Adana Entegre Sağlık Kampüsü Projesi Çevresel ve Sosyal Etki

Adana Entegre Sağlık Kampüsü Projesi
Çevresel ve Sosyal Etki Değerlendirmesi
Teknik Olmayan Özet (TOÖ)
Nihai Taslak
Haziran 2014
ADN PPP Sağlık
Yatırım A.Ş.
tıtyjuyıyuıu
Bu doküman, Adana Entegre Sağlık Kampüsü Projesi için İngilizce olarak hazırlanmış olan Çevresel veJune
Sosyal2014
Etki
Değerlendirmesi Raporu Teknik Olmayan Özeti’nin tercümesidir. Tercüme, ADN PPP Sağlık Yatırım A.Ş. tarafından
üstlenilmiştir.
İÇİNDEKİLER TABLOSU
1.0 GİRİŞ..................................................................................................................................... 1
1.1 Arkaplan .................................................................................................................................. 1
1.2 Ulusal ÇED Gereklilikleri .......................................................................................................... 2
1.3 ÇSED Gereklilikleri ................................................................................................................... 3
1.4 Paydaş Katılımı......................................................................................................................... 3
1.5 Rapor Yapısı ............................................................................................................................. 5
2.0 PROJENİN TARİFİ ................................................................................................................... 6
2.1 Proje’ye Duyulan İhtiyaç .......................................................................................................... 6
2.2 Adana İlinde Hastane Planlaması ............................................................................................ 7
2.3 Proje Alternatifleri ................................................................................................................... 7
2.3.1 Projenin Gerçekleşmemesi Durumu ........................................................................... 7
2.4 Proje Bileşenleri ve Tasarım .................................................................................................... 8
2.4.1 Ana Hastane (AH) ........................................................................................................ 9
2.4.2 Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Hastanesi (RH) .......................................................... 10
2.4.3 Yüksek Güvenlikli Adli Psikiyatri Hastanesi (YGAPH) ................................................. 10
2.4.4 Diğer bileşenler ......................................................................................................... 10
2.4.5 Hastanelerin Tasarım Standartları ............................................................................ 11
2.4.6 Yangın Güvenliği ........................................................................................................ 11
2.5 Şehir Planlama ve Proje alanı yakınındaki Bileşenler ............................................................ 12
2.6 İnşaat ..................................................................................................................................... 12
2.6.1 Genel Bakış ................................................................................................................ 12
2.6.2 İnşaat Malzemeleri .................................................................................................... 13
2.6.3 Bertaraf Edilecek Hafriyat Toprağı ............................................................................ 13
2.6.4 Trafik ve Erişim Yönetimi........................................................................................... 13
2.6.5 İşgücü ........................................................................................................................ 13
2.7 İşletme ................................................................................................................................... 13
2.7.1 Sorumluluklar ve Organizasyonel Yönetim ............................................................... 13
2.7.2 Trafik ve Erişim Yönetimi........................................................................................... 14
2.7.3 Acil Durum Hazırlık ve Müdahale .............................................................................. 14
2.7.4 Güvenlik .................................................................................................................... 14
2.7.5 İşletme Aşamasında İşgücü ....................................................................................... 14
3.0 ÇEVRESEL VE SOSYAL ETKİLER VE ETKİ AZALTMA .................................................................. 16
3.1 Genel Bakış ............................................................................................................................ 16
3.2 Etkilerin ve Etki Azaltma Önlemlerinin Özeti......................................................................... 16
3.2.1 Arazi Kullanımı ve İmar.............................................................................................. 16
3.2.2 Jeoloji, Toprak lar ve Kirlenmiş Arazi......................................................................... 17
3.2.3 Hidroloji ve Hidrojeoloji ............................................................................................ 18
3.2.4 Malzeme Kaynakları ve Atıklar .................................................................................. 20
3.2.5 Hava Kalitesi .............................................................................................................. 22
3.2.6 Gürültü ve Titreşim ................................................................................................... 23
3.2.7 Trafik Etkisi ................................................................................................................ 24
Adana Entegre Sağlık Kampüsü Projesi
Teknik Olmayan Özet
i
Haziran 2014
3.2.8 Ekoloji ........................................................................................................................ 26
3.2.9 Sosyo-ekonomi .......................................................................................................... 27
3.2.10 Toplum Sağlığı ve Güvenliği ...................................................................................... 29
3.2.11 İşgücü ve Çalışma Koşulları ....................................................................................... 31
4.0 PROJE ÇEVRESEL VE SOSYAL YÖNETİM SİSTEMİ .................................................................... 33
4.1 Çevresel ve Sosyal Yönetim Planı (ÇSYP) ............................................................................... 33
4.2 Şikayet Süreci......................................................................................................................... 35
Adana Entegre Sağlık Kampüsü Projesi
Teknik Olmayan Özet
ii
Haziran 2014
KISALTMALAR
AAT
Atıksu Arıtma Tesisi
AB
Avrupa Birliği
ABB
Adana Büyükşehir Belediyesi
ADHMP
Acil Durum Hazırlık ve Müdahale Planı
AH
Ana Hastane
ASKI
Adana Su ve Kanalizasyon İdaresi
CCTV
Kapalı Devre Kamera Sistemi
CT
Bilgisayarlı Tomografi
ÇED
Çevreel Etki Değerlendirmesi
ÇSED
Çevresel ve Sosyal Etki Değerlendirmesi
ÇSG
Çevre, Sağlık ve Güvenlik
ÇSGS
Çevre, Sağlık ve Güvenlik ve Sosyal
ÇSYP
Çevresel ve Sosyal Yönetim Planı
ÇSYS
Çevresel ve Sosyal Yönetim Sistemi
ÇŞB
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı
dBA
A Ağırlıklı Ses Düzeyi
DSİ
Devlet Su İşleri
EBRD
Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası
EİH
Enerji İletim Hattı
EN
Avrupa Normları
ESK
Entegre Sağlık Kampusu
FIs
Finans Kurumları
GIS
Coğrafi Bilgi Sistemi
HKDYY
Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetim Yönetmeliği
IBC
Uluslararası Bina Kodu
ID
Kimlik Kartı
IFC
Uluslararası Finans Kurumu
IK
İnsan Kaynakları
ILO
Uluslararası Çalışma Örgütü
ISO
Uluslararası Standardizasyon Kurumu
İSG
İş Sağlığı ve Güvenliği
KBA
Kilit Biyoçeşitlilik Alanı
km
Kilometre
KÖO
Kamu Özel Ortaklığı
kV
Kilovolt
m
Metre
m3
Metre Küp
MRSA
Metisilin-Dirençli Staphylococcus Aureus
Adana Entegre Sağlık Kampüsü Projesi
Teknik Olmayan Özet
iii
Haziran 2014
MW
Megavat
NFPA
Amerikan Ulusal Yangından Korunma Derneği
OG
Resmi Gazete
OHSAS
İş Sağlığı ve Güvenliği Değerlendirme Sistemi
OSİB
Orman ve Su İşleri Bakanlığı
ÖBA
Önemli Bitki Alanı
ÖKA
Önemli Kuş Alanı
PM
Partikül Madde
PM10
10 µm veya daha az çaplı partikül madde
PR
Performans Gereklilikleri
PS
Performans Standardı
RFID
Telsiz Frekansı Tanımlama Sistemi
RH
Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Hastanesi
SB
Sağlık Bakanlığı
STK
Sivil Toplum Kuruluşu
TAEK
Türk Atom Enerjisi Kurumu
TAYS
Tıbbi Atık Yönetim Sistemi
TEİAŞ
Türk Elektrik İletim A.Ş.
TOKİ
Toplu Konut İdaresi Başkanlığı
TOÖ
Teknik Olmayanı Özet
TPH
Toplam Petrol Hidrokarbon
WHO
Dünya Sağlık Örgütü
WWF
Dünya Yaban Hayatı Fonu
YGAPH
Yüksek Güvenlikli Adli Psikiyatri Hastanesi
Adana Entegre Sağlık Kampüsü Projesi
Teknik Olmayan Özet
iv
Haziran 2014
1.0
GİRİŞ
1.1
Arkaplan
Bu doküman Türkiye’nin güneyinde bulunan Adana ilinin Yüreğir ilçesinde planlanan Adana Entegre
Sağlık Kampüsü Projesi (ESK veya Proje) için Nihai Taslak Çevresel ve Sosyal Etki Değerlendirme
(ÇSED) Raporunun teknik olmayan özetidir. Proje Şekil 1-1’ de gösterilen konumdaki 328.820 m2‘lik
alanda geliştirilecektir.
Şekil 1-1: Proje’nin konumu sarı gölgeli alan ve Proje sahasının sınırları sarı çizgilerle gösterilmektedir
ADN PPP A.Ş., Sağlık Bakanlığı tarafından açılan Proje Yapım İşleri İle Ürün ve Hizmetlerin Temin
Edilmesi İşi ihalesinin alınmasıyla birlikte bir Özel Amaçlı Kurum olarak kurulmuştur (Sağlık Bakanlığı
ile yapılan Kamu Özel Ortaklığı (KÖO) anlaşması). Proje sözleşmesi Sağlık Bakanlığı ve ADN PPP A.Ş.
arasında 27 Haziran 2013 tarihinde imzalanmıştır. Sözleşme hükümleri uyarınca, ADN PPP A.Ş. 28
yıllık proje süresi boyunca ESK’nın detaylı tasarımı, inşaatı, donanımının kurulması, finansmanı,
işletimi ve bakımından sorumlu olacaktır. Bu süre 3 yıllık inşaat ve 25 yıllık işletme dönemini
kapsayacaktır. Tıbbi hizmetlerin tedariği Sağlık Bakanlığı sorumluluğu altında olacaktır. 28 yıllık proje
süresi sonunda ESK, Sağlık Bakanlığı’na devredilecektir.
Adana Entegre Sağlık Kampüsü Projesi
Teknik Olmayan Özet
1
Haziran 2014
1.550 yatak kapasiteli olması planlanan Entegre Sağlık Kampüsü şu bileşenlerden oluşacaktır: 1.300
yataklı Ana Hastane (AH), 150 yataklı Fiziki Tedavi ve Rehabilitasyon Hastanesi (RH) ve 100 yataklı
Yüksek Güvenlikli Adli Psikiyatri Hastanesi (YGAPH). Ana hastane iki adet Tam Teşekküllü Hastane
(toplam 584 yataklı), 182 yataklı bir Onkoloji Hastanesi, 185 yataklı bir Kardiyoloji ve Kardiyovasküler
Hastalıklar Hastanesi, 349 yataklı bir Kadın Doğum ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi ve hastanelerin
ortak Tanı ve Tedavi Merkezinden oluşacaktır.
Sağlık kampüsleri bir bütün olarak uzman kadro, araştırma ve geliştirme laboratuvarları ve
merkezleri, sosyal ve kültürel tesisler, otel, lojistik destek birimleri, yüksek seviyede ulaşım ve park
olanakları, konaklama ve açık alan kullanımı ile çeşitli hastaneleri birleştiren sağlık kompleksleri
olarak ele alınmaktadır.
ADN PPP A.Ş. Proje gelişiminin finansmanı için çokuluslu finans kurumlarından kaynak arayışındadır;
ve mevcut koşullarda Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD) ve Uluslararası Finans Kuruluşu (IFC)
ile Proje hakkında görüşmektedir. Bu finans kurumlarının belirlediği gereklilikleri karşılayabilmek için
ADN PPP A.Ş. ELC Grup Müşavirlik ve Mühendislik A.Ş. (ELC) firmasını bu ÇSED çalışmasını
gerçekleştirmek üzere görevlendirmiştir.
ÇSED fiziksel, biyolojik, kültürel ve sosyo-ekonomik açıdan bir projenin etkilerinin öngörülerek
değerlendirildiği ve ardından projenin yapısı ve ölçeği ile bağlantılı olan olumsuz etkileri engellemek,
azaltmak, iyileştirmek, dengelemek veya tazmin etmek için uygun etki azaltıcı tedbirlerin belirlendiği
sistematik bir süreçtir. Bu doküman ESK Projesi için finans kurumlarının belirlediği gerekliliklere
uygun bir yaklaşımla hazırlanan ÇSED raporundaki önemli noktaları ve bulguları özetlemektedir.
1.2
Ulusal ÇED Gereklilikleri
Kısa bir süre öncesine dek, 2008 Türk Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Yönetmeliği (17.07.2008
tarih ve 26939 sayılı Resmi Gazete) kapsamı dışında kalmaları nedeniyle, hastane projeleri için
çevresel etki değerlendirme çalışmasının yapılması gerekli değildi. Revize edilmiş olan ÇED
Yönetmeliği (03.10.2013 tarih ve 28784 sayılı Resmi Gazete) uyarınca büyük hastane projeleri için
(500 ve üzeri yatak kapasiteli) ÇED çalışmalarının yapılması zorunlu kılınmıştır.
ÇSED paydaş katılım sürecinin bir parçası olarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığı (ÇŞB) ile yapılan
yazışmalarda, hastane projeleri için ÇED çalışmasının yapılması koşulu şu şekilde ifade edilmiştir:
“Hastane projelerinin ihale sürecinin kamu yatırım programı kapsamına dâhil edildiğinin ve bu
sürecin, yeni ÇED Yönetmeliği’nin yürürlüğe girme tarihinden önce tamamlandığının belgelenmesi
hâlinde, söz konusu hastane projelerinin yeni ÇED Yönetmeliği’nden muaf tutulmaları uygun
olacaktır.” Gerekli Proje ve ihale süreci bilgilerinin sağlanması yönünde ADN PPP A.Ş. ile ÇŞB arasında
gerçekleştirilen daha sonraki yazışmaların bir sonucu olarak, ÇŞB, yeni ÇED Yönetmelik hükümlerinin
Proje için uygulanabilir olmadığını belirten resmi bir yazı göndermiştir.
Yukarıda ifade edilen ana hastane bileşenlerine ek olarak, 8.6 MW ısıl girdili bir trijenerasyon santralı
Proje kapsamında yardımcı tesis olarak inşa edilecektir. ÇED Yönetmeliği uyarınca bir ÇED çalışmasını
gerekli kılan eşik değer 20 MW olduğundan, trijenerasyon santralı da ÇED gerekliliğinden muaf
tutulacaktır.
Adana Entegre Sağlık Kampüsü Projesi
Teknik Olmayan Özet
2
Haziran 2014
1.3
ÇSED Gereklilikleri
ADN PPP A.Ş. Proje’nin finanse edilmesi amacı ile, Proje’nin potansiyel çevresel ve sosyal etki ve
risklerinin tanımlanması ve Proje’nin yapısına ve ölçeğine uygun etki azaltma tedbirlerinin
geliştirilmesi için bir Çevresel ve Sosyal Etki Değerlendirme (ÇSED) çalışmasını zorunlu kılan
uluslararası kredi kuruluşları ile irtibata geçmiştir. Etki azaltma tedbirleri Çevresel ve Sosyal Yönetim
Planı’nda (ÇSYP) da yer almalıdır. ÇSED Raporu ve ÇSYP, Proje’nin çevresel ve sosyal
değerlendirmesinde kredi kuruluşlarının kararına bir temel oluşturacaktır. ÇSED çalışması aşağıdaki
uluslararası standartların koşullarını karşılayacak şekilde gerçekleştirilmiştir:





Sosyal ve Çevresel Sürdürülebilirlik hakkında Uluslararası Finans Kuruluşu (IFC) Performans
Standartları (1 Ocak 2012)
Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD) Performans Gereklilikleri (Mayıs 2008)
IFC Genel Çevre, Sağlık ve Güvenlik Kılavuz İlkeleri (30 Nisan 2007)
IFC Sağlık Merkezleri için Çevre, Sağlık ve Güvenlik Kılavuz İlkeleri (30 Nisan 2007)
EBRD Sağlık Hizmetleri ve Klinik Atık Bertarafı hakkında Alt Sektörel Çevresel ve Sosyal Kılavuz
İlkeler (Ekim 2009)
Bu standartlara ek olarak, Proje, Türk çevre ve sosyal mevzuatı ile uyumlu olmalıdır. Avrupa İmar ve
Kalkınma Bankası’nın belirlediği gereklilikler uyarınca ilgili Avrupa Birliği (AB) Direktifleri de Proje için
geçerlidir. Proje ile ilgili olabilecek önemli AB Direktifleri’nin kısa açıklamaları eşliğinde, düzenleyici bir
çerçevede derlenen yürürlükteki ulusal kanunlar ve yönetmelikler Ek B’de verilmektedir.
ÇSED Raporu Projenin inşaat ve işletme faaliyetleri ile ilintili olan potansiyel çevresel ve sosyal
etkilerin değerlendirilmesine dair bulguları detaylı bir şekilde ele almaktadır. Bir Çevresel ve Sosyal
Yönetim Planı (ÇSYP) vasıtasıyla, tanımlanmış etkilerin engellenmesi veya azaltılması ya da belirlenmiş
gerekliliklere uygunluğun izlenmesi için uygulanması gereken tedbirler tanımlanmaktadır. ÇSED’nin
önemli bulguları ve ÇSYP ile belirlenen tedbirler bu özet raporun 4. Bölümünde sunulmaktadır.
Bunlara ek olarak, Proje için bir Çevresel ve Sosyal Eylem Planı (ÇSEP) da hazırlanmıştır.
1.4
Paydaş Katılımı
Paydaş katılımı; Proje’den etkilenecek ve/veya Proje ile ilgilenen bireylere, gruplara veya kuruluşlara,
etki azaltma tedbirlerinin değerlendirilmesi ve tanımlanması sürecinde dikkate alınacak şekilde, Proje
hakkındaki görüş ve endişelerini ifade etmek için bir fırsat sunmayı amaçlayan, ÇSED sürecinin
ayrılmaz ve önemli bir parçasıdır.
ÇSED çalışması; etkilerin değerlendirilmesi sürecinde ve etki azaltma tedbirlerinin tanımlanması için,
kamusal ve/veya diğer kuruluşlarca ifade edilen görüşlerin/endişelerin göz önünde
bulundurulabilmesi için, müzakere faaliyetlerini kapsam belirleme aşamasında başlatmıştır. ÇSED
çalışması sırasında paydaşlarla sistematik bir iletişim kurulabilmesi için bağımsız bir Paydaş Katılım
Planı geliştirilmiştir. Ulusal, bölgesel ve ilçe düzeyinde kamu kuruluşları ve sivil toplum kuruluşları
(STKlar) ile yerel topluluklardan ilgili paydaşlar tanımlanmıştır. 8 Kasım 2013 tarihinde Yüreğir
İlçesinde bir halkın katılımı toplantısı gerçekleştirilmiştir. Toplantı planlanan tarihten on üç gün önce,
26 Ekim 2013 tarihinde bir ulusal ve iki yerel gazetede ilan edilmiş ve 1 Kasım 2013 tarihinde ilan aynı
gazetelerde tekrar yayınlanmıştır.
Paydaşlarla müzakerelerde kullanılan ana iletişim yöntem ve mekanizmalarına şunlar dahildir:
Adana Entegre Sağlık Kampüsü Projesi
Teknik Olmayan Özet
3
Haziran 2014






