Chin Baptist Mission Church April 20, 2014 Thawhthan Special Sermon (2013 Thawhthan lio I Rev. Sui Hliang Phungchimmi) Culture & literature Committee (2014-2015) Chairman -Tv.Boris Za Peng Vice-Chairman -Pu Van Luai Zathang Secretary Ka Tlai Peng ko Tuah Hlah -Tv. Lian Mawng Bik Assit-Secretary -Pu Siang Chin Lian Treasurer -Lg. Elaine Malawm Member/Layout -Pu Tluang Hei Sang Coodinator -Salai Bawi Uk Thang Webpage http://cbmcdc.org/OurChurc h/cabia.html Johan 20 : 11-18 “ Mary cu thlan lengah cun a dir i a ṭap. A ṭah pah cun a vung kun i thlan chung kha a vun bih. Thil rang in aa thuammi vanmi pahnih a hmuh hna i Jesuh ruak a rak umnak ah khan pakhat a lu leiah, pakhat a ke leiah an ṭhu. Zeicahdah na ṭah len ko?” tiah an hal. Anih nih, “Ka Bawipa kha an kalpi i khuazei i an chiah ka hngal lo,” tiah a leh hna. Cu bia a vun chim dih ah khan a hnulei ah a hun i mer i Jesuh a dir ko kha a hmuh; sihmanhsehlaw Jesuh a si ti awk a hngal lo. Jesuh nih cun, “Zeicahdah na ṭah len ko? Ahodah na kawl?” tiah a hal.Mary nih cun dum cawngtu pa kha a si rua tiah a ruah i,“Bawipa, nangmah nih na lak a si ahcun na chiahnak kha ka chim tuah, ka va kal lai i ka va lak lai,” tiah a ti.Jesuh nih cun, “Mary,” tiah a vun ti i amah leiah cun a vun i mer i Hebru holh in``Rabboni,'' tiah a ti. (A sullam cu, saya tinak a si.) Jesuh nih cun, “Ka tlai peng ko tuah hlah, zeicahtiah ka Pa sinah ka kir rih lo. Sihmanhsehlaw ka unau pawl sinah khan va kal law, ‘Ka Pa le nan Pa, ka Pathian le nan Pathian a simi sinah khan ka kal lai,’ a ti tiah va chim hna,” tiah a ti.Cucaah Mary Magdalin cu a kal i Bawipa cu ka hmuh i hi bia hi a ka chimh tiah a zultu kha a va chimh hna.” “Thawhthan” nihin i kan lawmhmi hi thinak hi Zisuh Khrih a tei lo i, cu thihnak cu Zisuh tu nih a tei i “A Teinak” (Victory) kha kan lawmhmi a si. Cu kan lawmhmi thawhthan ni cu nihin ni ah a si i. cu he phetlai in kan caa tein ruah ti ka duhmi cu: Kan hnu thla khan a tu thawhthan ni cu keimah phunbgchin dingin thiah ka rak si i, cu thok tecun ka thinlung ahhin “Pathian nih zeidah chim ter a ka duh hnga” tiah thla ka cam, kai tim sek ve. Study zong kai tuah sek ve. Cucaah Pathian nih zeidah chim ter a ka duh timi hi Timtuahnak, I apnak ka ngei ve. Tungai ka hun relmi Johan thawngtha 20 : 11-18 tiang ahkhan zeidah kan hmuh. Mary Magdalin nih Zisuh Khrih kha a thlan lei ah Zihmui va toih dingin ,upatnak va pek dingin a kal lio i, Zisuh a kawl cuahmah lio ah Vancung mi nih a rak thlahmi bia le a mah nih a lehnak hna bia le, a bik in Zisuh nih Magdalin sin in a rak chimmi bia hi kan hmuhmi a si. Cu chung cun Zisuh bia pathum hi tu chun caan ah i ruah ttih hna usih ti ka duh. Mary Makdalin hi mizeidah a si tiah cun Mekdalal khuami, Galilee khua pawngmi a si. Amah hi khuachia, thlarau tha lo nih a rak tuah balmi a si. Cu thlarau thalo nih a rak tuah lio ahcun (Bibal caa thiam sang pawl nih an langhter ningah cun) Zisuh nih dam nak a rak pekmi nu a si Cu damanak a pek tikah ahcun Zisuh nih ‘a ka dam ter, nunnak thar, ruahchannak thar a ka petu a si.’ tiin Zisuh dam ternak kha lawmhnak he respond pekin Zisuh a zul pengmi nu a si. Hi Mary Magdalin kong hi Mathai ahcun ‘a dang Mary he an ra, thlan ahkhan’ tiah aa tial. Mark ahcun ‘Salomi le Jeim a nu Mary he an ra,’ tiah aa tial, Luke ahcun ‘Jonah le a dang Mary