORTNA SREDSTVA ......................................................................................................................................... 48 TABELA 22: NEKRETNINE, POSTROJENJA I OPREMA U PRIPREMI ..................................................................................................... 50 TABELA 23: ZALIHE ..................................................................................................................................................................... 51 TABELA 24: GOTOVINA I GOTOVINSKI EKVIVALENTI ........................................................................................................................ 52 TABELA 25: POTRAŽIVANJA OD KUPACA ....................................................................................................................................... 52 TABELA 26: KAPITAL DRUŠTVA .................................................................................................................................................... 53 TABELA 27: DUGOROČNA RAZGRANIČENJA ................................................................................................................................... 54 TABELA 28: DUGOROČNE OBAVEZE ............................................................................................................................................. 54 TABELA 29: KRATKOROČNE FINANSIJSKE OBAVEZE ....................................................................................................................... 55 TABELA 30: OBAVEZE PREMA DOBAVLJAČIMA ............................................................................................................................... 55 TABELA 31: OBAVEZE PO OSNOVU PLAĆA ..................................................................................................................................... 55 TABELA 32: OSTALE KRATKOROČNE OBAVEZE .............................................................................................................................. 56 TABELA 33: KREDITNI RIZIK ......................................................................................................................................................... 57 TABELA 34: KREDIT LIKVIDNOSTI.................................................................................................................................................. 57 TABELA 35: UKUPNI POKAZATELJI DRUŠTVA ................................................................................................................................. 73 TABELA 36: OSNOVNI PODACI O REVIZORSKOM DRUŠTVU ............................................................................................................. 80 TABELA 37: INCOME STATEMENT ................................................................................................................................................. 82 TABELA 38: STATEMENT OF FINANCIAL POSITION .......................................................................................................................... 84 4 IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU SADRŽAJ GRAFIČKIH PRIKAZA GRAFIKON 1: PROSJEČAN VIJEK TRAJANJA DUGOTRAJNE IMOVINE.................................................................................................. 39 GRAFIKON 2: PROSJEČNA STAROST DUGOTRAJNE IMOVINE ........................................................................................................... 39 GRAFIKON 3: NETO RADNI KAPITAL .............................................................................................................................................. 74 GRAFIKON 4: KOEFICIJENT TEKUĆE LIKVIDNOSTI ........................................................................................................................... 75 GRAFIKON 5: KOEFICIJENT UBRZANE LIKVIDNOSTI ......................................................................................................................... 75 GRAFIKON 6: ODNOS PRODAJE I NETO RADNOG KAPITALA ............................................................................................................. 76 GRAFIKON 7: KOEFICIJENT OBRTA POTRAŽIVANJA ......................................................................................................................... 76 GRAFIKON 8: TRAJANJE NAPLATE POTRAŽIVANJA U DANIMA ........................................................................................................... 77 GRAFIKON 9: KOEFICIJENT OBRTA IMOVINE .................................................................................................................................. 77 GRAFIKON 10: KOEFICIJENT ZADUŽENOSTI ................................................................................................................................... 78 5 IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU Izjave Uprave J.K.P. VODOVOD d.o.o. Cazin Upućeno revizorskom društvu: Revizija Revita d.o.o. Ćoralići 462, 77226, Ćoralići, Cazin Vama kao revizorima mi kao članovi Uprave Društva zaduženi za sastavljanje finansijskih izvještaja dajemo sljedeće izjave: A. Informacije i dokazi Informacije i dokazi koje ste od nas zahtijevali su Vam u potpunosti i savjesno dane. Kao lica zadužena za davanje ovih izjava i dokaza imenovali smo sljedeće osobe: OSOBE ZADUŽENE ZA SURADNJU S REVIZOROM IME I PREZIME FUNKCIJA B. Knjigovodstveni iskazi 1. Mi smo se pobrinuli za to da su vam knjigovodstveni iskazi poslovanja Društva u potpunosti stavljeni na raspolaganje. Ovoj dokumentaciji pripadaju upute, organizaciona dokumentacija i ostalo što pomaže u razumijevanju računovodstvenog sistema Društva. 2. U knjigovodstvenoj evidenciji su obuhvaćeni svi poslovni događaji koji su morali biti proknjiženi u poslovnoj 2012. godini. 3. Mi smo se pobrinuli za to da Vam je sva dokumentacija za koju imamo obavezu čuvanja u pisanoj ili elektronskoj formi dana na raspolaganje u roku koji je realan i razuman za Vaše razumijevanje podataka. C. Finansijski izvještaji 1. Mi, kao članovi Uprave Društva smo ispunili odgovornost za pripremanje i prezentiranje finansijskih izvještaja. Naša odgovornost je fer prezentacija finansijskog položaja i uspješnosti poslovanja Društva u skladu s Međunarodnim Standardima Finansijskog Izvještavanja (MSFI). 6 IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU Ova odgovornost obuhvata: utvrđivanje, uvođenje i održavanje internih kontrola važećih za sastavljanje i objektivan prikaz finansijskih izvještaja u kojima neće biti značajnih pogrešnih prikaza uzrokovanih prijevarom ili pogreškom; odabir i primjenu odgovorajućih računovodstvenih politika; i utvrđivanje razumnih računovodstvenih procjena primjerenih u danim okolnostima. 2. Vjerujemo da je finansijskim izvještajima koji su predmet revizije koju Vi obavljate prikazana sva imovina, obaveze, eventualne obaveze, rezervisanja, ukupni rashodi i ukupni prihodi, kao i sve obavezne napomene uz finansijske izvještaje. Sve obaveze, kako predvidive tako i nepredvidive su prikazane u skladu s Međunarodnim Standardima Finansijskog Izvještavanja (MSFI). 3. Primjenjene metode bilansiranja i vrednovanja odgovoraju zahtjevima posebnih propisa iz ove oblasti. Naš izbor i primjena metoda bilansiranja i vrednovanja je primjerena. Značajne pretpostavke koje smo koristili u procjenama su primjerene, te smo ih Vama prikazali. 4. Za sve događaje nakon datuma finansijskih izvještaja koji su to zahtijevali prilagodili smo finansijske izvještaje i napomene uz finansijske izvještaje u skladu s Međunarodnim Standardima Finansijskog Izvještavanja (MSFI). 5. Izvjestili smo Vas o svim poznatim stvarnim i mogućim sudskim sporovima i zahtjevima čiji se utjecaj uzeo u obzir pri sastavljanju finansijskih izvještavanja u skladu s Međunarodnim Standardima Finansijskog Izvještavanja (MSFI). 6. Svi planovi očekivanja koji mogu imati za posljedicu značajnu promjenu knjigovodstvenih vrijednosti imovine i obaveza prikazanih u finansijskim izvještajima predstavljeni su u skladu s Međunarodnim Standardima Finansijskog Izvještavanja (MSFI). 7. Društvo je pravni; odnosno ekonomski vlasnik imovine prikazane u finansijskim izvještajima. Sva založna i stvarna opterećanja u vezi s ovom imovinom su objavljena u skladu s Međunarodnim Standardima Finansijskog Izvještavanja (MSFI). 8. Mi smo se pridržavali svih dogovora koji mogu imati značajan utjecaj na finansijske izvještaje. Eventualni slučajevi nepridržavanja su Vam dani na znanje. 9. U protekloj godini Društvo je (zaokružiti odgovorajući odgovor): a) Koristilo valutne ili kamatne instrumenente, swapove, opcije i robne terminske poslove između ostalog finansijske proizvode i derivate. b) Nije koristilo niti jedan instrument naveden u prethodnom paragrafu u bilo kojoj formi. 10. U obzir smo uzeli sve događaje koji mogu imati utjecaj na poslovanje Društva i iz tih događaja rezultirajuće finansijske obaveze te iste objavili ili u finansijskim izvještajima ili (ako se iste ne obuhvataju u finansijskim izvještajima) naveli u dodatku uz ovu izjavu. Ako takvi navodi ili napomene nedostaju, onda takvih događaja nije bilo na datum sastavljanja finansijskih izvještaja. 7 IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU D. Godišnji izvještaj o poslovanju 1. Mi smo odgovorni za sastavljanje godišnjeg izvještaja o poslovanju. 2. Izvještaj o poslovanju sadrži sve obavezne podatke kako je propisano članom 40. Zakona o Računovodstvu i Reviziji u FBiH („Službene novine FBiH“, broj: 83/09). 3. Tok poslovanja Društva i položaj Društva su predstavljeni na fer način i analizirani u Godišnjem izvještaju o poslovanju. Analiza obuhvata finansijske i nefinasijske pokazatelje uspješnosti relevantne za poslovnu aktivnost Društva u skladu s Zakonom. 4. Godišnji izvještaj o poslovanju sadrži (u skladu s tačkom 40. Zakona o Računovodstvu i Reviziji u FBiH) - Sve značajne događaje nastale u periodu od završetka poslovne godine do datuma predaje finansijskih izvještaja. - Procjenu očekivanog budućeg razvoja Društva, - Najvažnije aktivnosti u vezi sa istraživanjem i razvojem, - Korištene finansijske instrumente ako je to značajno za procjenu finansijskog položaja i uspješnosti poslovanja Društva, - Ciljeve i politike Društva u vezi s upravljanjem finansijskim rizicima, zajedno sa politikama zaštite od rizika za svaku planiranu transakciju za koju je neophodna zaštita, - Izloženost Društva cjenovnom, kreditnom, tržištnom, valutnom riziku, riziku likvidnosti i drugim rizicima prisutnim u poslovanju Društva, E. Interne kontrole Mi smo odgovorni za sastavljanje (koncepciju, implementaciju, održavanje i poboljšavanje) adekvatnog sistema internih kontrola u skladu s članom 11. Zakona o računovodstvu i reviziji u FBiH. 1. Pod sistemom internih kontrola podrazumijevamo proces kroz koji nadzire i kontroliše: - Efikasnost i efektivnost operativnih aktivnosti (ovo uključuje zaštitu imovine od gubitaka uzrokovanih štetama ili malverzacijama), - Pouzdanost finansijskog izvještavanja i - Pridržavanje za Društvo bitnih zakonskih propisa kako bi se spriječilo da se ne postignu ciljevi poslovanja ako bi nastali poslovni rizici. 2. Izabrati odgovarajući odgovor: a) Nije bilo, niti trenutno postoje značajni nedostaci u internim kontrolama (ili) b) Mi smo Vas izvijestili o značajnim nedostacima u internim kontrolama koji obuhvataju: 8 IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU Opis nedostataka u internim kontrolama 1. U skladu s primjenjivim sistemom internih kontrola implementirali smo odgovarajuće mjere da spriječimo i otkrijemo eventualne nezakonite radnje zaposlenih. 2. Izvijestili smo Vas o rezultatima procjene rizika da finansijski izvještaji i Godišnji izvještaj o poslovanju mogu sadržavati značajne pogreške uslijed namjernih pogrešnih prikazivanja. 3. Izabrati odgovarajući odgovor: a) Izvijestili smo Vas o svim nezakonitim radnjama kojih smo svjesni da postoje ili sumnjamo da postoje u našem Društvu, naročito o onima koje se odnose na pravne zastupnike Društva i druge izvršne uposlenike, uposlenike koji imaju ključnu ulogu u sistemu internih kontrola, i drugih osoba čije nezakonite radnje mogu imati značajan utjecaj na finansijske izvještaje Društva. b) Nismo svjesni postojanja nezakonite radnje u Društvu naročito onih koje se odnose na pravne zastupnike Društva i druge izvršne uposlenike, uposlenike koji imaju ključnu ulogu u sistemu internih kontrola, i drugih osoba čije nezakonite radnje mogu imati značajan utjecaj na finansijske izvještaje Društva. F. Potpunost danih informacija 1. Na uvid su Vam dani svi zapisi, dokumenti i informacije o neobičnim događajima s kojima je Uprava bila upoznata, kao i sve ostale informacije koje su bitne za reviziju finansijskih izvještaja. 2. Obezbijedili smo Vam uvid u imena svih banaka s kojima je Društvo u toku godine imalo poslovne veze, kao uvid u sva stanja na transakcijskim računima Društva. 3. Na raspolaganje smo Vam dali sve zapisnike sa sastanaka Uprave Društva. G. Dodaci, napomene i slično Mi potvrđujemo da su moguće neispravljene pogreške neznačajne u odnosu na ukupne finansijske izvještaje Društva. Potpis i pečat ovlaštenog lica Društva 6.8.2013.godine 9 IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU Izvještaj neovisnoga revizora Vlasnicima i upravi J.K.P. VODOVOD d.o.o. Cazin Obavili smo reviziju priloženih finansijskih izvještaja J.K.P. VODOVOD d.o.o. Cazin (dalje: Društvo), koji uključuju Bilans stanja na dan 31. decembar 2012. godine, Bilans uspjeha i izvještaj o ostaloj sveobuhvatnoj dobiti, Izvještaj o promjenama u kapitalu, Izvještaj o gotovinskim tokovima za godinu tada završenu i Bilješke uz finansijske izvještaje. Odgovornost Uprave za finansijske izvještaje Uprava je odgovorna za sastavljanje, ispravnost i primjerenost oblika i sadržaja finansijskih izvještaja i drugih informacija u skladu sa Međunarodnim Standardima Finansijskog Izvještavanja (MSFI) prihvaćenima u Bosni i Hercegovini. Odgovornosti uprave uključuju: utvrđivanje, uvođenje i održavanje internih kontrola važećih za sastavljanje i objektivan prikaz finansijskih izvještaja u kojima neće biti značajnih pogrešnih prikazivanja uzrokovanih prijevarom ili pogreškom; odabir i primjenu odgovorajućih računovodstvenih politika; i utvrđivanje razumnih računovodstvenih procjena primjerenih u danim okolnostima. Odgovornost revizora Naša odgovornost je izdati mišljenje o tim finansijskim izvještajima na osnovu obavljene revizije. Reviziju smo obavili u skladu s Međunarodnim revizijskim standardima izdanim od strane Međunarodnog Odbora za standarde revizije i izražavanja uvjerenja koji djeluje pri Međunarodnoj Federaciji Računovođa. Ti standardi zahtijevaju pridržavanje etičkih pravila od strane revizora, te planiranje i provođenje revizije do razine koja je potrebna za postizanje razumnog uvjerenja da u finansijskim izvještajima nema značajnih pogrešnih prikazivanja. Revizija uključuje provođenje postupaka radi pribavljanja revizijskih dokaza o iznosima i objavama prikazanim u finansijskim izvještajima. Odabir postupaka ovisi o procjeni revizora, uključujući i procjenu rizika značajnih pogrešnih prikazivanja u finansijskim izvještajima uzrokovanih prijevarom ili pogreškom. U procjenjivanju tih rizika revizor razmatra interne kontrole važeće za sastavljanje i objektivan prikaz finansijskih izvještaja koje sastavlja Društvo kako bi odredio odgovarajuće revizorske postupke u danim okolnostima, ali ne i za izražavanje mišljenja o učinkovitosti internih kontrola Društva. Revizija također uključuje procjenjivanje primijenjenih računovodstvenih politika i primjerenost utvrđenih računovodstvenih procjena Uprave, kao i ocjenu cjelokupnog prikaza finansijskih izvještaja. 10 IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU Vjerujemo da su nam pribavljeni revizorski dokazi dovoljni i čine razumnu osnovu za izražavanje našeg mišljenja. Pozitivno mišljenje Prema našem mišljenju, koje se temelji na rezultatima revizije, finansijski izvještaji prikazuju fer i istinito, u svim značajnim aspektima, finansijski položaj Društva na dan 31. decembar 2012. godine, te rezultate njegova poslovanja za godinu tada završenu u skladu s Međunarodnim Standardima Finansijskog Izvještavanja (MSFI). Dio za isticanje pitanja Bez izražavanja rezerve na naše mišljenje skrećemo pažnju na sljedeće: J.K.P Vodovod d.o.o. po dobijanju potrebne suglasnosti od nadležnih općinskih organa nije izvršilo aktiviranje vodovodnog sistema Ljubijankići u ukupnoj vrijednosti od 3.806.741,83 KM. Suglasnost od Općine, odnosno pravo na upravljanje ovim sistemom dano je 31.07.2012. godine. Uprava Društva smatra da do ovog trenutka nije bilo sigurno da li će imovina pripasti J.K.P. Vodovod d.o.o. Cazin ili J.U. Komunalno – stambeni fond Cazin. Napominjemo da je navedeni sistem u funkciji duži vremenski period. Na ovaj način podcijenjen je rashod po osnovu amortizacije za 65.194, 87 KM, te nije izvršena pravilna klasifikacija unutar bilansa stanja. Usljed slučajne pogreške Društvo nije izvršilo pravilnu klasifikaciju obveznica stečenih po osnovu verifkacije ratnih potraživanja. Trošak sticanja obveznica iznosi 453.422 KM. Ovaj iznos Društvo trenutno prikazuje na kontu 211- Potraživanja od kupaca (analitički se vodi potraživanje od Federalnog ministarstva finansija). U novembru 2009. godine Društvo je dobilo izvod – certifikat iz Registra vrijednosnih papira FBiH u kojem je navedeno da je Društvo vlasnik 108.595 komada obveznice serija A, 94.720 komada obveznica serije B, 83.248 komada obveznica serije C, 83.248 obveznica serije D, i 83.611 obveznica serije E nominalne vrijednosti 1 KM. Na ove obveznice Društvo ostvaruje prihod od kamata koje priznaje u okviru bilansa uspjeha. Međutim, nije izvršena pravilna klasifikacija vrijednosnih papira u skladu s MRS 39 – Finansijski instrumenti, te su na taj način potraživanja od kupaca precijenjena za 453.422 KM. Također nije izvršeno pravilno naknadno mjerenje navedene imovine u skladu s MRS 39.45. Početno priznavanje finansijska ove imovine trebalo je uslijedit po njihovoj fer vrijednosti. 