OBRAZOVNI PROGRAM
GRAFIČKI TEHNIČAR
SADŽAJ
OPŠTI DIO .......................................................................................................3
1. NAZIV PROGRAMA: GRAFIČKI TEHNIČAR ...............................................................3
2. NASTAVNI PLAN ............................................................................................3
POSEBNI DIO ....................................................................................................6
1. PREDMETNI PROGRAMI ....................................................................................6
1.1. OPŠTEOBRAZOVNI PREDMETI ..........................................................................6
1.2. STRUČNO - TEORIJSKI PREDMETI .....................................................................7
1.2.1. OSNOVI MAŠINSTVA SA GRAFIČKIM MAŠINAMA ..................................................7
1.2.2. GRAFIČKA TEHNOLOGIJA .......................................................................... 16
1.2.3. TEHNIČKO CRTANJE ................................................................................ 24
1.2.4. GRAFIČKI DIZAJN .................................................................................... 29
1.2.5. GRAFIČKI MATERIJALI .............................................................................. 40
1.2.6. EKOLOGIJA I ZAŠTITA ŽIVOTNE SREDINE ....................................................... 47
1.2.7. PRIMJENA RAČUNARA U GRAFICI ................................................................ 52
1.2.8. ELEKTROTEHNIKA SA AUTOMATIKOM ........................................................... 57
1.2.9. POSLOVNA PSIHOLOGIJA .......................................................................... 65
1.2.10. PREDUZETNIŠTVO ................................................................................. 71
1.2.11. TEHNOLOGIJA PRIPREME ZA ŠTAMPU ......................................................... 77
1.2.12. TEHNOLOGIJA ŠTAMPE ........................................................................... 84
1.2.13. TEHNOLOGIJA DORADE .......................................................................... 95
1.2.14. PRAKTIČNA NASTAVA ........................................................................... 102
1.3. IZBORNA NASTAVA .................................................................................. 127
1.3.1. STRANI JEZIK II .................................................................................... 127
1.3.2. KOMPJUTERSKA DAKTILOGRAFIJA ............................................................ 128
1.3.3. KOMPJUTERSKA REPROFOTOGRAFIJA ........................................................ 133
1.3.4. TIPOGRAFIJA....................................................................................... 137
1.3.5. MONTAŽA ........................................................................................... 142
1.3.6. KNJIGOVEZAČKA DORADA ....................................................................... 146
1.3.7. DIGITALNA ŠTAMPA ............................................................................... 150
2. STRUČNI ISPIT ........................................................................................... 155
2.1. ISPITNI KATALOZI ZA STRUČNO - TEORIJSKI DIO ISPITA ..................................... 155
2.1.1. SMJER – PRIPREMA ZA ŠTAMPU / TEHNOLOGIJA PRIPREME ZA ŠTAMPU ............... 155
2.1.1.1. TEHNOLOGIJA PRIPREME ZA ŠTAMPU ...................................................... 155
2.1.2. SMJER – ŠTAMPA / TEHNOLOGIJA ŠTAMPE ................................................... 159
2.1.2.1. TEHNOLOGIJA ŠTAMPE ........................................................................ 159
2.1.3. SMJER – DORADA/ TEHNOLOGIJA DORADE ................................................... 162
2.1.3.1. TEHNOLOGIJA DORADE ....................................................................... 162
2.2. STRUČNI RAD ......................................................................................... 165
2.2.1. ISPITNI KATALOG PRAKTIČNOG DIJELA STRUČNOG ISPITA - STRUČNI RAD ............ 165
3. OBAVEZNI NAČINI PROVJERAVANJA ZNANJA ..................................................... 177
4. USLOVI ZA ZAVRŠETAK OBRAZOVANJA ............................................................ 178
5. NAČIN PRILAGOĐAVANJA PROGRAMA UČENICIMA SA POSEBNIM POTREBAMA ............. 178
6. NAČIN PRILAGOĐAVANJA PROGRAMA ZA OBRAZOVANJE ODRASLIH ......................... 178
7. PROFIL STRUČNE SPREME NASTAVNIKA I STRUČNIH SARADNIKA ............................. 179
8. OBLIK ORGANIZACIJE IZVOĐENJA OBRAZOVNOG PROGRAMA ................................. 180
8.1. BROJ ČASOVA PO GODINAMA OBRAZOVANJA I VRSTAMA NASTAVE ....................... 180
9. SLOBODNE AKTIVNOSTI ............................................................................... 181
10. PROFESIONALNA PRAKSA ........................................................................... 182
2
OPŠTI DIO
1. Naziv programa: GRAFIČKI TEHNIČAR
2. Nastavni plan
Redni
broj
A
1.
2.
3.
4.
5.
Nastavni predmeti grupe predmeta
Opšteobrazovni predmeti
Maternji jezik i književnost
Matematika
Strani jezik
Informatika
Fizičko vaspitanje
Društvena grupa predmeta
1. Istorija
2. Geografija
3. Sociologija
Prirodna grupa predmeta
1. Hemija
2. Fizika
UKUPNO A
B
Stručno - teorijski predmeti
Osnovi mašinstva sa grafičkim
1.
mašinama
2. Grafička tehnologija
3. Tehničko crtanje
4. Grafički dizajn
5. Grafički materijali
Ekologija i zaštita životne
6.
sredine
7. Primjena računara u grafici
8. Elektrotehnika sa automatikom
9. Poslovna psihologija
10. Preduzetništvo
Smjer Priprema za štampu
Tehnologija pripreme za
11. 1
štampu
Smjer Štampa
11.2 Tehnologija štampe
Smjer Dorada
11.3 Tehnologija dorade
UKUPNO B
C
Praktična nastava
D
Slobodne aktivnosti
E
Izborna nastava
1. Strani jezik II
2. Kompjuterska daktilografija
3. Kompjuterska reprofotografija
I
II
III
IV
sed.
god.
sed.
god.
sed.
god.
sed.
god.
3
3
2
2
2
108
108
72
72
72
3
3
2
108
108
72
3
3
2
108
108
72
3
3
2
99
99
66
2
72
2
72
2
66
2
72
2
72
2
2
423
423
282
72
282
72
72
72
72
432
72
72
1842
72
72
504
Ukupno
16
576
2
14
2
72
2
72
144
2
2
3
72
72
108
2
72
3
2
108
72
144
72
216
144
2
72
12
2
326
144
36
72
72
72
3
11
4
1
2
2
396
144
36
72
72
2
72
330
72
72
2
9
4
1
2
2
2
10
72
2
2
2
66
66
66
72
66
66
66
4
144
4
132
276
4
144
4
132
276
4
8
7
1
4
2
144
288
252
36
144
72
4
10
7
1
4
2
132
330
231
33
132
66
276
1338
771
141
420
282
72
72
Redni
broj
Nastavni predmeti grupe predmeta
4. Tipografija
5. Montaža
6. Knjigovezačka dorada
7. Digitalna štampa
F
Profesionalna praksa
G
Sedmični broj časova
H
Broj radnih sedmica
Ukupno (A+B+C+D+E) = 4512
I
sed.
II
god.
sed.
III
god.
sed.
2
2
IV
god.
72
72
sed.
god.
2
2
10 dana
32
36
10 dana
32
36
10 dana
32
36
66
66
32
33
Ukupno
72
72
66
66
30 dana
128
141
Za smjer priprema za štampu, štampa i dorada, učenici se odlučuju u drugom
polugodištu drugog razreda.
3. Ciljevi i zadaci obrazovnog programa
Opšti ciljevi obrazovanja i vaspitanja u četvorogodišnjem stručnom obrazovanju
omogućavaju učenicima da:
- razvijanje sposobnosti i vještine za kvalitetan rad u zanimanju;
- razvijanje uspješne lične karijere u zanimanju;
- osposobljavanje se za kritičko vrednovanje i odgovorno djelovanje na svom
radnom mjestu;
- razvijanje sposobnosti za racionalno korišćenje sredstava rada i vremena;
- osposobljavanje za pripremu i upravljanje mašinama u grafičkoj industriji;
- osposobljavanje za korišćenje tehničke dokumentacije;
- osposobljavanje za organizaciju rada na određenoj operaciji i izvođenje rada na
više različitih mašina u pripremi, štampi i doradi grafičkih proizvoda;
- osposobljavanje za izvođenje osnovnih tehnoloških operacija u procesu pripreme,
štampe, i dorade grafičkih proizvoda;
- posjedovanje informatičke pismenosti u procesu pripreme, štampe i dorade
grafičkih proizvoda;
- osposobljavanje za pravilan izbor materijala;
- osposobljavanje za samostalan rad;
- razvijajanje ekološke svijesti i svijesti o poštovanju mjera zaštite na radu i
njihovu dosljednu primjenu.
4. Uslovi za upis, odnosno uključivanje u program za obrazovanje odraslih
- U srednju stručnu školu u četvorogodišnjem trajanju mogu se upisati lica koja su:
- završila osnovnu školu ili
- završila dvogodišnju stručnu školu.
- U redovno obrazovanje mogu se upisati lica koja nijesu starija od 17 godina,
izuzetno lica do18 godine uz odobrenje Nastavničkog vijeća Škole, lica koja su
napunila 18 godina uključuju se u program za obrazovanje odraslih.
5.Trajanje obrazovanja
- Obrazovanje po obrazovnom programu Grafički tehničar traje četiri godine.
6. Prohodnost
- U redovnom obrazovanju učenici napreduju u viši razred ako su iz svih predmeta
u toku tekuće školske godine postigli pozitivnu ocjenu i obavili profesionalnu
praksu.
4
- Lica koja su završila dvogodišnju stručnu školu mogu se uključiti u odgovarajući
razred, u zavisnosti od vrste programa prethodnog obrazovanja, uz polaganje
dopunskih i diferencijalnih ispita.
- Odrasli napreduju po programu u skladu sa Pravilnikom (planom) za izvođenje
obrazovnog programa za odrasle, koji donosi nadležna institucija.
7. Obrazovanje koje se stiče
- Završetkom obrazovnog programa učenik stiče srednje stručno obrazovanje u
četvorogodišnjem trajanju GRAFIČKI TEHNIČAR.
5
POSEBNI DIO
1. PREDMETNI PROGRAMI
1.1. OPŠTEOBRAZOVNI PREDMETI
1.1.1. MATERNJI JEZIK I KNJIŽEVNOST
1.1.2. MATEMATIKA
1.1.3. STRANI JEZIK
1.1.4. INFORMATIKA
1.1.5. FIZIČKO VASPITANJE
1.1.6. ISTORIJA
1.1.7. GEOGRAFIJA
1.1.8. SOCIOLOGIJA
1.1.9. HEMIJA
1.1.10. FIZIKA
6
1.2. STRUČNO - TEORIJSKI PREDMETI
1.2.1. OSNOVI MAŠINSTVA SA GRAFIČKIM MAŠINAMA
1. Naziv predmeta: OSNOVI MAŠINSTVA SA GRAFIČKIM MAŠINAMA
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
48
24
48
24
96
Ukupno
72
72
144
48
3. Opšti ciljevi nastave
- Upoznavanje sa tehnologijom, pravilima, standardima i simbolima koji se
upotrebljavaju u grafičkoj tehnici.
- Razumijevanje smisla za tačnost, preciznost, estetiku i urednost u rješavanju
raznih zadataka i stvaranju navika za planski, organizovani i samostalni rad.
- Sticanje znanja o vrstama i karakteristikama materijala i njihovoj primjeni.
- Upoznavanje sa vrstama, svojstvima i primjenom mašinskih elemenata.
- Uočavanje i shvatanje funkcionalne međuzavisnosti elemenata, sklopova i
mehanizama.
- Usvajanje osnovnih znanja o principu rada i namjeni mašina i uređaja u grafičkoj
tehnici.
- Usvajanje znanja o tehničkim karakteristikama mašina i uređaja koji se koriste u
grafičkoj tehnici.
- Pravilno odabiranje, pripremanje i podešavanje alata, mašina i uređaja za rad
- Razvijanje osjećaja odgovornosti i preciznosti u radu.
- Ovladavanje stručnom terminologijom neophodnom za komunikaciju u struci.
- Razvijanje osjećaja poštovanja i brige za očuvanje životne sredine.
7
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: PRVI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Vrste i svojstva materijala
- Navodi značaj,
- Razlikuje pojedine - Razvija svijest o
podjelu i vrste
vrste mašinskih
ličnoj bezbjednosti
mašinskih
materijala
i zaštiti životne
materijala
- Uočava fizička,
sredine
- Objašnjava fizička,
hemijska,
hemijska,
mehanička i
mehanička i
tehnološka svojstva
tehnološka svojstva
materijala
materijala
- Pronalazi primjere
- Objašnjava pojam
primjene gvožđa i
metala i legura
čelika
- Definiše gvožđe i
- Upoređuje i
čelik, navodi
analizira pojedine
podjelu i osobine
vrste čelika
- Poznaje
- Uočava značaj
označavanje čelika
označavanja čelika
- Navodi podjelu i
- Pronalazi primjere
sojstva obojenih
primjene obojenih
metala i njihovih
metala i njihovih
legura
legura
- Upoznaje osnovne
- Analizira osobine
pojmove o
obojenih metala i
nemetalnim
njihovih legura
materijalima
- Pronalazi primjere
- Objašnjava
primjene plastičnih
svojstva plastičnih
masa i gume u
masa, navodi
industriji
podjelu i primjenu - Razlikuje i
- Navodi osobine i
upoređuje pojedine
primjenu gume
vrste plastičnih
- Upoznaje osobine
masa
stakla i navodi
- Uočava osobine
primjenu
stakla
- Poznaje
- Pronalazi primjere
kompozitne
primjene zaptivnih
materijale, navodi
i izolacionih
osobine i primjere
materijala
primjene
- Uočava značaj
- Navodi vrste i
zaptivnih
svojstva zaptivnih
materijala
materijala
- Uočava potrebu
pravilnog
skupljanja,
skladištenja i
reciklaže otpadnog
materijala.
Nerazdvojivi spojevi
- Navodi podjelu i
- Pronalazi primjere
8
Preporuke za
izvođenje nastave
Vježba:
- Izbor čeličnih
materijala iz
tabela
- Izbor plastičnih
masa iz kataloga
- Biranje zaptivnog
materijala
Vježba:
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
vrste nerazdvojivih
spojeva i njihovu
primjenu
- Objašnjava vrste
zakivaka, način
zakivanja i
primjenu
- Objašnjava vrste
zakovanih spojeva i
dimenzionisanje
zakovanih spojeva
- Upoznaje osnovna
svojstva zavarenih
spojeva
- Navodi vrste
zavarenih spojeva i
šavova i način
označavanja na
crtežima
- Upoznaje se sa
oblikovanjem i
proračunom
ljepljivih spojeva
Vrste opterećenja
- Opisuje nastajanje
opterećenja i
objašnjava njegovu
podjelu
- Definiše pojam
naprezanja,
napona i
deformacija
Razdvojivi spojevi
- Navodi vrste,
svojstva i primjenu
razdvojivih spojeva
- Objašnjava vrste,
podjelu i primjenu
navojnih spojeva
- Upoznaje veze s
glavčinama
- Upoznaje se sa
spojevima pomoću
klinova
- Upoznaje veze
čivijama
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
primjene
nerazdvojivih
spojeva
- Razlikuje načine
pripreme pozicija
za primjenu
odgovarajuće veze
- Crta različite vrste
spojeva
Preporuke za
izvođenje nastave
- Crta zakovane
spojeve
- Dimenzioniše
zakovani spoj kao i
izbor zakovica iz
tablica
- Crta zavarene
spojeve
- Razlikuje statičko i
dinamičko
opterećenje
- Razlikuje vrste
naprezanja
- Izračunava napon i
deformaciju
- Razvija logičko
razmišljanje
Vježba:
- Dimenzioniše
mašinski dio
- Pronalazi primjere
primjene
razdvojivih spojeva
- Bira odgovarajuću
vezu u zavisnosti
od uslova
- Iz tablica bira vijke
i navrtke
- Odabira način
osiguranja navojnih
veza od odvrtanja
- Na osnovu zadatih
uslova odabira
klinove i
dimenzioniše ih
koristeći tablice
- Navikava se na
samostalni rad i
rad u grupi
Vježba:
- Očitava dimenzije
vijka i navrtke iz
tablica
- Crta uzdužne i
poprečne klinove
- Očitava dimenzije
za klinove i
žljebove iz tablica
9
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
Elastične veze
- Pronalazi primjere
- Upoznaje se sa
elastičnog
primjenom,
vezivanja
vrstama i
elemenata
karakteristikama
- Razlikuje fleksione,
opruga
torzione i
- Navodi materijal za
prstenaste opruge
opruge
- Objašnjava
opterećenja,
deformacije kod
pojedinih vrsta
opruga
- Upoznaje se sa
gumenim
elastičnim
elementima
Elementi obrtnog kretanja
- Razlikuje
- Upoznaje se sa
osovinice, osovine i
konstruktivnim
vratila
oblicima osovinica,
- Bira materijal za
osovina, vratila,
osovine i vratila
navodi njihovu
- Dimenzioniše
primjenu i
osovine i vratila
karakteristike
- Objašnjava
postupak
dimenzionisanja
osovina i vratila
Ležajevi i ležišta
- Bira materijal za
- Upoznaje se sa
ležišne čaure i
vrstama i
posteljice
svojstvima ležaja
- Analizira načine
- Navodi način
podmazivanja
označavanja i
ležišta i razlikuje
prikazivanja ležaja
naprave za dovod i
na crtežu
podmazivanje
- Upoznaje se sa
ležišta
podjelom i vrstama
- Uočava kriterijum
ležišta
izbora i primjene
pojedinih vrsta
ležajeva
- Koristi tablice
prilikom izbora
ležaja
Spojnice
- Razumije ulogu
- Određuje
spojnica i svojstva
kriterijum izbora i
pojedinih vrsta
primjene pojedinih
spojnica
vrsta spojnica
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
Vježba:
- Skicira opruge
- Provjerava stepen
sigurnosti
10
- Stiče sigurnost i
samopouzdanje u
radu
Vježba:
- Skicira osovinice,
osovine i vratila
- Uviđa važnost
preciznosti u radu
Vježba:
- Izbor ležaja iz
kataloga
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
Elementi za prenos snage
- Računa prenosni
- Upoznaje se sa
odnos
podjelom, vrstama
- Analizira elemente
i primjenom
koji utiču na
elemenata za
nosivost zupčastih
prenos snage
parova
- Razumije osnovne
- Bira odgovarajuću
pojmove kod
vrstu prenosa u
cilindričnih
zavisnosti od
zupčastih parova,
zadatih uslova
konusnih zupčastih
- Iz kataloga bira
parova i pužnih
djelove
parova
- Navodi materijal za - Crta lančanike
- Crta kaišnik i
izradu zupčanika
remenicu
- Upoznaje osnovne
pojmove kod
lančanih parova
- Navodi način
označavanja lanac
- Objašnjava način
prenosa snage,
svojstva i podjelu
kaišnih i remenih
parova
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
- Razvija sigurnost i
samopouzdanje u
radu
11
Preporuke za
izvođenje nastave
Vježba:
- Cilindrični zupčasti
par, konstrukcija,
crtež
- Konstrukcija, crtež
lančanog, kaišnog
ili remenog
prenosnika
Razred: DRUGI
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Štamaprske mašine
- Objašnjava podjelu
štamparskih mašina
- Poznaje
konstruktivne
elemente
štamparskih mašina
- Opisuje tehničke
karakteristike
štamparskih mašina
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
- Razlikuje
- Stiče pozitivnu
štamparske mašine
orjentaciju prema
prema: tehnici
zanimanju
štampe, načinu
ostvarivanja
pritiska,
automatizovanosti
štampe, formata
papira i broju boja
koje se koriste
- Upoređuje
karakteristike
štamparskih mašina
- Razlikuje osnovne
djelove
štamparskih mašina
Aparati i uređaji u procesu pripreme za štampu
- Uočava značaj
- Navodi računarsku
računara u
konfiguraciju
grafičkoj industriji
potrebnu u procesu
- Upoređuje rad
pripreme
ravnog i rotacionog
- Objašnjava
skenera
konstrukcijsko
- Uočava princip
rješenje i princip
rada laserskog
rada kopir-aparata
štampača
za razvijanje ploča
- Upoređuje i
- Objašnjava
analizira princip
konstrukcijsko
rada kopir-aparata
rješenje, podjelu i
i aparata za
princip rada CTP
razvijanje ploča
uređaja za
- Razlikuje načine
dobijanje
rada različitih CTP
štamparskih formi
uređaja
Mašine za ravnu štampu
- Razvija moć
- Upoređuje mašine
- Navodi podjelu
zapažanja i logično
u ravnoj štampi
mašina u ravnoj
zaključivanje
- Razlikuje osnovne
štampi
uređaje na
- Poznaje djelove i
tabačnim i
funkciju osnovnih
rotacionim
uređaja na
mašinama za ravnu
mašinama za ravnu
ofset štampu
ofset štampu
- Razlikuje tabačne
- Poznaje principe
ofset mašine prema
CPC sistema
formatu i broju
upravljanja
boja koje štampa
- Razlikuje djelove
osnovnih uređaja
12
Preporuke za
izvođenje nastave
Katalozi proizvođača
mašina za štampu
Vježba:
- Crta šematske
prikaze mašina za
štampu
Vježba:
- Crta šematske
prikaze djelova
mašina za ravnu
štampu
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
offset mašina za
štampu iz rolne
Mašine za visoku štampu
- Razlikuje mašine u
- Navodi podjelu
visokoj štampi
mašina u visokoj
- Razlikuje primjere
štampi
konstruktivnih
- Upoznaje funkciju
rješenja mašina u
osnovnih uređaja
visokoj štampi
na mašinama za
- Razlikuje osnovne
visoku štampu
uređaje i njihove
- Upoznaje djelove
djelove na
osnovnih uređaja
mašinama za visoku
na mašinama za
štampu
visoku štampu
Mašine za duboku štampu
- Razlikuje mašine u
- Navodi podjelu
dubokoj štampi
mašina u dubokoj
- Razlikuje primjere
štampi
konstrukcijskih
- Upoznaje funkciju
rješenja mašina u
osnovnih uređaja
dubokoj štampi
na mašinama za
- Razlikuje osnovne
duboku štampu
uređaje i njihove
- Poznaje djelove
djelove na
osnovnih uređaja
mašinama za
na mašinama za
duboku štampu
duboku štampu
Mašine u sito štampi
- Razlikuje mašine u
- Navodi podjelu
sito štampi
mašina u sito
- Razlikuje djelove
štampi
mašina u sito
- Opisuje djelove
štampi
mašina u sito
štampi
Mašine u knjigovezačkoj doradi
- Razlikuje djelove
- Poznaje princip
noža
rada i djelove noža
- Razlikuje mašine i
- Poznaje podjelu i
njihove djelove za
princip rada mašina
savijanje,
za savijanje,
sakupljanje,
sakupljanje,
povezivanje,
povezivanje,
lijepljenje i šivenje
lijepljenje i šivenje
tabaka
tabaka
- Uspostavlja vezu
- Poznaje načine
između mašina u
povezivanja
knjigovezačkoj
visokoproduktivnih
doradi
linija
- Pronalazi primjere
automatizovanih
visokoproduktivnih
- Stiče
samopouzdanje u
radu
- Navikava se na red
i urednost
13
Preporuke za
izvođenje nastave
Vježba:
- Crta šematske
prikaze djelova
mašina za visoku
štampu
Vježba:
- Crta šematske
prikaze djelova
mašina za duboku
štampu
- Razvija preciznost i
sigurnost u radu
Vježba:
- Crta šematske
prikaze djelova
mašina za sito
štampu
- Razvija moć
opažanja
- Uviđa važnost
očuvanja kvaliteta
Vježba:
- Crta šematske
prikaze mašina u
knjigovezačkoj
doradi
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
linija
Mašine za digitalnu štampu
- Upoređuje mašine
- Poznaje principe i
u digitalnoj štampi
navodi različite
- Razlikuje osnovne
postupke digitalne
uređaje na
štampe
mašinama za
- Poznaje funkcije
digitalnu štampu
osnovnih uređaja
- Razlikuje digitalne
na mašinama za
mašine prema
digitalnu štampu
načinu ostvarenja
otiska i broju boja
koje štampa
- Na osnovu
šematskog prikaza
objašnjava princip
rada mašina
Održavanje štamparskih mašina
- Procjenjuje značaj
- Obrazlaže
održavanje
održavanja
štamparskih mašina
štamparskih mašina
- Objašanjava
- Razlikuje primarne
primarne i
i sekundarne
sekundarne poslove
poslove održavanja
održavanja
- Planira redovno
- Opisuje redovnmo
održavanje
održavanje
Preporuke za
izvođenje nastave
- Stiče
samopouzdanje i
sigurnost u radu
Vježba:
- Crta šematske
prikaze djelova
mašina za digitalnu
štampu
- Stiče odgovornost u
radu
Katalozi proizvođača
mašina za štampu
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- S.Drapić, Mašinski elementi za drugi razred mašinske škole, Zavod za udžbenike i
nastavna sredstva, Beograd, 2005.
- S.Drapić, D.Gačić, Tehničko crtanje sa mašinskim elementima, za I i II razred
stručnih škola, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2003.
- G.Milovanović, Tehnologija štampe I i II, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 2005.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Računar sa multimedijskim paketom
- CD sa skicama
- Slike i šeme mašina za štampu
- Projektor i platno za projektor
- Katalozi mašina u štamparskoj industriji
- Različiti modeli mašinskih elemenata
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Usmena provjera znanja najmanje jednom u klasifikacionom periodu.
- Ocjena vježbi.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u
klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
14
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Diplomirani grafički inženjer
- Diplomirani inženjer mašinstva
- Diplomirani inženjer metalurgije
- Diplomirani inženjer grafičke tehnologije za drugu godinu
10. Povezanost predmeta
Znanja
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Radionički i sklopni crteži - Tehničko crtanje
- Pravilno skiciranje i
crtanje
- Tolerancije
- Vrste i svojstva materijala - Grafički materijali
- Razdvojive i nerazdvojive - Tehnologija štampe
veze mašinskih elemenata
- Grafičke mašine
- Grafička tehnologija
- Grafičke mašine
- Tehnologija pripreme za
štampu
- Grafičke mašine
- Tehnologija štampe
- Grafičke mašine
- Tehnologija dorade
- Vrste i svojstva materijala - Elektrotehnika sa
automatikom
- Elementi obrtnog kretanja
- Mašine u grafičkoj
industriji
15
- Tehničko crtanje
- Nacrtna geometrija
- Osobine metala i legura
- Dijagram stanja legura
- Metali i legure u grafičkoj
industriji
- Nemetalni materijali
- Štamparske mašine i njihovi
djelovi
- Podjela grafičkih mašina
- Podjela i princip rada uređaja
u procesu pripreme za
štampu
- Konstrukcije različitih
štamparskih mašina
- Konstrukcije različitih
doradnih mašina
- Električna svojstva materije
- Elektromagnetizam
- Elementi SAU i SAR
1.2.2. GRAFIČKA TEHNOLOGIJA
1. Naziv predmeta: GRAFIČKA TEHNOLOGIJA
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
72
72
144
Ukupno
72
72
144
3. Opšti ciljevi nastave
- Sticanje znanja iz oblasti grafičke tehnologije.
- Sticanje teorijskih znanja koja omogućavaju samostalno izvođenje poslova u
okviru svog zanimanja, stručno odlučivanje i usvajanje novih znanja na svom
stručnom području.
- Razumijevanje procesa proizvodnje grafičkih proizvoda.
- Razvijanje sposobnosti za racionalno korišćenje vremena, opreme i materijala,
- Razvijanje odgovornosti i preciznosti u radu.
- Ovladavanje stručnom terminologijom, neophodnom za komuniciranje u struci.
- Osposobljavanje za samostalan rad.
16
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: PRVI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Grafička industrija
- Razvija pozitivan
- Upoznaje podjelu i - Uočava značaj
odnos prema
grafičke industrije
razvoj grafičke
zanimanju
industrije
- Povezuje
- Upoznaje faze
tehnološke
izrade grafičkih
postupke za izradu
proizvoda
grafičkih proizvoda
- Razlikuje osnovne
tehnike štampe
- Navodi osnovne
- Razlikuje osnovne
tehnike štampe
materijale
- Navodi osnovne
- Razlikuje formate
materijale u
papira
grafičkoj industriji
- Navodi standardne
formate papira
Izrada sloga
- Razlikuje osnovne
- Definiše pojam
oblike pisma
tipografskog pisma
- Razlikuje
karakteristike
pisma
- Analizira
- Objašnjava
tipograsfski sistem
tipografski sistem
mjera
mjera
- Navodi
- Razlikuje vrste
karakteristike
sloga
osnovnog sloga
- Definiše pojam
- Analizira
manuscripta
manuscript
- Objašnjava pojam
- Radi korekturu
korekture i navodi
teksta
korekturne znake
- Navodi osnovna
- Pravilno
pravopisna pravila
primjenjuje
pri izradi sloga i
osnovne elemente
različite vrste sloga
sloga pri izradi
prema načinu
teksta
izrade
- Primjenjuje
pravopisna pravila
- Razlikuje vrste
sloga prema načinu
- Definiše pojam
izrade
kompjuterskog
- Upoređuje
sloga
kompjuterski slog
sa ostalim vrstama
- Navodi aplikacije
sloga
za izradu
- Razlikuje aplikacije
kompjuterskog
17
Preporuke za
izvođenje nastave
- Šeme za podjelu
grafičke industrije i
šeme tehnoloških
postupaka za
izradu grafičkih
proizvoda
- Posjeta studiju u
kojima se izrađuje
kompjuterski slog
- Katalozi fontova za
izbor
odgovarajućeg
fonta
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
sloga
Formativni ciljevi
učenik
za izradu
kompjuterskog
sloga
Izrada kopirnih predložaka
- Razlikuje vrste
- Nabraja vrste
originala
originala
- Razlikuje načine
- Navodi načine
izrade kopirnih
izrade kopirnih
predložaka
predložaka
- Razlikuje osnovne
- Upoznaje osnovne
fotografske
fotografske
materijale
materijale
- Razlikuje rastere
- Upoznaje pojam
rastera i rasterske
tačke
- Upoznaje pojmove - Razlikuje aditivnu
od suptraktivne
aditivne i
sinteze
suptraktivne
sinteze boja
- Razlikuje i
- Nabraja postupke
upoređuje
retuširanja
postupke
- Navodi aplikacije
retuširanja
za unos i obradu
- Razlikuje aplikacije
slika
za unos i obradu
slika
Izrada štamparskih formi
- Razlikuje
- Definiše pojam
štampajuće i
štamparske forme i
neštampajuće
navodi vrste
elemente
štamparskih formi
- Razlikuje
prema tehnici
štamparske forme
štampe
prema vrsti štampe
- Upoređuje faze
izrade štamparskih
- Navodi faze izrade
formi za različite
štamparske forme
vrste štampe
- Identifikuje
elemente potrebne
- Definiše pojam
za izradu nacrta
grafičke montaže
montažnog tabaka
nabraja vrste
grafičke montaže
- Razlikuje faze
- Navodi elemente
izrade različitih
potrebne za izradu
vrsta štamparskih
nacrta montažnog
formi za visoku
tabaka
štampu
- Poznaje tehnološke
postupke pri izradi
- Razlikuje
štamparske forme
tehnološke
za visoku štampu
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razvija
odgovornost i
spremnost za
timski rad
- Razvija kreativnost
- Posjeta odjeljenju
za pripreme za
štampu
- Razvija preciznost i
kreativnost u radu
18
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
- Navodi vrste
štamparskih formi
za visoku štampu
- Upoznaje
tehnološke
postupke pri izradi
štamparske forme
za ravnu štampu
- Navodi vrste
štamparskih formi
za ravnu štampu
- Upoznaje
tehnološke
postupke pri izradi
štamparske forme
za duboku štampu
- Upoznaje
tehnološke
postupke pri izradi
štamparske forme
za propusnu
štampu
- Upoznaje pojam
elektronske
montaže
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
-
-
-
učenik
postupke pri izradi
štamparske forme
za ravnu štampu
Razlikuje vrste
štamparskih formi
za ravnu štampu
Razlikuje
tehnološke
postupke pri izradi
štamparske forme
za duboku štampu
Razlikuje
tehnološke
postupke pri izradi
štamparske forme
za propusnu
štampu
Razlikuje vrste
štamparskih formi
za propusnu
štampu
- Analizira prednosti
elektronske
montaže
19
Preporuke za
izvođenje nastave
Razred: DRUGI
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Umnožavanje
- Definiše pojam
štampe i navodi
vrste štampe
- Definiše pojam
principa i podjelu
visoke štampe
- Navodi pripremne
operacije tabaka
- Objašnjava
dobijanje probnog
otiska
- Navodi
karakteristike
tipografske,
fleksografske i
letterset štampe
- Navodi specijalne
postupke u tipo,
flekso i letterset
štampi
- Upoznaje pojam,
principe i podjelu
ravne štampe
- Navodi
karakteristike
offset litografije i
svjetlosne štampe
- Upoznaje pojam,
principe i podjelu
duboke štampe
- Upoznaje pojam i
podjelu propusne
štampe
- Definiše pojam
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
- Uočava značaj
štampe
- Razlikuje vrste
štampe
- Analizira tehniku
visoke štampe
- Razlikuje principe
visoke štampe
- Uočava podvrste
visoke štampe
- Razlikuje operacije
pripreme tabaka
- Analizira
mogućnosti
tipografske,
fleksografske iIi
letterset štampe
- Razlikuje
specijalne
postupke u tipo,
flekso i letterset
štampi
- Razlikuje mašine u
tipografskoj,
fleksografskoj i
letterset štampi
- Uočava
karakteristike
ravne štampe
- Razlikuje vrste
ravne štampe
- Analizira
mogućnosti offset
štampe i grafičkih
mašina
- Analizira
mogućnosti
litografije i
svjetlosne štampe
- Razlikuje principe i
vrste duboke
štampe
- Uočava mogućnosti
sitoštampe
- Uočava
karakteristike
reprografije
- Razlikuje postupke
reprografskih
Preporuke za
izvođenje nastave
- Šeme tehnoloških
postupaka u tehnici
visoke štampe
- Šeme tehnoloških
postupaka u tehnici
ravne štampe
- Šematski prikaz
mašina
- Posjeta
štamparijama
- Stiče naviku za
timskim radom
20
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
reprografije
- Navodi podjelu
reprografskih
umnožavanja
- Objašnjava
principe
magnetografije,
termografije,
elektrofotografije,
fotokopiranja i
heliografije
- Navodi specijalne
postupke
umnožavanja:
štampa sa
pigmentisanim
mastilom,
holografija,
lasersko
umnožavanje,
tampon-štampa
- Navodi principe
digitalne štampe
Grafička dorada
- Upoznaje pojam i
podjelu grafičke
dorade
- Upoznaje pojam i
podjelu
knjigovezačke
dorade
- Navodi klasifikaciju
proizvoda
knjigovezačke
dorade
- Navodi tehnike
knjigovezačke
dorade
Formativni ciljevi
učenik
umnožavanja
- Upoređuje principe
magnetografije,
termografije,
elektrofotografije,
fotokopiranja i
heliografije
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
- Razvija pozitivan
odnos prema
predmetu
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razvija preciznost
u radu
- Posjeta odjeljenju
knjigovezačke
dorade
- Razlikuje
specijalne
postupke štampe
- Razlikuje principe
digitalne štampe
- Analizira djelatnost
grafičke dorade
- Razlikuje područja
knjigovezačke
dorade,
proizvodnju
ambalaže i
kartonaže i preradu
papira
- Razlikuje ručnu od
industrijske
knjigovezačke
dorade
- Razlikuje različite
vrste proizvoda
knjigovezačke
dorade
- Razlikuje tehnike
knjigovezačke
dorade: tehnika
rezanje, tehnika
savijanja, tehnika
sakupljanja,
tehnika šivenja,
tehnika lijepljenja
- Razlikuje
21
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
- Nabraja specijalne
tehnike
knjigovezačke
dorade
- Navodi različite
načine povezivanja
grafičkih proizvoda
- Navodi faze izrade
tvrdog broširanaog
poveza
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
specijalne tehnike
knjigovezačke
dorade
- Razlikuje različite
načine povezivanja
grafičkih proizvoda
- Analizira
tehnološke
postupke kod
izrade broširanog i
tvrdog poveza
- Razlikuje
- Nabraja
dekorativne
dekorativne
tehnike
tehnike
knjigavezačke
knjigavezačke
dorade
dorade
- Razlikuje proizvode
- Navodi proizvode
ambalaže i
ambalaže i
kartonaže
kartonaže
Osnovni materijali u grafičkoj industriji
- Upoređuje metale i
- Nabraja osnovni
legure, na osnovu
materijal u
njihovih fizičkih,
grafičkoj industriji
hemijkih i
- Objašnjava
mehaničkih osobina
primjenu metala i
legura
- Uočava značaj
- Upoznaje papir,
pravilnog izbora
kartone i lepenke
papira u odnosu na
- Objašnjava
tehniku štampe
primenu plastične
mase u grafičkoj
- Bira plastičnu masu
industriji
kao materijal u
- Definiše značaj
grafičkoj industriji
grafičkih boja
- Objašnjava uticaj
- Određuju vrstu
pojedinih
pojedinih
komponenata
komponenata
(pigmenti, veziva,
grafičkih boja
smole, rastvarači i
sikativi) na kvalitet - Razlikuje vrste
grafičkih boja
boja
prema sastavu
- Definiše pojam
- Prati promjene
ljepila
koje se dešavaju u
- Objašnjava proces
toku lijepljenja
ljepljenja
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razvija ekološku
svijest
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- V.Konstantinović, A.Petrović, Osnovi grafičke tehnike, Zavod za udžbenike i
nastavna sredstva, Beograd, 2002.