pawl he an ra’ tiah a tial. Hika ahcun ‘a mah le nu pawl he khan an ra’ tiah aa tial. A tial ning konghi chim ka duhmi a si lo i, Mary Madalin hi thlan lei ah arak ratnaka sullam cu Mary cu a tungai kan chim bantuk khan Mary cu khuachia nih a rak tuahmi nu, Zisuh nih a rak dam termi nu, nunnak thar, ruahchannak thar a pekmi nu a si caah Zisuh cungah dawtnak , Zisunhsin ah aa lawm pengmi, Zisuh kha a upat pengmi nu a si i, vailam cung i an tlai lio zongahkhan zultu hna nih langhngan in an zulh ngam lio lo zongah Mary Magdalin nihcun a zulh i thlan lei ah an va phum hnu zongah zultu hna nih, va kal in Zisuh kha an va hmuh lo lio caan, Zulltu amah he a ei a ding ti pengmi, a bia a ngai peng mi , a it a thu ti pengmi tiah ah a ruahmi zultu 11 nih an kal lo nak an va zoh lo nak thlan hmun tiangah khan va kal i zihmui in a ruak kha upat pek in va tuam muai dingin a va kalmi a si. Cu ti a va kal lio ah Mary cu, Zisuh khrih cu a nun lio ah ruahchannak a ka petu, damnak a ka petu a si ti in a zumh lawng si loin hihi cu ka saya tha bik, ka bawi thabik a si timi bochan nak le dawtnak thinlung taktak he thlan lei ah Zisuh ruak kha a va panhmi a si. Maray Magdalin cu thlan a va phak tikah thlan khar cu a rak i ong cang i cu thankhar aa ongmi cu a va bih tikah Zisuh an rak tuamnak puanrang kha a hmuh i a lu lei ah puanrang aa eihmi vanmi pakhat, a ke lei ah pakhat a va hmuh hna , cu hna nihcun “Zeidah na tah leen ko” tiah an rak hal. Zisuh a ruak va zoh dingah zihmui va toih dingah Mary Magdalin a kal lio ahhin kal sawhsawh in a kal lo, ngeihchiatnak, lungkuainak ,tah buin Zisuh thlan lei ah a kalmi a si. A tah pahin Zisuh ruak a kal tikah vanmi nih an halmi cu “Zeidah na tah leeng ko” ti asi.,. Mary Magdalin nih a lehmi hna cu , “Ka Bawipa kha an kal pi I khuazei an chiah ka thei lo”, tiah a leh hna. Cu hnu ahcun a hnu lei a van hawi i, (Babal thiam mi nih an tial nak ahcun) a hnu lei a van hawih kha zei ruanghah dah a si tiah cun, kha van mi pawl nih an mit kalnak ahkhan a zohmi a si, ti a si.. Vanmi pawl nih an zohmi kha a van zoh ve tikah cun mi pakhat kha a hmuh ve. Cu a hmuh vemi pa cu Zisuh kha a si. Asinain Mary nih tah pah in ngeihchiatnak le lungkuai nak in a zoh tikah a hmuhmi kha zisuh a si ti a thei lo, dum congtu pa ah a rel. Dum congtu pa a rel tikah , Dum congtu pa a relmi nih khan “Zei caah na tah leen ko, a ho dah na kawl”, a van hal ve. A pakhatnak ah Zisuh nih ai langh hmasa bik nak cu Mary sin ah a s i, cu Mary sin ah a chim hmasabik bia pakhat cu ‘zei cadah na tah leen ko a ho dah na kawl’ ti a si. Mary nihcun Dum congtu pa ah a ruah thiamthiam tikah khan “Bawipa nangmah nih na lak a si ahcun na chiahnak kha ka chim tuah, “ Ka va kal lai i ka lak lai’, tiah a ti. Zisuh Khrih a ruak kha Mary nih a rak kawl lio ah mary nih, Vancungmi hna Zisuh ruak ah a ke lei ah pakhat a lu lei ah pakhat a hmuhmi hn a kha Judah miphun hna an phung ahcun mi an thih tikah ttah a thiammi an hlan hna i Ttah thiammi nih khan an lu lei le an ke lei ahhin an thut hnawh hna i an ttah tawn hna. Cu ve bantukm cun vancung mi nihhin Zisuh a ruak an chiahnak a lu lei le a ke lei ahhin an rak thut hnawh,. Mary nih dum congtu ah a ruahmi Zisuh kha a pawngte ahcun a rak ummi i Zisuh khrih ti a theih lo nak cu Mary cu a lung a kuai , a ngeih a chia i a tap. A vawlei lei