HADIS ÇESITLERI 1.Kaynağına Göre Hadis Çeşitleri 1.1.Kudsi Hadisler (ilk sahibi Allah) Kudsi hadisler, anlamı Allaha, lafzı peygambere ait olan hadislerdir. Allah’ın Hz. Peygamberin kalbine bir fikir ilham etmesi ve Hz. Peygamberin bu ilhamı kendi ifadeleriyle ortaya koymasıdır. Bunlara “ilahi” ve “rabbani” hadisler de denir. Kudsi hadisler, genellikle Allahın büyüklüğünü rahmetini genişliğini, kudretinin eşsizliğini, ihsan ve ikramının bolluğunu konu edinir. 1.2.Merfü Hadisler (ilk sahibi sahabe) Hz. Peygambere isnat edilen bütün söz, fiil ve takrirlere merfü hadis denir. Esasen hz. Peygambere ait bütün nakiller “hadis” diye adlandırıldığı halde hadisin “merfü” gibi bir sıfatla isimlendirilişi sahabe ve tabiin sözlerinden ayırt etmek içindir. Sevap yahut azap gerekecek konular gibi şahsi görüş ve kanaate dayanması mümkün olmayan mevzulara dair verdiği haberlere de merfü hadis olarak kabul edilir. Bu tür hadislere “hükmen merfü hadis” denir. 1.3.Mevkuf Hadisler Sahabelerden söz, fiil ve takrir olarak rivayet edilen haberlerdir. Buna göre bir ravinin “falan sahabi şöyle dedi, şunu yaptı” diye naklettiği rivayetlere mevkuftur. 1.4.Maktu Hadisler Sahabeden sonraki nesil olarak bilinen tabiinden söz, fiil ve takrir olarak rivayet edilen haberlere maktu hadis denilmiştir. Maktu hadis, mevkuf hadis gibi dinden delil olarak kabul edilmemiştir. 2.Ravilerin Sayısına Göre Hadis Çeşitleri 2.1.Mütevatir Hadisler (3’den fazla hadisler) Yalan üzerinde birleşmeleri aklen mümkün olmayan çok sayıda raviler topluluğunun her nesilde yine kendileri gibi bir topluluktan rivayet ettiği işitme ve görmeye de dayanan hadise mütevatir hadis denir. İkiye ayrılır; a) Lafzi Mütevatir : senedin başından sonuna kadar her tabakada bütün ravilerin aynı lafızlarla rivayet ettikleri hadistir. b) Manevi Mütevatir : lafızları değişik olduğu halde aynı anlamı ifade eden rivayetlerdir. 2.2.Ahad Hadisler (3’den az hadisler) Hadis terimi olarak ahad; mütevatir hadis şartlarını taşımayan hadislere denir. Bu tür rivayetlere “haber-i vahid” ve “haber-i ahad” denir. Ahad hadisler her tabakada onların rivayet eden ravilerin sayısına göre “meşhur”, “aziz” ve “garib” olmak üzere üç kısma ayrılır. a) Meşhur söz manası şöhrete ulaşmış, halk arasında şöhret kazanmış demektir. b) Aziz herhangi bir tabakada ravi sayısı en az ikiye düşmüş olan hadislere “ aziz hadis” denilir. c) Garib lügatte tek, yalnız ve kimsesiz kalmış kişi manasına gelen garib kelimesi, hadis ilmide herhangi bir tabakada tek bir ravisi bulunan hadisler. 3.Sıhhat Derecesine Göre Hadis Çeşitleri 3.1.Sahih Hadis ve Özellikleri Adalet ve zabt sahibi ravilerin muttasıl senetle rivayet ettikleri, şaz ve muallel olmayan hadistir. Özellikleri; 3.3.Zayıf Hadis ve Çeşitleri 3.3.1.Senetteki Kopukluk ile İlgili Olanlar 1.Mürsel Hadis Tabiin sahabeyi atlayarak doğrudan Hz. Peygambere isnadla “hz.peygamber (s.a.v) şöyle dedi” veya “şçyle yaptı” gibi ifadelerle rivayet ettikleri hadislerdir. 2.Munkatı Hadis Etba’ut-tabiinin, tabiini atlayarak sahabiden naklettiği hadise munkatı dendiği gibi,senedin ortasından bir veya ardı ardına olmamak şartıyla birden fazla raviinin düştüğü hadis diye de tarif edilmiştir. 3.Mu’dal Hadis Senedinde peş peşe iki ve daha fazla raviinin düştüğü bu sebeple zayıf sayılan hadistir. Delil olarak kullanılmaz. 4.Muallak Hadis Senedin baş tarafından bir veya birkaç ravinin yada tamamının ismini zikretmeden rivayet edilen hadistir. 5.Müdelles Hadis Sözcükte; alışveriş sırasında satıcının sattığı malın kusurunu gizleyerek müşterisini aldatması anlamına gelir. 3.3.2.Ravinin Kusuru ile İlgili Olanlar 1.Münker Hadis Zayıf bir ravinin güvenilir bir raviye veya ravilere aykırı olarak rivayet ettiği ve bu rivayetleriyle tek kaldığı hadise denir. 2.Metruk Hadis Yalancılıkla itham olunan; çok yanılma, fıskı gaflet gibi kusurlardan birini taşıyan ravinin tek başına rivayet ettiği hadislere denir. 3.Muallel Hadis Dış görünüşü bakımından sahih olmakla beraber bu sıhhati yok edebilecek gizli bir illete sahip olan hadislere muallel denir. 4.Müdrec Hadis Hadisteki bir kelimeyi açıklamak ve hüküm çıkarmak gibi bir amaçla yada yanılarak başka kimselerin sözlerinin karıştığı hadislere müdrec hadisler denir. 5.Mevzu Hadis Hz. Peygamber adına yalan uydurmakla cerh edilmiş bir ravinin rivayetleridir. -------------------------------------------------------------------------------Hadis rivayet eden kişinin güvenilir olmasına “adalet” denir. --------------------------------------------------------------------------------Bir râvinin güvenilmez olduğunu gösteren on kusura ‘‘Metâin-i Aşere’’ (on suçlama noktası) denir. -------------------------------------------------------------------------------Râvide adalet ve zabt şartları birleşince ona “güvenilir” (sika) denir. --------------------------------------------------------------------------------İsnad, bu asıl unsura ulaşmak için bir ‘araç’, metin ise kendisine ulaşılmaya çalışılan ‘amaç’tır. --------------------------------------------------------------------------------- - Sahih hadisin ravileri adildir. Önemli -Sahih hadisin ravileri zabt sahibidir. -Sahih hadisin senedi muttasıldır. Senedin muttasıl olması, isnatta yer alan ilk raviden son ravisine varıncaya kadar isnadın kesintisiz olmasıdır. Başka bir deyişle, her ravi, kendisinden hadis naklettiği şeyhiyle/hocasıyla buluşması ve hadisi bizzat ondan almasıdır. -Sahih hadis şaz değildir. -Sahih hadis muallel değildir. HARUN ŞEN senharun.weebly.com tarihtr.weebly.com HADIS ÇESITLERI HARUN ŞEN senharun.weebly.com tarihtr.weebly.com
© Copyright 2024 Paperzz