- G.Milovanović, Tehnologija štampe I, II, Zavod za udžbenike, Beograd, 2007.
22
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Stolovi za crtanje sa odgovarajućim priborom
- Računar
- Štampač
- Projektor
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Usmena provjera znanja najmanje jednom u klasifikacionom periodu.
- Pismene vježbe.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena
u klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Diplomirani grafički inženjer
10. Povezanost predmeta
Znanja
- Osobine grafičkih
materijala
- Djelovi grafičkih mašina
- Proces izrade grafičkog
proizvoda
- Grafička dorada
- Osnovi reprofotografije
- Principi digitalne štampe
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Tehnologija grafičkog
- Primjena grafičkih
materijala
materijala
- Osnovi mašinstva sa
- Grafičke mašine
grafičkim mašinama
- Grafički dizajn
- Pravila oblikovanja
grafičkg proizvoda
- Tehnologija dorade
- Finalizacija grafičkih
proizvoda
- Komjuterska
- Razvoj reprofotografije
reprofotografija
- Digitalna štampa
- Pojam i podjela digitalne
štampe
23
1.2.3. TEHNIČKO CRTANJE
1. Naziv predmeta: TEHNIČKO CRTANJE
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
Ukupno
36
36
72
36
36
72
3. Opšti ciljevi nastave
- Upoznavanje sa tehnologijom, pravilima, standardima i simbolima koji se
upotrebljavaju u tehničkom crtanju.
- Upoznavanje sa pojmom i vrstama projekcija.
- Razumijevanje smisla za tačnost, preciznost, estetiku i urednost u rješavanju
raznih zadataka i stvaranju navika za planski, organizovani i samostalni rad
uopšte.
- Čitanje i razumijevanje tehničkih crteža, uputstava, propisa, tabela, dijagrama,
šema i tehničke dokumentacije.
- Poštovanje standarda tehničkog crtanja.
- Crtanje jednostavnih tehničkih crteža mašinskih elemenata i manjih sklopova u
skladu sa standardima.
- Ovladavanje stručnom terminologijom neophodnom za komunikaciju u struci.
- Razvijanje osjećaja poštovanja i brige za očuvanje životne sredine.
24
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: PRVI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Osnovi tehničkog crtanja
- Rukuje priborom za - Razvija tehničku
- Upoznaje se sa
kulturu
tehničko crtanje
priborom za
- Razlikuje vrste
tehničko crtanje
tehničkih crteža,
- Upoznaje
razmjeru, zaglavlja
standarde, vrste
i sastavnice
tehničkih crteža,
razmjere, zaglavlja - Ispisuje tehničko
pismo
i sastavnice
- Upoznaje se sa
tehničkim pismom
Geometrijske konstrukcije
- Razvija preciznost i
- Crta paralelne i
- Navodi i nabraja
urednost
normalne prave
osnovne
- Crta simetrale duži
geometrijske
uglova
konstrukcije
- Dijeli duži na njednakih djelova
- Spaja prave linije
lukom datog
poluprečnika
- Konstruiše pravilne
poligone (trougao,
kvadrat, petougao,
šestougao...)
- Konstruiše krive
linije (elipsu,
parabolu,
hiperbolu...)
Osnovi nacrtne geometrije
- Razlikuje centralno - Razvija tehničku
kulturu
i paralelno
- Upoznaje pojam i
projiciranje
vrste projiciranja
- Razlikuje koso i
- Definiše pojmove
ortogonalno
kvadranta i oktanta
projiciranje
- Upoznaje se sa
- Crta projekcije
pojmom kosog,
tačke na jednu,
ortogonalnog i
dvije i tri ravni
aksonometrijskog
- Crta projekcije
projekciranja
duži u opštem i
specijalnom
položaju
- Crta projekcije
osnovnih
geometrijskih
likova (kvadrat,
trougao, krug) u
opštem i
25
Preporuke za
izvođenje nastave
Vježba:
- Crta tehničko
pismo (rad
olovkom)
Vježba:
- Crta geometrijske
konstrukcije
Vježba:
- Projektuje tijela i
crta tijela u
izometriji na
osnovu projekcija
- Crta presjek
geometrijskih tijela
i mreže tijela
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Formativni ciljevi
učenik
specijalnom
položaju
- Crta projekcije
geometrijskih tijela
u opštem i
specijalnom
položaju
- Crta u izometriji
jednostavne
elemente na
osnovu
ortogonalnih
projekcija
- Crta jednostavne
elemente u
ortogonalnoj
projekciji i
aksonometriji
Tehničko crtanje
- Određuje postupak
- Objašnjava
crtanja izgleda
pravouglo
- Određuje potreban
(ortogonalno)
broj izgleda
projiciranje,
- Crta kotne i
poglede, izglede i
pomoćne kotne
njihov raspored
linije i označava
- Upoznaje se sa
vrijednosti kota na
crtanjem predmeta
crtežu
na tehničkim
crtežima
- Upoznaje osnovna
načela kotiranja i
elemente kotiranja
- Upoznaje se sa
presjecima i
razrezima, vrstama
presjeka, razreza i
detalja,
šrafiranjem i
uprošćenjima pri
crtanju
Tolerancije i nalijeganja
- Sa crteža čita i
- Upoznaje osnovne
određuje
pojmove o
tolerancije
tolerancijama
- Iz tabele čita
dužinskih mjera
vrijednosti
- Obašnjava veličine
odstupanja za
i položaj
zadate tolerancije i
tolerancijskih polja
izračunava veličinu
- Upoznaje se sa
tolerancijskog
osnovnim vrstama
polja nalijeganja
nalijeganja
26
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razvija preciznost
u radu
- Razvija svijest o
potrebi kvalitetnog
rada
Vježba:
- Dopuna
nedovršenih
izgleda
- Crta treći izgled na
osnovu dva data
- Crta izometrijski
izgled predmeta na
osnovu
ortogonalnih
izgleda
- Razvija sposobnost
ocjenjivanja i
vrednovanja
sopstvenog rada
Vježba:
- Određuje
toleranciju iz
tabela
- Određuje
nalijeganja
- Unosi tolerancijske
mjere
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
- određuje preklop
- Upoznaje se sa
ili zazor
izborom tolerancija
i nalijeganja
- Upoznaje se sa
tolerancijama
oblika i položaja
- Upoznaje
tolerancije
kvaliteta površine
Presjeci mašinskih djelova
- Crta razne vrste
- Objašnjava vrste
presjeka
presjeka i
šrafiranje presjeka - Crta poseban i
djelimičan izgled
predmeta
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
Vježba:
- Crta potreban
presjek koji crtež
predmeta čini
jasnijim
- Izrađuje tehnički
crtež predmeta sa
presjecima i
detaljima
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- D.Đorđević, Ž.Papić, Tehničko crtanje sa nacrtnom geometrijom za sve profile,
Zavod za udžbenike, Beograd, 2003.
- S.Drapić, D.Gačić, Tehničko crtanje sa mašinskim elementima, za I i II razred
stručnih škola, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2003.
- Ž.Raičević, J.Jovanović, Tehničko crtanje sa mašinskim elementima, Centar za
stručno obrazovanje Podgorica 2009.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Stolovi za crtanje
- Računar sa multimedijskim paketom
- Softver za crtanje i konstruisanje
- Računar
- Projektor i platno za projektor
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Usmena provjera znanja jednom u klasifikacionom periodu.
- Ocjena vježbi.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u
klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Diplomirani inženjer mašinstva
- Diplomirani grafički inženjer
- Diplomirani inženjer metalurgije
- Diplomirani inženjer grafičke tehnologije
27
10. Povezanost predmeta
Znanja
-
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Grafički dizajn
- Zlatni presjek
Tehničko crtanje
Nacrtna geometrija
Geometrijske konstrukcije
Tehničko crtanje
- Osnovi mašinstva sa grafičkim Nacrtna geometrija
mašinama
- Grafička tehnologija
Tehničko crtanje
Geometrijske konstrukcije
Nacrtna geometrija
- Tehnologija štampe
Tehničko crtanje
Geometrijske konstrukcije - Tehnologija dorade
Nacrtna geometrija
- Praktična nastava
Radionički i sklopni crteži
Pravilno skiciranje i crtanje
Tolerancije
Tehnološke šeme mašina
Tehnološke šeme štamparskih
mašina
Skiciranje i finalizacija
grafičkog proizvoda
- Šematsko prikazivanje mašina
28
1.2.4. GRAFIČKI DIZAJN
1. Naziv predmeta: GRAFIČKI DIZAJN
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
60
48
Ukupno
108
36
72
108
96
120
216
III
IV
Ukupno
Vježbe: Odeljenje se dijeli na grupe do 17 učenika.
3. Opšti ciljevi nastave
- Upoznavanje osnovnih pojmova u likovnoj umjetnosti.
- Razvijanje sposobnosti opažanja oblika.
- Upoznavanje likovnih elemenata i njihovih odnosa.
- Upoznavanje sa istorijom umjetnosti i pismima.
- Osposobljavanje za analizu i estetsko procjenjivanje likovnih djela.
- Sticanje znanja o nacionalnoj kulturi i stvaranje tolerantnog odnosa prema
drugim kulturama.
- Upoznavanje sa pojmom, primjenom, podjelom i razvojem grafičkog dizajna.
- Upoznavanje sa osnovnim elementima grafičkog dizajna.
- Upoznavanje sa likovno-grafičkim načelima koja se primjenjuju u dizajnu.
- Sticanje znanja o osnovnim vrstama pisama, njihovom primjenom i čitljivošću u
oblikovanju.
- Upoznavanje sa osnovnim oblikovanjem sredstava izražavanja koja su sastavni dio
propagande.
- Osposobljavanje za primjenu znanja i vještina u grafičkom oblikovanju.
29
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: PRVI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
UVOD U UMJETNOST
- Razlikuje i
- Razvija pozitivan
- Upoznaje pojam i
stav prema
značaj umjetnosti
upoređuje vrste
saznanjima
- (likovne)
umjetnosti
- Definiše termine:
- Pravi panoe i
umjetničko
albume sa
djelo,istorija
primjerima
umjetnosti,
peprodukcija
galerija, muzej,
arheologija
LIKOVNA UMJETNOST
Crtež
- Crta i koristi
- Nabraja i opisuje:
različite materijale
vrste linija,
i tehnike
crtačkih tehnika,
materijala
Slikarstvo, boja
- Definiše boju
- Definiše slikarske
tehnike
Grafika
- Objašnjava princip,
ulogu i značaj
štampe
- Nabraja i opisuje
vrste štampe i
grafičke tehnike
- Opisuje razliku
između umjetničke
i primijenjene
grafike
Vajarstvo
- Nabraja vajarske
tehnike
- Poznaje vajarske
materijale
Arhitektura
- Upoznaje
arhitekturu kao
Preporuke za
izvođenje nastave
Vježba:
- Pravi panoe i
albume sa
primjerima
peprodukcija
Vježba:
- Crta i koristi
različite materijale
i tehnike (olovka,
tuš, ugljen...)
- Razlikuje i analizira - Razvija tolerantan
odnos prema
slikarske tehnike
drugim kulturama
- Slika krug boja i
uporeduje
simboliku boja kroz
različite kulture i
vremena
Vježba:
- Slika KRUG BOJA
(rad sa temperama)
- Posjeta nekoj
slikarskoj izložbi
- Uočava značaj
grafičkog dizajna i
njegovu ulogu u
svakodnevnom
životu
- Uočava razliku
između umjetničke
i primijenjene
grafike
- Posjeta muzejima,
galerijama...
- Posjeta od strane
nekog grafičara
- Razvija pozitivan
odnos prema
zanimanju
Vježba:
- Pravi skulpturu u
nekoj od tehnika
ili crta po gipsanom modelu (rad
sa žicom,
glinom...)
- Razlikuje vajarske
tehnike i
materijale
- Pravi skulpturu u
nekoj od tehnika ili
crta po gipsanom
modelu
- Uočava značaj
arhitekture
- Razvija ekološku
svijest
30
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
likovnu djelatnost
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
- Razlikuje vrste
prostora
Primjenjena umjetnost
- Objašnjava
- Uočava značaj
osnovne uslove
primijenjene
primijenjene
umjetnosti u
umjetnosti i
svakodnevnom
dizajna:
životu
funkcionalno i
- Uočava razliku
između originala
estetsko
(unikata) i kopije
- Pronalazi primjere
primijenjene
umjetnosti
ISTORIJA UMJETNOSTI I PISMA
Praistorija-piktogrami
- Crta piktograme,
- Upoznaje
venere, idole,
najznačajnija
megalite
djela: pećinsko
- Upoređuje
slikarstvo
praistorijske
(Altamira, Lasko),
piktograme sa
venere, idoli,
današnjim (saomegaliti, Crvena
braćajni
stijena
znaci,stripovi,
simboli...)
Egipatska umjetnost - ideogrami
- Crta hijeroglife i
- Upoznaje najznaanalizira njihovo
čajnija djela :
značenje
- mastabe, Zoserova
piramida, piramide
u Gizi, hramovi,
hieroglifi
Antička grčka umjetnost - Alfabet
- Upoznaje: stilove u - Crta alfabet
(kapitalni -verzalni
grčkoj arhitekturi
i kure-ntni slovni
(dorski, jonski,
znaci)
korintski), termin
„klasična ljepota“, - Crta grčke stubove
grčku skulpturu,
alfabet (kapitalniverzalni i kurentni
slovni znaci),
nekropola u Budvi
Antička rimska umjetnost – Latinsko pismo
- Upoređuje grčku i
- Upoznaje najznačajnija djela ovog
rimsku umjetnost
perioda: Panteon,
- Crta latinsko pismo
Koloseum, Rimski
i upoređuje ga sa
forum, urbanizam,
arhitetonskim
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razvija svijest za
razumijevanje
odnosa između
umjetnosti, prirode
i društva
- Razvija preciznost
u radu
Vježba:
- Crta piktograme,
venere, idole,
megalite
Vježba:
- Crta hijeroglife
- Gledanje filma sa
tematikom iz ovog
perioda
Vježba:
- Crta Alfabet
(kapitalni-verzalni i
kurentni slovni
znaci)
- Crta grčke stubove
Ispisuje ćirilična
slova
- Razvija pozitivan
odnos prema
drugim kulturama
31
- Obilazak Duklje,
- Posjeta Muzeju
grada
- Gledanje filma sa
tematikom iz ovog
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
rimske portrete,
freske, mozaike,
Duklja, Risan,
Latinsko pismo
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
oblicima
Preporuke za
izvođenje nastave
perioda,
Aleksandar,
Gladiator...
Vježba:
- Crta/ispisuje/
latinsko pismo
Vizantijska umjetnost- pismo
- Uočava tok razvoja
- Upoznaje
pisma i nastanak
najznačajnija
glagoljice i ćirilice
djela: Sveta Sofija,
- Ispisuje svoje
San Vitale,
inicijale
mozaici, freske,
ikone, Sv.Đorđe,
Manastir Morača,
Manastir Piva,
Miroslavljevo
jevanđelje
Romanička umjetnost – pismo
- Analizira i crta
- Upoznaje najznaosnovu katedrale i
čajnija djela : Krivi
razlikuje njene
toranj u Pizi,
djelove
Katedrala
Sv.Tripuna
Vježba:
- Ispisuje svoje
inicijale
Radi referat na
zadatu temu:
- Sveta Sofija,
naši manastiri
Vježba:
- Analizira i crta
osnovu katedrale
Posjeta katedrali
Sv.Tripuna u
Kotoru
Izrada referata o
katedrali sv.
Tripuna
Gotsko pismo – Gotska minuskula
- Analizira originalan - Razvija preciznost
- Upoznaje
u radu
gotski stil i
najznačajnija
upoređuje ga sa
djela: Katedrala u
romaničkim
Šartru, Remsu,
Notr-Dam u Parizu, - Ispisuje gotsko
pismo
vitraži, Gotsko
pismo
Renesansna umjetnost- Humanistički i renesansni kurziv
- Razvija pozitivan
- Upoređuje antičke
- Upoznaje
odnos prema svom
umjetnosti i
najznačajnije
zanimanju
renesansu
umjetnike i njihova
- Analizira
djela: Mikelanđelo
renesansno pismo
(Pieta, David,
sa posebnim
Mojsije,Tavanica
osvrtom na početak
Sikstinske kapeštamparstva na
le), Leonardo
našem tlu
(Mona Liza, Tajna
- Crta i ispisuje
večera), Kotor,
renesansno pismo
Cetinje, Perast,
renesansno pismo
(Gutenberg,
Humanistički i
32
Vježba:
- Ispisuje gotsko
pismo, npr. svoje
ime ili...
- Posjeta Muzeju,
Biljardi, manastiru,
crkvi na Ćipuru...
Vježbe:
- Crta-ispisuje
renesansno pismo
(npr. svoje ime...)
- Crta grb (svoj,
porodični...)
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
renesansni kurziv),
Božidar Vuković
(Oktoih, ObodCetinje)
Barokna umjetnost, Manirizam
- Razlikuje
- Upoznaje
najznačajnije
najznačajnije
umjetnike barokne
umjetnike i njihova
umjetnosti i
djela: El Greko
njihova djela
(Manirizam),
Velaskez Vermer,
Bernini, Rubens,
Rembrant, Versaj,
Perast, Prčanj,
Gospa od Škrpjela,
Tripo Kokolja
Umjetnost XIX vijeka
- Upoznaje
najznačajnije
umjetnike i
njihova djela:
neoklasicizam
(David, Kanova),
Romantizam
(Tarner, Engr,
Delakroa), Čermak,
Bukovac, Jovanovic
Moderna umjetnost
- Upoznaje
najznačajnije
umjetnike i njihova
djela: Mone, Mane,
Roden, Gogen, Van
Gog, Pikaso, Dali,
Gaudi, Korbizije,
Vorhol (grafički
dizajn) Savremena
crnogorska
umjetnost
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
- Stiče predstavu o
značaju kulturnog
nasljeđa
- Upoređuje
neoklasicizam i
romantizam
- Crta po kopiji
Preporuke za
izvođenje nastave
- Izlet: Perast,
Prčanj, Gospa od
Škrpjela
- Gledanje filma sa
tematikom ovog
perioda ,Djevojka
sa bisernom
minđušom, Marija
Antoneta...)
- Sastavlja referat o
nekom umjetničkom djelu, (po
sopstvenom izboru)
Vježba:
- Crta (kopira neko
djelo, npr. neki
crtež ili grafika
F.Goje ili...)
- Stiče znanja o
sopstvenoj kulturi
- Crta ili slika po
reprodukcijama
- Analizira djela
iz oblasti grafičkog
dizajna (Vorhol,
Pikaso)
- Gledanje
biografskih filmova
(Modiljani,
Pikaso, Roden...)
- Posjeta Narodnom
muzeju na Cetinju
Vježba:
- Crta ili slika po
reprodukcijama
(Pikaso,Van Gog,
Gaudi...)
UVOD U GRAFICKI DIZAJN
33
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
- Upoznaje ulogu i
značaj grafičkog
dizajna
- Poznaje osnovna
načela oblikovanja: faktore
funkcionalnosti i
estetike
Estetska načela
- Upoznaje:
harmoniju,
kontrast,
ravnotežu
(simetriju,
asimetriju),
dominaciju,
jedinstvo
ELEMENTI GRAFICKOG
Tačka
- Definiše tačku kao
najmanji i
najjednostavniji
grafički znak
- Objašnjava
optičke, vizuelne i
likovne
vrijednosti tačke
- Upoznaje načine
umnožavanja
tačaka (repeticija,
gradacija)
Linija
- Nabraja vrste linija
- Definiše pojmove:
imaginarna linija,
ornament, friz,
antrfile
Površina
- Nabraja vrste
površina (pravilne,
nepravilne)
- Poznaje proporciju
- Definiše zlatni
presjek
- Upoznaje i definiše
formate
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
- Razvija pozitivan
odnos prema
predmetu
Formativni ciljevi
učenik
- Uočava značaj
grafičkog dizajna i
vizuelnih
komunikacija
- Uočava ulogu
estetike u
grafičkom dizajnu
- Analizira faktore
oblikovanja
- Upoređuje estetska
načela
- Radi vježbe za
svako estetsko
načelo
Preporuke za
izvođenje nastave
Vježba:
- Radi vježbe za
svako estetsko
načelo (koristi
reprodukcije, um
djela)
OBLIKOVANJA – LIKOVNI ELEMENTI
- Crta repeticiju,
gradaciju
Vježba:
- Crta: repeticije (po
horizontali,
vertikali,
dijagonal) i
gradaciju
- Crta vrste linija
- Crta: imaginarnu
liniju, ornament,
friz, antrfile
- Uočava funkciju
antrfilea
Vježba:
- Crta vrste linija
- Crta: ornament,
friz, antrfile
(različiti oblici)
- Razvija preciznost
u radu
- Konstruiše zlatni
presjek,
- Crta formate
(izvodi jedan iz
drugog)
- Vizira, mjeri,
pažljivo gleda
mrtvu prirodu
34
Vježba:
- Konstruiše zlatni
presjek
- Crta formate
(izvodi ih jedan iz
drugog)
- Crta mrtvu prirodu
(uči da vizira)
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Svijetlo - tamno
- Upoznaje pojmove:
forma i antiforma
Ritam
- Definiše pojmove
interval, ritam
Ilustruje ritam u
tipografiji
Valer
- Upoznaje: molski i
durski valerski
ključ
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razlikuje formu od
antiforme
- Uočava njihovu
primjenu kod
tipografije
- Crta ili pravi kolaž
nekog slovnog
znaka
- Pravi matricu koju
štampa
Vježba:
- Crta ili pravi kolaž
nekog slovnog
znaka
- Pravi matricu koju
štampa
- Analizira značaj
ritma u tipografiji
- Uočava razliku kod
različitih ritmova
Vježba:
- Ispisuje rečenicu
koristeći različite
ritmove, analizira
čitljivost teksta
- Razvija preciznost
u radu
- Crta molski i durski
valerski ključ
- Na primjerima
crno-bijelih
fotografija
identifikuje vrstu
valera
Vježba:
- Crta: molski i
durski valerski
ključ (rad sa
temperama, crnom
i bijelom)
Tekstura
- Opisuje različite
vrste tekstura
Kompozicija
- Nabraja vrste
kompozicija
(plošna,
horizontalna,
vertikalna,
dijagonalna,
kružna)
- Crta različite vrste
materijala, daje im
posebne teksture
- Analizira teksture
na likovnim djelima
(Van Gog)
Vježba:
- Crta različite vrste
materijala, daje im
posebne teksture
(drvo staklo,
platno, krzno...)
- Nalazi pimjere
različitih vrsta
kompozicija
- Analizira primjenu
kompozicija kod
različitih zadataka
- Crta mrtvu
prirodu, pejzaž
ili...
Vježba:
- Crta mrtvu
prirodu, pejzaž
ili...(koristi
stečena znanja:
vizira, mjeri, odnos
svijetlo-tamno,
tekstura...)
35
Razred: DRUGI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
OPTICKE ILUZIJE U GRAFICI
- Crta i analizira
- Upoznaje optičke
optičke iluzije
iluzije(kontrastni
sudari, sukcesivni
kontrasti, optička
iradijacija)
PORUKE I NJIHOVO DEJSTVO U SISTEMU TRZISNE KOMUNIKACIJE
- Analizira značaj
- Definiše termine
reklama
propaganda,
- Smišlja nove
reklama,
reklamne poruke
ekonomski
publicitet,
povoljno javno
mjenje
DIZAJN GRAFICKIH PROIZVODA
Vizuelni identitet, simbol
- Analizira simbole,
- Upoznaje ulogu i
značaj vizuelnog
- Crta simbole
identiteta
- Upoznaje
univerzalne
simbole koji se
koriste od
najstarijih vremena
(krst, svastika,
riba, zvijezda,
sidro...), kao i one
novije koji su
prepoznatljivi
širom svijeta
Zaštitni znak, logo, logotip
- Razvija
- Analizira
- Upoznaje ulogu
elemente koje
zaštitnog znaka,
kreativnost i
treba da sadrži
njegov istorijski
individualnost u
zaštitni znak
razvoj i navodi
radu
- Crta, kreira svoj
trenutno aktuelne
zaštitni znak
- Crta, kreira
zaštitni znak na
zadatu temu
Omot za CD
- Upoznaje funkciju, - Analizira i definiše - Razvija kreativnost
date elemente
u radu
elemente CD
omota za CD
omota, način
- Kreira omot za CD
njihovog
oblikovanja
Kalendar
- Navodi najvaznije
- Kreira kalendar
- Razvija smisao za
estetiku
elemente
36
Preporuke za
izvođenje nastave
Vježba:
- Pravi panoe sa
najinteresantnijim
primjerima
Vježba:
- Kreira nove
reklamne poruke
(grupni rad)
Vježba:
- Istražuje (piše
referate o
sombolima, crta ih)
Vježbe:
- Crta, kreira svoj
znak
- Crta, kreira
zaštitni znak na
zadatu temu
- Kreira vizitkarticu,
memorandum,
koverat
Vježba:
- Kreira omot za CD
(slobodna ili zadata
tema)
Vježba:
- Kreira kalendar
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
kalendara
- Definise format i
koncepciju
kalendara
Plakat
- Upoznaje:
kratki istorijski
razvoj plakata,
plakat danas i
osnovne elemente
plakata
Billboard
- Opisuje funkciju i
prednosti bilborda
u odnosu na ostale
oblike izražavanja
u prostoru
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
(kao likovni prilog
mogu biti đački
radovi, fotografije
koje učenici sami
snimaju ili koriste
tuđe,
reprodukcije...)
- Formira stav o
važnosti i tačnosti
informacija
- Analizira elemente
plakata
- Kreira plakat
- Kreira bilbord na
zadatu temu
Ambalaža
- Nabraja različite
vrste ambalaža
- Upoznaje funkciju
ambalaže, podjelu
i različite vrste
materijala koji se
koriste za izradu
KNJIZNA TIPOGRAFIJA
Knjižni blok
- Upoznaje osnovne
djelove
knjige(naslovninulti tabak, tabaciarci osnovnog
teksta, završni
tabak)
Spoljni djelovi knjige
- Upoznaje spoljne
djelove knjige
(prednja, zadnja
korica, leđa-rikna
ili hrbat)
- Navodi elemente
koje treba
oblikovati (vrste
pisma, boja,
likovna forma,
sadržaj)
Vježba:
- Kreira plakat (po
zadatoj temi ili po
slobodnom izboru)
Vježba:
- Kreira bilbord
(ponuđene teme:
Moja škola,
koncert omiljenog
pjevača, grupe,
sportski događaj...)
Analizira različite
ambalaže
Kreira ambalažu
- Razvija sposobnost
opažanja i
kreativnosti
Analizira djelove
knjige
Pronalazi primjere
dobrog dizajna
knjižnog bloka
Vježba:
- Kreira ambalažu
za: čokoladu,
mlijeko, šampon,
sapun, sok, kutiju
za cipele, parfem i
dr.
- Istražuje,traži
primjere dobro
dizajniranih knjiga
- Razvija
samostalnost u
radu
Razlikuje pravila
oblikovanja
spoljnih djelova
knjige
Procjenjuje sadržaj
informacija koje
treba da imaju
korice i leđa knjige
Razlikuje vrste
poveza (čvrsti,
meki, francuski,
37
Vježba:
- Dizajnira spoljne
djelove knjige
(zadata ili slobodna
tema)
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
broširani, povez u
- Poznaje ulogu
poluplatnu,
knjižnog omota i
mehanički...)
način kako je
- Dizajnira spoljne
oblikovati
djelove knjige
- Navodi vrste
plastifikacje
Unutrašnji djelovi knjige
- Upotrebljava
- Navodi elemente
elemente,
unutrašnjih
dizajnira
djelova knjige
unutrašnje djelove
- Upoznaje pravila
(nulti tabakforzac,
oblikovanja knjižne
zaštitni list,
stranice (likovni
prednaslovni list,
prilozi u tekstu,
naslovna strana,
naslovi, margine,
posveta...)
izbor slova,
brojevi, papir...)
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
Vježba:
- Dizajnira
unutrašnje
djelove(nulti
tabakforzac,
zaštitni list,
prednaslovni list,
unutrašnja
naslovna stana,
posveta...)
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- Ž.Đuričković, Lj.Kolundžic , Likovna umjetnost-Priručnik i CD, Centar za stručno
obrazovanje, Podgorica, 2006.
- P.Mijović, Umjetničko blago Crne Gore, Jugoslovenska Revija-Pobjeda, BeogradTitograd, 1980.
- K.Bogdanović, B.Burić, Teorija forme, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 1990.
- S.Nedeljković i M. Nedeljković, Grafičko oblikovanje i pismo, Zavod za udžbenike
i nastavna sredstva, Beograd, 2006.
- M.Fruht, M.Rakić, I.Rakić, Grafički dizajn, Zavod za udžbenike i nastavna
sredstva, Beograd, 2004.
- M.Grozdanić, Put do knjige, Publikum, Beograd, 2007.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Stolovi za crtanje
- Računar
- Projektor i platno za projekciju
- Digitalni foto-aparat
- TV / DV
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Usmena provjera znanja najmanje jednom u klasifikacionom periodu.
- Ocjena vježbi.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u
tom klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se iz svih datih ocjena na kraju
klasifikacionog perioda.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Diplomirani grafičar
38
- Diplomirani grafički dizajner
10. Povezanost predmeta
Znanja
- Pravila oblikovanja
grafičkog proizvoda
- Optičko dejstvo boje, vrste
papira
- Dizajn grafičkih proizvoda
- Istorijski razvoj knjige
- Oblikovanje srodnih
djelova knjige
- Dizajniranje grafičkih
proizvoda
- Dizajn različitih tipografija
- Formati papira
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Grafička tehnologija
- Proces izrade grafičkih
proizvoda
- Grafički materijali
- Osobine i vrste boja i
papira
- Primjena računara u grafici - Vektorska i rasterska
grafika, računarski slog
- Tehnologija dorade
- Razvojni oblici knjige
- Materijali u grafičkoj
doradi
- Praktična nastava
- Izrada grafičkih proizvoda
- Tipografija
- Montaža
- Izrada različitih tipografija
- Izvođenje formata
39
1.2.5. GRAFIČKI MATERIJALI
1. Naziv predmeta: GRAFIČKI MATERIJALI
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
Ukupno
72
72
72
72
144
144
3. Opšti ciljevi nastave
- Sticanje znanja iz oblasti tehnologije grafičkog materijala.
- Sticanje teorijskih znanja koja omogućavaju samostalno izvođenje poslova u
okviru svog zanimanja, stručno odlučivanje i usvajanje novih znanja na svom
stručnom području.
- Upoznavanje sa procesom proizvodnje grafičkog materijala.
- Osposobljavanje za pravilan izbor materijala.
- Razvijanje osjećaja za racionalno koriščenje materijala.
- Razvijanje sposobnosti odgovornosti i preciznosti u radu.
- Ovladavanje stručnom terminologijom, neophodnom za komuniciranje u struci.
- Osposobljavanje za samostalan rad.
