ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ΛΥΣΗ ΚΕΦ. 5ο
ΔΙΫΒΡΙΔΙΣΜΟΣ
ΟΜΑΔΑ Α
1.
Από τη διασταύρωση μοσχομπίζελων προκύπτουν στην επόμενη γενιά τα εξής
άτομα:
110 άτομα με κίτρινο χρώμα σπέρματος και ιώδες χρώμα άνθους.
109 άτομα με κίτρινο χρώμα σπέρματος και λευκό χρώμα άνθους.
113 άτομα με πράσινο χρώμα σπέρματος και ιώδες χρώμα άνθους.
112 άτομα με πράσινο χρώμα σπέρματος και λευκό χρώμα άνθους.
Ποιος είναι ο γονότυπος των γονέων τους;
Λύση
Κίτρινα : πράσινα 1 : 1, έστω Κ=κίτρινο και κ=πράσινο, όπου Κ>κ
Ιώδες : λευκό 1 : 1, έστω Ι=ιώδες και ι=λευκό, όπου Ι>ι
Οπότε:
2 περιπτώσεις: 1η
P:
ΚκΙι
Χ
κκιι
2η
P:
Κκιι
Χ
κκΙι
2.
Στα καρπούζια η πικρή γεύση οφείλεται σε επικρατές γονίδιο και η γλυκιά γεύση
σε υπολειπόμενο, ενώ οι κίτρινες κηλίδες στην επιφάνεια του φρούτου επικρατούν
έναντι της απουσίας κηλίδων. Από την διασταύρωση αμιγών ατόμων με πικρή γεύση
και κίτρινες κηλίδες με αμιγή άτομα με γλυκιά γεύση και απουσία κηλίδων να βρεθεί:
α. Η γονοτυπική και φαινοτυπική αναλογία της F2 γενιάς.
β. Αν προκύψουν 308 άτομα πόσα από αυτά θα έχουν γλυκιά γεύση και πόσα θα έχουν
κίτρινες κηλίδες;
γ. Πώς είναι δυνατή η απομόνωση αμιγών ατόμων με πικρή γεύση και απουσία
κηλίδων;
Λύση
Π=πικρή, π=γλυκιά, όπου Π>π και Κ=κηλίδες, κ=απουσία κηλίδων, όπου Κ>κ
α. Φ.Α: 9 πικρή και κίτρινες κηλίδες : 3 πικρή και απουσία κηλίδων : 3 γλυκιά και
κίτρινες κηλίδες : 1 γλυκιά και απουσία κηλίδων
Γ.Α: 4 ΠπΚκ, 2ΠπΚΚ, 2Ππκκ, 2ΠΠΚκ, 2ππΚκ, 1ΠΠΚΚ, 1ππκκ, 1ΠΠκκ, 1ππΚΚ
β. 308 ·4/16=77 με γλυκιά γεύση
308 ·12/16=231 με κίτρινες κηλίδες
γ. Τα άτομα αυτά έχουν γονότυπους ΠΠκκ ή Ππκκ.
Γίνεται διασταύρωση ελέγχου με άτομο ππκκ
1η περίπτωση:
ΠΠκκ
Χ
ππκκ
γαμέτες
Πκ
πκ
F1
Ππκκ όλα τα άτομα
με πικρή γεύση και απουσία κηλίδων
2η περίπτωση:
Ππκκ
Χ
ππκκ
γαμέτες
Πκ, πκ
πκ
F1
Ππκκ
ππκκ
50% άτομα με
50% άτομα με γλυκιά γεύση
πικρή γεύση
και απουσία κηλίδων
και απουσία κηλίδων
3.
Ποιοι είναι οι πιθανοί απόγονοι και με ποια πιθανότητα θα προκύψουν από τη
διασταύρωση μιας κανονικής Drosophila με μια άλλη που έχει «υποπλασμένα φτερά»
και «άτριχο σώμα». Οι χαρακτήρες «υποπλασμένα φτερά» και «άτριχο σώμα» είναι
υπολειπόμενοι και βρίσκονται σε διαφορετικά χρωμοσώματα.
Λύση
Έστω Α=σώμα με τρίχες, α=άτριχο σώμα, όπου Α>α
και Κ=κανονικά φτερά, κ=υποπλασμένα φτερά, όπου Κ>κ
Οι πιθανοί γονότυποι για την κανονική Drosophila είναι:
ΑΑΚΚ, ΑαΚΚ, ΑΑΚκ, ΑαΚκ (κάθε γονότυπος έχει πιθανότητα 1/4)
Οι πιθανοί γονότυποι για την άλλη Drosophila είναι: αακκ
Άρα υπάρχουν 4 περιπτώσεις.