sinak thinlung, a minung si nak thinlung in an ngeihchia i Zisuh kha a hmu kho lo. Nihin ni ah mi tampi hna nih vawlei cung mit in Zisuh kan zoh tikah, kan minung si nak in Zisuh kan zoh tikah Zisuh kan pawngi a um I a kan chonh hi kan thei kho lo. Kan hmu kho lo, kan vawlei sinak, kan ngeih chiatnak, ka khuaruahar van sannak, kan lungre theinak le vawlei cung thil sinak nih khan kan mit a cawt ter i kan hmu kho lo, kan hna kha a kan cheh ter i Zisuh nih a kan chonhmi kha Zisuh a si ti hmanh hi a akan thei ter tawn lo. kan sualtuk ruangah Zisuh Khrih kan kawl lengmang ko nain, Zisuh khrih kan pawng ah a um tiah kan sualnajk nihkhan a kan hmuh ter kho lo, Mary a ngeihchiatnak, a vawlei sinak ngeihchitnak mitthli nih Zisuh khrih a hmuh ter lo a theih ter lo bantuk in kan nih zong kan vawlei sianak nihhin kan pawng i Zisuh kha a kan hmuh ter kho lo, a kan theih ter kho lo,. A pahnihnak ah cun Zisuh nih ‘a ho dah na kawl’ti a hal hnuh ah Zisuh khrih nih keimah a ka kawl ti a theih ko nain Zisuh nih a van timi cun, “Mary” tiah a min bak in van auh., Cu “Mary” min cu a nu le a pa le a unau, a hawikom, a dawt mi cingla rualchan hna nih an kawhnak min thlum a si. Zisuh nih cu min theng tein a van kawh tikah ah, Mary cu a thinlung tiang kha a van kah i,Mary cu a van I hlau phuk i ‘Zisuh’ a si ti a theih lomi kha ‘Zisuh’ a si ti a van theih ahcun aa lawmh tuk,. Nihin nih ahhin kan vawlei sinak in kan mit a kan cawt ter i kan hna a kan cheh ter , kan sualnak nih amah kan kawl cuahmah ko nain Zisuh a kan hmu ter lo lio ahkhan Zisuh Khrih nih nangmah na min theng tein a an auh.Dawtnak min tein an auh. A dawtnak aw nihhin na thinlung kha thleng cikcek i na thin lung ah riantuan dingin nihin thawhthan nih ahhin nangmah hi Zisuhnih an auh. Na min thengte kha thir in a auhmi a si. Isiah angan 35 kan zoh a si ahcun zeidah kan hmuh tiah ahcun, “Bawipa nih aa thawh i….ka miphun nih ka sin ah thla an cam lo” a ti. Nihin thawhthan ni ahhin kan mi le ka fa hna nihhin zei tikah dah an ka kawl lai i, “Nan pawng te ah ka um ko hih” ti dingin le an ka kawh nak, an ka auhnak thlacamnak, an duhmi leh dingin an pawng ah ka um ko nain ka mi le ka fa hna nih an ka hmuh kho lo, an ka au lo ee, an ka kawl lo ee, ‘a ti. Nihin thawhthan ni theng ahhin Zisuh Khrih cu na pawngte ah a um ko. Zeitik ahdah a ka kawl lai i, a min thengte in ka auh hna lai, a ti,. Na min theng te zongin an auh lio a si. A pathumnak ah Zisuh Khrih nih Mary kha “Mary” tiah a van auh tiah Mary cu aa lawm tuk i cu dawtnak min in a van auhmi nih cun a nunnak kha a chunh tikah, a van leh tikah, a mit a van a au tikah, Zisuh Khrih kha va kut dawh a si. Baibal ahcun a tial nai loin va pom dawh a si “Rabboni” a ti. Asullam cu ‘Saya,’ tinak a si. A van i lawmh tuk, a van kuh tikah ah Zisuh nih a pathumnak I a chimmi cu “Rak ka tlaih peng ko tuah Hlah” a ti. Marih nih Saya a timi le Thomas nih “Zisuh Khrih a tho than ti ka zum lo, an tuknak, an khenhchihnak a kut hma le hnak hma ka hmuh hlan lo cu” a ti lio ah Zisuh khrih a van thawhthan I, cun Thomas sin ah a van langh tik ah “ Thomas, zoh hih ka kut an khenh chihnak le ka hnak fei an ka chunhnak cu” a ti tikah Thomas nih a zumh i a timi cu “ ka Bawipa le aka Pathian” a ti. . A van i lawmhnak kha hi Mary a van lawmhnak he hin aa lo. Mary aa fian nak le aa