11 IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU Pri utvrđivanju vrijednosti, za finansijska sredstva kod kojih postoji aktivno tržište, fer vrijednost predstavlja cijena postignuta na tom tržištu u vrijeme mjerenja/ priznavanja. S obzirom na to da ove obveznice kotiraju i njima se aktivno trguje na organiziranom tržištu (Sarajevskoj berzi, SASE), tada bi fer vrijednost bila cijena obveznica postignuta na SASE. Cijene obveznica u slučaju Sarajevske berze – kotiraju odnosno izražene su u procentima od nominalne vrijednosti. Sva pravna lica kojima su dodijeljene obveznice na ime potraživanja po osnovu ratne štete, trebala su te obveznice početno mjeriti po njihovoj fer vrijednosti, odnosno po cijeni po kojoj kotiraju na SASE. Ako uzmemo u obzir činjenicu da je fer vrijednost ovih vrijednosnih papira na dan priznavanja u okviru bilansa stanja bila znatno manja od njihove nominalne vrijednosti, imovina Društva je po našem mišljenju na 31.12.2012. godine precijenjena za najmanje 300.000 KM. Ispravke navedenih pogrešnih prikazivanja uslijedit će u 2013. godini, prepravljanjem početnog stanja u skladu s MRS 8. 42 (b). U Cazinu, 6.augusta 2013. godine mr.sc. Asim Bećiragić Ovlašteni revizor Društva Mag.rer.soc.oec. Dženita Bećiragić U ime i za Revizija Revita d.o.o. Cazin Revizija Revita d.o.o. Cazin Ćoralići 462, 77226, Ćoralići, Cazin Bosna i Hercegovina 12 IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU 1. Finansijski izvještaji Društva1 U skladu s MRS 1.10 potpuni set finansijskih izvještaja čine: izvještaj o finansijskom položaju na kraju perioda (bilans stanja), izvještaj o sveobuhvatnoj dobiti perioda (bilans uspjeha), izvještaj o promjenama u kapitalu, izvještaj o novčanim tokovima, bilješke koje obuhvataju sažetak važnih računovodstvenih politika i druga objašnjenja, i izvještaj o finansijskom položaju na početku najranijeg uporednog perioda ako subjekat neku računovodstvenu politiku primjenjuje retroaktivno ili ako retroaktivno prepravlja stavke u svojim finansijskim izvještajima ili ako stavke u finansijskim izvještajima reklasificira. U skladu s MRS 1.45 prezentacija i klasifikacija pozicija u finansijskim izvještajima zadržava se način prezentiranja i klasifikacija u svim periodima izvještavanja, osim ako nakon znatne promjene vrste poslovanja subjekta ili iz pregleda njegovih finansijskih izvještaja nije očigledno da bi drukčije prezentiranje ili klasificiranje bilo primjerenije u odnosu na kriterije za izbor i primjenu računovodstvenih politika iz MRS – 8 ili promjenu prezentiranja ne nalaže neki MSFI. U skladu s MRS 1.60. subjekat je dužan u svom izvještaju o finansijskom položaju dugotrajnu i kratkotrajnu imovinu te dugoročne i kratkoročne obaveze prezentirati kao odvojene grupe u skladu s tačkama 66. - 76. Godišnja poboljšanja Međunarodnih Standarda Finansijskog izvještavanja (krug 2009 -2011), koji će biti na snazi za godišnje periode koji počinju nakon 01. januara 2013. godine, biće razjašnjeno između ostalog, koji su zahtjevi u pogledu prezentacije trećeg izvještaja bilansa stanja. Ovaj izvještaj se zahtjeva samo u slučaju da subjekat neku računovodstvenu politiku primjenjuje retroaktivno ili ako retroaktivno prepravlja stavke u svojim finansijskim izvještajima ili ako reklasificira stavke u finansijskim izvještajima. Nakon ovog perioda, neće biti potrebno objavljivati bilješke uz dodatni bilans stanja, osim onih koje zahtijeva MRS 8. 1Ovi prikazi finansijskih rezultata Društva sastavljeni su za svrhu izrade izvještaja revizora, te po načinu prikaza mogu odstupati od načina prikaza u setu finansijskih izvještaja Društva. Bilješke uz finansijske izvještaje su šire, te mogu obuhvatiti i preporuke uz pojedine pozicije finansijskih izvještaja. Za svrhu daljnjeg izvještavanja Društvo koristi samo dio pod nazivom „Izvještaj neovisnog revizora“, te uključuje svoj set finansijskih izvještaja. Orginalni finansijski izvještaji Društva koji su bili predmet revizije nalaze se u prilogu! 13 IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU Napomena Automatski unosi koji se koriste za sastavljanje finansijskih izvještaja ne sadrže poveznicu s bilješkama uz finansijske izvještaje. Time je prekršena odredba MRS 1.113. u kojoj se kaže da je subjekat dužan bilješke prezentirati sistematski, sve dok je to izvodljivo. Također je dužan svaku stavku u izvještaju o finansijskom položaju i izvještaju o ostaloj sveoubuhvatnoj dobiti, računu dobiti i gubitka (ako je prezentiran) te izvještaju o promjenama u kapitala i izvještaju o novčanim tokovima, povezati oznakom o sa svakom informacijom u bilješkama koja se na nju odnosi. Finansijski izvještaji Društva predstavljeni su kao prilog ovom izvještaju. U nastavku su dani pregledi izvještaja s usporednim informacijama i mogućim komentarima revizora: 14 IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU Bilans uspjeha U skladu s MRS 1.7., i 81. izvještaj o ukupnoj sveoubuhvatnoj dobiti se odnosi na promjene kapitala u toku perioda koje su proizašle iz transkacija i drugih događaja, osim promjena koje su proizašle iz transakcija i drugih događaja, osim promjena koje su proizašle iz transakcija s vlasnicima u njihovom svojstvu vlasnika. Društva imaju izbor da stavke prihoda i rashoda priznate u periodu prikažu: U izvještaju o sveobuhvatnoj dobiti kao jedinom izvještaju ili U dvama izvještajima: izvještaju koji predočava sastavne dijelove dobiti ili gubitka (zaseban račun dobiti i gubitka) i drugom izvještaju, koji započinje s dobiti ili gubitkom i predočava sastavne dijelove ostale sveoubuhvatne dobiti (izvještaj o sveoubuhvatnoj dobiti). U skladu s MRS 1. 36. Društvo je dužno objaviti usporedne informacije iz prethodnog perioda za sve iznose iskazane u finansijskim izvještajima tekućeg perioda. Društvo je dužno uključiti usporedne informacije za tekstualne i opisne informacije ako su relevantne za razumijevanje finansijskih izvještaja tekućeg perioda. 15 IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU OPIS BILJEŠKE TEKUĆA GODINA PRETHODNA GODINA RAZLIKA PROCENAT PROMJENE 1 2 3 4 5(3-4) 6(5/4) 6.1 3.226.407 3.342.331 (115.924) -3,47% - - - - Prihodi od prodaje učinaka 3.069.395 3.112.604 (43.209) -1,39% Prihodi od prodaje učinaka na domaćem tržištu 3.069.395 3.112.604 (43.209) -1,39% - - - - 157.012 229.727 (72.715) -31,65% 3.250.722 3.138.605 112.117 3,57% DOBIT ILI GUBITAK PERIODA POSLOVNI PRIHOD I RASHOD Poslovni prihod Prihodi od prodaje robe Prihodi od aktiviranja ili potrošnje robe i učinaka Ostali poslovni prihodi Poslovni rashodi Nabavna vrijednost prodate robe - - - - Materijalni troškovi 6.2 1.057.620 955.211 102.409 10,72% Troškovi plaća i ostalih ličnih primanja 6.3 1.583.311 1.491.403 91.908 6,16% 1.279.335 1.234.994 44.341 3,59% 246.661 229.087 17.574 7,67% 57.315 27.322 29.993 109,78% Troškovi plaćanja i naknada plaća zaposlenim Troškovi ostalih primanja, naknada i prava zaposlenih Troškovi naknada ostalim fizičkim licima Troškovi proizvodnih usluga 6.4 37.782 20.772 17.010 81,89% Amortizacija 6.5 404.640 506.846 (102.206) -20,17% - - - - Troškovi rezervisanja Nematerijalni troškovi 167.369 164.373 2.996 1,82% Povećanje vrijednosti zaliha učinaka - - - - Smanjenje vrijednosti zaliha učinaka - - - - Dobit od poslovnih aktivnosti - 203.726 (203.726) -100,00% 24.315 - 24.315 - - - - - 96.763 100 96.663 96662,99% 16.033 100 15.933 15933,00% 80.730 - 80.730 - 92.075 261.399 (169.324) -64,78% 6.6 Gubitak od poslovnih aktivnosti FINANSIJSKI PRIHODI I RASHODI Finansijski prihodi 6.7 Prihodi od kamata Pozitivne kursne razlike Finansijski rashodi 6.8 Rashodi kamata 92.075 83.693 8.382 10,02% - 177.706 (177.706) -100,00% 4.688 - 4.688 - Gubitak od finansijskih aktivnosti - 261.299 (261.299) -100,00% Dobit redovne aktivnosti - - - - 19.627 57.573 (37.946) -65,91% - - - - 68.361 365.237 (296.876) -81,28% Dobici od prodaje stalnih sredstava - 800 (800) -100,00% Viškovi - 319.962 (319.962) -100,00% Negativne kursne razlike Dobit od finansijske aktivnosti Gubitak redovne aktivnosti OSTALI PRIHODI I RASHODI Ostali prihodi i dobici, osim iz osnova stalnih sredstava namijenjenih prodaji i obustavljenog poslovanja 6.9 16 IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU Naplaćena otpisana potraživanja Prihodi po osnovu ugovorne zaštite od rizika Otpis obaveza, ukinuta rezervisanja i ostali prihodi Ostali rashodi i gubici, osim iz osnova stalnih sredstava namijenjenih prodaji i obustavljenog poslovanja 6.10 Manjkovi Rashodi po osnovi ispravke vrijednosti i otpisa potraživanja Rashodi i gubici na zalihama i ostali rashodi Dobit po osnovu ostalih prihoda i rashoda Gubitak po osnovu ostalih prihoda i rashoda 64.733 34.805 29.928 85,99% - 9.670 (9.670) -100,00% 3.628 - 3.628 - 618.529 554.790 63.739 11,49% 487 - 487 - 615.126 528.804 86.322 16,32% 2.916 25.986 (23.070) -88,78% - - - - 550.168 189.553 360.615 190,24% PRIHODI I RASHODI OD USKLAĐIVANJA VRIJEDNOSTI SREDSTAVA (osim stalnih sredstava namijenjenih prodaji i sredstva obustavljenog poslovanja) - - - - Prihodi iz osnova usklađivanja vrijednosti - - - - Rashodi iz osnova iz usklađivanja vrijednosti - - - - Smanjenje vrijednosti specifičnih stalnih sredstava - - - - Dobit od usklađivanja vrijednosti - - - - Gubitak od usklađivanja vrijednosti - - - - 1.673 111.108 (109.435) -98,49% 13 674 (661) -98,07% - - - - - - - - 568.135 136.692 431.443 315,63% POREZ NA DOBIT NEPREKINUTOG POSLOVANJA NETO DOBIT ILI GUBITAK NEPREKINUTOG POSLOVANJA - - - - - - - - Neto dobit neprekinutug poslovanja - - - - 568.135 136.692 431.443 315,63% DOBIT ILI GUBITAK OD PREKINUTOG POSLOVANJA - - - - Dobit od prekinutog poslovanja - - - - Gubitak od prekinutog poslovanja - - - - Porez na dobit od prekinutog poslovanja - - - - Neto dobit od prekinutog poslovanja - - - - Neto gubitak od prekinutog poslovanja - - - - NETO DOBIT ILI GUBITAK PERIODA - - - - Neto dobit perioda - - - - 568.135 136.692 431.443 315,63% Prihodi iz osnova promjene računovodstvenih politika i ispravki neznačajnih grešaka iz ranijih perioda Rashodi iz osnova promjene računovodstvenih politika i ispravki neznačajnih grešaka iz ranijih perioda DOBIT ILI GUBITAK NEPREKINUTOG POSLOVANJA Dobit neprekinutog poslovanja prije poreza Gubitak neprekinutog poslovanja prije poreza Neto gubitak neprekinutog poslovanja Neto gubitak perioda 6.11 Tabela 1: Bilans uspjeha za period od 01.01. do 31.12.2012. godine 17 IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU U toku poslovne godine koja je predmet revidiranja društvo je ostvarilo gubitak od poslovnih aktivnosti u iznosu od 24.315 KM (U toku 2011. godine Društvo je ostvarilo dobit u iznosu od 203.726 KM). Društvo je u poslovnoj godini ostvarilo manje poslovne prihode za iznos od 115.924 KM. Poslovni prihodi sastoje se od prihoda od prodaje učinaka na domaćem tržištu u iznosu od 3.069.395 KM i ostalih poslovnih prihoda u iznosu od 157.015 KM. Poslovni rashodi u odnosu na prethodnu poslovnu godinu povećali su se za iznos od 112.117 KM. Materijalni troškovi povećali su se za 102.409 KM. Kod troškova plaća i ostalih ličnih primanja zabilježeno je povećanje u iznosu od 91.908 KM. Troškovi proizvodnih usluga su se povećali za 17.010 KM. Kod troškova amortizacije zabilježeno je smanjenje u iznosu od 102.206 KM. Kod nematerijalnih troškova zabilježeno je povećanje u iznosu od 2.996 KM. Kod finansijskih prihoda zabilježeno je povećanje u iznosu od 96.663 KM. Kod finansijskih rashoda zabilježeno je smanjenje u iznosu od 169.324 KM. Društvo je ostvarilo dobit od finansijskih aktivnosti u iznosu od 4.688 KM. Ostali prihodi i dobici u poslovnoj 2012. godini iznosili su 68.361 KM. U odnosu na prethodnu poslovnu godinu smanjili su se za 296.876 KM. Ostali rashodi i gubici su iznosili 618.529 KM, te su u odnosu na prethodnu poslovnu godinu veći za 63.739 KM. Gubitak po osnovu ostalih prihoda i rashoda iznosi 550.168 KM. Za godinu koja je predmet revidiranja Društvo je ostvarilo gubitak u iznosu od 568.135 KM (2011: 136.692 KM). 18 IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU POZICIJA 1 BILJEŠKE Bilans stanja 2 IZNOS TEKUĆE GODINE IZNOS PRETHODNE GODINE RAZLIKA PROCENAT PROMJENE 3 4 5(3-4) 6(5/4) AKTIVA STALNA SREDSTVA I DUGOROČNI PLASMANI Nematerijalna sredstva Nekretnine, postrojenja i oprema 7.1 Građevinski objekt Postrojenja i oprema 13.251.758 13.581.048 -329.290 -2,42% 0 0 0 - 13.230.067 13.548.092 -318.025 -2,35% 9.120.804 9.478.197 -357.393 -3,77% 268.621 241.153 27.468 11,39% 3.840.642 3.828.742 11.900 0,31% Investicijske nekretnine 0 0 0 - Biološka sredstva 0 0 0 - Ostala (specifična) stalna materijalna sredstva 0 0 0 - Dugoročni finansijski plasmani 0 0 0 - Druga dugoročna potraživanja 0 0 0 - 21.691 32.956 -11.265 -34,18% 0 0 0 - 1.072.080 1.389.928 -317.848 -22,87% 472.365 477.892 -5.527 -1,16% 472.365 477.892 -5.527 -1,16% 599.715 912.036 -312.321 -34,24% Gotovina i gotovinski ekvivalenti 51.979 35.763 16.216 45,34% Gotovina 51.979 35.763 16.216 45,34% 546.275 876.208 -329.933 -37,65% 545.775 876.208 -330.433 -37,71% 500 0 500 - 0 0 0 - 1.101 65 1.036 1593,85% 360 0 360 - 14.323.838 14.970.976 -647.138 -4,32% 0 186.965 -186.965 -100,00% 14.323.838 15.157.941 -834.103 -5,50% Avansi i nekretnine, postrojenja i oprema u pripremi Dugoročna razgraničenja ODLOŽENA POREZNA SREDSTVA TEKUĆA SREDSTVA Zalihe i sredstva namijenjeni prodaji 7.2 Sirovine i materijal, rezervni dijelovi i sitan inventar Gotovina, kratkoročna potraživanja i kratkoročni plasmani Kratkoročna potraživanja Kupci u zemlji Druga kratkoročna potraživanja Kratkoročni finansijski plasmani Potraživanje za PDV Aktivna vremenska razgraničenja POSLOVNA AKTIVA Vanbilansna aktiva Ukupna aktiva 7.4 7.5 Tabela 2: Bilans stanja (aktiva) U okviru aktive Društva došlo je do smanjenja u iznosu od 834.103 KM. Na poziciji nekretnina, postrojenja i oprema došlo je do smanjenja u iznosu od 318.025 KM. Stanje na kontima zaliha smanjeno je za 5.527 KM. Stanje gotovine i gotovinskih ekvivalenata povećalo se za 16.216 KM. Na poziciji kratkoročnih potraživanja došlo je do smanjenja u iznosu od 329.933 KM. 19 BILJEŠKE IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU POZICIJA 1 2 IZNOS TEKUĆE GODINE IZNOS PRETHODNE GODINE RAZLIKA PROCENAT PROMJENE 3 4 5(3-4) 6(5/4) PASIVA KAPITAL 7.6 4.151.586 4.719.720 -568.134 -12,04% Osnovni kapital 4.820.191 4.820.191 0 0,00% Državni kapital 4.820.191 4.820.191 0 0,00% Rezerve 0 18.014 -18.014 -100,00% Zakonske rezerve 0 18.014 -18.014 -100,00% Neraspoređena dobit 0 18.207 -18.207 -100,00% Neraspoređena dobit ranijih godina 0 18.207 -18.207 -100,00% Gubitak do visine kapitala 668.605 136.692 531.913 389,13% Gubitak ranijih godina 100.470 0 100.470 - Gubitak izvještajne godine 568.135 136.692 431.443 315,63% 5.558.056 5.705.728 -147.672 -2,59% DUGOROČNA REZERVISANJA Dugoročna razgraničenja 7.7 5.558.056 5.705.728 -147.672 -2,59% DUGOROČNE OBAVEZE 7.8 3.517.444 4.030.909 -513.465 -12,74% 3.394.593 3.775.323 -380.730 -10,08% Dugoročni krediti Ostale dugoročne obaveze 122.851 255.586 -132.735 -51,93% 1.087.076 491.669 595.407 121,10% Kratkoročne finansijske obaveze 432.735 132.735 300.000 226,01% Kratkoročni dio dugoročnih obaveza 432.735 132.735 300.000 226,01% 483.560 210.283 273.277 129,96% 442.714 210.283 232.431 110,53% 40.846 0 40.846 - 128.649 105.994 22.655 21,37% 111.505 105.994 5.511 5,20% 17.144 0 17.144 - 13.475 8.029 5.446 67,83% 25.252 31.771 -6.519 -20,52% KRATKOROČNE OBAVEZE 7.9 Obaveze iz poslovanja 7.10 Dobavljači u zemlji Dobavljači u inostranstvu Obaveze po osnovi plaća, naknada i ostalih primanja zaposlenih 7.11 Obaveze po osnovu plaća i naknada plaća Obaveze za ostala primanja zaposlenih Druge obaveze 7.12 Obaveze za PDV Obaveze za ostale poreze i druge dadžbine 3.405 2.857 548 19,18% PASIVNA VREMENSKA RAZGRANIČENJA 9.676 22.950 -13.274 -57,84% 14.323.838 14.970.976 -647.138 -4,32% 0 186.965 -186.965 -100,00% 14.323.838 15.157.941 -834.103 -5,50% Poslovna pasiva Vanbilansna pasiva Ukupna pasiva Tabela 3: Bilans stanja (pasiva) U okviru pasive zabilježeno je povećanje na poziciji gubitak do visine kapitala. Dugoročna rezervisanja smanjila su se za 147.676 KM. Dugoročne obaveze smanjile su se za 513.465 KM. Kratkoročne obaveze su se povećale za iznos od 595.407 KM. 20 IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU Izvještaj o novčanim tokovima IZNOS OPIS 1 2012 2011 2 3 GOTOVINSKI TOKOVI IZ POSLOVNIH AKTIVNOSTI Neto dobit (gubitak) za period (568.135) (136.692) - - Amortizacija/vrijednost usklađenja materijalnih sredstava 404.640 506.846 Ukupno 404.640 506.846 Usklađenje za: Smanjenje (povećanje) zaliha Smanjenje (povećanje) potraživanja od prodaje Smanjenje (povećanje) drugih potraživanja Smanjenje (povećanje) aktivnih vremenskih razgraničenja 5.527 (303.357) 330.433 343.112 (1.536) 626 10.905 - Povećanje (smanjenje) obaveza prema dobavljačima 273.277 (35.883) Povećanje (smanjenje) drugih obaveza (69.864) 72.122 (160.946) (376.938) Ukupno 387.796 (300.318) Neto gotovinski tok iz poslovnih aktivnosti 224.301 69.836 - - Povećanje (smanjenje) pasivnih vremenskih razgraničenja GOTOVINSKI TOKOVI IZ ULAGAČKIH AKTIVNOSTI Prilivi gotovine iz ulagačkih aktivnosti - - Odlivi gotovine iz ulagačkih aktivnosti 75.350 124.860 Odlivi iz osnova kupovine stalnih sredstava 75.350 124.860 Neto priliv gotovine iz ulagačkih aktivnosti - - Neto odliv gotovine iz ulagačkih aktivnosti 75.350 124.860 - - Prilivi gotovine iz finansijskih aktivnosti 60.000 - Prilivi iz osnova kratkoročnih kredita 60.000 - 192.735 - 60.000 - GOTOVINSKI TOKOVI IZ FINANSIJSKIH AKTIVNOSTI Odlivi gotovine iz finansijskih aktivnosti Odlivi iz osnova kratkoročnih kredita Odlivi iz osnova ostalih dugoročnih i kratkoročnih obaveza 132.735 - Neto priliv gotovine iz finansijskih aktivnosti - - Neto odliv gotovine iz finansijskih aktivnosti 132.735 - UKUPNI PRILIVI GOTOVINE 224.301 69.836 UKUPNI ODLIVI GOTOVINE 208.085 124.860 NETO PRILIV GOTOVINE 16.216 (55.024) NETO ODLIV GOTOVINE - 55.024 35.763 90.787 Pozitivne kursne razlike iz osnova preračuna gotovine - - Negativne kursne razlike iz osnova preračuna gotovine - - 51.979 35.763 Gotovina na početku izvještajnog perioda Gotovina na kraju izvještajnog perioda Tabela 4: Izvještaj o novčanim tokovima 21 IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU 5 6 7 UKUPNI KAPITAL (8+9) 4 UKUPNO (3+4±5±6±7) 3 Nerealizovani dobici/gubici po osnovu finansijskih sredstava raspoloživih za prodaju Ostale rezerve (emisiona premija, zakonske i statutarne rezerve, zaštita gotovinskih tokova) 2 Akumulirana neraspoređena dobit/nepokriveni gubitak 1 Revalorizacione rezerve (MRS 16 MRS 21 i MRS 38) VRSTA PROMJENE U KAPITALU Dionički kapital i udjeli u društvu sa ograničenom odgovornošću DIO KAPITALA KOJI PRIPADA VLASNICIMA MATIČNOG PRIVREDNOG DRUŠTVA MANJINSKI INTERESI Izvještaj o promjenama u kapitalu 8 9 Stanje na dan 31.12.2010. godine 4.820.191 - - - 36.224 4.856.415 - 4.856.415 Ponovo iskazano stanje na dan 31.12.2010.,odnosno 01.01.2011.godine 4.820.191 - - - 36.224 4.856.415 - 4.856.415 - - - - (136.692) (136.692) - (136.692) 4.820.191 - - - (100.468) 4.719.723 - 4.719.723 4.820.191 - - - (100.468) 4.719.723 - 4.719.723 - - - - (568.135) (568.135) - (568.135) - - - (668.603) 4.151.588 - 4.151.588 Neto dobit/ gubitak perioda iskazan u bilansu uspjeha Stanje na dan 31.12.2011., odnosno 01.01.2012. godine Ponovo iskazano stanje na dan 31.12.2011. odnosno 01.01.2012. godine Neto dobit/ gubitak perioda iskazan u bilansu uspjeha Stanje na dan 31.12.2012. godine 4.820.191 Tabela 5: Izvještaj o promjenama u kapitalu 22 IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU Bilješke uz finansijske izvještaje 1. Osnovne informacije J.K.P. VODOVOD d.o.o. Cazin posluje na području Bosne i Hercegovine. Osnovna djelatnost društva je sakupljanje, prečišćavanje i distribucija vode. Društvo je registrirano u Općinskom sudu u Bihaću. Sjedište Društva je Izeta Nanića bb, Cazin. Identifikacioni porezni broj je 4263351830005, a identifikacioni broj kod Uprave za indirektno oporezivanje je 263351830005. Direktor društva je Tatarević Ibrahim. Finansijski izvještaji Društva za godinu koja završava 31.12.2012. godine odobreni su za objavljivanje 28.12.2013. godine. Vlasnici subjekta, odnosno Općina Cazin može utjecati na izmjenu objavljenih finansijskih izvještaja. U skladu s MRS 10.17. subjekat treba da objavi datum na koji je odobreno izdavanje finansijskih izvještaja i ko je odobrio njihovo izdavanje. Ako vlasnici subjekta ili drugi imaju nadležnost da mogu mijenjati finansijske izvještaje nakon njihovog izdavanja subjekat treba objaviti tu činjenicu. 