Κωστανίκος Δημήτρης
1
Βιολόγος
1η περίπτωση:
ΑΑΚΚ
Χ
αακκ
F1
ΑαΚκ 100% άτομα με τρίχες και κανονικά φτερά
P1=1/4 ·1=1/4
η
2 περίπτωση:
ΑαΚΚ
Χ
αακκ
F1
ΑαΚκ,
ααΚκ
50% άτομα με τρίχες και κανονικά φτερά (P2=1/4 ·1/2=1/8)
50% άτομα άτριχα και κανονικά φτερά (P2΄=1/4 ·1/2=1/8)
3η περίπτωση:
ΑΑΚκ
Χ
αακκ
F1
ΑαΚκ,
Αακκ
50% άτομα με τρίχες και κανονικά φτερά (P3=1/4 ·1/2=1/8)
50% άτομα με τρίχες και υποπλασμένα φτερά (P3΄=1/4 ·1/2=1/8)
4η περίπτωση:
ΑαΚκ
Χ
αακκ
F1
ΑαΚκ, Αακκ, ααΚκ, αακκ
25% άτομα με τρίχες και κανονικά φτερά (P4=1/4 ·1/4=1/16)
25% άτομα με τρίχες και υποπλασμένα φτερά (P4΄=1/4 ·1/4=1/16)
25% άτομα άτριχα και κανονικά φτερά (P4΄΄=1/4 ·1/4=1/16)
25% άτομα άτριχα και υποπλασμένα φτερά (P4΄΄΄=1/4 ·1/4=1/16)
Άρα συνολικά,
- Άτομα με τρίχες και κανονικά φτερά: Pολ=P1+P2+P3+P4=9/16
- Άτομα άτριχα και κανονικά φτερά: Pολ=0+ P2΄+0+ P4΄΄=3/16
- Άτομα με τρίχες και υποπλασμένα φτερά: Pολ=0+0+ P3΄+ P4΄=3/16
- Άτομα άτριχα και υποπλασμένα φτερά: Pολ=0+0+0+ P4΄΄΄=1/16
4.
Από την διασταύρωση χοίρων με οπλές που μοιάζουν σαν του μουλαριού και
άσπρο χρώμα γεννιούνται απόγονοι από τους οποίους οι 8 έχουν μαύρο χρώμα και
φυσιολογική σχισμή. Αν τα γονίδια βρίσκονται σε διαφορετικά χρωμοσώματα, να
βρείτε τον πιθανό αριθμό των υπόλοιπων ατόμων που θα έχουν νέους φαινοτύπους.
Λύση
Αφού προκύπτουν νέες ιδιότητες αυτό σημαίνει ότι τα γονίδια που ελέγχουν αυτές τις
ιδιότητες είναι υπολειπόμενα.
Έστω Α=άσπρο, α=μαύρο, όπου Α>α
και Φ=σχισμή μουλαριού, φ=φυσιολογικό άτομο, όπου Φ>φ.
Οι αρχικοί γονείς θα είναι ετερόζυγοι, δηλαδή ΑαΦφ και ΑαΦφ
Από τη διασταύρωση αυτή προκύπτουν
9 άτομα άσπρα με σχισμή μουλαριού
3 άτομα άσπρα με φυσιολογική σχισμή: 8 Χ 3=24 άτομα
3 άτομα μαύρα με σχισμή μουλαριού: 8 Χ 3=24 άτομα
1 άτομο μαύρο με φυσιολογική σχισμή: 8 άτομα
5.
Σε ένα είδος κολοκυθιού το λευκό χρώμα του καρπού οφείλεται σε επικρατές
γονίδιο και το κίτρινο χρώμα σε υπολειπόμενο γονίδιο. Το δισκοειδές σχήμα του
καρπού οφείλεται σε επικρατές γονίδιο και το σφαιρικό σχήμα σε υπολειπόμενο. Από
τη διασταύρωση ατόμου με λευκό και σφαιρικό καρπό με άτομο με κίτρινο και
δισκοειδές καρπό προκύπτουν στην επόμενη γενιά τα εξής άτομα:
180 άτομα με λευκό χρώμα καρπού και δισκοειδές σχήμα καρπού.
185 άτομα με λευκό χρώμα καρπού και σφαιρικό σχήμα καρπού.
178 άτομα με κίτρινο χρώμα καρπού και δισκοειδές σχήμα καρπού.
183 άτομα με κίτρινο χρώμα καρπού και σφαιρικό σχήμα καρπού.
