İzmir İli ve Çevresinde Bulunan Bazı Yatay MağaralardakiOmurgasız

PE–061
İzmir İli ve Çevresinde Bulunan Bazı Yatay Mağaralardaki
Omurgasız Faunası Üzerine Ön Araştırma
S. Hakan Durmuşa, Ersen A. Yağmurb, Rahşen S. Kayac, Adnan Semenderoğlud
Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Biyoloji Eğitimi Anabilim Dalı, Buca, İzmir
[email protected]
b
Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Bornova, İzmir
c
Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü, Nilüfer, Bursa
d
Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Coğrafya Eğitimi Anabilim Dalı Buca, İzmir
a
Amaç: İzmir ili ve çevresindeki bazı yatay mağaralardan toplanan omurgasız hayvan örnekleri
incelenmiştir.
Gereçler ve Yöntemler: İzmir ili ve civarındaki yatay bazı mağaraların omurgasız faunasını
tespit etmek amacıyla 2010-2011 yıllarında 7 mağara araştırılmıştır. Mağaraya girerken kask, kafa
lambası, el feneri gibi ekipmanlar kullanılmıştır. Mağaradaki küçük canlılar el yapımı aspiratör
kullanılarak yakalanmıştır. Bazı mağara canlı türlerinin zehirli olması ihtimaline karşı birçok örnek
pens yardımıyla yakalanmış ve bazı mağara canlılarının fotoğrafı çekilmiştir.
Yakalanan örnekler, içinde % 70’lık etil alkol bulunan saklama kaplarına alınmıştır. Laboratuvara
getirilen örnekler; ordolara göre ayrı ayrı alkol kavanozlara alınmıştır. Kavanozlar üzerine,
örneklerin yakalandığı tarih, mağara ismi gibi özellikler yazılarak teşhis edilmek üzere laboratuvarda
muhafaza edilmiştir. Örnekler, Olympus marka binoküler yardımıyla teşhis edilmiş veya o türün
Türkiye’deki uzman araştırmacısı ile iletişim kurularak yardım alınmıştır.
Bulgular: 7 mağaradan 13 omurgasız hayvan takımı tespit edilmiştir. 2 tür Gastropoda, 4 tür
Araneae, 1 tür Decapoda, 1 tür Isopoda, 1 tür Julida, 1 tür Lithobiomorpha, 1 tür Polydesmida, 1
tür Geopilomorpha, 1 tür Ephemeroptera, 1 tür Orthoptera, 2 tür Coleoptera, 1 tür Lepidoptera ve
3 tür Diptera’ya aittir.
Sonuç: İzmir ili ve civarındaki 7 mağaradan 2010-2011 yıllarında omurgasızlara ait 13 ordo’ya ait
43 omurgasız hayvan cinsi tespit edilmiştir. Tespit edilen taksonların çoğu verilen lokalitelerden ilk
kez kayıt edilmektedir.
Ülkemizde 40 bine yakın mağara bulunduğu tahmin edilmektedir. Ancak bu mağaralarla ilgili
genellikle jeomorfolojik çalışmalar ve haritalarının çıkarılması dışında biyospeleolojik (mağara
canlıları ve yaşamı) bakımdan yeterli araştırma bulunmamaktadır. Farklı ekosisteme ve canlılara
sahip olan mağaralar, sahip oldukları biyolojik çeşitlilik yönünden de korunması gereken en önemli
doğal miraslarımızdandır. Yurdumuzda, mağaraları araştırma, koruma ve kullanımı yönetmenlikleri
tanımlayan belirgin bir yasal düzenleme olmadığından dolayı, önemli bir ekosistem oluşturan ve
binlerce yılda gelişebilen doğal miras niteliğinde mağaralar hızlı bir bozulma ve kirlenme ile karşı
karşıyadır.
Anahtar Kelimeler: Mağara canlıları, biyospeleoloji, İzmir
Teşekkür: Bu çalışma, Dokuz Eylül Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri (BAP) Koordinasyon
Birimi (Proje No. 2009 KB FEN46) desteğiyle gerçekleştirilmiştir.
980
21. Ulusal Biyoloji Kongresi, 03–07 Eylül 2012, Ege Üniversitesi, İzmir, Türkiye
http://www.ubk2012.ege.edu.tr