2. Osnove pripreme Finansijski izvještaji Društva su pripremljeni u skladu s Međunarodnim Standardima Finansijskog Izvještavanja prihvaćenim u Bosni i Hercegovini i prevednim na bosanski jezik. Finansijska godina odgovara kalendarskoj godini. Bilans stanja, bilans uspjeha, izvještaj o ostaloj sveobuhvatnoj dobiti i izvještaj o novčanim tokovima uključuju jednu usporednu godinu, dok izvještaj o promjenama u kapitalu uključuje tri usporedna perioda. U bilansu stanja diferencira se između kratkotrajne i dugotrajne imovine, koje se dijele dalje prema starosti. Bilans uspjeha se sastavlja koristeći metodu prirode troškove. Finansijski izvještaji se pripremaju u konvertibilnoj marki, koja je ujedno i funkcionalna valuta Društva. 3. Osnove mjerenja Finansijski izvještaji su pripremljeni po načelu historijskog troška. Uprava vjeruje da princip vremenske neograničenosti poslovanja nije ugrožen u doglednoj budućnosti. 23 IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU U skladu s MRS 10.17. subjekat treba da objavi datum na koji je odobreno izdavanje finansijskih izvještaja i ko je odobrio njihovo izdavanje. Ako vlasnici subjekta ili drugi imaju nadležnost da mogu mijenjati finansijske izvještaje nakon njihovog izdavanja subjekat treba objaviti tu činjenicu. U skladu s MRS 1.25. pri sastavljanju finansijskih izvještaja subjekat treba procijeniti sposobnost subjekta da nastavi poslovati u vremenski neograničenom periodu. Subjekat je dužan finansijske izvještaje sastaviti na osnovu vremenske neograničenosti poslovanja, osim ako menadžment ne namjerava likvidirati subjekt, predati poslovati ili ako nema drugih realnih alternativa. Kada je menadžment prilikom procjenjivanja svjestan značajne neizvjesnosti vezane uz poslovne događaje ili uslove koja može znatno dovesti u sumnju mogućnost subjekta da nastavi poslovati u vremenski neograničenom periodu, subjekt je dužan svaku takvu neizvjesnost objaviti. 4. Funkcionalna valuta i valuta prezentiranja Finansijski izvještaji Društva prezentirani su u KM - u, koja predstavlja i funkcionalnu valutu Društvu. U skladu s MRS 1.122 Društvo je dužno objaviti informacije o prosuđivanja (odvojeno od onih koja uključuju procjene), što ih je uprava izvršila u procesu primjene računovodstvenih politika subjekta, a koje imaju najznačajniji utjecaj na iznose koji su priznati u finansijskim izvještajima. U skladu s MRS 1.125 Društvo je dužno objaviti informacije o pretpostavka koje se odnose na budućnost te drugim osnovnim izvorima neizvjesnosti procjena na kraju izvještajnog perioda, kod kojih postoji znatan rizik značajnih korekcija knjigovodstvenih iznosa imovine i obaveza u narednoj finansijskoj godini. U skladu s MRS 8.28-29 kada promjena računovodstvene politike, ili dobrovoljna ili rezultat usvajanja novog, revidiranog ili izmijenjenog standarda, ima utjecaj na tekući period ili na bilo koji raniji period, Društvo mora objaviti, pored ostalog, iznos usklađenja za svaku poziciju finansijsku izvještaja na koju promjena ima utjecaja. U skladu s MRS 8.49 ako je ispravka greške iz ranijih perioda izvršena u tekućim finansijskim izvještajima potrebno je objaviti: Vrstu greške prethodnog perioda, Za svaki prezentirani raniji period, u mjeri u kojoj je to izvodljivo, iznos ispravke za svaku stavku 24 IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU finansijskog izvještaja na koju to utiče. Iznos ispravke na početku najranijeg prezentiranoga prethodnog perioda, Ako je retroaktivno prepravljanje za određeni raniji period neizvodljivo okolnosti koje su stvorile takve uslove, te opis kako i od kada su greške ispravljene. 5. Korištenje procjena i prosudbi Priprema finansijskih izvještaja u skladu s MSFI zahtijeva od uprave da donosi prosudbe, procjene i pretpostavke koje utječu na primjenu računovodstvenih politika i iznose imovine, obaveza, prihoda i rashoda koji se izvještavaju. Stvarni rezultati mogu odstupati od ovih pretpostavki. Procjene i uz njih vezane pretpostavke kontinuirano se pregledavaju. Utjecaj korekcije procjene priznaje se u periodu u kojem je procjena korigirana i budućim periodima ukoliko korekcija utječe na buduće periode. Mjerenje nekretnina, postrojenja i opreme, i nematerijalne imovine uključuje procjenu njihovog korisnog vijeka trajanja. Ova procjena se temelji na procjeni Uprave. Određivanje umanjenja vrijednosti nekretnina, postrojenja i opreme uključuje korištenje procjena koje se temelje na uzroku, trenutku i visini umanjenja. Umanjenje vrijednosti se zasniva na nekolicini faktora. Uopšteno u obzir se uzima promjena sadašnjeg tržišnog položaja, očekivani rast branše, promjena buduće raspoloživosti izvora finansiranja, tehnološko zastarijevanje, prestanak pružanja usluge, trenutna tržišna vrijednost imovine te slično što bi moglo ukazati na potrebu umanjenja vrijednosti. Nadoknadivi iznos i fer vrijednost se u pravilu određuju korištenjem metode diskontiranih novčanih tokova koja obuhvata nekoliko razumnih pretpostavki tržišnih učesnika. Identifikacija indikatora umanjenja, kao i procjena budućih novčanih tokova zahtijeva od uprave da napravi značajne prosudbe u vezi s identifikacijom i provjerom znakova za umanjenje, očekivanih novčanih tokova, odgovarajućih kamatnih stopa, pripadajućeg vijeka trajanja kao i ostatka vrijednosti. Ispravke sumnjivih i spornih potraživanja se vrše preko procijenjenih gubitaka od potraživanja od kupaca koji nisu u mogućnosti da izmire svoje obaveze. Kada se procjenjuje adekvatnost ispravke sumnjivih i spornih potraživanja, uprava svoje procjene temelji na starosnoj strukturi potraživanja i historijskim iskustvima u otpisu potraživanja, vjerodostojnosti kupca i promjenama u uslovima plaćanja. U slučajevima kada se uslovi kupaca pogoršaju, stvarni otpisi mogu biti viši od očekivanih. 25 IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU 4. Računovodstvene politike Računovodstvene politike dane u nastavku primjenjivane su dosljedno za sve periode prezentirane u ovim finansijskim izvještajima. U skladu s MRS 1.117 (b) računovodstvene politike opisuju svaku specifičnu računovodstvenu politiku koja je važna za razumijevanje finansijskih izvještaja. U skladu s MRS 8.5. računovodstvene politike su posebna načela, osnove, konvencije, pravila i prakse koje Društvo primjenjuje prilikom sastavljanja i prezentacije finansijskih izvještaja. a) Strane valute Transakcije u stranim iskazuju se u funkcionalnoj valuti, primjenjujući na iznos u stranoj valuti kurs strane valute na datum transakcije. Monetarne stavke u stranoj valuti iskazuju se primjenom zaključnog kursa. Finansijski prihodi ili gubici po osnovu kursnih razlika na monetarne stavke su razlika između amortizovanog troška u funkcionalnoj valuti na početku perioda, usklađeno za efektivnu kamatnu stopu i plaćanja tokom godine, i amortiziranog troška u stranoj valuti evidentirano primjenom zaključnog kursa. b) Finansijski instrumenti i. Nederivativna finansijska imovina Društvo inicijalno priznaje zajmove i potraživanja na datum izmirenja. Sva druga finansijska imovina (uključujući imovinu klasificiranu po fer vrijednosti kroz bilans uspjeha) se priznaju na datum trgovanja, a to je datum na koji se subjekat obavezao na kupnju ili prodaju određene imovine. Društvo prestaje priznavati finansijsku imovinu ako ugovorna prava na novčane tokove od finansijske imovine isteknu, ili ako prenese finansijsku imovinu i ugovorna prava na primitak novčanih tokova od finansijske imovine. Finansijska imovina i obaveze se prebijaju i neto iznos se prikazuje u bilansu stanja, samo i isključivo onda ako subjekat ima zakonski provedivo pravo prebijanja priznatih iznosa i namjerava ili da namiri neto iznos, ili da realizira sredstva i istovremeno izmiri obavezu. Društvo klasificira finansijsku imovinu nakon početnog priznavanja na zajmove i potraživanja. 26 IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU Zajmovi i potraživanja U skladu s MSFI 7.21. Društvo je dužno u sklopu sažetog prikaza osnovnih računovodstvenih politika objaviti osnovu ili osnove vrednovanja, tj. mjerenja korištene prilikom sastavljanja finansijskih izvještaja. Zajmovi i potraživanja su finansijska imovina s fiksnim ili utvrdivim načinom plaćanja kojima se ne trguje na aktivnom tržištu. Po početnom priznavanju ova imovina se mjeri po njezinoj fer vrijednosti, uvećano u slučaju finansijske imovine ili finansijske obaveze koja se ne vodi po fer vrijednosti u dobit ili gubitak za transakcijske troškove koji su direktno povezani sa sticanjem ili isporukom finansijske imovine ili finansijske obaveze. Nakon početnog priznavanja ova imovine se mjeri po amoritziranom trošku, primjenom metode efektivne kamatne stope. Potraživanja od kupaca i druga potraživanja Potraživanja od kupaca i druga kratkoročna potraživanja se mjere u iznosu početnog priznavanja umanjenom za svaki gubitak od umanjenja koristeći metodu efektivne kamatne stope, ako je primjenljivo. Umanjenje vrijednosti, koja imaju formu ispravke vrijednosti potraživanja su očekivani kreditni rizik Društva. Konkretni slučaj nenaplativosti potraživanja vode do prestanka priznavanja istih. Za ispravke vrijednosti, finansijska imovina za potencijalnom potrebnom za ispravku se grupira na osnovu sličnih karakteristika kreditnog rizika, te se kolektivno testira na umanjenje i otpisuje, ako je potrebno. Ispravke vrijednosti potraživanja od kupaca se priznaju koristeći odvojeni konto ispravke vrijednosti potraživanja. Iznos gubitka priznaje se u bilansu uspjeha. Ako se u sljedećem periodu gubitak od umanjenja vrijednosti smanji i smanjenje se može objektivno povezati s događajem koji je nastao nakon priznavanja umanjenja vrijednosti, prethodno priznat gubitak od umanjenja ispravlja se upotrebom konta ispravke vrijednosti. Ukidanje ispravke vrijednosti ne može biti veće od prethodno priznatog rashoda,a iznos se priznaje u okviru bilansa uspjeha. Smanjenje vrijednosti potraživanja, odnosno vrijednosno usklađenje potraživanja, provodi se kada još uvijek postoji vjerovatnost naplate potraživanja na temelju utuženja, prijave u stečajnu masu, i tome slično. Kada ne postoji nikakva vjerovatnost da bi se potraživanje moglo naplatiti, tada se provodi direktan otpis potraživanja od kupaca. 27 IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU U skladu s MRS 7.45. subjekat treba objaviti sastavne dijelove novca i novčanih ekvivalenata, te u svom izvještaju o novčanom tokovima prezentirati usklađivanja tih iznosa sa ekvivalentnim stavkama, koje su iskazane u izvještaju o finansijskom položaju. Gotovina i gotovinski ekvivalenti Gotovina i gotovinski ekvivalenti obuhvataju ona salda gotovine i opozivi depozita s dospijećem od tri mjeseca ili manje od datuma pribavljanja koje su predmet neznačajnom riziku promjena u njihovoj fer vrijednosti, te se koriste od strane Društva za upravljanje kratkoročnim obavezama. ii. Nederivativne finansijske obaveza Društvo priznaje finansijske obaveze u izvještaju o finansijskom položaju samo i isključivo kada subjekat postaje jedna od ugovornih strana na koju se primjenjuju ugovorni uslovi instrumenta na datum trgovanja. Društvo prestaje priznavati finansijsku obavezu (ili dio finansijske obaveze) iz izvještaja o finansijskom položaju samo i isključivo ako je ista nestala, tj. ako je ugovorna obaveza podmirena, ispravljena ili istekla. Društvo klasificiranja nederivativne finansijske obaveza u druge kategorije finansijskih obaveza. Takve finansijske obaveze se na početku priznavanja priznaju po fer vrijednosti uvećanoj za transakcijske troškove koji su direktno povezani sa sticanjem ili isporukom finansijske obaveze. Nakon početnog priznavanja finansijske obaveze se mjere po amortiziranom trošku primjenom metode efektivne kamatne stope. Druge finansijske obaveze uključuju zajmove i potraživanja, prekoračenja na žiro – računima, i obaveze prema dobavljačima i druge obaveze. Prekoračenja na bankovnim računima koja se vraćaju na zahtjev i čine sastavni dio upravljanja novcem od strane društva se uključuju kao komponenta gotovine i gotovinskih ekvivalenata za izvještaj o novčanim tokovima. 28 IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU c) Nematerijalna imovina Nematerijalna imovina s ograničenim vijekom trajanja se mjeri po trošku i amortizuje se linearnom metodom tokom korisnog vijeka trajanja. Ovoj imovini se umanjuje vrijednost ako je nadoknadivi iznos, koji se mjeri kao veći iznos od iznosa fer vrijednosti umanjenoj za troškove prodaje i vrijednosti u upotrebi, manji od knjigovodstvenog iznosa. i. Amortizacija Korisni vijek trajanja i metoda amortizacije imovine se pregleda najmanje jednom na kraju finansijskog perioda, ako očekivanja odstupaju od prethodnih procjena, promjene se posmatraju kao promjene računovodstvenih procjena u skladu s MRS 8. Stope amortizacije propisane su računovodstvenih politikama Društva. ii. Naknadni troškovi Naknadni troškovi se priznaju samo ako ti troškovi priznaju buduću ekonomsku korist sadržanu u specifičnoj imovini na koju se odnose. Svi drugi troškovi priznaju se u okviru bilansa uspjeha u trenutku nastanka. d) Nekretnine, postrojenja i oprema i. Priznavanje i mjerenje Nekretnine, postrojenja i oprema se priznaju po trošku nabavke umanjenom za akumuliranu amortizaciju i gubitke od umanjenja vrijednosti, ako postoje. Pored troška nabavke i troškova koji se mogu direktno pripisati dovođenju imovine na lokaciju i u stanje potrebno da funkcioniše na način zahtijevan od strane uprave, troškovi sticanja također uključuju početno procijenjene troškove demontaže, uklanjanja sredstva i obnavljanja mjesta na kojem je imovina smještena. Ako se nekretnine, postrojenja i oprema sastoje od nekoliko komponenti sa različitim procijenjenim korisnim vijekom trajanja, individualne značajne komponente se amortizuju pojedinačno. U trenutku kada se više ne očekuju buduće ekonomske koristi od upotrebe imovine, odnosno onda kad te koristi više nije moguće ostvarivati kroz upotrebu, a ni kroz prodaju, darovanje i slično, jer nemaju nikakvu upotrebnu vrijednost, donosi se odluka o rashodovanju te imovine odnosno odluka o definitivnom isključenju iste iz poslovnih knjiga. 29 IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU Dobit ili gubitak koji nastaje otuđenjem stalnih sredstava je razlika između neto prodajne vrijednosti i knjigovodstvene vrijednosti. Ovaj iznos se obuhvata u ostalim prihodima i dobicima, odnosno u ostalim rashodima i gubicima u okviru bilansa uspjeha. Troškovi posuđivanja koji se mogu direktno pripisati nabavci, izgradnji ili proizvodnji kvalificirane imovine se kapitaliziraju kao trošak nabavke sredstava. ii. Reklasifikacija u investicijske nekretnine Ako nekretnina koju koristi vlasnik postane ulaganje u nekretnine koje će se mjeriti po fer vrijednosti, Društvo primjenjuje MRS 16 do datuma promjene njezine namjene. Društvo na taj datum razliku između knjigovodstvene vrijednosti nekretnine utvrđene u skladu s MRS 16 i njezine fer vrijednosti priznati kao revalorizacijsku rezervu u skladu s MRS 16. iii. Naknadni troškovi Naknadni troškovi priznaju se u knjigovodstveni iznos stavki nekretnina, postrojenja i opreme samo ako povećavaju buduće ekonomske koristi povezane sa sredstvom te ako će iste pritjecati u Društvo. Troškovi održavanja i troškovi popravke se rashoduju čim nastanu. iv. Amortizacija Period amortizacije se zasniva na očekivanom korisnom vijeku trajanja. Stavke nekretnina, postrojenja i opreme se amortizuju razmjerno protoku vremena (pro rata temporis) u godini nabavke. Ostatak vrijednosti, korisni vijek trajanja i metoda amortizacije se preispituju najmanje jednom godišnje. Ako se očekivanja razlikuju od prethodnih procjena, promjene se posmatraju kao promjene u računovodstvenim procjenama u skladu s MRS 8. Trošak amortizacije tereti bilans uspjeha, a računa se linearnom metodom tokom procijenjenog očekivanog vijeka upotrebe pojedinih stavki nekretnina, postrojenja i opreme. Amortizacija imovine započinje kad je imovina spremna za upotrebu, tj. kad se nalazi na lokaciji i u uslovima potrebnim za korištenje koje je namijenila uprava. U skladu s Zakonom o porezu na dobit u FBiH imovina koja se amortizuje, a čija je nabavna vrijednost manja od propisane Pravilnikom o računovodstvenim politikama Društva odbija se u cijelosti u godini nabavke pod uslovom da je imovina stavljena u funkciju. Stope amortizacije propisane su računovodstvenih politikama Društva. 