Αλληλόμορφα γονίδια

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ : ΑΛΛΗΛΟΜΟΡΦΑ ΓΟΝΙΔΙΑ
Ενότητα λογισμικού
Φύλλο εργασίας 5
Βιολογία
Γενετική
Αλληλόμορφα γονίδια
Γ΄ Γυμνασίου
Ονοματεπώνυμο ……………………… Τμήμα ………Ημερομηνία …………….
Πρώτη εργασία : Αλληλόμορφα γονί δια
Όπως είδαμ ε σε προηγούμ ενες ενότη τες, ο ι πληροφο ρίες για τα
χαρακτη ριστ ικά ενός ο ργανισμού, περιέχοντα ι σ ε συγκεκριμένα
τμήματα του DNA, τα γονίδ ια. Οι δ ιπλο ειδείς οργανισμο ί
περιέχουν τα γονίδ ια που καθο ρίζο υν ένα χα ρακτη ριστ ικό σε
ζεύγη, τα οπο ία ονομάζοντα ι αλλ ηλόμορφα. Τα γονίδ ια αυτά ένας
οργαν ισμός τα έχει κληρονομήσ ει, ένα από κάθε γονέα.
1. Σε ποια χρωμοσ ώματα πιστ εύετε ότ ι βρίσ κοντα ι τα
αλληλόμορφα γονίδ ια;
----------------------------------------------------------------------------------2. Αφο ύ ένα ς οργανισμός περιέχει στα κύττα ρα του δ ύο
αλληλόμορφα για κάθε χα ρακτηριστ ικό, πως κληροδοτεί στους
απογόνους του μόνο το ένα;
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Συζητείστ ε τ ις απαντήσ εις σα ς στην τά ξη.
Από το λογισμ ικό « Βιολογία Α΄-Γ΄ Γυμνασίο υ» επ ιλέξτ ε την
ενότητα «Γενετ ική» κα ι με τον κέρσορα στο εικονίδ ιο
μεταβείτε στη ν παρακάτω σ ελίδα
όπου κάνετε «κλικ» στο πλαίσιο «Πρώτο βήμα». Συνεχίζετ ε με τα
επόμενα βήματα για να πα ρακολο υθήσετε βήμα – βήμα τον
μηχαν ισμό μ ε τον οπο ίο τα γονίδ ια καθορίζο υν τα κλη ρονομ ικά
χαρακτη ριστ ικά.
1. Πο ιο χα ρακτηριστ ικό καθό ριζα ν τα γονίδ ια της εφα ρμογής;
----------------------------------------------------------------------------------2. Πότε ένα άτομο χαρακτη ρίζετα ι σ αν ομόζυγο κα ι πότε σα ν
ετερό ζυγο για κάπο ια ιδ ιότητα;
1
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ : ΑΛΛΗΛΟΜΟΡΦΑ ΓΟΝΙΔΙΑ
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------3. Στα ετερόζυγα άτομα, ποιο αλληλό μορφο χα ρακτη ρίζετα ι σαν
επικρατ ές κα ι πο ιο σαν υπολειπόμ ενο; Πως συμβολίζο ντα ι τα
γον ίδ ια α υτά;
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------4. Στην εφαρμογή πως εκφράζετα ι η ιδ ιότητα από το επικρατ ές κα ι
πως από το υπολειπόμενο;
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------5. Τι είνα ι ο γονότυπος κα ι τ ι ο φα ινότυπος για ένα άτομο;
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Δεύτερη εργασί α : Υπολειπόμενος τρόπος κληρονομικότητας
Mε τον κέρσορα στο εικο νίδ ιο
σελ ίδα
μεταβείτε στην παρακάτω
όπου
μελετάτε
τον
τ ρόπο
κληρονόμησης
δ ια φό ρων
χαρακτη ριστ ικών.
Κάνετ ε
«κλικ»
στο
πλα ίσ ιο
«Υπολειπόμενος
τ ρόπος
κληρονομ ικότητας» .
1. Τα δύο άτομα της εφα ρμογής είνα ι ομόζυγα ή ετ ερό ζυγα για το
χαρακτη ριστ ικό πο υ παρουσ ιάζετα ι;
----------------------------------------------------------------------------------2. Ποιο από τα δύο γονίδ ια εκφρά ζετα ι στο κάθε άτομο της
εφα ρμογής κα ι γιατ ί;
2
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ : ΑΛΛΗΛΟΜΟΡΦΑ ΓΟΝΙΔΙΑ
---------------------------------------------------------------------------------Με τον κέρσορα επ ιλέξτ ε «Διαστα ύρωση», οπότε παρουσιάζο ντα ι
οι γονότ υπο ι κα ι φα ινότυπο ι των πιθανών απογόνων του
ζευγα ριο ύ.