lawmhnak he hin aa lo. Mary nih a van chawnhnak le a van lehnak kha zeidah a van i tel chih tiah cun zumhn ak taktak , theihnak, hngalhnak le i lawmhnak le amah sin i a apnak kha, Mary nih ZIsuh a hmuhnak ah a van I langh chih mi cu a si. Sihmanh sehlaw Zisuh Khrih nih “Mary ka tlai peng ko tuah hlah” a ti. Hihin ni mi tampi hna nih ah mah kha i tlaih peng kan i tim. Zisuh a thawhthannak, thihnak a tei I a hun thawhthan tikahI amah a ka hrimhrim in ‘ka fa le’ tiah kan min bak in a ka auh hnu ahhin Mary nih Zisuh khrih he an rak um lengmang ko i thihnak nih Zisuh an hun phak tikah , Zisuh ka thlau cang tiah a ruah i Zisuh Khrih a ruak lawnglawng kha Zihmui toih ding in a va kal tikah, Zisuh khrih nih a van auh t ikah cun Mary aa lawm tuk hringhran. Zisuh Khrih dawtnak a thei cangmi hna, Zisuh Khrih ah nunnak thar a ngei cangmi dawtnmi u le nau hna, vawlei cung thil phaisa ruangah maw, Sehtan riantuannak ruangah maw Zisuh Khrih kan kal tak sual ti kan i ruah, asiloah Zisuh Khrih nih a kan kal tak cang tiah kan i ruah i Zisuh kan pawng a um kan theih ti lo hnu ahhin Zisuh Khrih nihcun an kal tak hna lo. Na min theng tein a uah ko. A dawtnak nem tein Mary tiah a auh bantuk in na pawngte in an auh ko. Amah lei ahkhan Mary nih a lawmh i a kuh bantuk in amah lei ah na panh a si ahcun… Nihin ni ahhin Zisuh khrih nihin cu tiang cu an duh piakimi a si hawi lo. Zisuh nih a duhmi cu rak “Ka tlai peng tuah ko hlah, Va kal law ka zultu hna kha va chim hna” ati. Cu dawtnak a thei cangmi hna, Zisuh nih an min bak in a uh cangmi a fa le hi Zisuh nih cun, a kan auh tiang lawng, kan i lawmh tiang lawng , amah kan i tlaih tiang lawng kha a kan duh piakmi a si lo, “Rak ka tlai peng ko tuah hlah, Va kal” a ti “Va kal” a timi hi thawl a si lo, Keimah hi rak ka bochan law, keimah hi ka zum law, keimah hi rak ka hngatchan law, keimah zum bu le hngatchan bu in va kal, ka rian va tuan ,ka bia va chim. ka thawh than nak hi ka zultu hna sin ah va chim hna, miphun vialte sin ah va chim, tihi Zidsuh Khrih nih a kan fialmi a si. Matthai 28 : 16:20. Mary sin ah “ka tlai peng ko tuah hla, va kal asinain rak ka bochan law kan umpi zuingzal lai” tihi a chim tami a si. Tuzaan lei ah dawtmi u le nau hna Zisuh Khrih a thawhthanmi nihhin a dawtnak in kan tlau sual rih a si ahcun, Zisuh khrih kha kaltak (vawlei cung thil ruanbg ah maw, Setan tuk forhnak ruangah maw, thil dangdang ruangah hma ah maw) Zisuh kha hmu kho loin kan um a si ahcun zisuh nih a kana uh i cu auhnak aw a thei cangmi, a thei thanmi hna, dawtmi Khrih fa unau hna Zisuh Khrih kha i tlaih peng dingah a kan duhmi a si lo, Bawipa nih a kan duh piakmi cu va kal in a thawngtha chim kha a kan fialmi a s i. Vawlei khuasakip ah va kal in a thawngttha chim, ‘miphun vialte kha ka zultu hna va ser uh’ a ti. Miphun vialte kha zultu ah ser hi a kan fialmi a si. Cucaah cun Zihsuh nih “Rak ka tlai peng ko tuah hlah” a timi hi tu chun caan ahhin fak piin ruat tuah hna usih law nangle kei hi teh a tlaih lawng maw kan i tlaih peng ko lai, a rian kan tuan cang hna lai lo maw, nihin kan ca I a thi, a tho thanmi nunnak a kan petu Zisuh khrih a thawngtha hi miphun vialte sin ah kan si khawh tawk in a rain kan tuan hna lai lo maw, Zisuh nih “Rak ka tlai peng ko tuah hlah” a ti. Bawipa nih thluachuanak kan pek piak ko seh. Vawlei Cung Bik