1 Eylül 2014 Gübre Sektörü Kimyasal gübreler, tarımsal üretimde verimlilik artışı sağlamak amacıyla mevsimsel olarak kullanılan tarım girdisidir. Kimyevi gübrenin ana hammaddeleri doğalgaz, fosfat kayası ve potas tuzu olmakla birlikte ara girdi olarak da amonyak, nitrik asit, sülfürik asit ve fosforik asit kullanılmaktadır. Kimyevi gübre türleri ise üre, amonyum nitratlar, amonyum sülfat sadece azot içeren gübreler; tekli ve üçlü süperfosfatlar sadece fosfor içeren gübreler; potasyum sülfat sadece potas içeren gübre; azot, fosfor ve potasdan iki veya üçünü içeren farklı desenlerde kompoze gübrelerdir. Yurtiçinde ağırlıklı olarak kompoze gübre üretimi yapılmaktadır. Toplam 7 üretici firma ile faaliyet gösteren yurtiçi kimyevi gübre sektörünün toplam üretim kapasitesi 5,7 milyon ton düzeyindedir. Kimyevi gübre üretimi için gerekli olan hammadde kaynağından yoksun olan Türkiye’de doğalgaz, fosfat kayası, potasyum gibi üretim için gerekli ana girdilerin %95’i ithal edilmektedir. Hammadde kaynağı açısından dışa bağımlılık sektörü uluslararası pazar koşullarına ve kur oynaklıklarına karşı oldukça kırılgan hale getirmektedir. 2013 yılında yurtiçi kimyevi gübre pazarı %8,8’lik artışla 5,8 milyon ton seviyesine ulaşmıştır. 2013 yılında toplam 5,8 milyon tonluk tüketimin 3,6 milyon tonu yurtiçi üretim ile, 2,9 milyon tonu ise ithalat ile karşılanmıştır. Yıllar itibariyle bakıldığında gübre talebinin %40’ından fazlasının ithalat ile telafi edildiği dikkatleri çekmektedir. Bu durumun en önemli sebebi sektörün dışa bağımlı yapısıdır. Sektörün uluslararası pazar koşullarına ve kur oynaklıklarına karşı bağımlı yapısı sektör oyuncuları için üretim yapmanın avantajını ortadan kaldırarak, oyuncuları ithal ürünlere yönlendirmektedir. Yurtiçi Gübre Sektörü (Bin ton) 7000 5814 6000 5094 5175 5199 5367 5263 5148 5340 4968 5000 5545 4766 4129 4000 3750 3318 3192 3158 3133 3113 3400 2961 3661 3577 3480 2878 3000 2710 2000 2478 2661 2126 2934 3007 2377 2078 2177 2242 2086 2010 2011 2012 2750 1000 0 2003 2004 2005 2006 2007 Tüketim 2008 2009 Üretim 2013 2014T İthalat Kaynak: Gübretaş Yatırımcı sunumu, ATIG Yatırım Tahminleri Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti SPK tarafından yayımlanan tebliğ çerçevesinde, aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak bir sözleşme çerçevesinde sunulur. Burada ulaşılan sonuçlar, tercih edilen hesaplama yöntemi ve veya yorum tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır. Sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi sağlıklı sonuçlar doğurmayabilir. Ayrıca burada yer alan bilgiler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. 2013 yılında yurtiçi kimyevi gübre üretimi yıllık bazda %2,2 oranında azalarak 3,6 milyon tona, 2014 yılı ilk altı ayında gübre üretimi yıllık bazda %0,67 oranında azalarak 1,9 milyon ton seviyesine gerilemiştir. 2014 yılsonu beklentimiz ise yurtiçi kimyevi gübre üretiminin %2,7 oranında azalarak 3,5 milyon ton seviyesine gerilemesi yönündedir. 2014 yılında gübre tüketimi %8,8 oranında artarak 5,8 milyon tona ulaşmıştır. 2014 yılı ilk yarısında ise yaşanan kuraklık sebebiyle gübre tüketiminin olumsuz etkilenmesi sonucunda, 2013 yılı Ocak-Haziran döneminde 3388 bin ton olan gübre tüketimi, 2014 yılı ilk yarı yılında %7,87 oranında azalarak 3.121 bin tona gerilemiştir. 5-5,8 milyon ton aralığına sıkışmış bir pazar yapısı göze çarpmakta... Türkiye’de gübre tüketimi gelişmiş ülkelere kıyasla oldukça düşük seviyelerdedir. Gelişmiş ülkelerde hektar başına ekili arazide gübre tüketimi 200 kg seviyesine yakın olmakla birlikte, dünya ortalaması 116 kg düzeyindedir. Türkiye’de gübre tüketiminin hektar başına sadece 95 kg seviyesinde olması kimyevi gübre üreticilerinin atıl kapasite ile çalışmalarına neden olmaktadır. 