Kapsam belirleme aşamasında Proje doküman ve broşürleri aracılığıyla Proje ve olası etkileri
hakkında paydaşlara sunulan bilgiler
Belirlenmiş kamu yetkilileriyle yüz yüze görüşmeler
Proje alanında belirlenmiş muhtarlar ve tesislerle yüz yüze görüşmeler
Halkın katılımı toplantısı
Yerel gazeteler (halkın katılımı toplantısının duyuruları için)
Proje websitesi (Proje hakkında bilgi sağlamak için)
Bazı hükümet yetkililerinden, STK’lardan ve halktan alınan yanıtlar/görüşler bir paydaş kayıt
dokümanında derlenmiştir. Elektronik posta ile görüşlerin alınabilmesi için ÇSED çalışması boyunca
kullanılacak olan projeye özel bir elektronik posta adresi ([email protected])
oluşturulmuştur. Ayrıca, Proje Bilgi Dokümanı, Proje Bilgilendirme Broşürü ve Görüş/Şikayet
Formunun kamuya duyurulduğu projeye özel bir websitesi (http://pppadanahastanesi.com/)
kurulmuştur. Paydaşlar tarafından gündeme getirilen önemli konu başlıkları aşağıda sunulmaktadır:
Hükümet yetkilileriyle yapılan yüz yüze görüşmeler




Proje için Türkçe bir ÇED’e ihtiyaç duyulup duyulmadığının açıklığa kavuşturulması
Proje’nin konumu için düşünülen alternatif sahalar
Proje yakınlarında istasyonu olacak şekilde planlanan hafif raylı sistem
Her iki tarafın da (Sağlık Bakanlığı ve Özel Amaçlı Kurum) en iyi bildikleri konuda en yüksek
kalitede hizmet verebilmeye odaklanabilmeleri için sağlık kampüslerinin kurulması
gereksinimi
Muhtarlarla yapılan yüz yüze görüşmeler





İnşaat sırasında oluşacak toz ve gürültü emisyonları
İnşaat ve işletme aşamalarında artacak olan trafik yükü
Yüksek Güvenlikli Adli Psikiyatri Hastanesi (YGAPH) hakkında daha fazla bilgi alma talebi
Hasta yakınlarının konaklaması için tesis ihtiyacı
İş olanakları, sağlık hizmetlerine kolay erişim ve arsa fiyatlarında ve kiralarda artış dahil olmak
üzere pozitif etkiler
Tesislerle yapılan yüz yüze görüşmeler


İnşaat sırasında oluşacak toz ve gürültü emisyonları
İnşaat ve işletme aşamalarında artacak olan trafik yükü
Hükümet yetkililerinden alınan yazılı yanıtlar






Proje’nin Türkiye ÇED Yönetmeliği kapsamı dışında kalması için Proje ihale sürecinin
tamamlandığına ilişkin dokümantasyon
Atık yönetimi ve bertaraf uygulamaları
Sağlık kampüsü içinde atıkların taşınması
İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve ilgili yönetmeliklere uyum
Sağlık kampüsü içinde özel üniteler (madde bağımlılığı ünitesi gibi) ve özel tedavi yöntemleri
(diş tedavisi sırasında küçük çocuklara uygulanan sedasyon yöntemleri gibi) bulunmasına
ilişkin öneriler
Sağlık kampüsünde ağız ve diş sağlığı merkezi, konaklamaya yönelik bina ve hizmetler,
ibadethane, tıbbi tedarik merkezleri gibi yerlerin bulunması
Adana Entegre Sağlık Kampüsü Projesi
Teknik Olmayan Özet
4
Haziran 2014
Sivil toplum kuruluşları



Kan tedariği için altyapı kurulması ihtiyacı
Afet durumunda acil tıbbi müdahale için proje konumunun uygun olması
İstihdam olanakları
Halk



1.5
Erişim zorlukları ve Proje’den kaynaklı trafik yükünde artış
Proje’nin finansmanı ve işletme aşamasında hastane masrafları
Potansiyel hastane kapanmaları
Rapor Yapısı
Rapor şu şekilde yapılandırılmıştır:



Proje Tanımı
Çevresel ve Sosyal Etkiler ve Etkilerin Azaltılması
Proje’nin Çevre ve Sosyal Yönetim Sistemi
ÇSED Raporu’nun tamamına ve ilgili dokümanlara aşağıdaki Proje Web sitesinden erişilebilir:
http://pppadanahastanesi.com/
Adana Entegre Sağlık Kampüsü Projesi
Teknik Olmayan Özet
5
Haziran 2014
2.0
PROJENİN TARİFİ
2.1
Proje’ye Duyulan İhtiyaç
Mevcut Koşullar
Akdeniz Bölgesi’nde bulunan Adana ilinin nüfusu 2.125.635 (2012 verileri) ve yüzölçümü de 17.253
km2‘dir. Adana ili, komşusu olan illerden Mersin’e 85 km, Osmaniye’ye 99 km, Hatay’a 188 km,
Niğde’ye 192 km ve Kayseri’ye 319 km uzaklıktadır. Çevre illerden Adana iline her gün yüksek
miktarda nüfus akışı gerçekleşmektedir. Merkezi yerleşimine bağlı olarak Adana ilinde hâlihazırda
hem Adana’da yaşayan hem de komşu iller ve daha uzaktaki başka illerden gelen insanlara sağlık
hizmetleri sunulmaktadır. Bunun yanısıra hasta muayene oranının her yıl daha da arttığının altı
çizilmektedir.
Adana ilinde artan nüfusa paralel olarak sağlık hizmetleri ihtiyacı da artmaktadır.Halihazırda, Adana
ilinde Sağlık Bakanlığına bağlı olarak hizmet veren 11 devlet hastanesi, 1 psikiyatri (ruh sağlığı ve
hastalıkları) hastanesi, 149 aile sağlığı merkezi, 31 acil servis, 1 ağız ve diş sağlığı merkezi, 3 ana ve
çocuk sağlığı ve aile planlama merkezi, 1 halk sağlığı laboratuvarı ve 4 verem savaş dispanseri
bulunmaktadır. Hastanelerdeki doluluk oranı, hasta tedavilerinde gecikmelere yol açacak şekilde
birçok klinikte, tam doluluk oranınını aşmaktadır. Adana ilinde son yılarda 10.000 kişi başına düşen
yatak sayısı artış gösterse de, bu değer dünya ve Avrupa Birliği değerleri ile karşılaştırıldığında halen
düşüktür.
Hastanelerin çoğu Adana il merkezindeki yüksek nüfus ve Adana ilinin bölgedeki diğer illere hizmet
sunuyor olması nedeniyle Adana il merkezinde yer almaktadır. Bu hastaneler, hâlihazırda yeterince
sıkışık olan alanlarını fiziksel olarak genişletme olanağına sahip değildir. Bu hastanelerde yeterli park
ve yeşil alan bulunmamaktadır. Adana il merkezinde yer alan bu hastanelerde tıbbi cihaz ve ekipman
teknolojisini değiştirip geliştirmeyi destekleyici uygun alanlar bulunmamaktadır. Ayrıca, hastaneler
çok eski olduğu için mevcut fiziksel yapıları etkin biçimde tamir etmek ve yenilemek de oldukça
zordur. Yenileme girişimi, neredeyse yeni bir hastanenin yatırım maliyeti kadar yüksek maliyetlere
neden olacaktır. Bunun yanısıra, ameliyat odası, yoğun bakım, acil müdahale, laboratuvar,
görüntüleme merkezi, poliklinik gibi hizmet birimleri fiziksel yapı ve donanım açısından hastane
standartlarını karşılamamaktadır. Adana il merkezindeki hastanelerin sadece dört tanesinde yoğun
bakım yatağı bulunmaktadır. Türkiye genelinde ve Adana ilindeki bu açığın kapatılması için, yeni sağlık
yatırımlarının gerçekleştirilmesine ihtiyaç duyulmaktadır.
Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Hastanelerine Duyulan İhtiyaç
Artan nüfus, gelişen teknoloji, sağlık kavramına bakış açısındaki değişiklikler ve insanların beklentileri
toplumun sağlık alanındaki ihtiyaçlarında değişikliklere neden olmaktadır. Fizik Tedavi ve
Rehabilitasyon sağlık hizmetlerine duyulan ihtiyaç da ülkedeki büyüyen yaşlı nüfus ve yüksek
orandaki trafik ve iş kazalarına bağlı olarak artmaktadır. Bununla birlikte, Türkiye’de aktif
rehabilitasyon hizmetleri sunmak için mevcut yatak kapasitesi halen yetersizdir.
Mevcut Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Hastaneleri Ankara ve İstanbul gibi büyük illerde
bulunmaktadır ve bu durum da hasta ve hasta yakınlarının bu illere seyahat etmesini
gerektirmektedir. Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Hastaneleri, insanların kendi illerinde veya yakın
Adana Entegre Sağlık Kampüsü Projesi
Teknik Olmayan Özet
6
Haziran 2014
bölgelerde bu hizmetlere erişim sağlayabilmeleri amacıyla planlanmaktadır; böylelikle tedavi
masrafları azaltılacak ve büyük şehirlerdeki hastanelerde hasta yığılmaları engellenecektir.
Yüksek Güvenlikli Adli Psikiyatri Hastanelerine Duyulan İhtiyaç
Mevcut koşullarda Türkiye’de adli psikiyatri hastaneleri bulunmamaktadır. Türkiye’de Sağlık Bakanlığı
sorumluluğu altında psikiyatri (ruh sağlığı ve hastalıkları) hastanesi olarak hizmet veren 8 hastane
bulunmaktadır (bunların ikisi İstanbul’da ve diğerleri Manisa, Bolu, Samsun, Adana, Elazığ ve Trabzon
illerinde olmak üzere). Kendi illerinde teşhis, tedavi ve rehabilitasyon hizmetleri alamayan hastalar,
illerinden sorumlu olan ilgili bölge hastanelerine sevk edilmektedir.
Sağlık Bakanlığı tarafından hazırlanan Ulusal Ruh Sağlığı Eylem Planı (2011 – 2023) uyarınca 16 ilde
toplam 2000 yatak kapasitesine sahip yüksek güvenlikli adli psikiyatrik hastane ve 5 ilde tututklular
için psikiyatri yatak kapasitesi olan toplam 350 yataklı psikiyatri hastanesi kurulmasına karar
verilmiştir. Adana ESK 100 yatak kapasiteli Yüksek Güvenlikli Adli Psikiyatrik Hastane ile sağlık
hizmetlerine katkıda bulunacaktır.
Yukarıdaki koşullar dikkate alındığında, mevcut hastanelerin gerekli kalitede hizmet veremediği
görülmektedir. Fizik tedavi ve rehabilitasyon ve yüksek güvenlikli adli psikiyatri hastaneleriyle, Adana
ESK mevcut sağlık hizmetlerine bir veya iki yataklı odalardan oluşan 1.550 yatak kapasitesiyle katkı
sağlayacaktır.
2.2
Adana İlinde Hastane Planlaması
Yukarıdaki kısımlarda açıklandığı şekilde, Türkiye genelinde ve Adana İlinde yeni sağlık altyapı
yatırımlarına ihtiyaç duyulmaktadır. Hastalara gerekli sağlık hizmetlerini sağlayabilmek amacı ile
Haziran 2011 tarihli Sağlık Bakanlığı Yataklı Sağlık Tesisi Planlama Rehberi – Özet Kitapçığında
belirtildiği üzere Türkiye’de tanımlı tüm bölgeler için Sağlık Bakanlığı tarafından planlama yapılmıştır.
Bu kılavuza göre; Adana ESK’nın planlanmasına uygun olarak, yeni hastane inşaatlarını da kapsayacak
şekilde Adana ili için planlamalar yapılmıştır. Ancak, Adana ESK hizmete alındığında mevcut
hastanelerin potansiyel kapatılma durumlarına ilişkin özel bir bilgi bulunmamaktadır. Ayrıca, , mevcut
hastanelerin kapatılma potansiyeline ilişkin güncel planların anlaşılması için ÇSED müzakere sürecinin
bir parçası olarak Sağlık Bakanlığı ve İl Sağlık Müdürlüğü ile görüşmeler yapılmıştır. Bu müzakereler
ışığında, bu aşamada bölgedeki bir hastanenin veya hastanelerin kapatılıp kapatılmayacağı veya
mevcut hastaneler için yeni düzenlemelerin yapılıp yapılmayacağı (yatak kapasitesini azaltarak veya
bazı üniteleri revize ederek) net değildir. Görüşülen yetkililer görüşmeler sırasında bu hususların
ancak uzun vadede tanımlanabileceğini belirtmişlerdir. Proje için hazırlanan ÇSEP potansiyel hastane
kapanışlarının ve uygulanabilir hallerde, personelin yeniden atanması ve personel azaltımına yönelik
etki azaltma planlarının izlenmesinin sürdürülmesi için özel eylem bir eylem planı tanımlamaktadır.
2.3
Proje Alternatifleri
2.3.1
Projenin Gerçekleşmemesi Durumu
“Projesiz” senaryo Proje’nin geliştirilmemesi durumunu değerlendirmektedir. Sonuç olarak, sağlık
hizmetleri sistemi alanında hiç yeni yatırım yapılmayacak ve daha iyi kalitede sağlık hizmeti
sağlanmayacaktır. Adana ilinde yeterli yatak kapasitesine sahip gelişmiş ve modern sağlık hizmeti
merkezlerine yönelik talebe dayanarak Türkiye genelinde sağlık hizmeti planlaması gereksinim ve
hedeflerini karşılamak için Proje uygulanmalıdır.
Adana Entegre Sağlık Kampüsü Projesi
Teknik Olmayan Özet
7
Haziran 2014
Proje Sahası Alternatifleri
Adana Büyükşehir Belediye Başkanlığı ile yapılan görüşmelerden elde edilen bilgiler ışığında, Adana
ESK için farklı saha yerleşimleri değerlendirilmiştir. Görüşmeler ÇSED paydaş katılım sürecinin bir
parçası olarak yürütülmüştür. Belediye Başkanı, Adana Büyükşehir Belediyesinin (ABB) Sağlık
Bakanlığı tarafından yürütülen saha seçim sürecine dâhil olduğunu bildirmiştir.
Yüreğir ilçesinde Projenin mevcut konumu, 1) sahanın diğer alternatiflere kıyasla taşıtla, yaya olarak
ve diğer araçlarla kolay erişilebilir olması; 2) arazinin topografya/geometrisinin ESK inşaatı için daha
uygun olması; 3) otopark ve açık alan kullanımı için arazinin yeterince geniş olması; 4) sahanın sağlık
kampüsü haricinde diğer tesislerin inşası için de uygun olması; 5) sahanın çevredeki diğer sağlık
tesisleri ile koordinasyon potansiyeline sahip olması; 6) sahanın Hazine arazisi olması gibi nedenlerle
seçilmiştir. Resmi yazıya göre, seçilen saha imar planlarında da Sağlık Tesisi Alanı olarak tahsis
edilmiştir.
Belediye Başkanı, ayrıca, Yüreğir İlçesi’nde seçilen sahanın otoyol ve havaalanına yakınlığı nedeni ile
erişilebilirlik açısından iyi bir konuma sahip olduğunu, ESK alanı yakınında planlanan yonca kavşağın
ESK’ya daha kolay erişim açısından olumlu bir çözüm sunacağını ve alanda tıkanıklığı önleyeceğini
belirtmiştir. Ayrıca, ESK’ya çok yakın güzergâhı olan bir metro projesi de hâlihazırda planlanmaktadır.
2.4
Proje Bileşenleri ve Tasarım
Proje üç hastaneden oluşan toplam 1.550 yatak kapasiteli entegre bir sağlık kampüsünün
geliştirilmesinden oluşmaktadır. Bunlar 1.300 yataklı Ana Hastane (AH), 150 yataklı Fizik Tedavi ve
Rehabilitasyon Hastanesi (RH) ve 100 yataklı Yüksek Güvenlikli Adli Psikiyatri (YGAPH) Hastanesidir
(YGAPH). Bu hastanelere ek olarak, sağlık destek tesisleri için bir ticari alan, bir adet teknik ünite
binası, bir helikopter pisti ve bir adet trijenerasyon tesisi yer alacaktır. Hastaneler ve diğer birimlerin
yerleşim planları Şekil 2-1 ve Şekil 2-2’de gösterilmektedir.
Şekil 2-1: Hastane bileşenleri yerleşim planı ve görüntüsü
Adana Entegre Sağlık Kampüsü Projesi
Teknik Olmayan Özet
8
Haziran 2014
Şekil 2-2: Hastanelerin yerleşim planı
2.4.1
Ana Hastane (AH)
Ana Hastane, ortak bir ‘Tanı ve Tedavi Merkezi’ni çevreleyen dört adet yüksek bina bloğundan
oluşmaktadır. Bu dört yüksek blokta toplam 1.300 yatak kapasiteli olacak şekilde, aşağıdaki
hastaneler yer alacaktır:




182 yatak kapasiteli Onkoloji Hastanesi & 185 yatak kapasiteli Kardiyoloji ve Kardiyovasküler
Cerrahi Hastanesi
349 yatak kapasiteli Kadın / Doğum & Çocuk Hatalıkları Hastanesi
285 yatak kapasiteli Tam Teşekküllü Hastane
299 yatak kapasiteli Tam Teşekküllü Hastane
Tanı ve Tedavi bölümünde anjiyografi ünitesi, günübirlik cerrahi odaları, robot ilaç dağıtım ünitesi,
total parenteral nutrisyon ünitesi, genetik hastalıklar merkezi, ileri patoloji ünitesi, talasemi
laboratuvarı, hiperbarik tedavi ünitesi (basınç odası), in-vitro fertilizasyon (tüp bebek) ünitesi, kan
nakli merkezi, radyoloji, radyasyon onkolojisi, nükleer tıp, kemoterapi, acil servis, endoskopi,
Adana Entegre Sağlık Kampüsü Projesi
Teknik Olmayan Özet
9
Haziran 2014
ameliyathaneler, ameliyat öncesi/sonrası odaları, sterilizasyon ünitesi ve hemodiyaliz ünitesi yer
almaktadır. Bunlara ek olarak 38 adet poliklinik bulunacaktır.
2.4.2
Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Hastanesi (RH)
Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Hastanesi 150 yatak kapasiteli olacaktır. Tanı ve Tedavi ünitelerinde
yataklı hasta tedavi alanları, radyoloji, protez – ortez laboratuvarı, 25 yataklı rehabilitasyon akut
tedavi, 20 hekim odası modülü, yürüme analiz laboratuvarı, fiziko-terapi, diyet, omurilik hasarı
rehabilitasyonu, travmatik beyin hasarı, kamuya açık rehabilitasyon alanları ve rehabilitasyon destek
alanları yer alacaktır.
2.4.3
Yüksek Güvenlikli Adli Psikiyatri Hastanesi (YGAPH)
Yüksek Güvenlikli Adli Tıp Psikiyatri Hastanesi 100 yatak kapasiteli (Şekil 2-3) olacaktır. Aşağıda
açıklandığı gibi, cinsiyet ve farklı güvenlik seviyelerine göre düzenlenen kliniklerden oluşan farklı
yataklı bölümler içerecektir:





Ergen güvenliği servisi (çoğunluğu madde bağımlısı olan 14 ila 18 yaş arasındaki çocukların
rehabilitasyon ve tedavisi için)
Psikiyatrik hükümlü servisi
Yüksek güvenlikli psikiyatri servisi
Orta seviye güvenlikli psikiyatri servisi
Düşük güvenlikli Psikiyatri servisi
Şekil 2-3: 100-yatak kapasiteli YGAPH ‘nin genel yerleşim planı (Kaynak: Türkiye Adli Psikiyatri Hastanesi
(Yatan Hasta Kliniği) Örnek Tasarımı Proje Özeti, Türkiye Sağlık Bakanlığı, Kamu Özel Ortaklığı Programı)
2.4.4
Diğer bileşenler
Adana ESK kapsamında, eczane, doktor ofisleri, göz hastanesi, günlük kemoterapi ve sağlık oteli gibi
sağlık destek tesislerini de içerecek şekilde planlanan ticari alanlar da bulunmaktadır. Ticari alanların
planlanması hâlihazırda devam etmekte olup, ticari alanlarda hangi ünitelerin yer alacağı tasarım
ilerledikçe netlik kazanacaktır. Ticari alanlarda, ticari amaçlı alışveriş merkezleri yer almayacaktır.
Buna ilaveten, kampüste zemin katına bir trijenerasyon sistemi kurulacak bir teknik ünite binası da
bulunacaktır. Teknik ünite binasının ayrıca bir bodrum katı da olacaktır. Teknik bina tasarımı
halihazırda devam etmektedir.
Adana Entegre Sağlık Kampüsü Projesi
Teknik Olmayan Özet
10
Haziran 2014
Ana hastane binasının tepesinde (Kule 2’de) Kaza ve Acil Durum Müdahale Bölümü’ne ve Yanık
Ünitesine doğrudan ve dikey olarak bağlanan bir helikopter pisti yer alacaktır. Helikopter pisti
doğrudan Sağlık Bakanlığına bağlı ambülans helikopterlerine hizmet verecektir. Mevcut koşullarda
Adana ili için Sağlık Bakanlığı tarafından atanmış bir adet ambülans helikopteri mevcuttur.
2.4.5
Hastanelerin Tasarım Standartları
Hastanelerin tasarımı en az aşağıdaki standartları karşılayacaktır:



Sağlık Bakanlığı, İnşaat ve Onarım Daire Başkanlığı tarafından düzenlenen “Mevcut ve Yeni
Sağlık Merkezlerinde Karşılanması Gereken Asgari Teknik Standartlar hakkında Genelge” (son
güncelleme: 30.10. 2012)
Sağlık Bakanlığı, İnşaat ve Onarım Daire Başkanlığı tarafından yayınlanmış olan “Türkiye Sağlık
Yapıları Asgari Tasarım Standardı 2010 Kılavuzu”,
Aşağıdaki teknik şartnameleri içeren ve ihale sürecinde Sağlık Bakanlığı tarafından temin
edilen “Sağlık Bakanlığı, KÖO Programı, Adana Sağlık Kampüsü, Teknik Şartnamesi”:
o Bölüm 1: Mimari ve İnşaat Çalışmaları için Teknik Şartname – Proje’nin konsept
tasarımında ve inşaat çalışmalarında uyulması gereken teknik spesifikasyonları
belirler
o Bölüm 2: Mekanik ve Sıhhi Tesisat Teknik Şartnamesi
o Bölüm 3: Elektrik Teknik Şartnamesi
2.4.6
Yangın Güvenliği
Sağlık tesisleri kamuya açık alanlar oldukları için can güvenliği ve yangın emniyeti risklerine maruz
kalmaktadırlar. ESK, Binaların Yangından Korunması hakkında Yönetmelik (19.12.2007 tarih ve 26735
sayılı Resmi gazete) hükümlerine uygun olarak tasarlanmaktadır. Teknik Şartname’de, ayrıca,
yangından korunma ile ilgili olarak aşağıdakileri kapsayacak şekilde tasarıma entegre edilmesi
öngörülen şu gereklilikler de yer almaktadır:
 Bölmelere ayırma: Katlar ve bölümler arasında yangın için ayrılmış olan bölmeler yangına 1
saat (60 dakika) süreyle dayanıklılık standardına uygun inşa edilecektir. Alt bölmeler ve
tanımlı yangın tehlikesine sahip odalar da yangına yarım saat (30 dakika) süreyle dayanıklı
olacak şekilde inşa edilecektir.
 Yerel kanun ve düzenlemelere uygunluğu teyit etmek için yangın bölmeleri tasarım süreci
boyunca yerel makamlar tarafından incelenecektir. Nihai bölmelere ayırma yöntemi bölgesel
yangın söndürme prensiplerini temsil edecektir.
 Dolgu malzemesi: Bölme duvarlarında ve zeminlerindeki küçük boşluklar servislere geçişin
engellenmesi için yangına dayanıklı sızdırmaz malzemeyle doldurulacaktır.
 Duman Engelleri: Bölme zemin ve duvarları arasında, yangın bölmesinden servislere duman
girişini engelleyecek şekilde Taşyünü (Rockwool) gibi tescilli mineral yünü ürünler
kullanılacaktır.
Yukarıdakilere ek olarak, Teknik Şartname uyarınca Türkiye kanunlarına ve yerel yönetmeliklere göre
hastanelerde Yangın Söndürme Sistemleri kurulacak ve Yangın Alarm Sistemi NFPA72 ve yerel
kanunlar uyarınca tasarlanıp kurulacaktır.
ADN PPP A.Ş. gerekli can güvenliği ve yangın emniyeti tasarım kriterlerinin belirlenmesi amacı ile bir
yangın danışma şirketi görevlendirmiştir. ADN PPP A.Ş. tarafından belirtilmiş olduğu gibi, Adana
ESK’nın tüm tasarım, inşaat ve işletim faaliyetleri Türkiye Cumhuriyeti’nin Binaların Yangından
Adana Entegre Sağlık Kampüsü Projesi
Teknik Olmayan Özet
11
Haziran 2014
Korunması hakkında Yönetmeliği’ne ve Türk ve Avrupa (EN) standartlarına göre gerçekleştirilecektir.
Bununla birlikte, yerel standartların yeterince detaylı olmaması ve eksik kalması halinde, uluslararası
kabul edilmiş can güvenliği ve yangın emniyeti standartları (NFPA standartları, IBC Kodları ve EN
standartları) uygulanacaktır. Bu nedenle, mevzuat açısından yetersiz kalınan hususların belirlenmesi
ve bu hususların uluslararası standartlara göre tasarıma entegre edilebilmesi için ADN PPP A.Ş.
tarafından can güvenliği ve yangın emniyetine ilişkin ilgili Türk mevzuat gerekliliklerinin uluslararası
standartlarla bir eşleştirmesi yapılacaktır.
2.5
Şehir Planlama ve Proje alanı yakınındaki Bileşenler
Adana Büyükşehir Belediyesi tarafından Proje sahasını kapsayacak şekilde hazırlanmış ve Proje
sahasının “Sağlık Tesisi Alanı” olarak gösterilmiş olduğu bir imar planı mevcuttur. Proje sahasının
yakınlarında, proje sahası etrafındaki genel planlamanın anlaşılması için açıklanması gereken iki
önemli bileşen bulunmaktadır. Bu bileşenlerden biri Adana ilinde kentsel dönüşüm projelerinin genel
çerçevesinin bir parçası olan planlı gecekondu yıkımlarıdır. İkinci bileşen ise ulaşımla ilgilidir; Adana
ilinde ulaşım altyapısı ve toplu taşımacılığın iyileştirilmesi çalışmalarının bir parçası olarak Adana
Büyükşehir Belediyesi tarafından planlanan yonca kavşak projesi ve metro hattı genişletme projesini
kapsamaktadır. Tüm bu bileşenler imar planlarında yer almakta olup, kamu makamlarının yetkisi
dâhilindedir ve proje kapsamının dışındadır.
2.6
İnşaat
2.6.1
Genel Bakış
Proje’nin planlanması halen devam etmektedir. İnşaat faaliyetlerine 2014 yılının son çeyreğinde
başlanması planlanmakta olup, bu faaliyetlerin 36 ay süreceği öngörülmektedir. Geçici inşaat
programı Tablo 2-1’ de verilmiştir.
Tablo 2-1: Geçici inşaat programı
4. Çeyrek
3. Çeyrek
2. Çeyrek
1. Çeyrek
3. yıl
4.Çeyrek
3. Çeyrek
2. Çeyrek
1. Çeyrek
2. yıl
4. Çeyrek
3. Çeyrek
Üstlenilecek işler
2. Çeyrek
1. çeyrek
1. Yıl
Altyapı ve Mobilizasyon
Uygulama projelerinin hazırlanması ve onaylanması
Ana Hastane İnşaatı
Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Hastanesinin İnşaatı
Yüksek Güvenlikli Adli Psikiyatri Hastanesinin İnşaatı
Teknik Ünite İnşaatı
Altyapı Çalışmaları
Otomasyon ve Donanım İşleri
Peyzaj ve Arazi Islahı
Test ve Hizmete Alma
Genel Temizlik ve Dezenfeksiyon
İnşaat sahası tesisleri (ofisler, işçi ve ailelerinin konaklaması için yapılar, kafeterya, işçi ve mühendisler
için dinlenme alanları, revir, atölye, malzeme depolama alanları da dahil) Proje sahası içerisinde
bulunacaktır. Toplam bina sayısı 1.244 kişilik kapasitesi ile 36'dır. Tüm şantiye tesisleri Türk ve Kredi
Kuruluşları’nın ÇSG standartları, teknik şartname ve yönetmeliklerine göre inşa edilecektir. İnşaat
Adana Entegre Sağlık Kampüsü Projesi
Teknik Olmayan Özet
12
Haziran 2014
alanı tel çitlerle çevrilecektir. Şantiyeye giren taşıtların kontrol edilmesi için giriş ve çıkış kapıları
bulunacaktır. İnşaat faaliyetleri sırasında patlatma çalışması yapılmayacaktır.
2.6.2
İnşaat Malzemeleri
Proje için ihtiyaç duyulan inşaat malzemeleri tedarikçilerden sahaya karayolu aracılığı ile taşınacak
olan hazır beton, agrega, demir, asfalttır. Adana’daki inşaat sektörünün büyüklüğü göz önüne
alındığında, tüm malzemelerin mevcut piyasadan sağlanamayacağı düşünülmektedir. Gerek
duyulduğu takdirde, getirilen malzemelerin çevreye rahatsızlık verme ve yağmurla akma
potansiyeline karşılık, sahada geçici depolama alanları belirlenecektir. İnşaat sırasında beton tesisi
kurulumu planlanmamaktadır. Yüklenici tarafından ariyet sahası veya taşocağı işletilmeyecektir.
Çeşitli türlerde araç ve makineler mümkün olduğu ölçüde yerel tedarikçilerden temin edilecektir.
2.6.3
Bertaraf Edilecek Hafriyat Toprağı
Kazı çalışmalarında, saha dışında bertaraf edilmesi gerekecek yaklaşık 600.000 m3 hafriyat atığı
çıkması beklenmektedir. Hafriyat toprağı yeniden kullanılmayacak ve Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkım
Atıklarının Kontrolü hakkında Yönetmelik (18.03.2004 tarih ve 25406 sayılı Resmi Gazete) uyarınca
derhâl Yüreğir Belediyesi ve/veya Adana Büyükşehir Belediyesi tarafından onaylanan saha dışı
alanlara taşınacaktır.
2.6.4
Trafik ve Erişim Yönetimi
Proje sahası E-90 karayoluna yakın ve şehirle Çukurova Üniversitesi’ni birbirine bağlayan Dr. Mithat
Özsan Bulvarı’na bitişiktir. E-90 karayolu ve Dr. Mithat Özsan Bulvarı inşaat malzemelerinin ve
hafriyat toprağının taşınması için inşaat süresince kullanılacaktır. E-90 karayolu 3x3 ve Dr. Mithat
Özsan Bulvarı da 2x2 şeritlidir. İnşaat süresince yeni bir yol açılmasına gerek görülmemektedir.
2.6.5
İşgücü
İnşaat aşamasında öngörülen azami işgücü 1.800 kişidir. İşgücü mümkün olduğunca yerel halktan ve
yerel alt yüklenicilerden sağlanacaktır. Sahada konaklaması gereken bu çalışanlar için prefabrik
tesisler kurulacaktır.
2.7
İşletme
2.7.1
Sorumluluklar ve Organizasyonel Yönetim
İşletme aşamasında Adana ESK’nın yönetimi Sağlık Bakanlığı ve ADN PPP A.Ş. tarafından
paylaşılacaktır. Sağlık Bakanlığı doktor ve sağlık destek personelinin sağlanmasından sorumlu olacak
ve klinik hastane faaliyetlerinin genel yönetimi Sağlık Bakanlığı tarafından sağlanan idari personel
tarafından yürütülecektir. Sağlık Bakanlığı’nın atadığı idari personel ADN PPP A.Ş.’nin aşağıda
açıklanan sorumlulukları dışındaki konulardan sorumlu olacaktır. Doktor ve sağlık destek personelinin
dışındaki personel ADN PPP A.Ş. tarafından sağlanacaktır. ADN PPP A.Ş. aşağıda listelendiği şekilde
mecburi hizmetler (P1) ve opsiyonel hizmetler (P2) şeklinde sınıflandırılan hizmetlerin yönetiminden
sorumlu olacaktır:

P1 – Mecburi hizmetlerin arasında bina ve arazi hizmetleri, olağandışı bakım ve tamir, ortak
hizmetlerin yönetimi, dekorasyon hizmetleri, zemin ve bahçe bakımı ve diğer tıbbi destek
hizmetleri yer almaktadır.
Adana Entegre Sağlık Kampüsü Projesi
Teknik Olmayan Özet
13
Haziran 2014

