BİR OLGU NEDENIYLE "Folie a famille" *
Dr. N. ALPAY **
Dr. S.SAYGILI ** Dr. L. HANO Ğ LU ** Dr. M. Ş UVAĞ **
Dr. M. BEYAZYÜREK **
ÖZET
Folie a famille, daha dominant bir aile ferdinin hezeyan ına diğer üyelerin kat ılması ile ortaya
çıkan bozukluktur. Bu yaz ıda oldukça ender rastlanan bir folie a famille olgusu sunulmu ş, literatür
ışığında tartışılmıştır.
SUMMARY
Folie a famille ts consisted of the parttctpatton of other members of family to the deluston of more dominant
person in family. In th ıs artıcle. a case of folie a famille that appears uncommonly has been persented and in
the light of the literature has been discussed.
vakanınkine benzerdir.
C) Ortaya ç ı kan hezeyan ın başlangıcından önce ikinci
kişinin bir psikotik bozuklu ğu veya şizofrenik prodromal semptomlar' bulunmamaktad ır.
Klinik: Kişiler arasında paylaşı lan hezeyanların primer özelliği, bu ki şilerin kendilerini yak ın ilişki içnde
dış dünyadan veya etkilerinden izole etmeleridir. Bu hezeyanlar genellikle pe ısekütif veya hipokondriak karakterdedir. İ lk hasta, sabit paranoid hezeyanlar ı olan ve
hükmedici kişidir. Temel veya te şvik hezeyanlannı partnerlerine taşırlar. Hezeyanana katılan ve güçlendiren
kişiler ise bağıml ı, telkine müsait yapıdadırlar. Uzun ve
yeterli süreye sahip bir seperasyonda payla şılm ış hezeyanlar sıklıkla partnerlerde tamamen silinir, çok nadiren de güçlenir. Zaman uzadıkça diğer psikotik semptomlar superpose olabilir.
Hezeyana kat ılma bozukluğu, en çok iki kız kardeşte
ve gittikçe azalan bir görülme nisbetinde olmak üzere
kan-koca, anne ve bir çocu ğu, iki erkek kardeş, erkek ve
kız kardeş, baba ve bir çocuğu ikililerinde rastlan ı r.
Uzun süreli yakın ilişki şarttır ve arkadaşlar aras ındaki
kombinasyonlar daha seyrektir.
İkiden fazla ki şinin katıldığı hezeyanlann güçlü bir
tclkine mi, yoksa dinsel bir fanatizmin veya primitif
batıl inançların etkisi alt ında mı oluştuğu şeklindeki sorunun yanıtını bulmak zor bir konudur. Fakat folie a famille'nin aile içindeki etkile ş imin patolojik olması sonucu geli ştiği bilinmektedir (1, 3, 6, 7 ).
pe
cy
a
Folie a famille, aile içinde daha dominat bir ki şinin
hezeyanl ı psikotik hastal ığı ile ortaya çıkar. Hezeyan sahibinin zorlay ıcı kişilik özellikleri yan ında, ailenin diğer
bireylerine göre daha e ğitimli ve zeki oluşuna da dikkat
çekilmiştir (1, 3, 4, 5, 6, 8 ). Etkileyenin aile
ortam ından herhangi bir sebeple aynlması halinde diğer
aile bireylerinin psikotik tablosu hafifler veya tamamen
iyileşir.
Folie a famille'ye sosyo-kültürel seviyesi dü şük ve
düşüğün biraz üstü olan toplumlarda daha sık rastlanır
(3,7 ). Literatür incelendi ğinde aynı aileden oniki kişinin
ayn ı hezeyan ı paylaşt ığı bir olgu bildirildi ği
görülmektedir (1, 3, 7 ).
Hezeyana kat ı l ı m bozukluğu, hezeyana kat ılan
kişilerin sayısına göre follie a deux, folie a trois, folie a
quatre, folie a sing gibi adlarla an ıl ırlar.
Birden fazla kişi tarafından paylaşılan hezeyanlı bozukluğu ilk olarak Lasegue ve Falret 1877'de
tanı mlam ış t ır.Bu kiş iler inceleneleri sonucunda;
paylaşan kişi say ısı arttıkça hezeyan yoğunluğunda
zayıtlık gözlendiği kanaatına varmışlardır (4, 9 ).
Bozukluk çe ş itli yazarlarca farkl ı isimler alt ında
anılmıştır. Folie a deux, DSM Illide "payla şılmış paranoid bozukluk" olarak "paranoid bozukluk" ba şl ığı
altında yer alm ışken DSM III-R'de "induced psychotic
disorder" (hezeyana kat ılma bozukluğu ) olarak ve
"başka yerde s ınıfiandırılmayan psikotik bozukluklar"
başlığı altında tasnif edilmiştir ( 2 ). Tan ı kriterleri ise
şöyle sıralanmıştır
A) Halihazırda yerleşik bir hezeyanı olan bir kişiyle
yakın ilişki sonucunda bir başka kişi veya kişilerde hezeyan gelişir.
B) İkinci kişi veya kişilerdeki hezeyan, birincil
Tedavi: Vakalar ı n çoğ unda hastal ığı n iyi
tanımlanması, teşhisinin doğru konması çok önemlidir.
Birçok vakada fenotiazinler yeterli olabilir. Gerekti ğinde
ECT buna eklenir. Tedavinin birinci basama ğını, etkili
(•) XXVI. Ulusal Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Kongresinde (1-4 Kas ım 1990 Izmir ) sunulnıngtur.