le Bik Cheukhat Ref: Vawleicung i tiva saubik cu Nile tiva a si. Vawleicung i Lam(road) saubik cu Trans- Canada a si i 8000 km hrawng a sau. Vawleicung i Tlang sangbik cu Mount Everest a si Vawleicung i These Ramcar a kaubik cu Sahara theseram a si. Vawleicung i Coffe Tambik a chuaknak hmun cu Brazil ram a si. Vawleicung i a kik/Dai bik ram cu Verkoyansk in Siberia a si. Vawleicung i Khuapi hlun/tar bik cu Damascus a si. Vawleicung i Thir le Thlalang tambik a sertu ram cu China le South Africa an si Vawleicung i Khairiat(rubber) tambik a chuaknak ram cu Malaysia ram a si. Vawleicung i Canpheu(tin) tambik a chuahtu cu China Ram an si. Vawleicung i Rili(ocean) Kaubik cu Pacific ocean a si. Vawleicung i Rili a niamnakbik cu The coastal area of dead sea hi a si. Vawleicung i Darkhing a nganbik mi cu Tsar Kolkol at Kremlin, Moscow a si. Vawleicung i lentecelhnak Inn nganbikbik cu Strahov Stadium, Prague a si. Vawleicung i thawngpang thanhnak a tuah hmasabiktu ram cu canada a si. Vawleicung i Tichawr sangbik cu Salto Angel Falls, Venezuela ram i a um mi a si. Vawleicung i Ca Ruk(library) nganbik cu United State of Congress, Washington DC ah a um mi a si. Facebook Baptist Tlaihtleng (Translated by Salai Bawi Uk Thang) B- Biblical Authority (Baibal nawlngeihnak) Baibal hi zumhnak kar hlaan nak ah a sang bik mi nawl ngeih nak a ngei mi asi, Pathian thaw chuah hnawh mi asi i Pathian nawlngeihnak a ngei ve mi asi. Baibal nih adik ti ah apom mi poh cu adik in pom dih asi. Minung ruahnak asiloah bu pakhatkhat biachahnak nih Baibal a lonh kho lo. Baibal nih a muru in aken mi nawlngeihnak hi theology nih a feh ter mi zumhnak hrampi zong nih a lonh kho lo. A-Autonomy of the Local Church (Khrihfabu mahte nawlngeihnak) Khrihfabu pakhat cio i an lu bik cu Zisu Khrih lawng lawng asi. Khrihfabu cung i nawlngeihnak sangbik angei mi cu Khrihfabu lila hi asi. Baptist Khrihfabu cu mah te i a uk mi le aa tawlrel mi asi. Zumhnak he kar hlaan tik ah biaknak bu dang dang a dot dot i a um mi hna nih cunglei in nawl ngeih khawh mi asi lo. A dang te i um ti tik ah hawi he i komh lo si lo in bu dang dang hna he aherh ning in aa peh tlai mi tu asi. Bu ngan deuh mi ah member bantuk in aa thlai mi asi lo. P- Priesthood of the Believers(Zuumtu pohpoh tlangbawi an si) A hrin tthan cang mi zuumtu poh cu mah duh te in Pathian he pehtlaihnak an ngei kho. Pathian fa a si mi poh nih tlawngbawi sinak i hrawm dih asi caah ordained pastor nih atuah mi Pathian he i chonh biaknak, Baibal lehnak, Zisu min hmannak nawl hna hi zuumtu poh nih ngeih dih cio asi. Mah nawlngeihnak hi Khrih sal sinak nih a khinh mi ttuanvo a si i va hmuh mi le va co khawh mi a khunh azi (privilege) asi lo. T -Two Ordinances of the Church (Khirhfabu phung Pahnih) Baptist nih cun ti i ihnim dih mi tipil innak lawnglawng a cohlaan khawh mi asi. Bawipa zaanriah cu sualnak ruang i kan ca i a khuai mi a pumsa le khamhnak ca i a thlet mi a thisen hmelchunhnak ca i hman mi asi i khamhnak ca i tuah mi phung asi lo. Nunnak thazang laak nak ding ah nawlngai mi zuumtu hna nih Amah philh lo nak ah tuah mi phung asi. I -Individual Soul Liberty (Pumpal thlarau luatnak) Zumhnak kongkau ah pumpak cio nih ngeih mi chiattha thleidannak hi luat te in hman asi. A ho hmanh nawl i ngeih asi lo. Pakhatkhat kha biatak kan cawnpiak tik