2.7.2
P2 – Opsiyonel hizmetler arasında haşere ile mücadele, otopark, temizlik, hastane bilgi
yönetim sisteminin uygulanması ve işletimi, güvenlik, hasta/danışma/resepsiyon/taşıma
hizmetleri için rehberlik ve refakat, çamaşırhane, gıda ve atık yönetimi gibi tıbbi olmayan
hizmetler ile laboratuvar, görüntüleme, sterilizasyon ve dezenfeksiyon ve rehabilitasyon gibi
tıbbi destek hizmetler yer almaktadır.
Trafik ve Erişim Yönetimi
İşletim süresi boyunca ESK’yı günde yaklaşık 30.000 ilâ 35.000 kişinin ziyaret etmesi öngörülmektedir.
Hâlihazırda, ESK sahasına erişim için ulaşım sistemi halk otobüslerinden oluşmaktadır. Adana
Büyükşehir Belediyesi imar planına ESK sahasına yakın bir yonca kavşak inşaatı ile ESK sahasına yakın
bir istasyonu olacak şekilde mevcut metro hattı genişletme çalışmalarını dahil etmiştir. Yonca kavşak
ve metro hattı genişletme çalışmalarının ne zaman tamamlanacağı henüz bilinmemektedir ancak
faaliyete geçtiklerinde, her ikisi de ESK’ya erişimi kolaylaştıracak ve ayrıca sahadaki potansiyel trafik
sıkışıklığını ortadan kaldıracaktır.
Mevcut durumu ve ileride ortaya çıkacak olan koşulları detaylı olarak anlayabilmek amacı ile ADN PPP
A.Ş. ESK sahasında gerekli trafik düzenlemelerini belirleyecek bir trafik değerlendirme çalışması
yürütmek üzere bir trafik danışmanı görevlendirmiştir. Trafik değerlendirme çalışmasının 2014 yılı
Eylül ayının ortasında tamamlanması beklenmektedir Trafik çalışması tamamlandığında, 1) ESK
içerisinde ve çevresindeki araç hareketlerini kontrol etmek ve 2) yerleşim alanları ve diğer yol
kullanıcıları üzerindeki etkileri önlemek ve en aza indirmek için ADN PPP A.Ş. tarafından bir Trafik
Yönetim Planı geliştirilecektir.
2.7.3
Acil Durum Hazırlık ve Müdahale
ESK için belirlenecek olan Çevre ve Sosyal Yönetim Sistemi’nin bir parçası olarak işletme aşamasından
önce ADN PPP A.Ş. tarafından bir Acil Durum Hazırlık ve Müdahale Planı (ADHMP) hazırlanacaktır.
ADHMP iş kazaları, yangın, yakıt ve kimyasal sızıntısı, sel ve deprem gibi doğal afet vb konuları
içerecektir. ADHMP her tür kaza / afet için YGAPH’yi detaylı olarak ele alacaktır.
2.7.4
Güvenlik
ESK’da CCTV kameraları, Erişim Kontrol Sistemi, İzinsiz Giriş Tespit Sistemi ve Telsiz Frekans
Tanımlama Sistemi (RFID)’nden oluşan bir elektronik güvenlik sistemi kurulacaktır. CCTV kameraları
dış girişlerde, ana giriş lobilerinde, asansör lobilerinde, otoparklarda, yükleme iskelelerinde,
eczanelerde, servis koridorlarında ve malzeme depolama alanlarında bulunacaktır.
Tesisin tüm kullanıcılarına girişlerini kolaylaştırmak için fotoğraflı kimlik kartları (ID) verilecektir.
Erişim kontrol sistemine bağlı olan bu kimlik kartları kısıtlandırılmış alanlara giriş için kullanılacaktır.
Ana Hastanedeki tutuklu koğuşunun güvenliği Jandarma’nın sorumluluğu altında olacaktır. YGAPH’nin
güvenliği de Jandarma tarafından yönetilecektir. Bununla birlikte, ADN PPP A.Ş. tarafından da
belirtildiği gibi bu konu proje geliştirme aşamasında daha detaylı olarak ele alınacaktır.
2.7.5
İşletme Aşamasında İşgücü
İşletme aşamasındaki işgücü ihtiyacının toplamda 4.500 kişi olacağı, bunun 2.500’ünün Sağlık
Bakanlığı tarafından istihdam edilecek sağlık hizmeti personelinden ve 2.000’inin ADN PPP A.Ş.
Adana Entegre Sağlık Kampüsü Projesi
Teknik Olmayan Özet
14
Haziran 2014
tarafından istihdam edilecek hizmet personelinden oluşacağı öngörülmektedir. İşgücü mümkün
olduğunca yerel kaynaklardan temin edilecektir. Şantiyede barınma ihtiyacı olacak çalışanlar için
uygun prefabrik tesisler sağlanacaktır.
Adana Entegre Sağlık Kampüsü Projesi
Teknik Olmayan Özet
15
Haziran 2014
3.0
ÇEVRESEL VE SOSYAL ETKİLER VE ETKİ AZALTMA
3.1
Genel Bakış
ÇSED Raporu çevresel ve sosyal mevcut durumu tanımlayarak, Proje’nin potansiyel etkilerini
açıklamakta ve önemli çevresel ve sosyal etkilerden kaçınmak veya bunları en aza indirmek için
uygulanması gereken etki azaltma tedbirlerini tanımlamaktadır. Etki azaltma tedbirleri, ÇSED
çalışmasının bir parçası olarak geliştirilen ve etki azaltma tedbirlerinin tanımını, bunların
uygulanmasından sorumlu olan tarafları, zamanlama, izleme ve denetim koşullarını ele alan ÇSYP
kapsamına da dahil edilmiştir.
ÇSED çalışmasına dahil olan konu başlıkları; (1) Arazi Kullanımı ve İmar, (2) Jeoloji, Topraklar ve
Kirlenmiş Arazi, (3) Hidroloji ve Hidrojeoloji, (4) Malzeme Kaynakları ve Atık Yönetimi, (5) Hava
Kalitesi, (6) Gürültü, (7) Trafik Etkisi, (8) Ekoloji, (9) Sosyoekonomi, (10) Toplum Sağlığı ve Güvenliği ve
(11) İşgücü ve Çalışma Koşullarını içerir. Bu konu başlıkları ve ilgili etkiler ve öngörülen etki azaltma
tedbirleri aşağıdaki kısımlarda özetlenmiştir.
3.2
Etkilerin ve Etki Azaltma Önlemlerinin Özeti
3.2.1
Arazi Kullanımı ve İmar
Proje, Hazine’ye ait olup, Sağlık Bakanlığı’na tahsis edilmiş bir arazi üzerinde entegre bir Sağlık
Kampüsünün geliştirilmesi faaliyetlerinden oluşmaktadır. Proje alanı Adana Büyükşehir Belediye
Meclisi tarafından onaylı 1/5.000 ölçekli Sarıçam-Yüreğir İmar Planına dahil edilmiştir. Proje ile ilişkili
olarak arazi alımı, kamulaştırma, yeniden yerleşim ve/veya ekonomik yer değiştirme gibi hadiseler
meydana gelmemiştir. İnşaat faaliyetleri tanımlı Proje alanında yürütülecektir ve ek arazi kullanımı
olmayacaktır. ADN PPP A.Ş. şantiye kullanımı için Sağlık Bakanlığı ile sözleşme imzalayacaktır.
Proje alanının önemli bir bölümü şu an boş olup, sadece doğu tarafında (Yüksek Güvenlikli Adli
Psikiyatri Hastanesi olarak kullanılacak bölüm) şu anda DSİ 6. Bölge Müdürlüğü tarafından ticari
amaçlı (depo, araç bakım alanı gibi) kullanılan birkaç bina/alan bulunmaktadır. Söz konusu binaların
yıkım işlemi DSİ’nin sorumluluğunda olup, saha ADN PPP A.Ş. ’ye tamamen boş bir alan olarak
devredilecektir.
Proje alanından TEİAŞ tarafından işletilmekte olan bir Enerji İletim Hattı (154 kV) geçmektedir. Adana
İl Sağlık Müdürlüğü tarafından sunulan EİH Yer Değişitirme Projesi’nin TEİAŞ tarafından
onaylanmasından sonra, bu EİH Proje alanının dışına taşınacaktır. EİH’nin yer değişiminin ne zaman
yapılacağı henüz belli değildir.
Proje alanını E-90 karayoluna bağlayan yaklaşık 400 metre uzunluğunda bir yol bulunmaktadır. Alınan
bilgilere göre, proje alanına yakın bir noktada planlanan yonca kavşak projesi kapsamında bu yol
Adana Büyükşehir Belediyesi tarafından kaldırılacaktır. Ancak yonca kavşak inşaatının ne zaman
başlayacağı henüz bilinmemektedir.
Proje alanına en yakın yerleşimler Proje alanının güney sınırından bir yan yolla ayrılan
gecekondulardır. 1/5.000 ölçekli Sarıçam-Yüreğir İmar Planı’na göre bu gecekondu alanı kentsel
dönüşüm alanı olarak belirlenmiştir.
Adana Entegre Sağlık Kampüsü Projesi
Teknik Olmayan Özet
16
Haziran 2014
Planlanan yonca kavşak yapımı ve gecekonduların kaldırılması kamu kurumlarının yetkisinde olup,
genel şehir planlamasının bir parçasını oluşturan ulaştırma altyapısı ve kentsel planlamanın
iyileştirilmesiyle bağlantılı olarak, bu projeler Adana Büyükşehir Belediyesi’nin önceki kararları temel
alınarak planlanmıştır. Bunlar genel şehir planlama çalışmalarının bir parçası olup Proje gelişimi ile bir
ilgileri bulunmamaktadır. Bu çerçevede gecekonduların kamulaştırılması dahil, söz konusu projeler
için gerçekleştirilecek her türlü arazi alımı Proje kapsamının dışındadır.
3.2.2
Jeoloji, Toprak lar ve Kirlenmiş Arazi
Jeoloji ve Deprem Riski
Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, Afet İşleri Genel Müdürlüğü, Deprem Araştırma Daire Başkanlığı
tarafından hazırlanan Türkiye Deprem Bölgeleri Haritasına göre (18.04.1996), Adana, Yüreğir, 2.
derece deprem bölgesidir (1. Derece deprem bölgesi Türkiye’de tektonik açıdan en aktif bölgeleri
temsil etmektedir). İnşaat ve işletme faaliyetleri sırasında deprem meydana gelmesi durumunda, bu
sismik olayla ilişkili kazalar, dökülmeler, yangın, vb olaylardan sonra çevre, toplum, işçi sağlığı ve
güvenliği ve ayrıca hastalar üzerine önemli etkiler görülebilir.
Yeni inşa edilen yapılar için tüm hesaplamalarda “Deprem Bölgelerine Yapılacak Bİnalar Hakkında
Yönetmelik”in hükümleri uygulanacaktır. Bina tasarımları sırasında alınacak olan deprem yükleri
yapıların inşa edileceği sahanın deprem sınıflandırmalarından elde edilecektir. Proje tasarımında,
sismik tasarım ve risk değerlendirmesiyle ilgili Türk yönetmelik gereklilikleri dikkate alınacaktır. Bu
yaklaşım, kalan risklerin mümkün olduğunca düşük seviyede olmasını sağlayacaktır.
Topraklar
Saha ağırlıklı olarak alüvyonlu malzemenin üzerinde uzanan dolgu malzemesinden oluşmuştur. Proje
sahasında önemli ölçüde doğal yüzey toprağı mevcut değildir. “Arazi Kapasite Sınıflarına” göre yapılan
değerlendirmede, Proje alanı ve çevredeki alanların arazi kapasite sınıfının tarımsal amaçlı kullanıma
uygun olmayan Sınıf VI kategorisi olduğu görülmektedir. Dolayısıyla, Projenin potansiyel tarım
arazileri üzerinde olumsuz bir etkisi olmayacaktır.
Uygun şekilde yönetilmedikçe veya işletilmedikçe arazinin inşaat faaliyetleri için geçici kullanımı,
sıkıştırma ve sıvı çimentonun kazara dökülmesi (zararlı malzemelerin dökülmesi hariç) gibi olaylarla
toprak kalitesi üzerinde etkilere yol açabilir. Tüm bu olayların az ilâ orta derecede önemli seviyede
etkilere neden olması beklenebilir.
Toprak üzerindeki inşaat faaliyetleri ve toprak üzerinde ekipman ve malzemenin depolanması ve
petrol, yakıt veya diğer malzemelerin dökülmesiyle (örn. sahada çalışan makinelere yakıt ikmâli
sırasında) toprak ve yeraltı suyu üzerinde etki oluşma potansiyeli söz konusudur. Yeraltı suyunun
hassasiyeti, daha geçirgen toprak katmanlarının bulunduğu seviyeye dek kazı yapılacağı için ve inşaat
sahasının yakınlarında DSİ’nin kuyularının da varolmasından dolayı orta seviyede şeklinde
değerlendirilmektedir. Toprağın hassasiyeti her türlü dökülme hadisesi açısından yüksek seviyede
şeklinde değerlendirilmektedir. Toprak ve yeraltı suyu üzerinde koruma sağlamak amacıyla iyi
uygulamalar tercih edilmezse, potansiyel etkiler geçici küçük ölçekli dökülmelerden sürekli/uzun
vadeli dökülmelere dek değişkenlik gösteren dökülme süresiyle bağlantılı olarak, az önemli ilâ çok
önemli seviyelerde gerçekleşebilir. Yukarıda listelenen riskleri azaltmak için tüm yüklenicilerin
toprağın koruması için iyi inşaat şantiye uygulamalarını benimsemeleri ve Genel IFC ÇSG Kılavuz
Adana Entegre Sağlık Kampüsü Projesi
Teknik Olmayan Özet
17
Haziran 2014
İlkelerini uygulamaları gerekmektedir. Kirlenmiş toprak uygun şekilde lisanslı bertaraf sahasında
bertaraf edilecektir. Toprağın açığa çıktığı alanlarda veya yakınlarında çimento veya ıslak beton
kullanımı dikkatle kontrol edilecektir. DSİ araç bakım sahasındaki hafriyat işleri sırasında temiz ve
kirlenmiş toprağı ayrıştırmak için bir Toprak Numune Alım Planı geliştirilecektir.
İşletme aşamasında toprak, zararlı malzemelerin dökülmesinden/sızmasından (örn. yeraltı
depolarında gerçekleşen yakıt sızıntıları), sahada üretilen tehlikeli atıkların kusurlu yönetiminden,
septik atıksu deşarjı için kullanılan yeraltı borularından kaynaklanan sızıntılardan dolayı kirlenebilir.
Bu dökülmeler ve sızıntılar, dökülmenin/sızıntının boyutuna ve kirleticilerin ve etkilenen alanların
doğasına bağlı olarak az önemli ilâ çok önemli seviyelerde gerçekleşebilir.
Dolayısıyla, Proje tehlikeli malzemelerin ve sahada üretilen atık suların dökülmesine karşı gerekli
koruma sistemleriyle birlikte tasarlanacaktır. Bu nedenle, işletme sırasında bu koruyucu önlemler
alınmışsa ve doğru şekilde uygulanıyorsa, toprak kirliliği riskleri önemsiz seviyede kabul edilecektir.
İnşaat ve işletme faaliyetleri sırasındaki tehlikeli ve tehlikeli olmayan malzemeler ADN PPP A.Ş.
tarafından hazırlanan Entegre Kalite, Çevre, Sağlık ve Güvenlik Yönetim Sistemine göre ele alınacaktır
ve gereken yerlerde şantiyeye özgü farklı yönetim planları geliştirilecektir (örn.; Tehlikeli Malzeme
Yönetim Planı).
Yakıt, petrol ve kimyasallar kapasitesi %110’a çıkabilen toprak setlerle korunan geçirimsiz zemin
üzerinde depolanacaktır. Mobil ekipmanın yakıt ikmali için damlama tepsileri kullanılacaktır. sıvı
elleçlenmesinden kaynaklanacak her türlü dökülme sahada derhal kontrol altına alınacaktır ve
kirlenmiş toprak uygun arıtma ve bertaraf işlemi için sahadan taşınacaktır.
Çalışmalar sırasında ortaya çıkan ve “Kabul edilebilir dolgu” olarak sınıflandırılan moloz ve diğer fazla
malzemeler uygulanabilir hallerde geri kazanılarak inşaat faaliyetlerinde kullanılacaktır. Atık
malzemelerin tekrar kullanımının kabul edilir olup olmadığından emin olmak üzere saha bazında bu
işlemler için ilgili yetkililere danışılacaktır.
Kapalı bir drenaj sistemi işletimi ve dökülme, yangın, vb hadiselerde Acil Duruma Hazırlık ve
Müdahale Planı uygulanması inşaat ve işletme faaliyetleri sırasında toprak üzerindeki önemli olumsuz
etkileri engelleyecektir.
3.2.3
Hidroloji ve Hidrojeoloji
Çok sayıda inşaat faaliyeti yüzey ve yeraltı su kaynaklarını olumsuz yönde etkileyebilir. Bu etki
kaynaklarına hafriyatlardan kaynaklanan toprak ve beton hareketleri ve çalışma sahalarından akan
sularda askıda sedimanlara neden olabilecek olan açığa çıkmış toprak depo alanları (toprak kalitesi
araştırması sırasında tanımlanan kirlenmiş topraklar da dahil) ve betonun varlığı da dahildir. Toz
emisyonlarını azaltmak için ıslatılan açığa çıkmış toprak, saha sınırlarının dışına taşınırken yüzey
akıntılarına neden olabilir. Giderilmemesi halinde, etkiler, sahadan çıkıştaki akıntıların miktarı ve
kalitesine bağlı olarak az önemli ila çok önemli arasında değişkenlik gösterebilir.
Kazılan toprak ve beton kirlilik içerebilir ve uygun şekilde yönetilmezse yer altı suyuna sızabilir ve
kirlenmeye neden olur. Çevredeki yüzey suyü kütlelerinin saha sınırlarına yakın olduğuna dikkat
edilmelidir. En yakın yüzey suyu saha sınırlarından yaklaşık olarak 20 m kuzeyde olan, önce bir yan
yol, daha sonra da çift şeritli karayoluyla Proje alanından ayrılan YS1 sulama kanalıdır (bu ayrılma
sayesinde yüzey sularının ya da dökülmelerin doğrudan kanala akması olasılığı azalmaktadır).
Adana Entegre Sağlık Kampüsü Projesi
Teknik Olmayan Özet
18
Haziran 2014
Malzeme depolama için tahsis edilmiş özel alanların kullanımı, inşaat şantiyelerinde düzenli
denetimler, inşaat işçilerinin eğitimi, sediman tutucular ve/veya yağ/su ayırıcılar, vb. ekipmanın
kullanılması gibi uygulamalar su kirliliği riskini minimize etmek için benimsenecektir.
Tehlikeli malzemelerin (akaryakıt ve yağlar) ve ayrıca inşaat ekipmanlarının (sıvı çimento, kireç)
kullanımı sırasında meydana gelebilecek kazara dökülmeler sonucu etkiler meydana gelebilir; ve bu
dökülmeler neticesinde yeraltı suyu kalitesinin bozulmasına neden olacak şekilde yeraltı suyuna
sızmalar gerçekleşebilir. İnşaat faaliyetleri sırasındaki ekipman yakıt ikmali sırasında da dökülmeler
meydana gelebilir. İlişkili etkilerin önem seviyesi, dökülme miktarı ve hadiseye zamanında müdahale
durumuna bağlı olarak az önemli ilâ çok önemli seviyelerde değişkenlik gösterebilir.
Tüm personel ve altyükleniciler gerçekleşen tüm olayları rapor edecek ve bu konular araştırmaya,
iyileştirici ve engelleyici eylemlere tabi olacak ve gereken tedbirler alınacaktır. Yukarıda listelenen
riskleri azaltmak için, sahada, malzemeler için uygun emici malzemeler de dahil olmak üzere
dökülmelere müdahale kitleri bulunacaktır. Bunlar özel kullanım talimatları ile birlikte tahsis edilmiş
olarak sahada belirlenmiş alanlarda saklanacaktır. Şantiye personeli dökülme kitlerinin kullanımı
hakkında eğitilecektir. Dökülmelere müdahale mümkün olduğu kadar çabuk gerçekleştirilecektir.
Kirlenmiş malzemeler toplanacak ve uygun bertaraf tesislerine gönderilecektir.
Tehlikeli malzemeler (örn. yeraltı depolarında depolanan yakıtlar) uygun şekilde saklanmazsa, az
önemli ilâ çok önemli düzeylerde seyreden potansiyel dökülme ve sızıntılar meydana gelebilir ve
işletme aşamasında bunlar kalıcı etki yaratabilirTehlikeli malzeme depolama ekipmanı (örn.; yer altı
depoları ve boru hatları) için periyodik sağlamlık testi yapılacak ve uygun sızıntı tespit sistemleri
kullanılacaktır.
Hafriyat yapılan bölgelerde taşıt veya ekipmana yakıt ikmali yapılmayacaktır; hafriyat sahalarında
tehlikeli malzemeler depolanmayacak ve tehlikeli malzeme kullanımı özel denetime tabi olacaktır.
Yakıt ikmali sahadan çıkan yüzey drenaj yollarından uzakta tahsis edilmiş alanlarda
gerçekleştirilecektir. Tehlikeli malzemelerin saha drenajına girişinin önlenmesi için tehlikeli
malzemelerin bulunduğu alanlara (yakıt depoları ve yükleme alanları, beton karıştırma, tehlikeli
malzeme depoları gibi) uygun boyutlarda geçirimsiz toprak setler veya diğer kontrol sistemleri,
kurulacaktır.
ESK inşaatı ve işletimi sırasında tehlikeli malzemelerin uygun şekilde kullanımını sağlamak için bir
Tehlikeli Malzeme Yönetim Planı geliştirilecektir. ESK inşaat ve işletimi sırasında tehlikeli
malzemelerin dökülmesiyle ilişkili etkileri azaltmak için bir Acil Durum Hazırlık ve Müdahale Planı
geliştirilecektir.
Adana ESK tesisleri için uygun olmayan yağmur suyu drenaj koşulları şantiye sahasında taşkınlara
neden olabilir. Taşkın sağlık ve güvenlik koşulları açısından az önemli ilâ çok önemli etki aralığında
gerçekleşebilirTaşkın olaylarının, Adana yukarı mansabına inşa edilen Seyhan ve Catalan Barajları ile
kontrol edilmekte olduğu rapor edilmiştir. DSİ, Seyhan Barajı’nın sağlamlığının hizmete alındığından
beri izlendiğini belirtmiş ve günümüze dek olumsuz durumlar tespit edilmemiştir. Baraj arızası
olasılığının DSI beyanı çerçevesinde düşük seviyeli olduğu kabul edilmiştir
Açıklanan etki azaltma tedbirlerinin uygulandığı, iyi saha uygulamalarının benimsendiği varsayılarak,
yüzey ve yer altı suları üzerindeki etkilerinin önemsiz olduğu söylenebilir. Seyhan Barajı hakkında
DSİ’nin bildirimi temel alınarak baraj arızasıyla bağlantılı bir kalan etki öngörülmemektedir.
Adana Entegre Sağlık Kampüsü Projesi
Teknik Olmayan Özet
19
Haziran 2014
3.2.4
Malzeme Kaynakları ve Atıklar
Proje için yaklaşık olarak 10.000 m3 agrega, 250.000 m3 beton, 3.000 ton asfalt ve 25.000 ton demir
gerekeceği öngörülmektedir Proje için ihtiyaç duyulan inşaat malzemeleri tedarikçilerden sahaya
karayolu aracılığı ile taşınacaktır. Adana’daki inşaat sektörünün büyüklüğü göz önüne alındığında, tüm
malzemelerin mevcut piyasadan sağlanamayacağı düşünülmektedir. Yüklenici tarafından hiçbir ariyet
sahası veya taşocağı işletilmeyecektir. Bu nedenle hammaddelerin çıkartılması veya malzemelerin
nihai halinin üretimiyle ilgili olarak Proje ile ilişkili olabilecek herhangi bir olumsuz etki ortaya
çıkmayacaktır.
Detaylı tasarım ve tedarik aşamasında yüklenici tüm malzeme ve ekipman kaynaklarının
tanımlanmasından sorumlu olacak ve Proje için kullanılacak olan malzemelerin seçiminde çevresel
etkileri değerlendirmesi gerekecektir. Bu yaklaşım, mümkün olan hallerde daha az zararlı madde
kullanılmasını, alternatif malzemelerin karbon ayak izinin dikkate alınmasını ve malzemelerin
çıkarılması, işlenmesi ve nakliyesi sırasındaki etkilerin dikkate alınmasını gerektirecektir.
Özellikle, yüklenicinin mümkün olan en yakın kaynaklardan malzeme sağlaması, geri dönüşümlü ve
“yeşil” veya uygun yerlerde düşük karbon sertifikalı kaynaklar kullanması, agrega ve malzemeleri
geçerli çevresel ve diğer izinlere sahip, yürürlükteki ilgili tüm çevresel standart ve şartnamelere tam
uyumlu bir şekilde yönetilen taş ocaklarından, ariyet sahalarından, taş kırma tesislerinden ve asfalt
tesislerinden alması gerekmektedir.
Projenin inşaat ve işletme aşamalarındaki atık depolama, taşıma ve bertaraf işlemlerinin geçerli Türk
mevzuat çerçevesi ile tam bir uyum içinde olması gerekmektedir. Türk yönetmeliklerine ek olarak,
Proje için atık yönetim uygulamaları aşağıdaki IFC ver EBRD Yönergelerine bağlı olacaktır:



IFC Genel ÇSG Yönergeleri
Sağlık Tesisleri için IFC ÇSG Yönergeleri
EBRD Alt-sektörel Çevresel ve Sosyal Yönergeler: Sağlık Hizmetleri ve Klinik Atık Bertarafı
Su Tüketimi ve Deşarjı
İnşaat işçileri için ve inşaat faaliyetleri sırasında içme ve kullanım amaçlı su ihtiyacı söz konusu
olacaktır. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı (ÇŞB)’nin tüketim verilerine göre, inşaat faaliyetleri için
(işçilerin kullandığı suyun yanısıra toz bastırma, betonun sulanması, geri dolgu malzemesine su
eklenmesi, ekipmanın temizlenmesi ve saha temizliğinde kullanılan) toplam günlük su ihtiyacı 445
m3/gün olacaktır. İşletme sırasında, ev tipi ve hijyen amaçlı genel kullanımlar (çamaşırhane dahil), ve
gıda hazırlama işlemleri, sterilizatörler ve otoklavlar, röntgen ekipmanı (kopya basımında kullanılan
su) ve bahçeler için su kullanımları söz konusu olacaktır. İşletme aşamasında ESK’ nin su tüketiminin
1.750 ila 2.480 m3/gün arasında değişeceği öngörülmektedir.
Sarıçam – Yüreğir ilçelerine su tedariği dağıtım öncesinde arıtma uygulanan ve Proje’ye su temini için
yeterli kapasitesi olan (132.000 m3/gün) Çatalan Barajı’ndan sağlanmaktadır. Bu bilgiler temelinde,
ESK projesinin inşaat ve işletme aşamalarında, su tedariğindeki artışın bölgeye ait su tedariği
gereklilikleri açısından önemsiz düzeyde olduğu kabul edilebilir.
Adana Entegre Sağlık Kampüsü Projesi
Teknik Olmayan Özet
20
Haziran 2014
Atık Su Deşarjı
ESK'nın su tüketiminin 1.750 ve 2.480 m3/gün arasında değişeceği tahmin edilmektedir. Tüketilen
tüm suyun atık suya dönüşeceği ve belediye kanalizasyon sistemine deşarj edileceği öngörülmektedir.
IFC kılavuz ilkeleri sağlık hizmeti tesislerinden gelen atıksu kalitesinin kentsel atıksuya benzer
olduğunu göstermektedir. ESK içinde herhangi bir ayrı Atıksu Arıtma Tesisi (AAT) olmayacaktır. ADN
PPP A.Ş. tarafından bildirildiği üzere, ESK içerisindeki departmanlardan gelen atık su farklı boru
sistemleri aracılığı ile toplanacak ve doğrudan kanalizasyon sistemine deşarj edilecektir, ancak
radyoaktif maddelerle kirlenmiş atıksu (yani nükleer tıp departmanından gelen atıksu) ayrı toplanacak
ve/veya kanalizasyon sistemine deşarj edilmeden önce nötralizasyona tabi tutulacaktır. Yüreğir’de
ABB tarafından işletilen Doğu AAT’nin arıtma kapasitesi 128.000 m3/gün’dür. Doğu AAT’ye gelen
mevcut atık su akışı 85.272 m3/gün olup, ESK atık su yükü mevcut akışta en fazla %3’lük bir artışa
neden olacaktır ve bu miktar da AAT’nin arıtma kapasitesi dâhilinde kalacaktır.
İşletme aşamasında bu tür suların kanalizasyon sistemine deşarj edilmesiyle ilgili olarak,
Radyoaktif Madde Kullanımından Oluşan Atıklara İlişkin Yönetmelik (RG tarih/no: 02.09.2004/25571)
doğrultusunda radyoaktif maddelerle kirlenmiş sıvı atıklar için düzenlenmiş gerekliliklere uyulacaktır.
Yukarıdaki yönetmelikle ilgili olarak, sıvı atıklar radyoaktif maddelerle kirlenmiş sıvı atıklar için
belirlenmiş limit değerlerden daha yüksek oranda radyoaktif içeriğe sahipse, bu atıkların çevreye
deşarj edilmesine izin verilmeyecek ve uygulanması gereken yöntemle ilgili lisans sahibi tarafından
TAEK’e başvuru yapılması gerekecektir.
İnşaat ve İşletme Aşamlarında Atık Üretimi
İnşaat aşaması sırasında üretilen atık türlerine evsel atıklar, hafriyat atıkları, ambalaj atıkları, tehlikeli
atıklar (ilaç atıkları, sıvı yakıt, kimyasal maddeler, antifriz, taşıt/motor filtreleri, yağlı kumaşlar, eski
filtreler, kirlenmiş toprak ve kirlenmiş hafriyat malzemesi), özel atıklar (atık yağlar, atık aküler ve
akümülatörler) ve tıbbi atıklar (enfeksiyöz atıklar, patolojik atıklar, kesici-delici atıklar) dahildir. Bu
atıklar Adana içinde ve dışındaki lisanslı geri dönüşüm ve tehlikeli atık arıtma tesislerinde ve Sofulu’da
ABB bünyesinde faaliyet göteren Adana Entegre Katı Atık Bertaraf Tesisinde bertaraf edilecektir.
İşletme aşamasında üretilecek olan atık kategorileri tıbbi atıklar, tehlikeli ve tehlikesiz atıklar, evsel
atıklar ve atıksulardan oluşmaktadır. IFC Sağlık Merkezleri için Çevre, Sağlık ve Güvenlik Kılavuz
İlkeleri’ne göre, sağlık hizmeti atıkları tıbbi atıklar ve evsel atıklar olarak iki ana kategoriye ayrılmıştır.
Tıbbi atıklar enfeksiyöz atıklar (patolojik atık dahil olmak üzere), keskin uçlu (kesici-delici) atıklar,
farmasötik atıklar, genotoksik/sitotoksik atıklar, kimyasal atıklar, radyoaktif atıklar, yüksek seviyede
ağır metal içeren atıklar, basınçlı kaplardır. Evsel atıklar ise genel sağlık atıkları, geri dönüştürmesiz
atıklar ve metal ve plastik olarak dönüştürülebilir atıklar şeklinde sınıflandırılabilir. Bu
sınıflandırmaların her birisi ayrı bir atık koduna ve Türk yönetmeliklerine göre uygun bertaraf
yöntemine tâbidir. ESK’nın işletimi sırasında üretilecek olan sağlık hizmeti atık miktarlarının
belirlenmesi amacıyla, beher yatak için atık üretim oranlarını tespit etmeye yönelik bir literatür
araştırması yapılmıştır. Buna ek olarak, tıbbi ve evsel atıkların genel hastane atıklarına oranını
hesaplamak için Adana Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi tarafından bir değerlendirme
yapılmıştır. Yukarıda ifade edilen bilgiler doğrultusunda ve Dünya Sağlık Örgütünden (1999) alınan
farklı türde tıbbi atıkların dağılım yüzdelerine göre, ESK’nın işletimi sırasında tıbbi atık üretiminin
1.317,5 kg/gün, evsel atık üretiminin ise 3.642,5 kg/gün şeklinde gerçekleşeceği öngörülmüştür.
Adana Entegre Sağlık Kampüsü Projesi
Teknik Olmayan Özet
21
Haziran 2014
Adana Entegre Katı Atık Bertaraf Tesisi’nde, hastanelerden, sağlık hizmeti birim ve tesislerinden ABB
tarafından toplanan tıbbi atığın sterilize edildiği bir Tibbi Atık Sterilizasyon birimi mevcuttur. Bu
birimin günlük 8-10 ton arıtma kapasitesine sahip olduğu bildirilmiştir. Tıbbi Atık Sterilizasyon
Tesisi‘ne enfeksiyonlu atıklar, kesici-delici atıklar gibi tıbbi atıkları ve Ambalaj Atığı Geri Dönüşüm
Tesisine de genel atıklar kabul edilebilir.
Enerji
Tesisin elektrik, ısıtma ve soğutma ihtiyaçları, işletme aşamasında ESK içerisine tesis edilecek olan
trijenerasyon ve kazan sisteminden karşılanacaktır. Trijenerasyon sistemi ve kazan doğal gazla
çalıştırılacaktır. ABD’deki büyük hastanelere ilişkin veriler (ABD Enerji Bilgi İdaresi, 2007) yıllık elektrik
tüketiminin 250 kWh/m2 olduğunu göstermektedir. Bu durum, ESK’nin yıllık elektrik tüketiminin
73.000.000 kWh olacağına işaret etmektedir. Doğal gaz ısıtma ve sıcak su üretimi için kullanılacaktır.
ESK’nın işletiminde enerji ve doğal gaz gereksinimi yükek seviyede olacağından, verimlilik fırsatları ve
enerji tasarrufuna yönelik uygulamaların ESK Projesi’nin tasarımında ve işletiminde dikkate alınması
gerekecektir.
3.2.5
Hava Kalitesi
İnşaat sırasındaki ortaya çıkan önemli emisyonlar toprak hafriyatından kaynaklanan toz emisyonları,
inşaat malzeme ve kaynaklarının taşınmasından kaynaklanan emisyonlar, hafriyat toprağının Proje
alanının dışına taşınması sırasında üretilen emisyonlar, ve Proje sahasının içerisinde makine ve
araçların çalışmasından kaynaklanan emisyonlardır. Aynı zamanda jeneratörler, ekskavatörler,
buldozerler, kamyon ve araçlar gibi inşaat araç ve ekipmanından kaynaklı gaz emisyonları da
oluşacaktır. Bunlara ek olarak, inşaat malzemelerinin ve hafriyat toprağının şantiye dışına taşınması,
inşaat trafiğinden kaynaklı emisyonlarla sonuçlanarak, hava kalitesi üzerinde potansiyel etkilere
neden olabilir. Bu faaliyetlerle ilişkili etkiler geçici nitelikte olacaktır.
İşletme sırasında, kilit emisyon kaynakları trijenerasyon ve kazan sistemleri, ve potansiyel olarak
biyolojik ajanlar, patojenler veya toksik materyallerin bulaşabileceği (tıbbi atık depolama alanları,
tıbbi teknoloji alanları ve tecrit koğuşları gibi kaynaklardan açığa çıkan) kaçak emisyonlardır. Söz
konusu emisyonları ortadan kaldırmak ve herhangi bir önemli etki oluşumunu engellemek için
kampüste gerekli egzoz/arıtma tesislerinin kurulması öngörülmektedir. Sağlık kampüsünün işletimi
sırasında yol trafiğinden kaynaklanabilecek emisyon artışları da olacaktır.
Proje’nin hafriyat ve ana inşaat faaliyetlerinden oluşan inşaat aşamasıyla ilişkili olarak hava kalitesi
üzerindeki etkilerin tahmin edilmesine yönelik, inşaat ekipmanlarının taşınmasından ve hafriyat
toprağının Proje sahasının dışına taşınmasından kaynaklanan PM10 emisyonlarını ve Proje sahasında
tozlu malzemelerin elleçlenmesinden kaynaklanan PM10 emisyonlarını inceleyen bir hava dağılım
modellemesi (toz- PM10 ve PM10 dağılımı için) gerçekleştirilmiştir. İşletme aşaması için uygulanan hava
dağılım modellemesi yukarıda ifade edilen kaynaklardan salınabilecek önemli bir emisyon olan NO2
parametresini incelemiştir.
İnşaat aşamasıyla ilişkili modellenmiş değerler Türk dış ortam hava kalitesi yönetmelikleri, AB
Direktifleri ve WHO Yönergeleri (hafriyat işleri sırasında WHO’nun limit değerlerinin çok az aşılması
hariç)’nde belirtilen ilgili limit değerlerin önemli ölçüde altındadır. Uzun vadeli kümülatif kirlilik
değerleri ele alındığında, limit değerler aşılmıştır. Ancak, bunun dış ortamın hava kalitesiyle ilişkili
yüksek arkaplan değerlerden kaynaklandığı ve Proje’den kaynaklanan emisyonlarla doğrudan ilgisinin
Adana Entegre Sağlık Kampüsü Projesi
Teknik Olmayan Özet
22
Haziran 2014
bulunmadığı vurgulanmıştır. Dış Ortam havası üzerindeki uzun vadeli toplam NO2 parametre katkısı
da dahil olmak üzere işletme aşamasıyla ilintili değerler yukarıda açıklanan yönetgelerdeki limit
değerlerden önemli ölçüde düşüktür.
Buna ek olarak, trijenerasyon ve kazan sistemlerinin işletimi sırasında sera gazı emisyonları üretiminin
CO2 üretim limit değeri olan 25.000 ton/yıl ‘ı aşarak 105,163 ton CO2/yıl olacağı öngörülmektedir. Bu
durum IFC Performans Standardı 3'e göre doğrudan ve dolaylı yıllık emisyon miktarlarının tespitini
gerektirmektedir. Projenin bu koşulu karşılaması ve sera gazı emisyonlarının minimize edilmesi için
gereken tedbirlerin alınması beklenmektedir.
İnşaat sırasında hava kalitesi üzerindeki etkileri azaltmak için, etki azaltma tedbirleri ve izleme
gerekliliklerini de içerecek şekilde bir Hava Kalitesi Kontrol ve İzleme Planını hazırlanacaktır. Buna ek
olarak, Hava Kalitesi Kontrol ve İzleme Planına göre etkilerin minimum seviyede gerçekleşmesini
sağlamak için yakınlardaki hassas bölgelerde hava kirleticiler izlenecektir. İnşaat aşamasında
emisyonlar iyi yönetim ve temizlik-bakım uygulamalarıyla, toz bastırma yöntemlerinin kullanımıyla
(kuru havalarda su püskürtme) ve Hava Kalitesi İzleme Planı kapsamında özel hafifletme tedbirlerinin
uygulanması ile etkin şekilde azaltılabilir. Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü
Yönetmeliği’nin (Resmi Gazete Tarih/No: 18.03.2004/35406) hükümleri, hafriyat işleri sırasında toz
emisyonlarının minimize edilmesi için gerekli tedbirlerin alınmasını içerecek şekilde uygulanacaktır.
İnşaat faaliyetlerinden kaynaklanan trafik yükünün etkilerini azaltacak olan bir İnşaat Trafiği Yönetim
Planı hazırlanacak ve uygulanacaktır. Bu plan vasıtasıyla, kamyon hareketlerinden kaynaklanan egzoz
emisyonları azalacaktır. Yukarıdaki planlar uygulanarak etkiler önemiz seviyeye düşürülecektir.
Hava Kalitesi Kontrol ve İzleme Planı işletme sırasında emisyonların minimize edilmesi için
uygulanacak olan etki azaltma tedbirlerini içerecektir. Numune alım noktalarıyla ilgili detayları, izleme
sıklığını, her parametre için numune alım yöntemlerini, yürürlükteki mevzuat limitlerini de içerecek
ve numune analizlerinin akredite laboratuarlarda yapılmasını gerektirecektir.
İşletme faaliyetlerinden kaynaklanan trafik yükünün etkilerini azaltacak olan bir ESK Trafik Yönetim
Planı hazırlanıp uygulanacaktır. Bu plan vasıtasıyla taşıt hareketlerinden kaynaklanan egzoz
emisyonlarıazalacaktır.
İnşaat sırasındaki hava emisyonlarının etkileri, iyi yönetim uygulamaları ve yukarıda bahsedilen
hafifletme tedbirlerinin uygulanmasıyla etkin biçimde azaltılabilir. Bu nedenle, inşaat aşamasında
hava kalitesi üzerindeki kalan etkilerin önemli olmayacağı öngörülmektedir. Dağılım modelleme
çalışmalarının sonuçlarına dayalı olarak, teklif edilen Projenin işletilmesiyle ortaya çıkacak, büyük
ölçüde trijenerasyon ve kazan sistemlerinin işletilmesine bağlı emisyonların kalan etkilerinin
minimum seviyede olacağı öngörülmektedir.
3.2.6
Gürültü ve Titreşim
İnşaat aşamasında ana gürültü kaynakları hafriyat işleri sırasında inşaat makineleri ve ekipman
kullanımı ve hafriyat toprağının ve inşaat malzemelerinin taşınması sırasındaki inşaat trafiğidir. İnşaat
faaliyetleri sırasında artan gürültü seviyeleri yakınlardaki hassas alıcılar için sağlık riskleri de dahil
olmak üzere arkaplan gürültü seviyeleri üzerinde olumsuz etkilere yol açabilir. Proje sahasında önemli
titreşim kaynakları niteliğinde olan herhangi bir kazık çakma veya patlatma işlemi yapılmayacaktır. Bu
nedenle, potansiyel titreşim etkileri kamyon hareketleri ve Proje Sahasındaki inşaat ekipmanının
kullanımı ile ilişkili olacaktır.
Adana Entegre Sağlık Kampüsü Projesi
Teknik Olmayan Özet
23
Haziran 2014
İnşaat malzemelerinin sahaya taşınması ve bertaraf amaçlı olarak hafriyat malzemelerinin saha dışına
taşınması sık kamyon hareketlerinden ötürü proje sahasının güney sınırında bulunan yerleşimlerde
yaşayanlar için rahatsızlığa neden olabilir, ancak mevcut koşullarda kazılan malzemenin taşınması
sırasında kamyonların güney veya kuzey sınırındaki yanyollardan hangisini kullanacakları henüz belli
değildir.
İşletme aşamasında ana gürültü kaynakları trijenerasyon sistemlerinin kullanımı ve tesisin
işletiminden kaynaklı şekilde yol trafiğindeki artışlardır. Bunlara ek olarak zaman zaman gürültüye
neden olacak şekilde ambulans helikopter hareketleri de söz konusu olacaktır.
Mevcut arkaplan gürültü koşulları üzerinde inşaat ve işletme aşamalarındaki Proje etkilerini
öngörmek için, dört ölçüm noktasında mevcut durum gürültü ölçümleri yapılmış ve ses yayılım
modelleme çalışması yürütülmüştür. Gürültü modelleme çalışmasında, inşaat sırasında, mevcut
durum ölçümlerinin gerçekleştirildiği noktaların üçünde (en yakındaki konutlarda ve Proje sahasının
kuzeyinde yer alan okulda) toplam gürültü seviyelerinin mevcut arkaplan gürültü seviyelerine çok
yakın olduğunu veya arkaplan gürültü seviyelerindeki artışın IFC Genel ÇSG Kılavuz İlkeleri’nde izin
verilen limitin altında olacak şekilde 3 dBA’ yı geçmediği tespit edilmiştir. Ancak son ölçüm noktasında
(Adana Binicilik Merkezinde), IFC limit değerlerinin ve mevcut arkaplan gürültü seviyesinde izin
verilen maksimum artışın (3 dBA) gündüz çalışma saatlerinde inşaat faaliyetlerinden ötürü aşıldığı
görülmüştür. Gürültü izlemesine dayalı olarak gerekli etki azaltma tedbirleri alınacaktır. Bu tedbirler
hazırlanacak olan Gürültü ve Titreşim Kontrol ve İzleme Planında tanımlanacaktır. İşletme aşaması
sırasında, toplam gürültü seviyeleri mevcut arkaplan gürültü seviyelerinde değişikliğe yol açmamakta
ve ilişkili etkiler önemsiz kabul edilmektedir.
Düşük gürültü seviyeli ekipman kullanımı, özel faaliyetlerin gündüz saatlerinde uygulanması, uygun
olan hâllerde, hareketli gürültü bariyerlerinin kurulması, gürültü üreten makine/ekipmanın kurulacağı
binalarda duvarlara ses yalıtımı yapılması gibi hafifletici tedbirlerin uygulanmasıyla inşaat ve işletme
aşamalarında gürültü etkisi önemsiz seviyede gerçekleşecektir.
3.2.7
Trafik Etkisi
ESK’nın işletimi nedeniyle oluşacak araç trafiği yükünü belirlemek amacıyla ADN PPP A.Ş tarafından
bir ön trafik değerlendirmesi yapılmıştır. Pik saatler 8:00-14:00 ve tahmin edilen ortalama araç trafiği
yükü 8.000 olmak üzere, tesisi günde 14.000 aracın ulaşım amaçlı ziyaret edeceği tahmin
edilmektedir. İnşaat aşamasında hafriyat işleri ve hafriyat toprağının taşınması için altı aylık geçici bir
süre boyunca şantiye içinde ve dışında trafikte artış olacaktır.
Araç giriş ve çıkışları doğrudan ve sadece Mithat Özsan Bulvarı’ndan olacaktır. Proje alanı
yakınlarındaki mevcut trafik yükü ve saha içi trafik planı hakkında detaylı bilgi bulunmamaktadır.
Ayrıca, sağlık çalışanlarının, hastaların ve diğer işçilerin ESK’ya ulaşmak için organize ulaşım sistemini
veya özel araçları nasıl kullanacaklarına ilişkin bir bilgi de bulunmamaktadır.
Adana Büyükşehir Belediyesi ulaşım planlaması, Proje alanı ve çevresindeki gelişmelerin varlığını ve
ihtiyaçlarını, Proje alanı karayolu sisteminin planlanmış olan gelişimiyle ve mevcut metro hattının
uzatılması projesiyle bütünleştirmiştir. Bu plana göre, Projenin mevcut arazisinden geçerek E–90’ı
Mithat Özsan Bulvarı’na bağlayan mevcut yolun yerini planlanmış bir yonca kavşak projesi alacaktır.
Ancak, yonca kavşak ve metro hattının tamamlanma süresi halihazırda bilinmemektedir. Adana
Büyükşehir Belediyesi şehrin trafik sorununu çözmek ve trafik yükünü azaltmak amacıyla, yoğun
olarak kullanılan ulaşım yolları için iki fazlı bir demiryolu taşıma olanağına dayalı “Raylı Taşıma
Adana Entegre Sağlık Kampüsü Projesi
Teknik Olmayan Özet
24
Haziran 2014
Sistemi” projesini geliştirmiştir. Bu çerçevede, “Adana Raylı Taşıma Sistemi–Faz II” projesinin Adana
Büyükşehir Belediyesi tarafından inşa edilmesi ve işletilmesi planlanmaktadır. Mevcut Adana metro
hattı Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Hastanesi’nin batısında yer alan vagon depo sahasından başlayarak,
Kocavezir İş Merkezi’nin batısına ve Hürriyet Polis Karakolu’na doğru ilerlemekte ve Seyhan nehrini
geçerek Yüreğir Otobüs Terminali yanında son bulmaktadır. Planlanan Adana Raylı Taşıma Sistemi–
Faz II Projesi, mevcut Adana Raylı Taşıma Sistemi-Faz I’i Çukurova Üniversitesi, Balçalı Hastanesi ve
planlanan Stadyum Sahasına doğru kuzeydoğu yönünde uzatacaktır. Faz II hattının uygulanması
Çukurova Üniversitesine, Balçalı Hastanesine, Fevzi Çakmak Öğrenci Yurduna, Teknokent (Teknoloji
Merkezi), Kongre Merkezine, TOKİ Devlet Hastanesine (Numune Hastanesi), Başkent Hastanesine,
TOKİ evlerine ve diğer varış noktalarına toplu taşımacılığı kolaylaştırmaktadır. TOKİ Konutları
istasyonu Proje sahasına en yakın istasyon olacaktır. İstasyonun konumu, istasyondan 200 metre
mesafede TOKİ sakinlerine hizmet sağlama amacına yöneliktir.
ESK’nın inşası ve işletimiyle trafik etkisinin ne büyüklükte ortaya çıkacağı hâlihazırda rakamsal olarak
ifade edilemese de, Faz II metro hattı genişletme çalışmalarının başlaması itibarıyla dâhi orta ilâ
büyük ölçekli bir etki görülmesi muhtemeldir. Halihazırda metro hattı istasyonu ile ESK sahası
arasında, ESK’ye personel giriş çıkışlarının nasıl organize edileceği net değildir.
Proje trafik yükü aynı zamanda taşıtlardan kaynaklı ek hava kirliliği de üretecektir. Emisyonlar, dizel
motorlardan kaynaklı partikül emisyonları, NOx, uçucu organik bileşenler, karbon monoksit ve benzen
de dahil olmak üzere diğer çeşitli hava kirleticilerden oluşmaktadır. Hava kirleticilerinin
konsantrasyonları ve solunum sistemine olumsuz etkileri, yolların yakınlarında, yollardan belli bir
mesafe uzaklıktakine kıyasla daha fazla olacaktır.
Yol gürültüsü ESK yakınlarında, kavşaklarda ve daha yüksek kesimlerde ikamet etmekte olan nüfus
için rahatsız edici olabilir. Uygun şekilde tasarlanmadığı ve yönetilmediği takdirde, kampüse giren
trafik kampüs alanı içerisinde sıkışma yaratabilir. Bu durum tesislere girmek için gereken zamanı
artıracak ve ESK içerisinde istenmeyen gürültü ve hava kirliliğine neden olacaktır.
Ulaşım araçları kullanım talebindeki artış ve ESK civarındaki mevcut ulaşım koşulları hakkında
veritabanı bulunmaması göz önüne alındığında detaylı bir trafik çalışması yapılmasına ihtiyaç vardır.
ESK’nın işletimi nedeniyle trafikte oluşacak artışın etkilerini değerlendirmek amacıyla bir trafik
çalışması yürütülmektedir. Bu trafik değerlendirme çalışmasının 2014 Eylül ayı ortasına kadar
tamamlanması öngörüldüğünden sonuçları henüz bilinmemektedir. Çalışma, varolan koşulların
yanısıra, gelecekte ESK’nın işletime alındığı zamanki ulaştırma altyapısı kapasitelerini ve kullanımını
da öngörecektir.
Trafik çalışmasına ek olarak, inşaat ve işletme aşamalarında artan trafiğe bağlı oluşan potansiyel
olumsuz etkilerin anlaşılması için taşıt trafiğini, acil durumları, yaya trafik giriş çıkışını dikkate alacak
şekilde kampus içerisinde bir ESK Trafik Yönetim Planı geliştirilecek ve uygulanacaktır. Trafik Yönetim
Planı trafik yüklerinden üretilebilecek potansiyel gürültü ve hava kirliliği yüklerini ele alacaktır.
Adana Entegre Sağlık Kampüsü Projesi
Teknik Olmayan Özet
25
Haziran 2014
3.2.8
Ekoloji
Karasal Bitki Türleri (Flora)
Proje sahası şehir içerisinde yer almakta olup sahanın belirgin bir kısmı bitki türleri ile kaplıdır. Sahada
tanımlanan tüm ağaç türleri ekim amacıyla sahaya getirilmiş türler olup, geri kalanlar doğal özellikler
taşımayan kozmopolit ve yaygın flora türleridir ve bunlar sahada suni bir şekilde oluşturulmuştur.
Sahanın doğal bir karaktere sahip olmamasına rağmen, 46 familyaya ait olan toplam 131 bitki taksonu
tanımlanmıştır. Sahada doğal bir habitat olmadığı için, sahada tanımlanan 131 takson arasında,
herhangi bir nadir ve/veya endemik (yöreye özgü) tür bulunmamaktadır.
Proje gelişimi ile bir miktar habitat kaybı olacaksa da, proje sahasının, flora ve bitki örtüsü özellikleri
açısından hiçbir önem taşımadığını ortaya koyan çalışma sonuçlarına göre, projenin herhangi bir
önemli etkisi olmayacaktır. Ayrıca, Proje sahasının büyük bir bölümü atıl durumdadır ve bazı
bölümleri şu anda DSİ tarafından ticari amaçlı kullanılmaktadır. Saha çitle çevrilmiş olup Proje sahası
içerisinde insani kullanım (ticari ve dinlenme amaçlı) söz konusu değildir ve saha; su tutma, erozyon
kontrolü veya tahribat riski taşıyan yangınlara karşı önemli bariyerler oluşturma gibi temel ekosistem