Υπάρχο υν γονίδ ια τα οπο ία όταν εκφράζοντα ι σ ε κάπο ιο άτομο
προκαλούν ασθ ένεια στο άτομο αυτό. Στο συγκεκριμένο
παράδειγμα το γονίδ ιο που προ καλεί την ασθ ένεια είνα ι το
υπολειπόμενο α. Το γονίδ ιο αυτό μπορεί να κλη ρονομηθ εί από
τους απογόνους, οπότε εάν εκφραστεί, το άτομο αυτό θα ασθ ενεί.
Ο τρόπος αυτός με τον οποίο κληρονομείτα ι μ ια ασθένεια
χαρακτη ρίζετα ι σαν υπολειπόμε νος τρόπος. Με τον ίδ ιο τρόπο
κληρονομείτα ι ένα χα ρακτη ριστ ικό που εκφράζετα ι από το
υπολειπόμενο γο νίδ ιο.
Απαντήστε στ ις ερωτήσ εις που α φορο ύν α υτόν τον τύπο
κληρονομ ικότητας :
1. Οι γονείς της εφαρμογή ς ασθενο ύν ή όχι; Γ ιατ ί χαρακτη ρίζοντα ι
σαν φορείς;
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------2. Τι αλληλόμορφα θα πρέπει να είχαν για να ασθενούν;
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------3. Από την διασταύρωση δύο φο ρέων, όπως ο ι γονείς της
εφα ρμογής, πο ια η π ιθανότητα να γεννηθεί ασθενές πα ιδ ί;
----------------------------------------------------------------------------------4. Η π ιθανότητα α υτή π ιστεύετε πως αλλάζει στο 2 ο πα ιδ ί τη ς
οικο γένειας; Σ υζητείστε την άποψή σας στην τάξη.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Με κλικ στο πλαίσ ιο «Δες την φωτο γραφία» μπορείτ ε να δείτ ε
ασθένεια που κλη ρονομείτα ι με α υτόν τ ον τύπο.
Συγκεντρώστ ε
πληρο φορίες
για
τ ην
ασθένεια
αυτή
κα ι
παρουσ ιάστ ε τες στην τά ξη.
Τρίτη εργασία : Επικρατής τρόπος κληρονομικότητας
Στην σελίδα που βρισκόσαστα ν, κάντε «κλικ» στο πλαίσ ιο
«Επικρατής τ ρόπος κληρονομ ικότητας» και στην συνέχεια στο
πλαίσ ιο «Διασταύρωση». Περιγρά φετ αι ο τ ρόπος κλη ρονόμησης
μια ς ασθένειας ή ενός χα ρακτηριστ ικού που εκφράζετα ι από το
επικρατ ές γονίδ ιο. Ο τρόπος αυτός χα ρακτηρίζετα ι σαν ε πικρατής
τρόπος.
1. Πο ια α λληλόμορφα γο νίδ ια π ρέπει να έχει ένα άτομο, στον
επικρατή τ ρόπο κληρονομ ικότητας, για να εμφα νίσει την ασθένεια;
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------2. Από την δ ιασταύρωση ενός ασθενούς κα ι ενός φυσ ιολογικο ύ
ατόμου, όπως οι γονείς της εφα ρμογής, ποια η πιθα νότητα να
γεννηθεί ασθενές πα ιδ ί;
3
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ : ΑΛΛΗΛΟΜΟΡΦΑ ΓΟΝΙΔΙΑ
----------------------------------------------------------------------------------Με «κλικ» στο πλαίσ ιο «Δες την φωτ ογραφία» μπορείτ ε να δείτε
ασθένεια που κλη ρονομείτα ι με α υτόν τ ον τρόπο.
Έχοντας γνωρίσ ει τους παραπάνω τ ρόπους κλη ρονομ ικότητας,
κρίν ετε σ κόπ ιμο ένα ζευγά ρι πριν κάνει πα ιδ ιά, να κάνει
ορισμένες εξετάσεις(προγεννητ ικός έλεγχος); Αιτ ιο λογείστ ε την
άποψη σας.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Συζητείστ ε τ ις απόψεις σας στην τά ξη.
Συγκεντρώστ ε πληρο φορίες για τ ις ασθ ένειες που ελέγχοντα ι στον
προγεννητ ικό έλεγχο κα ι παρο υσ ιάστε τες στην τάξη.
4