Ποιος είναι ο γονότυπος των γονέων τους;
Λύση
Λ=λευκό, λ=κίτρινο, όπου Λ>λ και Δ=δισκοειδές, δ=σφαιρικό, όπου Δ>δ
Λευκό : κίτρινο 1 : 1, άρα τα άτομα έχουν γονότυπο
Λλ και λλ
Δισκοειδές : σφαιρικό 1 : 1, άρα τα άτομα έχουν γονότυπο
Δδ και δδ
Οπότε οι πιθανές διασταυρώσεις είναι:
1η περίπτωση:
ΛλΔδ
Χ
λλδδ απορρίπτεται
2η περίπτωση:
Λλδδ
Χ
λλΔδ
6.
Το Rh (ρέζους αρνητικό-παράγοντας αίματος) οφείλεται σε υπολειπόμενο
+
αυτοσωμικό γονίδιο ενώ το Rh σε επικρατές. Κάποιος ισχυρίζεται ότι κάποιο από τα 6
παιδιά του δεν είναι δικό του. Η ανάλυση αίματος έδειξε τα εξής:
Πατέρας: Ο+
Μητέρα:Α+
ο
1 παιδί: Α+
Κωστανίκος Δημήτρης
2
Βιολόγος
ο
2 παιδί:Ο3ο παιδί:Α4ο παιδί:Ο+
5ο παιδί:ΑΒ+
ο
6 παιδί:ΒΈχει δίκιο;
Λύση
Τα 4 πρώτα μπορεί να είναι δικά του, τα 2 τελευταία (5ο και 6ο) όχι.
7.
Άνδρας ομάδας αίματος Α και Rh- (ρέζους αρνητικό-παράγοντας αίματος), του
οποίου ο πατέρας είναι ομάδα αίματος ΑΒ και Rh+ (ρέζους θετικό) και η μητέρα είναι Β
και Rh+ (ρέζους θετικό), παντρεύεται γυναίκα ομάδα αίματος Ο και Rh+, της οποία ο
+
+
ο
αδελφός είναι ΑΒ Rh , ο πατέρας Α Rh και η μητέρα Β Rh . Το 1 τους παιδί είναι Α και
Rh .
α. Να γράψετε τους γονότυπους όλων των ατόμων.
β. Ποια η πιθανότητα να αποκτήσουν παιδί ομάδας αίματος Ο και Rh-;
γ. Ποια η πιθανότητα να αποκτήσουν αγόρι ομάδα αίματος Α Rh+;
+
δ. Ποια η πιθανότητα τα 2 επόμενα παιδιά να είναι το ένα Ο και Rh και το άλλο Α και
Rh ;
Λύση
α. Άνδρας:IΑirr, πατέρας άνδρα:IΑIΒRr, μητέρα άνδρα:IBiRr
Γυναίκα:iiRr, αδελφός γυναίκας:IΑIΒrr, πατέρας γυναίκας:IΑiRr, μητέρα γυναίκας:IBiRr,
ο
Α
1 παιδί: I irr
β. P= 1/4
γ. P= 1/4 ·1/2=1/8
δ. Διακρίνουμε δύο περιπτώσεις.
1η περίπτωση: το 1ο Ο και Rh+ και το 2ο Α και RhP1= 1/4 · 1/4= 1/16
2η περίπτωση: το 1ο Α και Rh- και το 2ο Ο και Rh+
P2= 1/4 · 1/4= 1/16
Άρα Pολ=P1+P2=2/16=1/8
8.
Από τη διασταύρωση ινδικών χοιριδίων με κοντό και άσπρο τρίχωμα με ινδικά
χοιρίδια με μακρύ και κίτρινο τρίχωμα γεννήθηκαν τα εξής άτομα στην F2 γενιά:
150 άτομα με κοντό και κρεμ χρώμα.
74 άτομα με κοντό και άσπρο χρώμα.
76 άτομα με κοντό και κίτρινο χρώμα.
51 άτομα με μακρύ και κρεμ χρώμα.
23 άτομα με μακρύ και με άσπρο χρώμα.
26 άτομα με μακρύ και με κίτρινο χρώμα.
α. Να εξηγήσετε τα αποτελέσματα και να δείξετε τους γονότυπους των ατόμων της P
και F1 γενιάς.
β. Εάν θηλυκό άτομο με μακρύ τρίχωμα και κρεμ χρώμα διασταυρωθεί με τα άτομα της
P γενιάς ποια η πιθανότητα να γεννηθούν ινδικά χοιρίδιο με κρεμ χρώμα;
Λύση
Κοντό : μακρύ= 300 : 100 = 3 : 1
Άρα το γονίδιο είναι αυτοσωμικό, με το κοντό να επικρατεί του μακρύ.
α. Έστω Κ=κοντό, κ=μακρύ, όπου Κ>κ
Επειδή στο χρώμα του τριχώματος προέκυψε και ένας νέος φαινότυπος, ενώ η
αναλογία κίτρινο χρώμα : άσπρο χρώμα= 102 : 97
1 : 1 (ακραίοι φαινότυποι)
βγαίνει το συμπέρασμα ότι το χρώμα του τριχώματος οφείλεται σε ενδιάμεση
κληρονομικότητα.