30 IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU e) Zalihe U skladu s MRS 36. a u finansijskim izvještajima treba objaviti računovodstvene politike usvojene za vrednovanje zaliha, uključujući korištenu metodu obračuna zaliha. Zalihe se mjere po trošku nabave ili neto ostvarivoj vrijednosti, ovisno od toga što je niže. Trošak zaliha predmeta koji se uobičajeno ne mogu međusobno razmijenjivati te dobara i usluga koji su namijenjeni i izdvojeni za specifične projekte određuju se korištenjem specifične identifikacije njihovih individualnih troškova. U trošak zaliha se uključuju svi troškovi nabavke, troškovi konverzije i drugi troškovi koji nastaju prilikom dovođenja zaliha na sadašnju lokaciju i u sadašnje stanje. Zalihe sirovina i materijala, rezervnih dijelova, sitnog inventara, ambalaže i autoguma vrednuju se po trošku. Sitnim inventarom smatraju se predmeti čiji je vijek upotrebe kraći od jedne godine (12 mjeseci). Otpis sitnog inventara vrši se metodama usvojenim u računovodstvenih politikama Društva. Otpis sitnog inventara vrši se prilikom stavljanja u upotrebu, a isknjižavanje istog vrši se kada je sredstvo rashodovano. Neto ostvariva (utrživa vrijednost) je procijenjena prodajna cijena u redovnom toku poslovanja umanjena za procijenjene troškove koji su neophodni da se obavi prodaja. f) Umanjenje vrijednosti i. Nederivativna finansijska imovina Kada je riječ o finansijskoj imovini koja nije određena za prikazivanje po fer vrijednosti, na svaki datum izvještavanja Društvo procjenjuje da li postoji objektivan dokaz o umanjenju vrijednosti finansijske imovine ili grupe finansijske imovine. Ako postoji objektivan dokaz o nastanku gubitka od umanjenja vrijednosti zajmova ili potraživanja koja se vode po amortiziranom trošku iznos gubitka mjeri se kao razlika između knjigovodstvene vrijednosti imovine i sadašnje vrijednosti procijenjenih budućih novčanih tokova diskontirano uz originalnu efektivnu kamatnu stopu finansijske imovine. Knjigovodstvena vrijednost imovine se umanjuje direktno ili upotrebom odvojenog računa ispravke vrijednosti. Iznos gubitka se priznaje u dobit ili gubitak. 31 IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU Objektivan dokaz da je finansijska imovina umanjenja uključuje indikacije da će dužnik ili izdavaoc bankrotirati, negativne promjene u platežnoj sposobnosti dužnika i slično. Finansijska imovina mjerena po amortiziranom trošku Ako postoji objektivan dokaz o umanjenju vrijednosti zajmova i potraživanja ili ulaganja koja se drže do dospijeća koji se vode po amortiziranom trošku, iznos gubitka mjeri se kao razlika između knjigovodstvene vrijednosti imovine i sadašnje vrijednosti procijenjenih budućih novčanih tokova, diskontirano uz originalnu efektivnu kamatnu stopu finansijske imovine. Knjigovodstvena vrijednost imovine se umanjuje direktno ili upotrebom odvojenog računa ispravke vrijednosti. Iznos gubitka se priznaje u dobit ili gubitak. Društvo najprije procjenjuje postoji li objektivan dokaz o umanjenju vrijednosti odvojeno za imovinu koja je pojedinačno značajna, i odvojeno ili zajednički za finansijsku imovinu koja nije pojedinačno značajna. Za pojedinačno značajna imovina se procjenjuje pojedinačno na umanjenje vrijednosti. Imovina koja nije pojedinačno značajna uključuje se u zajedničku procjenu za potrebe umanjenja vrijednosti grupirajući u ovu grupu finansijsku imovinu sličnih obilježja i kreditnog rizika. U zajedničkoj procjeni za umanjenje vrijednosti, Društvo koristi historijske trendove vjerovatnosti umanjenja vrijednosti, porasta vrijednosti i iznose priznatog gubitka, prilagođeno za procjenu uprave o tome da li su tekući ekonomski i krediti uslovi takvi da će stvarni gubici biti veći ili manji od raspoloživih historijskih trendova. Gubitak od umanjenja vrijednosti finansijske imovine koja se vodi po amortizacijskom trošku računa se kao razlika između njene nadoknadive vrijednosti i sadašnje vrijednosti procijenjenih budućih novčanih tokova diskontirano uz originalnu efektivnu kamatnu stopu imovine. Knjigovodstvena vrijednost imovine se umanje direktno ili upotrebom odvojenog računa ispravke vrijednosti. Iznos koji je ispravljen priznaje se u dobit ili gubitak. Kamata na umanjenu imovinu se i dalje priznaje. Ako se u sljedećem periodu iznos gubitka od umanjenja vrijednosti smanji, prethodno priznat gubitak od umanjenja vrijednosti ispravlja se direktno ili upotrebom ispravke vrijednosti. g) Rezervisanja Rezervisanja se priznaju ako Društvo ima sadašnju obavezu (zakonsku ili izvedivu) koja je rezultat prošlog događaja koja se može pouzdano procijeniti i ako je vjerovatno da će podmirenje obaveze zahtijevati odliv resursa koji sadrže ekonomske koristi. 32 IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU h) Prihodi i. Pružanje usluga Prihodi od pružanja usluga se priznaju u bilansu uspjeha u odnosu na stepen dovršenosti transakcije na datum izvještavanja. Prihodi uključuju sve prihode u toku redovne poslovne aktivnosti Društva. Prihodi se priznaju u onoj mjeri u kojoj je vjerovatno da će buduće ekonomske koristi pritjecati u Društvo i prihod može biti pouzdano izmjeren, bez obzira na to kada se dešava plaćanje. Prihod se mjeri po fer vrijednosti primljene naknade ili potraživanja, uzimajući u obzir ugovorom definirane uslove plaćanja. i) Državne potpore Državne potpore, uključujući nenovčana davanja po fer vrijednosti ne priznaju se sve dok ne postoji razumno uvjerenje da će subjekat udovoljavati uslovima uz koje se daju te potpore, i da će potpore biti primljene. Državna davanja primljena kao nadoknada rashoda ili gubitaka nastalih u ranijem periodu se priznaju u dobit ili gubitak perioda u kojem nastaje potraživanje, uz objavljivanje podataka kako bi se obezbijedilo potpuno razumijevanje tog davanja. Državne potpore povezane sa sredstvima se priznaju u dobit ili gubitak na sistemskoj osnovi, tok perioda u kojem Društvo odnosne troškove, za čije su pokriće davana namijenjena priznaje kao rashode, koristeći prihodovni pristup u skladu s MRS 20.13. a) Finansijski prihodi i finansijski rashodi Finansijski prihodi uključuju prihode od finansijske imovine klasificirane kao raspoložive za prodaju. Finansijski rashodi uključuju kamatu na posuđivanja. Troškove pozajmljivanja koji se mogu direktno pripisati sticanju, izgradnji ili proizvodnji kvalificiranog sredstva, Društvo kapitalizira kao trošak nabavke tog sredstva. Ostale troškove pozajmljivanja Društvo priznaje kao rashod perioda u kojem su nastali. b) Porezi Tekući i odgođeni porez se priznaju kao prihod ili kao rashod te uključuju dobit ili gubitak perioda, izuzev u visini u kojoj porez nastaje iz: Transakcije ili događaja koji je priznat u istom ili nekom drugom periodu izvan dobiti ili gubitka, bilo u ostalu sveobuhvatnu dobit ili direktno u kapital ili Poslovnog spajanja. 33 IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU Tekući porez predstavlja očekivanu poreznu obavezu obračunatu na oporezivi iznos dobiti za godinu, koristeći poreznu stopu važeću na dan sastavljanja finansijskih izvještaja i sva usklađenja porezne obaveze iz prethodnih perioda. Odgođeni porez se priznaje za sve oporezive privremene razlike knjigovodstvenih iznosa u bilansu stanja i porezne osnovice. Odgođeni porez se mjeri po poreznoj stopi za koju se očekuje da će se primjenjivati na privremene razlike nastale na dan sastavljanja finansijskih izvještaja. Porez na dodanu vrijednost se mjeri po stopi od 17%. Neto iznos poreza na dodanu vrijednost koji se potražuje ili duguje Upravi za indirektno oporezivanje se uključuje u potraživanja ili obaveze u okviru bilansa stanja. 5. Standardi koji su objavljeni ali nisu još usvojeni od strane Društva Nekoliko novih standarda, amandmana na postojeće standarde i interpretacije su na snazi za periode koji počinju nakon 01.01.2012. a nisu primjenjeni u pripremi ovih finansijskih izvještaja. Uprava Društva predviđa da usvajanje ovih standarda, amandmana i interpretacija neće imati značajan utjecaj na finansijske izvještaje Društva osim MSFI 9 – Finansijski instrumenti koji je obavezan za finansijske izvještaje od 01.01.2015. godine. Ovaj standard bi mogao promijeniti klasifikaciju i mjerenje finansijske imovine Društva. Utjecaj ovog standarda na finansijske izvještaje Društva nije određen. Godišnja poboljšanja standarda Ova poboljšanja neće imati značajan utjecaj na Društvo, ali uključuju: MRS 1 Ovo poboljšanje objašnjava razliku između dobrovoljnih dodatnih komparativnih informacija i minimalnih obaveznih komparativnih informacija. Uopćeno, minimalne obavezne komparativne informacije uključuju prethodni period. MRS 16 Ovo poboljšanje pojašnjava da značajni dijelovi i oprema za servisiranje koji ispunjavaju kriterije imovine su priznati kao dugotrajna imovina, a ne zalihe. 34 IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU 6. Objašnjenja uz bilans uspjeha Društva U skladu s MRS 18.35. Društvo treba da objavi: a) Računovodstvene politike usvojene za priznavanje prihoda, uključujući usvojene metode za određivanje stepena dovršenosti kod pružanja usluga, b) Iznos svake značajne kategorije prihoda priznatog tokom perioda, uključujući prihode nastale iz: i. Prodaje dobara ii. Pružanja usluga, iii. Kamata, iv. Tantijema, v. Dividendi i c) Iznos prihoda koji proizilazi iz razmjene dobara ili usluga, uključenih u svaku značajnu kategoriju prihoda. 6.1.Poslovni prihodi U skladu s MRS 18.35 (b) t. ii objavljuje se prihod od pružanja usluga. Sljedeća tabela predstavlja analizu poslovnih prihoda Društva za tri uporedna perioda: POSLOVNI PRIHODI Prihodi od prodaje učinaka Ostali poslovni prihodi Ukupno poslovni prihodi 2012 3.069.395 157.012 3.226.407 2011 3.112.604 229.727 3.342.331 2010 3.034.694 235.030 3.269.724 Tabela 6: Neto poslovni prihodi Društva Poslovni prihodi društva u 2012. godini iznosili su 3.226.407 KM (2011: 3.342.331 KM). Ovi prihodi se sastoje najvećim dijelom iz prihoda od prodaje učinaka u iznosu od 3.069.395 KM. Pored prihoda od prodaje učinaka, poslovne prihode čine i ostali poslovni prihodi u iznosu od 157.012 KM. Prihodi od prodaje učinaka sastoje se od slijedećih prihoda i to: prihodi po računima za vodu (2.286.281,00 KM), prihodi po računima za kanalizaciju (102.550,80 KM), prihodi po računima za mjerno mjesto (405.991,60 KM), priključci (161.402,96 KM), usluge trećim licima (69.500,36 KM), prihodi po komunalnim saglasnostima (4.231,24 KM), prihodi od vodovod Ljubijankići (29.216,84 KM), prihodi po računima za električnu energiju (9.237,49 KM) i prihodi od tenderske dokumentacije (982,98 KM). 35 IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU Ostali prihodi sastoje se od prihoda od subvencija – zavod zdravstvenog osiguranja (2.153,04 KM), prihodi od subvencija – zavod za zapošljavanje (5.067,00 KM) i tekući prihoda po osnovu donacija od države (149.791,65 KM). 6.2.Materijalni troškovi MATERIJALNI TROŠKOVI 2012 Materijalni troškovi Ukupno materijalni troškovi 2011 1.057.620 1.057.620 2010 955.211 955.211 923.466 923.466 Tabela 7: Materijalni troškovi Materijalni troškovi sastoje se od svih materijalnih troškova koji su u toku perioda evidentirani na kontima grupe 51. 2012 51 MATERIJALNI TROŠKOVI 511 512 513 514 Utrošene sirovine i materijal Utrošena energija i gorivo Utrošeni rezervni dijelovi Otpis inventara, ambalaže i autoguma 2011 Iznos promjene % promjene 1.057.620 955.211 102.409 10,72% 230.563 811.250 11.273 4.534 203.384 734.708 10.044 7.075 27.179 76.542 1.229 -2.541 13,36% 10,42% 12,24% -35,92% Tabela 8: Materijalni troškovi po sintetici Materijalni troškovi u poslovnoj 2012. godini iznosili su 1.057.620 KM (2011: 955.211 KM). U okviru ove grupe izvršena je evidencija utrošenih sirovina i materijala u iznosu od 230.563 KM, utrošene energije i goriva u iznosu od 811.250 KM, utrošenih rezervnih dijelova u iznosu od 11.273 KM i otpis inventara, ambalaže i autoguma u iznosu od 4.534 KM. Materijalni troškovi sastoje se od : troškova vodovodnih materijala (147.969,26 KM), troškova vodomjera (46.551,40 KM), troškova hlora (3.600,00 KM), troškova građevinskog materijala (18.855,91 KM), troškova kancelarijskog materijala (13.389,80 KM), ostali troškova materijala (197,18 KM), troškova električne energije – vodovod (688.614,69 KM), troškova električne energije – zgrade (23.527,16 KM), troškova goriva (76.187,98 KM), troškova maziva (3.080,77 KM), 36 IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU troškova goriva za prevoz – inkasanti na terenu (19.805,18 KM), ostali troškova energije (33,92 KM), troškova transportnih sredstava (11.272,84 KM), otpis sirtnog inventara (2.376,68 KM) otpis autoguma (2.157,62 KM) 6.3.Troškovi plaća i ostalih ličnih primanja TROŠKOVI PLAĆA I OSTALIH LIČNIH PRIMANJA Troškovi plaća i naknada plaća zaposlenima Troškovi ostalih primanja, naknada i prava zaposlenih Troškovi naknada ostalim fizičkim licima Ukupno troškovi plaća i ostalih ličnih primanja 2012 2011 2010 1.279.335 1.234.994 1.242.605 246.661 229.087 256.371 57.315 27.322 21.347 1.583.311 1.491.403 1.520.323 Tabela 9: Troškovi plaća i ostalih ličnih primanja Troškovi plaća i ostalih ličnih primanja za poslovnu 2012. godinu iznosili su 1.583.311 KM (2011: 1.491.403 KM). Kod troškova neto plata došlo je do povećanja, kao i kod troškova ostalih primanja, naknada i prava zaposlenih i troškova naknada ostalim fizičkim licima. Troškovi plaća i ostalih primanja zaposlenih sastoje se od: plata – neto (764.443,11 KM), poreza na dohodak 10% (33.612,51 KM), doprinosa iz plata 31% (359.510,02 KM), doprinosa na plate 10,50% (121.769,55 KM), dnevnica za službena putovanja u zemlji (1.912,50 KM), prevoz na službenom putu u zemlji (136,20 KM), troškova smještaja na službenom putu u zemlji (1.000,27 KM), dnevnica za službena putovanja u inostranstvo (1.000,00 KM), ostali troškova službenih putovanja (571,80 KM), toplih obroka – naknada za ishranu u toku rada (163.996,34 KM), naknada troškova prevoza na posao i sa posla (46.408,60 KM), regresa za godišnji odmor (26.000,00 KM), pomoći zaposlenim u slučaju bolesti (1.946,02 KM), pomoći zaposlenim u slučaju smrti (1.646,02 KM), 37 IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU kotizacija za seminare, savjetovanja i simpozije (102,56 KM), naknada za stručno usavršavanje ( 2.340,00 KM), naknada članovima nadzornog odbora (13.478,40 KM), naknada članovima odbora za reviziju (2.116,80 KM), naknada članovima skupštine (8.550,00 KM), naknade članovima raznih komisija (864,00 KM), troškova ostalih naknada – volonteri (15.472,87 KM), doprinosa iz naknada za zdravstvo na dodatna primanja (1.617,80 KM), doprinosa za nakandu za PIO na dodatna primanja (1.787,61 M), poreza na dohodak na dodatna primanja (4.540,80 KM), poreza na osiguranje volontera (7.496,58 KM) i doprinos za PIO za osobe osig. (1.390,00 KM) 6.4.Troškovi proizvodnih usluga TROŠKOVI PROIZVODNIH USLUGA Troškovi proizvodnih usluga Ukupno troškovi proizvodnih usluga 2012 2011 37.782 37.782 2010 20.772 20.772 75.173 75.173 Tabela 10: Troškovi proizvodnih usluga Troškovi proizvodnih usluga u poslovnoj godini 2012. godini iznosili su 37.782 KM (2011: 20.772 KM), a čine ih troškovi transportnih usluga u iznosu od 3.865 KM i troškovi održavanja u iznosu od 33.917 KM. Troškovi održavanja sastoje se od: usluga održavanja stalnih sredstava (2.593,27 KM), usluga održavanja transportnih sredstava (21.199,13 KM), usluga održavanja računarske opreme (8.558,82 KM) i ostalih usluga održavanja (1.566,17 KM). 6.5.Amortizacija AMORTIZACIJA Troškovi amortizacije Ukupno troškovi amortizacije 2012 2011 404.640 404.640 2010 506.846 506.846 528.480 528.480 Tabela 11: Troškovi amortizacije U tekućoj poslovnoj godini na teret rashoda amortizacije knjiženo je 404.640 KM (2011: 506.846 KM). Možemo primijetiti da je u posljednja tri posmatrana perioda, amortizacija imala silazni trend, odnosno da su rashodi amortizacije manji. 38 IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU Troškovi amortizacije sastoje se od: amortizacije vodovodnih sistema (170.977,84 KM), amortizacija vodovodnih (149.791,65 KM), amortizacija vodovodne (50.057,85 KM), amortizacija kancelarijskog namještaja (239,66 KM), amortizacija transportnih sredstva (13.327,59 KM), amortizacija računarske opreme (4.915,22 KM), amortizacija ostale opreme (7.643,90 KM), amortizacija građevinskih objekata (7.685,95 KM). U okviru revizijskih testova ocijenili smo prosječan vijek trajanja dugotrajne imovine, te prosječnu starost dugotrajne imovine Društva za prethodne 22 godine. U nastavku su prikazani rezultati testiranja: Prosječan vijek trajanja dugotrajne imovine 33 24 2009 26 27 2010 2011 2012 Grafikon 1: Prosječan vijek trajanja dugotrajne imovine Prosječna starost dugotrajne imovine 22 15 16 12 2009 2010 2011 2012 Grafikon 2: Prosječna starost dugotrajne imovine 39 IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU 6.6.Nematerijalni troškovi NEMATERIJALNI TROŠKOVI Nematerijalni troškovi Ukupno nematerijalni troškovi 2012 2011 167.369 167.369 2010 164.373 164.373 61.471 61.471 Tabela 12: Nematerijalni troškovi Nematerijalni troškovi u poslovnoj 2012. godini iznosili su 167.369 KM. U odnosu na prethodnu poslovnu godinu ovi troškovi su se povećali za 2.996 KM. 55 NEMATERIJALNI TROŠKOVI 550 551 552 553 554 Troškovi neproizvodnih usluga Troškovi reprezentacije Troškovi premija osiguranja Troškovi platnog prometa Troškovi poštanskih i telekomunikacijskih usluga Troškovi poreza, naknada, taksi i drugih dadžbina na teret pravnog lica Troškovi članskih doprinosa i sličnih obaveza Ostali nematerijalni troškovi 555 556 559 2012 2011 Iznos promjene % promjene 167.369 164.373 2.996 1,82% 9.701 11.268 16.021 2.941 11.886 19.310 6.410 12.951 3.157 11.677 -9.609 4.858 3.070 -216 209 -49,76% 75,79% 23,70% -6,84% 1,79% 33.160 37.752 -4.592 -12,16% 2.004 80.388 1.991 71.125 13 9.263 0,65% 13,02% Tabela 13: Nematerijalni troškovi po sintetici Nematerijalne troškove u iznosu od 167.369 KM, čine: troškovi komunalnih usluga (1.770,96 KM), troškovi revizijskih usluga (2.000,00 KM), troškovi računovodstvenih usluga (1.446,92 KM), troškovi advokatskih usluga (2.713,73 KM), troškovi carinskih usluga (632,22 KM), troškovi špediterskih usluga (432,50 KM), troškovi hotelskih usluga (252,59 KM), troškovi ostalih neproizvodnih usluga (452,30 KM), troškovi reprezentacije u vlastitim prostorijama (1.549,20 KM), troškovi ugostiteljskih usluga – direktor (5.248,50 KM), troškovi ugostiteljskih usluga – radnici (3.911,59 KM), ostali troškovi reprezentacije (559,10 KM), troškovi osiguranja stalnih sredstava (9.170,95 KM), osiguranje transportnih sredstva (4.589,65 KM), osiguranje zaposleni (2.260,83 KM), 40 IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU troškovi platnog prometa u zemlji (2.771,41 KM), troškovi platnog prometa u inostranstvu (20,00 KM), troškovi obrade kredita (150,00 KM), poštanske usluge (3.804,63 KM), telefonske usluge (7.178,69 KM), usluge ineterneta (79,90 KM), ostale poštenske i telekomunikacijeke usluge (823,23 KM), posebna naknada (3.962,25 KM), naknade za zaštitu od prirodnih nesreća (206,96 KM), posebna vodna (3.793,44 KM), opća vodna naknada 0,5% (206,96 KM), opća vodna naknada 0,5% (3.962,25 KM), naknade za korištenje građevinskog zemljišta (3.082,80 KM), naknada za korištenje cesta (208,50 KM), naknada za preglede, ateste i slično (150,00 KM), sudske takse (16.573,97 KM), ostale takse (1.012,52 KM), članarine (2.003,50 KM), stipendije (4.400,00 KM), troškovi oglasa u štampi i drugim medijima (1.485,63 KM), troškovi pretplata na službena glasila i stručne publikacije (2.443,86 KM), analiza vode (16.130,00 KM), kopanje, zagrtanje i saniranje kolovoza (33.493,27 KM), tehnički pregled i registracija vozila (7.271,11 KM), htz oprema (7.204,79 KM), troškovi komunalijade (3.317,23 KM), ostali troškovi poslovanja (4.641,88 KM). 