2013 yılında toplam yurtiçi üretim kapasitesinin 5,7 milyon ton seviyesinde olmasına rağmen, toplam üretim 3,6 milyon ton düzeyinde kalmıştır. Bu durum ise sektörde yer alan üretici firmalar üzerinde maliyet baskısı yaratmaktadır. Tarım alanında sağlanacak reformlarla ve çiftçiyi bilinçlendirme çalışmalarıyla tarımda verimliliği artırmak açısından gübre tüketiminin teşvik edilmesi gerekmektedir. Yurtiçi Üretim Kapasitesi (Bin Ton) Hektar Başına Gübre Tüketimi (Kg) 5714 5750 252 5714 5714 5700 211 5650 153 120 5600 95 116 5553 5550 5474 5500 5474 Kaynak: Gübretaş Yatırımcı Sunumu Dünya Ortalaması Türkiye Amerika Yunanistan Almanya İngiltere 5450 5400 5350 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Kaynak: Gübretaş Faaliyet Raporu, 2013 2023 yılı hedefi dünyanın en büyük 5. tarım ekonomisi olmak T.C. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, üretimde verim ve kaliteyi artırmaya yönelik olarak, çiftçiye toprak analizine dayalı gübre kullanım bilinci kazandırmayı amaçlamaktadır. Bununla birlikte bilinçsiz gübre ve ilaç kullanımı yüzeyyeraltı sularında kirliliğin artmasına neden olmaktadır. Bu sebeple çiftçinin bilinçlendirilmesi oldukça önem taşımaktadır. 2023 yılında dünyanın 5. büyük tarım ekonomisi olmayı hedefleyen T.C. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, 2012 yılında 62 milyar dolar olan tarımsal hasılayı, 2023 yılında 150 milyar dolara çıkarmayı amaçlamaktadır. Bu hedef doğrultusunda gübre tüketiminin önümüzdeki yıllarda artması beklenilmektedir. Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti SPK tarafından yayımlanan tebliğ çerçevesinde, aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak bir sözleşme çerçevesinde sunulur. Burada ulaşılan sonuçlar, tercih edilen hesaplama yöntemi ve veya yorum tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır. Sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi sağlıklı sonuçlar doğurmayabilir. Ayrıca burada yer alan bilgiler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Toplam yurtiçi üretimdeki en büyük pay Toros Tarım’ın… 2013 yılında toplam 3,6 milyon ton üretiminin %39’u Tekfen Holding iştiraki Toros Tarım tarafından sağlanmaktadır. Gübre Fabrikaları’nın toplam üretim içindeki payı %14, Bandırma Gübre Fabrikaları'nın %12, Ege Gübre’nin %4 ve diğer üreticilerin payı ise %31 seviyesindedir. 2014 yılı ilk yarı yılda ise Toros Tarım’ın yurtiçi üretimdeki payı %41’e yükselmiştir. 2013 yılında Toros Tarım ve Gübre Fabrikaları 1,6 milyon ton gübre satışı ile %28 pazar payına sahip iken, 2014 yılı ilk altı ayında Gübre Fabrikaları pazar payını artırarak %27,5’e, Toros Tarım ise %30’a çıkarmıştır. Pazar Payları, 2013 Diğer 33% Ege Gübre 4% Bağfaş 7% Toplam Üretim Payları, 2013 Toros Tarım 28% Gübre Fabrikası 28% Diğer 31% Ege Gübre 4% Kaynak: Şirket Faaliyet Raporları Bağfaş 12% Toros Tarım 39% Gübre Fabrikaları 14% Kaynak: Şirket Faaliyet Raporları Sektörde yer alan üretici firmalar, sektördeki sıkıntılarla savaşmak için çeşitli yatırımlarda bulunmaktadır. Türkiye’de doğalgaz, fosfat kayası, potasyum gibi üretim için gerekli ana girdilerin %95’i ithal edilmekte olması sebebiyle maliyetlerin düşürülmesine yönelik çalışmalar deva etmektedir. Bununla birlikte Ekonomi Bakanlığı koordinasyonunda hazırlanan “Girdi Tedarik Stratejisi ve Eylem Planı 2013-2015 raporunda gübre sektöründeki sıkıntılara yer verilmiştir. Raporda gübre üretiminin temel girdilerinden amonyağın ana maddesi olan doğalgaz için ara malı ve yakıt ayrımının yapılması kararlaştırılmış, bu durumun sektörde hammadde maliyetlerinin düşürülmesinde etkili olacağı belirtilmiştir. Raporda, yeni kapasite yatırımlarıyla arz açığı bulunan yurtiçi gübre çeşitlerinin üretiminin artırılmasının yanı sıra ucuz hammadde kaynaklarına sahip ülkelerle yapılacak stratejik ortaklıklar sayesinde ucuz hammadde temini, sürdürülebilir rekabet gücünün sağlanması gerekliliğine de değinilmiştir. Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti SPK tarafından yayımlanan tebliğ çerçevesinde, aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak bir sözleşme çerçevesinde sunulur. Burada ulaşılan sonuçlar, tercih edilen hesaplama yöntemi ve veya yorum tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır. Sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi sağlıklı sonuçlar doğurmayabilir. Ayrıca burada yer alan bilgiler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Küresel gübre fiyatları aşağı yönlü bir seyir izlemekte Uluslararası gübre fiyatlarına baktığımızda, 2013 yılında küresel gübre fiyatları aşağı yönlü bir seyir izlemiştir. 2014 yılında da gübre fiyatlarında aşağı yönlü trendin devam ettiği görülmektedir. Yurtiçi satış fiyatlarına baktığımızda; küresel fiyatlardaki düşük seyre paralel olarak, 2014 yılı ilk yarısında ortalama gübre fiyatları yıllık bazda %15 oranında daralarak 356 $/ton’a gerilemiştir. Kompoze gübre fiyatları %15,4, üre fiyatları ise %16,5 oranında azalmıştır. Dünya Gübre Fiyatları (Fob $/Ton) 1200 1000 800 600 400 200 Ocak 06 Mart 06 Mayıs 06 Temmuz 06 Eylül 06 Kasım 06 Ocak 07 Mart 07 Mayıs 07 Temmuz 07 Eylül 07 Kasım 07 Ocak 08 Mart 08 Mayıs 08 Temmuz 08 Eylül 08 Kasım 08 Ocak 09 Mart 09 Mayıs 09 Temmuz 09 Eylül 09 Kasım 09 Ocak 10 Mart 10 Mayıs 10 Temmuz 10 Eylül 10 Kasım 10 Ocak 11 Mart 11 Mayıs 11 Temmuz 11 Eylül 11 Kasım 11 Ocak 12 Mart 12 Mayıs 12 Temmuz 12 Eylül 12 Kasım 12 Ocak 13 Mart 13 Mayıs 13 Temmuz 13 Eylül 13 Kasım 13 Ocak 14 Mart 14 Mayıs 14 Temmuz 14 0 Amonyak (Orta Doğu) Üre (Karadeniz) Dap (US Gulf) Kaynak: Bloomberg Sonuç: Hammadde kaynağı açısından dışa bağımlı yapısı sebebiyle uluslararası pazar koşullarına ve kur oynaklıklarına karşı oldukça kırılgan olan kimyevi gübre sektöründeki sıkıntılar çeşitli düzenlemeler ile aşılabilir niteliktedir. Ekonomi Bakanlığı koordinasyonunda hazırlanan “Girdi Tedarik Stratejisi ve Eylem Planı 2013-2015 raporunda sektörün sıkıntılarına yer verilmiş ve gübre üretiminin temel girdilerinden amonyağın ana maddesi doğalgaz için ara malı ve yakıt ayrımının yapılması kararlaştırılmıştır. Bununla birlikte üretici şirketler tarafından arz açığı bulunan yurtiçi gübre çeşitlerinin üretiminin artırılmasına yönelik çalışmalar devam etmektedir. Öte yandan çiftçilerin bilinçlendirilmesiyle gübre tüketiminin dünya ortalamasına çıkarılması, 5-5,8 ton arasına sıkışmış pazar yapısı sorununu da çözüme kavuşturulabilir. Kimyevi gübre sektörüne ilişkin 2014 beklentilerimize baktığımızda, 2014 yılında gübre pazarının %4,6 oranında azalarak 5,5 milyon tona, gübre üretiminin ise %2,7 oranında azalarak 3,5 tona gerilemesini bekliyoruz. Yılın ikinci yarısında ise küresel gübre fiyatlarının yatay bir seyir izleyeceği görüşündeyiz. Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti SPK tarafından yayımlanan tebliğ çerçevesinde, aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak bir sözleşme çerçevesinde sunulur. Burada ulaşılan sonuçlar, tercih edilen hesaplama yöntemi ve veya yorum tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır. Sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi sağlıklı sonuçlar doğurmayabilir. Ayrıca burada yer alan bilgiler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir.
© Copyright 2024 Paperzz