Έστω Μ=κίτρινο χρώμα, Α=άσπρο χρώμα, όπου Μ=Α
P:
ΚΚΑΑ
Χ
κκΜΜ
F1:
ΚκΑΜ Χ
ΚκΑΜ
β. Διακρίνουμε 2 περιπτώσεις.
1η περίπτωση: ♂ ΚΚΑΑ
Χ
♀ κκΑΜ
P1= 1/2· 1/2= 1/4
2η περίπτωση: ♂ κκΜΜ
Χ
♀ κκΑΜ
P2= 1/2 · 1/2= 1/4
Άρα Pολ=P1+P2=1/4+1/4=2/4=1/2
Κωστανίκος Δημήτρης
3
Βιολόγος
9.
Στα βοοειδή της ράτσας Shorthorn από τη διασταύρωση ταύρου με κόκκινο
χρώμα και κέρατα με αγελάδα με λευκό χρώμα χωρίς κέρατα όλοι οι απόγονοι έχουν
κόκκινο-λευκό χρώμα και δε φέρουν κέρατα. Να βρεθούν οι γονότυποι των ατόμων της
πατρικής (P) γενιάς καθώς και η φαινοτυπική και γονοτυπική αναλογία της F2 γενιάς.
Λύση
Για το χρώμα εμφανίζονται 3 φαινότυποι, άρα ο τύπος της κληρονομικότητας είναι
ενδιάμεσος (συνεπικρατής).
Έστω Κ=κόκκινο, Λ=λευκό, όπου Κ=Λ.
Επειδή όλα τα άτομα της F1 γενιάς δεν έχουν κέρατα συμπεραίνουμε ότι η απουσία
κεράτων επικρατεί της παρουσίας κεράτων.
Έστω Α=απουσία κεράτων, α=παρουσία κεράτων, όπου Α>α.
P:
♂ ααΚΚ
Χ
♀ ΑΑΛΛ
γαμέτες:
αΚ
ΑΛ
F1:
ΑαΚΛ
Χ
ΑαΚΛ
Φ.Α: 6 λευκό-κόκκινο και απουσία κεράτων
3 λευκά και απουσία κεράτων
3 κόκκινα και απουσία κεράτων
2 λευκό-κόκκινο και παρουσία κεράτων
1 λευκό και παρουσία κεράτων
1 κόκκινο και παρουσία κεράτων
Γ.Α: 4ΑαΚΛ, 2ΑαΚΚ, 2ΑαΛΛ, 2ΑΑΚΛ, 2ααΚΛ, 1ΑΑΚΚ, 1ΑΑΛΛ, 1ααΚΚ, 1ααΛΛ
10. Μια γυναίκα φυσιολογική της οποίας ο πατέρας έχει δρεπανοκυτταρική αναιμία
και είναι δαλτωνικός παντρεύεται με άνδρα φυσιολογικό. Ποια η πιθανότητα το παιδί
που θα γεννηθεί να είναι δαλτωνικό και φορέας της δρεπανοκυτταρικής αναιμίας;
Λύση
Β=φυσιολογική β-αλυσίδα, βs=δρεπανοκυτταρική αναιμία, όπου Β> βs
ΧΔ=φυσιολογικός, Χδ=δαλτωνικός, όπου ΧΔ>Χδ
Οι γονότυποι είναι:
Γυναίκα:ΒβsΧΔΧδ, πατέρας γυναίκας:βsβsΧδΥ, άνδρας:ΒβsΧΔΥ ή ΒΒΧΔΥ
Διακρίνουμε 2 περιπτώσεις.
1η περίπτωση: ΒβsΧΔΧδ
Χ
ΒβsΧΔΥ
P1= 1/8∙1/2= 1/16
2η περίπτωση: ΒβsΧΔΧδ
Χ
ΒΒΧΔΥ
P2= 2/16∙1/2=1/16
Άρα Pολ=P1+P2=2/16=1/8
11. Από την διασταύρωση θηλυκού ατόμου Drosophila με κόκκινα μάτια και
κανονικές τρίχες σώματος με αρσενικό άτομο με καφέ μάτια και διχαλωτές τρίχες
σώματος στην F2 γενιά προέκυψαν τα ακόλουθα άτομα:
40 αρσενικά με κόκκινα μάτια και κανονικές τρίχες.
83 θηλυκά με κόκκινα μάτια και κανονικές τρίχες.
42 αρσενικά με κόκκινα μάτια και διχαλωτές τρίχες.
15 αρσενικά με καφέ μάτια και κανονικές τρίχες.
29 θηλυκά με καφέ μάτια και κανονικές τρίχες.