(") Bakırköy Ruh ve Sinir Hastal ıkları Hastanesi
olan kiş inin aileden uzaklaştırılması teşkil eder.
),Washington pp 1685-1699.
6- Lazarus A: Folie a Deux in Identical Twins. Luterraction of Nature
and Nurtere. British J. of Psychiatry (1986 ). 148, 324-326.
7.- Moss PA et al.: Connection: Folie a quatre. Can. J. Psychiatry
(1989 ) Feb 34 (1) 55-7.
8-Özbay . M.H,Öztürk E., Güka E: Folie A Familia: Çok Ender Ras1lan ı lan Bir Sanr ıya Kat ı lma Bozuklu ğ u. XXIV. Ulusal Psikiyatri ve
Nörolojik Bilimler Kongresi (19-23 Eylül 1988, GATA-Ankara ). KonKitabi. S: 947-952.
9- Talbott JA., Hales RE., Yudofsky SC: Textbook of Psychiatry. The
American Psychiatric Press (1988 ). Washington pp 391-402.
cy
a
Olgu: 26 yaşı nda, ortaokul mezunu bekar bayan
hasta.
Birlikte ayn ı evi paylaş t ığı kendisinden iki ya ş küçük
kızkardeş inin evlenmesinden sonra kom şularının kendisini çekemediklerini, mahalle esnaf ı n ı n kendisine
kötülük yapaca ğını ve sürekli konu ştuklarını, mahallenin huzurunun bozuldu ğunu, ayrıca evlenmesini engellemek için papaz büyüsü yap ıldığını ve bu yüzden görücü
gelmediğini içeren düşünceleri başlamış. Daha sonra bu
düşüncelerini annesine, k ızkarde ş ine ve iki erkek
kardeşine söylemiş .
Garip tutum ve davran ışından dolay ı komşularının evlerine azalan ziyaretlerini bir dü ş manl ık olarak
değerlendirmişler. Bu durum yak ın çevreye saldırgan davranışlara kadar varm ış. Aile içinde topluma karşı oluşan
genel hezeyan tablosu kar şısında baba hiç kimsenin adresini bilmedi ği bir yere gitmi ş ve akibetinden bilgi
alınamamışt ır.
Özellikle hezeyanları n sahibi olan hastamızın çevreye
saldı rmaya ba ş lamas ı üzerine mahalle sakinlerinin
şikayeti sonucu hastaneye yat ırılmak zorunda kal ındı.
Anne, kızkardeş ve birlikte yaş ayan erkek karde ş; büyük
kızkarde şin hezeyanlar ını aynen ya şıyorlardı . Bir y ıl
öncesine kadar ayni hezeyana kat ılan, fakat evlenerek
ayrı lan ağabeyi hezeyanları ş üpheli kar şı lamaktaydı .
Yapılan aile görüşmelerinde; ailenin diğer üyeleri bu aile
ferdinin evlendikten sonra ak ıl hastas ı olduğunu, ruhsal
dengesinin bozulduğunu söylüyorlar ve "daha dünc kadar
bizimle idi, şimdi düşmanla işbirliği yapıyor" şeklinde
izahta bulunuyorlar&
theU.S A. Wrıshington.
3- Eroch MD., Trethowes WH: Uncommen Psychiatric Syndrom. Secorider Editer. Bristol John Wrightend Sons Ltd. London (1987 ).
4- Kaplan HI., Sadock BJ: Conprehensive Textbook Of Psychiaty.
Volume 1. (1989 ). Fifth Edition, Williams 8Willcins, Ballimore, pp 816829.
5- Karasu TB: Treatments Of Psychiatric Disorders. Volume 2. (1989
pe
Psikiyatrik Muayene: Orta boylu, ya şı nda
gösteren, giyimi sosyo- kültürel düzeyine uygun bayan
hasta. Şuur aç ık, koopere, sorulara amaca uygun yan ıtlar
veriyor. Ça ğrışı mlar düzenli. Alg ı, bellek ve yönelim
kusuru tespit edilmedi. Dü şünce ak ışı doğal. Düş ünce
içeriğinde kendisine büyü yap ıldığı, evlenmesi engellendiği, hakkında konuştukları biçiminde paranoid hezeyanlar mevcut. Duygulan ım öfkeli. Dışa vuran davran ışların
da hastaneye yat ırıl ışı na karşı huzursuzluğunu belli
ediyor. Servise uyum sa ğlayamadı.
Aile, k ızlar ı n ı n komplo kurularak hastaneye
yatırı ldığı na ve hiçbir hastal ığın olmadığına inanıyordu.
Hastan ın hastaneye yat ışını n 5. günü her türlü sorumluluğu kabul ederek ısrarla taburcu ettiler.
Yapı lan dahili, nörolojik muayene ve laboratuar tet
kiklerinde herhangi bir patoloji saptann ıadı.
Tanı: Hezeyana kat ı lma bozukluğu. Folic a famille.
Ailenin akibeti hakk ında bilgi almak mümkün
olmadı.
KAYNAKLAR
1- Brooks SA: Folie a deux in the aged. Varations in Psychopathology• Can J. Psychiatry (1987 ) Feb: 32 (1) 1-3.
2- Oiagnostic And Statistical Manual Of Mental Disorders DSM III-R
(1987 ). The American Psychiatric Association Manufactured in
21
© Copyright 2024 Paperzz