41 IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU 6.7.Finansijski prihodi FINANSIJSKI PRIHODI Prihodi od kamata Pozitivne kursne razlike Ostali finansijski prihodi Ukupno finansijski prihodi 2012 2011 16.033 80.730 0 96.763 2010 100 0 0 100 362 0 27.215 121.273 Tabela 14: Finansijski prihodi Društvo je u toku poslovne godine ostvarilo finansijske prihode u iznosu od 96.763 KM (2011: 100 KM). Finansijske prihode čine prihodi od kamata u iznosu od 16.033 KM i pozitivne kursne razlike u iznosu od 80.730 KM. 6.8.Finansijski rashodi FINANSIJSKI RASHODI 2012 Rashodi kamata Negativne kursne razlike Ostali finansijski rashodi Ukupno finansijski rashodi 2011 92.075 0 0 92.075 2010 83.693 177.706 0 261.399 73.648 0 47.625 121.273 Tabela 15: Finansijski rashodi Ukupni finansijski rashodi za poslovnu godinu 2012. iznosili su 92.075 KM (2011: 261.399 KM). Finansijske rashode čine rashodi kamata u iznosu od 92.075 KM. 6.9.Ostali prihodi i dobici OSTALI PRIHODI I DOBICI Dobici od prodaje stalnih sredstava Viškovi Naplaćena otpisana potraživanja Prihodi po osnovu ugovorene zaštite od rizika Otpis obaveza, ukinuta rezervisanja i ostali prihodi Ukupno ostali prihodi i dobici 2012 2011 2010 0 0 64.733 800 319.962 34.805 18.213 1.508 7.992 0 9.670 3.843 3.628 0 729.058 68.361 365.237 760.614 Tabela 16: Ostali prihodi i dobici Ostali prihodi i dobici u poslovnoj 2012. godini iznosili su 68.361 KM, a čine ih naplaćena otpisana potraživanja u iznosu od 64.733 KM i ostali prihodi u iznosu od 3.628 KM. 42 IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU 6.10. Ostali rashodi i gubici OSTALI RASHODI I GUBICI Manjkovi Rashodi po osnovu ispravke vrijednosti i otpisa potraživanja Rashodi i gubici na zalihama i ostali rashodi Ukupno ostali rashodi i gubici 2012 2011 2010 487 0 0 615.126 528.804 796.328 2.916 618.529 25.986 554.790 22.817 824.185 Tabela 17: Ostali rashodi i gubici Ostali rashodi i gubici u poslovnoj 2012. godini iznosili su 618.529 KM, a čine ih manjkovi u iznosu od 487 KM, rashodi po osnovu ispravke vrijednosti i otpisa potraživanja u iznosu od 615.126 KM i rashodi i gubici na zalihama i ostali rashodi u iznosu od 2.916 KM. 6.11. Rezultat poslovanja REZULTAT POSLOVANJA Neto dobit neprekinutog poslovanja Neto gubitak neprekinutog poslovanja 2012 2011 0 568.135 2010 0 136.692 1.072 0 Tabela 18: Rezultat poslovanja Društvo je u poslovnoj godini 2012. ostvarilo neto gubitak u iznosu od 568.135 KM (2011: 136.692 KM). 43 IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU 7. Bilješke uz bilans stanja Društva 7.1.Dugotrajna materijalna imovina Građevinski objekti Početno stanje Konto Naziv konta Duguje Godišnji promet Potražuje Duguje Saldo Potražuje Duguje Potražuje 021100 Vodovod Vignjevići 3.098.687,45 3.098.687,45 021101 Vodovod Vignjevići (D) 1.291.202,74 1.291.202,74 021102 Vodovod Ostrožac (D) 021200 Vodovod Mutnik 021201 1.374,00 1.374,00 3.180.017,77 3.180.017,77 Vodovod Mutnik (D) 202.468,27 202.468,27 021300 Vodovod Tahirovići 1.472.763,01 1.472.763,01 021301 Vodovod Tahirovići (D) 5.659.126,91 5.659.126,91 021302 Vodovod Tahirovići (D) 87.906,00 87.906,00 021303 Vodovod Ćoralići (D) 62.701,78 62.701,78 021304 Vodovod Liskovac (D) 99.202,48 99.202,48 021500 Vodovod P. Potok 53.878,29 53.878,29 021501 Vodovod P. Potok (D) 85.600,00 85.600,00 021600 Vodovod Stovrela 442.573,16 442.573,16 021700 Kanalizacija 236.869,02 236.869,02 021701 Taložnik 021702 Kanalizacija Kolište 26.161,95 26.161,95 021710 Građevinski objekti 307.438,16 307.438,16 021810 I.V. - Vodovod Vignjevići 2.547.434,07 61.973,75 2.609.407,82 021820 I.V. - Vodovod Mutnik 1.923.351,24 63.600,36 1.986.951,60 021830 I.V. - Vodovod Tahirovići 1.689.579,78 29.455,26 1.719.035,04 021850 I.V. - Vodovod Pajića Potok 34.918,94 1.077,57 35.996,51 021860 I.V. - Vodovod Stovrela 403.791,06 8.851,46 412.642,52 021869 I.V. - Ostali Vodovodi 151.030,11 151.030,11 021870 I.V. - Kanalizacioni sistem 4.780,98 225.583,53 021880 I.V.-Građevinskih objekata 108.443,16 108.443,16 61.922,79 61.922,79 220.802,55 16.036.293,67 6.819.877,64 333.600,11 028000 Upravna zgrada 59.548,91 -59.548,91 028001 Radiona i praona 113.907,50 -113.907,50 028002 Portirna 6.475,75 -6.475,75 028003 Klaonica 19.136,70 -19.136,70 028004 Mesnica 13.369,30 -13.369,30 028100 Izvorište Vignjevići 25.000,00 -25.000,00 028200 Izvorište Mutnik 30.000,00 -30.000,00 028300 Izvorište Tahirović 40.000,00 028800 I.V. građevinskih objekata 9.120.803,49 -40.000,00 100.757,21 307.438,16 429.212,65 100.757,21 -100.757,21 -307.438,16 -100.757,21 0,00 Tabela 19: Građevinski objekti 44 IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU Postrojenja i oprema Početno stanje Konto Naziv konta 022000 Detektor za kvarove 022001 Rezač cijevi 022002 Oprema za zaštitu voda 022003 Duguje Potražuje Godišnji promet Duguje Saldo Potražuje 76.124,00 Duguje 76.124,00 619,00 619,00 2.068,00 2.068,00 Oprema za pumpnu stanicu 103.156,11 103.156,11 022004 Telemetrija 158.299,51 158.299,51 022005 Multifunkcijsko brojilo 1.300,00 1.300,00 022006 Pumpa muljna I 2.874,47 2.874,47 022007 Potopni mjerač 1.950,00 022008 GPS - Garmin MAP 60 CS 022009 Vakum regulator klora 2.738,16 022010 Oprema za hlorisanje 7.160,49 022011 Pumpa II - za ispuštanje pritiska 1.212,82 1.212,82 022012 Pumpa muljna II, Honda 400,00 400,00 022013 Pumpa muljna III, Honda 400,00 400,00 022014 Pumpa muljna IV, 3,7 kW 2.000,00 2.000,00 022015 Pumpa muljna V, L.Pette 1.000,00 1.000,00 022100 Pumpa Vogel I, 200 kW 62.530,27 62.530,27 022101 Pumpa Vogel II, 200 kW 81.692,00 81.692,00 022102 Pumpa Vogel III, 200 kW 37.989,10 37.989,10 022103 Pumpa Pleuger I, 110 kW 25.101,12 25.101,12 022104 Pumpa Pleuger II, 110 kW 21.148,23 022105 Pumpa Pleuger I, 55 kW 6.103,00 022106 Pumpa Pleuger II, 55kW 7.500,00 7.500,00 022107 Pumpa Grundfos I, 15kW 2.500,00 2.500,00 022108 Pumpa Grundfos II, 15 kW 2.500,00 2.500,00 022109 Pumpa Grundfos II, 11kW 2.000,00 2.000,00 022110 Pumpa Grundfos I, 7,5 kW 1.500,00 1.500,00 022111 Pumpa Elektrokovina I, 3 kW 1.500,00 1.500,00 022112 Pumpa Elektrokovina II, 3 kW 1.500,00 1.500,00 022113 Pumpa Grundfos I, 3 kW 700,00 700,00 022114 Pumpa S. Water I, 2,2 kW 6.597,20 6.597,20 022115 Pumpa Grundfos IV, 1,1 kW 1.500,00 1.500,00 022116 Hidropak Grundfos III, 1x1 kW 500,00 500,00 022117 Hidrostanica Grundfos I, 2x0,5 kW 2.995,25 2.995,25 022118 Pumpa Grundfos III, 15 kW 6.000,00 022119 Hidrostanica Vogel II, 3x4 kW 1.000,00 1.000,00 022120 Hidrostanica Grundfos, 2x2,2 kW 4.000,00 4.000,00 022121 Pumpa Grundfos 1,1 kW 022122 Pumpa Grundfos cm3-5 022200 Pumpa Pleuger I, 66 kW 1.950,00 854,40 854,40 2.738,16 4.309,55 11.470,04 21.148,23 11.976,26 940,17 1.110,60 426,50 24.918,10 Potražuje 18.079,26 6.940,17 1.110,60 426,50 24.918,10 45 IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU 022201 Pumpa Pleuger II, 66 kW 18.155,69 18.155,69 022202 Pumpa Pleuger III, 66 kW 17.664,00 022203 Pumpa Pleuger IV, 66 kW 15.532,00 15.532,00 022204 Pumpa Jugoturbina I, 11 kW 2.000,00 2.000,00 022205 Pumpa Jugoturbina II, 11 kW 2.000,00 2.000,00 022206 Pumpa Jugoturbina III, 11 kW 2.000,00 2.000,00 022207 Pumpa Vogel I, 4 kW 800,00 800,00 022208 Pumpa Elektrokovina I, 4 kW 700,00 700,00 022209 Hidropak Grundfos I, 1,1 kW 500,00 500,00 022210 Hidrostanica Grundfos II, 2x0,5 kW 2.995,25 2.995,25 022300 Pumpa Vogel I, 45 kW 27.291,16 27.291,16 022301 Pumpa Vogel II, 45 kW 19.348,54 19.348,54 022302 Pumpa Grundfos I, 45 kW 10.277,20 10.277,20 022303 Pumpa Vogel I, 37 kW 5.500,00 5.500,00 022304 Pumpa Grundfos I, 37 kW 5.500,00 5.500,00 022305 Pumpa Grundfos II, 37 kW 5.500,00 5.500,00 022306 Pumpa Grundfos III, 37 kW 4.186,85 4.186,85 022307 Pumpa Vogel I, 22 kW 5.000,00 5.000,00 022308 Pumpa Vogel II, 22 kW 16.255,80 16.255,80 022309 Pumpa Grundfos I, 18,5 kW 9.780,40 9.780,40 022310 Pumpa Grundfos II, 18,5 kW 4.500,00 4.500,00 022311 Pumpa Grundfos III, 18,5 kW 6.800,00 6.800,00 022312 Pumpa Grundfos IV, 18,5 kW 4.500,00 4.500,00 022313 Hidropak Grundfos II, 1,1 kW 500,00 500,00 022314 Pumpa Vogel II, 30 kW 10.000,00 10.000,00 022315 Pumpa Vogel III, 30 kW 10.000,00 10.000,00 022500 Pumpa Vogel I, 30 kW 10.000,00 10.000,00 022600 Pumpa Grundfos I, 11 kW 2.000,00 2.000,00 022601 Pumpa Vogel II, 4 kW 600,00 600,00 022650 Pumpa Pleuger I, 45 kW 16.653,89 16.653,89 022651 Pumpa Pleuger II, 45 kW 13.876,61 13.876,61 022691 Pumpa Vogel I, 11 kW 2.000,00 2.000,00 022692 Pumpa Grundfos I, 1,1 kW 500,00 500,00 022693 Pumpa Grundfos IV, 15 kW 6.000,00 6.000,00 022694 Pumpa Vogel I, 15 kW 6.000,00 6.000,00 022695 Pumpa Vogel II, 11 kW 1.500,00 022700 Računari 60.139,11 022701 Printeri 10.694,66 022702 Aparat za kopiranje 939,32 022750 Ostala oprema 027 144.586,19 022800 I.V. opreme u upravnoj zgradi 334.002,12 022810 I.V. pumpi - vodovod Vignjevići 219.244,08 13.304,76 232.548,84 022820 I.V. pumpi - vodovod Mutnik 56.429,84 8.742,07 65.171,91 022830 I.V. pumpi - vodovod Tahirovići 98.848,86 14.938,92 113.787,78 16.872,48 34.536,48 1.500,00 4.250,00 55.889,11 10.694,66 939,32 414,81 144.171,38 334.002,12 46 IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU 022860 I.V. pumpi - vodovod Stovrela 1.966,67 118,33 2.085,00 022865 I.V. pumpi - vodovod G. Lučka 5.551,13 4.365,87 9.917,00 022869 I.V. pumpi - ostali vodovodi 2.458,34 2.092,06 4.550,40 022870 I.V. računarske opreme 4.250,00 64.055,47 59.805,47 022880 I.V. -ostale opreme 930.348,62 718.501,04 853,25 128.484,71 257.098,09 241.621,40 0,00 026000 Računari 56.315,42 -56.315,42 026100 Printeri 10.294,98 -10.294,98 026400 Aparat za kopiranje 026800 I.V. računarske opreme 027000 Oprema za praonu 027001 Klima 027002 027003 027004 127.631,46 227.324,27 0,00 66.610,40 59.140,25 0,00 -59.140,25 59.140,25 -66.610,40 -59.140,25 43.188,00 -43.188,00 3.116,62 -3.116,62 Usisivač - Automatic 206,00 -206,00 Brusilica - Kutna 502,70 -502,70 Aparat za kafu 1.081,44 -1.081,44 027005 Čekić, špic, sjekač 2.795,00 -2.795,00 027006 Pneumatski čekić, špic, glijeto 3.121,00 -3.121,00 027007 Kompresor MK 4 3.175,33 -3.175,33 027008 Aparat za varenje 027009 Rezač asfalta 027010 Ventilator - stolni 027011 Kasa za novce 027012 027013 027014 Rezač asfalta TS 700 027015 Motorna pila MS 180 027016 Videonadzor 027017 Konvektor grijalice 027018 Usisivač Fisher II 158,12 -158,12 027019 Rezač cijevi Stil TS 400 1.000,00 -1.000,00 027020 Hilti Bosch 1.500,00 -1.500,00 027021 Aparat za elektrovarenje 1.100,00 -1.100,00 027022 Starter za palenje 640,00 -640,00 027023 Agregat 11 kW 3.000,00 -3.000,00 027024 Kompresor I, 2,2 kW 1.200,00 -1.200,00 027025 Kompresor II 800,00 -800,00 027026 Kompresor za štemanje 3.000,00 -3.000,00 027027 Aparat za plastično varenje 500,00 -500,00 027028 Štednjak - se 5640 - tk 3 0,00 027029 Vrata PVC 0,00 027030 Vibro štamper Neuson 0,00 027031 Vrata PVC - Upravna zgrada 0,00 027500 Telefonska oprema 2.045,18 -2.045,18 10.498,69 -10.498,69 400,00 -400,00 1.899,00 -1.899,00 Usisivač Fisher I 166,67 -166,67 Kosilica - FS 120 904,50 -904,50 2.829,99 -2.829,99 414,81 -414,81 17.143,33 -17.143,33 1.606,05 -1.606,05 29.659,65 0,00 0,00 -29.659,65 47 IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU 027510 UPS 1.497,82 027550 Ostala uredska oprema 2.306,03 027800 I.V. - ostale opreme -1.497,82 -2.306,03 141.455,93 114.344,97 0,00 -114.344,97 114.344,97 -141.455,93 -114.344,97 Alati, pogonski i kancelarijski namještaj Početno stanje Konto 0,00 Naziv konta 023000 Kancelarijski namještaj 023800 I.V. - Kancelarijskog namještaja Duguje Godišnji promet Potražuje Duguje Saldo Potražuje 21.057,50 Duguje Potražuje 21.057,50 20.294,62 21.057,50 20.294,62 239,66 0,00 239,66 20.534,28 523,22 Tabela 20: Alati, pogonski i kancelarijski namještaj Transportna sredstva Početno stanje Konto Naziv konta 024000 Kombi WV 024001 024002 024003 Lada Karavan 024004 Rovokopač I 024005 Autocisterna Iveco I 024006 Tam 130 T 11BK Kiper 024007 024008 Duguje Potražuje Godišnji promet Duguje Potražuje Saldo Duguje 2.000,00 2.000,00 Škoda Octavia I 44.210,81 44.210,81 Kombi WV LT 35/2,8TDI 53.560,60 53.560,60 645,00 645,00 112.800,00 112.800,00 59.535,00 59.535,00 137.076,12 137.076,12 Autocisterna Iveco II 47.059,50 47.059,50 Fiat Ducato I 40.959,00 40.959,00 024009 Renault Kangoo I 57.355,29 57.355,29 024010 Rovokopač II 74.056,48 74.056,48 024011 Fiat Punto I 9.150,00 9.150,00 024012 Renault Kango IV 10.256,41 10.256,41 024013 Fiat Fiorino 024014 Škoda Octavia 2.0 TDI 024015 3.000,00 3.000,00 39.419,00 39.419,00 Fiat Ducato II 5.950,00 5.950,00 024700 Prikolica 1.500,00 1.500,00 024701 Traktorska cisterna 1.500,00 1.500,00 024702 Snježni plug 5.950,00 5.950,00 024703 GPS uređaji 024800 I.V. transportnih sredstava 5.040,00 656.921,96 705.983,21 656.921,96 5.040,00 Tabela 21: Transportna sredstva Potražuje 5.040,00 13.327,59 13.327,59 670.249,55 40.773,66 48 IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU U skladu MRS 16.73. za svaku grupu nekretnina, postrojenja i opreme u finansijskim izvještajima treba objaviti: Osnove mjerenja korištene za utvrđivanje bruto knjigovodstvene vrijednosti, Korištene metode amortizacije, Korisne vijekove upotrebe ili korištene stope amortizacije, Bruto knjigovdstvenu vrijednost i akumuliranu amoritizaciju (zajedno sa akumuliranim gubicima od umanjenja) na početku i na kraju perioda, Povezivanja knjigovodstvene vrijednosti na početku i na kraju perioda kojima se prikazuju stavke od i. do ix navedene u MRS 16.73 (e). 49 IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU 7.2.Nekretnine, postrojenja i oprema u pripremi Tekuća poslovna godina Promjene Vodovod Ljubijankići Filterska stanica Početna stanja Povećanja Smanjenja Krajnje stanje 3.590.017,05 0,00 0,00 3.590.017,05 12.000,00 0,00 0,00 12.000,00 Kanalizacioni sistem 0,00 26.161,95 26.161,95 0,00 Telemetrija Ljubijankić 68.506,89 -10.000,16 0,00 58.506,73 Pumpe Ljubijankići 88.399,41 0,00 0,00 88.399,41 Elektroormarice 51.238,20 0,00 0,00 51.238,20 Oprema za hlorisanje 18.580,44 0,00 0,00 18.580,44 Pumpa Grundfos 1,1kw 0,00 1.110,60 1.110,60 0,00 Oprema za hlorisanje II 0,00 4.309,55 4.309,55 0,00 Pumpa Pleuger I 55kw 0,00 11.976,26 11.976,26 0,00 Pumpa Pleuger III 66kw 0,00 16.872,48 16.872,48 0,00 Telemetrija 0,00 21.313,79 0,00 21.313,79 Pumpa Gundfos III 15kw 0,00 940,17 940,17 0,00 Pumpe Gundfos cm 3-5 0,00 426,50 426,50 0,00 GPS uređaji 0,00 5.040,00 5.040,00 0,00 Računarska oprema 0,00 629,49 629,49 0,00 Printer hp p 1102 0,00 169,77 169,77 0,00 računarska oprema 0,00 870,00 870,00 0,00 Kopirni aparat Canon 0,00 939,32 939,32 0,00 Računarska oprema IX 0,00 2.025,40 2.025,40 0,00 Monitor Philips 0,00 298,80 298,80 0,00 Printer hp LaserJet M 1132 0,00 229,91 229,91 0,00 Ploter HP 500 0,00 586,07 0,00 586,07 Štednjak se - 5640-tk 3 0,00 298,29 298,29 0,00 Vrata PVC 0,00 320,00 320,00 0,00 Vibro štamper Neuson 0,00 1.700,00 1.700,00 0,00 Vrata upravna zgrada 0,00 811,97 811,97 0,00 75.130,46 3.840.641,69 UKUPNO 3.828.741,99 87.030,16 Tabela 22: Nekretnine, postrojenja i oprema u pripremi Napomena: U vezi s nekretninama, postrojenjem i opremom u pripremi vidjeti zasebne napomene koje smo dostavljali Upravi Društva. 50 IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU 7.3.Zalihe U finansijskim izvještajima treba objaviti: Računovodstvene politike usvojene za vrednovanje zaliha, uključujući korištenu metodu obračuna troška zaliha, Ukupnu knjigovodstvenu vrijednost zaliha i knjigovodstvene vrijednosti zaliha prema klasifikaciji koja je prikladna za subjekt, Knjigovodstvenu vrijednost zaliha iskazanih po fer vrijednosti umanjenoj za troškove do tačke prodaje, Iznos zaliha priznat kao rashod tokom perioda, Iznos bilo kojeg otpisa zaliha koji je priznat kao rashod perioda u skladu s tačkom 34, o Knjigovodstenu vrijednost zaliha koje su založene kao instrument obezbjeđenja podmirenja obaveza. Vidjeti MRS 2. 36. do 39. ZALIHE Sirovine, materijal, rezervni dijelovi i sitan inventar Ukupno zalihe 2012 2011 2010 472.365 477.892 174.535 472.365 477.892 174.535 Tabela 23: Zalihe Stanje zaliha na dan 31.12.2012. godine iznosilo je 472.365 KM, a odnosi se na zalihe sirovina, materijala, rezervnih dijelova i sitnog inventara. U odnosu na prethodnu poslovnu godinu došlo je do smanjenja vrijednosti na ovoj bilansnoj poziciji za iznos od 5.527 KM. Ukupna bruto knjigovodstvena vrijednost zaliha iznosi 481.799 KM, ispravka vrijednosti 9.434 KM, a neto vrijednost 472.365 KM. 51 IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU 7.4.Gotovina i gotovinski ekvivalenti U skladu s MRS 7.46. Društvo treba objaviti politiku za određivanje sastavnih dijelova novca i novčanih ekvivalenata. Gotovina i gotovinski ekvivalenti Društva imaju rok dospijeća do tri mjeseca ili manje. GOTOVINA I GOTOVINSKI EKVIVALENTI Gotovina Ukupno gotovina i gotovinski ekvivalenti 2012 2011 51.979 51.979 2010 35.763 35.763 90.787 90.787 Tabela 24: Gotovina i gotovinski ekvivalenti Društvo je na 31.12.2012. godine imalo 51.979 KM na raspolaganju (2011: 35.763 KM), a sastoji se od novca na transakcijskim računima. 