13 αρσενικά με καφέ μάτια και διχαλωτές τρίχες.
Να βρεθούν οι γονότυποι των ατόμων και η φαινοτυπική και γονοτυπική αναλογία της
F2 γενιάς.
Λύση
Για το χρώμα των ματιών:
Στα αρσενικά, 82 κόκκινα : 28 καφέ 3 : 1
Στα θηλυκά, 83 κόκκινα : 29 καφέ 3 : 1,
Άρα κόκκινα>καφέ, έστω Κ=κόκκινο, κ=καφέ, όπου Κ>κ
Τα άτομα που διασταυρώνονται είναι ετερόζυγα, δηλαδή Κκ
Χ
Κκ
Για τις τρίχες του σώματος:
Στα αρσενικά, 55 κανονικές : 55 διχαλωτές= 1 : 1
Στα θηλυκά: όλες κανονικές,
Δ
δ
Δ
δ
Άρα το γονίδιο είναι φυλοσύνδετο, έστω Χ =κανονικές, Χ =διχαλωτές, όπου Χ >Χ
Δ δ
Δ
Τα άτομα που διασταυρώνονται είναι ♀ Χ Χ
Χ
♂ Χ Υ, οπότε
Κωστανίκος Δημήτρης
4
Βιολόγος
P:
γαμέτες:
F1:
γαμέτες:
ΚΚΧΔΧΔ
Χ
ΚΧΔ
ΚκΧΔΧδ,
Δ
δ
Δ
δ
ΚΧ , ΚΧ , κΧ , κΧ
F2:
♂
ΚΧΔ
κκΧδΥ
κΧδ, κΥ
ΚκΧΔΥ
Δ
Δ
ΚΧ , ΚΥ, κΧ , κΥ
ΚΥ
κΧΔ
κΥ
♀
ΚΧΔ
ΚΧδ
Δ
κΧ
δ
κΧ
Δ Δ
ΚΚΧ Χ
Δ δ
ΚΚΧ Χ
Δ Δ
ΚκΧ Χ
ΚκΧΔΧδ
Δ
ΚΚΧ Υ
δ
ΚΚΧ Υ
Δ
ΚκΧ Υ
ΚκΧδΥ
Δ Δ
ΚκΧ Χ
Δ δ
ΚκΧ Χ
Δ Δ
κκΧ Χ
κκΧΔΧδ
Δ
ΚκΧ Υ
δ
ΚκΧ Υ
Δ
κκΧ Υ
κκΧδΥ
Γ.Α: 2 ΚκΧΔΧδ : 2 ΚκΧΔΧΔ : 1 ΚΚΧΔΧΔ : 1 ΚΚΧΔΧδ : 1 κκΧΔΧΔ : 1 κκΧΔΧδ : 2 ΚκΧΔΥ : 2
ΚκΧδΥ : 1 ΚΚΧΔΥ : 1 ΚΚΧδΥ : 1 κκΧΔΥ : 1 κκΧδΥ
Φ.Α: 6 ♀ κόκκινα και κανονικά
2 ♀ καφέ και κανονικά
3 ♂ κόκκινα και κανονικά
3 ♂ κόκκινα και διχαλωτά
1 ♂ καφέ και κανονικό
1 ♂ καφέ και διχαλωτό
12. Ραπανάκια επιμήκη με κόκκινο χρώμα διασταυρώνονται με ραπανάκια σφαιρικά
με λευκό χρώμα και στην F2 γενιά προκύπτουν τα παρακάτω άτομα:
28 άτομα ωοειδή και μωβ
13 άτομα ωοειδή και κόκκινα
14 άτομα ωοειδή και λευκά
13 άτομα επίμηκες και μωβ
15 άτομα σφαιρικά και μωβ
7 άτομα επίμηκες και κόκκινα
9 άτομα επίμηκες και λευκά
8 άτομα σφαιρικά και κόκκινα
6 άτομα σφαιρικά και λευκά
Ποιος ο τρόπος κληρονόμησης των γονιδίων και ποιοι οι γονότυποι των ατόμων της
πατρικής (P) και F1 γενιάς;
Λύση
Από τα δεδομένα της άσκησης προκύπτει ότι:
Κόκκινα : μωβ : λευκά
1 : 2 : 1 και
Επιμήκες : ωοειδές : σφαιρικά 1 : 2 : 1.
Άρα και οι δύο ιδιότητες εξηγούνται με βάση την ενδιάμεση κληρονομικότητα.