40
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: DRUGI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Metali i legure
- Upoređuje metale i - Razvija pozitivan
- Upoznaje osobine
odnos prema
legure koji se
metala i legura u
zanimanju
koriste u grafičkoj
zavisnosti od
industriji na osnovu
njihove strukture i
njihovih fizičkih,
tipa hemijske veze
hemijskih i
- Objašnjava
mehaničkih osobina
dijagram hlađenja
metala i legura
- Razumije dijagram
stanja legura
- Poznaje osnovne
principe ispitivanja
kod metalnih
- Uočava značaj
materijala
pravilnog izbora
- Objašnjava osobine
metala i legura u
metala i legura koji
grafičkoj industriji
se koriste u
grafičkoj industriji
(olovo, bakar, cink,
aluminijum, gvožđe - Uočava značaj
poznavanja
magnezijum)
korozionih osobina
- Objašnjava
materijala
koroziju i načine
zaštite od korozije
Nemetalni materijali(Papir)
- Razvija
- Razlkuje fizičke i
- Navodi fizičke
interesovanja za
hemijske osobine
hemijske osobine
nova saznanja
celuloze
celuloze
- Razumije postupak - Analizira postupak
proizvodnje papira
proizvodnje papira
po fazama (prerada
sirovine do
polufabrikata,
priprema papirne
mase, izrada
papira i dorada
papira)
- Nabraja opšte
osobine koje treba - Razlikuje vrste
štamparskog papira
da ima štamparski
prema njegovom
papir
sastavu
- Pojašnjava osobine
- Bira papir prema
papira zavisno od
tehnici štampe
tehnike štampe
- Procjenjuje
- Poznaje metode
kvalitet papira na
ispitivanja osobina
osnovu njegovih
papira
fizičkih i hemijskih
osobina
41
Preporuke za
izvođenje nastave
- Koristi tehnološku
šemu procesa
proizvodnje papira
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
- Objašnjava uticaj
spoljnih faktora na
kvalitet papira
Grafičke boje
- Definiše grafičke
boje
- Objašnjava uticaj
pojedinih
komponenata
(pigmenti, veziva,
smole, rastvarači i
sikativi) na kvalitet
grafičkih boja
- Objašnjava osobine
grafičkih boja
zavisno od tehnike
štampe
- Poznaje metode
ispitivanja osobina
grafičkih boja
- Opisuje mehanizam
sušenja grafičkih
boja
- Upoznaje upotrebu
lakova i lakiranje
štampanog
materijala
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
- Uočava značaj
pravilnog izbora
papira u odnosu na
tehniku štampe
- Razlikuje uslove
skladištenja papira
- Razvija preciznost
pri radu
- Razlikuje vrste
pojedinih
komponenata
grafičkih boja
- Uočava vrste
grafičkih boja
prema njihovom
sastavu
- Upotrebljava
grafičku boju
prema tehnici
štampe
- Procjenjuje
kvalitet boje na
osnovu njenih
fizičkih i hemijskih
osobina
- Uočava značaj
pravilnog izbora
grafičke boje u
odnosu na tehniku
štampe
- Uočava značaj
sušenja boja
- Uočava upotrebu
lakova i prednosti
lakiranih proizvoda
42
Preporuke za
izvođenje nastave
Razred: TREČI
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
Makromolekuli i plastične mase
- Razlikuje
- Definiše osnovne
prirodne,
pojmove
modifikovane i
makromolekula
sintetičke
- Poznaje osobine
makromolekule
prirodnih,
prema njihovim
modifikovanih i
osobinama (skrob,
sintetičkih
celuloza,
makromolekula koji
bjelančevine, etri
se koriste u
celuloze,
grafičkoj industriji
polietilen,
- Definiše plastične
polistirol,
mase
polivinilhlorid,
fenolformaldehidne
smole i drugi)
- Razlikuje
termoplastične i
termostabilne
plastične mase
- Crta šeme uređaja
za preradu
plastičnih masa
(ekstruder,
kalander, prese i
dr.)
- Upoređuje
- Poznaje sastav i
plastične mase
vrste plastičnih
prema njihovim
masa
fizičkim, hemijskim
- Opisuje postupke
i mehaničkim
prerade plastičnih
osobinama
masa
- Upoređuje osobine
- Poznaje primjenu
plastičnih
plastičnih masa u
grafičkoj industriji
materijala sa
drugim
materijalima (drvo,
metal, staklo)
- Bira plastičnu masu
kao materijal u
grafičkoj industriji
- Planira uslove
štampe na
termoplastima kao
materijalima za
štamparske
podloge
Fotografski materijali
- Upoznaje pojam
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razvija analitičko
mišljenje
- Razvija analitičko
43
- Posjeta studiju za
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
fotografskih
materijala
- Poznaje sastav i
građu fotografskih
materijala za crnobijelu i fotografiju
u boji
- Objašnjava sastav i
postupak dobijanja
fotoosjetljive
emulzije
- Navodi i objašnjava
osobine
fotografskih
materijala (kriva
zacrnjenja, opšta
osjetljivost,
spektralna
osjetljivost, moć
razdvajanja i
veličina zrna)
- Poznaje vrste
sredstava za
obradu fotografskih
materijala
(razvijači i fiksiri),
kao i njihove
osobine
Ljepila
- Definiše pojam
ljepila
- Objašnjava proces
lijepljenja zavisno
od hemijske građe
ljepila
- Poznaje sastav
ljepila
- Navodi vrste i
osobine ljepila koja
se koriste u
grafičkoj industriji
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
mišljenje
- Razvija preciznost
u radu
Formativni ciljevi
učenik
- Razlikuje
fotografske
materijale za crnobijelu i fotografiju
u boji prema
sastavu
Preporuke za
izvođenje nastave
pripremu filmova
za štampu
- Razlikuje
fotografske
materijale prema
njihovim
osobinama
- Bira fotografski
materijal prema
uslovima snimanja
- Bira sredstvo za
obradu
fotografskog
materijala
- Uočava značaj
pravilnog izbora
fotografskog
materijala
- Razvija
inicijativnost i
preciznost pri radu
- Bira ljepilo prema
njegovim
osobinama i
osobinama podloge
- Priprema ljepilo za
rad
- Prati promjene
koje se dešavaju u
toku lijepljenja
Materijali za digitalnu štampu
- Uočava prednosti
- Definiše pojam
primjene digitalne
digitalne štampe
štampe
- Razlikuje otisak
- Opisuje osobine
dobijen tehnikom
dobijanja otiska
digitalne štampe
od drugih tehnika
44
Posjeta
knjigoveznice kod
izrade proizvoda
tehnikama
lijepljenja
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
- Upoznaje osobine
materijala za
digitalnu štampu
Guma
- Definiše pojam
elastomera
- Upoznaje osobine
prirodnog kaučuka i
sintetičkih kaučuka
koji se koriste u
grafičkoj industriji
(butadien, stirolbutadien, hlorpren,
izopren, silikonski,
poliuretanski
kaučuk)
- Objašnjava
postupak
proizvodnje gume
- Razumije ulogu
pojedinih
komponenata na
osobine gume
Maziva
- Definiše pojam
maziva
- Navodi tipove
podmazivanja
- Navodi vrste i
osobine maziva
koja se koriste u
grafičkoj industriji
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
- Razlikuje materijal
za digitalnu štampu
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razvija sposobnost
opažanja
- Razvija preciznost
pri radu
- Razlikuje prirodni
kaučuk, sintetički
kaučuk i gumu
- Analizira postupak
proizvodnje gume
po fazama
(priprema sirovina,
miješanje,
oblikovanje,
vulkanizacija,
završna obrada i
kontrola)
- Upoređuje osobine
guma izrađenih od
različitih vrsta
kaučuka
- Procjenjuje
kvalitet gume
- Ocjenjuje značaj
primjene gume u
grafičkoj industriji
- Razlikuje tipove
podmazivanja i
vrste maziva
- Bira mazivo prema
prirodi trenja i
mašini
- Uočava značaj
upotrebe maziva
pri održavanju
grafičkih mašina i
uređaja
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- M.Brekić, D.Tarabić, R.Trajković, Tehnologija grafičkog materijala za drugi
razred grafičke škole, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 1998.
- S.Jovanović, Đ.Kosanović, Tehnologija grafičkog materijala za treći razred
grafičke škole, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 1998.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Računar
- Štampač
- Projektor i platno za projektor
45
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Usmena provjera znanja, najmanje jednom u klasifikacionom periodu.
- Pismene vježbe.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena
u klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Diplomirani inženjer grafičke tehnologije
- Diplomirani inženjer hemijske tehnologije
- Diplomirani grafički inženjer
10. Povezanost predmeta
Znanja
- Osobine papira
- Grafičke boje i lakovi
- Osobine metala i legura
- Nemetalni materijal
- Osobine i vrste papira i
boja
- Osobine grafičkih
materijala
- Materijali za digitalnu
štampu
- Metali i legure
- Nemetalni materijali
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Grafička tehnologija
- Primjena papira za razne
tehnike štampe
- Tehnologija štampe
- Osobine primjene grafičkih
boja za razne tehnike
štampe
- Osnovi mašinstva sa
- Vrste i svojstva metala i
grafičkim mašinama
nemetala
- Grafički dizajn
- Optičko dejstvo boja vrste
papira
- Praktična nastava
- Primjena grafičkih
materijala
- Digitalna štampa
- Upotreba materijala za
digitalnu štampu
- Elektrotehnika sa
- Električna svojstva
automatikom
materije
46
1.2.6. EKOLOGIJA I ZAŠTITA ŽIVOTNE SREDINE
1. Naziv predmeta: EKOLOGIJA I ZAŠTITA ŽIVOTNE SREDINE
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
58
14
58
14
Ukupno
72
72
3. Opšti ciljevi nastave
- Usvajanje znanja iz osnova ekologije.
- Razvoj svijesti o značaju zaštite životne sredine.
- Usvajanje znanja o uzročno-posljedičnim odnosima žive i nežive prirode.
- Usvajanje znanja o različitim izvorima zagađivanja životne sredine.
- Razvoj svijesti o ulozi čovjeka i njegovog uticaja na zagađenje životne sredine.
- Usvajanje znanja i vještina sa ciljem zaštite životne sredine.
47
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: DRUGI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Osnovni pojmovi u ekologiji
- Shvata važnost
- Definiše pojmove:
- Ukazuje na
povezivanja uzroka
ekologija, životna
međusobnu
i posljedica
sredina, ekološki
zavisnost žive i
faktori
nežive prirode
- Određuje elemente
životne sredine
- Uočava na
konkretnim
primjerima osobine
biotopa i biocenoze
Ekologija populacije
- Uočava osnovne
- Definiše pojmove:
karakteristike
populacija i
populacije
ekološka ravnoteža
- Shvata pojam
- Upoznaje faktore
opterećenosti
koji određuju
populacije
strukturu
- Upotrebljava
populacije
pojam ekološke
ravnoteže i
obrazlaže na
primjeru
međusobnu
zavisnost činilaca
sredine
Kruženje materija i transformisanje energije u prirodi
- Razvija analitičko
- Analizira na
- Definiše pojmove:
mišljenje
primjeru
producent organske
kompleksnost
materije, potrošač
odnosa u ishrani
organske materije,
- Interpretira
reducent organske
kruženje materije i
materije
proticanje energije
- Definiše lanac
u ekosistemu
ishrane
- Analizira odnose
među članovima
lanca ishrane na
primjeru
energetske
piramide
Ekosistem
- Razvija svijest o
- Određuje
- Opisuje kopnene,
značaju očuvanja
zajedničke i glavne
vodene i
prirodnih
razlike između
antropogene
ekosistema
ekosistema
ekosisteme
- Definiše sukcesije u - Zaključuje o
raznovrsnosti
ekosistemu
ekosistema kod nas
48
Preporuke za
izvođenje nastave
Vježba:
- Posmatranje
različitih staništa i
zajednica (terenski
rad)
Vježba:
Predstavljanje
ilustracijom:
Kruženje materije i
proticanje energije
na odabranom
primjeru lanca
ishrane
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Formativni ciljevi
učenik
u odnosu na
geografski položaj i
klimatske
karakteristike
- Predviđa posljedice
ljudske aktivnosti u
životnoj sredini
Zagađivanje vazduha
- Određuje uzroke
- Upoznaje načine
zagađivanja
zagađivanja
vazduha
vazduha i otrovne
materije u vazduhu - Analizira posljedice
previsokih
- Objašnjava uticaj
koncentracija
otrovnih materija
otrovnih materija u
na živa bića
vazduhu na
(kisjele kiše,
ekosistem
ozonske rupe,
- Ocjenjuje značaj
efekat staklene
stalne kontrole
bašte)
kontaminiranosti
vazduha
- Predlaže načine
čišćenja otrovnih
materija (uređaji
za prečišćavanje,
industrijski filteri,
automobilski
katalizatori)
Zagađivanje voda - mora i slatke vode
- Određuje glavne
- Definiše izvore i
izvore zagađivanja
oblike zagađivanja
vode i objašnjava
vode
posljedice
- Razlikuje metode
prečišćavanja
- Analizira na koje
načine
prehrambena
industrija zagađuje
okolinu
Zagađivanja zemljišta
- Ukazuju na
- Opisuje izvore i
posljedice
oblike zagađivanja
savremene
zemljišta
intenzivne
poljoprivredne
proizvodnje
- Interpretira
problem
prenaseljenosti
zemlje
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razvija sposobnost
sagledavanja i
rješavanja
problema
- Film o zagađivanju
vazduha
- Razvija analitičko
mišljenje
Vježbe:
- Zaštita okoline
Vježbe:
- Zaštita zemljišta
49
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Nuklearna energija
- Definiše izvore i
oblike
radioaktivnog
zagađenja
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
- Identifikuje
problem
radioaktivnog
zračenja i njegove
dalekosežne
posljedice
- Uočava problem
nekontrolisanog
skladištenja
radioaktivnog
otpada i
neodgovornog
korišćenja
nuklearnog oružja
Ugrožene biljne i životinjske vrste
- Analizira značaj
- Navodi glavne
šuma i razlog
uzroke izumiranja
njihovog
šuma i istrebljenja
izumiranja
nekih životinjskih
- Ukazuje na značaj
vrsta
pošumljavanja
terena koji su
podložni eroziji
- Pronalazi
najugroženije
ekosisteme i grupe
u Crnoj Gori i
svijetu
- Predlaže moguće
mjere za zaštitu
prirodnog nasljeđa
za konkretan
primjer
Mjere za zaštitu životne sredine
- Određuje načine
- Navodi značaj
planske upotrebe
štednje energije i
prirodnih izvora
vode u
- Uočava značaj
domaćinstvu i
pravilnog odnosa
industriji.
prema pitkoj vodi
- Navodi alternative
- Analizira značaj
energetske izvore
traženja i
korišćenja novih
ekoloških izvora
energije
- Ocjenjuje značaj
globalizacije
nadzora dešavanja
u životnoj sredini
- Primjenjuje
50
Preporuke za
izvođenje nastave
- Shvata važnost
očuvanja životne
sredine
- Seminarski rad o
nuklearnim
eksplozijama
(Hirošima,
Černobil, itd.)
- Stiče naviku za
poštovanje normi i
propisa
Vježbe:
- Analiziranje
uzoraka izumiranja
šuma i životinjskih
vrsta
- Razvija svijest o
značaju zaštite
životne sredine
Vježbe:
- Analiza nepovoljnih
uticaja za životnu
sredinu
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
propise kojima se
određuju norme
čuvanja zaštićenih
objekata prirode,
ugroženih,
endemskih biljnih i
životinjskih vrsta
Preporuke za
izvođenje nastave
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- M.Jablanović, D.Rožaja, Zaštita i zagađivanje životne sredine, Zavod za
udžbenike, Beograd, 1998.
- I.Savić, V.Terzija: Ekologija i zaštita životne sredine, Zavod za udžbenike,
Beograd, 2008.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Računar
- Projektor i platno za projektor
- Slajdovi
- Grafoskop
- Folije za grafoskop
- TV prijemnik
- Video-rikorder i kasete
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Usmeno najmanje jednom u svakom klasifikacionom periodu.
- Ocjena vježbi.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u
klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Diplomirani biolog
- Diplomirani inženjer pejzažne arhikteture
10. Povezanost predmeta
Znanja
- Mjere za zaštitu životne
sredine
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Praktična nastava
- Zaštita na radu
51
1.2.7. PRIMJENA RAČUNARA U GRAFICI
1. Naziv predmeta: PRIMJENA RAČUNARA U GRAFICI
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
Ukupno
30
42
72
30
42
72
Vježbe: Odeljenje se dijeli na grupe do 17 učenika.
3. Opšti ciljevi nastave
- Upoznavanje sa podjelom kompjuterske grafike.
- Razvijanje informatičke pismenosti.
- Sticanje znanja o vektorskoj grafici.
- Sticanje znanja o rasterskoj grafici.
- Sticanje znanja o modelima boja.
- Sticanje znanja o računarskom slogu.
- Upoznavanje faktora koji utiču na ekonomičnost korišćenja računara u
grafičarstvu.
- Ovladavaju stručnom terminologijom neophodnom za komuniciranje u struci.
- Osposobljavanje za samostalan rad.
52
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: TREĆI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Podjela kompjuterske grafike
- Razvija
- Uočava značaj
- Upoznaje istorijski
samopouzdanje u
upotrebe
razvoj
svoja informatička
vektorske i
kompjuterske
saznanja
rasterske grafike u
grafike
procesu izrade
- Obrazlaže značaj
grafičkih
kompjuterske
proizvoda
grafike
- Uočava
- Definiše pojmove
mogućnosti
vektorske i
kompjuterske
rasterske grafike
grafike
- Razlikuje podjelu
kompjuterske
grafike
Vektorska grafika
- Razvija preciznost
- Razlikuje
- Navodi
pri radu
elemente
karakteristike
- Razvija stvaralačku
vektorske grafike
vektorske grafike
maštu
- Izrađuje vektorske
- Poznaje aplikacije
crteže
za izradu vektorske
- Radi sa objektima
grafike
- Upotrebljava
specijalne efekte
- Nabraja različite
- Identifikuje razne
modele boja
modele boja
- Upotrebljava
opcije za rad sa
tekstom
- Formira datoteku
za štampu
- Izrađuje PDF
datoteke
Rasterska grafika
- Razvija kreativnost
- Razlikuje
- Navodi
elemente
karakteristike
u radu
rasterske grafike
rasterske grafike
- Zna radnu
- Upoznaje
površinu aplikacije
aplikacije za izradu
- Razlikuje alate za
rasterske grafike
rad u aplikaciji za
izradu rasterske
grafike
- Vrši korekciju boja
- Izvodi promjenu
veličine i
- Objašnjava
rezolucije slike
skeniranje slika
- Skenira sliku
- Izrađuje nove slike
53
Preporuke za
izvođenje nastave
Vježba:
- Crta crteže u
aplikaciji za izradu
crteža
Vježba:
- Izrađuje
jednostavan
grafički proizvod u
aplikaciji za izradu
crteža
Vježba:
- Skenira original ili
unosi sliku na neki
drugi način u
računar
Vježba:
- Vrši korekciju slike
- Upotrebom filtera
modifikuje sliku,
tekst
- Kreira specifične
ivice slika
Vježba:
- Izrađuje specifični
reljef teksta
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
- Poznaje alat za
podešavanje boje
- Definiše pojam
selekcije
- Objašnjava
mogućnosti
korišćenja kanala,
slojeva i maski
Modeli boja
- Poznaje različite
modele i režime
boja
- Obrazlaže značaj
gamuta, kanala i
dubina za
reprodukciju
- Opisuje upravljanje
bojama
- Definiše pojam
kalibracije
monitora
Računarski slog
- Navodi elemente
računarskog sloga
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
- Otvara i ubacuje
slike
- Vrši korekciju boja
- Pravi selekcije
- Retušira slike
- Uočava
mogućnosti rada
sa filterima
- Uočava
mogućnosti rada
sa slojevima
- Koristi maske
Preporuke za
izvođenje nastave
- Izrađuje
metalizirani tekst
- Izrađuje tekst sa
sjenkom
Vježba:
- Kreira novi oblik
- Uočava
karakteristike RGB
kolor modela
- Uočava
karakteristike
CMYK kolor
modela
- Prepoznaje
karakteristike HSB
kolor modela
- Uočava
karakteristike
L*a*b kolor modela
- Uočava
karakteristike
Bitmap režima
- Uočava
karakteristike
Duotone režima
- Uočava
karakteristike
Indexed Color
režima
- Uočava
karakteristike
Multichannel
režima
- Obavlja
podešavanje
naprednih opcija
za upravljanje
bojama
- Uočava značaj
kalibracije
monitora
- Razvija osjećaj za
boju
Katalozi boja:
- Šeme miješanja
boja
- Razlikuje
elemente
- Razvija preciznost i
kreativnost
Vježba:
- Određuje format
54
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
- Objašnjava
aplikacije za unos i
obradu sloga
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
-
- Definiše Post Skript
-
-
učenik
računarskog sloga
Formatira tekst
Izrađuje matičnu
stranu u aplikaciji
za prelom teksta
Radi sa slojevima
Izrađuje Web
dokument
Uočava značaj
Post Skripta
(programskog
jezika)
Štampa kolorne
separacije
Preporuke za
izvođenje nastave
papira i format
sloga na strani
knjige
- Izrađuje prelom
novinske strane ili
strane nekog
časopisa
- Izrada kolornih
separacija
prelomljene strane
novina ili časopisa
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- M.Jovanović, Slog sa elementarnom tipografijom, Viša politehnička škola,
Beograd, 1998.
- Z.Urošević, Tehnologija tipografije I, II, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 1999.
- J.Češka, Tehnologija grafičke reprodukcije I, II, Zavod za udžbenike i nastavna
sredstva, Beograd, 1991.
- D.Radaković, D.Cvetković, Primena računara, Viša politehnička škola, Beograd,
2004.
- D.Mcclelland, Photoshop 5 for Windows Bible, Mikro knjiga, Beograd, 2000.
- S.Thomas, Using QuarkXPress 5.0, Kompjuter Biblioteka, Čačak, 2002.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Računari
- Projektor i platno za projektor
- Skener
- Laserski i kolor štampač
- Digitalni fotoaparat
- Digitalne table za crtanje
- Licencirane aplikacije za obradu teksta
- Rasterske i vektorske grafike
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Usmena provjera znanja najmanje jednom u klasifikacionom periodu.
- Pismene vježbe.
- Ocjena vježbi.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u
klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Diplomirani grafički inženjer sa potrebnom informatičkom pismenošću
55
- Diplomirani inženjer grafičke tehnologije sa potrebnom informatičkom
pismenošću
10. Povezanost predmeta
Znanja
- Vektorska i rasterska
grafika
- Vektorska i rasterska
grafika i računarski slog
- Vektorska i rasterska
grafika i računarski slog
- Izrada dokumenta za
digitalnu štampu
- Vektorska i rasterska
grafika i računarski slog
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Grafička tehnologija
- Obrada teksta i slike na
računaru
- Grafički dizajn
- Dizajn grafičkih proizvoda
- Tehnologija pripreme za
štampu
- Digitalna štampa
- Praktična nastava
56
- Izrada štamparske forme
- Priprema grafičkih
proizvoda za štampu na
digitalnim mašinama
- Upotreba računara u
procesu pripreme za
štampu
1.2.8. ELEKTROTEHNIKA SA AUTOMATIKOM
1. Naziv predmeta: ELEKTROTEHNIKA SA AUTOMATIKOM
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Vrste nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Teorija
Vježbe
Praktična
nastava
66
66
Ukupno
66
66
3. Opšti ciljevi nastave
- Upoznavanje sa osnovnim zakonima elektrotehnike u kolima jednosmjerne i
naizmjenične struje.
- Upoznavanje zakonitosti elektrostatičkog i elektromagnetnog polja.
- Upoznavanje uloge različitih materijala, njihovih fizičkih i hemijskih
karakteristika.
- Razvijanje sposobnosti rješavanja elementarnih problemskih zadataka.
- Prepoznavanje i razumijevanje primjene osnovnih fizičkih zakona kod električnih
instrumenata, mašina i uređaja.
- Razumijevanje djelovanja elemenata sistema automatskog upravljanja.
- Upoznavanje sa režimom rada elemenata sistema automatskog upravljanja.
- Razlikovanje funkcije elemenata sistema automatskog upravljanja.
- Razumijevanje i pravilna upotreba stručne terminologije.
57
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: ČETVRTI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Uvodni dio - Električna svojstva materije
- Razvija sposobnost
- Uočava strukturu
- Objašnjava
materije i njenu
logičkog
strukturu materije
valentnost na
razmišljanja
i opisuje električna
primjerima atoma
svojstva materijala
- Razlikuje i
upoređuje
izolatore,
provodnike i
poluprovodnike
Elektrostatika
- Na primjeru uočava
- Opisuje
elementarno
probno
naelektrisanje
naelektrisanje
- Na primjerima
- Objašnjava Kulonov
određuje silu koja
zakon
djeluje između
naelektrisanja
- Stiče radne navike
- Objašnjava
- Crta sile
električno polje i
električnog polja
veličine koje ga
za različite
karakterišu
primjere
naelektrisanja
- Definiše osnovne
- Razlikuje
električne
homogeno od
- Razvija sposobnost
karakteristike
nehomogenog
logičkog
kondenzatora
električnog polja
razmišljanja
- Navodi načine
- Razlikuje vrste
vezivanja
kondenzatora i
kondenzatora
proračunava
kapacitivnost
- Šematski prikazuje
vezivanje
kondenzatora u
grupe i
proračunava
ekvivalentnu
kapacitivnost
Jednosmjerna električna struja
- Izračunava jačinu i - Stiče svijest o
- Objašnjava pojam
gustinu električne
važnosti čuvanja
jednosmjerne
struje na
energetskih izvora
struje i definiše
primjerima
njene parametre
- Razlikuje realne
- Definiše
izvore
elektromotornu silu
elektromotorne sile
- Definiše električnu
- Razvija
otpornost i
- Izračunava
sistematičnost u
provodnost
električnu
radu
otpornost i
58
Preporuke za
izvođenje nastave
- Prikazati modele
različitih atoma i
analizirati
strukturu
- Uraditi zadatke
sabiranja i
oduzimanja
vektora
- Praktično pokazati
primjere
manifestacije
elektrostatičkog
polja
- Crtati vektore
elektrostatičkog
polja
- Uraditi zadatke za:
rednu, paralelnu i
mješovitu vezu
kondenzatora
- Pomoću
ampermetra i
voltmetra izmjeriti
struju i napon
- Izračunavati
nepoznati otpor
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
- Definiše Omov
zakon
- Definiše Džulov
zakon
- Definiše Prvi i Drugi
Kirhofov zakon
-
- Navodi načine
vezivanja otpornika
-
-
Elektromagnetizam
- Objašnjava
magnetno polje,
njegove zakonitosti
i veličine koje ga
karakterišu
- Opisuje magnetno
polje u
materijalnoj
sredini
- Definiše magnetna
kola i veličine koje
ga karakterišu
- Definiše veličine
koje karakterišu
vremenski
promjenljivo
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
provodnost na
primjerima
Radi zadatke za
prosto električno
kolo s primjenom
Omovog zakona
Izračunava gubitke
snage pomoću
Džulovog zakona
Radi zadatke
koristeći Prvi i
Drugi Kirhofov
zakon
Crta šeme
vezivanja otpornika
i izračunava
ekvivalentnu
otpornost
- Razvija tačnost i
sposobnost
upoređivanja
Preporuke za
izvođenje nastave
pomoću
ampermetra i
voltmetra.Dobijene
rezultate provjeriti
računski pomoću
Omovog zakona
- Odrediti pad
napona na
otporima vezanim
na red
- Razvija sposobnost
za saradnju
- Razvija sposobnost
opažanja
- Uočava pojavu
magnetnog polja
kao posljedicu
električne struje i
proračunava
vrijednosti
magnetne
indukcije,
magnetnog
fluksa...
- Na različitim
primjerima
određuje silu na
provodnik sa
strujom, pravilom
desnog zavrtnja
- Razlikuje vrste
magnetnih
materijala i
grafički prikazuje
krivu magnećenja
- Na različitim
primjerima
izračunava
magnetne veličine
u jednostavnim
magnetnim kolima
- Na različitim
primjerima
izračunava veličine
koje su
- Razvija
odgovornost u radu
- Razvija sposobnost
za prepoznavanje
problema i
nalaženje rješenja
- Stiče sposobnost
apstraktnog
razmišljanja i
zaključivanja
59
- Predložene
preporuke mogu se
uraditi sa realnim
instrumentima ili
pomoću Tina
softvera na
računaru
- Demonstrirati
linije sila
magnetnog polja
pomoću magneta i
željeznih opiljaka
- Koristeći programe
za simulaciju (Tina,
Electronics
Workbench, Mentor
OE i dr.), prikazati
djelovanje
elektrotehničkih
veza i zakonitosti
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
električno i
magnetno polje
- Objašnjava princip
rada
transformatora
Naizmjenična struja
- Definiše
trigonometrijske
funkcije i
kompleksne
brojeve
- Objašnjava
nastanak
prostoperiodične
elektromotorne sile
(generator
naizmjenične
struje)
- Definiše parametre
naizmjeničnih
veličina
- Definiše obrtni
vektor
- Objašnjava
elemente linearnih
kola naizmjenične
struje
Formativni ciljevi
učenik
karakteristične za
vremenski
promjenljivo
električno i
magnetno polje
- Na primjeru
analizira rad
transformatora i
njegovu primjenu
- Grafički
predstavlja
kompleksne
brojeve u
kompleksnoj ravni
- Razumije nastanak
indukovane
elektromotorne sile
i crta talasni oblik
naizmjenične
struje
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Stiče sposobnost
posmatranja,
analize i
zaključivanja
- Crtata pravougli
trougao i
izračunavati
trigonometrijske
funkcije za uglove
30, 60 i 45 stepeni
- Radi jednostavne
zadatke sa
kompleksnim
brojevima
- Na različitim
primjerima
izračunava
karakteristike
naizmjeničnih
struja i napona
- Crta i analizira
zavisnost trenutne
vrijednosti
naizmjenične
veličine od
položaja obrtnog
vektora
- Crta i analizira
fazne i vremenske
dijagrame
- Koristeći programe
za simulaciju
prikazati
naizmjenične
veličine
Redna veza elemenata u kolu naizmjenične struje
- Crta šemu za svaku - Razvija sposobnost
- Objašnjava redne
za proračunavanje
rednu vezu, na
načine vezivanja
i analiziranje
šemi označava
elemenata u kolu
električne veličine
naizmjenične
i radi računske
struje
zadatke
- Crta vremenski i
vektorski dijagram
napona i struja
- Na primjerima
- Definiše snagu i
uočava uticaj
faktor snage kod
60
- Rješavanje
računskih primjera
rednih veza sa
realnim podacima
- Upoređivanje
talasnih oblika
napona na
elementima redne
veze pomoću
osciloskopa ili
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
redne veze
elemenata
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
faktora snage na
ukupnu snagu u
kolu
Paralelna veza elemenata u naizmjeničnim kolima
- Crta šemu za svaku - Razvija sposobnost
- Objašnjava
paralelnu vezu, na
paralelne načine
da teorijsko znanje
šemi označava
vezivanja
poveže sa
električne veličine
elemenata
praktičnim
- Određuje
ekvivalentnu
admitansu
- Uočava uticaj
- Definiše snagu i
faktora snage na
faktor snage kod
ukupnu snagu u
paralelne veze
kolu
elemenata
Trofazni sistemi
- Upoznaje se sa
- Razumije princip
- Stiče sposobnost
osnovnim
rada trofaznog
posmatranja,
pojmovima
generatora i
analize i
trofaznih sistema
motora
zaključivanja
Uvod u sisteme automatskog upravljanja (SAU)
- Razvija sposobnost
- Uočava mogućnost
- Upoznaje se sa
logičkog
razvoja
značajem i ulogom
razmišljanja kod
automatizacije u
automatizacije za
usvajanja novih
raznim granama
razvoj društva
informacija
privrede
- Razlikuje osnovne
- Definiše pojam
pojmove iz
sistema
automatskog
automatskog
upravljanja:
upravljanja (SAU) i
sistem, signal,
automatske
povratna
regulacije (SAR)
Sprega
Elementi SAU i SAR
- Objašnjava
klasifikaciju
sistema automatike
prema karakteru
unutrašnjih
dinamičkih procesa
- Nabraja i
objašnjava
elemente sistema
automatskog
upravljanja i
regulacije
- Stiče sposobnost
sistematičnosti u
radu
- Crta i analizira
blok- šemu sistema
automatskog
upravljanja
- Razlikuje elemente
i strukturu SAU i
regulacije
- Crta i analizira
karakteristike
elemenata sistema
automatskog
upravljanja i
regulacije
Preporuke za
izvođenje nastave
simulacijom na
računaru
- Provjera I
Kihofovog zakona u
kolima
naizmjenične
struje
- Određivanje
nepoznate
kapacitivnosti UI
metodom
- Na primjerima
opisati način
funkcionisanja SAU
Napomena:
SAU – Sistem
automatskog
upravljanja
SAR – Sistem
automatske
regulacije
- Upotrebljava
kataloge stručne
literature
- Upotrebljava
poznate projekte
objekata
automatizacije i
diskutovati
61
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Mjerni pretvarači
- Opisuje rad i
karakteristike
mjernih pretvarača
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
- Uočava ulogu
pretvarača i zna
način rada i
primjenu
- Razlikuje vrste
mjernih
pretvarača:
otporni,
kapacitivni,
induktivni,
piezoelektrični,
fotoelektrični,
tahometrijski i
frekventni
Detektori signala greške
- Opisuje detektore
- Uočava princip
signala greške
rada i primjenu
detektora signala
greške
- Razlikuje vrste
detektora: strujni,
naponski, mosni,
fazni i dr.
Regulatori
- Razlikuje vrste
- Nabraja i opisuje
diskontinualnih i
regulatore u
kontinualnih
automatici
regulatora,
poznaje princip
rada i primjenu
Izvršni organi
- Razlikuje vrste
- Objašnjava ulogu
izvšnih organa,
izvršnog organa u
poznaje principe
automatici
rada i primjenu
- Razlikuje pogonske
- Opisuje ulogu
uređaje izvršnog
pogonskog uredjaja
organa, poznaje
u izvršnom organu
princip rada i
primjenu
(električni,
pneumatski,
hidraulični)
Komutacioni elementi
- Razlikuje vrste
- Nabraja vrste i
komutacionih
karakteristike
uređaja: tasteri,
komutacionih
prekidači, releji i
elemenata
kontaktori
- Poznaje princip
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razvija analitičko
mišljenje
- Pokazivanje razne
vrste mjernih
pretvarača
- Razvija sposobnost
opažanja i
zaključivanja
- Pokazivanje razne
vrste detektora
signala greške
- Razvija sposobnost
analize i
zaključivanja
- Stiče sposobnost
sistematičnosti u
radu
- Pokazivanje
modela raznih vrsta
izvršnih organa i
pogonskih uređaja
- Pokazivanje
modela i raznih
vrsta komutacionih
uređaja
62
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
rada i primjenu
komutacionih
uređaja
Uređaji za signalizaciju
- Crta šeme alarmne
- Upoznaje uredjaje
signalizacije
za signalizaciju
Preporuke za
izvođenje nastave
- Prikazivanje raznih
šeme alarmne
signalizacije
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- R.Opačić, Osnove elektrotehnike za I razred trogodišnjeg obrazovanja za
elektrotehničke škole, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2003.
- J.Menart, Zbirka zadataka iz osnova elektrotehnike I, Zavod za udžbenike i
nastavna sredstva, Beograd, 2003.
- Z.Pendić, M.Pendić, J.Menart, Osnove elektrotehnike II, Zavod za udžbenike i
nastavna sredstva, Beograd, 2003.
- N.Nikolić, M.Milošević, Zbirka zadataka iz osnova elektrotehnike II, Zavod za
udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2003.
- G.Nikolić, D.Martinović, M.Petković, D.Pekić, S.Obradović, Automatsko
upravljanje razvodnim postrojenjem, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 1999.
- M.Ljubić, Elementi automatike, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd,
1989.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Mjerni instrumenti
- Makete
- Mjerni pretvarači
- Detektori signala greške
- Računar sa odgovarajućim softverom
- Projektor, platno za projektor
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Usmena provjera znanja najmanje jednom u klasifikacionom periodu.