ah aduh lo nabu in hneek asi lo. Baptist nih cun zuumtu pumpak cio nih an i ngeih mi zumhnak hi upat piak asi. S -Saved and Baptized Church Membership (Khrihfabu member) Krihfabu member tling cu Khrih a zumhnak thawng in zapi hmai ah tipil in tehte khan nak a ngei mi a si awk asi. Zuumtu hna Khrihfabu member an si tik ah khrih ah i pumkhatnak a um i cu bantuk thlarau lei i tlaihchannak nih cun lungrual te in Khrihfabu cu adir ter. T-Two Offices of the Church (Khrihfabu hruainak) Khrihfabu cu pastor le upa (deacon) hna hruainak in kal pi asi i mah Khrihfabu chung ah a herh ning in i tawlrel asi. S -Separation of Church and State (Biaknak le Uknak tthen ding) Pathian nih biaknak le uknak cu a dang te in arak um ter bantuk in cu ti cun kal pi ve asi. Cozah lei kal ning cu Rome 13:1-7 ah kan hmuh i Khrihfabu kalning cu Matthew 28:19-20 ah kan hmuh. Pakhat le pakhat nawl an i ngeih ding asi lo i an i kemh chih ding zong asi lo. A luatmi khrifa hna nih cun cozah pi hmanh kha tthatnak lei ah an hruai khawh ding asi i mahbelte nawl a ngei mi bantuk in an um awk asi lo. ♧PATHIAN SALTHA HNA UATHAWNG♧ “Kan hmurka le kan nun ning aa lawh lo ah cun , kan phuanmi thawngthabia nih hmual a ngei kho la loh .” H. A Ironside (1876-1951) American Bible teacher, commentator, pastor “Bawipa, tu ni ah hin mi pakhat khat a thi ding siseh law, keimah si ka duh ko. Zeiruangah ti ah cun thi ding in ka manh cang ruangah a si..” Billy Bray (1794-1868) English tin-miner and evangelis Chinram Kong Theihtlei 1) Chinram a kauh lei hi square meng … 13907 hrawng a si.Milu umzat … 437,000 hrawng a si. 2) Chinram chungah milu tambik miphun cu Tedim an si. Milu 91,197 an si i, inn tambik zong an si. Tedim peng ah hin Inn 11,769 an um. (2008) 3) Chinram i peng nganbik cu Paletwa peng a si i, a kauh lei hi 3176.04 pg.kv hrawng a si. 4) Chinram i peng fa/hme bik cu cu Tedim peng a si i, a kauh lei hi 949.69 pg.kv te lawng a si. 5) Chinram i Tidil nganbik cu Rih a si i, Falam peng chungah a um. 5) Chinram i hmunhma aa dawhbik cu Buannel a si i, Falam peng ah ah a um mi a si. 6) Chinram i tlangsangbik cu Victoria tlang a si i, a san lei hi Pee 10200 a si. 7) Chinram i sianginn umnak hmaisabik cu Falam a si i, kum 1906 ah khan an rak dirh mi a si. 8) Kawlram huap in Chinmi dihlak hi minung 800000 hrawng kan a si. Chinram i thawngtha a phak ni March 15,1899. 9) Kawlram chung i Chinmi khrihfabu um zat 194 a si. 10) Chinram chung i siizung hmasabik umnak cu Falam a si. (1895) 11 )Chinram i tichawr (water fall) sangbik cu Bungtla tichawr a si. Matupi ah a um. HIKA AH A UM TI LO 12) Chinram i Aungsan Thuriya laksawng a ngah hmasabik tu cu … Capt. Thai Sawn a si. Sailo Pa 13) Chinram chung i Biak-inn nei hmasabik cu Tedim pawl an si i 1906 ah khan an nei. 14) Chinram ih mawtaw nei hmasabik cu Lam Za Hang a si i 1938 ah a rak nei. 15) Chinmi lak i tanghra awng hmasabik cu Hau Za Cin Pau a si i 1931 ah a awng. 16) Chinmi nu hna lak i tanghra awng hmasabik le BA ngah hmasabik cu Hlawn Kip thluai a si. 1956 ah tanghra a awng i, 1960 ah BA a ngah. 17) Chinram chung in Doctarate ngah tam bik cu … Dr. Timothy Sui Lian Mang a si i D.B.S,D.Hum,D.D,LL.D hna a ngah. 18) Chinram i ca a nei hmasabik cu … Lakher (mara) pawl an si i 1852 ah Capt. S.R Tikell nih a rak tuahpiak hna. Ref: Facebook/Laimi caahn