Έστω Κ=κόκκινο, Λ=λευκό, όπου Κ=Λ
και Ε=επιμήκες, Σ=σφαιρικό, όπου Ε=Σ
P:
ΕΕΚΚ
Χ
ΣΣΛΛ
γαμέτες:
ΕΚ
ΣΛ
F1:
ΕΣΚΛ
Χ
ΕΣΚΛ
13. Ένα υπολειπόμενο γονίδιο στον άνθρωπο όταν βρεθεί σε ομόζυγη κατάσταση
προκαλεί συγκόλληση των πνευμόνων με αποτέλεσμα το θάνατο των παιδιών μόλις
γεννιούνται. Ένας άνδρας με φαινυλκετονουρία και ετερόζυγος ως προς το γονίδιο
αυτό των πνευμόνων παντρεύεται γυναίκα ετερόζυγη ως προς το γονίδιο αυτό των
πνευμόνων.
α. Ποιοι είναι οι γονότυποι των γονέων;
β. Ποια η πιθανότητα το 1ο παιδί να πεθάνει;
γ. Ποια η πιθανότητα από τα 3 πρώτα παιδιά που θα γεννηθούν τα 2 να έχουν
φαινυλκετονουρία και να είναι ετερόζυγα ως προς το θνησιγόνο γονίδιο και το άλλο να
μην εμφανίζει φαινυλκετονουρία και να μην είναι ετερόζυγο ως προς το θνησιγόνο
γονίδιο;
Λύση
Έστω Σ=φυσιολογικό, Σ΄=συγκόλληση πνευμόνων
Φ=φυσιολογικό, φ=φαινυλκετονουρία, όπου Φ>φ
α.
♂ ΣΣ΄φφ
Χ
♀ ΣΣ΄ΦΦ (1/2) ή ΣΣ΄Φφ (1/2)
Κωστανίκος Δημήτρης
5
Βιολόγος
1η περίπτωση: ♂ ΣΣ΄φφ
Χ
♀ ΣΣ΄ΦΦ
P1= 1/2· 1/4= 1/8 (πεθαίνει)
P2= 0 (φαινυλκετονουρία και ετερόζυγος)
P3= 1/2· 1/3= 1/6 (φυσιολογικός και όχι ετερόζυγος)
2η περίπτωση: ♂ ΣΣ΄φφ
Χ
♀ ΣΣ΄Φφ
P1΄= 1/2· 1/4= 1/8 (πεθαίνει)
P2΄= 1/2· 1/3= 1/6 (φαινυλκετονουρία και ετερόζυγος)
P3΄= 1/2· 1/6= 1/12 (φυσιολογικός και όχι ετερόζυγος)
β. Pολ=P1+ P1΄=1/8 + 1/8=1/4
γ. Παιδί με φαινυλκετονουρία και ετερόζυγο: P2+ P2΄=0 + 1/6=1/6
Παιδί φυσιολογικό και δεν είναι ετερόζυγο: P3+ P3΄=1/6 + 1/12=3/12=1/4
Για τα 3 παιδιά ισχύουν οι παρακάτω συνδυασμοί:
1ο:Φαινυλκετονουρία, 2ο:Φαινυλκετονουρία, 3ο:Φυσιολογικό= 1/6· 1/6· 1/4=1/144= Pα
1ο:Φαινυλκετονουρία, 2ο:Φυσιολογικό, 3ο:Φαινυλκετονουρία= 1/6· 1/4· 1/6=1/144= Pβ
1ο:Φυσιολογικό, 2ο:Φαινυλκετονουρία, 3ο:Φαινυλκετονουρία= 1/4· 1/6· 1/6=1/144= Pγ
Άρα Pα+Pβ+Pγ=1/144+1/144+1/144=3/144=1/48
Παρατήρηση
Τα ποσοστά P2, P3, P2΄ και P3΄ υπολογίζονται επί των ατόμων που ζουν αφού το
ερώτημα αναφέρεται σε παιδιά που επιβιώνουν.
14. Από τη διασταύρωση θηλυκών ποντικών με κίτρινο χρώμα τριχώματος και
μέσου μεγέθους πόδια με αρσενικά με κίτρινο χρώμα και κανονικά πόδια γεννήθηκαν:
20 θηλυκά με μαύρο χρώμα και κανονικά πόδια.
22 θηλυκά με μαύρο χρώμα και μέσου μεγέθους πόδια.
42 θηλυκά με κίτρινο χρώμα και κανονικά πόδια.
39 θηλυκά με κίτρινο και μέσου μεγέθους πόδια.
22 αρσενικά με μαύρο τρίχωμα και κανονικά πόδια.
43 αρσενικά με κίτρινο τρίχωμα και κανονικά πόδια.
Να προσδιορίσετε τον τύπο κληρονομικότητας για κάθε γονίδιο και να δείξετε τη
διασταύρωση.
Λύση
Για το χρώμα τριχώματος:
Στα θηλυκά, κίτρινα : μαύρα 2 : 1
Στα αρσενικά, κίτρινα : μαύρα 2 : 1
Άρα υπάρχει 1 θνησιγόνο αυτοσωμικό γονίδιο.