- Pismene vježbe.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacinog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u
klasifikacinom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se iz svih datih ocjena u
klasifikacinim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Diplomirani inženjer elektrotehnike
63
10. Povezanost predmeta
Znanja
- Električna svojstva materije
- Električna svojstva materije
- Elektrostatika
- Elektromagnetizam
- Elementi SAU i SAR
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Osnovi mašinstva sa
- Vrste i svojstva materijala
grafičkim mašinama
- Grafički materijali
- Metali i legure,
- Nemetalni materijali
- Osnovi mašinstva sa
- Vrste opterećenja
grafičkim mašinama
- Osnovi mašinstva sa
- Elementi obrtnog kretanja
grafičkim mašinama
- Osnovi mašinstva sa
- Mašine u grafičkoj
grafičkim mašinama
industriji
64
1.2.9. POSLOVNA PSIHOLOGIJA
1. Naziv predmeta: POSLOVNA PSIHOLOGIJA
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Vrste nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Teorija
Vježbe
Praktična
nastava
66
66
Ukupno
66
66
3. Opšti ciljevi nastave
- Sticanje znanja iz različitih oblasti psihologije vezanih za lično i profesionalno
funkcionisanje.
- Razumijevanje sebe i drugih i poštovanje razlike među ljudima.
- Razumijevanje značaja sposobnosti, znanja i motivacije za rad.
- U profesionalnom angažovanju uspješnije koristi modele poslovne komunikacije
zahvaljujući boljem razumijevanju sopstvenih potreba i potreba poslovnih
partnera.
- Razvijanje sposobnosti za nenasilno rješavanje konflikata u ličnom i
profesionalnom angažovanju.
- Korišćenje znanja iz opšte psihologije u cilju formiranja zdrave ličnosti i očuvanja
mentalnog zdravlja.
- Razvijanje sposobnosti primjene psiholoških saznanja u oblasti marketinga i
ekonomske propagande.
- Razumijevanje značaja potrebe za sistematizacijom znanja.
65
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: ČETVRTI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Opšta psihologija
- Uočava
- Upoznaje predmet
specifičnosti i
i sadržaj
procjenjuje značaj
psihologije
proučavanja
- Nabraja metode
psihologije
psiholoških
- Uočava osnovna
istraživanja
obilježja pojedinih
metoda
- Nabraja saznajne
- Razlikuje činioce
procese
saznajnog procesa
- Definiše pojmove:
- Procjenjuje značaj
osjećaj, opažaj i
pažnje u opažanju
opažanje
- Uočava bitne
- Definiše pojmove
karakteristike
- Razvija sposobnost
učenja i pamćenja
učenja i pamćenja
kreativnog
- Nabraja osnovne
- Pravi plan metoda i
mišljenja i
metode i načine
načina vlastitog
stvaralaštva
uspješnog učenja
učenja
- Navodi definiciju
- Uočava razliku
pojma mišljenja
između mišljenja i
- Upoznaje ulogu
drugih psihičkih
govora u mišljenju
procesa
- Upoznaje pojam
- Uočava povezanost
emocija
- Nabraja i opisuje
misli i riječi
vrste osjećanja
- Uočava na
- Objašnjava vezu
primjerima značaj
između
emocija u porodici,
emocionalnog
braku, partnerstvu
- Razvija
doživljaja i
- Uočava osnovna
samopouzdanje i
organskih promjena
obilježja emocija i
strpljenje u radu
emocionalnih
- Upoznaje pojam
kvaliteta
motivacije
- Uočava značaj
emocija za
- Nabraja vrste
mentalno zdravlje
motiva
- Uočava značaj
- Definiše pojam
faktora koji
ličnosti
izazivaju i
- Upoznaje pojam
usmjeravaju
temperamenta i
određeno
karaktera
ponašanje
- Objašnjava pojam
- Pronalazi razliku
frustracija
između ličnih i
- Upoznaje različite
socijalnih motiva
načine reagovanja
- Upoređuje
na frustracije
karakteristike
tipova
temperamenta
66
Preporuke za
izvođenje nastave
- Sociodrama- razlike
među ljudima
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Interakcija radnika i
- Upoznaje pojmove
opažanja drugih
osoba i socijalne
percepcije
- Upoznaje podatke
značajne za
ocjenjivanje osoba
- Nabraja principe
značajne u procesu
formiranja
impresije
- Upoznaje činioce
koji određuju
tačnost opažanja
- Navodi tipične
sistemske greške
prilikom opažanja
i ocjenjivanja
drugih osoba
- Upoznaje pojam
komunikacije
- Navodi pravila
ponašanja koja
doprinose
uspješnosti
uspostavljanju
kontakta sa
strankom
- Upoznaje pojam
emotivne kontrole
Psihologija rada
- Upoznaje pojmove
rada i radnog
uspjeha
- Upoznaje činioce
koji djeluju na
radne sposobnosti
- Upoznaje pojam
radnih uslova
- Upoznaje pojam
motivacije i motiva
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
- Prosuđuje značaj
karakternih osobina
u interpersonalnim
odnosima
- Prepoznaje na
primjerima
realističko
reagovanje na
frustracije
stranke
- Prepoznaje na
primjerima značaj
izučavanja
socijalne
percepcije za rad
- Razlikuje podatke
za ocjenjivanje
emocionalnih
stanja i osobina
ličnosti
- Uočava bitne
karakteristike od
kojih zavisi stepen
tačnosti opažaja
- Razlikuje najčešće
greške pri opažanju
drugih osoba
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razvija
tolerantnost
- Edukativna
radionica
- Uočava osnovne
elemente
komunikacionog
procesa
- Uočava na
primjerima značaj
emocionalne
stabilnosti u
interakciji radnika i
stranke
- Analizira vezu
između radnog
učinka, umora i
spavanja
- Prosuđuje značaj
psiholoških i
fizioloških
stimulatora
- Prepoznaje teškoće
kada radni uslovi
- Edukativna
radionica
- Razvija spremnost i
sposobnost za
saradnju
67
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
za rad
Međuljudski odnosi
- Upoznaje pojam i
navodi vrste grupa
i organizacija
- Navodi
specifičnosti
strukture grupe s
obzirom na moć i
vrste moći
- Upoznaje pojam
vođstva i
rukovođenja
- Upoznaje pojam
poslovne
komunikacije i
modele ponašanja
na poslovnim
sastancima
- Upoznaje grupno i
individualno
rješavanje
problema
- Definiše pojam
konflikta
- Upoznaje uzroke
konflikata u grupi
- Navodi i objašnjava
načine rješavanja
konflikata
- Upoznaje pojam
mentalne higijene
- Upoznaje
mogućnosti
primjene principa
mentalne higijene
- Opisuje uticaj
međuljudskih
odnosa na zdravlje
radnika
Formativni ciljevi
učenik
nijesu prilagođeni
sposobnostima
čovjeka
- Prosuđuje značaj
motivacije za
uspješnost
obavljanja posla
- Razlikuje pojam
grupe i
organizacije
- Uočava
specifičnosti
pojedinih vrsta
grupa
- Uočava
karakteristike
grupe s obzirom na
razne vrste moći
- Uočava bitne
karakteristike
vođstva i
rukovođenja
- Prepoznaje razlike
u modelima
poslovnog
komuniciranja
- Pravi razliku i
uočava prednosti
grupnog rješavanja
problema u odnosu
na individualno
- Uočava suštinu
konflikata
- Razlikuje uzroke
konflikata
- Prosuđuje značaj i
na primjerima
analizira načine
rješavanja
konflikata
- Upoređuje principe
mentalne higijene i
njihovu ulogu u
održavanju
psihičke ravnoteže
- Uočava značaj
međuljudskih
odnosa i
homogenost grupe
kao faktor
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razvija sposobnost
za komunikaciju
- Gost na času
(rukovodilac
privrednog društva)
- Razvija sposobnost
za timski rad
- Edukativna
radionica sa ciljem
usvajanja modela
rješavanja
konfliktnih
situacija
- Razvija sposobnost
za timski rad
- Razvija sposobnost
za poštovanje
kompromisa
68
- Gost na času
(stručno lice koje
se u praksi bavi
mentalnim
zdravljem)
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
prilagođenosti i
uspjeha u radu
Psihologija ekonomske propagande
- Uočava značaj
- Upoznaje pojam
marketinga i
marketinga i
propagande
propagande
- Procjenjuje ulogu
- Objašnjava značaj
propagande pri
ekonomske
dobijanju stavova i
propagande
mišljenja ljudi
- Upoznaje faze
- Uočava unačaj
planiranja
planiranja
ekonomske
aktivnosti za
propagande
izvođenje
- Upoznaje funkcije i
propagande
metode
istraživanja tržišta - Uočava značaj
istraživanja tržišta
Preporuke za
izvođenje nastave
- Korišćenje
odgovarajućeg
metoda aktivne
nastave
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- N.Rot, Opšta psihologija, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 1985.
- N.Rot, Psihologija ličnosti, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd,
1985.
- N.Rot, Psihologija grupe, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 1985.
- T.Mandić, Komunikologija, Clio, 2003.
- I.Ivić, Aktivno učenje, Institut za psihologiju, 1992.
- M.Đorđević, Poslovna psihologija, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 2001.
- F.Šulak, B.Petz, Poslovna psihologija, Školska knjiga, Zagreb, 2006.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Računar
Grafoskop
- Projektor i projektno platno
- Folije za grafoskop
- Časopisi
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Usmena provjera znanja najmanje jednom u klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u
klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim
periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Profesor psihologije
- Profesor pedagogije-psihologije
- Psiholog
69
- Pedagog
10. Povezanost predmeta
Znanja
- Činioci komunikacionog
procesa
- Poslovni razgovori
Povezanost sa predmetom
Predmet
Znanja
- Preduzetništvo
- Komunikacija sa strankama
- Poslovna kultura i poslovni
bonton
70
1.2.10. PREDUZETNIŠTVO
1. Naziv predmeta: PREDUZETNIŠTVO
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
40
40
Ukupno
66
66
26
26
3. Opšti ciljevi nastave
- Razvijanje preduzetničke sposobnosti.
- Sticanje znanja o razvoju biznis ideje.
- Sticanje znanja o izradi biznis plana.
- Sticanje znanja i vještina za osnivanje privrednog društva.
- Sticanje znanja i vještina za upravljanje malim privrednim društvom.
- Osposobljavanje za rad u timu.
- Osposobljavanje za primjenu moderne vrste komunikacije.
- Osposobljavanje za prezentovanje rezultata rada uz pomoć savremenih
tehnologija.
71
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: ČETVRTI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Biznis ideja i biznis plan
- Suočavajući
- Razvija kreativnost
- Upoznaje pojam
argumente kritički
u radu
biznis ideja
procjenjuje
- Razvija sposobnost
- Opisuje nastanak
kvalitet poslovne
postizanja
biznis ideje
ideje u skladu sa
kompromisa
- Nabraja i
postulatima
- Uočava važnost
opredjeljuje se za
tržišnog poslovanja
očuvanja zdrave
poslovnu ideju
životne sredine
- Nabraja moguće
- Uviđa važnost
vrste djelatnosti
izrade biznis plana
- Opisuje pojam
u kontekstu
biznis plan
obezbjeđivanja
- Upoznaje pojmove:
podrške, kako
vizija, misija,
unutar samog
strategija, ciljevi
privrednog društva
- Upoznaje postupak
tako i od strane
istraživanja tržišta
eksternih partnera
- Upoznaje pojmove:
(investitora,
marketing plan i
kreditora)
plan prodaje
- Razlikuje pojmove:
- Opisuje elemente
vizija, misija,
finansijskog plana
strategija
privrednog društva - Kroz primjere
- Objašnjava
obrazlaže ciljeve
neophodnost
privrednog društva
očuvanja životne
- Kroz primjere,
sredine
obrazlaže postupak
- Rezimira biznis
istraživanja tržišta
plan
na novom primjeru
- Prezentuje biznis
- Izvodi zaključke o
plan
potencijalnoj
konkurenciji
- Izvodi zaključak o
potencijalnim
kupcima
korisnicima usluga
- Vrši opis
proizvoda/usluga
- Uviđa značaj
sprovođenja
kontrole kvaliteta
proizvoda/usluga
- Kroz primjere
obrazlaže
elemente
finansijskog plana
privrednog društva
- Sarađuje kod
izrade plana
72
Preporuke za
izvođenje nastave
- Poželjno je
učenicima ukazati
na primjere
- Organizovati
prisustvo
predstavnika
realnog privrednog
društva
- Primjena tehnika
za unapređenje
razmišljanja, npr.
Eksperiment: Šest
šešira
- Kao model može da
posluži biznis plan
realnog privrednog
društva
- Pripremiti
integralnu cjelinu
od elemenata
biznis plana
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
očuvanja životne
sredine za
konkretno
privredno društvo
- Oblikuje dinamiku
realizacije biznis
plana
- Kritički procjenjuje
slabosti sačinjenog
biznis plana
Osnivanje privrednog društva
Ime privrednog društva
- Opredjeljuje se za
- Nabraja moguća
ime privrednog
rješenja za ime
društva u skladu sa
privrednog društva
propisima i
poštujući principe
jednostavnosti i
jedinstvenosti
Vizuelni identitet privrednog društva
- Upoznaje elemente - Oblikuje vizuelni
identitet
i značaj
privrednog društva
oblikovanja
vizuelnog
identiteta
privrednog društva
Registracija privrednog društva
- Upoznaje postupak - Popunjava
formulare za
registracije
registraciju
privrednog društva
privrednog društva
- Opisuje moguće
- Sprovodi aktivnosti
oblike
na pribavljanju
organizovanja
pečata i štambilja
privrednog društva
Otvaranje računa kod poslovne banke
- Opisuje postupak
- Popunjava
otvaranja računa
formulare za
kod poslovne banke
otvaranje računa
kod poslovne banke
- Obavlja postupak
otvaranja računa
kod poslovne banke
Poslovni kodeks preduzeća
- Popunjava
- Upoznaje pojam
formulare za
poslovni kodeks
otvaranje računa
privrednog društva
kod poslovne banke
- Nabraja elemente
poslovnog kodeksa
- Obavlja postupak
otvaranja računa
kod poslovne banke
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razvija logičko
mišljenje i
sposobnost za
pravilno
rasuđivanje i
zaključivanje
- Rad u grupama:
učenici predlažu
moguća rješenja a
nakon toga, kroz
diskusiju, donose
odluku
- Stiče radne navike
- Rad na računaru:
učenici koriste
programe za
obradu teksta i
slika
- Izrada organograma
privrednog društva
73
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Organizaciona struktura privrednog društva
- Upoznaje tipove
- Pronalazi sličnosti i
organizacione
razlike između
strukture
različitih tipova
privrednog društva
organizacionih
struktura
privrednog društva
Rad u sektorima i poslovanje privrednog društva
- Upoznaje različite
- Pronalazi sličnosti i - Razvija sposobnost
snalaženja u
nivoe upravljanja
razlike u nivoima
hijerarhiji
privrednim
upravljanja
socijalnih odnosa
društvom
privrednim
- Upoznaje postupak
društvom
zasnivanja radnog
- Popunjava prijavu
odnosa u
o slobodnom
privrednom društvu
radnom mjestu
- Upoznaje postupak - Učestvuje u izradi
jednostavnog
izrade godišnjeg
godišnjeg
izvještaja o radu
izvještaja o radu
Služba opštih poslova
- Razvija spremnost i
- Obavlja usmenu i
- Nabraja i opisuje
sposobnost za
pisanu
aktivnosti u okviru
saradnju
komunikaciju
službe opštih
- Razvija
unutar privrednog
poslova
odgovornost u radu
društva i sa
eksternim
partnerima
- Tehnički održava
Internet site
privrednog društva
- Šalje i prima poštu
i druge službene
materijale
Sektor Marketing
- Razvija
- Kroz primjere
- Upoznaje pojam
komunikativnost,
obrazlaže strukturu
marketinga
efikasnost u radu,
asortimana
- Opisuje postupak
marljivost i
proizvoda/usluga
istraživanja tržišta
preciznost
- Sprovodi postupak
- Upoznaje pojam i
formiranja cijene
elemente
proizvoda/usluga
marketing miksa:
- Kroz primjere
proizvod, cijena,
obrazlaže važnost i
promocija i
načine promocije
distribucija
- Upoređuje moguća
rješenja za
reklamni slogan i
reklamnu poruku
privrednog društva
- Upoređuje moguće
74
Preporuke za
izvođenje nastave
- Kao model može da
posluži konkurs za
prijem u radni
odnos objavljen u
dnevnoj štampi
- Rad u grupama od
tri do pet učenika
- Upotrebljava
kancelarijsku
opremu (telefon,
faks, fotokopir
aparat, skener,
štampač)
- Rad na računaru:
učenici koriste
programe za
obradu teksta i
slika, kao i
programe za
elektronsku
komunikaciju
- Izrada reklamnog
materijala
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Sektor komercijala
- Upoznaje vrste i
elemente
dokumentacije
koja prati poslove
nabavke i prodaje
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
forme i sadržaje
reklamnog
materijala
- Planira način
reklamiranja
privrednog društva,
odnosno
proizvoda/usluge
- Kroz primjere
obrazlaže moguće
načine distribucije
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razvija analitičko
mišljenje
- Izrađuje ponudu,
porudžbenicu,
predračun, upit,
račun i ostala
dokumenta iz
oblasti poslova
nabavke i prodaje
Sektor finansija i računovodstvo
- Kroz primjere
- Opisuje postupak
obrazlaže način
obračuna zarada
obračuna zarada,
- Opisuje način
poreza i doprinosa,
obračuna poreza i
doprinosa
- Obavlja
- Upoznaje
blagajničke poslove
blagajničke poslove - Obavlja poslove
- Upoznaje postupak
plaćanja dospjelih
plaćanja dospjelih
obaveza i naplate
obaveza i naplate
dospjelih
dospjelih
potraživanja
potraživanja
- Razvija tačnost,
preciznost i
urednost
- Razvija
odgovornost u radu
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- V.Vukotić, Preduzetništvo i biznis, Ekonomski fakultet, Podgorica, 1996.
- J.Manojlović, S.Ignjatović, Poslovna i službena korespondencija za I razred, Zavod
za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2005.
- D.Bogdanović, G.Ivanišević, Osnovi ekonomije za I razred, Zavod za udžbenike i
nastavna sredstva, Beograd, 2004.
- D.Dragiđić, B.Ilić, B.Medojević, M.Pavlović, Osnovi ekonomije za II razred, Zavod
za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2004.
- R.Rajović, Osnovi prava za I razred, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 2004.
- Publikacija, Moj biznis, Montenegro Biznis Alijansa, Podgorica, 2004.
- H.Potit, Kako započeti sopstveni biznis, CID, Podgorica, 1997.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Učionica sa najmanje pet računara snabdjevenih adekvatnom programskom
opremom:
- fax
75
-
telefon
skener
štampač
fotokopir aparat
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Usmena provjera znanja najmanje jednom u klasifikacionom periodu.
- Pismene vježbe.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u
klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Diplomirani ekonomista
10. Povezanost predmeta
Znanja
- Komunikacija sa
strankama
- Poslovna kultura i
poslovni bonton
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Poslovna psihologija
- Činioci komunikacionog
procesa
- Poslovni razgovori
76
1.2.11. TEHNOLOGIJA PRIPREME ZA ŠTAMPU
1. Naziv predmeta: TEHNOLOGIJA PRIPREME ZA ŠTAMPU
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
112
112
224
Ukupno
144
132
276
32
20
52
Vježbe: Odeljenje se dijeli na grupe do 17 učenika.
3. Opšti ciljevi nastave
- Upoznavanje računarske konfiguracije i uređaja koji se koriste u procesu
pripreme za štampu.
- Upoznavanje vrsta i elemenata sloga, kompjuterske obrade slika i crteža.
- Sticanje znanja o operativnim sistemima i programskim paketima koji se koriste u
procesu izrade sloga, obrade fotografija, izrade ilustracija i elektronske montaže
strane, montažnog tabaka.
- Upoznavanje aparata i uređaja koji se koriste u procesu pripreme za štampu.
- Upoznavanje materijala koji se koriste u procesu pripreme za štampu.
- Sticanje znanja o kontroli kvaliteta u procesu pripreme za štampu.
- Upoznavanje faktora koji utiču na ekonomičnost procesa pripreme za štampu.
- Razvijanje interesovanja za tehnička dostignuća.
- Osposobljavanje za samostalan rad.
77
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: TREĆI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Računarska konfiguracija i ulazno izlazni uređaji
- Stiče pozitivan
- Razlikuje djelove
- Nabraja djelove
odnos prema
računara i njihovu
računara
zanimanju
ulogu
- Nabraja i
objašnjava ulazno – - Analizira princip
rada ulaznoizlazne uređaje
izlaznih uređaja
računara
- Razlikuje podjelu i
princip rada
- Obrazlaže značaj
skenera, štampača,
skenera, štampača,
RIP-a, CTP uređaja
osvjetljivača za
i ostalih ulaznofilm, CTP uređaja
izlaznih uređaja
koji se koriste u
procesu pripreme
za štampu
Vrste i elementi sloga
- Stiče naviku za
- Upoznaje istorijski - Koristi slovne
znakove i sve
razvoj tipografije
timskim radom
ostale štamparske
elemente u
procesu
oblikovanja
grafičkih proizvoda
- Razlikuje različite
gradacije pisma
- Objašnjava
- Navodi klasifikaciju
tipografski sistem
slova prema
mjera
likovnim
- Opisuje tipografske
rješenjima
elemente
- Kombinuje različite
linije, ukrasne
elemente
- Upotrebljava
specijalne
elemente pri izradi
sloga
- Pravilno određuje
- Poznaje
bjeline u slogu
korektorske znake
- Razlikuje različite
pismovne oblike –
rezove
- Upotrebljava
korektorske znake
Operativni sistemi i programski paketi
- Radi u postojećim
- Objašnjava pojam
operativnim
operativnog
sistemima
sistema
- Razvija preciznost
u radu
78
Preporuke za
izvođenje nastave
Vježba:
- Crta šeme uređaja
Vježba:
- Oblikuje grafičke
proizvode koristeći
tipografske
elemente
Vježba:
- Radi korekturu
teksta
Vježba:
- Radi u različitim
programskim
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
- Navodi i opisuje
programske pakete
za unos i obradu
teksta
Izrada kompjuterskog
- Opisuje razvoj
kompjuterskog
sloga
- Definiše pojam
kompjuterskog
sloga
- Poznaje aplikacije
za izvođenje
kompjuterskog
sloga
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
- Identifikuje alate
aplikacija za unos i
obradu teksta
Preporuke za
izvođenje nastave
paketima za unos i
obradu teksta
sloga
- Upoređuje
nekadašnji način
izrade sloga sa
kompjuterskim
- Upotrebljava
uređaje za
izvođenje
kompjuterskog
sloga
- Identifikuje slog za
različite grafičke
proizvode
Pravila mikrotipografije
- Pravilno koristi
- Definiše pojam i
pravopisna pravila
standarde rukopisa
pri izradi sloga
- Navodi pravila pri
- Razlikuje rukopise i
izradi sloga
standarde rukopisa
- Navodi
- Pravilno
karakteristike
primjenjuje
različitih vrsta
grafička pravila pri
sloga( novinski,
izradi sloga
knjižni,
- Analizira različite
akcidentični...)
vrste sloga
- Vrši korekciju
teksta
Kompjuterska obrada slike
- Upoznaje istorijski - Uočava značaj
računara u
razvoj grafičke
grafičkoj
reprodukcije
reprodukciji
- Pojašnjava sintezu
- Bira materijale
boja
- Poznaje materijale - Određuje tehniku
snimanja originala
u reprofotografiji
prema vrsti
originala
- Podešava
parametre za
- Navodi vrste i
skeniranje
tehnike snimanja
- Razlikuje principe
originala
rada digitalnih
kamera
- Radi obradu slike u
- Poznaje principe
postojećim
elektronske obrade
aplikativnim
slike
programima
- Stiče radne navike i Vježba:
pozitivan stav
- Oblikuje stranu već
prema zanimanju
unetog teksta
- Razvija analitičko
mišljenje
79
Vježba:
- Radi unos i obradu
slike
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
- Navodi i opisuje
programske pakete
za obradu slike
Izrada crteža
- Definiše pojam
vektorske grafike
- Upoznaje elemente
crteža
- Navodi aplikacije
za izradu crteža
- Poznaje rad u
aplikacijama za
izradu crteža
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
- Shvata pojam
rezolucije
- Upotrebljava alat
za korekciju boje
- Razlikuje spot i
procesne boje
- Transformiše i
retušira slike
- Izrađuje maske
- Upotrebljava
filtere
- Snima i eksportuje
slike
- Razlikuje formate
datoteka
- Izrađuje filmove na
osvjetljivaču
Preporuke za
izvođenje nastave
Vježba:
- Izrađuje filmove
- Stiče sigurnost u
radu
- Upoređuje
vektorsku i
rastersku grafiku
- Formira elemente
crteža
- Formira objekte
- Koristi filtere i
efekte
- Podesava i
usaglašava boje
- Priprema crtež za
štampu i za
filmovanje
- Razlikuje formate
datoteka
- Izrađuje PDF
datoteke
80
Vježba:
- Izrađuje logotip
Razred: ČETVRTI
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Montaža tabaka
- Opisuje postupak
izrade montažnog
tabaka
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
- Razvija osjećaj za
organizaciju
prostora
- Pravilno koristi
pravila
mikrotipografije
- Određuje veličinu
stranice
- Određuje raspored
bjelina i teksta na
strani
- Određuje raspored
strana na
montažnom tabaku
- Razlikuje
jednobojnu od
kolorne montaže
- Upoređuje
konvencionalnu i
- Definiše pojam i
elektronsku
navodi elemente
montažu
elektronske
- Izrađuje
montaže strane
konvencionalnu
- Poznaje pravila pri
montažu tabaka
izradi montažnog
Izrađuje
tabaka
elektronsku
montažu tabaka
Izrada štamparskih formi
- Objašnjava procese - Razlikuje tehnike
izrade štamparskih
izrade štamparskih
formi
formi za različite
- Razlikuje faze u
vrste štampe
procesu izrade
štamparske forme
za ofset ravnu
štampu
- Razlikuje faze u
procesu izrade
štamparske forme
za flekso štampu
- Razlikuje faze u
procesu izrade
štamparske forme
za sito štampu
- Razlikuje faze u
procesu izrade
štamparske forme
za duboku štampu
- Analizira izgled
štamparskih formi
za različite boje
- Upoređuje
Preporuke za
izvođenje nastave
Vježba:
- Izrađuje montažni
tabak za određen
broj strana
Vježba:
- Izrađuje
elektronsku
montažu tabaka za
određen broj
strana
- Razvija analitičko
mišljenje
Vježba:
- Crta šeme procesa
izrade štamparskih
formi za različite
tehnike štampe
Vježba:
- Izrađuje
prezentacije
procesa i uređaja
za izradu
štamparskih formi
Vježba:
- Izrađuje
štamparsku formu
za digitalnu štampu
81
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
- Poznaje principe
dobijanja
štamparske forme
za computer to
print digitalnu
štampu
Kontrola kvaliteta
- Definiše pojam
kontrole kvaliteta
pripreme za
štampu
- Navodi aparate i
uređaje za kontrolu
kvaliteta pripreme
- Obrazlaže značaj
kontrole kvaliteta
procesa pripreme
za štampu
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
konvencionalni i
digitalni način
izrade štamparskih
formi
- Izrađuje
štamparsku formu
za computer to
print digitalnu
štampu
- Razvija preciznost i
- Ocjenjuje kvalitet
sistematičnost u
određenog uzorka
radu
- Upotrebljava
različite aparate i
uređaje za kontrolu
kvaliteta pripreme
za štampu
- Zna pravilno da
postavi kontrolne
trake na montažni
tabak
- Uočava značaj
kontrole kvaliteta u
svim segmentima
pripreme za
štampu
Preporuke za
izvođenje nastave
Vježba:
- Kontroliše kvalitet
originala
Vježba:
- Kontroliše kvalitet
filma
denzitometrom
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- V.Konstantinović, A.Petrović, Osnovi grafičke tehnike, Zavod za udžbenike i
nastavna sredstva, Beograd, 2002.
- M.Jovanović, Slog sa elementarnom tipografijom, Viša politehnička škola,
Beograd, 1998.
- Z.Urošević, Tehnologija tipografije I, II, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 1999.
- J.Češka, Tehnologija grafičke reprodukcije I, II, Zavod za udžbenike i nastavna
sredstva, Beograd, 1991.
- D.Radaković, D.Cvetković, Primena računara, Viša politehnička škola, Beograd,
2004.
- D.Mcclelland, Photoshop 5 for Windows Bible, Mikro knjiga, Beograd, 2000. g.
- S.Thomas, Using QuarkXPress 5.0, Kompjuter Biblioteka, Čačak, 2002.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Računari
- Projektor i platno za projektor
- Skener
- Laserski i kolor štampač
- Digitalni foto-aparat
- Digitalne table za crtanje
- Licencirane aplikacije za obradu teksta
- Rasterske i vektorske grafike
82
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Usmena provjera znanja najmanje jednom u klasifikacionom periodu.
- Pismene vježbe.
- Ocjena vježbi.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u
klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Diplomirani inženjer grafičke tehnologije sa potrebnom informatičkom
pismenošću
- Diplomirani grafički inženjer sa potrebnom informatičkom pismenošću
10. Povezanost predmeta
Znanja
- Izrada štamparske forme
- Podjela i princip rada
aparata i uređaja u
procesu pripreme za
štampu
- Izrada sloga, crteža i
obrada slike
- Montaža tabaka
- Vrste i elementi sloga
- Izrada crteža
- Izrada sloga, crteža i
obrada slike
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Grafička tehnologija
- Poznavanje faza izrade
grafičkih proizvoda
- Osnovi mašinstva sa
- Aparati i uređaji u procesu
grafičkim mašinama
pripreme za štampu
- Primjena računara u grafici
- Montaža
- Grafički dizajn
- Praktična nastava
83
- Vektorska i rasterska
grafika i računarski slog
- Izrada montažnih tabaka
- Upotreba računara u
pripremi za štampu
- Izrada montaže
1.2.12. TEHNOLOGIJA ŠTAMPE
1. Naziv predmeta: TEHNOLOGIJA ŠTAMPE
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
Ukupno
144
132
276
144
132
276
3. Opšti ciljevi nastave
- Sticanje teorijskih znanja o procesima štampanja koji se koriste u pojedinim
tehnikama štampe.
- Sticanje znanja o tehnologiji štampe.
- Upoznavanje tehničko-tehnoloških karakteristika štamparskih mašina za različite
tehnike štampe.
- Upoznavanje procesa štampe na štamparskim mašinama za različite tehnike
štampe.
- Upoznavanje materijala koji se koriste u procesu štampe.
- Sticanje znanja o kontroli kvaliteta štampe.
- Upoznavanje faktora koji utiču na ekonomičnost procesa štampe.
- Ovladavanje stručnom terminologijom neophodnom za komuniciranje u struci.