theihkauhnak ………… Sam A Tlawng Mi Hna Caah Theih Herh Mi (1) Khuaihliti haileng lengkhat (Ahme mi phun) (2) Tan-pha-ya hang tlawmpal he cawh chih. (3) Kha hang kha na sam ah tlawm tete in thut law hnur piak. 4) Minute 15 hrawng kha ti khan chia, cun na lu I ṭawl. (5) Zarh khat voi hnih voi thum hrawng na tuah piak ahcun zarh hnih in zarh li kar lak hrawng ahcun na sam a tlawngmi cu a ṭha ngai ko lai. Luka 24:5 "Zeicadah a nungmi cu a thimi lakah nan kawl? Hika ah a um ti lo, a tho than cang" Zumtu hna kan caah hin Jesuh a thawhthan ni hi a biapi tukmi a si. A thih tiang lawng rak thi sehlaw zumh awk a tlak hnga lo. Biaknak dang pathian zong an thi ve ko. Jesuh cu misual mi kan caah vailamtah lamhar a zulh. Thihnak fak bik a tuar. Mual pho cikcek in misual nih vailam ah an thah. Hi vialte a tonmi le a tuarmi hi nangmah le keimah ruang ah a si. Tuanbia sawhsawh a si lo. Tuanbia theih in na theih ahcun thawnnak a um lai lo. Nunnak taktak in keimah ruang ah a si, ti ai fiang mi hna cu an nun ai thleng. Emau khua lei ah a kalmi zultu pahnih hna cu Jesuh a thih tiang lawng an theih caah an khua lei ah an kir than. Emau khua nih a langhtermi cu nunhlun sualnak a si. Zudin sa ei nak le sualnak hmun ah an kir than. Sihmanhsehlaw Jesuh nih a zulh hna I, bia a ruah hna tikah an chungah mei kangh in a kang. Zanriah an ei I changreu a van cheu tikah an thlarau mit a var I Jesuh asi kha an hmuh. A tho than ti an theih le cangka in zanlai ah Jerusalem ah an kir than. Thawhthan ai fiang taktak mi hna cu Emau nunhlun sualnak in, Jerusalem, thlarau nunnak thar lei ah an kir than. Zu ding mi kha din ti lonak ah an kir cang. Peter le a hawi le cu Jesuh a thih caah beidong ngai in nga an tlai than. Zankhuadei zeihmanh an tlai lo. Jesuh nih a hei fuh hna i anmah sinah a va kal. "Tlangval hna zeihmanh nan tlai lo maw?" a ti hna. "Nan orhlei ah khan nan sur kha chep u law tlawmpal cu nan tlaih hmanh maw" a ti hna. An hun cheh tikah tamtuk hringhran an tlaih I a hnuh hmanh an hnuk kho lo. Thawhthan ai fiang taktak lomi nun ah nga an tlai kho lo, an hlawh a tling lo, bei a dong. A tho thanmi Jesuh an sin a rat tikah cun an hlawh a tling, lawmhnak in an khat. An sur le an nga kaltak in Thawngtha chim ah an I thawh. Thomas nih, "A kut hmaneh ka tongh lo ahcun ka zum lai lo" a ti. Jesuh nih a kut hmaneh cu a tonghter tikah a zumh. "Ka Bawipa le ka Pathian" tiah a ti. Tongh lo tein an chimmi a zumtu hna caah cun lunglawmhnak awk a va si dah. Thawhthan kong an chimmi hi kan zumh khawhnak lai, Thiangthlarau sawm ve hna u sih. A zummi caah lawmhnak nih a zulh. Ralvengtu hna nih, "A zultu hna nih zan kan I hngilh kar ah a ruak an fir" an ti ve. Tangka an phalh hna I lih an chimter ko hna nain, a tho thanmi Jesuh kong cu mei kangh in a kang I a karh chin lengmang. Thawhthannak hi thuh khawh a si lo. Satan nih I fiang lo ding in kan thlarau mit a huh ve. Sihmanhsehlaw thawhthan kong cu vawlei khuazakip a cul cang. A zum kho lomi cu ralvengtu bantuk kan si ve ko rih. Thawhthan a zumtu hna sinah Thiangthlarau a pek hna. An ral a tha, thawnnak in an khat. An nun a thiang. An I daw I an thil an I hrawm. Mizaw an damh hna. Voi khat Thawngtha chim ah minung 3000 an I thleng. A rauh hlan ah 500 an si. Vawlei khuazakip a cul cang. Na dirhmun ah um peng ti hlah. Na nun kha tho than