Έστω Μ=μαύρο χρώμα, Μ΄=θνησιγόνο, ΜΜ΄=κίτρινο χρώμα
Για το μέγεθος των ποδιών:
Στα θηλυκά, κανονικά : μέσου μεγέθους πόδια 1 : 1
Στα αρσενικά: όλα κανονικά
Επίσης ♂ : ♀
2:1
Άρα υπάρχει ένα θνησιγόνο φυλοσύνδετο γονίδιο.
Έστω ΧΚ=κανονικό, ΧΚ1=θνησιγόνο
P:
♀ ΜΜ΄ΧΚΧΚ1
Χ
♂ ΜΜ΄ΧΚΥ
Κ
Κ1
Κ
Κ1
Κ
Κ
γαμέτες:
ΜΧ , ΜΧ , Μ΄Χ , Μ΄Χ
ΜΧ , ΜΥ, Μ΄Χ , Μ΄Υ
F1:
♂
ΜΧΚ
ΜΥ
Μ΄ΧΚ
Μ΄Υ
♀
ΜΧ
Κ
ΜΧΚ1
Μ΄ΧΚ
Μ΄ΧΚ1
Κωστανίκος Δημήτρης
ΜΜΧΚΧΚ
μαύρο
κανονικό
ΜΜΧΚΧΚ1
μαύρο
μέσου μεγέθους
πόδια
ΜΜ΄ΧΚΧΚ
κίτρινο
κανονικό
ΜΜ΄ΧΚΧΚ1
κίτρινο
μέσου μεγέθους
πόδια
ΜΜΧΚΥ
μαύρο
κανονικό
ΜΜΧΚ1Υ
πεθαίνει
ΜΜ΄ΧΚΥ
κίτρινο
κανονικό
ΜΜ΄ΧΚ1Υ
πεθαίνει
6
ΜΜ΄ΧΚΧΚ
κίτρινο
κανονικό
ΜΜ΄ΧΚΧΚ1
κίτρινο
μέσου μεγέθους
πόδια
Μ΄Μ΄ΧΚΧΚ
πεθαίνει
ΜΜ΄ΧΚΥ
κίτρινο
κανονικό
ΜΜ΄ΧΚ1Υ
πεθαίνει
Μ΄Μ΄ΧΚΧΚ1
πεθαίνει
Μ΄Μ΄ΧΚ1Υ
πεθαίνει
Μ΄Μ΄ΧΚΥ
πεθαίνει
Βιολόγος
ΟΜΑΔΑ Β
15. Δύο αρσενικοί σκύλοι Α και Β διασταυρώνονται με τα θηλυκά άτομα Γ και Δ. Όλα
τα άτομα έχουν μαύρο χρώμα και κοντό τρίχωμα. Από τη διασταύρωση του Α σκύλου
με το θηλυκό Γ και το θηλυκό Δ προκύπτουν απόγονοι που έχουν όλοι μαύρο χρώμα
και κοντό τρίχωμα. Η διασταύρωση σκύλου Β με το Γ δίνει απογόνους, άλλοι εκ των
οποίων έχουν μαύρο χρώμα και άλλοι καστανό, αλλά όλοι κοντό τρίχωμα. Ο ίδιος
σκύλος με το θηλυκό Δ δίνει απογόνους, άλλοι εκ των οποίων έχουν κοντό και άλλοι
μακρύ τρίχωμα, αλλά όλοι μαύρο. Τα γονίδια για το χρώμα και το τρίχωμα βρίσκονται
σε διαφορετικά χρωμοσώματα.
α. Να βρείτε τον τύπο κληρονομικότητας των εν λόγω γονιδίων.
β. Να βρείτε τους γονότυπους των ατόμων Α, Β, Γ και Δ.
Λύση
α. Και στα δύο ζεύγη γονιδίων τα αλληλόμορφά τους έχουν σχέση επικρατέςυπολειπόμενου
Μ=μαύρο, μ=καστανό, όπου Μ>μ,
Κ=κοντό, κ=μακρύ, όπου Κ>κ
β. Α: ΜΜΚΚ, Β: ΜμΚκ, Γ: ΜμΚΚ, Δ: ΜΜΚκ
16. Το γονίδιο D είναι επικρατές αυτοσωμικό και ελέγχει το σχηματισμό κοχλία στο
αυτί (όργανο απαραίτητο για τη λειτουργία της ακοής). Το γονίδιο Ε είναι επικρατές
αυτοσωμικό, ανεξάρτητο του D και ελέγχει το σχηματισμό ακουστικού νεύρου. Αν ένα
άτομο είναι ομόζυγο υπολειπόμενο για ένα από τα δύο ζεύγη γονιδίων, είναι κουφό.