84
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: TREĆI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Postupak štampanja
- Razvija osjećaj za
- Upoznaje podjelu i - Črta šeme podjele
timski rad
faze izrade
grafičkih proizvoda
grafičkih proizvoda - Crta šeme faza
- Definiše pojam
izrade različitih
postupka
grafičkih proizvoda
štampanja
u različitim
- Poznaje podjelu
tehnikama štampe
postupaka
- Razlikuje podjelu,
štampanja
svojstva i elemente
- Definiše pojam
konvencionalnog
štamparske forme
postupka
- Nabraja vrste i
štampanja
materijale za
- Razlikuje
izradu štamparskih
karakteristike i
formi
podjelu visoke,
ravne, duboke,
propusne i
digitalne štampe
- Uočava mogućnosti
i perspektive
razvoja pojedinih
postupaka
štampanja
Teorijske osnove procesa štampanja
- Razvija analitičko
- Uočava značaj
- Definiše pojam
mišljenje
površinskog
površinskih pojava
napona, apsorpcije
u procesu štampe
i kvašenja za
- Upoznaje ulogu
proces štampanja
pritiska štampanja
- Uočava značaj
lijepljenja i
razdvajanja sloja
boje za proces
štampanja
- Crta šeme
površinskih pojava
u procesu
štampanja
- Uočava značaj
vezivanja boje za
podlogu
- Crta šeme različitih
principa ostvarenja
pritiska štampe
Tehnološka priprema za štampu
- Razvija
- Uočava značaj
- Upoznaje pojam
sistematičnost u
tehnološke
tehnološke
radu
pripreme štampe
pripreme za
85
Preporuke za
izvođenje nastave
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
štampu
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
- Izrađuje radni
nalog
- Razlikuje oznake
koje se koriste u
radnom nalogu
- Razlikuje operacije
navedene u radnom
nalogu
Štamparski papiri
- Navodi opšta
svojstva
štamparskih papira
- Razvija moć
zapažanja
- Razlikuje svojstva
papira za visoku,
ofset i duboku
štampu
- Prepoznaje uticaj
spoljnjih faktora na
papir
- Crta šemu faza
pripreme papira za
štampanje
- Objašnjava pojam
- Razlikuje vrste
štampanog tabaka
štampanog tabaka
- Razlikuje formate
papira
- Uočava značaj
smjera vlakanaca
papira za štampu
- Bira veličinu
tabaka tako da je
maksimalno
iskoristi
- Uočava značaj
savijanja
sakupljanja i
okretanja tabaka
- Kontroliše raspored
stranica na tabaku
- Razlikuje oznake
na štampanom
tabaku
Štamparske boje i lakovi
- Razlikuje optička
- Poznaje svojstva
svojstva boja
štamparskih boja
- Razlikuje aditivno i
- Objašnjava
suptraktivno
postupke pripreme
mješanje boja
boje za štampu
- Razlikuje
autotipijsko i
mješanje osnovnih
boja preklapanjem
- Razlikuje svojstva
boje za različite
86
Preporuke za
izvođenje nastave
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
-
- Navodi vrste i
ulogu lakova
Štamparske forme
- Upoznaje postupke
za izradu
štamparskih formi
- Upoznaje princip
reprodukcije
višetonskih i
višebojnih originala
- Upoznaje postupke
za dobijanje
štamparskih formi
za visoku štampu
- Navodi postupke za
dobijanje
štamparskih formi
za ofset štampu
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
-
učenik
tehnike štampe
Podešava
ljepljivost,
viskoznost i
sušivost boje
Razlikuje različite
mehanizme sušenja
boje
Radi proračun
potrebne količine
boje
Razlikuje svojstva
različitih vrsta
lakova
- Razvija preciznost
- Uočava ulogu i
vrste kopirnih
predložaka
- Razlikuje
amplitudno i
frekventno
modulisano
rastriranje
- Zna princip
reprodukcije
višebojnog
originala
- Razlikuje grafičke
montaže
- Uočava ulogu i
podjelu kopirnih
postupaka
- Crta šemu postupka
za izradu
štamparske forme
za tipo, leterset i
flekso štampu
- Analizira postupak
dobijanja forme za
lakiranje otiska
- Analizira postupak
dobijanja forme za
izrezivanje
- Analizira postupak
dobijanja forme za
utiskivanje
- Zna princip
formiranja
štampajućih i
neštampajućih
elemenata na ofset
87
Preporuke za
izvođenje nastave
- Posjeta štampariji
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
-
-
- Navodi CPC
postupke za
dobijanje
štamparskih formi
- Objašnjava
postupke za
dobijanje
štamparskih formi
za duboku štampu
-
-
-
- Upoznaje ulogu i
način izrade
probnog otiska
Štamparske mašine
- Navodi podjelu
štamparskih mašina
prema tehnici
štampe,
ostvarivanju
pritiska, prema
načinu ulaganja
materijala na
kojem se štampa
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
-
učenik
ploči
Razlikuje vrste,
mehanička i
površinska svojstva
ofsetnih ploča i
obradu
aluminijumskih
ploča
Razlikuje analogne
postupke za izradu
štamparske forme
Analizira postupak
izrade štamparske
forme za ofset
štampu bez
vlaženja
Razlikuje digitalne
postupke za izradu
štamparske forme
(CPC-postupci)
Zna građu
štamparskog
cilindra za duboku
štampu
Analizira postupak
izrade štamparske
forme za
autotipijsku i
gravirnu bakro
štampu
Analizira postupak
izrade štamparske
forme za tampon
štampu
Razlikuje analogni i
digitalni postupak
za dobijanje
probnog otiska
- Razlikuje mašine za - Razvija pravilan
odnos prema
visoku štampu:
sredstvima za rad
zaklopne mašine i
cilindrične mašine
- Uočava
karakteristike
pripreme
cilindričnih mašina
za štampanje
- Zna princip štampe
i principe rada
rotacionih mašina
88
Preporuke za
izvođenje nastave
- Posjeta štampariji
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
- Poznaje princip
rada i podjelu
ofsetnih mašina
- Poznaje osnovne
funkcionalne
cjeline jednobojne
ofset mašine
- Objašnjava način
pripremanja
mašine za
štampanje
- Upoznaje postupke
dorade na ofset
mašinama
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
- Razlikuje mašine za
štampu iz tabaka i
iz rolne
- Razlikuje djelove
jednobojne ofset
mašine (sto za
ulaganje, usisna
glava, transportni
sto)
- Analizira princip
kontrole ulaganja
tabaka
- Crta šemu prenosa
tabaka do cilindra
za pritisak
- Analizira princip
rada vakum pumpe
- Razlikuje i crta
djelove uređaja za
bojenje
- Razlikuje vrste i
djelove uređaja za
vlaženje
- Uočava ulogu i
sastav rastvora za
vlaženje
- Crta sistem
- Razvija
cilindara
sistematičnost
- Razlikuje djelove
cilndra za
štamparsku formu
- Razlikuje djelove
cilindra za ofsetnu
presvlaku (gumu)
- Uočava svojstva i
razlikuje vrste
ofsetne presvlake
- Razlikuje djelove
cilndra za pritisak
- Razlikuje djelove
uređaja za
- Stiče radne navike
izlaganje
- Razlikuje različite
vrste uređaja za
sušenje (IR, UV i
sušač sa toplim
vazduhom)
- Razlikuje postupke
i vrste lakiranja
- Razlikuje postupke
numerisanja,
89
Preporuke za
izvođenje nastave
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
- Objašnjava
probleme u procesu
štampanja
-
-
- Navodi djelove
mašine za duboku
štampu
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
-
-
-
učenik
utiskivanja,
perforisanja,
izrezivanja i
savijanja na ofset
mašini
Predviđa probleme
u procesu
štampanja zbog
nepravilne
pripreme mašine za
štampanje
Predviđa probleme
u procesu
štampanja zbog
nepravilnog izbora
i neodgovarajuće
pripreme boje i
papira
Uočava osnovne
funkcionalne
cjeline mašine za
bakro štampu
Uočava osnovne
funkcionalne
cjeline mašine za
tampon štampu
Uočava ulogu i
vrste tampona
90
Preporuke za
izvođenje nastave
Razred: ČETVRTI
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
Trajnost štamparske forme
- Analizira habanje
- Objašnjava pojavu
štamparske forme
habanja
za visoku, ofset i
štamparskih formi
duboku štampu
za različite tehnike
- Razlikuje mjere za
štampe
povećanje trajnosti
štamparskih formi
za visoku, ofset i
duboku štampu
Višebojna štampa
- Objašnjava princip - Razlikuje načine
uklapanja boja
dobijanja
- Predviđa moguće
višebojnog
greške kod
višetonskog otiska
višebojne štampe
- Nabraja vrste i
- Crta trocilindrične,
funkcionalne
petocilindrične i
cjeline višebojnih
satelitske
mašina za različite
višebojne ofset
tehnike štampe
mašine
- Objašnjava prenos
tabaka između
štamparskih
jedinica
Rotaciona štampa
- Navodi svojstva,
podjelu i građu
rotacija
- Navodi svojstva
papira -rolna
- Upoznaje funkcije
djelova rotacija
- Navodi principe
rada kontrolnih
uređaja
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razvija pozitivan
stav prema
sredstvima za rad
- Razvija tačnost,
sistematičnost i
preciznost
- Uočava princip
rada nosača rolne,
izmjenu rolne i
uređaja za
odmotavanje trake
- Razlikuje podjelu
rotacija prema
tehnici štampe i
prema konstrukciji
- Uočava značaj i
ulogu uređaja za
vođenje trake
- Razlikuje uređaje
za izlaganje
namotavanjem
trake, izlaganje
tabaka,izlaganje
polugotovih i
gotovih proizvoda
- Uočava princip
rada uređaja za
kontrolu registra
boje i uređeja za
- Posjeta
štamparijama u
kojima se grafički
proizvodi izrađuju
na rotacionim
mašinama
- Razvija
odgovornost u
timskom radu
91
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
- Upoznaje
funkcionalne
cjeline rotacije za
flekso štampu
-
- Upoznaje
funkcionalne
cjeline rotacije za
ofset štampu
-
-
- Upoznaje
funkcionalne
cjeline rotacije za
bakro štampu
- Definiše hibridne
rotacije
Digitalna štampa
- Upoznaje principe
dobijanja otiska
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
-
učenik
otkrivanje pucanja
trake
Analizira
upravljački pult
razlikuje
mehanizme zaštite
od buke
Razlikuje uređaje i
raspored
štamparskih sekcija
na rotaciji za
flekso štampu
Zna princip sušenja
boje na rotaciji za
flekso štampu
Poznaje različite
vrste štamparskih
sekcija kod rotacija
za ofset štampu
Razlikuje djelove
uređaja za
bojenje, vlaženje i
sušenje na rotaciji
za ofset štampu
Zna ofset i bakro
rotacije tipa od
računara do
štampe
Razlikuje građu
štamparske
jedinice i uređaja
za sušenje na
rotaciji za
bakroštampu
Razlikuje hibridne
rotacije
- Razlikuje principe
dobijanja otiska
kod različitih
mašina za digitalnu
štampu
- Poznaje građu
- Razlikuje djelove
štamparske
različitih mašina za
jedinice
digitalnu štampu
Kontrola kvaliteta štampe
- Uočava značaj
- Definiše pojam
kontrole kvaliteta
kvaliteta otiska
otiska
- Definiše pojam i
- Upoređuje principe
vrste kontrole
vizuelne kontrole
kvaliteta štampe
Preporuke za
izvođenje nastave
- Posjeta
štamparijama koje
koriste mašine za
digitalnu štampu
- Razvija urednost i
tačnost
92
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
- Poznaje uređaje i
instrumente za
mjerenje kvaliteta
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
-
učenik
kvaliteta i kontrole
pomoću mjernih
instrumenata
Uočava značaj
optičke gustine
boje na otisku
Analizira princip
rada denzitometra
Kontroliše sivi
balans
Razlikuje modele
za definisanje boja
Izrađuje ICC-profil
Koristi sistem za
upravljanje bojom
(kolor
menadžment)
Preporuke za
izvođenje nastave
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- V.Konstantinović, A.Petrović, Osnovi grafičke tehnike, Zavod za udžbenike i
nastavna sredstva, Beograd, 2002.
- G.Milovanović, Tehnologija štampe I, II, Zavod za udžbenike, Beograd, 2007.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Stolovi za crtanje sa odgovarajućim priborom
- Table za crtanje
- Računar
- Projektor i platno za projektor
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Usmena provjera znanja najmanje jednom u klasifikacionom periodu.
- Pismene vježbe.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u
klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se iz svih ocjena dobijenih u
klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Diplomirani grafički inženjer
- Diplomirani inženjer grafičke tehnologije
93
10. Povezanost predmeta
Znanja
- Štamparski papiri ,boje i
lakovi
- Postupak štampanja
- Štamparske mašine i
njihovi djelovi
- Štamparske forme
- Teorijske osnove procesa i
štamparske mašine
- Djelovi mašina za digitalnu
štampu
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Grafički materijali
- Osobine papira, grafičkih
boja i lakova
- Grafička tehnologija
- Grafička industrija
- Umnožavanje
- Osnovi mašinstva sa
- Razdvojive i nerazdvojive
grafičkim mašinama
veze mašinskih elemenata
- Tehnologija pripreme za
- Izrada štamparskih formi
štampu
- Praktična nastava
- Štampanje grafičkih
proizvoda
- Digitalna štampa
- Karakteristike mašina za
digitalnu štampu
94
1.2.13. TEHNOLOGIJA DORADE
1. Naziv predmeta: TEHNOLOGIJA DORADE
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
Ukupno
144
132
276
144
132
276
3. Opšti ciljevi nastave
- Sticanje znanja o tehnološkom procesu grafičke dorade.
- Sticanje teorijska znanja o tehnikama grafičke dorade.
- Upoznavanje tehničko-tehnoloških karakteristika mašina za različite tehnike
grafičke dorade.
- Upoznavanje procesa izrade različitih proizvoda grafičke dorade.
- Upoznavanje sa materijalima i alatima koji se koriste u grafičkoj doradi.
- Sticanje znanja o kontroli kvaliteta proizvoda grafičke dorade.
- Upoznavanje faktora koji utiču na ekonomičnost procesa dorade.
- Razvijanje interesovanja za tehnička dostignuća.
- Osposobljavanje za samostalan rad.
95
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: TREĆI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Proizvodi grafičke dorade
- Uočava
- Upoznaje mjesto i
karakteristike
ulogu grafičke
tehnološkog
dorade u grafičkoj
procesa grafičke
industriji
dorade
- Definiše grafičku
- Crta šemu podjele
doradu
grafičke dorade
- Navodi i objašnjava
- Crta šemu podjele
podjelu grafičke
proizvoda grafičke
dorade
dorade
Materijali u grafičkoj doradi
- Razvija
- Razlikuje papire u
- Upoznaje načine
ekonomičnost
grafičkoj doradi
izrade i
- Razlikuje kartone
karakteristike
prema vrsti posla
materijala koji se
- Razlikuje vrste i
koriste u grafičkoj
klasifikaciju
doradi
lepenki
- Razlikuje formule
za proračun
potrebnog
materijala za
izradu određenog
proizvoda
- Razlikuje metode
za ispitivanje
materijala u
grafičkoj doradi
- Uočava
karakteristike
plastičnih masa
koje se koriste u
grafičkoj doradi
- Razlikuje
presvlačne
materijale
- Definiše formule za - Koristi formule za
proračun
proračun
presvlačnog
materijala
materijala
- Razlikuje
klasifikaciju i
karakteristike
ljepila
- Uočava
karakteristike i
vrste folija za
utiskivanje
96
Preporuke za
izvođenje nastave
- Posjeta štampariji
(odjeljenju
knjigovezačke
dorade)
- Katalozi različitih
proizvođača
materijala
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Štampani tabak
- Upoznaje oznake
na odštampanom
tabaku
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razvija
sistematičnost u
radu
- Razlikuje oznake
na tabaku
- Razlikuje oznake
na tabaku za
provjeru kvaliteta
štampe
- Razlikuje operacije
sa odštampanim
tabacima
(prenošenje,
poravnavanje,
brojanje)
- Crta tabak sa
oznakama
Knjigovezačka dorada
- Upoznaje razvojne - Razlikuje knjige
oblike knjige
prema epohama
- Uočava
karakteristike
praoblika knjige
- Zna prelazni oblik
- Razlikuje podjelu
današnjeg oblika
knjige
- Razlikuje tehnike
povezivanja knjiga
kod različitih
naroda
- Izrađuju
prezetaciju
različitih oblika
knjige
Alati i pribor u knjigovezačkoj doradi
- Razlikuje alat i
- Poznaje alat
pribor
knjigovezačke
knjigovezačke
dorade
dorade i njihove
funkcije
Tehnike knjigovezačke dorade
- Razlikuje vrste
- Definiše različite
savijanja tabaka
tehnike
- Razlikuje mašine
knjigovezačke
za savijanje tabaka
dorade
- Savija tabak od 4,
8, 12, 16, 24, 32
strane
- Uočava
karakteristike
šivenje tabaka
žicom i koncem
97
- Razvija kreativnost
- Posjeta biblioteci
- Stiče odgovornost u
timskom radu
- Posjeta štampariji
(odjeljenju
knjigovezačke
dorade)
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
- Navodi mašine koje
se koriste u
različitim
tehnikama
knjigovezačke
dorade
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
- Razlikuje mašine
za šivenje žicom i
koncem
- Analizira princip
povezivanja
knjižnog bloka
koristeći se
različitim
varijantama
šivenja
- Razlikuje tehnike
lijepljenja
- Analizira princip
rada mašina za
lijepljenje
- Razlikuje tehnike
rezanja
- Uočava princip
rada mašine za
rezanje
98
Preporuke za
izvođenje nastave
Razred: ČETVRTI
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
Industrijska knjigovezačka dorada
- Razlikuje brošure
- Objašnjava
od jednog, dva ili
tehnološki
više tabaka
postupak izrade
- Razlikuje principe
brošura
izrade bešavne
brošure
- Analizira postupak
izrade brošure
šivene koncem
- Analizira postupak
izrade specijalne
brošure
- Objašnjava
- Priprema tabak za
tehnološki proces
tvrdi povez
izrade tvrdog
- Razlikuje principe
poveza
izrade knjižnog
- Objašnjava princip
bloka
rada i građu linija
- Razlikuje postupke
za izradu tvrdog
obrade knjižnog
poveza
bloka
- Razlikuje principe
izrade tvrdih korica
- Razlikuje postupke
za dovršavanje
knjige
- Crta šeme linija za
izradu tvrdog
poveza i brošura
Kontrola kvaliteta izrade knjiga i brošura
- Uočava
- Poznaje podjelu
karakteristike
kontrole kvaliteta u
ulazne kontrole
grafičkoj doradi
kvaliteta u
grafičkoj doradi
- Uočava
karakteristike
kontrole u toku
procesa izrade
- Uočava
karakteristike
završne kontrole u
grafičkoj doradi
- Nabraja metode za - Ispituje kvalitet
povezivanja Pullispitivanje
testom
kvaliteta knjiga i
- Koristi norme Pullbrošura
testa za procjenu
kvaliteta
Proizvodi ambalaže i kartonaže
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
- Razvija tačnost,
sistematičnost i
preciznost
- Razvija kritički
odnos prema radu
99
Preporuke za
izvođenje nastave
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
- Definiše
klasifikaciju
proizvoda
ambalaže i
kartonaže
- Definiše funkciju
ambalaže
- Poznaje glavne
vrste ambalaže i
kartonaže
Formativni ciljevi
učenik
- Razlikuje ambalaže
prema materijalu,
namjeni, obliku i
načinu upotrebe
- Crta različite
proizvode
ambalaže i
kartonaže
- Shvata zaštitnu,
skladišnotransportnu,
prodajnu i
upotrebnu funkciju
ambalaže
- Oblikuje omote,
vreće, kese, kutije
od različitog
materijala
Postupci za izradu ambalaže i kartonaže
- Upoznaje postupke - Razlikuje operacije
pripreme formata
za izradu
sječenjem,
ambalaže,
skošivanjem,
kartonaže i prerade
izrezivanjem i
papira
zupčastim
sječenjem
- Crta šematske
prikaze različitih
postupaka za
izradu ambalaže i
kartonaže
- Uočava značaj
oblikovanja
formata
bigovanjem,
perforisnjem,
urezivanjem
(ricovanjem)
- Uočava značaj
oblikovanja
- Poznaje princip
materijala
rada mašina za
savijanjem,
izrezivanje u
izvlačenjem i
ambalaži i
motanjem
kartonaži
- Razlikuje postupke
spajanja materijala
- Crta šeme mašina
za izrezivanje
- Razlikuje
funkcionalne
cjeline mašina za
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
- Razvija kreativnost
- Razvija
sistematičnost
100
Preporuke za
izvođenje nastave
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
izrezivanje u
ambalaži,
kartonaži i preradi
papira
Preporuke za
izvođenje nastave
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- V.Konstantinović, A.Petrović, Osnovi grafičke tehnike, Zavod za udžbenike i
nastavna sredstva, Beograd, 2002.
- V.Konstantinović, Tehnologija grafičke dorade I, II, Zavod za udžbenike, Beograd,
1997.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Stolovi za crtanje sa odgovarajućim priborom
- Table za crtanje
- Računar
- Projektor i platno za projektor
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Usmena provjera znanja najmanje jednom u klasifikacionom periodu.
- Pismene vježbe.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u
klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Diplomirani grafički inženjer
- Diplomirani inženjer grafičke tehnologije
10. Povezanost predmeta
Znanja
- Skiciranje finalizacije
grafičkog proizvoda
- Konstrukcije različitih
doradnih mašina
- Razvoj i oblici knjige
- Finalizacija grafičkih
proizvoda
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Tehničko crtanje
- Tehničko crtanje
- Geometrijske konstrukcije
- Nacrtna geometrija
- Osnovi mašinstva sa
- Tehničke karakteristike
grafičkim mašinama
grafičkih mašina
- Grafički dizajn
- Istorijski razvoj knjige
- Oblikovanje spoljnih
djelova knjige
- Grafička tehnologija
- Grafička dorada
101
1.2.14. PRAKTIČNA NASTAVA
1. Naziv predmeta: PRAKTIČNA NASTAVA
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Vrste nastave
Ukupno
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
144
I
144
144
II
144
252
III
252
231
IV
231
771
Ukupno
771
Praktična nastava: Odjeljenje se djeli na grupe do 17 učenika.
U I i II razredu grupa je ista za sve smjerove, a u III i IV razredu grupe se organizuju
prema smjeru.
Razred
3. Opšti ciljevi nastave:
- Upoznavanje faza izrade grafičkih proizvoda.
- Sticanje znanja o tehnikama štampe.
- Upoznavanje izrade sloga i tipografskih pravila.
- Osposobljavanje za izradu kompjuterskog sloga.
- Upoznavanje elemenata repropripreme.
- Osposobljavanje za pravilno korišćenje aparata i uređaja za izradu štamparskih
formi.
- Upoznavanje materijala za štampu.
- Osposobljavanje za pravilan izbor materijala u procesu štampe.
- Osposobljavanje za korišćenje mašina za ofset ravnu štampu iz tabaka i iz rolne.
- Osposobljavanje za planiranje procesa štampe.
- Osposobljavanje za korišćenje mašina za štampu tehnikom visoke štampe.
- Osposobljavanje za korišćenje mašina za digitalnu štampu.
- Osposobljavanje za korišćenje mašina za duboku štampu.
- Upoznavanje tehnike knjigovezačke dorade.
- Osposobljavanje za pravilno korišćenje aparata, uređaja, mašina, alata i pribora
u knjigovezačkoj doradi.
- Osposobljavnje za primjenu materijala koji se koristi u knjigovezačkoj doradi.
- Osposobljavanje za pravilan izbor i racionalno korišćenje materijala.
- Osposobljavanje za procjenu kvaliteta.
- Sticanje pozitivnog odnosa prema radu i sredstvima za rad.
- Ovladavanje stručnom terminologijom neophodnom za komuniciranje u struci.
- Osposobljavanje za samostalan rad.
102
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: PRVI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Upoznavanje radnog okruženja
- Razvija moć
- Razlikuje faze
- Upoznaje faze
zapažanja i
izrade grafičkog
izrade grafičkog
pozitivan stav
proizvoda
proizvoda
prema zanimanju
- Razlikuje
- Upoznaje različita
odjeljenja u
odjeljenja u
štampariji
štampariji
- Analizira plan
procesa
proizvodnje
Izrada sloga
- Upoređuje različite - Razvija kreativnost
- Poznaje podjelu i
vrste sloga
elemente sloga
- Poznaje tipografska - Upotrebljava
tipografska pravila
pravila
- Određuje raspored
bjeline i teksta na
strani
- Radi unos teksta na
računaru
- Radi kompjuterski
slog
Izrada kopirnih predložaka
- Razlikuje faze
- Objašnjava faze
- Razvija pozitivan
izrade kopirnih
izrade kopirnih
stav prema
predložaka
predložaka
sredstvima za rad
- Razlikuje materijal
- Opisuje materijal
koji se koristi u
koji se koristi u
repropripremi
repropripremi
- Razlikuje aparate
- Upotrebljava pribor
- Navodi pribor i
aparate
- Crta blok šeme
procesa izrade
kopirnih predložaka
Montaža
- Razvija preciznost,
- Uočava značaj
- Definiše pojam i
urednost i
grafičke montaže
navodi elemente
sistematičnost u
- Crta montažni
grafičke montaže
radu
tabak
- Objašnjava vrste
- Izrađuje
montaže
elektronsku
montažu strane
- Izrađuje
- Definiše montažni
elektronsku
tabak
montažu tabaka
Izrada štamparskih formi
- Nabraja
- Razlikuje
- Razvija analitičko
štamparske forme
štamparske forme
mišljenje
za različite tehnike
za različite vrste
103
Preporuke za
izvođenje nastave
- Posjeta studiju za
pripremu štampe
- Posjeta studiju za
pripremu štampe
- Posjeta odjeljenju
ofset montaže
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
štampe
- Objašnjava procese
izrade štamparskih
formi za različite
vrste štampe
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Stiče radne navike i
disciplinu
- Posjeta odjeljenju
ofset štampe
- Razvija pozitivan
odnos prema
materijalu i
sredstvima za rad
- Posjeta
štamparijama koje
koriste različite
tehnike štampe
(duboka, visoka,
ravna, propusna,
digitalna)
Formativni ciljevi
učenik
štampe
- Razlikuje postupke
za izradu
štamparskih formi
- Planira izradu
štamparskih formi
za različite tehnike
štampe
- Opisuje faze izrade - Crta šeme faza
izrade štamparskih
štamparskih formi
formi za različite
za različite tehnike
tehnike štampe
štampe
Priprema procesa štampe
- Priprema materijal
- Objašnjava
na kom se štampa
pripremu
- Poznaje faze u
materijala za
procesu pripreme
štampu
materijala na
kojem se štampa
- Razlikuje različite
materijale na
kojima se štampa
- Priprema boju za
štampu
- Razlikuje dodatke
za poboljšanje
kvaliteta boje za
štampu
- Obrazlaže postupke
pripreme mašine za - Priprema mašinu za
proces štampanja
štampu
Različite tehnike štampe
- Uočava
- Opisuje različite
karakteristike
tehnike štampe
različitih vrsta
- Poznaje mašine
štampe (ravna,
koje se koriste za
visoka, duboka,
štampu
propusna,
digitalna)
- Objašnjava podjelu - Razlikuje i
upoređuje mašine
mašina za štampu
koje se koriste u
različitim
tehnikama štampe
- Uočava značaj
podjele mašina
- Crta šeme mašina
za različite tehnike
štampe
- Identifikuje
djelove mašina na
kojoj se štampa
- Obrazlaže postupke
104
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
pripreme mašine za
štampu
Zaštita na radu
- Poznaje mjere
zaštite radnika na
radu
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
i shvata njihovu
funkciju
- Obavlja osnovno
podešavanje
djelova mašine za
štampu
- Primjenjuje mjere
zaštite na radu
- Vodi računa o
higijeni radnog
mjesta
- Razvija svijest o
značaju lične i
kolektivne
odgovornosti
105
Preporuke za
izvođenje nastave
Razred: DRUGI
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
Oznake na odštampanom tabaku
- Objašnjava oznake - Izrađuje i postavlja
oznake na
na odštampanom
montažnom tabaku
tabaku
- Obrazlaže značaj
- Crta montažni
oznaka na
tabak sa svim
odštampanom
oznakama na
tabaku
tabaku
Tehnike knjigovezačke dorade
- Izrađuje proizvode
- Opisuje tehnike
koristeći različite
knjigovezačke
tehnike
dorade
knjigovezačke
- Obrazlaže značaj
dorade
tehnika
- Uočava značaj i
knjigovezačke
upotrebu tehnika
dorade
knjigovezačke
dorade
- Razlikuje i koristi
specijalne tehnike
knjigovezačke
dorade
- Izrađuje proizvode
knjigovezačke
dorade pomoću
određenih tehnika
Mašine knjigovezačke dorade
- Izrađuje
- Opisuje mašine
prezentacije
knjigovezačke
proizvoda i mašina
dorade
knjigovezačke
- Poznaje mašine
dorade
koje se koriste u
- Upoređuje mašine
određenim
za različite tehnike
tehnikama
knjigovezačke
knjigovezačke
dorade
dorade
- Razlikuje djelove
mašina
knjigovezačke
dorade
- Uočava prednosti
visokoproduktivnih
linija
- Crta šeme mašina
knjigovezačke
dorade
Ambalaža i kartonaža
- Objašnjava značaj i - Razlikuje procese
izrade različitih
upotrebu proizvoda
proizvoda (složivih
ambalaže i
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razvija preciznost i
sistematičnost u
radu
- Razvija preciznost i
kreativnost pri
radu
- Posjeta odjeljenju
knjigovezačke
dorade
- Razvija moć
zapažanja
- Posjeta odjeljenju
knjigovezačke
dorade
- Razvija kreativnost
- Posjeta fabrici za
izradu ambalaže i
kartonaže
106
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
kartonaže
- Objašnjava
klasifikaciju
proizvoda
ambalaže i
kartonaže
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
i nesloživih kutija,
omota, vreća,
vrećica, koverti...)
- Pravi prezentacije
proizvoda
kartonaže i
ambalaže
- Crta tokove izrade
proizvod
- Razlikuje mašine
koje se koriste za
izradu ambalaže i
kartonaže
- Nabraja mašine
koje se koriste za
izradu ambalaže i
kartonaže
Kontrola kvaliteta grafičkog proizvoda
- Određuje kvalitet
- Upoznaje se sa
grafičkog prizvoda
standardima
na osnovu
kvaliteta grafičkog
unaprijed
proizvoda
određenih
parametara
- Prati tok izrade
grafičkog proizvoda
i vrši kontrolu
kvaliteta u
određenim
segmentima
proizvodnje
- Objašnjava uređaje - Razlikuje aparate i
metode za
koji se koriste za
mjerenje kvaliteta
mjerenje kvaliteta
proizvoda
štampe
- Razvija preciznost i
analitičnost u radu
107
Preporuke za
izvođenje nastave
SMJER: TEHNIČAR
Razred: TREĆI
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Unos teksta
- Upoznaje elemente
tehničkotehnološke
dokumentacije
- Poznaje aplikacije
za unos teksta
- Poznaje pravopisna
pravila
- Poznaje načine
snimanja i
eksportovanja
teksta
Obrada teksta
- Poznaje aplikacije
za obradu teksta
- Utemeljuje znanja
iz tipografije i
mikrotipografije
Unos fotografije
- Objašnjava
postupke i uređaje
za unos fotografije
- Opisuje modele
boja
PRIPREME ZA ŠTAMPU
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
- Analizira radni
nalog
- Unosi tekst za
određene grafičke
proizvode
- Vrši korekturu
teksta
- Ispravlja tekst na
osnovu korekturnih
znakova
- Snima i eksportuje
tekst
- Razvija preciznost
u radu
- Oblikuje tekst za
različite grafičke
proizvode
- Upotrebljava
različite fontove,
veličine i rezove
pisma
- Određuje bjeline
na strani za
različite vrste
tipografija
(knjižna, novinska,
akcidenična)
- Razvija kreativnost
- Unosi sliku pomoću
skenera i drugih
uređaja
- Podešava
parametre za
skeniranje
- Upotrebljava
digitalne kamere
za unos fotografija
- Koristi razne
mogućnosti i
različite aplikacije
za unos fotografije
- Radi u različitim
modelima boja
- Snima sliku u
određenom
formatu
- Razvija osjećaj za
boju
- Opisuje formate
slika
Kompjuterska obrada slike
108
Preporuke za
izvođenje nastave
- Posjeta štamparijistudiju, pripreme
za štampu
- Posjeta
reprofotografskom
studiju
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
- Opisuje radnu
površinu programa
za obradu slika
- Obrazlaže
rezoluciju
monitora, slike i
štampača i
linijaturu slike
Izrada crteža
- Poznaje termine
neophodne za rad
sa aplikacijama za
izradu vektorskih
crteža
- Objašnjava
podešavanje alatke
radnog okruženja
- Objašnjava
različite modele
boja u aplikaciji za
crtanje
- Objašnjava
pravljenje
dokumenta za
štampu
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
- Razvija kreativnost
i osjećaj za formu i
boje
Formativni ciljevi
učenik
- Upotrebljava alat
iz alatnice
programa za
obradu slike
- Upotrebljava
palete za pregled
slike
- Vrši korekciju boja
- Retušira sliku
- Radi restauraciju
starih slika
- Radi sa kanalima,
slojevima i
selekcijama
- Izrađuje maske
- Upotrebaljava
različite filtere za
specijalne efekte u
radu sa slikom
- Određuje veličinu
slike i njenu
rezoluciju
- Štampa sliku –
separacija boja
- Snima i eksportuje
sliku
- Crta vektorske
crteže
- Radi u Bezierovom
modu
- Upotrebljava
alatke radnog
okruženja
- Izrađuje objekte i
radi sa njima
- Radi sa modelima
boja
- Radi sa slojevima
- Importuje i
eksportuje sliku
- Radi sa tekstom u
okviru aplikacije za
izradu crteža
- Upotrebljava
specijalne efekte
- Priprema dokument
za komercijalnu
štampu
- Izrađuje PDF
datoteke
- Razvija preciznost
u radu
109
Preporuke za
izvođenje nastave
- Posjeta
reprofotografskom
studiju
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
- Snima dokument u
određenom
formatu datoteke
110
Preporuke za
izvođenje nastave
Razred: ČETVRTI
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
Elektronska montaža strane
- Upotrebljava alate
- Poznaje aplikacije
radnog okruženja
za montažu strane
aplikacije za
prelom strane
- Određuje format
papira i format
sloga na strani
knjige
- Formira stranu
- Poznaje pravila za
knjižne tipografije
prelom strane za
- Formira stranu
različite
novine ili stranu
tipografske oblike
časopisa
- Izrađuje tabelarni
slog
- Izrađuje prelom
akcidenične
tipografije
Izrada montažnog tabaka
- Razlikuje ručnu i
- Objašnjava načine
elektronsku
izrade montažnog
montažu tabaka
tabaka
- Pravi ručnu
- Poznaje pravila
montažu tabaka
izrade montažnog
- Izrađuje
tabaka
elektronsku
montažu tabaka
- Izrađuje montažne
- Opisuje formate
tabake za različite
montažnog tabaka
formate tabaka
- Izrađuje montažne
tabake za različiti
broj strana
- Izrađuje montažne
tabake za različite
načine savijanja
- Pravilno postavlja
- Objašnjava
elemente za
elemente za
kontrolu kvaliteta
kontrolu kvaliteta
štampe (kontrolne
štampe (kontrolne
trake, pasere...)
trake, pasere...)