ve sehlaw Bawipa Pennak chungah lut ve hna u sih. ……………………………………………………………………………………………………… “Kum 86 chung bawipa rian ka tuan cang, ka cungah thil sual pakhatte hman a tuah bal rih loh, hi ka Bawipa le a ka khamhtu cu zeitindah ka hlawt khawh lai? Polycarp (c.69-c.155-160) Bishop of Smyrna and martyr “Thawngthabia hi zumnak tello cun hlawknak a um loh.” E. Schuyler English (1899-c.1984) American Bible teacher and author Bible Theihtlei Tlawmpal * Kan Bible an rak tial ah hin Dal Le Cang btk hi then a rak si loh. A.D 1277 ah Stephen Langton timi pa nih (Kumzabu 12 dongh lei Centerbury i Archbishop) Bible Dal hna hi a rak tthen hna. * A.D. 1448 ah khan R.Nathan-nih Biakam hlun Cang ( verses hi) a rak then hna i,A.D. 1551 ah Robert Stephanus nih Biakam thar Cang hi a rak then ve hna Bible Chungah; Dal – 1189 a um. Biakam hlunah - 9929 Biakam tharah - 260 Cang - 31173 a um. Biakam hlunah - 23,214 Biakam tharah – 7959 “Pathian” timi voi - 4379 a lang. “Bawipa” timi voi - 7738 a lang. “Tihhlah” timi voi - 365 a lang(kum Khat chung i ni umzat) “Hell” timi voi – 53 a lang. “Jehovah” timi voi - 6855 a lang. “Reverend” timi voi - 1 a lang. Sam 119:9 Biafang (words) 773692 a um. Cafang (letter) 3566480 a um. Dal tawibik cu - sam 117 Cang tawibik cu - joh 11:35 Esther Cauk ah hin “PATHIAN” min a lang loh.. King james version ah cun David min hi voi 1119 a lang i, Lamkaltu paul min hi voi 385 a lang ve. * * * * * * * Bible chungah hin “NAWLBIA” tuah/tuahhlah tbk hi voi 613 a um. Biakam hlun ah “THIANG THLARAU” ti hi voi 3 te lawng a lang . A ttialtu hi mi 36, 40 ti le , 44 an si, a ti tu an um. BIBLE society an dirh kum cu A.D 1804 ah a si. Biakam hlun, BIBLE i an pawm kum cu A.D 90 ah asi. Biakam thar, BIBLE i an pawm kum cu A.D 400 ah a si. Latin holh in A.D 400 ah an leh.. * Mirang(English) holh in A.D 1382 ah an leh. * HOLY BIBLE hi seh i an nam/tialnak hmasabik cu A.D 1450 ah a si. * "KRISTIAN" timi min kan putna hmasabik cu antiokei khuaah a si.(Lamkaltu. 11:26) * Bible timi hi Latin holh biblia, in a rami a si i, asullam cu “cauk” tinak a si. * Bible hi Hebrew, Aramaic le Greek holh phun thum hmang i ttialmi a si. * Biakam hlun cu Hebrew holh i tialmi a si. * Biakam thar cu Greek holh i tial mi a si. * Bible cu holh 2,000 reng lo in an leh cang.. * Bible hi cauk lak ah a hmasabik nammi a si. * Bible hi cauk upabik a si. * Bible cu vawleicung i cauk zuar tambik bikmi a si. * Bible hi nikhat, Dal 3 in na rel i, zerhpi ni ah Dal 5 in na rel a siah cun, kumkhat chungah na chuah lai. Ni khat ah dal 14 in na rel peng ah cun thla thum chungah na rel dih lai. Kawlram i Khrihfa Hna Nih Bible Kan Neih Kum Le A Lettu Hna Miphun Bible- Lettu- lehkum 1. Kawl Bible - Adoniram Judson - 1835 2. Saw Karen- France Mission- 1853 3. Pwo - Dulin Braton- 1883 4. Shan - Josiah N. Cusing - 1892 5. Kachin - OB hasaniang- 1927 6. Moon - James Hasuel- 1928 7. Mara- Albert Brufoxyal- 1956 8.Mizo- James Louren (Pu Buanga)- 1959 9. Lishu- AB Coke- 1968 10. Kuki- Tawng Kyaw Yang- 1971 11. Hakha- Dr.David Van Bik- 1978 12. Teddim- Kam Khaw Thang- 1983 13. Falam- Dr. Stephen Hre Kio- 1991 Note; A cung i tialmi hna hi KJV(old) chirhchan i tial mi an si.... Ref: Facebook/Laimicaa theih kahuna k April 27 2003 CBMC Food Bazaar le Picnic Lio ah Hmanthlak Thimi
© Copyright 2024 Paperzz