7.5.Potraživanja od kupaca i ostala potraživanja POTRAŽIVANJA OD KUPACA I DRUGA KRATKOROČNA POTRAŽIVANJA Kupci - povezana pravna lica Kupci u zemlji Kupci u inostranstvu Potraživanja iz specifičnih poslova Druga kratkoročna potraživanja Ukupno kratkoročna potraživanja 2012 2011 0 545.775 0 0 500 546.275 2010 0 876.208 0 0 0 876.208 0 1.219.321 0 0 300 1.219.621 Tabela 25: Potraživanja od kupaca Ukupna kratkoročna potraživanja na 31.12.2012. godine iznosila su 546.275 KM (2011: 876.208 KM). Od toga se najveći dio potraživanja odnosi na potraživanja od kupaca u zemlji u iznosu od 545.775 KM (2011: 876.208 KM). Kratkoročna potraživanja također čine i druga kratkoročna potraživanja u iznosu od 500 KM. U toku godine na teret rashoda ispravljeno je 615.125,99 KM potraživanja od kupaca. Starosna struktura potraživanja ukazuje na to da se većinski dio potraživanja od kupaca nalazi u rasponu dospijeća do 365 dana. 52 IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU Napomena: Napominjemo u ovom izvještaju na ranije preporuke vezane za evidenciju potraživanja od kupaca. Potrebno je poduzeti sve aktivnosti u vezi realnog iskazivanja potraživanja. Na datum finansijskih izvještaja potrebno je izvršiti procjenu naplativosti svih potraživanja, te izvršiti potreban otpis na teret rashoda obračunskog perioda. Potrebno je dosljedno koristiti konto sumnjivih i spornih potraživanja, te konto ispravke vrijednosti. Potrebno u pravilnicima Društva razraditi politike vezane za potraživanja, i rokove za prenos na sumnjiva ii sporna, te sve potrebne rokove. Mišljenja smo da pravila u vezi s utuženjem potraživanja nisu dovoljna, s tim da se utuženja baziraju većinom na procjeni Službe servisa za korisnike. U ovom kontekstu podsjećamo na Okvir MSFI-ija t. 37, odnosno načelo opreznosti kojim se kaže da oni koji pripremaju finanasijske izvještaje moraju se suočiti s nesigurnošću koja neizbježno okružuje mnoge događaje i okolnosti, kao što su između ostalog i naplativost spornih potraživanja. Sredstva ili prihodi ne smiju biti precijenjeni, a obaveze ili rashodi podcijenjeni. Također je bitno napomenuti na t.85 Okvira koja kaže da je kriterij za priznavanje vjerovatnoća buduće ekonomske koristi. U vezi s iznosima iskazanim na ovom kontu potrebno je vidjeti i napomene vezane za obveznice koje su dostavljene posebnim dokumentom. Društvo trenutno bruto iznos koji se odnosi na obveznice iskazuje na kontu 211000 – Potraživanja od kupaca – usluge. 7.6.Kapital KAPITAL Osnovni kapital Rezerve Neraspoređena dobit Gubitak do visine kapitala Ukupno kapital 2012 4.820.191 0 0 668.605 4.151.586 2011 4.820.191 18.014 18.207 136.692 4.719.720 2010 4.820.191 18.014 18.207 0 4.856.412 Tabela 26: Kapital Društva Ukupan kapital Društva iznosi 5.488.796 KM, a sastoji se od osnovnog kapitala u iznosu od 4.820.191 KM i gubitka do visine kapitala u iznosu od 668.605 KM. Gubitak iz bilansa uspjeha je ispravno prenesena u bilans stanja. 53 IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU 7.7.Dugoročna razgraničenja DUGOROČNA REZERVISANJA Dugoročna razgraničenja Ukupno kapital 2012 5.558.056 5.558.056 2011 5.705.728 5.705.728 2010 5.987.005 5.987.005 Tabela 27: Dugoročna razgraničenja Na bilansnoj poziciji dugoročnih razgraničenja izvršeno je razgraničenje po osnovu primljenih donacija. Primljene donacije se odnose na izgradnju i to: vodovod Vignjevići u iznosu od 950.647,85 KM, vodovod Ostrožac u iznosu od 1.078,40 KM, vodovod Mutnik u iznosu od 143.560,61 KM, vodovod Tahirovići I u iznosu od 4.201.901,51 KM, vodovod Tahirovići II u iznosu od 69.115,89 KM, vodovod Ćoralići u iznosu od 4.918,62 KM, vodovod Liskovac u iznosu od 77.997,80 KM, vodovod Pajića Potok u iznosu od 73.759,21 KM, kanalizacija Kolište u iznosu od 13.384,80 KM i kamate - dug prema Elektroprivredi u iznosu od 21.691,11 KM. 7.8.Dugoročne obaveze DUGOROČNE OBAVEZE Dugoročni krediti Ostale dugoročne obaveze Dugoročne obaveze 2012 3.394.593 122.851 3.517.444 2011 3.775.323 255.586 4.030.909 2010 3.597.617 497.542 4.095.159 Tabela 28: Dugoročne obaveze Dugoročne obaveze na datum izvještavanja su iznosile 3.517.444 KM. Dugoročne obaveze se sastoje od obaveza po kreditu WB IDA 3954 BOS u iznosu od 3.394.593 KM i obaveza prema Elektroprivredi u iznosu od 122.851,17 KM. NAPOMENA: Uvidom u bruto bilans na dan 31.12.2012. godine ustanovili smo da je iznos obaveza po kreditu WB IDA 3954 BOS 3.384.247,35 KM, a u bilansu stanja obaveza po ovom kreditu iskazane su u iznosu od 3.394.593 KM, tj. uvećane za 10.346 KM. Veza za ovu poziciju je kratkoročni dio dugoročnih finansijskih obaveza koje po bruto bilansu iznose 443.080,83 KM, a po bilansu stanja 432.735 KM. Razlika je također 10.346 KM. Razlika nije smatrana materijalno značajnom s aspekta revizije. 54 IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU 7.9.Kratkoročne obaveze KRATKOROČNE FINANSIJSKE OBAVEZE Kratkoročni dio dugoročnih obaveza Kratkoročne finansijske obaveze 2012 2011 432.735 432.735 2010 132.735 132.735 2.344 2.344 Tabela 29: Kratkoročne finansijske obaveze Kratkoročne finansijske obaveze na datum izvještavanja iznosile su 432.735 KM, a sastoje se od kratkoročnog dijela dugoročnih obaveza. 7.10. Obaveze iz poslovanja OBAVEZE IZ POSLOVANJA Dobavljači u zemlji Dobavljači u inostranstvu Obaveze iz poslovanja 2012 2011 442.714 40.846 483.560 2010 210.283 0 210.283 246.165 0 246.165 Tabela 30: Obaveze prema dobavljačima Obaveze iz poslovanja za tekuću poslovnu godinu iznosile su 483.560 KM (2011: 210.283 KM), a sastoje se od obaveza prema dobavljačima u zemlji u iznosu od 442.714 KM i obaveza prema dobavljačima u inostranstvu u iznosu od 40.846 KM. 7.11. Obaveze po osnovu plaća OBAVEZE PO OSNOVU PLAĆA Obaveze po osnovu plaća i naknada plaća Obaveze za ostala primanja zaposlenih Obaveze po osnovu plaća 2012 2011 111.505 17.144 128.649 2010 105.994 0 105.994 109.695 0 109.695 Tabela 31: Obaveze po osnovu plaća Obaveze po osnovu plaća na 31.12.2012. godine iznosile su 128.649 KM (2011: 105.994 KM), a sastoje se od obaveza po osnovu plaća i naknada plaća u iznosu od 111.505 KM i obaveza za ostala primanja zaposlenih u iznosu od 17.144 KM. 55 IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU 7.12. Ostale kratkoročne obaveze OSTALE KRATKOROČNE OBAVEZE Druge obaveze Obaveze za PDV Obaveze za ostale poreze i druge dadžbine Obaveze za porez na dobit Ostale kratkoročne obaveze 2012 2011 13.475 25.252 3.405 0 42.132 2010 8.029 31.771 2.857 0 42.657 2.441 23.963 2.851 877 30.132 Tabela 32: Ostale kratkoročne obaveze Ostale kratkoročne obaveze na 31.12.2012. godine iznosile su 42.132 KM (2011: 42.657 KM). Ove obaveze se sastoje od drugih obaveza u iznosu od 13.475 KM, obaveza za PDV u iznosu od 25.252 KM i obaveze za ostale poreze i druge dadžbine u iznosu od 3.405 KM. 8. Izloženost riziku Društvo je izloženo sljedećim rizicima povezanim s finansijskim instrumentima: Kreditni rizik Rizik likvidnosti Tržišni rizik Ovaj dio predstavlja informacije o izloženosti Društva svakom od navedenih rizika, ciljeve, politike i procese za mjerenje i upravljanje rizicima, te o upravljanju kapitalom od strane Društva. Uprava Društva je odgovorna za upravljanje rizikom. Politike za upravljanje rizikom Društva su uspostavljene da se identificiraju i analiziraju rizici s kojima se suočava Društvo, da se postave odgovarajući limiti rizika i kontrole, i da se nadgledaju identificirani rizici. Politike za upravljanje rizicima se redovno analiziraju da bi se prilagodile tržišnim uslovima. Kreditni rizik Kreditni rizik je vrsta rizika koji nastaje pri ulaganju novčanih sredstava u finansijske plasmane, a sastoji se od opasnosti da se uložena sredstva neće vratiti, odnosno da se uložena sredstva neće vratiti planiranom dinamikom. Nadoknadivi iznos finansijske imovine predstavlja maksimum kreditne izloženosti. Maksimum izloženosti kreditnom riziku na datum izvještavanja je kako slijedi. 56 IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU FINANSIJSKA IMOVINA Potraživanja od kupaca i druga potraživanja Gotovina i gotovinski ekvivalenti 2012 2011 546.275 51.979 598.254 876.208 35.763 911.971 Tabela 33: Kreditni rizik Potraživanja od kupaca i druga potraživanja Izloženost kreditnom riziku Društva je većinskim dijelom pod utjecajem indirektnih karakteristika svakog kupca. Društvo ispravlja na teret rashoda vrijednost potraživanja za koju se procjeni da će nastati gubici u odnosu na potraživanja od kupaca i druga potraživanja. U toku godine izvršeno je rashodovanje potraživanja od kupaca u iznosu od 615.125,99 KM. Uprava smatra da nisu potrebne dodatne ispravke vrijednosti aktivnih potraživanja. Gotovina i gotovinski ekvivalenti Društvo je na 31.12.2012. godine raspolagalo gotovinom i gotovinskim ekvivalentima u iznosu od 51.979 KM (2011: 35.763 KM). Rizik likvidnosti Rizik likvidnosti definira se kao opasnost od neusklađenosti dospjelosti sredstava i obaveza prema izvorima sredstava u privrednim društvima, što za posljedicu može imati teškoće s likvidnošću. Uprava društva je odgovorna za upravljanje rizikom likvidnosti. Politika za upravljanje rizikom likvidnosti Društva podrazumijeva osiguranje dovoljnih likvidnih sredstava da se obaveze podmire na vrijeme, u uslovima normalnog i ubrzanog poslovanja, bez riskiranja nanošenja štete ugledu Društva.Društvo je izloženo sljedećim rizicima likvidnosti: 2012 Dugoročni krediti Kratkoročni krediti Obaveze prema dobavljačima 2011 3.394.593 432.735 483.560 4.310.888 3.775.323 132.735 210.283 4.118.341 Tabela 34: Kredit likvidnosti Tržišni rizik Tržišni rizik je rizik da će promjene u tržišnim cijenama, kao što su promjene u deviznom kursu, kamatama i cijenama kapitala, utjecati na prihod Društva ili vrijednost finansijskih instrumenata. Cilj tržišnog rizika je upravljati i kontrolirati kontrolni tržišni rizik unutar prihvatljivih parametara, dok optimizira povrat. 57 IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU Društvo je izloženo riziku promjena vrijednosti zaduženja denominiranih u drugim valutama osim BAM. To su prvenstveno zaduženja u EURU-u. 9. Osvrt na ugovor o reviziji, rad revizije u skladu sa Ugovorom Reviziju seta finansijskih izvještaja obavljamo u skladu s Međunarodnim Revizijskim Standardima (MRevS). Reviziju obavljamo u tri faze. Bitno je napomenuti da su sve faze međusobno povezane i da je nužno uputiti na postojanje povratne veze između rezultata obavljena posla u svakoj pojedinoj fazi. Predmet ugovora je izrada revizije seta finansijskih izvještaja za 2012. godinu. Osnovni zadatak izvršioca Ugovora je da se uvjeri da su izvještaji sastavljeni u skladu s MSFI. Odgovornost, tačnost, kompletnost, istinitost, te fer prezentiranje finansijskih izvještaja odgovornost je ovlaštenog lica Društva. Reviziju smo obavili u periodu od marta do augusta 2013. godine. Materijalni dio revizije završen je sa datumom izrade Izvještaja o reviziji seta finansijskih izvještaja. Za reviziju seta finansijskih izvještaja odgovoran je mr.sc. Asim Bećiragić, ovlašteni revizor revizorskog društva Revizija se obavlja za period 01.01. do 31.12.2012. godine. Društvo je usvojilo finansijske izvještaje dana 28.02.2013. godine. Obim revizije se nije promijenio u odnosu na prethodne periode. Naš cilj je da utvrdimo da li su finansijski izvještaji Društva u skladu s Međunarodnim Računovodstvenim Standardima / Međunarodnim Standardima Finansijskog Izvještavanja. Nije došlo do promjene značajnih zakona i propisa. Način finansiranja se nije znatno promijenio. Nema novih informacionih tehnologija koje bi znatno utjecale na poslovanje Društva. Nije bilo potrebe za drugim stručnjacima. Preliminarni rizik ocijenjen je kao nizak. Posjedujemo dovoljno stručnih kadrova da reviziju obavimo u skladu s Međunarodnim revizijskim standardima. 58 IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU 10. Značajni događaji u Društvu i njegovoj okolini U toku našeg revizijskog angažmana istražili smo značajne događaje koji su mogli utjecati na poslovanje Društva. Prema Zakonu o računovodstvu i reviziji u FBiH godišnje izvještaje dužna su sačiniti i podnijeti sva pravna lica sa sjedištem u Federaciji BiH, bilo da se svrstavaju u velika, srednja ili mala pravna lica. J.K.P. VODOVOD d.o.o. Cazin se svrstava u srednje pravno lice. 11. Sažetak pristupa reviziji Reviziju seta finansijskih izvještaja obavljamo u skladu s Međunarodnim Revizijskim Standardima (MRS). Reviziju obavljamo u tri faze. Bitno je napomenuti da su sve faze međusobno povezane i da je nužno uputiti na postojanje povratne veze između rezultata obavljena posla u svakoj pojedinoj fazi. Prva faza je procjena rizika. Ova faza obuhvata preliminarne aktivnosti u vezi s angažmanom, planiranje revizije i provođenje procedura za procjenu rizika. Druga faza je odgovor na rizik. Ova faza obuhvata dizajniranje odgovora za daljnje revizijske procedure i implementiranje odgovora na procijenjeni rizik. Treća faza obuhvata izvještavanja o obavljenim rezultatima. U ovoj fazi ocjenjujemo da li su prikupljeni dokazi dovoljni za donošenje revizijskog mišljenja, te pripremu revizijskog mišljenja. U našem radu smo usmjereni na održivost, te na pružanje visoko - kvalitetne usluge. Odani smo poštivanju visokih etičkih standarda, te kontinuirano razvijamo sistem provjere kvalitete unutar našeg Društva. Pružanje kvalitetnih usluga revizije i sličnih usluga je od vitalnog značaja za: - Čuvanje javnog interesa, - Zadovoljstvo klijenta, - Pružanje vrijednosti za novac, - Osiguranje usklađenosti s profesionalnim standardima; i - Stvaranje i održavanje profesionalnog ugleda. U fazi procjene rizika nastojimo prepoznati koji događaji su se mogli dogoditi, a uzrokovali bi značajne pogreške u finansijskim izvještajima, da li su se identificirani događaji dogodili i rezultirali značajnim pogreškama u finansijskim izvještajima, te kakvo mišljenje revizora (temeljeno na prikupljenim dokazima) je odgovarajuće za finansijske izvještaje. 59 IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU U ovoj fazi donosimo odluku da li ćemo nastaviti angažman, provodimo proces planiranja revizije (određivanje značajnosti, planiranje sastanaka revizijskog tima i određivanje sveukupne revizijske strategije), i procjenjujemo rizik revizije (odnosno identificiramo i procjenjujemo inherentni rizik, identificiramo i procjenjujemo kontrolni rizik, te eventualno komuniciramo značajne nedostatke). U skladu s MReVS 210.3. angažman prihvatamo / odnosno nastavljamo ako je osnova na kojoj se bazira revizija dogovorena kroz uspostavu dovoljnih preduslova za reviziju, i potvrdu da postoji zajedničko razumijevanje između revizora i uprave (odnosno onih koji su zaduženi za upravljanje) o pitanjima vezanim za reviziju. U okviru preliminarnih aktivnosti ocjenjujemo da li posjedujemo dovoljno resursa, vremena i znanja, da li smo neovisni, odnosno da li postoji sukob interesa; te da li su rizici povezani s angažmanom prihvatljivi. U slučaju kada reviziju kod određenog subjekta obavljamo po prvi put klijentu dostavljamo pismo o preuzimanju angažmana u kojem navodimo: Ciljeve, okvir finansijskog izvještavanja, obim i formu izvještaja revizora, Odgovornosti revizora, Izjavu da zbog inherentnih ograničenja revizije i ograničenja interne kontrole postoji neizbježiv rizik da neke materijalno značajne pogreške mogu ostati neotkrivene, čak i ako je revizija planirana i provedena u skladu s MRevS, Odgovornosti uprave, Te druga pitanja. Ako ne dođe do značajnih promjena u vezi s našim angažmanom u slučaju ponovljenih angažmana pismo o prihvatanju angažmana više ne upućujemo upravi Društva. Ako uprava (ili vlasnici) zahtijevali promjenu uslova revizije, razmatramo da li postoji razumna opravdanost za taj zahtjev, te mogući utjecaj zahtijeva na reviziju. Zahtjev ne smatramo razumnim ako je motiviran pitanjima nastalim u toku revizije. Strategija revizije u našem Društvu obuhvata: Preliminarne aktivnosti, Ocjena rizika i odgovor na rizik, Karakteristike angažmana, Definiranje značajnih faktora, 60 IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU Definiranje značajnih promjena u Društvu i razvitka poslovanja Društva, te Prirodu, vremenski raspored i obim potrebnih sredstava. Otvorena komunikacija s Upravom nam je ključna u planiranju revizije. Važno nam je da Uprava razumije posljedice revizije, rizike i značajnost koju smo odredili, te eventualno ukaže revizoru na problematična područja te pomogne revizoru da bolje shvati prirodu poslovanja klijenta i njegovo okruženje. Važno nam je da u toku planiranja utvrdimo tačnu alokaciju odgovornosti u strukturi poslovanja klijenta, ciljeve i strategije, poslovne rizike, stavove, svjesnost Uprave o njihovim odgovornostima i načine na koji Uprava osigura da se provedu relevantni propisi. U procesu revizije orijentirani smo na otkrivanje grešaka koje su materijalno značajne za finansijske izvještaje, a pri procjeni značajnosti u obzir uzimamo kvantitativne i kvalitativne faktore. Određivanje značajnosti je pitanje profesionalnog suda revizora. Temelji se ne percepciji revizora o zajedničkim finansijskim potrebama korisnika finansijskih izvještaja. Značajnost na razini finansijskih izvještaja je iznos pogrešaka u finansijskim izvještajima, kako namjernih, tako i nenamjernih, koje ako se pređe zadani iznos mogu utjecati na ekonomske odluke korisnika. Za materijalno značajne pozicije izvještaja određujemo specifičnu značajnost. Iznos ove značajnosti je dosta manji od iznosa sveukupne značajnosti. Nadalje, određujemo značajnost za provedbu revizije koja se koristi od strane revizora da bi se razina vjerovatnosti da zbir neispravljenih i neotkrivenih pogrešaka ostane neotkriven smanjila na prihvatljivo nisku razinu. Zadani nivo značajnosti koristimo kako u planiranju i procjeni rizika, tako i u provedbi revizije, te kasnije u izvještavanju o rezultatima obavljene revizije. Procjenu rizika zasnivamo na identifikaciji rizika i određivanju značajnosti svakog rizika, te razmatramo eventualni rizik prevare. U procesu revizije pažnju poklanjamo i razumijevanju i procjeni internih kontrola u reviziji. Na osnovu prethodno provedenih postupaka razvijamo sveukupni odgovor na rizik i daljnje dokazne revizijske postupke. Tipovi dokaznih revizijskih procedura koje koristimo su: 61 IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU Analitički postupci, Testovi detalja i Testovi kontrola. Izbor revizijske procedure ovisi o procjeni koji dokazni testovi najviše odgovaraju nivou procijenjenoga rizika pojedine značajne transakcije, salda konta ili objave. Za svaku značajnu transakciju, saldo konta i objavu dokazne postupke provodimo bez obzira na procijenjeni rizik. U završnoj fazi procjenjujemo prikupljene revizijske dokaze. Naša odgovornost je da prikupimo razumne revizijske dokaze koji će poslužit kao osnov za revizijsko mišljenje. U slučaju da ocijenimo da su revizijski dokazi razumni i dovoljni za izdavanje revizijskog izvještaja pristupamo istom. Program rada revizije po pozicijama provodi se u skladu s metodologijom prihvaćenom od strane našeg Društva. 