Izrada štamparskih formi
- Crta blok šeme
- Objašnjava
procesa izrade
štamparske forme
štamparskih formi
za različite tehnike
za različite tehnike
štampe
štampe
- Opisuje različite
- Planira
načine izrade
konvencionalni
štamparskih formi
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razvija radne
navike, disciplinu i
odgovornost u
timskom radu
- Posjeta štampariji
– studiju, pripreme
za štampu
- Razvija preciznost
- Posjeta štampariji
– odjeljenju
montaže
- Stiče sigurnost u
radu
- Posjeta studiju
pripreme za
štampu koji
posjeduje CTP
uređaj
111
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
način izrade
štamparske forme
- Planira elektronski
način izrade
štamparske forme
- Izrađuje
štamparsku formu
pomoću CTP-a
- Izrađuje
štamparske forme
za različite tehnike
štampe
- Primjenjuje
- Objašnjava
principe formiranja
principe formiranja
štamparskih formi
štamparske forme
na različitim
na različitim
mašinama digitalne
digitalnim
štampe
mašinama
Kontrola kvaliteta pripreme za štampu
- Upotrebljava
- Poznaje standarde
elemente za
kontrole kvaliteta
kontrolu kvaliteta
pripreme za
pripreme za
štampu
štampu
- Objašnjava
- Rukuje uređajima
principe rada
za kontrolu
uređaja za kontrolu
kvaliteta pripreme
kvaliteta
za štampu
- Vrši kontrolu
kvaliteta u svim
segmentima
pripreme za
štampu
- Nalazi i otklanja
uzroke različitih
problema u
pripremi za štampu
- Razvija preciznost
u radu
112
Preporuke za
izvođenje nastave
- Posjeta štamparijistudiju za pripremu
štampe koji u svom
radu koriste
denzitometre i
ostale uređaje za
kontrolu kvaliteta
SMJER: TEHNIČAR ŠTAMPE
Razred: TREĆI
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
Tehnološka priprema štampe
- Planira štampu u
- Definiše pojam
različitim
tehnološke
tehnikama štampe
pripreme štampe
- Analizira radni
- Objašnjava
nalog
elemente tehničko- Određuje zadatke
tehnološke
iz tehničkodokumentacije
tehnološke
dokumentacije
- Formira radni nalog
prema uslovima u
štampariji i prema
vrsti posla
- Razlikuje
- Poznaje
konvencionalni i
specifičnosti
digitalni postupak
različitih tehnika
štampanja
štampe
- Zna princip
- Poznaje osnovne
dobijanja
postupke
štamparskih formi
štampanja
za različite tehnike
- Poznaje osnovne
štampe
elemente procesa
- Razlikuje mašine
štampanja
prema tehnikama
- Obrazlaže podjelu
štampe, načinu
mašina za štampu
ostvarivanja
pritiska, načinu
ulaganja materijala
za štampu, nivou
automatizovanosti,
prema formatu i
broju boja
Priprema materijala za štampu
- Bira adekvatanu
- Objašnjava faze
vrstu materijala za
pripreme
štampu
materijala na kom
- Priprema materijal
se štampa
za štampu
- Uočava značaj
smjera vlakanaca
štamparskog papira
- Mjeri debljinu
papira
- Uočava značaj
klimatizacije
materijala na kom
se štampa
- Radi rastresanje
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
- Razvija analitičko
razmišljanje i
sistematičnost
- Razvija
ekonomičnost
113
Preporuke za
izvođenje nastave
- Posjeta odjeljenju
tehničkotehnološke
pripreme
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
tabaka
- Određuje tehnički
ugao
- Vrši poravnanje
papira za štampu
- Vrši proračun
potrebne količine
papira – tiraž i
tehnički višak
- Razlikuje svojstva
papira za različite
tehnike štampe
- Razlikuje svojstva
- Objašnjava
boja za različite
svojstva boje:
tehnike štampe
viskozitet,
- Podešava svojstva
tečljivost,
boje prema
lepljivost, sušivost
svojstvima podloge
za štampu
- Miješa osnovne
boje
- Miješa boje po
recepturi
- Koristi kataloge
boja
- Određuje
redoslijed
štampanja boja
- Vrši proračun
potrebne količine
boje
Priprema jednobojnih štamparskih mašina
- Zna kako se
- Objašnjava
priprema mašina za
podjelu,
štampu, kako
konstrukciju i način
funkcioniše
funkcionisanja
presvlaka, kako se
djelova zaklopnih
izjednačava
mašina za tipo
pritisak, kako se
štampu
podešava dotok
boje
- Priprema zaklopnu
mašinu za
štancovanje,
pregovanje i
numerisanje
- Priprema
cilindričnu mašinu
- Objašnjava
za štampu
podjelu,
konstrukciju i način - Vrši postavljanje
štamparske forme,
funkcionisanja
- Razvija pravilan
odnos prema
sredstvima za rad
114
Preporuke za
izvođenje nastave
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
djelova cilindričnih
mašina za tipo
štampu
Formativni ciljevi
-
- Objašnjava
konstrukciju i
princip rada
jednobojne ofset
mašine
-
-
-
-
- Objašnjava princip
izrade višebojnih
radova na
jednobojnoj ofset
mašini
-
učenik
izjednačavanje
pritiska štampe
pomoću presvlaka
Podešava
cilindričnu mašinu
za štancovanje,
pregovanje i
numerisanje
Podešava djelove
uređaja za
ulaganje prema
formatu, debljini i
gramaturi papira
Podešava cilindre
za ploču, gumu i
pritisak
Postavlja
štamparsku formu
na cilindar
Kroji i obavlja
zamjenu ofset
gume
Vrši podešavanje
uređaja za
bojenje: bojanika,
razdjeljivača,
razribača i
nanosača
Podešava uređaj za
vlaženje
Mijenja presvlaku
na brisačima
Priprema rastvor za
vlaženje i
kontroliše pH
vrijednost rastvora
Podešava djelove
uređaja za
izlaganje prema
formatu, debljini i
gramaturi
materijala za
štampu
Određuje
redoslijed
štampanja boja
Štampa u više boja
Prati proces
štampe i vrši
kontrolu
Nalazi i otklanja
115
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
uzroke različitih
problema u štampi
Priprema višebojnih štamparskih mašina
- Podešava sto za
- Objašnjava
ulaganje, glavu
različita
ulagača i
konstrukcijska
transportnog stola
rješenja i
- Podešava mjerač
podešavanje
debljine tabaka,
višebojnih ofset
uređaja za kontrolu
mašina
dolaska tabaka na
čeone marke
- Podešava čeone i
bočne marke
- Podešava transport
tabaka između
štamparskih
jedinica
- Podešava uređaj za
bojenje
- Reguliše dotok boja
kod savremenih
bojanika
- Koristi uređaj za
očitavanje
štamparske forme i
otiska
- Pere uređaj za
bojenje
- Podešava uređaj za
vlaženje
- Priprema i održava
rastvor za vlaženje
- Podešava sistem
cilindara
- Radi ručno,
poluautomatsko i
automatsko
ulaganje
štamparske forme
- Mijenja ofset
presvlaku
- Podešava
izlagajuće
hvataljke,
pneumatske
kočnice tabaka,
stola za izlaganje,
uređaja za
zaprašivanje
tabaka i uređaja za
- Razvija preciznost
i odgovornost u
radu
- Razvija preciznost
u radu
116
Preporuke za
izvođenje nastave
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
- Objašnjava
postupke dorade na
mašinama za
štampanje
-
- Objašnjava princip
rada mašine za
tampon štampu
-
Održavanje mašina
- Obrazlaže važnost
pravilnog
održavanja mašina
za štampu
- Nabraja primarne i
sekundarne poslove
održavanja
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
sušenje boje
Podešava uređaj za
lakiranje
Radi numerisanje,
perforisanje,
štancovanje
Rješava probleme u
štampi zbog
nepravilne i
nepotpune
pripreme mašine za
štampanje,
nepravilno
pripremljene boje i
papira
Koristi signalne
trake
Koristi sistem za
upravljanje bojom
Razlikuje različite
konstrukcije
mašina za tampon
štampu
Bira tampone
prama vrsti posla
Štampa na
podlogama
različitog oblika i
materijala
- Radi tekuće
održavanje mašine
(čišćenje,
podmazivanje, i
preventivni
pregledi)
- Pere i podmazuje
mašinu
- Upotrebljava i
razlikuje sredstva
za podmazivanje
- Koristi opremu
radne prostorije
Preporuke za
izvođenje nastave
- Posjeta štampariji
koja posjeduje
mašinu za tampon
štampu
- Razvija pravilan
odnos prema
sredstvima za rad
117
Razred: ČETVRTI
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
Izrada višebojnih radova
- Štampa višebojne
- Objašnjava
postupak izrade
radove na
višebojnih radova
jednobojnoj mašini
na jednobojnoj
- Štampa višebojne
mašini
radove na
jednobojnim
mašinama za
različite tehnike
štampe
- Štampa višebojne
- Objašnjava
radove na
postupak izrade
višebojnim
višebojnih radova
mašinama za
na višebojnoj
različite tehnike
mašini
štampe
- Predviđa moguće
probleme u toku
štampe
- Uočava probleme i
otklanja uzroke
- Prati proces
štampe i vrši
kontrolu kvaliteta
otiska
Priprema rotacionih mašina za štampu
- Objašnjava princip - Razlikuje podjelu
rotacionih mašina
rada i podjelu
prema konstrukciji
rotacionih mašina
i prema vrsti
štampe
- Analizira princip
- Objašnjava
rada rotacije za
konstrukciju i
flekso štampu
princip rada
djelova rotacija za - Postavlja rolne na
nosač
flekso štampu
- Prati provlačenje
trake kroz rotaciju
- Montira štamparsku
formu na cilindar
- Podešava pritisak
štampe
- Podešava uređaj za
bojenje (izbor
raster valjka)
- Podešava izlaganje
- Održava mašinu
- Shvata princip rada
rotacije za bakro
- Poznaje
štampu
konstrukciju i
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razvija osjećaj za
boju
- Štampa višebojne
radove na
različitum
mašinama za
štampu
- Razvija
sistematičnost i
preciznost
- Radi na rotacionim
mašinama
118
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
princip rada
djelova rotacija za
bakro štampu
- Poznaje
konstrukciju i
princip rada
djelova rotacija za
ofset štampu
- Objašnjava
podešavanja
mašine preko
upravljačkog pulta
Formativni ciljevi
učenik
- Postavlja rolne na
nosač
- Rukuje i postavlja
u mašinu za bakro
štampu cilindar za
štamparsku formu
- Podešava pritisak
štampe na
mašinama za bakro
štampu
- Podešava pritisak,
nagib i rastojanje i
vrši zamjenu rakela
- Postavlja rolne na
nosač kod ofset
rotacija
- Prati provlačenje
trake na ofset
rotacijama
- Obavlja ručno,
poluautomatsko i
automatsko
postavljanje ofset
ploče na cilindar
- Vrši zamjenu ofset
gume
- Podešava format
otiska preko
upravljačkog pulta
- Podešava dotok
sredstva za
vlaženje i dotok
boje preko
upravljačkog pulta
- Podešava registar
boje preko
upravljačkog pulta
- Radi zamjenu
štamparskih formi
preko upravljačkog
pulta
- Podešava pranje
uređaja za bojenje
i vlaženje preko
upravljačkog pulta
- Bira putanju trake
preko upravljačkog
pulta
- Radi grafičku
doradu na uređaju
za izlaganje preko
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
- Stiče radne navike
119
Preporuke za
izvođenje nastave
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
upravljačkog pulta
Štampa na digitalnim mašinama
- Zna konstrukciju
- Poznaje
mašina, koje za
konstrukcijska
dobijanje otiska
rješenja mašina za
koriste
digitalnu štampu
elektrofotografski
- Poznaje principe
princip
dobijanja otiska
- Zna konstrukciju
kod mašina za
mašina, koje za
digitalnu štampu
dobijanje otiska
koriste princip
prskanja boje
- Unosi digitalne
podatke u mašinu
potrebne za proces
štampanja
- Održava mašinu
Kontrola kvaliteta štampe
- Ocjenjuje kvalitet
- Objašnjava pojam
otiska metodom
kvaliteta otiska
vizuelne kontrole
- Objašnjava
- Ocjenjuje kvalitet
kontrolu kvaliteta
otiska pomoću
- Obrazlaže vizuelnu
mjernih
kontrolu otiska
instrumenata
- Obrazlaže kontrolu
- Mjeri optičku
otiska pomoću
gustinu boje na
mjernih
otisku
instrumenata
denzitometrom
- Definiše optičku
- Vrši kontrolu
gustinu boje na
rasterske tačke
otisku
- Kontroliše sivi
- Objašnjava
balans
principe rasterske
- Vrši kontrolu
reprodukcije
uklapanja boja
tonova
- Izrađuje ICC-profil
- Objašnjava pojam
- Koristi sistem za
ICC-profila
upravljanje bojom
SMJER: TEHNIČAR DORADE
Razred: TREĆI
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
Materijali u grafičkoj doradi
- Bira papire prema
- Objašnjava način
vrsti posla
izrade i
- Bira kartone prema
karakteristike
vrsti posla
materijala koji se
- Poznaje vrste i
koriste u grafičkoj
klasifikaciju
doradi
- Stiče naviku za
permanentnim
usavršavanjem
Preporuke za
izvođenje nastave
- Posjeta štampariji
u kojoj se štampa
na mašini za
digitalnu štampu
- Razvija moć
zapažanja i
uočavanja
120
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Posjeta odjeljenju
knjigovezačke
dorade
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
lepenki
- Vrši proračun
potrebnog
materijala za
izradu određenog
proizvoda
- Ispituje kvalitet
materijala za
grafičku doradu
- Razlikuje podjelu i
karakteristike
plastičnih masa
koje se koriste u
grafičkoj doradi
- Razlikuje vrste i
podjelu presvlačnih
materijala
- Radi proračun
presvlačnog
materijala
- Zna klasifikaciju
ljepila
- Bira ljepila prema
vrsti posla
- Koristi folije za
utiskivanje
Oznake na štampanim tabacima
- Analizira radni
- Opisuje elemente
nalog
tehničko- Izrađuje radni
tehnološke
nalog
dokumentacije
- Objašnjava oznake - Uočava i
identifikuje oznake
na odštampanom
na tabaku
tabaku
- Vrši kontrolu
kvaliteta
odštampanog
tabaka na osnovu
oznaka na njemu
- Povezuje knjižni
blok koristeći se
različitim
varijantama
šivenja
Alat i pribor u knjigovezačkoj doradi
- Koristi i bira alat
- Poznaje alat
knjigovezačke
knjigovezačke
dorade
dorade
Tehnike knjigovezačke dorade
- Demonstrira
- Pravilno savija
različite tehnike
tabak sa različitim
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razvija preciznost i
kreativnost u radu
- Razvija
sistematičnost u
radu
- Posjeta odjeljenju
knjigovezačke
dorade
- Razvija vještinu
upotrebe različitog
alata i pribora
- Stiče odgovornost u
timskom radu
121
- Posjeta odjeljenju
knjigovezačke
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
knjigovezačke
dorade
Pojedinačni povezi
- Poznaje proizvode
koji se izrađuju
pojedinačnim
povezom
- Objašnjava princip
kaširanja
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
brojem strana i
različitim vrstama
savijanja
- Izrađuje knjižni
blok koristeći
različite načine
sakupljanja tabaka
- Povezuje knjižni
blok koristeći se
različitim
varijantama
šivenja
- Izrađuje blokove
- Izrađuje različite
brošure
- Izrađuje knjige
tvrdog poveza
- Izrađuje bešavni
povez
- Radi povez u koži
- Radi povez
poslovnih knjiga
- Izrađuje albume
- Radi povez
podložnih mapa
- Radi različite vrste
kaširanja
Preporuke za
izvođenje nastave
dorade
- Razvija sigurnost i
kreativnost u
praktičnom radu
122
Razred: ČETVRTI
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
Specijalne tehnike knjigovezačke dorade
- Objašnjava
- Radi perforiranje
specijalne tehnike
- Radi bigovanje
knjigovezačke
(brazdanje)
dorade
- Radi urezivanje
(ricovanje)
- Radi izrezivanje
(štancovanje)
Industrijska knjigovezačka dorada
- Izrađuje brošure od
- Opisuje tehnološki
jednog, dva i od
postupak izrade
više tabaka
brošura
- Izrađuje bešavne
brošure
- Izrađuje brošure
šivene koncem
- Izrađuje specijalne
brošure
- Radi pripremu
- Opisuje tehnološki
tabaka za tvrdi
proces izrade
povez
tvrdog poveza
- Izrađuje knjižni
blok
- Radi obradu
knjižnog bloka
- Izrađuje tvrde
korice
- Spaja knjižni blok i
koricu
- Presuje i utiskuje
pregib
- Izrađuje zaštitni
omot
- Crta šeme linija za
- Poznaje princip
izradu tvrdog
rada i građu linija
poveza i brošura
za izradu tvrdog
poveza
Kontrola kvaliteta izrade knjiga i brošura
- Objašnjava metode - Ispituje kvalitet
za ispitivanje
povezivanja Pullkvaliteta knjiga i
testom
brošura
- Koristi formule za
ispitivanje
kvaliteta
- Koristi norme Pulltesta za procjenu
kvaliteta
Proizvodi ambalaže i kartonaže
- Poznaje
- Crta šeme podjela
klasifikaciju
ambalaže prema
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razvija kreativnost
- Razvija tačnost,
sistematičnost i
preciznost
- Razvija kritički
odnos prema radu
- Razvija kreativnost
123
- Posjeta fabrici za
izradu ambalaže i
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
proizvoda
ambalaže i
kartonaže
- Objašnjava
funkciju ambalaže
- Objašnjava glavne
vrste ambalaže i
kartonaže
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
materijalu,
namjeni, obliku i
načinu upotrebe
- Shvata zaštitnu,
skladišnotransportnu,
prodajnu i
upotrebnu funkciju
ambalaže
- Izrađuje omote,
vreće, kese, kutije
od različitog
materijala
Postupci za izradu ambalaže kartonaže i prerade papira
- Razvija preciznost
- Priprema format
- Objašnjava
sječenjem,
postupke, alate i
skošivanjem,
mašine za izradu
izrezivanjem i
ambalaže,
zupčastim
kartonaže i prerade
sječenjem
papira
- Oblikuje format
bigovanjem,
perforisanjem,
urezivanjem
(ricovanjem)
- Oblikuje materijal
savijanjem,
izvlačenjem i
motanjem
- Poznaje princip
- Zna postupke
rada mašina za
spajanja materijala
izrezivanje u
- Crta šeme mašina
ambalaži,
za izrezivanje
kartonaži i preradi
papira
Preporuke za
izvođenje nastave
kartonaže
- Posjeta fabrici za
izradu ambalaže i
kartonaže
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- M.Jovanović, Slog sa elementarnom tipografijom, Viša politehnička škola,
Beograd, 1998.
- Z.Urošević, Tehnologija tipografije I, II, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 1999.
- J.Češka, Tehnologija grafičke reprodukcije I, II, Zavod za udžbenike i nastavna
sredstva, Beograd, 1991.
- D.Radaković, D.Cvetković, Primena računara, Viša politehnička škola, Beograd,
2004.
- D.Mcclelland, Photoshop 5 for Windows Bible, Mikro knjiga, Beograd, 2000.
- S.Thomas, Using QuarkXPress 5.0, Kompjuter Biblioteka, Čačak, 2002.
- G.Milovanović, Tehnologija štampe I, II, Zavod za udžbenike, Beograd, 2007.
- V.Konstantinović, A.Petrović, Osnovi grafičke tehnike, Zavod za udžbenike i
nastavna sredstva, Beograd, 2002.
- V.Konstantinović, Tehnologija grafičke dorade I, II, Zavod za udžbenike, Beograd,
1997.
124
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Računar
- Projektor i platno za projektor
- Skener
- Laserski i kolor štampač
- Licencirane aplikacije za obradu teksta, rasterske i vektorske grafike
- Mašina za spiralni povez
- Nož – ručni
- Montažni sto
- Digitalna mašina za štampu
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Usmena provjera znanja, najmanje jednom u klasifikacionom periodu.
- Ocjena praktičnog rada.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena
u klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Diplomirani grafički inženjer
- Grafički inženjer
10. Povezanost predmeta
Znanja
- Izrada grafičkih proizvoda
- Izrada sloga, crteža i
obrada slike
- Montaža tabaka
- Štampanje grafičkih
proizvoda proizvoda
- Štampanje grafičkih
proizvoda
- Djelovi mašina
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Grafički dizajn
- Dizajniranje grafičkih
proizvoda
- Tehnologija pripreme za
- Upotreba računara i ostale
štampu
opreme u pripremi za
štampu
- Montaža
- Tehnologija štampe
- Teorijske osnove procesa
štampanja i štamparske
mašine
- Tehnologija štampe
- Korišćenje mašina
- Osnovi mašinstva sa
grafičkim mašinama
- Tehnologija dorade
- Konstrukcije grafičkih
mašina
- Razdvojive i nerazdvojive
veze mašinskih elemenata
- Načini prikazivanja
predmeta na crtežu
- Teorijske osnove pripreme
štampe, dorade grafičkih
proizvoda
- Osobine grafičkih
materijala
- Knjigovezačka dorada
- Montaža
- Montažni tabak
- Skiciranje grafičkih mašina
- Tehničko crtanje
- Izrada grafičkih proizvoda
- Grafička tehnologija
- Primjena grafičkih
materijala
- Finalizacija grafičkih
proizvoda
- Izrada montažnog tabaka
- Grafički materijali
125
Znanja
- Izrada različitih vrsta
tipografija
- Štampanje na digitalnim
mašinama
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Tipografija
- Elementi i vrste tipografija
- Digitalna štampa
126
- Karakteristike digitalne
štampe
1.3. IZBORNA NASTAVA
1.3.1. STRANI JEZIK II
Napomena:
Za strani jezik II koriste se katalozi stranih jezika opšteobrazovnih predmeta sa
fondom časova dva nedeljno za sve 4 godine – predmetni katalozi su u nadležnosti
Zavoda za školstvo.
127
1.3.2. KOMPJUTERSKA DAKTILOGRAFIJA
1. Naziv predmeta: KOMPJUTERSKA DAKTILOGRAFIJA
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Vrste nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Praktična
nastava
Ukupno
Teorija
Vježbe
20
52
72
20
52
72
Vježbe: Odjeljenje se dijeli na grupe do 17 učenika
3. Opšti ciljevi nastave
- Upoznavanje sa programskim paketima Office.
- Osposobljavanje za rad na računaru.
- Ovladavanje tehnikom slijepog kucanja.
- Osposobljavanje za oblikovanje i uređivanje raznih tekstova.
- Osposobljavanje za samostalan rad.
128
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: PRVI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Uvod u kompjutersku daktilografiju
- Uočava značaj
- Upoznaje pojam,
daktilografije
cilj i zadatke
daktilografije
- Upoznaje razvoj
sredstava za
pisanje od pisaće
mašine do računara
Oblikovanje tekstova u Word-u
- Koristi računar
- Stiče naviku za
- Upoznaje računar
racionalno i
kao sredstvo za
- Upotrebljava
pažljivo izvođenje
oblikovanje
programe za
pojedinih radnih
tekstova
obradu teksta
zadataka
- Objašnjava
- Koristi tastaturu
programe za
- Upotrebljava
obradu teksta
pojedine tastere na - Razvija smisao za
tačnost
- Opisuje ulogu
tastaturi računara
pojedinih tastera i
- Upotrebljava miš u
njihovu upotrebu
radu
- Objašnjava rad sa
- Vrši startovanje
mišem i
programa
startovanje
- Postavlja jedinice
programa
mjere
- Opisuje
- Određuje veličinu i
postavljanje
orjentaciju
jedinice mjere,
stranice
veličine i
- Podešava margine
orjentaciju
- Vrši izbor i
stranice
promjenu fonta
- Objašnjava
podešavanje
margina
- Vrši selektovanje
- Opisuje izbor i
teksta i radi sa
promjenu fontova
klipbordom
- Objašnjava
označavanje
(selection) teksta i
rad sa klipbordom
- Objašnjava kako da - Vrši zamjenu
zamijeni veliko
velikog slova malim
slovo malim i
i obrnuto
obrnuto, kako da
- Vrši formatiranje
formatira disketu
diskete
- Objašnjava
kreiranje foldera i
- Otvara folder
snimanje fajlova
- Snima dokumente
(dokumenata)
- Objašnjava pregled
dokumenta prije
- Vrši prethodno
129
Preporuke za
izvođenje nastave
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
pregledanje
štampanja
dokumenta i
- Objašnjava
štampa ga
štampanje
dokumenta
- Opisuje unos i
- Vrši unos i ispravku
ispravku teksta
teksta
- Objašnjava
- Vrši mijenjanje i
mijenjanje i
označavanje teksta
označavanje teksta
- Vrši traženje i
- Upoznaje traženje
zamjenu riječi
i zamjenu riječi
Sistem slijepog kucanja
- Sa deset prstiju na
- Upoznaje pojam,
slijepo kuca slova i
razvoj i značaj
cifre
slijepog kucanja
- Vrši kucanje na
- Navodi osnovna
tastaturi kroz
slova i objašnjava
vježbe sistema
postavljanje ruku
slijepog kucanja
na osnovni red
- Objašnjava kucanje - Kuca nova slova u
kombinaciji sa
na tastaturi kroz
uvježbanim slovima
pravila i vježbe
sistema slijepog
- Kuca riječi i
kucanja
izdvojene
- Objašnjava
samoglasnike i
spacionirano
vježba
pisanje
spacionirano
- Objašnjava
pisanje
podvlačenje izraza - Kuca riječi i
i fraza
samoglasnike sa
- Objašnjava kucanje
podvlačenjem
velikih slova
izraza i fraza
- Objašnjava kucanje - Kuca velika slova
arapskih i rimskih
- Kuca arapske i
brojeva
rimske brojeve
- Upoznaje kucanje
- Kuca brojeve sa
brojeva sa
osnovnog reda i sa
podosnovice
podosnovice
- Objašnjava pravila
- Kuca sve znakove
u pisanju znakova
sa posebnim
interpunkcije i
tipkama na
drugih znakova
tastaturi
- Upoznaje ćiriličnu
- Kuca ćirilična slova
tastaturu i njene
specifičnosti
Tehničke vježbe
- Uočava značaj
- Upoznaje značaj
tehničkih vježbi i
tehničkih vježbi u
kuca vježbe
postizanju tačnosti
- Obračunava brzinu
kucanja i brzine
i tačnost kucanja i
- Objašnjava
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
- Razvija preciznost
u radu
130
Preporuke za
izvođenje nastave
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
kontroliše jezičku
obračunavanje
ispravnost teksta
brzine, tačnosti
- Kuca riječi sa
kucanja i kontrolu
velikim slovima
jezičke ispravnosti
azbučnom
- Objašnjava
klasifikacijom
tehničku vježbu
- Kuca rečenice
kucanja riječi sa
azbučnom
velikim slovima
klasifikacijom
azbučnom
klasifikacijom
- Objašnjava
tehničku vježbu
kucanja rečenica
azbučnom
klasifikacijom
Primjeri tekstova za samostalno oblikovanje
- Oblikuje tekstove u
- Opisuje način i
blok formi
vrste oblikovanja
- Oblikuje tekstove u
tekstova
zupčastoj formi
- Oblikuje tekstove
iz rukopisa
- Centrira naslove i
tekstove
- Kuca tekstove u
jedan ili dva stupca
- Vrši prepis tekstova
na stranim jezicima
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- B.Subotić, S.Rajković, Kancelarijsko poslovanje, Zavod za udžbenike i nastavna
sredstva, Beograd, 2006.
- D.Romanović, Sekretarsko poslovanje, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 2005.
- J.Manojlović, S.Ignjatović, Poslovna i službena korespondencija, Zavod za
udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2005.
- D.Spasić, J.Rakinić, Korespondencija sa sekretarskim poslovanjem, Zavod za
udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2002.
- Lj.Mirosavljević, S.Ignjatović, Birotehnika, Zavod za udžbenike i nastavna
sredstva, Beograd, 2006.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Računari sa odgovarajućom programskom opremom
- Rrojektor i projektno platno
- Grafoskop i folije za grafoskop
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Usmena provjera znanja, najmanje jednom u klasifikacionom periodu.
- Pismene vježbe.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u
klasifikacionom periodu.
131
- Zaključna ocjena izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim
periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Diplomirani grafički inženjer sa položenim ispitom iz daktilografije i poznavanjem
rada na raunaru
- Diplomirani pravnik, sa položenim ispitom iz daktilografije i poznavanjem rada na
računaru
- Diplomirani ekonomista, sa položenim ispitom iz daktilografije i poznavanjem
rada na računaru
10. Povezanost predmeta
Znanja
- Oblikovanje tekstova u
Word-u
- Oblikovanje tekstova u
Word-u
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Primjena računara u grafici - Vektorska i rasterska
grafika
- Komjuterska
- Skeniranje i unos slika
reprofotografija
132
1.3.3. KOMPJUTERSKA REPROFOTOGRAFIJA
1. Naziv predmeta: KOMPJUTERSKA REPROFOTOGRAFIJA
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
Ukupno
40
32
72
40
32
72
3. Opšti ciljevi nastave
- Sticanje znanja o unosu slike i skeniranju.
- Sticanje znanja o obradi i retuširanju slika.
- Sticanje znanja o selekciji i slojevima.
- Upoznavanje filtera i efekata.
- Sticanje znanja o korekturi boja.
- Upoznavanje osnova Web grafike.
- Razvijanje interesovanja za tehnička dostignuća.
- Ovladava stručnom terminologijom neophodnom za komuniciranje u struci.
- Osposobljavanje za samostalan rad.
133
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: DRUGI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Pojam reprofotografije
- Razvija analitičnost
- Razlikuje
- Upoznaje pojam
pri radu
jednotonski i
reprofotografije
višetonski original
- Poznaje podjelu i
- Razlikuje crnovrste originala
bijeli i kolor
original
- Razlikuje
transparentni i
refleksni original
- Razlikuje princip
rada denzitometra
i kolorimetra
- Navodi
- Razlikuje aplikacije
karakteristike
za unos i obradu
kompjuterske
fotografija
reprofotografije
Skeniranje i unos slika
- Skenira pomoću
- Objašnjava
- Razvija preciznost
raznih aplikacija
skeniranje i unos
u radu
- Određuje Dmin i
različitih vrsta
Dmax slike
originala
- Koriguje sliku
- Definiše pojmove
promjenom
maksimalnog i
parametara
minimalnog
- Importuje sliku iz
zacrnjenja
različitih programa
- Objašnjava načine
importovanja i
- Eksportuje slike u
eksportovanja slika
druge aplikacije
Obrada i retuširanje slika
- Razvija kreativnost
- Radi obradu slike
- Demonstrira rad u
u radu
aplikaciji za obradu - Procjenjuje odnos
slike
veličine i rezolucije
- Objašnjava
slike
retuširanje slika
- Razlikuje formate
datoteka
- Bira, zadaje i
mijenja boju
- Radi nove slike
(slika)
- Izrađuje selekcije i
putanje
- Izrada maski
Selekcije i slojevi
- Izrađuje selekcije i - Razvija preciznost i
- Definiše pojmove
sistematičnost u
putanje
selekcija, maski i
radu
- Izrađuje maske
slojeva
- Radi sa slojevima
134
Preporuke za
izvođenje nastave
Vježba:
- Skenira različite
originale
- Importuje i
eksportuje slike
Vježba:
- Radi restauraciju
starih slika
Vježba:
- Korigovanje i
mjenjanje slike
pomoću selekcija i
slojeva
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Filtri i efekti
- Upoznaje vrste i
mogućnosti
filtriranja
- Objašnjava
mogućnosti rada sa
efektima
Korekcija boja
- Demonstrira
preslikavanje boja
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
- Koristi različite
filtere u radu sa
slikom
- Koristi korektivne
filtere za korekciju
slike
- Koristi različite
efekte u radu sa
slikom
- Koristi efekte sa
bojama za
korekciju boja
- Vrši promjenu tona
i bojenje
- Upotrebljava
komande za
operacije sa
kanalima
- Modifikuje slike
mješanjem kanala
Osnovni pojmovi Web grafike
- Priprema slike za
- Definiše pojam
ekran
Web grafike
- Priprema i snima
- Poznaje pravila o
slike u JPEG, GIF,
pripremi slika za
PNG formatu
Web
- Upotrebljava
komande za rad sa
bojama
Preporuke za
izvođenje nastave
Vježba:
- Izrada nove slike
pomoću efekata i
filtera
- Razvija moć
zapažanja
Vježba:
- Rad sa bojama
- Razvija kreativnost
Vježba:
- Izrada Web
dokumenta
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- J.Češka, Tehnologija grafičke reprodukcije I, II, Zavod za udžbenike i nastavna
sredstva, Beograd, 1991.
- D.Radaković D. Cvetković, Primena računara, Viša politehnička škola, Beograd,
2004.
- D.Mcclelland, Photoshop 5 for Windows Bible, Mikro knjiga, Beograd, 2000.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Računar
- Projektor i platno za projektor
- Skener
- Laserski i kolor štampač
- Digitalni fotoaparat
- Digitalne table za crtanje
- Licencirane aplikacije za obradu slika
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Usmena provjera znanja najmanje jednom u klasifikacionom periodu.
- Pismene vježbe.
135
- Ocjena vježbi.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u
klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Diplomirani grafički inženjer sa potrebnom informatičkom pismenošću
- Diplomirani inženjer grafičke tehnologije sa potrebnom informatičkom
pismenošću
10. Povezanost predmeta
Znanja
- Osnovi reprofotografije
- Obrada fotografije
- Rad sa slikom
- Unos i obrada slike
- Skeniranje i unos slika
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Grafička tehnologija
- Razvoj reprofotografije
- Grafički dizajn
- Kombinovanje teksta i
likovnih priloga
- Tehnologija pripreme za
- Obrada slike
štampu
- Primjena računara u grafici - Rasterska i vektorska
grafika
- Kompjuterska
- Oblikovanje tekstova u
daktilografija
Word-u
136
1.3.4. TIPOGRAFIJA
1. Naziv predmeta: TIPOGRAFIJA
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
Ukupno
30
42
72
30
42
72
3. Opšti ciljevi nastave
- Razumijevanje procesa proizvodnje grafičkih proizvoda.
- Upoznavanje izrade sloga i tipografskih pravila.
- Sticanje iskustva u primjeni tipografskih mjera
- Osposobljavanje za izradu kompjuterskog sloga.
- Upoznavanje i primjenjivanje pravopisnih pravila pri izradi teksta.
- Osposobljavanje za pravilan izbor i racionalno korišćenje kompjuterskih
programa pri izradi grafičkih proizvoda proizvoda.
- Upoznavanje elemenata knjižne tipografije.
- Osposobljavanje za izradu korekture i pravilno korišćenje korektorskih znakova.
- Osposobljavanje za procjenu kvaliteta.
- Osposobljavanje za samostalan rad.
137
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: TREĆI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Pojam tipografije
- Upoznaje istorijat
- Upoređuje različite - Razvija pozitivan
pisma
vrste sloga
odnos prema
- Upoznaje
- Razlikuje
zanimanju
tipografska pravila
tipografska pravila
Tipografski elementi
- Razvija preciznost
- Razlikuje
- Poznaje
tipografske
tipografske
elemente
elemente
- Nabraja tipografska - Razlikuje
klasifikaciju i
pisma
podjelu pisma
- Navodi tipografski
- Primenjuje
sistem mjera
tipografski sistem
mjera
- Definiše pojam
- Analizira
manuskripta
manuscript
- Navodi različite
- Upotrebljava
vrste sloga prema
pojmovne simbole i
načinu izrade
znakove
- Razlikuje likovnotipografske
elemente, zakone i
i načela
- Objašnjava pojam
- Radi korekturu
korekture i navodi
teksta
korekturne znake
- Primjenjuje
- Navodi osnovna
pravopisna pravila
pravopisna pravila
- Razlikuje vrste
pri izradi sloga
sloga prema načinu
izrade
- Definiše pojam
- Upoređuje
kompjuterskog
kompjuterski slog
sloga
sa ostalim vrstama
sloga
- Navodi aplikacije
- Razlikuje
za izradu
aplikacije za izradu
kompjuterskog
kompjuterskog
sloga
sloga
Primjena kompjuterskog sloga u tipografiji
- Određuje
- Objašnjava
konfiguraciju
konfiguraciju za
potrebnu za izradu
izradu
kompjuterskog
kompjuterskog
sloga
sloga
- Razlikuje ulazne i
- Definiše ulazne i
izlazne uređaje
izlazne uređaje
koji se koriste u
koji se koriste u
- Razvija moć
zapažanja
138
Preporuke za
izvođenje nastave
Vježba:
- Crta šemu
klasifikacije
tipografskih
elemenata
Vježba
- Radi korekturu
teksta
Vježba:
- Unosi sirovi tekst
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
procesu pripreme
sloga
- Upoznaje različite
oblike
kompjuterskog
sloga
- Opisuje proces
digitalizacije slike
sa različitih
originala
Knjižna tipografija
- Definiše pojam
knjižne tipogrfije
- Poznaje osnovne
elemente knjižne
tipografije
- Navodi oznake
stranica i tabaka
- Nabraja vrste
slogova
- Upoznaje prelom
knjiga
Novinski slog
- Poznaje vrste
novina
- Objašnjava ulogu
naslova i
fotografije u
novinama
Tipografija časopisa
- Definiše pojam
tipografije časopisa
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
procesu pripreme
sloga
- Razlikuje različite
oblike
kompjuterskog
sloga
- Uočava
karakteristike
procesa
digitalizacije slike
sa različitih
originala
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razlikuje osnovne
elemente knjige
- Nabraja uvodni,
glavni i završni dio
knjige
- Određuje format i
veličinu stranice
- Zna pravilo zlatnog
reza
- Crta raspored
strana i izrađuje
makete knjiga
- Koristi oznake
stranica i tabaka
- Razlikuje
specijalne vrste
slogova
- Razlikuje pravila
preloma knjiga
- Razvija kreativnost
u radu
- Crta tehnološku
šemu izrade novina
- Zna prelom sloga i
prenošenje teksta
na sledeći stubac
- Uočava ulogu
fotografije u
novinama
- Razlikuje oznake
na stranicama i
stranični naslove
- Razlikuje vrste
novinskog preloma
- Razvija preciznost
u radu
Vježba:
- Izrađuje prelom
novinske strane
- Razlikuje osnove
raspoređivanja
elemenata na
formatu papira
- Stiče radne navike
Vježba:
- Izrađuje prelom
strane časopisa
Vježba:
- Određuje format
knjižnih strana
Vježba:
- Izrađuje prelom
knjižnih strana
139
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
- Uočava
karakteristike
ilustrovanih
časopisa
- Akcidenična tipografija
- Uočava zakonitosti
- Poznaje slog
u akcidenciji
akcidencije
- Razlikuje
akcidenične
proizvode
- Razlikuje pravila
oblikovanja i izrade
- Nabraja pravila
različitih
tipografskog
akcideničnih
oblikovanja
proizvoda
- Razvija
kreativnost i
osjećaj za boje
Preporuke za
izvođenje nastave
Vježba:
- Izrađuje prelom
različitih
akcideničnih
proizvoda
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- V.Konstantinović, A.Petrović, Osnovi grafičke tehnike, Zavod za udžbenike i
nastavna sredstva, Beograd, 2002.