Δύο κουφοί γονείς επισκέφθηκαν γενετιστή, ο οποίος τους διαβεβαίωσε ότι
αποκλείεται να αποκτήσουν κουφό παιδί.
α. Ποιοι είναι οι γονότυποι των γονέων;
β. Αν ένα αγόρι τους παντρευτεί με γυναίκα που έχει ίδιο γονότυπο με αυτό, τι ποσοστό των απογόνων τους θα έχει φυσιολογική ακοή;
Λύση
α. Ο ένας γονέας έχει γονότυπο ddEE και ο άλλος DDee
β. 9 : 16 φυσιολογική ακοή
17. Μια γυναίκα που ανήκει στην ομάδα αίματος Α και έχει κανονική όραση αποκτά
πέντε παιδιά από δύο άνδρες. Ο ένας ανήκει στην ομάδα αίματος ΑΒ και είχε
δαλτωνισμό και ο άλλος στην ομάδα Α και είχε κανονική όραση. Τα παιδιά είναι:
α) Ένα αγόρι με Α ομάδα αίματος και δαλτωνισμό.
β) Ένα αγόρι με Ο ομάδα αίματος και δαλτωνισμό.
γ) Ένα κορίτσι με Α ομάδα αίματος και δαλτωνισμό.
δ) Ένα κορίτσι με Β ομάδα αίματος και κανονική όραση.
ε) Ένα κορίτσι με Α ομάδα αίματος και κανονική όραση.
Ποιος από τους δύο άνδρες είναι ο πιο πιθανός πατέρας σε κάθε περίπτωση; Να
εξηγηθούν οι απαντήσεις σας.
Λύση
ο
1 παιδί: 2/8 να ανήκει στον ΑΒ και 3/8 να ανήκει στον Α
2ο παιδί: ανήκει στον Α
3ο παιδί: ανήκει στον ΑΒ
4ο παιδί: ανήκει στον ΑΒ
5ο παιδί: 2/8 να ανήκει στον ΑΒ και 6/8 να ανήκει στον Α
18. Ο κυαμισμός (η έλλειψη του ένζυμου γλυκοζο-6-φωσφορικής αφυδρογονάσης)
οφείλεται σε υπολειπόμενο φυλοσύνδετο γονίδιο. Άνδρας κυαμικός με αιμορροφιλία
ο
από τον 1 του γάμο αποκτάει έναν γιο φυσιολογικό και μια κόρη κυαμική και
ο
αιμορροφιλική. Από τον 2 του γάμο αποκτάει έναν γιο αιμορροφιλικό και μια κόρη
κυαμική.
α. Να προσδιοριστούν οι γονότυποι των ατόμων.
β. Ποια η πιθανότητα η 2η κόρη να κάνει γιο που φέρει και τις δύο ιδιότητες;
ος
γ. Ποια η πιθανότητα ο 1 γιος να αποκτήσει κόρη κυαμική και αιμορροφιλική;
ος
δ. Εάν ο 2 γιος παντρευτεί γυναίκα με κυαμισμό ποια η πιθανότητα να αποκτήσουν
παιδί που φέρει τουλάχιστον την μία από τις δύο ιδιότητες;
Λύση
Έστω ΧΚ=φυσιολογικός, Χκ=κυαμισμός, όπου ΧΚ>Χκ
και ΧΑ=φυσιολογικός, Χα=αιμορροφιλία, όπου ΧΑ>Χα
α. Άνδρας ΧκαΥ, 1η γυναίκα ΧΚΑΧκα, 1η κόρη ΧκαΧκα, 1ος γιος ΧΚΑΥ
η
Κα κΑ
η
κα κΑ
ος
Κα
2 γυναίκα Χ Χ , 2 κόρη Χ Χ , 2 γιος Χ Υ
Κωστανίκος Δημήτρης
7
Βιολόγος
β. P=25%
γ. P=0
δ. Η γυναίκα του μπορεί να έχει γονότυπο ΧκΑΧκΑ ή ΧκΑΧκα (κάθε γονότυπος έχει
πιθανότητα 1/2)
Διακρίνουμε 2 περιπτώσεις:
1η περίπτωση:
ΧΚαΥ
Χ
ΧκΑΧκΑ
P1= 1/2 · 1/2 =1/4
2η περίπτωση:
ΧΚαΥ
Χ
ΧκΑΧκα
P2= 1/2 · 3/4 =3/8
Pολ= P1+P2=1/4+3/8=2/8+3/8=5/8
Κωστανίκος Δημήτρης
8
Βιολόγος

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ΛΥΣΗ ΚΕΦ. 5ο

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ΛΥΣΗ ΚΕΦ. 5ο

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ΛΥΣΗ ΚΕΦ. 5ο