12. Sažetak značajnih rizika na nivou Društva U nastavku je dan sažetak značajnih rizika na nivou Društva: Društvo posluje u regiji koja je ekonomski nestabilna. Finansijski izvještaji se sastavljaju pomoću automatskih unosa. Otežana naplata potraživanja. Autokratski stil upravljanja. Značajne strukturne promjene u odnosu na prethodni period. Povećanje rashoda kamata. Javna objava finansijskih izvještaja. Nedovoljna motiviranost za rad pojedinih uposlenika. Smanjenje likvidnosti Društva. Neto radni kapital negativan. Više osoba je zaduženo za unos u glavnu knjigu. Značajno povećanja gubitka u odnosu na prethodni period. Moguća poboljašanja u području interne kontrole. Moguće je jasnije definirati centre odgovornosti. Moguće poboljšanje postojećih pravilnika. 62 IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU 13. Zaključak o procjeni rizika rada revizije i prihvatanju angažmana U okviru početnih faza revizije ocijenili smo rizik revizije. Nastavak saradnje nije ocijenjen kao rizičan za naše Društvo, niti su uočeni nedostaci koji bi stvorili sumnju o visokom riziku revizije. Kao revizorsko Društvo posjedujemo odgovarajući nivo iskustva za rad na reviziji Društva. Posjedujemo dovoljan nivo znanja o branši u kojoj Društvo posluje, te zakone i druge propise vezane za poslovanje Društva. Smatramo da reviziju možemo završiti na vrijeme, odnosno onda kada je to zahtijevano od strane vlasnika Društva, te obaviti posao kvalitetno. Uprava Društva je prihvatila i shvata svoju odgovornost za sastavljanje finansijskih izvještaja u skladu s MRS/ MSFI, interne kontrole su takve koje su potrebne da se omogući priprema finansijskih izvještaja koji ne sadrže značajna pogrešna prikazivanja uslijed prevare ili pogreške, te da omogući revizoru pristup svim informacijama i dodatnim podacima koje revizor može zahtijevati, plus neograničen pristup svom osoblju za koje revizor bude smatrao da su potrebne za prikupljanje razumnih revizijskih dokaza. Ukupan nivo rizika obavljanja revizije ocijenjen je kao nizak. Odlučili smo da nastavimo suradnju s ovim Društvom. 14. Poštivanje zakonskih odredbi u knjigovodstvu i finansijskom izvještavanju U toku revizije nismo uočili slučajeve nepoštivanja zakonskih odredbi u knjigovodstvu Društva, te pri sastavljanju finansijskih izvještaja. 15. Pristup informacijama Zaposleni u Društvu su nam omogućili pristup potrebnoj dokumentaciji, te u svakom trenutku odgovarali na pitanja postavljana od strane revizora. 16. Negativne promjene u poslovanju i materijalno značajni gubici 16.1. Negativan razvitak poslovanja Društva Mišljenja smo da Društvo u poslovnoj godini 2012. nije imalo značajan negativan razvitak poslovanja. 16.2. Materijalno značajni gubici Mišljenja smo da u toku godine nisu ostvareni materijalno značajni gubici. 63 IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU 16.3. Vremenska neograničenost poslovanja Društvo posluje u kontinuitetu. Ne postoji opasnost od otkazivanja ugovora ili prestanka suradnje s glavnim poslovnim partnerima. Mišljenja smo da vremenska neograničenost poslovanja nije ugrožena. 17. Osvrt na činjenice za koje imamo obavezu obavijestiti nadležne u Društvu Mi smo obavijestili Upravu Društva o činjenicama za koje smo smatrali da su od materijalnog značaja. Od Uprave Društva smo tražili da ispravi finansijske izvještaje, međutim odlučeno je da će greške iz ranijih perioda biti ispravljene u 2013. godini. Posebnim dokumentom smo komunicirali pitanja vezana za aktiviranje vodovodnog sistema Ljubjankića, te smo također nadležnima dostavili objašnjena vezana za obveznice. Napominjemo također, da postoji mogućnost poboljšanja sistema internih kontrola u Društvu. U skladu s tim u ovom dokumentu dajemo naše preporuke. Naš zadatak nije da donosimo ocjenuo o efikasnosti internih kontrola, međutim dužni smo komunicirati uočene slabosti. Mišljenja smo da su upravo postojeće slabosti u internim kontrolama dovele do pogrešnih prikazivanja u okviru finansijskih izvještaja Društva. Društvo je dužno osigurati sistem interne kontrole koja će biti adekvatna i uspostavljena u skladu sa zakonskim i internim propisima koji reguliraju ovu oblast. Interna kontrola podrazumijeva organizaciju, politike i procedure koje se koriste da bi se osiguralo: - ostvarivanje postavljenih ciljeva u obavljanje poslova u skladu zakonskih propisa i interno donesenih propisa iz nadležnosti Javnih preduzeća , - korištenje raspoloživih resursa u izvršavanju svojih poslova u skladu sa postavljenim ciljevima, - da se izvršavanje poslova zaštiti od lošeg upravljanja, gubitaka i zloupotreba, - da bi Uprava imala pravovremene i pouzdane informacije radi donošenja svojih odluka kao i pri izvještavanju , - radi pravovremene identifikacije, procjene i kontrole finansijskog rizika, - omogućava pravovremeno otkrivanje grešaka i prevara. U J.K.P. „VODOVOD“ d.o.o. Cazin od strane pojedinih radnika na odgovarajućim radnim mjestima ne daje dovoljno mogućnosti objektivno direktne kontrole, zbog toga se preporučuje Upravi društva da bolje uredi internu kontrolu radi boljeg upravljanja i postizanja zadanih ciljeva. 64 IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU Interna kontrola u J.K.P „VODOVOD“ d.o.o. Cazin, sa stanovišta njegove unutrašnje organizacije i opravdanosti visine troškova, je organizirana kroz: Unutrašnju organizaciju Odbor za reviziju, Pravilnik o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji radnih mjesta Pravilnik o radu, Ostali Pravilnici za odgovarajuće područje ( plate, popisi, i dr.) Na osnovu obaveza i zadataka definiranih po radnim mjestima iz Pravilnika, Uprava društva treba donijeti pisane procedure i postupke i odrediti lica za provođenje tih procedura i postupaka. Pisane procedure i postupci za internu kontrolu u administrativno-pravnoj službi treba da regulišu slijedeće: proces donošenja odluka na osnovu kojih zaposleni izvršavaju svoje poslove za koje su ovlašteni, prijem dopisa i ostale opće dokumentacije, razvrstavanje i dostava dokumentacije, način i izrada službenih dopisa, ovjera i distribucija službenih dopisa, organizacija dostavljanja materijala nadležnim organima, organizacija sastanaka s osobama iz drugih institucija, organizacija poslova u svim organizacionim jedinicama, organizacija poslova između organizacionih jedinica, pristup spisima isključivo osobama koje imaju odobrenje i koje su odgovorne za njihovo čuvanje ili korištenje, te ostali administrativni poslovi društva Pisane procedure i postupci za internu kontrolu u računovodstvenoj službi treba da regulišu slijedeće: davanja ovlaštenja i odobrenja za finansijske transakcije, upotrebu propisanih i prihvaćenih politika i procedura za računovodstvo (Zakon o računovodstvu i reviziju i Međunarodni računovodstveni standardi), utvrđivanje zadataka vezanih za vođenje evidencija vodeći računa da jedna osoba nema kontrolu nad cijelom poslovnom transakcijom (poslovi naručivanja, prijema, kontrole, obrade i likvidiranja, knjiženja i unosa u poslovne knjige knjigovodstvenih dokumenata), protok knjigovodstvene dokumentacije, uvođenje fizičke kontrole nad imovinom ( materijalna odgovornost), da se poslovne transakcije knjiže na osnovu vjerodostojne dokumentacije, 65 IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU evidencije o prisutnosti radnika, obračun plaća i dr.primanja, blagajničko poslovanje i kolanje blagajničkih dokumenata, Uvjeti i način korištenja službenih i privatnih vozila, mobilnih i fiksnih telefona, kartičnih dopuna za mobilne telefone, Procedure o ispravnom vršenju redovnog fizičkog popisa imovine, potraživanja i obaveza te njihovo usaglašavanje sa knjigovodstvenim stanjem, Pravovremeno i sigurno odlaganje knjigovodstvene dokumentacije (čuvanje arhive) Društvo treba sagledati sve funkcije i aktivnosti koje bi mogle biti podložne na greške, nepravilnosti, neovlaštenu upotrebu. Na osnovu izvršene analize od strane Uprave ili Komisije koju odredi, izvršiti procjenu rizika i uvesti mjere za njihovo suzbijanje kako ne bi došlo do neželjenih posljedica. Odbor za reviziju nadgleda zakonitosti i provođenje pisanih internih kontrolnih postupaka i procedura te o tome izvještava Upravu društva. Ukoliko utvrdi eventualne propuste i odgovornosti lica treba da predloži mjere za otklanjanje takvih nedostataka. Interne kontrole su reakcija uprave koje pomažu da se ublaže identificirani faktori rizika ili da se postignu ciljevi kontrole. Postoji direktna veza između ciljeva uprave i interne kontrole koja se provodi da bi se osiguralo postizanje ciljeva. Jednom kad se uspostavljeni ciljevi, moguće je identificirati i procijeniti potencijalne događaje (rizike) koji bi spriječili postizanje njihovih ciljeva. Utemeljeno na ovoj informaciji, uprava može uspostaviti odgovarajuće odgovore na rizik, koji uključuju i dizajn internih kontrola. Ciljevi internih kontrola mogu biti uopšteno grupirani u četiri kategorije: Strateški ciljevi koje podupiru misiju društva, Finansijsko izvještavanje (interne kontrole nad finansijskim izvještavanjem), Operacije (operativne kontrole), i Usklađenost s zakonima i propisima. Interne kontrole relevantne za reviziju primarno se odnose na finansijsko izvještavanje. Ovo adresira ciljeve društva u pripremanju finansijskih izvještaja za eksterne korisnike. U skladu s MRevS 315.14. kontrolno okruženje adresira upravljanje i funkcije uprave. Obuhvata pet elemenata a to su: 66 IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU Dodjeljivanje dužnosti i odgovornosti Organizaciona struktura FIlozofija i stil upravljanja menadžmenta Struktura i praksa upravljanja Komunikacija vrijednosti firme i odanost stručnosti Politke i procedure upravljanja ljudskim resursima U toku revizije mi smo procijenili sljedeće: Komunikacija i jačanje poštenja i drugih etičkih vrijednosti – ocijenjeno je da su potrebna poboljšanja. Uprava treba da kontinuirano demonstrira, kroz riječi i dijela odanost visokim etičkim standardima. Prilike ili iskušenja uposlenih da urade neetička i neiskrena dijela treba da budu smanjene na minum. Naša preporuka je da se sastavi etički kodeks koji bi naglasio očekivane standarde etičkog i moralnog ponašanja u društvu. Mišljenja smo da određeni uposlenici ne razumiju jasno koje je ponašanje prihvatljivo, a koje neprihvatljivo, te da nisu svjesni posljedica u slučaju da se kažnjava neprihvatljivo ponašanje. Odanost stručnosti (zapošljavanje stručnog kadra) – potrebna poboljšanja naručito u području jasnih opisa poslova, odnosno da se isti efikasno koriste. Također je potrebno da uprava omogući osoblju pristup doškolavanuju. Da bi se izbjegle pogreške potrebno je da se uvede kontinuirani provjeravanje stvarnih sposobnosti uposlenika s opisom posla. Učešće onih koji su zaduženi za upravljanje – moguće poboljšanje komunikacije s upravom, te nadgledanje nad aktivnostima uprave. 67 IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU Filozofija i stil upravljanja menadžmenta – potrebno poboljšanje u smislu boljeg upravljanja poslovnim rizikom, stavom uprave prema finansijskom izvještavanju, informacionom procesiranju podataka, računovodstvenoj funkciji u društvu i osoblju. Uprava treba kontinuirano demonstrirati pozitivne stavove i djelovati u pravcu prema: Odgovarajućoj internoj kontroli nad finansijskim izvještavanjem, Odgovarajućem izboru/ i primjeni računovodstvenih politika, Informaciono – procesnim kontrolama, i Odnosu prema računovodstvenom osoblju. Svaka vrsta izvještavanja koja će imati utjecaj prema konačnom finansijskom rezultatu poslovanja i stanju poslovanja društva treba da bude kontrolisana na način da ne dopusti pogrešna prikazivanja. Potrebno je testirati informacione kontrole, te razmotriti računovodstvene politike koje se primjenjuju u društvu dovoljno često, da se omogući primjena onih koje na najrealniji način prikazuju poslovanje društva. Mišljenja smo da postoji područje poboljšanja u smislu sprječavanja neodobrenog pristupa imovini i dokumentima ili uništenju imovine i dokumenata. Uprava treba posvetiti veću pažnju analizi poslovnih rizika i poduzeti odgovarajuće mjere. Organizaciona struktura – organizaciona struktura je odgovarajuća, međutim postoji prostor za poboljšanje za postizanje ciljeva društva, operativnih funkcija i zadovoljavanja regulatornih zahtjeva. Struktura društva može biti poboljšanja u smislu da unaprijedi tok pouzdanih informacija odgovarajućim ljudima na vrijeme. Dodjeljivanje ovlaštenja i odgovornosti – potrebno je u ovom smislu naročito u opis poslova uključiti odgovornosti koje se odnose na kontrolu. Politike i procedure upravljanja ljudskim resursima – individualaci koji se upošljavaju treba da budu kvalificirani. Potrebno je uvesti periodično ocjenjivanje uposlenika, odnosno rezultate poslovanja svakog uposlenika, te u skladu s rezultatima poduzeti odgovarajuće mjere. 68 IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU U skladu s MRevS 315.15. ocijenili smo rizik kroz razgovore s uposlenicima. Pitanja koja smo uključili u procjenu rizika su: Promjena u operativnom okruženju – mišljenja smo da nema značajnim promjena, Novi ključni uposlenici – nema značajnih promjena, Novi informacioni sistemi – nema značajnih promjena, Brz rast – nema značajnih promjena, Nove tehnologije – nema značajnih promjena, Novi poslovni modeli, proizvodi ili aktivnosti – nema značajnih promjena, Restrukturiranje društva – nema značajnih promjena, Novi računovodstveni propisi – nema značajnim promjena. Pitanja koja smo razmotrili su: Način na koji uprava identificira relevantne rizike za finansijsko izvještavanje - potrebno poboljšanje, Procjena značajnosti rizika – potrebno poboljšanje, Procjena mogućnosti nastanka rizika, Odluka o upravljaju rizicima. Nadalje, postoji mogućnost poboljšanja u informacionom sistemu društva koji obuhvata: Poslovne procese (prodaja, kupovina, plaće itd.), Računovodstveni sistem – ovo uključuje računovodstveni software, elektronske unose, politike i procedure koje se koriste da se pripremaju periodične finansijske izvještaje i finansijske izvještaje na kraju godine, te objave. Naročito u ovom dijelu potrebna su poboljšanja u društvu. Inputi su transkacije, događaji i stanja. U dijelu poslovnih procesa transakcije se iniciraju, bilježe, procesuiraju i izvještavaj (uključujući događaje/ stanja). Također se prati stvarno stanje (kroz čuvanje, klasificiranje, mjerenje i slično) povezane imovine, obaveza i kapitala. Kroz poslovne procese se rješava netačno procesiranje transkacije. U dijelu računovodstvenog sistema informacije se prebacuju u dnevnik. Tu se obuhvataju informacije za sve relevantne događaje/ stanja osim transakcija (amortizacija imovine, procjena zaliha, potraživanja itd). Informacije se akumuliraju, bilježe, procesuiraju, zbrajaju i treba da se na odgovarajući način objave u finansijskim izvještajima. 69 IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU Kroz reviziju smo uočili nedostatke u ovom dijelu internih kontrola koje mogu rezulitrati značajnim pogrešnim prikazivanjima. Nakon što smo komunicirali odgovarajućem osoblju određene nedostatke povezane s finansijskim izvještajima isti su bili ispravljeni. Međutim, mišljenja smo da postoje manjkavosti u području računovodstvenog sistema, naručito procjene vrijednosti dugotrajne materijalne imovine i potraživanja od kupaca. Upravi društva se komunicira naše mišljenje, te se daje preporuka da se veća pažnja posveti procjeni stvarnog stanja dugotrajne imovine i potraživanja. S tim da se proces poboljšanja u ovom području odvija već nekoliko godina, mišljenja smo da finansijski izvještaji na 31.12.2012. godine nisu sadržavali značajna pogrešna prikazivanja. Da bi se postigla odgovarajuća razina efikasnosti u navedenim procesima potrebno je prvenstveno poboljšati komunikaciju među uposlenicima. Efektivna interna komunikacija pomaže osoblju unutar društva da razumije ciljeve interne ciljeve, poslovne procese i svoje invidividualne uloge i odgovornosti. Posebno se naglašava da im ovo pomaže da razumiju na koji način njihov posao utječe na posao drugih. Nadalje, kao komponentu interne kontrole za koju smo u toku revizije stekli potreban nivo razumijevanja navodimo kontrolne aktivnosti. Kontrole aktivnosti treba da obuhvate: Preventivne kontrole – izbjegavanje pogrešaka i nepravilnosti, Detekcione kontrole – identificiranje pogrešaka i nepravilnosti nakon što su se dogodile na način da se poduzimaju korektivne mjere. Kompenziacione kontrole- davanje nivoa sigurnosti gdje postoje ograničenja uspostavljanu direktnijih kontrola Upravljačke kontrole – vodiči za postizanje željenih ciljeva. U ovom dijelu naručito naglašavamo da je naša preporuka da se izvrše poboljšanja u fizičkim kontrolama, u smislu uvođenja češćih popisa imovine Društva, te u provođenju redovnog popisa na 31.12. Mišljenja smo da trenutni način obavljanja popisa dozvoljava pogreške, te da je potrebno unaprijediti način provođenja istog. Nadalje, naglašavamo također potrebu češćeg usklađivanja stanja potraživanja s kupcima radi izbjegavanja prikazivanja potraživanja za koja postoji sumnja u naplatu, ili postoje dokazi da ista neće biti naplaćena. 70 IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU Koraci u postizanju razumijevanja o internim kontrolama u reviziji uključili su: I. Ocjenu potencijalnoga rizika pogrešnog prikazivanja na razini tvrdnji, II. Odgovor uprave na identificiranje rizike, III. Značajne slabosti, IV. Implementaciju relevantnih kontrola. 