- M.Jovanović, Slog sa elementarnom tipografijom, Viša politehnička škola,
Beograd, 1998.g.
- M.Urošević, Tehnologija tipografije I, II, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 1999.
- J.Češka, Tehnologija grafičke reprodukcije I, II, Zavod za udžbenike i nastavna
sredstva, Beograd, 1991.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Računar
- Projektor i platno za projektor
- Skener
- Laserski i kolor štampač
- Licencirane aplikacije za obradu teksta
- Rasterske i vektorske grafike
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Usmena provjera znanja najmanje jednom u klasifikacionom periodu.
- Pismene vježbe.
- Ocjena vježbi.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u
klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Diplomirani grafički inženjer sa potrebnom informatičkom pismenošću
- Diplomirani inženjer grafičke tehnologije sa potrebnom informatičkom
pismenošću
140
10. Povezanost predmeta
Znanja
- Izrada različitih tipografija
- Tipografski elementi
- Primjena kompjuterskog
sloga u tipografiji
- Elementi i vrste tipografije
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Grafički dizajn
- Dizajn različitih tipografija
- Tehnologija pripreme za
- Vrste i elementi sloga
štampu
- Grafička tehnologija
- Izrada sloga
- Praktična nastava
141
- Izrada sloga
1.3.5. MONTAŽA
1. Naziv predmeta: MONTAŽA
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
Ukupno
42
30
72
42
30
72
3. Opšti ciljevi nastave
- Sticanje znanja o grafičkoj montaži.
- Osposobljavanje za primjenu osnovnih pravila izrade montažnog tabaka.
- Upoznavanje izrade nacrta montaže prema izboru mašina za štampu i
operacija u knjigovezačkoj doradi.
- Osposobljavanje za pravilan izbor i racionalno korišćenje materijala.
- Sticanje znanja za procjenu kvaliteta.
- Sticanje pozitivnog odnosa prema radu i sredstvima za rad.
- Ovladavanje stručnom terminologijom.
- Osposobljavanje za samostalan rad.
142
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: TREĆI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Formati papira
- Stiče pozitivan stav
- Razlikuje papir u
- Poznaje
prema sredstvima
rolni i tabaku
konfekcioniranje
za rad
- Razlikuje papir
papira
obrezanog i
- Poznaje neobrezani
neobrezanog
i obrezani format
formata
- Razlikuje pravila
smjera vlakana
- Definiše redove i
- Upotrebljava
klase formata: A,
formate: A, B, C, D
B, C, D
Montažni tabak
- Razvija
- Opisuje postupak
- Pravilno koristi
izrade montažnog
pravila
preciznost i
tabaka
mikrotipografije
kreativnost u u radu
- Definiše pojam i
- Određuje veličinu
navodi elemente
stranice
elektronske
- Određuje raspored
montaže strane
bjelina i teksta na
strani
- Poznaje pravila pri - Određuje raspored
izradi montažnog
strana na
tabaka
montažnom tabaku
- Definiše oznake na - Crta raspored
strana na tabaku
tabaku (pasere,
- Uočava značaj
kontrolne trake,
oznaka na tabaku
cajtne...)
(pasere, kontrolne
trake, cajtne...)
Vrste montaže
- Razlikuje elemente - Razvija preciznost,
- Upoznaje pojam
urednost i
grafičke montaže
grafičke montaže
sistematičnost u
- Razlikuje vrste
radu
montaže
- Razlikuje
- Nabraja vrste
jednobojnu od
grafičke montaže
kolorne montaže
- Navodi elemente
potrebne za izradu - Upoređuje
konvencionalnu i
nacrta montažnog
elektronsku
tabaka
montažu
- Navodi
elemente - Izrađuje
elektronske
elektronsku
montaže
montažu tabaka
- Izrađuje nacrt
- Poznaje tehničke
različitih vrsta
karakteristike
proizvoda prema
mašina za štampu
tehnološkom
procesu izrade
143
Preporuke za
izvođenje nastave
Vježba:
- Crta formate
papira različitih
redova
Vježba:
- Izrađuje
elektronsku
montažu tabaka
Vježba:
- Izrađuje
jednobojnu
montažu tabaka
Vježba:
- Izrađuje kolornu
montažu tabaka
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
- Opisuje negativsku
i pozitivsku
montažu
Savijanje tabaka
- Objašnjava tehnike
savijanja
- Nabraja oblike
savijenih tabaka
- Navodi vrste
savijanja
Format sloga
- Opisuje odnos
formata papira
prema formatu
sloga
- Definiše pravilo
zlatnog reza
Kontrola kvaliteta
- Upoznaje se sa
standardima
kvaliteta grafičkog
proizvoda
- Objašnjava
provjeru kvaliteta
u svim fazama
izrade montažnog
tabaka
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razlikuje oblike
tabaka
- Primjenjuje
unakrsno,
paralelno i
kombinovano
savijanje
- Uočava vrste novih
oblika savijanja
- Razvija logično
zaključivanje o
redosledu i
rasporedu strana
na montažnom
tabaku
- Posjeta štampariji
- Zna standardni
format papira
- Proračunava slog
- Radi slog različitog
formata
- Izrađuje različite
stilove sloga
- Oblikuje format
po standardu i po
zlatnom rezu
- Razvija
preciznost i
kreativnost
Vježba:
- Izrađuje slog
različitog formata
- Određuje kvalitet
grafičkog prizvoda
- Prati tok izrade
grafičkog proizvoda
i vrši kontrolu
kvaliteta u
određenim
segmentima izrade
montažnog tabaka
- Koristi kontrolne
oznake na tabaku
- Razvija
odgovornost u radu
Formativni ciljevi
učenik
- Uočava namjenu
negativske i
pozitivske montaže
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- V.Konstantinović, A.Petrović, Osnovi grafičke tehnike, Zavod za udžbenike i
nastavna sredstva, Beograd, 2002.
- M.Jovanović, Slog sa elementarnom tipografijom, Viša politehnička škola,
Beograd, 1998.
- Z.Urošević, Tehnologija tipografije I, II, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 1999.
- J.Češka, Tehnologija grafičke reprodukcije I, II, Zavod za udžbenike i nastavna
sredstva, Beograd, 1991.
- D.Radaković, D.Cvetković, Primena računara, Viša politehnička škola, Beograd,
2004.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Računari
144
-
Projektor i platno za projektor
Skener
Laserski i kolor štampač
Licencirane aplikacije za obradu teksta
Rastersku i vektorsku grafiku i prelom
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Usmena provjera znanja najmanje jednom u klasifikacionom periodu.
- Pismene vježbe.
- Ocjena vježbi.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u
klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Diplomirani inženjer grafičke tehnologije sa potrebnom informatičkom
pismenošću
- Diplomirani grafički inženjer sa potrebnom informatičkom pismenošću
10. Povezanost predmeta
Znanja
- Izvođenje formata papira
- Montažni tabak
- Postupak izrade montažnog
tabaka
- Montažni tabak
-
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
Grafički dizajn
- Formati papira
Grafička tehnologija
- Izrada štamparskih formi
Tehnologija pripreme za
- Montaža tabaka
štampu
Praktična nastava
- Izrada montažnog tabaka
145
1.3.6. KNJIGOVEZAČKA DORADA
1. Naziv predmeta: KNJIGOVEZAČKA DORADA
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
30
30
Ukupno
66
66
36
36
3. Opšti ciljevi nastave
- Upoznavanje sa fazama izrade grafičkog proizvoda.
- Upoznavanje sa materijalima za izradu grafičkog proizvoda.
- Upoznavanje sa tehnikama knjigovezačke dorade.
- Osposobljavanje za pravilno korišćenje aparata, uređaja, mašina, alata i pribora
u knjigovezačkoj doradi.
- Upoznavanje sa materijalom koji se koristi u knjigovezačkoj doradi.
- Osposobljavanje za pravilan izbor i racionalno korišćenje materijala.
- Osposobljavanje za procjenu kvaliteta.
- Shvatanje značaja pozitivnog odnosa prema radu i sredstvima za rad.
- Ovladavanje stručnom terminologijom neophodnom za komuniciranje u struci.
146
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: ČETVRTI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Blokovi
- Stiče radne navike i
- Razlikuje podjelu
- Upoznaje pojam
blokova
blokova
disciplinu
- Crta tehološku
šemu izrade
blokova
- Razlikuje blokove
- Navodi podjelu
prema načinu
blokova prema
izrade
načinu izrade
Brošure
- Razvija sigurnost i
- Upoznaje brošure i - Uočava
klasafikaciju
navodi njihovu
preciznost u radu
brošura sa jednim
klasifikaciju
logom, sa više
logova i specijalne
brošure
- Razlikuje brošure
sa više logova
prema načinu
povezivanja
- Crta tehnološke
šeme izrade
brošura
- Razlikuje
- Poznaje mašine za
specijalne brošure
izradu tvrdog
- Razlikuje mašine
poveza
za izradu tvrdog
poveza
Tvrdi povez
- Razvija kreativnost
- Uočava
- Upoznaje pojam
karakteristike
tvrdi povez
tvrdog poveza
- Navodi klasifikaciju
- Razlikuje vrste
tvrdog poveza
tvrdog poveza
- Opisuje pripremne
operacije za povez - Razlikuje
pripremne
operacije izrade
- Nabraja operacije
poveza
obrade knjižnog
- Razlikuje operacije
bloka
obrade knjižnog
- Poznaje operacije
bloka
izrade, ukrašavanja
- Koristi razne
korica
operacije kod
- Poznaje različite
izrade i
materijale za
ukrašavanja korica
presvlačenje
- Koristi različite
materijale za
presvlačenje
Bešavni povez
147
Preporuke za
izvođenje nastave
Vježba:
- Izrađuje blokove
Vježba:
- Izrađuje brošure
Vježba:
- Izrađuje knjige
tvrdog poveza
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
- Upoznaje bešavni
povez
- Opisuje pripremne
operacije
Povez albuma
- Objašnjava povez
albuma
- Nabraja načine
izrade albuma
učenik
- Uočava značaj
bešavnog poveza
- Analizira pripremne
operacije za izradu
bešavnog poveza
- Analizira primjenu
odgovarajućih
ljepila
Preporuke za
izvođenje nastave
Vježba:
- Izrađuje knjige
bešavnog poveza
- Razlikuje poveze
za albume
- Razlikuje načine
izrade albuma
- Razlikuje namjenu
i operacije izrade
albuma
- Upotrebljava
ljepila prema
namjeni albuma
- Koristi različite
materijale za
izradu albuma
- Razvija radne
navike i poštuje
principe estetike i
dizajna
Vježba:
- Izrađuje albume
Radi povez
poslovnih knjiga i
protokola
Razlikuje osnovne
jedinice knjižnog
bloka i vrste
tabaka za izradu
logova
- Koristi različite
materijale za
izradu poslovnih
knjiga i protokola
- Razvija preciznost
u radu
Vježba:
- Izrađuje povez
poslovnih knjiga
- Objašnjava i navodi
materijale koji se
koriste za izradu
albuma
Povez poslovnih knjiga
- Objašnjava povez
poslovnih knjiga i
protokola
- Nabraja podjelu
poslovnih knjiga i
protokola
- Objašnjava i navodi
materijale koji se
koriste za izradu
poslovnih knjiga i
protokola
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- V.Konstantinović, A.Petrović, Osnovi grafičke tehnike, Zavod za udžbenike i
nastavna sredstva, Beograd, 2002.
- V.Konstantinović, Tehnologija grafičke dorade I, II, Zavod za udžbenike, Beograd,
1997.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Stolovi za crtanje sa odgovarajućim priborom
- Table za crtanje
- Računar
- Projektor i platno za projektor
- Mašina za spiralni povez
- Materijal za rad
148
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Usmena provjera znanja najmanje jednom u klasifikacionom periodu.
- Pismene vježbe.
- Ocjena vježbi.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u
klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Diplomirani grafički inženjer sa potrebnom informatičkom pismenošću
- Diplomirani inženjer grafičke tehnologije sa potrebnom informatičkom
pismenošću
10. Povezanost predmeta
Znanja
- Izrada različitih poveza
- Postupci izrade različitih
grafičkih proizvoda
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Grafički dizajn
- Vrste poveza
- Praktična nastava
- Finalizacija grafičkih
proizvoda
149
1.3.7. DIGITALNA ŠTAMPA
1. Naziv predmeta: DIGITALNA ŠTAMPA
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
42
42
Ukupno
72
72
30
30
3. Opšti ciljevi nastave
- Sticanje znanja o podjeli i vrstama digitalne štampe.
- Sticanje znanja o prednostima i nedostacima digitalne štampe.
- Upoznavanje osnovnih karakteristika mašina za digitalnu štampu.
- Razvijanje interesovanje za tehnička dostignuća.
- Ovladavanje stručnom terminologijom neophodnom za komuniciranje u struci.
- Osposobljavanje za samostalan rad.
150
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: ČETVRTI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Pojam i podjela digitalne štampe
- Stiče pozitivan
- Uočava značaj
- Upoznaje pojam
odnos prema
digitalne štampe
digitalne štampe
zanimanju
- Upoređuje klasičnu
- Upoznaje razvoj
i digitalnu štampu
digitalne štampe
- Uočava dalji razvoj
- Navodi podjelu
digitalne štampe
digitalne štampe
- Priprema
- Poznaje postupak
jednostavnije
pripreme za
grafičke proizvode
štampu
za štampu
tehnikom digitalne
štampe
Prednosti i nedostaci digitalne štampe
- Navodi prednosti
- Uočava prednosti
digitalne štampe
digitalne štampe
- Analizira mane
- Obrazlaže mane
digitalne štampe
digitalne štampe
- Poredi digitalnu sa
ostalim tehnikama
štampe
Osnovne karakteristike mašina za digitalnu štampu
- Razvija kreativnost
- Razlikuje principe
- Upoznaje različite
u radu
dobijanja otiska
tipove mašina za
kod digitalnih
digitalnu štampu
mašina sa pritiskom
štampe (computer
to press)
- Razlikuje principe
dobijanja otiska
kod digitalnih
mašina bez pritiska
štampe (computer
to print ili NIP-Non
Impact Printing)
- Crta šemu podjele
mašina za digitalnu
štampu
Mašine za digitalnu štampu tipa Computer to press
- Razvija preciznost
- Uočava
- Poznaje različita
u radu
karakteristike i
konstrukcijska
razlikuje djelove
rješenja computer
različitih modela
to press mašina za
computer to press
digitalnu štampu
mašina za digitalnu
- Objašnjava
štampu
različite postupke
- Crta šematske
dobijanja
prikaze djelova
štamparskih formi
computer to press
kod computer to
151
Preporuke za
izvođenje nastave
Vježba:
- Radi u aplikacijama
za unos i obradu
teksta i priprema
dokument za
štampu na mašini
za digitalnu štampu
- Posjeta štampariji
Vježba:
- Izrađuje
prezentacije
computer to press
mašina za digitalnu
štampu
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
press mašina za
digitalnu štampu
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
mašina za digitalnu
štampu
- Crta šeme
postupaka za
dobijanje
štamparskih formi
kod computer to
press mašina za
digitalnu štampu
- Razlikuje tehnike
štampe koje su
zastupljene kod
mašina za digitalnu
štampu computer
to press
Mašine za digitalnu štampu tipa Computer to print
- Razlikuje svojstva
- Stiče potrebu za
- Upoznaje različita
boje za štampu
stalnim
konstrukcijska
tipa computer to
usavršavanjem
rješenja computer
print
to print mašina za
- Razlikuje
digitalnu štampu
jednokomponentni
- Poznaje različite
i dvokomponentni
postupke za
toner
formiranje lika kod
- Razlikuje svojstva i
computer to print
podjelu boja za ink
mašina za digitalnu
jet štampu
štampu
- Uočava
- Upoznaje različite
karakteristike
vrste boja za
postupka
štampu tipa
elektrofotografije
computer to print
- Analizira postupak
- Poznaje različite
magnetografije
postupke
- Analizira postupak
bezkontaktne
jonografije
digitalne štampe
- Zna postupak i
- Upoznaje osnovne
podjelu ink jet
principe
štampe
konstrukcije
- Analizira postupak
višebojnih mašina
termografije
za digitalnu štampu
- Crta šeme
computer to print
višebojnih mašina
za digitalnu štampu
computer to print
- Analizira
karakteristike
različith modela
višebojnih mašina
za digitalnu štampu
computer to print
Kontrola kvaliteta štampe
152
Preporuke za
izvođenje nastave
Vježba:
- Izrađuje
prezentacije
computer to print
mašina za digitalnu
štampu
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
- Navodi elemente
koji utiču na
kvalitet digitalne
štampe
Formativni ciljevi
učenik
- Uočava rezolucije
- Uočava značaj
linijature štampe
- Uočava uticaj
debljine nanosa
boje
- Uočava međusobnu
zavisnost osnovnih
elemenata
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
- Razvija analitičko
mišljenje
- Razvija
inicijativnost i
preciznost pri radu
Preporuke za
izvođenje nastave
Vježba:
- Radi analizu otiska
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- M.Todorović, Mašine za digitalnu štampu, Viša politehnička škola Beograd, 2006.
- G.Milovanović, Tehnologija štampe I i II, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva
Beograd, 2005.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Računar
- Projektor i platno za projektor
- Skener
- Laserski i kolor štampač
- Digitalni fotoaparat
- Digitalne table za crtanje
- Licencirane aplikacije za obradu teksta
- Rasterske i vektorske grafike
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Usmena provjera znanja najmanje jednom u klasifikacionom periodu.
- Pismene vježbe.
- Ocjena vježbi.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u
klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Diplomirani grafički inženjer
- Diplomirani inženjer grafičke tehnologije
10. Povezanost predmeta
Znanja
- Pojam i podjela digitalne
štampe
- Upotreba materijala za
digitalnu štampu
- Priprema grafičkih
proizvoda za digitalnu
štampu
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Grafička tehnologija
- Principi digitalne štampe
- Grafički materijali
- Primjena računara u grafici
153
- Materijali za digitalnu
štampu
- Izrada dokumenta za
digitalnu štampu
Znanja
- Postupak pripreme za
štampu
- Osnovne karakteristike
mašina za digitalnu štampu
- Karakteristike digitalne
štampe
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Tehnologija pripreme za
- Izrada sloga, crteža i
štampu
fotografije
- Osnovi mašinstva sa
- Mašine za digitalnu štampu
grafičkim mašinama
- Praktična nastava
- Štampanje na digitalnim
mašinama
154
2. STRUČNI ISPIT
2.1. ISPITNI KATALOZI ZA STRUČNO - TEORIJSKI DIO ISPITA
2.1.1. SMJER – PRIPREMA ZA ŠTAMPU / TEHNOLOGIJA PRIPREME ZA ŠTAMPU
2.1.1.1. TEHNOLOGIJA PRIPREME ZA ŠTAMPU
1. Naziv ispitnog kataloga: TEHNOLOGIJA PRIPREME ZA ŠTAMPU
2. Cilj ispita
- Provjera uspješnosti učenika pri usvajanju neophodnih standarda znanja iz oblasti
tehnologije pripreme za štampu.
3. Standardi znanja koji se ocjenjuju na stručnom ispitu
1.
Navedi ulazno-izlazne uređaje za pripremu za štampu
2.
Navedi vrste originala
3.
Navedi tehnike snimanja originala
4.
Objasni princip rada digitalne kamere
5.
Opiši skener
6.
Objasni ulogu skenera
7.
Navedi djelove skenera
8.
Opiši laserski štampač
9.
Definiši pojam kalibracije
10. Navedi prednost kalibrisanog monitora u procesu pripreme za štampu
11. Šta je piksel
12. Opiši tipografske elemente
13. Objasni tipografski sistem mjera
14. Opiši serifni font
15. Opiši bezserifni font
16. Objasni šta je korektura i kako se izrađuje
17. Navedi korektorske znake
18. Opiši programske pakete za unos teksta
19. Definiši pojam kompjuterskog sloga
20. Opiši programske pakete za obradu teksta
21. Navedi alate programa za obradu teksta
22. Definiši pojam rukopisa
23. Definiši standarde rukopisa
24. Objasni šta je manuskript
25. Navedi karakteristike novinskog sloga
26. Navedi karakteristike akcideničničnog sloga
27. Navedi karakteristike knjižnog sloga
28. Objasni aditivnu sintezu boja
29. Objasni suptraktivnu sintezu boja
30. Navedi najmanje pet oblasti primjene digitalne obrade slike
31. Koji su uobičajeni atributi teksta
32. Navedi karakteristike materijala u reprofotografiji
33. Navedi vrste i tehnike snimanja originala
34. Objasni principe elektronske obrade slike
35. Navedi i opiši programske pakete za obradu slike
36. Definiši pojam rasterske grafike
37. Definiši pojam rezolucije
38. Objasni različite formate datoteka
155
39.
40.
41.
42.
43.
44.
45.
46.
47.
48.
49.
50.
51.
52.
53.
54.
55.
56.
57.
58.
59.
60.
61.
62.
63.
64.
65.
66.
67.
68.
69.
70.
71.
72.
73.
74.
75.
76.
77.
78.
79.
80.
81.
82.
83.
84.
85.
86.
87.
88.
89.
90.
91.
92.
Definiši pojam vektorske grafike
Koje su prednosti vektorskog prikaza slike
Koje su prednosti rasterskog prikaza slike
Navedi formate datoteka
Šta je ugao rastera
Navedi uglove rastera za različite boje
Navedi najčešće greške u pripremi za štampu
Kako se manifestuju greške u pripremi za štampu
Navedi načine transformacije slike
Definiši pojam filtera
Navedi efekte za rad sa slikom
Opiši rad u aplikacijama za izradu crteža
Navedi alate programa za izradu crteža
Navedi elemente crteža
Opiši postupak izrade filmova za kolornu štampu
Opiši postupak izrade filmova za jednobojnu štampu
Definiši montažni tabak
Opiši postupak izrade montažnog tabaka
Navedi elemente montažnog tabaka
Šta je format
Navedi karakteristike ofsetne ploče
Koji svjetlosni izvor je zastupljen u kopir aparatu
Šta je špigl
Kako se određuje raspored strana
Kako se određuje veličina strane
Šta je jednobojna montaža
Šta je kolorna montaža
Definiši pojam elektronske montaže strane
Navedi elemente elektronske montaže strane
Opiši CTP uređaj
Koja je funkcija CTP uređaja
Navedi vrste ploča za CTP uređaj
Uporedi konvencionalnu i elektronsku montažu
Navedi prednosti elektronske montaže
Navedi nedostatke elektronske montaže
Šta je konvencionalna montaža
Opiši postupak konvencionalne montaže
Opiši postupak elektronske montaže
Nabroj tehnike štampe
Opiši štamparsku formu za ofset ravnu štampu
Opiši štamparsku formu za flekso štampu
Opiši štamparsku formu za sito štampu
Opiši štamparsku formu za duboku štampu
Opiši izgled štamparskih formi za različite boje
Objasni načine formiranja štamparskih formi u digitalnoj štampi
Opiši faze u procesu izrade štamparske forme za ofset ravnu štampu
Opiši faze u procesu izrade štamparske forme za flekso štampu
Opiši faze u procesu izrade štamparske forme za sito štampu
Opiši faze u procesu izrade štamparske forme za duboku štampu
Uporedi konvencionalni i digitalni način izrade štamparskih formi
Definiši pojam kontrole kvaliteta pripreme za štampu
Opiši princip rada aparata i uređaja za kontrolu kvaliteta pripreme
Navedi klasifikaciju slova prema likovnim rješenjima
Navedi klasifikaciju pisma prema rezu
156
93.
94.
95.
96.
97.
98.
99.
100.
101.
102.
103.
104.
105.
106.
107.
108.
109.
110.
111.
112.
113.
114.
115.
116.
117.
118.
119.
120.
Objasni operaciju filmovanja
Opiši uređaj za filmovanje
Objasni operaciju kopiranja
Opiši kopir aparat
Objasni šta je raster
Objasni šta je boja
Navedi karakteristike spot boja
Objasni šta su procesne boje
Definiši bijelu boju
Definiši crnu boju
Koji se model boja koristi u štampi
Navedi koje su tople boje
Navedi koje su hladne boje
Definiši pojam linijature rastera
Definiši pojam kontrasta
Definiši pojam skeniranja
Objasni šta je RGB model boja
Objasni šta je CMYK model boja
Objasni šta je font
Objasni šta su Bezierove krive
Objasni razliku između gray-scale, binarne i kolorne slike
Objasni gray-scale sliku
Objasni kolornu sliku
Objasni binarnu sliku
Navedi načine miješanja boja
Objasni šta je binarna slika
Objasni šta je gray-scale slika
Objasni šta je multispektralna slika
157
4. Tip ispita
- Usmeni
- Nastavnik sastavlja, a stručni aktiv utvrđuje spisak ispitnih pitanja na osnovu
Ispitnog kataloga.
- Na ispitnom listu treba da budu tri pitanja, kombinovana po složenosti na
odgovarajući način – da budu iz različitih taksonomskih kategorija i iz različitih
tematskih oblasti.
- Kandidat ima pravo da se pripremi za usmeni ispit 20 minuta.
- Usmeni ispit traje najviše 20 minuta.
- Ocjenu na usmenom ispitu oblikuje ispitna komisija, na prijedlog ispitivača.
5. Dozvoljena pomagala
- Nijesu predviđena.
6. Literatura i drugi izvori
- Za kandidate je preporučena literatura data u Katalogu znanja i Godišnjem planu
rada nastavnika.
158
2.1.2. SMJER – ŠTAMPA / TEHNOLOGIJA ŠTAMPE
2.1.2.1. TEHNOLOGIJA ŠTAMPE
1. Naziv ispitnog kataloga: TEHNOLOGIJA ŠTAMPE
2. Cilj ispita
- Provjera uspješnosti učenika pri usvajanju neophodnih standarda znanja iz oblasti
tehnologije štampe.
3. Standardi znanja koji se ocjenjuju na stručnom ispitu
1.
Navedi proizvode grafičke industrije
2.
Objasni razvoj grafičke industrije
3.
Opiši proces izrade grafičkog proizvoda
4.
Objasni osnovne tehnike štampe
5.
Opiši proces visoke štampe
6.
Opiši proces duboke štampe
7.
Opiši proces ravne štampe
8.
Opiši proces propusne štampe
9.
Objasni proces digitalne štampe
10. Navedi perspektive razvoja postupaka štampanja
11. Objasni teorijske osnove procesa štampanja
12. Uporedi podjelu štamparskih mašina
13. Navedi osnovni mehanizmi štamparskih mašina
14. Objasni izradu sloga
15. Navedi vrste sloga
16. Objasni tipografski sistem mjera
17. Opiši grafičku montažu
18. Navedi vrste grafičke montaže
19. Objasni osnove procesa štampanja
20. Opiši dobijanje otiska u visokoj štampi
21. Opiši dobijanje otiska u ravnoj štampi
22. Opiši dobijanje otiska u dubokoj štampi
23. Opiši dobijanje otiska u propusnoj štampi
24. Navedi osnovne djelove štamparskih mašina za tipoštampu
25. Uporedi zaklopne mašine za tipoštampu
26. Opiši zaklopnu mašinu sistema Gali
27. Opiši zaklopnu mašinu sistema Liberti
28. Opiši zaklopnu mašinu sistema Gordon
29. Opiši zaklopnu mašinu sistema Boston
30. Navedi cilindrične mašine za tipoštampu
31. Uporedi cilindrične mašine
32. Objasni pripremu mašine za štampanje i održavanje mašine
33. Opiši princip u litografiji, primjena u savremenom grafičarstvu
34. Navedi ofsetne mašine malog formata
35. Objasni-ofsetna presa, ofset mašine jednostavnije konstrukcije
36. Opiši ofsetne mašine složenije konstrukcije
37. Uporedi izradu štamparske forme za različite tehnike štampe
38. Opiši predlošci za izradu štamparske forme
39. Objasni princip reprodukcije višetonskog originala
40. Objasni princip reprodukcije višebojnog originala
41. Opiši grafičku montažu
42. Opiši vrste grafičke montaže
159
43.
44.
45.
46.
47.
48.
49.
50.
51.
52.
53.
54.
55.
56.
57.
58.
59.
60.
61.
62.
63.
64.
65.
66.
67.
68.
69.
70.
71.
72.
73.
74.
75.
76.
77.
78.
79.
80.
81.
82.
83.
84.
85.
86.
87.
88.
89.
90.
91.
92.
93.
94.
Objasni pojam reprografije
Objasni podjelu reprografskih postupaka umnožavanja
Objasni pojam štamparske forme i vrste štamparskih formi prema tehnici
štampe
Opiši tehnološki postupak za izradu štamparske forme za visoku tehniku
štampe
Uporedi vrste štamparski formi u tehnici visoke štampe
Opiši izradu štamparske forme za leterset štampu
Opiši izradu štamparske forme za flekso štampu
Opiši izradu štamparske forme za lakiranje otisaka
Navedi tehnološki postupak izrade štamparske forme za ravnu štampu
Objasni formiranje štampajućih i neštampajućih elemenata
Navedi vrste štamparskih formi u tehnici ravne štampe
Opiši mehanička svojstva ofset ploča
Objasni površinska svojstva ofset ploča
Navedi konvencionalni postupak za izradu štamparske forme
Opiši digitalni postupak za izradu štamparske forme
Navedi tehnološki postupak za izradu štamparske forme za duboku štampu
Opiši izradu štamparske forme za bakro štampu
Opiši izradu štamparske forme za linijsku duboku štampu
Navedi tehnološki postupak za izradu štamparske forme za propusnu štampu
Objasni princip dobijanja otiska u tampon-štampi
Objasni princip dobijanja otiska u digitalnoj štampi
Uporedi dobijanje otiska u različitim tehnikama štampe
Objasni ulogu probnog otiska u tehnici visoke štampe
Uporedi karakteristike tipografske, fleksografičke i letterset štampe
Objasni principe i podjelu tehnike ravne štampe
Objasni principe i podjelu tehnike duboke štampe
Uporedi trajnost štamparskih formi
Objasni ulogu pritiska u procesu štampanja
Navedi svojstva štamparskih papira
Navedi svojstva papira za visoku štampu
Navedi svojstva papira za ofset štampu
Navedi svojstva papira za duboku štampu
Navedi uticaj spoljnih faktora na papir
Uporedi formate papira
Objasni izbor veličine tabaka
Uporedi primjenu različitih vrsta savijanja tabaka
Objasni okretanje tabaka
Navedi raspoređivanje stranica
Navedi oznake na štampanom papiru
Navedi štamparske boje
Uporedi optička svojstva boje
Objasni mešanje boja
Opiši svojstva štamparskih boja u zavistnosti od tehnike štampe
Opiši svojstva boje za tipo štampu
Navedi svojstva boje za flekso štampu
Navedi svojstva boje za ofset štampu
Navedi svojstva boje za bakro štampu
Navedi svojstva boje za digitalnu štampu
Opiši pripremau boja za štampanje
Opiši način sušenja boja na otisku
Navedi izračunavanje potrebne količine boje za štampanje
Opiši lakove
160
95.
96.
97.
98.
99.
100.
101.
102.
103.
104.
105.
106.
107.
108.
109.
110.
111.
112.
113.
114.
115.
116.
117.
118.
119.
120.
Uporedi tabačne mašine za ofset štampu
Opiši uređaj za ulaganje
Opiši uređaj za bojenje
Opiši uređaj za vlaženje
Objasni princip rada sistema cilindara
Opiši uređaj za izlaganje
Objasni princip rada pogonskog mehanizma
Uporedi višebojne ofset mašine
Objasni prenos tabaka između štamparskih jedinica
Opiši proces lakiranja otiska
Objasni numerisanje
Objasni perforisanje
Opiši proces izrezivanja
Opiši ofset mašine za štampu na limu
Opiši ofset mašine za štampu bez vlaženja
Navedi probleme u štampanju na ofsetnim mašinama
Opiši mašine za bakro štampu na tabacima
Opiši mašine za tampon štampu
Uporedi rotacione mašine
Navedi podjelu rotacija
Objasni građu rotacija
Objasni prednosti automatske zamjene rolne papira
Uporedi uređaj za izlaganje tabačnih i falc aparat na rotacionim mašinama
Opiši rotacije za flekso štampu
Opiši mašine za digitalnu štampu
Objasni kontrolu kvaliteta štampe
4. Tip ispita
- Usmeni
- Nastavnik sastavlja, a stručni aktiv utvrđuje spisak ispitnih pitanja na osnovu
Ispitnog kataloga.
- Na ispitnom listu treba da budu tri pitanja, kombinovana po složenosti na
odgovarajući način – da budu iz različitih taksonomskih kategorija i iz različitih
tematskih oblasti.
- Kandidat ima pravo da se pripremi za usmeni ispit 20 minuta.
- Usmeni ispit traje najviše 20 minuta.
- Ocjenu na usmenom ispitu oblikuje ispitna komisija, na prijedlog ispitivača.
5. Dozvoljena pomagala
- Nijesu predviđena.
6. Literatura i drugi izvori
- Za kandidate je preporučena literatura data u Katalogu znanja i Godišnjem planu
rada nastavnika.
161
2.1.3. SMJER – DORADA/ TEHNOLOGIJA DORADE
2.1.3.1. TEHNOLOGIJA DORADE
1. Naziv ispitnog kataloga: TEHNOLOGIJA DORADE
2. Cilj ispita
- Provjera uspješnosti učenika pri usvajanju neophodnih standarda znanja iz oblasti
tehnologije dorade.
3. Standardi znanja koji se ocjenjuju na stručnom ispitu
1.
Navedi mjesto i ulogu grafičke dorade u grafičkoj industriji
2.
Objasni pojam i podjelu grafičke dorade
3.
Opiši knjigovezačku doradu
4.
Opiši ambalaže i kartonaže
5.
Uporedi proizvode ambalaže i kartonaže, podjela i namjena
6.
Objasni proces prerade papira
7.
Navedi proizvode grafičke dorade
8.
Navedi jednostavne proizvode
9.
Opiši proizvode dobijene savijanjem
10. Navedi proizvode dobijeni povezivanjem
11. Navedi proizvode knjigovezačke dorade
12. Opiši razvojne oblike knjige
13. Navedi dekorativne tehnike knjigovezačke dorade
14. Uporedi epohalne karakteristike oblika knjiga
15. Navedi materijale u grafičkoj industriji i njihove karakteristike
16. Opiši papir, priprema papirne mase
17. Navedi papire u grafičkoj industriji
18. Navedi vrste i klasifikacija kartona
19. Navedi vrste i klasifikacija lepenki
20. Opiši ispitivanje kvaliteta papira
21. Opiši ispitivanje materijala u grafičkoj doradi
22. Navedi plastične mase
23. Opiši preradu plastičnih masa
24. Opiši spajanje plastičnih masa
25. Opiši šivenje
26. Uporedi presvlačnje materijala
27. Navedi izračunavanje potrebne količine materijala za presvlačenje
28. Objasni izradu zlatotiska i primjena alata
29. Opiši folije za utiskivanje
30. Opiši operacije sa odštampanim tabacima (prenošenje, brojanje,
poravnavanje)
31. Opiši alate i pribor u knjigovezačkoj doradi
32. Objasni oznake na štampanim tabacima za operacije dorade
33. Uporedi savijanje tabaka
34. Navedi šematski prikaz savijenih tabaka
35. Uporedi vrste savijanja tabaka
36. Navedi sakupljanje tabaka
37. Opiši šivenje tabaka
38. Opiši postupak šivenja tabaka žicom
39. Opiši postupak šivenja tabaka koncem
40. Uporedi pojedinačne poveze
41. Opiši izradu blokova
162
42.