hizmetleri sağlamamaktadır. Dolayısıyla, Proje sahasının kullanımı ile ilgili etkiler söz konusu
olmayacaktır.
Sahadaki bitkilerin sonradan ekilen bitkiler olduğu ve gelecekte de sağlık kampüsü sahasında başka
bitkiler yetiştirileceği düşünüldüğünde yaklaşık 300 ağacın kesilecek olması önemli bir etki
sayılmamaktadır. Yetkili orman müdürlüğü ile gerekli yazışmaların yapılması ve ağaçların
kesilmesinden önce orman müdürlüğünden onay alınması sorumluluğu Sağlık Bakanlığı’na aittir.
Peyzaj amaçları doğrultusunda kullanılacak olan en uygun türler halihazırda sahaya ekilmiş olan
türlerdir. Sonuç olarak, öngörülen Projenin flora ve bitki örtüsü üzerinde herhangi bir önem
düzeyinde olumsuz bir etkiye yol açması beklenmemektedir.
Karasal Hayvan Türleri (Fauna)
ÇSED çalışması sırasında Proje sahasında DSİ’nin sorumluluğunda yapay bir gölet tespit edilmiştir.
Gölet yakınlardaki DSİ sulama kanalından alınan ve aynı kanala geri tahliye eden suyla
oluşturulmuştur. Ancak göletin suyu DSİ tarafından tahliye edilmiş olup, hâlihazırda Proje sahasında
böyle bir ekolojik özellik bulunmamaktadır.
Proje sahası kapsamında tespit edilen hayvan türlerinden hiçbirisi endemik veya tehdit altındaki
türler değildir. Tespit edilen birçok hayvan türünün genel olarak yapay gölete bağımlı yaşadıkları
belirlenmiştir. Yapay göletin kaldırılmasının, göletteki canlı türlerini etkileme ihtimali bulunsa da,
yapay göletin su kütlesinin Seyhan Nehrine bağlı DSİ sulama kanalından gelen su sisteminin bir
parçası olması nedeniyle, ve yapay gölette tespit edilen türlerin Seyhan nehir sistemini kullandıkları
düşünüldüğünden dolayı, suya bağımlı türler çevredeki sulak alanlarda varlıklarını sürdürebilecektir.
Ayrıca, yapay göletin doğal olmayan yapısı, küçük boyutu ve yakın çevrede daha büyük su kütlelerinin
olması nedeniyle, bu göletin ortadan kaldırılması ekosistem üzerinde tahrip edici bir etki
yaratmayacaktır.
Adana Entegre Sağlık Kampüsü Projesi
Teknik Olmayan Özet
26
Haziran 2014
Kuşlar
Flora ve fauna uzmanları tarafından yapılan ekolojik saha etüdü sırasında Proje sahasında Halcyon
smyrnensis (İzmir yalıçapkını) gözlemlenmiştir. Proje sahası bazı açık alanlardan oluşan okaliptüs
korusu olup, okaliptüs Türkiye’de egzotik tür olarak değerlendirilmektedir. Türün yaygın doğası, çok
genel habitat koşulları (tarım arazileri), Proje sahasının egzotik doğası ve Proje sahasının geniş yollarla
izole edilmiş olması İzmir Yalıçapkını için herhangi bir koruma tedbiri gerektirmemektedir.
Göçmen kuşlarla ilgili olarak, Adana özellikle yırtıcı kuşlar, leylek ve pelikanlar olmak üzere kuşların
göç yollarında bulunmaktadır. Proje sahası ve aynı zamanda Seyhan Baraj Gölü göçmen kuşların ana
konaklama ve bekleme sahası üzerinde veya yakınında yer almamaktadır.
Yırtıcı göçmen kuşlar genelde deniz seviyesinin 200-500 m üzerinde göç eder; ancak 2000 m
yüksekliğe kadar çıkabilirler. Dolayısıyla, Proje sahasının geliştirilmesinin kartal, şahin ve leylek gibi
yüksekten uçan göçmen kuşlar üzerinde herhangi etkisinin olması beklenmemektedir. Proje sahasının
geliştirilmesinin, büyük bir binanın inşa edilmesinin ve Proje sahası içerisindeki bitki örtüsünü
değiştirilmesinin göçmen kuşlar üzerinde kayda değer herhangi bir etkisi olmayacaktır.
Yasal Koruma Altındaki Alanlar
Proje sahasına en yakın koruma alanı Proje sahasının yaklaşık 500 m kuzeyinde yer alan Seyhan Baraj
Gölü Yaban Hayatı Geliştirme Sahası’dır (OSİB GIS Veritabanından alınmıştır) Bu alanın koruma altına
alınmasındaki amaç, başta kışlayan su kuşları olmak üzere genel olarak su kuşlarının
popülasyonlarının korunmasıdır.
Seyhan Baraj Gölü Yaban Hayatı Geliştirme Sahasına ek olarak, Proje sahasının 140 m kuzeyinde
küçük bir koruluk alan ve orman vasfını yitirmiş bir koruluk alan yer almaktadır. Bu alanlarla direkt bir
temas söz konusu olmayacağından, Proje faaliyetleri sonucunda Seyhan Baraj Gölü Yaban Hayatı
Geliştirme Sahası ve ormanlık alanlar üzerinde herhangi bir etkinin oluşmayacağı öngörülmektedir.
Kilit Biyo-çeşitlilik Alanları, Önemli Kuş Alanları ve Önemli Bitki Alanları
Türkiye’de tanımlanmış Kilit Biyo-Çeşitlilik alanları (KBAlar) bulunmaktadır ancak yasal koruma
statüsü olan KBAlar hariç, tanımlı KBA’lara yönelik herhangi bir yasal düzenleme söz konusu değildir.
Doğa Derneği ve WWF Türkiye tarafından KBA’lara ek olarak, Önemli Kuş Alanları (ÖKA’lar) ve Önemli
Bitki Alanları (ÖBA’lar) da tanımlanmıştır. KBA’lar, ÖKA’lar ve ÖBA’ların Proje sahasından uzakta
olmasından dolayı, Proje faaliyetleri neticesinden bu alanlarda herhangi bir olumsuz etki
yaşanmayacaktır.
3.2.9
Sosyo-ekonomi
Projenin inşaat ve işletme aşamaları doğrudan, dolaylı ve teşvik edilmiş istihdama neden olacaktır.
Projenin inşaat aşamasında istihdamı öngörülen maksimum işgücü 1.800 kişidir. 36 ay sürecek olan
inşaat ve hizmete alma süreçlerinde yılda yaklaşık 5.400 kişilik istihdam ile pozitif bir istihdam etkisi
sağlanacaktır.
İşgücünün büyük çoğunluğunun yerel kaynaklardan sağlanması düşünülmektedir ve geçici istihdam
ekonomiye önemli bir katkı sağlayacaktır.
Adana Entegre Sağlık Kampüsü Projesi
Teknik Olmayan Özet
27
Haziran 2014
ADN PPP A.Ş inşaat işgücünü mümkün olabildiğince Adana ilinde ikamet eden işçilerden istihdam
etmeyi hedeflemektedir (böylece işçiler şehir içinde bireysel barınma koşullarını sağlayabileceklerdir).
Bununla birlikte, sahada barınan işçiler de olacaktır. Şantiyede barınma ihtiyacı olan işçiler için uygun
prefabrik tesisler temin edilecektir. Bir İnşaat Kamp Yönetim Planı hazırlanacak ve uygulanacaktır.
Dolayısıyla, gelen işçilerin hastalık bulaştırması veya yerel toplulukları etkileyebilecek anti-sosyal
davranışlar gibi riskler öz konusu olmayacaktır.
İnşaat ve işletme aşamalarında işgücünün mümkün olduğu kadar yerel kaynaklardan sağlanacak
olmasından dolayı, kalıcı istihdam ölçeğinin Proje sahasında yaşayan ve çalışan inan nüfusunda uzun
vadede herhangi önemli bir değişikliğe yol açamayacağı öngörülmektedir. Nüfusun büyüklüğü veya
bileşenleri üzerinde herhangi bir etki öngörülmemektedir (Yüreğir İlçesinde).
Bugüne kadar Adana ili ve çevre illerde gerçekleştirilen en büyük KÖO projesi olması nedeniyle,
Proje’nin önemli bir gelişim etkisi olacaktır. Özellikle de güncel ve entegre bir halk sağlığı tesisi olarak,
Adana ili ve çevresinde, eski ve bakımsız, düşük-orta gelirli halka yönelik mevcut hastanelerden
kaynaklanan büyük bir açığı kapatması beklenmektedir. Bazı hastaneler aşırı kalabalık olup,
vatandaşlarını sıklıkla, il içerisinde veya dışarısındaki başka tesislere gitmeye zorlamaktadır. Proje,
Adana iline daha iyi altyapılı ve uygun maliyetli, verimli sağlık hizmeti sağlayarak bu sorunları bertaraf
edecektir.
Hastanenin işletimi sırasında istihdam olanakları yaratılacaktır. İşletme aşaması boyunca gerekli
işgücünün, Sağlık Bakanlığı tarafından istihdam edilecek 2.500 sağlık hizmeti personeli ve ADN PPP
A.Ş. tarafından istihdam edilecek 2.000 hizmet çalışanı olmak üzere toplamda yaklaşık 4.500 kişi
olması beklenmektedir.
Projeye mal ve hizmet tedariği ve doğrudan veya dolaylı çalışan gelirlerinin ekonomiye dahil
edilmesiyle, inşaat ve işletme aşamalarında dolaylı istihdam sağlanacaktır. İşten-işe faaliyetler
hastaneler, idari hizmetler, temizlik ve bakım hizmetleri tarafından satın alınan malzeme ve
ekipmanları kapsar; hastane operasyonlarını destekleyen klinik ve laboratuvar hizmetleri de(hastane
sektörü dışında) dolaylı faydaları temsil etmektedir.
Proje, inşaat aşaması sırasında yerel mal ve hizmetlerin satın alınması ve yerel halkın doğrudan ya da
dolaylı olarak istihdam edilmesi açısından azami fayda sağlamayı amaçlayacaktır. Buna, yerel istihdam
ve satın alma politikalarının benimsenmesi, yerel işletmelerin cevap verebileceği bir ölçüde
altyüklenici vasıtası ile sağlanan mal ve hizmetlerin satın alımı için ihaleler açılması, fırsatların yerel
düzeyde duyurulması ve Projede mümkün olduğunca çalışabilmeleri için yerel halka mesleki eğitim
verilmesi gibi başlıklar dahildir.
Hâlihazırda henüz kesinleşmemiş olan mevcut bazı sağlık tesislerinin potansiyel olarak kapatılma
olasılığına karşın, Adana-ESK’nin hizmete alınmasıyla birlikte sosyo-ekonomik faydaların elde
edileceği öngörülmektedir. Genel sağlık sektörünün, sağlık hizmetlerine duyulan ve Adana ilinin
ekonomisi için doğrudan ve dolaylı faydalar doğuracak ihtiyacın artması ile birlikte büyüyeceği
öngörülmektedir.
Projenin geliştirilmesi ile birlikte araç trafiğinde artış söz konusu olacaktır. Taşıt trafiği beklenen
günlük büyük ziyaretçi hacminden ötürü artacaktır. Halihazırda yürütülmekte olan trafik
değerlendirme çalışmasının sonuçlarına dayalı bir ESK Trafik Yönetim Planının hazırlanması ve
uygulanmasıyla ulaştırma etkileri minimize edilecektir.
Adana Entegre Sağlık Kampüsü Projesi
Teknik Olmayan Özet
28
Haziran 2014
Özetle, yerel istihdam fırsatlarının bir sonucu olarak projenin inşaat ve işletme aşamalarında olumlu
kalan etkiler söz konusu olacaktır. Yerel ekonomi de Adana ESK’dan olumlu etkilenecektir. Yukarıda
ve ÇSED raporunun sözü edilen etki azaltma tedbirlerinin alınmasıyla – halihazırda araştırılan yol
trafik etkisi dışında, sosyo-ekonomik koşullar üzerine olumsuz bir etki beklenmemektedir.
3.2.10 Toplum Sağlığı ve Güvenliği
Projenin riskleri ve etkileri, Proje alanı dışındaki toplulukların sağlığı ve güvenliği bağlamında, ADN
PPP A.Ş tarafından geliştirilecek ve uygulanacak olan bir Toplum Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Planı
aracılığıyla kontrol edilecektir. Bu plan, tanımlanan risklere değinen önlemleri içerecek ve etkilenen
toplulukların riskleri ve etkileri anlamasını sağlayan Proje ile bağlantılı ilgili bilgilerin açıklanmasını
sağlayacaktır. Toplum sağlığı ve güvenliği ile ilgili konular aşağıda açıklanmıştır:
Toz ve Gürültü
İnşaat faaliyetleri (hafriyat, ekipmanın çalıştırılması, araç hareketleri, binaların inşa edilmesi)
sırasında, toz ve gürültü oluşacaktır. Hava ve gürültü emisyonları ile ilgili etkiler inşaat aşamasında
geçici olacak şekilde yukarıdaki bölümlerle açıklandığı ve Kısım 3.2.5 ve Kısım 3.2.6’da izah edildiği
üzere en iyi şantiye uygulamaları ve etki azaltma tedbirleriyle azaltılacaktır.
İŞletme aşamasında, ana hava emisyonu trijenerasyon ve kazan sistemlerinden ve Kısım 3.2.5’te
açıklandığı gibi kaçak emisyonlardan kaynaklanacaktır. İlgili etkiler ve etki azaltma tedbirleri de Kısım
3.2.5’te verilmiştir. Bunlara ek olarak, bir ESK Trafik Yönetim Planının uygulanmasıyla minimize
edilmesi planlanan sağlık kampüsü işletimi sırasındaki yol trafiğinden kaynaklanacak hava ve gürültü
emisyonlarıyla ilişkili etkiler de oluşacaktır.
Toplum Sağlığı ve Hastalıklara Maruz Kalma
Büyük hastanelerin inşasına ilişkin toplum sağlığı konuları, çoğu sanayi tesisinin inşasıyla ortaktır ve
geçici (inşaat) ve kalıcı işgücü akışıyla bağlantılı olarak bulaşıcı hastalıkları içerebilir. ADN PPP A.Ş,
işgücünü mümkün olduğunca yerel olarak sağlamayı ve barınma ihtiyacı bulunan çalışanlara
şantiyede uygun prefabrik tesisler sunmayı amaçlamaktadır. ADN PPP A.Ş tarafından bir İnşaat Kamp
Yönetim Planı geliştirilecek ve uygulanacaktır. Bu nedenle, hastalıkların başlaması ya da yerel
toplulukları etkileyen anti-sosyal davranışlar gibi, işgücü akışıyla ilgili riskler beklenmemektedir.
İşletme aşamasında, sağlık atıkları, biyolojik atıklardan kaynaklanan bulaşıcı hastalıklara (hepatit
türleri, e. coli enfeksiyonu, tüberküloz ve MRSA ) nükleer madde içeren atıklardan ve kesici-delici
aletlerin uygun olmayan şekilde bertaraf edilmesinden kaynaklanan yaralanma ve enfeksiyon
risklerine, kirlenmiş atık malzemenin süpürülmesi ve hipodermik iğnelerin yasadışı kullanımı
nedeniyle çapraz enfeksiyona neden olan uygunsuz atık geri dönüşüm risklerine neden olabilir. Bu
potansiyel riskler inşaat ve işletme aşamalarında atık yönetimi ile ilgili tüm yürürlükteki mevzuat
koşulları çerçevesinde Atık Yönetim Planı, Tıbbi Atık Yönetim Sistemi ve Tehlikeli Maddeler Yönetim
Planı uygulaması ile minimize edilecektir.
Karayolu Trafiği
Proje’nin inşası sırasında hafriyat toprağının ve inşaat malzemelerinin nakliyesi, yol trafiğinde bir
artışla sonuçlanacak ve bu artış topluma, Proje alanının yakınında meydana gelebilecek kazalar, yol
güvenliği ve tıkanıklıklarla ilgili risk arz edebilecektir. Ancak bu riskler, inşaat aşaması süresince geçerli
Adana Entegre Sağlık Kampüsü Projesi
Teknik Olmayan Özet
29
Haziran 2014
ve bu nedenle geçici nitelikte olacaktır. ESK’nın işletilmesi sırasında oluşan trafik artışı, beklenen
büyük günlük ziyaretçi hacmi nedeniyle daha önemlidir. Bu etkiler taşıt trafiğini, acil durumları, yaya
trafiği girişini, giren ve çıkan trafiği dikkate almakta olan bir ESK Trafik Yönetim Planı ile azaltılacaltır.
ESK Trafik Yönetim Planının uygulanması topluma yönelik risklerin azaltılmasına yardımcı olacaktır.
Can Güvenliği ve Yangın Emniyeti
İnşaat aşamasında özellikle inşaat işçilerinin ve yangının yayıldığı alana bağlı olarak yakınlarda
yaşayanları etkileyebilecek şekilde yangın emniyeti riskleri oluşabilir. Yangın emniyeti riskleri ÇSED
Raporunun ilgili bölümlerine açıklanan bazı etki azaltma tedbirlerinin uygulanması ile ve özellikle
inşaat aşaması sırasında Acil Durum Hazırlık ve Müdahale planının uygulanması ile yönetilecektir.
Sonuç olarak, yangınla ilgili önemli bir risk beklenmemektedir.
İşletme aşamasıyla ilgili olarak, sağlık tesisleri kamuya açık işletmeler olduklarından can güvenliği ve
yangın emniyeti risklerine maruzdur. Bu riskler, kimyasal maddelerin, basınçlı gazların ve diğer yanıcı
maddelerin depolanması, elleçlenmesi ve bulundurulması nedeniyle oluşabilir. 2.4.5'te açıklandığı
gibi, ESK halihazırda ulusal yönetmelikler ve uluslararası standartlara göre tasarlanmıştır. Yangın
emniyeti aynı zamanda uluslararası standartlar ile uyumu değerlendirilerek ESK tasarımına dahil
edilecek ve diğer etki azaltma tedbirler tatbik edilerek, yangın etkilerinin çevre topluluklar, hastalar,
sağlık personeli ve ziyaretçiler açısından minimal düzeyde olması sağlanacaktır.
Altyapı Güvenliği
Yapısal kusur riski, deprem ve taşkın gibi doğal tehlikeler durumunda artacaktır. Deprem ve taşkın
riskleri, sırasıyla Kısım 3.2.2 ve Kısım 3.2.3’ de ele alınmıştır.
Proje alanı, ikinci derece deprem bölgesi içerisinde yer almaktadır. İnşaat ve işletme sırasında deprem
olması durumunda, depremle ilgili kaza, dökülme, yangın vb. olayların ardından toplumun ve
hastaların/işçilerin sağlığı ve güvenliği üzerinde ciddi etkiler ortaya çıkabilir. Proje’nin yapısal
elemanları ve bileşenleri ulusal yönetmelikler ve uluslararası en iyi uygulamalara uygun şekilde
tasarlanıp inşa edilecektir. ADN PPP A.Ş. deprem tasarımı ve risk yönetimi ile ilişkili Türk yasal
gerekliliklerini dikkate almakta olup, Proje Sahasında gerçekleştirilen tüm inşaat faaliyetleri sırasında
Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmeliğe uygun hareket edilecektir.
Yakındaki yüzey suyu kütlelerinden kaynaklanacak taşkın risklerinin düşük olduğu kabul edilmektedir.
DSİ’den alınan resmi yanıtta, Seyhan Barajı’nın sağlamlığının, faaliyete geçtiğinden beri izlenmekte
olduğu ve bugüne dek herhangi bir olumsuz durum tespit edilmediği ifade edilmektedir. DSİ’nin
beyanına istinaden baraj kusuru riskinin, düşük olduğu kabul edilmektedir.
Güvenlik Gereklilikleri
İnşaat aşamasında yürütülecek olan güvenlik düzenlemeleri henüz oluşturulmamıştır. Fakat, ADN PPP
A.Ş. Türk mevzuat koşullarına göre güvenlik düzenlemelerini gerçekleştirecektir. İşletme aşaması ile
ilgili olarak, güvenlik tedbirleri Kısım 2.7.4’de özetlenmiştir.
Adana Entegre Sağlık Kampüsü Projesi
Teknik Olmayan Özet
30
Haziran 2014
3.2.11 İşgücü ve Çalışma Koşulları
İnsan Kaynakları Politikası ve Çalışma Koşulları
ADN PPP A.Ş. tüm geçerli ulusal istihdam ve iş kanunlarıyla ve Türkiye’nin taraf olduğu Uluslararası
Çalışma Örgütü (ILO) Sözleşmeleri (çocuk işçi çalıştırma, zorla çalıştırma, ayrımcılık yapılmaması,
örgütlenme ve toplu sözleşme özgürlüğü hakkında) gibi uluslararası standartlarla uyumlu
davranacaktır. IFC PS2 ve EBRD PR2, kısmen ILO’nun bazı sözleşmelerini temel almıştır ve PS2 ve PR2
projelerin ILO’ nun dört çekirdek işgücü standardıyla uyumlu olmaını talep etmektedir. Bu temel
sözleşmeler Türkiye tarafından onaylanmıştır.
ESK işletimi sırasında Sağlık Bakanlığı ve ADN PPP A.Ş. arasında bir ortak yönetim sistemi kurulması
çok önemlidir. SB doktor ve sağlık destek personelinin sağlanmasından sorumlu olacak ve hastanenin
genel yönetimi SB tarafından sağlanan idari personel tarafından üstlenilecektir. Doktor ve sağlık
destek personeli haricindeki personel ADN PPP A.Ş. tarafından temin edilecektir. ADN PPP A.Ş.
zorunlu hizmet olarak sınıflandırılan hizmetlerin ve Kısım 2.7.1’de tanımlanan opsiyonel hizmetlerin
yönetiminden sorumlu olacaktır.
ADN PPP A.Ş. Projenin inşaat ve işletme faaliyetleri sırasında işin boyutuna ve işgücüne uygun bir İK
politikasının benimsenmesi ve uygulanması için IFC PS2 ve EBRD PR2 koşullarına uyum sağlayacaktır.
ADN PPP A.Ş., Türk İş Kanunu koşullarıyla uyumlu hareket ederek, tüm çalışanlarıyla iş sözleşmesi
imzalayacak ve çalışma koşullarının, süresinin, maaş veya benzerleri hakkındaki bilgilerin tüm
çalışanlara/işçilere yazılı olarak bildirilmesini sağlayacaktır.
ADN PPP A.Ş. inşaat aşamasında kendi inşaat işçilerinin işgücü ve çalışma koşullarından sorumlu
olacaktır. İnşaat faaliyetleri sırasında, ADN PPP A.Ş. işçilerin barınma koşullarını yönetecek, IFC PS2 ve
EBRD PR2 hükümlerine uygun olarak temel hizmet sağlayacak ve aynı zamanda IFC ve EBRD (İşçilerin
Barınması: Süreç ve Standartlar) tarafından yayınlanan barınma hükümlerine uygun hareket
edecektir. İnşaat aşamasında, ADN PPP A.Ş. şantiyede konaklamak isteyen çalışanlar için uygun
tesisler temin edecektir. ADN PPP A.Ş. tarafından bir İnşaat Kamp Yönetim Planı geliştirilecektir,
İşçilerin konaklama düzenlemeleri işçilerin hareket özgürlüğünü sınırlandırmayacaktır. Konaklamalar
uluslararası mevzuat ve uluslararası iyi uygulamalarla uyumlu olacaktır.
Sağlık ve Güvenlik
ESK’ nin inşaatı sırasında iş sağlığı ve güvenliği değerlendirmeleri birçok inşaat faaliyeti ile ortaktır.
İnşaat faaliyetleri çalışanlar için belirli sağlık ve güvenlik riskleri içerebilir. Bu risklere fiziki tehlikeler
(örn.; makine ve araç kullanımı, hareketli makine ve taşıtlarla çalışma, yüksekte çalışma), kimyasal
tehlikeler (örneğin, yakıt veya kimyasallarla, kirlenmiş toprakla direkt temas), hafriyattan kaynaklı toz
emisyonları ve gürültü emisyonları (araç trafiği ve makine operasyonu) dahildir. ESK’nın işletimi
sırasındaki sağlık ve güvenlik tehlikeleri sağlık hizmeti sunanları, temizlik ve bakım personelini ve atık
yönetim, arıtma ve bertaraf faaliyetlerine dahil olan işçileri etkileyebilir. Sağlık tesislerine özel
tehlikeler şunları içerecek şekilde vurgulanmaktadır: enfeksiyon ve hastalıklara maruz kalma, tehlikeli
malzemelere /atıklara maruz kalma, radyasyona maruz kalma ve yangın güvenliği.
IFC PS2 ve EBRD PR2, işe özgü risk ve tehlikeleri hesaba katarak işçilere güvenli ve sağlıklı bir çalışma
ortamı sağlanmasını gerektirmektedir. ADN PPP A.Ş. sağlık ve güvenlik konularının yönetimi için
OHSAS 18001:2007 gerekliliklerini kapsayan bir ÇSYS geliştirecektir. Yönetim sistemi inşaat aşaması
Adana Entegre Sağlık Kampüsü Projesi
Teknik Olmayan Özet
31
Haziran 2014
ve işletme aşaması boyunca uygulanabilir tüm sağlık ve güvenlik mevzuatının karşılanmasını
sağlayacaktır. ÇSYS ile faaliyetlerle ilgili risklerin tanımlanması, işçilerin düzenli eğitim alması, uygun
kişisel koruyucu ekipmanın tedariği ve acil müdahale planlarının hazır olması sağlanacaktır.
İşletme aşamasına özel olarak Kan Yoluyla Bulaşan patojenlere yönelik bir Kanla Bulaşan Patojenler
için Maruz Kalma Kontrol Planı oluşturulacak ve personel, enfeksiyon kontrolü politikaları konusunda
bilgilendirilecektir. Tehlikeli Madde Yönetim Planı, Atık Yönetim Planı ve Tıbbi Atık Yönetim Sistemi,
gerektiği gibi uygulanarak, tehlikeli maddeler ve tehlikeli atıklardan kaynaklanan riskler en aza
indirilecektir.
ÇSYS’nin ve yukarıda sözü edilen planların uygulanması, etkileri mümkün olan ölçüde azaltacak ve
işçi/çalışan/hastalar için güvenli çalışma koşulları sağlayacaktır.
Altyüklenicilerin aynı zamanda IFC PS2 ve EBRD PR2 koşullarını uygulaması gerekmektedir.
Altyüklenicilerle imzalanacak Sözleşmeler ÇSG koşullarını içerecektir. Bir Altyüklenici Yönetim ve
İzleme Planı hazırlanacak ve uygulanacaktır.
Adana Entegre Sağlık Kampüsü Projesi
Teknik Olmayan Özet
32
Haziran 2014
4.0
PROJE ÇEVRESEL VE SOSYAL YÖNETİM SİSTEMİ
Proje’nin inşaat ve işletme aşamalarındaki çevresel ve sosyal, ve sağlık ve güvenlikle ilgili etkileri,
Türkiye’deki yürürlükteki mevzuata ve IFC/EBRD gerekliliklerine göre yönetilecektir.
ADN PPP A.Ş. Adana ESK’nın ana inşaat işleri yüklenicisi ve ürün ve hizmet tedarikçisi olacağından
Projenin inşaat ve işletme aşamalarına yönelik (burada Çevresel ve Sosyal Yönetim Sistemi – ÇSYS
olarak ifade edilmekte olan) bir entegre yönetim sistemi kuracaktır. ÇSYS (i) yukarıda bahsi geçen risk
ve etkilerin yönetimini sağlayacak, (ii) belirlenmiş etki azaltma önlemlerini uygulayacak, izleyecek ve
gözden geçirecek, (iii) süreçlerin sürekli kontrolünü sağlayacak ve (iv) çevresel ve sosyal performansı
geliştirecektir. ÇSYS, ISO 9001:2008, ISO 14001:2004, OHSAS 18001:2007, IFC PS1 ve EBRD PR1’e
uygun olarak oluşturulacaktır
ÇSYS inşaat ve işletme aşamaları için ayrı ayrı oluşturulacak ve uygulanacaktır. ÇSYS aşağıda yer alan
uluslararası iyi uygulama ve kılavuzlar doğrultusunda oluşturulacaktır:





ISO 9001:2008 – Kalite Yönetim Sistemi;
ISO 14001:2004 – Çevre Yönetim Sistemi;
OHSAS 18001:2007 – İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi;
IFC PS1 – Çevresel ve Sosyal Risklerin Değerlendirilmesi ve Yönetimi;
EBRD PR1 – Çevresel ve Sosyal Değerlendirme ve Yönetim.
ÇSYS çevresel ve sosyal etkiler açısından planlama, uygulama, kontrol ve gözden geçirme işlemlerini
entegre edecektir. ÇSYS’ye ek olarak, IFC Koşullarına göre bir Tıbbi Atık Yönetim Sistemi kurulacak ve
uygulanacaktır.
ÇSYS’nin oluşturulması, uygulanması, sürdürülmesi ve etkinliğinin tüm sorumluluğu ADN PPP A.Ş’nin
Proje Yönetim Kurulu’na ait olacaktır. Bu amaç doğrultusunda, Projenin her aşamasında gerekli insan
kaynakları ve mali kaynaklar ile teknik altyapı Proje Yönetim Kurulu tarafından temin edilecektir
İşletme aşamasında ortak bir yönetim olacağı gerçeğinden yola çıkarak, ÇSYS’nin geliştirilmesi ve
uygulanması sırasında, bazı hâlihazırda net olmayan konularda Sağlık Bakanlığı ve ADN PPP A.Ş.’nin
işbirliği yapması beklenmektedir. Bu konuları açıklığa kavuşturmak için ÇSYS işletme aşamasını
geliştirmeye başlamadan önce ADN PPP A.Ş.’nin Sağlık Bakanlığı ile gerekli değerlendirme ve
anlaşmaları gerçekleştirmesi beklenmektedir.
4.1
Çevresel ve Sosyal Yönetim Planı (ÇSYP)
Çevre üzerindeki olumsuz etkileri yönetebilmek için Proje (inşaat ve işletme aşamalarını kapsayan)
için bir ÇSYP geliştirilmiştir. ÇSYP projenin inşaat ve işletme aşamalarındaki olumsuz etkileri
engellemek, en aza indirmek veya telafi etmek için etki azaltma tedbirlerinin tanımını içermekte; etki
azaltma tedbirlerinin uygulanmasından sorumlu tarafları; uygulamanın zamanlamasını; izleme ve
denetleme koşullarını açıklamaktadır. ÇSYP etkilerin engellenmesi üzerine yoğunlaşırken, bunun
mümkün olmadığı yerlerde, olası etkileri makul seviyelerde minimize etmek için teknik ve mali açıdan
uygulanabilir maliyet etkin tedbirler sunmaktadır.
ÇSYP ÇSED çalışmasının sonuçlarına dayanmaktadır ve her bir başlık için ayrıntılı yönetim planları
(örneğin hava kalitesi kontrolü ve izleme, gürültü kontrolü ve izleme, trafik yönetimi) hazırlanması
gibi, Proje için yürütülmesi gerekli çalışmaları belirleyen bir çerçeve dokümandır. ÇSYP Proje boyunca
Adana Entegre Sağlık Kampüsü Projesi
Teknik Olmayan Özet
33
Haziran 2014
gerekli ilave etki azaltıcı önlemler ile, ve yeni ve/veya değiştirilmiş yasa ve yönetmeliklerin
gerekliliklerini yansıtmak üzere güncel tutulacaktır.
ÇSED’in parçası olarak bir Atık Yönetim Planı da oluşturulmuştur. Atık Yönetim Planı nihai tasarım ve
yerleşim planına istinaden güncellenecektir. Güncellenmiş Atık Yönetim Planı’na ek olarak, ÇSYP’de
aşağıdaki planlar tanımlanmıştır ve bunlar, inşaat ve işletme aşamaları için ÇSGS hedeflerini
gerçekleştirmek amacıyla geliştirileceklerdir:
İnşaat aşaması için:











Hava Kalitesi Kontrol ve İzleme Planı
Gürültü ve Titreşim Kontrol ve İzleme Planı
Tehlikeli Malzeme Yönetim Planı
Acil Durum Hazırlık ve Müdahale Planı
Toprak Numune Alım Planı
İnşaat Kamp Yönetim Planı
İnşaat Trafiği Yönetim Planı
İnsan Kaynakları Yönetim Planı
İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Planı
Toplum Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Planı
Güvenlik Planı

Arkeolojik Tesadüfi Buluntu Yönetim Planı

Altyüklenici Yönetim ve İzleme Planı
İşletme aşaması için:













Hava Kalitesi Kontrol ve İzleme Planı
Tehlikeli Malzeme Yönetim Planı
Acil Durum Hazırlık ve Müdahale Planı
ESK Trafik Yönetim Planı
Toplum Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Planı
İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Planı
Kanla bulaşan patojenler için Maruz Kalma Kontrol Planı
Radyasyona Maruz Kalma Kontrol Planı
Radyoaktif Madde Yönetim Planı
Can Güvenliği ve Yangın Emniyeti Mastır Planı
Güvenlik Planı
İnsan Kaynakları Yönetim Planı
Altyüklenici Yönetim ve İzleme Planı
Bu planlar ÇSYS’nin bir parçası olarak işletme prosedürleri ve ilgili talimatlarla gerektiği şekilde
desteklenecektir. ÇSYS prosedürleri ve planları periyodik olarak (ya da gerekli olduğunda) incelenecek
ve revize edilecektir. Ek prosedür ve planlar Proje ilerledikçe gerektiği şekilde geliştirilecektir .
Adana Entegre Sağlık Kampüsü Projesi
Teknik Olmayan Özet
34
Haziran 2014
4.2
Şikayet Süreci
Projenin paydaşlarından, özellikle de yakınlardaki topluluk ve tesislerden gelen tüm görüş, öneri ve
itirazların uygun şekilde ve zamanında değerlendirilebilmesi için bir Şikâyet Yönetim Prosedürü
oluşturulacaktır. İnşaat ve işletme aşamalarında işçiler/çalışanlar ve işletme aşamasında hastalar için
ayrı bir şikâyet yönetim prosedürü de olacağı vurgulanmalıdır.
Yerel topluluklar müzakere ve Proje’nin açıklanması faaliyetleri sırasında şikâyet yönetim sistemi
hakkında bilgilendirileceklerdir. Tüm şikâyetler belirli bir zaman dilimi içerisinde kaydedilecek,
cevaplanacak ve çözüme kavuşturulacaktır. Görüş ve şikâyetler inşaat ve işletme aşamaları boyunca
ADN PPP A.Ş.’ye posta, e-posta ve faks yoluyla ve aynı zamanda Proje’nin internet sitesi ve telefonu
aracılığıyla iletilebilecektir.
Şikayetlerin değerlendirilmesi prosedürü yazılı ve sözlü olarak paydaşların ifade ettiği tüm şikayetlerin
ele alınmasını, kaydedilmesini, şikayetlerin zamanında değerlendirilmesini ve şikayetle ilgili olarak
şikayet sahibine uygulanan düzeltici eylem hakkında bilgi verilmesini içerir. Altyüklenici faaliyetleri ile
ilişkili her türlü şikayet aynı mekanizmayla ele alınacaktır. Şikayetlere ek olarak, yanıt verilip
verilmeyeceği ve görüş kayıt dosyasına kaydedilip kaydedilmeyeceğinin belirlenmesi için, bildirilen
görüşler haftada bir kez gözden geçirilecektir.
ADN PPP A.Ş. paydaş katılım sürecinin yönetimi ve görüş ve şikayetlerin ele alınmasından sorumlu
olacaktır.
Adana Entegre Sağlık Kampüsü Projesi
Teknik Olmayan Özet
35
Haziran 2014