71 IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU 18. Osvrt na značajne događaje nakon datuma bilansa U skladu s Međunarodnim Revizijskim Standardom 560.4. ciljevi revizora su da se pribave dovoljni i primjereni revizijski dokazi o tome da li su se u događaji nastali nakon datuma finansijskih izvještaja i datuma izdavanja revizijskog mišljenja primjereno odrazili finansijskim izvještajima, te da primjereno reagiramo na činjenice koje su nam stavljene na uvid nakon datuma izdavanja izvještaja o obavljenoj reviziji, koje bi, da su bile poznate na taj dan mogle uzrokovati mijenjanje mišljenja revizora. Datum finansijskih izvještaja Datum izdavanja revizijskog izvještaja Datum odobravanja finansijskih izvještaja od strane Uprave Datum objave finansijskih izvještaja U skladu s revizijskim procedurama koje se tiču naknadnih događaja Upravi Društva postavili smo sljedeća pitanja, te dobili sljedeće odgovore: Da li je došlo do nekih novih čvrsto preuzetih obaveza, pozajmljivanja ili jamstava? NE Da li je planirana ili se dogodila prodaja ili stjecanje značajnog dijela imovine? NE Da li su planirana ili su se dogodila povećanja kapitala? NE Da li je došlo do uništavanja značajnog dijela imovine subjekta? NE Da li je došlo do značajnih promjena u vezi s nepredvidivim obavezama u skladu s MRS 37? NE Da li su obavljena neka neobična računovodstvena prepravljanja ili se tek namjeravaju obaviti? NE Da li nešto dogodilo ili će se vjerovatno dogoditi nešto bi moglo dovesti u pitanje prikladnosti računovodstvenih politika primijenjenih pri sastavljanju finansijskih izvještaja? NE Da li je nastao neki događaj koji je relevantan za mjerenje procjena ili rezervisanja sadržanim u finansijskim izvještajima Društva? NE Da li je nastao neki događaj koji bi utjecao na nadoknadivu vrijednost imovine, odnosno što bi uzrokovalo umanjenje vrijednosti imovine u skladu s MRS 36? NE 72 IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU 19. Kratka analiza finansijskih pokazatelja Društva POKAZATELJ 2012 IZNOS PROMJENE 2011 PROCENAT PROMJENE BILANS USPJEHA Dobit od poslovnih aktivnosti 0 203.726 -203.726,00 -100,00% Poslovni prihod 3.226.407 3.342.331 -115.923,73 -3,47% Poslovni rashodi 3.250.722 3.138.605 112.117,00 3,57% 404.640 506.846 -102.206,00 -20,17% 1.583.311 1.491.403 91.908,00 6,16% Amortizacija Troškovi plaća i ostalih ličnih primanja POKAZATELJI PROFITABILNOSTI Neto profitna marža % 0,00% 0,00% 0,00% - Povrat na ukupnu imovine (ROA) % 0,00% 0,00% 0,00% - 0,00 0,00 0,00% - -14.996,00 898.259,00 -913.255,00 -101,67% Koeficijent tekuće likvidnosti 0,99 2,83 -1,84 -65,11% Koeficijent ubrzane likvidnosti 0,55 1,85 -1,30 -70,26% -204,68 3,47 -208,15 -6006,84% 0,30 0,34 -0,04 -11,61% 32,15% 30,21% 1,94% 6,41% 1,11 0,96 15,09% 15,74% 0,00 2,43 -2,43 -100,00% 5,62 3,55 2,07 58,32% 64,90 102,75 -37,85 -36,83% 6,83 6,99 -0,16 -2,34% 53,44 52,19 1,25 2,39% Povrat na kapital (ROCE) POKAZATELJI LIKVIDNOSTI Neto radni kapital Odnos prodaje i neto radnog kapitala Odnos neto radnog kapitala i dugoročnih obaveza POKAZATELJI POKRIVENOSTI Koeficijent zaduženosti (Debt ratio) Odnos obaveza i kapitala (Debt to equity ratio) Pokazatelj pokrića kamate (Times Interest Earned) POKAZATELJI AKTIVNOSTI Koeficijent obrta potraživanja Trajanje naplate potraživanja u danima Koeficijent utrživosti zaliha Trajanje obrta zaliha Dnevni troškovi prodaje zaliha Operativni krug Koeficijent obrta obaveza Koeficijent obrta imovine 0,00 0,00 0,00 - 118,34 154,94 -36,60 -23,62% 0,00 0,00 0,00 - 0 0,26 -0,02 -7,13% 33 26,80 5,95 22,22% 21,97 16,39 5,58 34,01% 14.323.838 15.157.941 -834.103,00 -5,50% Kratkoročna imovina 1.072.080 1.389.928 -317.848,00 -22,87% Kapital 4.151.586 4.719.720 -568.134,00 -12,04% Kratkoročne obaveze 1.087.076 491.669 595.407,00 121,10% 3.517.444,00 4.030.909,00 Tabela 35: Ukupni pokazatelji Društva -513.465,00 -12,74% Prosječan vijek trajanja dugotrajne imovine Prosječna starost dugotrajne imovine BILANS STANJA Ukupna imovina Dugoročne obaveze 73 IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU Finansijski pokazatelji prikazani u prethodnoj tabeli podijeljeni su na glavne pokazatelje bilansa uspjeha, pokazatelje profitabilnosti, pokazatelji likvidnosti, pokazatelji pokrivenosti, pokazatelji aktivnosti pokazatelji bilansa stanja. Pokazatelji bilansa uspjeha Društvo je u toku godine ostvarilo poslovne prihode u iznosu od 3.226.407 KM (2011: 3.342.331 KM). U odnosu na prethodnu poslovnu godinu došlo je do smanjenja poslovnih prihoda u iznosu od 115.924 KM, odnosno za 3,47%. Poslovni rashodi za tekuću poslovnu godinu iznosili su 3.250.722 KM (2011: 3.138.605 KM). U odnosu na prethodnu poslovnu godinu došlo je do povećanja poslovnih rashoda u iznosu od 112.117 KM, odnosno za 3,57%. Rashodi amortizacije za tekuću poslovnu godinu su manji za 102.206 KM, te iznose 404.640 KM. Troškovi plaća i ostalih ličnih primanja za tekuću poslovnu godinu 2012. iznosili su 1.583.311 KM. U odnosu na prethodnu poslovnu godinu troškovi plaća i ostalih ličnih primanja povećali su se za 91.908 KM. Pokazatelji likvidnosti Neto radni kapital 1.508.409,00 1.096.998,00 898.259,00 2009 2010 2011 2012 -14.996,00 Grafikon 3: Neto radni kapital Kako možemo primijetiti iz prethodnog grafikona neto radni kapital Društva u posmatranim periodima ima opadajuće vrijednosti, i u poslovnoj 2012. godini iskazuje negativnu vrijednost, a razlog je taj što su tekuće obaveze veće od tekuće imovine. Tekuće obaveza na datum izvještavanja iznosile su 1.087.076 KM, a tekuća imovina 1.072.080 KM. 74 IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU Koeficijent tekuće likvidnosti 4,11 3,82 2,83 0,99 2009 2010 2011 2012 Grafikon 4: Koeficijent tekuće likvidnosti Koeficijent tekuće likvidnosti predstavlja ocjenu likvidnosti i solventnosti. Ovaj koeficijent ne bi trebao biti manji od dva, što bi u praksi značilo da kratkotrajna imovina mora biti makar dva puta veća od kratkoročnih obaveza. Okvirna vrijednost ovog pokazatelja je iznad 1, odnosno to je granica. Kako se može vidjeti iz prethodnog grafikona koeficijent tekuće likvidnosti u Vašem Društvu ima vrijednost od 0,99. U nastavku ovog izvještaja prikazani su rezultati ostalih pokazatelja likvidnosti Društva: Koeficijent ubrzane likvidnosti 3,74 3,38 1,85 0,55 2009 2010 2011 2012 Grafikon 5: Koeficijent ubrzane likvidnosti Koeficijent ubrzane likvidnosti se izračunava tako da se od tekuće imovine izuzme vrijednost zaliha te da se ostatak podijeli s tekućim obavezama. Generalno se kaže da ako je ovaj pokazatelj veći od 1 nema opasnosti da Društvo neće moći izmiriti svoje obaveze. Kako se može vidjeti iz priloženog grafikona ovaj koeficijent prikazuje vrijednosti ispod 1, tj. ispod preporučene granice. 75 IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU Odnos prodaje i neto radnog kapitala 2,09 2,98 3,47 2009 2010 2011 2012 -204,68 Grafikon 6: Odnos prodaje i neto radnog kapitala Pokazatelj odnosa prodaje i neto radnog kapitala u odnosu na prethodnu poslovnu godinu prikazuje trend smanjenja, tj, negativne vrijednosti, a razlog je negativan neto radni kapital. Pokazatelji aktivnosti Koeficijent obrta potraživanja 5,62 3,55 2,68 1,79 2009 2010 2011 2012 Grafikon 7: Koeficijent obrta potraživanja Koeficijent obrta potraživanja ukazuje nam na to kojom brzinom Društvo prikuplja novčana sredstva nastala na osnovu prodaje. Prethodni grafikon ukazuje na to da društvo svoja potraživanja obrne 5,62 puta u toku godine. U odnosu na prethodnu poslovnu godinu došlo je do povećanja vrijednosti ovoga koeficijenta iz razloga što su se potraživanja od kupaca procentualno više smanjila od prihoda od prodaje. Naredni grafikon nam ukazuje na to da je Društvu potrebno u prosjeku 65 dana da naplati svoja potraživanja, odnosno da se završi ciklus prodaje ubiranjem novčanih sredstava. 76 IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU Trajanje naplate potraživanja u danima 204 136 103 65 2009 2010 2011 2012 Grafikon 8: Trajanje naplate potraživanja u danima Koeficijent obrta imovine 0,26 0,26 2010 2011 0,21 2009 0,24 2012 Grafikon 9: Koeficijent obrta imovine Koeficijent obrta imovine u Društvu u odnos stavlja ukupne prihode i ukupnu imovinu. U odnosu na prethodnu poslovnu godinu ovaj koeficijent se smanjio za 0,02. U 2012. godini 1 KM imovine donosi 0,24 KM prihoda od prodaje. 77 IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU Pokazatelji pokrivenosti Koeficijent zaduženosti 32,15% 30,21% 29,02% 27,81% 2009 2010 2011 2012 Grafikon 10: Koeficijent zaduženosti Na osnovu prethodnog pokazatelja možemo zaključiti da se Društvo pretežno finansira iz vlastitih izvora finansiranja. U odnosu na prethodnu poslovnu godinu ovaj pokazatelj se povećao, što ukazuje na negativnu tendenciju razvitka. Razlog povećanja koeficijenta zaduženosti je taj što je došlo do povećanja ukupnih obaveza, a smanjenja ukupne aktive. 78 IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU Pokazatelji bilansa stanja Ukupna imovina Društva smanjila se za 5,50%. Dugoročna imovina, u odnosu na prethodnu poslovnu godinu smanjila se za 329.290 KM, a kratkoročna imovina za 317.848 KM. Dugoročne obaveze u odnosu na prethodnu poslovnu godinu manje su za 513.465 KM. Kratkoročne obaveze Društva povećale su se za 595.407 KM. 20. Osvrt na porezne aspekte u Društvu Društvo je obveznik plaćanja direktnih i indirektnih poreza. Stopa poreza na dobit iznosi 10%. Stopa poreza na dodanu vrijednost iznosi 17%. 21. Osvrt na značajne dugotrajne ugovore U toku poslovne godine u društvu nije bilo značajnijih dugotrajnih ugovora s kupcima ili dobavljačima. 22. Ocjena neovisnosti revizijskog tima U sklopu preliminarnih aktivnosti ocijenili smo neovisnost revizijskog tima u odnosu na Društvo. U skladu s ovim zaključili smo da ne postoje određene zabrane koje bi nekog od članova revizorskog tima doveli u situaciju da ne može raditi reviziju. Također nismo utvrdili postojanje finansijskog interesa u Društvu, niti zajmove ili slično od klijenta. Poslovne veze s klijentom tiču se samo revizije. Ne postoje porodične i lične veze s zaposlenima u Društvu. Niko od naših zaposlenih nije radio u Društvu koje se revidira niti ima plan da u skorijoj budućnosti traži zaposlenje u Društvu. Nismo pružali niti finansijske niti pravne usluge koje bi imale bitan utjecaj na rješavanje sudskih sporova. Niko od zaposlenih u revizorskoj kući nije obavljao poslove u upravi društva. Nismo vršili nikakve ispravke u knjiženju. Nadalje, nema slučajeva u kojima je neko od zaposlenih u revizorskoj kući primao poklone od klijenta. Cijena revizije nije znatno manja od prosječne tržišne, te odgovara trenutnom stanju u okruženju. Dokumente za rad revizije pripremali smo sami. Niko od članova revizorskog tima nije pružao revizorske usluge koje bi znatno utjecale na rezultat revizije. Po samoprocjeni revizori posjeduju dovoljno stručnosti za obavljanje revizije na kvalitetan način. Nismo zastupali klijenta u pravnim sporovima i slično. Ne postoje lična poznanstva koji bi doveli do narušavanja neovisnosti revizije. Također, nema straha od davanja objektivnog mišljenja i rada revizije s dovoljnim profesionalnim skepticizmom. 79 IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU 23. Osnovni podaci o revizijskom Društvu DRUŠTVO OGRANIČENE ODGOVORNOSTI REVIZIJA REVITA Cazin REGISTARSKI SUD: Kantonalni sud Bihać (sada: Općinski sud Bihać) 1-4866-00 U/I-671/2002 77226 ĆORALIĆI, OPĆINA CAZIN REVIZIJA REVITA d.o.o. Ćoralići 462, 77226 ĆORALIĆI Društvo ograničene odgovornosti 28.05.2002. godine Odluka o osnivanju 24.06.2002.godine 263012380009 mr. ASIM BEĆIRAGIĆ AJKA BEGANOVIĆ, dipl.oec. DŽEMAL AGANSPAHIĆ,dipl.oec. NEVICA HAFIZOVIĆ ,dipl.oec SEAD ŠEHIĆ dipl.oec. SUAD ROŠIĆ, dipl.oec. 69.20. Računovodstveni, knjigovodstveni i revizioni poslovi; savjetodavni poslovi u vezi s porezom MATIČNI BROJ SUBJEKTA: BROJ RJEŠENJA O UPISU KOD SUDA: SJEDIŠTE: POSLOVNA ADRESA: PRAVNI OBLIK: DATUM OSNIVANJA: OSNIVAČKI AKT: DATUM UPISA U SUDSKI REGISTAR: IDENTIFIKACIONI BROJ KOD UIO: REVIZORI DRUŠTVA DJELATNOST: Tabela 36: Osnovni podaci o revizorskom Društvu 24. Zaključak Reviziju Društva ne obavljamo po prvi put. U toku revizije nismo uočili činjenice koje bi za rezultat imale modifikaciju mišljenja revizora. Društvo posluje u kontinuitetu. Naglašavamo, da mi kao revizori nismo odgovorni da pregledamo sve transakcije provedene u Društvu tokom godine, naročito one nematerijalne. Revizija se obavlja na temelju testova kontrola, testova detalja koji se obavljaju na temelju uzoraka i analitičkih procedura kojima se potvrđuje logičnost kretanja između pojedinih pozicija izvještaja i pravilna primjena računovodstvenih politika koje moraju biti u skladu s primjenjivim računovodstvenim okvirom. Svojim testiranjem nastojimo steći razumno, a ne apsolutno uvjerenje da finansijski izvještaji ne sadrže materijalno značajne pogrešne navode nastale temeljem pogreške ili prevare. Zbog toga, značajni i pogrešni navodi mogu ostati neotkriveni. Cazin 6.augusta 2013. godine Mag.rer.soc.oec. Dženita Bećiragić Direktor revizorskog Društva 80 IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU 25. Dodatak – Bilans stanja i Bilans uspjeha na engleskom jeziku Position Change amount Dec. 31, 2012 Dec. 31, 2011 3.226.407 3.342.331 (115.924) -3,47% - - - #DIV/0! Revenue from rendering of services 3.069.395 3.112.604 (43.209) -1,39% Revenue from rendering of services on domestic market 3.069.395 3.112.604 (43.209) -1,39% - - - #DIV/0! 157.012 229.727 (72.715) -31,65% 3.250.722 3.138.605 112.117 3,57% - - - #DIV/0! Material expenses 1.057.620 955.211 102.409 10,72% Employee salaries and expenses 1.583.311 1.491.403 91.908 6,16% Wages and salaries 1.279.335 1.234.994 44.341 3,59% Note Change % PROFIT (LOSS) FOR THE PERIOD POSLOVNI PRIHOD I RASHOD Operating income Revenue from sales of goods Revenue from activating or selling the goods or services Other operating income Operating expense Cost of sales Compulsory social security contributions 246.661 229.087 17.574 7,67% Compensation expense to other individuals 57.315 27.322 29.993 109,78% External services expense 37.782 20.772 17.010 81,89% Amortization/ depreciation 404.640 506.846 (102.206) -20,17% - - - #DIV/0! 167.369 164.373 2.996 1,82% Profit from operational activities - 203.726 (203.726) -100,00% Loss from operational activities 24.315 - 24.315 #DIV/0! - - - #DIV/0! Finance income 96.763 100 96.663 96662,99% Interest income 16.033 100 15.933 15933,00% Currency translation gain 80.730 - 80.730 #DIV/0! Finance cost 92.075 261.399 (169.324) -64,78% Interest expense 92.075 83.693 8.382 10,02% - 177.706 (177.706) -100,00% Profit from financial activities 4.688 - 4.688 #DIV/0! Loss from financial activities - 261.299 (261.299) -100,00% Profit from operational activities - - - #DIV/0! Loss from operational activities 19.627 57.573 (37.946) -65,91% - - - #DIV/0! Provisions Other operating expenses FINANCE INCOME AND FINANCE EXPENSE Currency translation loss OTHER INCOME AND EXPENSES Other income and gains 68.361 365.237 (296.876) -81,28% Gains on sale of property, plant and equipment - 800 (800) -100,00% Surpluses - 319.962 (319.962) -100,00% 64.733 34.805 29.928 85,99% - 9.670 (9.670) -100,00% Income from recoveries on receivables written off Income from risk insurance contracts 81 IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU Liability write of, provisions repealed and other income 3.628 - 3.628 #DIV/0! 618.529 554.790 63.739 11,49% 487 - 487 #DIV/0! 615.126 528.804 86.322 16,32% 2.916 25.986 (23.070) -88,78% 550.168 189.553 360.615 190,24% 1.673 111.108 (109.435) -98,49% 13 674 (661) -98,07% - - - #DIV/0! - - - #DIV/0! 568.135 136.692 431.443 315,63% INCOME TAX - - - #DIV/0! Tax expense NET PROFIT OR LOSS FROM CONTINUING OPERATIONS - - - #DIV/0! - - - #DIV/0! Net profit from continuing operations - - - #DIV/0! 568.135 136.692 431.443 315,63% Other expenses and losses Inventory shortages Expenses for full write-off of receivables Expenses and losses on inventories and other losses Loss from other income and expenses Income arising from the change in accounting policies and correction of errors Expense arising from the change in accounting policies and correction of errors PROFIT OR LOSS FROM CONTINUING OPERATIONS Profit before tax Loss Net loss from continuing operations Tabela 37: Income statement 82 ITEM 1 Note IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU Balance at 31 December 2012 Balance at 31 December 2011 Change amount Change % 2 3 4 5 6 13.251.758 13.581.048 -329.290 -2,42% 0 0 0 #DIV/0! 13.230.067 13.548.092 -318.025 -2,35% ASSETS STALNA SREDSTVA I DUGOROČNI PLASMANI Intangible assets Property, plant and equipment Land 0 0 0 #DIV/0! 9.120.804 9.478.197 -357.393 -3,77% 268.621 241.153 27.468 11,39% 3.840.642 3.828.742 11.900 0,31% Investment property 0 0 0 #DIV/0! Biological assets 0 0 0 #DIV/0! 21.691 32.956 -11.265 -34,18% 0 0 0 #DIV/0! 1.072.080 1.389.928 -317.848 -22,87% Inventories and assets held for sale 472.365 477.892 -5.527 -1,16% Raw materials, spare parts and small inventory 472.365 477.892 -5.527 -1,16% Cash, current receivables, and current financial assets 599.715 912.036 -312.321 -34,24% Cash and cash equivalents 51.979 35.763 16.216 45,34% Cash 51.979 35.763 16.216 45,34% 0 0 0 #DIV/0! Current receivables 546.275 876.208 -329.933 -37,65% Trade receivables domestic 545.775 876.208 -330.433 -37,71% 1.101 65 1.036 1593,85% 360 0 360 #DIV/0! 14.323.838 14.970.976 -647.138 -4,32% 0 186.965 -186.965 -100,00% 14.323.838 15.157.941 -834.103 -5,50% Buildings Plant and equipment, fixture and fittings, transportation vehicles Prepayments and property, plant and equipment under development Noncurrent accruals DEFERRED TAX ASSETS Current assets Cash equivalents Receivables for VAT Prepayments ASSETS OFF BALANCE SHEET BALANCE Total assets 83 Note IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOJ REVIZIJI SETA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA J.K.P. VODOVOD D.O.O. CAZIN ZA POSLOVNU 2012. GODINU Balance at 31 December 2012 Balance at 31 December 2011 Change amount Change % 2 3 4 5 6 Share capital 4.151.586 4.719.720 -568.134 -12,04% Equity 4.820.191 4.820.191 0 0,00% Share capital 4.820.191 4.820.191 0 0,00% Reserves 0 18.014 -18.014 -100,00% Capital reserves 0 18.014 -18.014 -100,00% Retained earnings 0 18.207 -18.207 -100,00% Retained earnings previous periods 0 18.207 -18.207 -100,00% Retained losses 668.605 136.692 531.913 389,13% Retained losses previous periods 100.470 0 100.470 #DIV/0! Retained loss current period 568.135 136.692 431.443 315,63% NON-CURRENT PROVISIONS 5.558.056 5.705.728 -147.672 -2,59% Other non-current provisions 5.558.056 5.705.728 -147.672 -2,59% NON-CURRENT FINANCIAL LIABILITIES 3.517.444 4.030.909 -513.465 -12,74% Liabilities to credit institutions 3.394.593 3.775.323 -380.730 -10,08% 122.851 255.586 -132.735 -51,93% 0 0 0 #DIV/0! 1.087.076 491.669 595.407 121,10% Current finance liabilities 432.735 132.735 300.000 226,01% Current portion of non- current liabilities 432.735 132.735 300.000 226,01% Operating liabilities 483.560 210.283 273.277 129,96% Trade payables domestic 442.714 210.283 232.431 110,53% Trade payables foreign 40.846 0 40.846 #DIV/0! Wages, salaries and contributions 128.649 105.994 22.655 21,37% Wages, salaries and contributions for employees 111.505 105.994 5.511 5,20% Other liabilities for employees 17.144 0 17.144 #DIV/0! Other liabilities 13.475 8.029 5.446 67,83% Liabilities for VAT 25.252 31.771 -6.519 -20,52% Liabilities for other taxes and fees 3.405 2.857 548 19,18% 0 0 0 #DIV/0! 9.676 22.950 -13.274 -57,84% 14.323.838 14.970.976 -647.138 -4,32% 0 186.965 -186.965 -100,00% 14.323.838 15.157.941 -834.103 -5,50% ITEM 1 EQUITY Other long term liabilities DEFFERED TAX LIABILITIES CURRENT LIABILITIES Income tax liabilities ACCRUALS Total equity and liabilities OFF BALANCE SHEET BALANCE Total equity and liabilities Tabela 38: Statement of financial position 84
© Copyright 2024 Paperzz