43.
44.
45.
46.
47.
48.
49.
50.
51.
52.
53.
54.
55.
56.
57.
58.
59.
60.
61.
62.
63.
64.
65.
66.
67.
68.
69.
70.
71.
72.
73.
74.
75.
76.
77.
78.
79.
80.
81.
82.
83.
84.
85.
86.
87.
88.
89.
90.
91.
92.
93.
94.
95.
Opiši izradu brošura
Navedi brošure od jednog tabaka ili loga
Naved brošure od više tabaka ili loga
Opiši specijalne brošure
Objasni tehnološki postupak izrade tvrdog poveza
Objasni značaj ulazne kontrole, prijama tabaka
Objasni pripremu tabaka za povez
Objasni izradu knjižnog bloka
Opiši proces obrade knjižnog bloka
Opiši tehniku okruglivanja i apresovanja
Opiši lijepljenje označne i ukrasne trake i stabilizacija povežnjaka
Uporedi izradu tvrdih korica
Opiši sastavljanje i ukrašavanje korica
Opiši spajanje knjižnog bloka sa koricom
Opiši presovanje i utiskivanje pregiba
Opiši dovršetak knjige
Navedi metode kontrola knjiga
Objasni značaj pregleda knjige i pakovanja
Opiši bešavni povez
Opiši povez u koži i polukoži
Objasni postupak izrade vatiranog kožnog poveza
Opiši francuzski povez u polukoži i koži
Opiši postupak poveza poslovnih knjiga
Opiši običan povez protokola
Opiši polupatent povez protokola
Opiši patent povez protokola
Opiši izradu registra
Opiši povez albuma
Opiši izradu bušenog albuma
Opiši izradu šivenog albuma
Opiši izradu patent albuma
Opiši izradu poveza podložnih mapa za pisanje
Opiši operaciju kaširanja
Opiši operaciju kaširanja papira na lepenci
Opiši kaširanje papira na papir
Opiši kaširanje kartona na lepenci
Opiši kaširanje lepenke na lepenku
Opiši kaširanje papira na platno
Opiši izrada paspartua
Opiši tehniku lijepljenja i mašina u procesu izrade proizvoda
Uporedi linije za izradu tvrdog i broširanog poveza
Navedi primjenu klasifikacija lepila
Objasni plastificiranje, izradu i ulogu
Navedi osnovne materijale u grafičkoj industriji
Opiši papire, kartone, lepenke; podjela i primjena
Objasni standardizaciju i formate papira
Objasni kalsifikaciju ambalaže
Uporedi podjelu ambalaže prema materijalu
Navedi podjelu ambalaže prema nameni
Navedi podjelu ambalaže prema načinu upotrebe
Navedi podjelu ambalaže prema obliku
Objasni funkcije ambalaže
Objasni zaštitnu funkciju ambalaže
Objasni skladišno-transportnu funkciju ambalaže
163
96.
97.
98.
99.
100.
101.
102.
103.
104.
105.
106.
107.
108.
109.
110.
111.
112.
113.
114.
115.
116.
117.
118.
119.
120.
Objasni prodajnu funkciju ambalaže
Navedi glavne vrste ambalaže
Opiši izradu omota
Opiši izradu vreća i kesa
Opiši izradu kutija
Opiši postupak za izradu ambalaže, kartonaže i prerade papira
Opiši izradu štanc-forme
Navedi mašine za štancovanje
Objasni klasifikaciju ljepila
Objasni karakteristike ljepila
Uporedi procese lepljenja
Navedi načine upotrebe mašina i alata u procesu lepljenja
Opiši postupak za izradu ambalaže, kartonaže i prerade papira
Objasni operacije pripreme formata (oblika)
Navedi tehnike rezanja
Uporedi mašine za sječenje papira
Opiši postupak bigovanja
Opiši postupak perforisanja
Opiši postupak ricovanja
Opiši oblikovanje materijala savijanjem
Opiši oblikovanje materijala izvlačenjem
Opiši oblikovanje materijala motanjem
Navedi postupak spajanja materijala
Navedi postupak spajanja lepljenjem
Uporedi podjelu kontrole kvaliteta u grafičkoj doradi
4. Tip ispita
- Usmeni
- Nastavnik sastavlja, a stručni aktiv utvrđuje spisak ispitnih pitanja na osnovu
Ispitnog kataloga.
- Na ispitnom listu treba da budu tri pitanja kombinovana po složenosti na
odgovarajući način, da budu iz različitih taksonomskih kategorija i iz različitih
tematskih oblasti.
- Kandidat ima pravo da se pripremi za usmeni ispit 20 minuta.
- Usmeni ispit traje najviše 20 minuta.
- Ocjenu na usmenom ispitu oblikuje ispitna komisija, na prijedlog ispitivača.
5. Dozvoljena pomagala
- Nijesu predviđena.
6. Literatura i drugi izvori
- Za kandidate je preporučena literatura data u Katalogu znanja i Godišnjem planu
rada nastavnika.
164
2.2. STRUČNI RAD
2.2.1. ISPITNI KATALOG PRAKTIČNOG DIJELA STRUČNOG ISPITA - STRUČNI RAD
1. Naziv ispitnog kataloga: ISPITNI KATALOG PRAKTIČNOG DIJELA STRUČNOG
ISPITA - STRUČNI RAD
2. Cilj ispita
-
Na praktičnom dijelu stručnog ispita kandidat treba da pokaže:
Poznavanje gradiva, principa i zakonitosti, vezanih za zadatu temu.
Poznavanje i poštovanje važećih pravila i propisa u grafičkoj tehnologiji.
Pravilnu upotrebu stručne terminologije.
Stepen povezanosti stručno - teorijskih i praktičnih znanja.
Samostalnost u uočavanju problema, njihovom rješavanju, predstavljanju i
vrednovanju predloženih rješenja.
Samostalnost u korišćenju literature i drugih izvora, sistematičnost u radu.
Racionalno korišćenje materijala, vremena i energije.
Samostalnost u komunikaciji, predstavljanju i argumentovanju stavova.
3. Okvirni spisak tema/zadataka za stručni rad
3.1. Smjer – Tehničar pripreme za štampu
1. Izrada štamparske forme za visoku štampu
− vrste štamparskih formi
− tehnike izrade štamparskih formi
− kvalitet štamparskih formi
2. Izrada štamparske forme za ravnu štampu
− faze izrade
− proces kopiranja
− izrada probnog otiska
3. Izrada štamparske forme za flekso štampu
− montaža
− izrada filmova
− način izrade
4. Izrada filmova za knjigu tvrdog poveza
− prelom strane
− elektronska montaža
− opis postupka
5. Izrada filmova za časopis A2 formata
− prelom strane
− elektronska montaža
− opis postupka
6. Izrada filmova za dnevnu novinu
− prelom strane
− elektronska montaža
165
−
opis postupka
7. Izrada štamparskih formi za knjigu tvrdog poveza
− prelom strane
− elektronska montaža
− opis postupka
8. Izrada štamparskih formi za dnevnu novinu
prelom strane
− elektronska montaža
− opis postupka
9. Izrada štamparskih formi za časopis
− prelom strane
− elektronska montaža
− opis postupka
10. Izrada
−
−
−
filmova za štampu kutija
prelom strane
elektronska montaža
opis postupka
11. Izrada
−
−
−
filmova za jednobojni plakat
prelom strane
elektronska montaža
opis postupka
12. Izrada
−
−
−
filmova za višebojni plakat
prelom strane
elektronska montaža
opis postupka
13. Izrada
−
−
−
filmova za jednobojni letak A4 formata
prelom strane
elektronska montaža
opis postupka
14. Izrada
−
−
−
štamparskih formi za štampu kutija
prelom strane
elektronska montaža
opis postupka
15. Izrada
−
−
−
štamparskih formi za lakiranje kutija
unos i obrada elemenata koji se lakiraju
elektronska montaža
opis postupka
16. Izrada
−
−
−
filmova za jednobojni plakat
prelom strane
elektronska montaža
opis postupka
166
17. Izrada
−
−
−
filmova za višebojni plakat
prelom strane
elektronska montaža
opis postupka
18. Izrada
−
−
−
filmova za bilbord
prelom strane
elektronska montaža
opis postupka
19. Izrada
−
−
−
filmova za vizitkarte
prelom strane
montaža
opis postupka
20. Izrada
−
−
−
filmova za knjigu broširanog poveza
prelom strane
montaža
opis postupka
21. Izrada
−
−
−
filmova za propusnu štampu
prelom strane
montaža
opis postupka
22. Unos i
−
−
−
obrada teksta
izrada korekture
mogućnosti rada sa tekstom
prelom strana
23. Raspored stranica kod rotacione štampe časopisa
− montaža folija
− kontrola rasporeda stranica
− izrada štamparske forme
24. Raspored stranica kod tabačne štampe časopisa
− montaža
− kontrola rasporeda stranica
− izrada štamparske forme
25. Unos
−
−
−
26. Izrada
−
−
−
i obrada kolorne fotografije
unos fotografije
korekcija fotografije
snimanje i eksportovanje
vektorske grafike
iIzrada crteža
formiranje elemenata
snimanje i eksportovanje
27. Montaža stranica kod rotacione štampe časopisa
167
−
−
−
montaža folija
kontrola rasporeda stranica
izrada štamparske forme
28.Montaža stranica kod tabačne štampe časopisa
− elektronska montaža
− kontrola rasporeda stranica
− izrada štamparske forme
29. Montaža stranica kod novinske štampe
− montaža
− kontrola rasporeda stranica
− izrada štamparske forme
30. Montaža stranica knjižnog bloka
− montaža
− kontrola rasporeda stranica
− izrada štamparske forme
31. Elektronska montaža stranica knjižnog bloka
− montaža
− kontrola rasporeda stranica
− izrada štamparske forme
32. Izrada
−
−
−
rasterske grafike
pojam
unos i obrada
snimanje
33. Izrada
−
−
−
štamparskih formi za parcijalno lakiranje
formiranje štampajućih površina
kontrola
izrada štamparske forme
34. Formiranje štamparske forme za digitalnu štampu
− pojam
− podjela
− opis postupka
35. Kontrola kvaliteta
− pojam
− načini kontrole
− mogućnosti
36. Izrada
−
−
−
kolorne vektorske grafike
pojam
unos i obrada
snimanje
3.2. Smjer – Tehničar dorade
1. Izrada korica tvrdog poveza u koži
168
−
−
−
izrada nacrta
krojenje lepenke i kože
finalizacija korica
2. Izrada korica tvrdog poveza u vještačkoj koži
− izrada nacrta
− krojenje lepenke i vještačke kože
− finalizacija korica
3. Izrada korica tvrdog poveza sa plastificiranom presvlakom
− izrada nacrta
− krojenje lepenke i obrada plastificirane presvlake
− finalizacija korica
4. Izrada korica broširanog poveza
− opis mašine
− formiranje korice
− spajanje korice sa knjižnim blokom
5. Izrada korica tvrdog poveza na visokoproduktivnim linijama
− izrada nacrta
− priprema materijala
− kontrola kvaliteta
6. Izrada korica broširanog poveza na visokoproduktivnim linijama
− izrada nacrta
− priprema materijala
− kontrola kvaliteta
7. Izrada korica albuma u koži
− izrada nacrta
− krojenje lepenke i kože
− finalizacija albuma
8. Izrada blokova spiralnog poveza
− opis proizvoda
− izrada djelova
− finalizacija blokova
9. Izrada blokova
− opis proizvoda
− izrada djelova
− finalizacija blokova
10. Izrada korica rokovnika u kožnom povezu
− opis proizvoda
− izrada djelova
− finalizacija proizvoda
11. Izrada časopisa šivenog žicom
− opis proizvoda
− izrada djelova
169
−
finalizacija proizvoda
12. Izrada kataloga spiralnog poveza
− opis proizvoda
− izrada djelova
− finalizacija proizvoda
13. Izrada zidnog kalendara
− opis proizvoda
− izrada djelova
− finalizacija proizvoda
14. Izrada stonog kalendara
− opis proizvoda
− izrada djelova
− finalizacija proizvoda
15. Mašine za savijanje tabaka
− opis mašine
− funkcije djelova
− mogućnosti
16. Upotreba štanc-forme kod izrade ambalaže
− priprema i izrada forme
− priprema mašine
− kontrola kvaliteta
17. Izrada
−
−
−
štanc forme
priprema alata
izrada forme
izrezivanje
18. Mašine
−
−
−
za sakupljanje tabaka (tabak u tabak)
opis mašine
funkcije djelova
mogućnosti
19. Mašine
−
−
−
za savijanje tabaka (tabak na tabak)
opis mašine
funkcije djelova
mogućnosti
20. Mašine
−
−
−
za izradu ambalaže
opis mašine
funkcije djelova
mogućnosti
21. Mašine za automatsko lijepljenje
− opis mašine
− funkcije djelova
− mogućnosti
170
22. Mašine za rezanje
− opis mašine
− funkcije djelova
− mogućnosti
23. Trorezač
− opis mašine
− funkcije djelova
− mogućnosti
24. Mašine za šivenje žicom
− opis mašine
− funkcije djelova
− mogućnosti
25. Mašine
−
−
−
za šivenje koncem
opis mašine
funkcije djelova
mogućnosti
26. Izrada
−
−
−
štanc forme za izrezivanje fascikli
priprema alata
izrada forme
izrezivanje
27. Izrada
−
−
−
štanc forme za izrezivanje koverti
priprema alata
izrada forme
izrezivanje
28. Izrada
−
−
−
štanc forme za izrezivanje čestitki
priprema alata
izrada forme
izrezivanja
29. Izrada
−
−
−
džepnog kalendara
izrada nacrta
plastifikacija
finalizacija proizvoda
30. Izrada
−
−
−
jednodjelnih fascikli
izrada nacrta
priprema materijala
finalizacija proizvoda
31. Izrada
−
−
−
višedjelnih fascikli
izrada nacrta
izrada djelova
finalizacija proizvoda
32. Izrada kutija od talasaste lepenke
− izrada nacrta
171
−
−
izrada djelova
finalizacija proizvoda
33. Izrada
−
−
−
zlatotiska
opis postupka
izrada forme
finalizacija
34. Izrada
−
−
−
zaštitnih korica
izrada nacrta
plastifikacija
finalizacija proizvoda
35. Izrada
−
−
−
NCR blokova
priprema materijala
izrada djelova
finalizacija proizvoda
36. Izrada
−
−
−
vodenog žiga
priprema materijala
izrada korica
finalizacija proizvoda
37. Specijalni postupci dorade
− opis
− mogućnosti
− kontrola kvaliteta
38. Izrada
−
−
−
telefonskih imenika
obrada knjižnog bloka
izrada korica
finalizacija proizvoda
39. Visokoproduktivne linije za izradu korica mekog poveza
− funkcionalne cjeline
− operacije
− mogućnosti
40. Visokoproduktivne linije za izradu korica tvrdog poveza
− funkcionalne cjeline
− operacije
− mogućnosti
3.3. Smjer – Tehničar štampe
1. Priprema materijala za štampu
− izbor i priprema papira
− izbor i priprema boje za štampu
− kontrola kvaliteta štampe
2. Raspored stranica nezavisno od tehnike štampe
− izrada nacrta
172
−
−
potrebni podaci za raspored stranica
kontrola štamparskih formi
3. Štampa knjige tvrdog poveza
− izbor vrste štampe
− montaža sa rasporedom stranica
− postupci dorade
4. Štampa časopisa broširanog poveza
− izbor vrste štampe
− montaža sa rasporedom stranica
− izbor mašine
5. Štampa dnevne novine „Pobjeda“
− raspored strana
− opis mašine
− finalizacija proizvoda
6. Štamparske mašine za ofset štampu
− istorijat razvoja
− opis mašina
− primjena savremenih
7. Štampe knjige broširanog poveza
− izbor vrste štampe
− montaža sa rasporedom stranica
− finalizacija proizvoda
8. Štampa dnevne novine „Dan“
− kompjuterska priprema
− izrada montažnih folija
− izbor mašine i opis rada
9. Štampa dnevne novine „Vijesti“
− kompjuterska priprema
− izrada montažnih folija
− izbor mašine i opis rada
10. Štampanje višebojnih radova na jednobojnoj ofset mašini
− priprema mašina prema vrsti papira
− određivanje optičke gustine boja
− mogući problemi i njihovo otklanjanje
11. Štampanje višebojnih plakata na jednobojnoj ofset mašini
− priprema mašina
− određivanje optičke gustine boja
− mogući problemi i njihovo otklanjanje
12. Štampanje jednobojnih plakata na jednobojnoj ofset mašini
− priprema mašina prema vrsti papira
− priprema materijala
173
−
mogući problemi i njihovo otklanjanje
13. Štamparske mašine za ravnu štampu
− istorijat razvoja
− podjela mašina
− opis mašine
14. Kontrola kvaliteta otiska prilikom štampe na rotaciji
− aparati i uređaji za kontrolu kvaliteta
− podešavanje nanosa boje
− kontrola kvaliteta
15. Kontrola kvaliteta štampe na tabačnim mašinama
− aparati i uređaji za kontrolu kvaliteta
− podešavanje nanosa boje
− mogući problemi i njihovo otklanjanje
16. Štampa blokovske robe na NCR papiru
− osobine papira
− karakteristike štampe
− dorada (numeracija, perforacija)
17. Štampa blokova spiralnog poveza
− priprema materijala za štampu
− priprema mašine
− karakteristike štampe
18. Praktično upoznavanje i rukovnje ofsetnim mašinama
− izgled mašine i opis rada
− podjela prema konstrukciji i načinu rada
− priprema za rad i održavanje mašine
19. Karakteristike izrade školskog časopisa
− priprema materijala za štampu
− izbor i opis mašine za štampu
− priprema mašine za štampu
20. Štampa višebojnog časopisa
− priprema materijala za štampu
− izbor i opis mašine za štampu
− priprema mašine za štampu
21. Rotaciona ofset štampa i njene mogućnosti
− istorijat razvoja
− podjela prema konstruktivnom rješenju
− opis rada mašina
22. Štampa na višebojnoj rotaciji
− raspored stranica
− montaža štamparskih formi
− podešavanje mašine
174
23. Podešavanje jednobojne ofset mašine
− priprema uređaja za izlaganje i ulaganje
− priprema trocilindričnog sistema
− kontrola kvaliteta otiska
24. Štampa etiketa
− karakteristika štampe
− priprema materijala
− opis mašine
25. Raspored stranica kod rotacione štampe časopisa
− priprema materijala za štampu
− kontrola rasporeda stranica
− montiranje štamparskih formi
26. Štampa „Tender oglasa“
− raspored strana
− izbor mašina
− kontrola kvaliteta
27. Štampa ambalaže flekso štampom
− vrste materijala
− opis mašine
− kontrola kvaliteta
28. Izrada grafičkih proizvoda flekso-štampom
− priprema mašine
− priprema materijala
− održavanje kvaliteta štampe
29. Štampa korica za tvrdi povez sa plastificiranom presvlakom
− priprema materijala
− podešavanje mašine
− kontrola kvaliteta štampe
30. Rotacione mašine
− istorijat razvoja rotacionih mašina
− podjela po načinu dobijanja otiska
− opis rada
31. Podešavanje ofset mašine za štampu na različitim vrstama papira
− karakteristike papira
− podešavanje uređaja
− moguće greške u procesu štampe
32. Savremena rotacione mašine
− karakteristike
− kvalitet štampe
− mogućnosti
33. Podešavanje višebojne ofset mašine
− priprema uređaja za ulaganje i izlaganje
175
−
−
priprema trocilindričnog sistema
kontrola kvaliteta otiska
34. Savremene tabačne ofset mašine
− podjela
− karakteristike
− mogućnosti
35. Savremena mašine za tampon štampu
− karakteristike
− kvalitet štampe
− mogućnosti
36. Digitalne mašine za štampu
− podjela
− karakteristike
− mogućnosti
37. Savremene hibridne mašine
− karakteristike
− kvalitet štampe
− mogućnosti
38. Savremene mašine za flekso štampu
− karakteristike
− djelovi mašine
− mogućnosti
39. Savremene mašine za propusnu štampu
− karakteristike
− djelovi mašine
− mogućnosti
40. Savremene novinske rotacije
− podjela
− štamparske sekcije
− mogućnosti
176
4. Upustvo za sprovođenje stručnog rada
Kandidat u završnoj godini školovanja bira temu odnosno zadatak i obrađuje ga
individualno.
Stručni aktivi/Ispitni odbor pripremaju teme odnosno zadatke na osnovu okvirnog
spiska tema, datih u ispitnom katalogu, koji mogu biti u vidu (obliku) seminarskog
rada, projektnog zadatka ili praktičnog zadatka sa odgovarajućom tehničko –
tehnološkom dokumentacijom, što se definiše na ispitnom listiću, za svaki
zadatak/temu pojedinačno.
Odbrana seminarskog rada ili projektnog zadatka obuhvata prezentaciju, a
praktičnog zadatka demonstraciju i prezentaciju rada. Ukoliko specifičnost teme
odnosno zadatka to zahtijeva, moguća je potpuna ili djelimična izrada praktičnog
zadatka prije ispita, pod nadzorom mentora.
Ispitni zadaci se izvlače pred ispitnom komisijom.
Ocjenu stručnog rada oblikuje ispitna komisija, na prijedlog ispitivača.
5. Dozvoljena pomagala
- Nijesu predviđena.
6. Literatura i drugi izvori
- Za učenike je preporučena literatura objavljena u Katalogu znanja i Godišnjem
planu rada nastavnika.
3. OBAVEZNI NAČINI PROVJERAVANJA ZNANJA
Redni
Naziv predmeta
Obavezni načini provjeravanja znanja
broj
Osnovi mašinstva sa grafičkim
- usmeno
1.
- ocjena vježbi
mašinama
- usmeno
2.
Grafička tehnologija
- pismene vježbe
- usmeno
3.
Tehničko crtanje
- ocjena vježbi
- usmeno
4.
Grafički dizajn
- ocjena vježbi
- usmeno
5.
Grafički materijali
- pismene vježbe
- usmeno
Ekologija i zaštita životne sredine
6.
- ocjena vježbi
- usmeno
7.
Primjena računara u grafici
- pismene vježbe
- ocjena vježbi
- usmeno
8.
Elektrotehnika sa automatikom
- pismene vježbe
9.
Poslovna psihologija
- usmeno
- usmeno
10.
Preduzetništvo
- pismene vježbe
- usmeno
11.
Tehnologija pripreme za štampu
- pismene vježbe
- ocjena vježbi
- usmeno
12.
Tehnologija štampe
- pismene vježbe
- usmeno
13
Tehnologija dorade
- pismene vježbe
14.
Praktična nastava
- usmeno
177
Redni
broj
Naziv predmeta
Obavezni načini provjeravanja znanja
- ocjena praktičnog rada
IZBORNA NASTAVA
1.
Strani jezik II
2.
Kompjuterska daktilografija
3.
Kompjuterska reprofotografija
4.
Tipografija
5.
Montaža
6.
Knjigovezačka dorada
7.
Digitalna štampa
-
usmeno i pismeno
usmeno
pismene vježbe
usmeno
pismene vježbe
ocjena vježbi
usmeno
pismene vježbe
ocjena vježbi
usmeno
pismene vježbe
ocjena vježbi
usmeno
pismene vježbe
ocjena vježbi
usmeno
pismene vježbe
ocjena vježbi
4. USLOVI ZA ZAVRŠETAK OBRAZOVANJA
- Za završetak srednjeg stručnog obrazovanja u četvorogodišnjem trajanju za
obrazovni program Grafički tehničar potrebno je završiti četvrtu godinu
obrazovanja sa pozitivnim ocjenama iz svih nastavnih predmeta i položiti stručni
ispit.
- Obrazovanje se završava polaganjem stručnog ispita. Stručni ispit za obrazovni
program Grafički tehničar:
pismenog ispita iz maternjeg jezika i književnosti;
pismenog ispita iz stranog jezika ili matematike;
usmenog ispita iz tehnologije pripreme za štampu, tehnologije štampe,
tehnologije dorade (u zavisnosti od smjera);
stručnog rada sa odbranom.
5. NAČIN PRILAGOĐAVANJA PROGRAMA UČENICIMA SA POSEBNIM POTREBAMA
- Za učenike sa posebnim potrebama obrazovni program se izvodi:
- prilagođavanjem uslova izvođenja uz dodatnu stručnu pomoć, u skladu sa
Zakonom o usmjeravanju djece sa posebnim potrebama;
- škola treba da u roku od 30 dana uradi individualni plan, na osnovu važećeg,
uzimajući u obzir stav da učenici treba da postignu iste standarde znanja u svim
nastavnim predmetima
- prilagođavanjem programa tako da se određeni sadržaji zamjenjuju njihovim
ekvivalentima, koji omogućavaju dostizanje istog profesionalnog standarda,
odnosno profesionalnih kompetencija
- Obrazovanje učenika sa posebnim potrebama može se produžiti najviše za jednu
godinu.
6. NAČIN PRILAGOĐAVANJA PROGRAMA ZA OBRAZOVANJE ODRASLIH
- Za prilagođavanje obrazovnog programa koji je pripremljen za stručno
obrazovanje mladih potrebama odraslih potrebno je:
- iz nastavnog plana izbrisati slobodne aktivnosti, kao i nastavni predmet Fizičko
vaspitanje, koji time prestaju biti uslov za završetak obrazovanja;
178
- škola je obavezna da odraslima ponudi školske aktivnosti kojim se oni mogu
priključiti po sopstvenoj želji;
- škola je dužna da uradi prilagođen program praktičnog obrazovanja s obzirom na
poslove i zadatke koje obavlja učesnik obrazovanja;
- provjeravanje znanja sprovodi se putem ispita, pri čemu se uzimaju u obzir načini
provjeravanja znanja određeni obrazovnim programom.
7. PROFIL STRUČNE SPREME NASTAVNIKA I STRUČNIH SARADNIKA
Redni
Profil stručne spreme nastavnika i
Nastavni predmeti
broj
stručnih saradnika
- Diplomirani grafički inženjer
- Diplomirani inženjer mašinstva
Osnovi mašinstva sa grafičkim
- Diplomirani inženjer metalurgije
1.
mašinama
- Diplomirani inženjer grafičke
tehnologije(na drugoj godini)
- Diplomirani inženjer grafičke tehnologije
2.
Grafička tehnologija
- Diplomirani grafički inženjer
- Diplomirani inženjer mašinstva
Diplomirani grafički inženjer
3.
Tehničko crtanje
- Diplomirani inženjer metalurgije
- Diplomirani inženjer grafičke tehnologije
- Diplomirani grafičar
4.
Grafički dizajn
- Diplomirani grafički dizajner
- Diplomirani inženjer grafičke tehnologije
5.
Grafički materijali
- Diplomirani inženjer tehnologije
- Diplomirani grafički inženjer
- Diplomirani biolog
6.
Ekologija i zaštita životne sredine
- Diplomirani inženjer pejzažne
arhikteture
- Diplomirani grafički inženjer sa
potrebnom informatičkom pismenošću.
7.
Primjena računara u grafici
- Diplomirani inženjer grafičke tehnologije
sa potrebnom informatičkom pismenošću
8.
Elektrotehnika sa automatikom
- Diplomirani inženjer elektrotehnike
- Profesor psihologije
- Profesor predagogije-psihologije
9.
Poslovna psihologija
- Psiholog
- Pedagog
10.
Preduzetništvo
- Diplomirani ekonomista
- Diplomirani inženjer grafičke tehnologije
sa potrebnom informatičkom pismenošću
11.
Tehnologija pripreme za štampu
- Diplomirani grafički inženjer sa
potrebnom informatičkom pismenošću
- Diplomirani inženjer grafičke tehnologije
12.
Tehnologija štampe
- Diplomirani grafički inženjer
- Diplomirani inženjer grafičke tehnologije
13
Tehnologija dorade
- Diplomirani grafički inženjer
- Diplomirani grafički inženjer
14.
Praktična nastava
- Grafički inženjer
IZBORNA NASTAVA
1.
Strani jezik II
- Profesor stranog jezika i književnosti
- Diplomirani grafički inženjer sa
2.
Kompjuterska daktilografija
položenim ispitom iz daktilografije i
179
Redni
broj
Nastavni predmeti
-
3.
Kompjuterska reprofotografija
-
4.
Tipografija
-
5.
Montaža
6.
Knjigovezačka dorada
7.
Digitalna štampa
-
Profil stručne spreme nastavnika i
stručnih saradnika
poznavanjem rada na računaru
Diplomirani pravnik sa položenim ispitom
iz daktilografije i poznavanjem rada na
računaru
Diplomirani ekonomista sa položenim
ispitom iz daktilografije i poznavanjem
rada na računaru
Diplomirani inženjer grafičke tehnologije
sa potrebnom informatičkom pismenošću
Diplomirani grafički inženjer sa
potrebnom informatičkom pismenošću
Diplomirani inženjer grafičke tehnologije
sa potrebnom informatičkom pismenošću
Diplomirani grafički inženjer sa
potrebnom informatičkom pismenošću
Diplomirani inženjer grafičke tehnologije
sa potrebnom informatičkom pismenošću
Diplomirani grafički inženjer sa
potrebnom informatičkom pismenošću
Diplomirani grafički inženjer
Diplomirani inženjer grafičke tehnologije
Diplomirani grafički inženjer sa
potrebnom informatičkom pismenošću
8. OBLIK ORGANIZACIJE IZVOĐENJA OBRAZOVNOG PROGRAMA
- Obrazovni program izvodi se u školskom obliku.
8.1. BROJ ČASOVA PO GODINAMA OBRAZOVANJA I VRSTAMA NASTAVE
Broj časova kod
kojih se
Vrsta nastave
Redni
Ukupno
odeljenje dijeli
Nastavni predmeti
Razred
broj
časova
na grupe
T
V
P
T
V
P
I
72
48
24
Osnovi mašinstva sa
1.
grafičkim mašinama
II
72
48
24
72
72
I
2.
Grafička tehnologija
II
72
72
3.
Tehničko crtanje
I
72
36
36
108
60
48
48
I
Grafički dizajn
4.
II
108
36
72
72
II
144
72
5.
Grafički materijali
III
144
72
Ekologija i zaštita
6.
II
72
58
14
životne sredine
Primjena računara u
III
72
30
42
42
7.
grafici
Elektrotehnika sa
8.
IV
66
66
automatikom
9.
Poslovna psihologija
IV
66
66
10.
Preduzetništvo
IV
66
40
26
11.
Tehnologija pripreme
III
144
112
32
32
180
Redni
broj
Ukupno
časova
Tehnologija štampe
IV
III
IV
132
144
132
Tehnologija dorade
III
144
132
Praktična nastava
I
II
III
IV
144
132
144
144
252
231
I
II
III
IV
72
72
72
66
72
72
72
66
I
72
20
52
II
72
40
32
III
III
IV
IV
72
72
66
72
30
42
42
30
42
32
36
30
za štampu
12.
13.
14.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Vrsta nastave
Razred
Nastavni predmeti
Strani jezik II
Kompjuterska
daktilografija
Kompjuterska
reprofotografija
Tipografija
Montaža
Knjigovezačka dorada
Digitalna štampa
T
112
144
132
V
20
P
Broj časova kod
kojih se
odeljenje dijeli
na grupe
T
V
P
20
144
144
252
231
144
144
252
231
52
9. SLOBODNE AKTIVNOSTI
- Slobodne aktivnosti učenika sastavni su dio nastavnog plana i obrazovnog
programa. Koncepcija slobodnih aktivnosti zasniva se na tome da doprinose kako
rekreaciji i opštekulturnom uzdizanju učenika, tako i upotpunjavanju stručnog
znanja. Slobodne aktivnosti sadrže obavezne, kao i sadržaje po izboru učenika.
- Program slobodnih aktivnosti priprema škola, polazeći od utvrđenog broja časova
u nastavnom planu (u I i II, III razredu po 36 časova, a u IV po 33 časa godišnje).
- Program slobodnih aktivnosti je sastavni dio godišnjeg plana rada škole, a sastoji
se iz tri cjeline:
obavezni sadržaji vezani za opšteobrazovno područje:
- dani sporta
- ekološke aktivnosti
- filmske, pozorišne, muzičke predstave i likovne izložbe
- posjeta istorijskim spomenicima, muzejima, sajmu knjiga i dr.
obavezni sadržaji vezani za stručno - teorijsko područje:
- posjete institucijama i preduzećima koja su stručno vezana za obrazovni program
koji se realizuje
- posjete sajmovima informatike, tehnike i nastavne tehnologije
- učešće na stručnim predavanjima i takmičenjima u poznavanju određenih oblasti
sadržaji po izboru učenika:
- učešće u raznim sekcijama (sportska, dramska, literarna, muzička, likovna,
informatička, prva pomoć, saobraćajni propisi, tehnički i Internet klub i dr.)
- socijalni rad učenika
181
- uspješnost učenika na slobodnim aktivnostima se ne ocjenjuje, ali su učenici
obavezni da realizuju sadržaje slobodnih aktivnosti jer je to uslov za
napredovanje u viši razred, kao i za završetak obrazovnog programa.
10. PROFESIONALNA PRAKSA
- Učenici poslije završenog prvog, drugog i trećeg razreda obavljaju profesionalnu
praksu u skladu sa nastavnim planom.
- Praksa se obavlja u odgovarajućim objektima izvan škole. Program profesionalne
prakse je u korelaciji sa programima stručno - teorijskih predmeta i praktične
nastave.
- Za izradu programa profesionalne prakse zadužena je škola. Profesionalna praksa
se ne ocjenjuje, ali je uslov za završetak razreda.
11. SPISAK UČESNIKA KOJI SU UČESTVOVALI U IZRADI OBRAZOVNOG PROGRAMA
- Jelena Kotlaja, JU Srednja stručna škola "Spasoje Raspopović" Podgorica
- Danijela Stijepčević Laušević, JU Srednja stručna škola "Spasoje Raspopović"
Podgorica
- Danilo Mugoša, JU Srednja stručna škola "Spasoje Raspopović" Podgorica
- Aleksandra Ćetković, JU Srednja stručna škola "Spasoje Raspopović" Podgorica
- Sandra Brkanović, Centar za stručno obrazovanje
- Vladislav Koprivica, Centar za stručno obrazovanje
Koordinator
- Srđan Obradović, Centar za stručno obrazovanje
182

PRIKAZ RADA MOBILNOG STRUČNOG TIMA

Školski udžbenici – OBRAZAC - Centar za socijalnu skrb Sisak

Popis članova orkestra_PO DVD Kašina

pripreme za robotičku alku junior

Tekst peticije i prijedlog mjera

Vjeronauk

TZK - kriteriji ocjenjivanja.pdf

KRITERIJI I ELEMENTI OCJENJIVANJA UČENIKA

Druženje mladih informatičara i članova HAZU

KRITERIJI OCJENJIVANJA TE NAČINI I POSTUPCI