Akademik Danışman Köşe Yazısı

ÖZEL SEKTÖRÜN YURTDIŞINDAN SAĞLADIĞI
KREDİLER ÜÇÜNCÜ ÇEYREKTE GERİLEDİ!
Yrd.Doç.Dr. Ferdi KESİKOĞLU
(TOBB/TEPAV Zonguldak İl Akademik
Danışmanı)
Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası özel sektörün
yurtdışından sağladığı kredi borcuna ilişkin Eylül 2014
verilerini 18 Kasım 2014 tarihinde yayınladı.
2014 yılı Eylül ayı sonu itibariyle özel sektörün
yurtdışından sağladığı uzun vadeli kredi borçları bir
önceki yılın aynı ayına göre yüzde 3,9 (6,1 milyar dolar)
artarak 163,6 milyar ABD dolarına ulaştı. Aynı dönem
içerisinde kısa vadeli borçlanma da ise yüzde 8,1
düzeyinde bir artış gerçekleşmiş, kısa vadeli borçlar 43,6
milyar ABD dolarına ulaşmıştır. Kısa ve uzun vadeli kredi
borçları toplandığında özel sektör yurtdışı kredi
borçlarının yüzde 5,5’lik bir artış ile 207,2 milyar ABD
dolar düzeyine ulaştığı görülmektedir.
180
Milyar ABD Doları
157.4 160.1
160
141.1
140
139.7
128.6
122.0
166.3 163.6
126.9
119.8
120
100
82.3
80
60
40
20
50.9
40.4
37.0
10.2
19.0
13.3
10.8
8.6
10.6
2005
2006
2007
2008
24.9
40.5
43.6
43.6
30.7
0
2004
2009
2010
2011
2012
2010
119.8
40.3
28.8
27.8
1.0
11.5
11.4
0.1
0.0
79.5
73.1
5.6
0.6
0.2
2011
126.9
47.0
34.9
31.6
3.3
12.1
11.8
0.3
0.0
79.9
74.1
5.3
0.3
0.2
2012
139.7
55.4
41.8
31.4
10.4
13.7
13.4
0.3
0.0
84.3
76.6
5.8
0.4
1.4
2013
157.4
71.5
56.0
40.0
16.1
15.5
13.7
0.3
1.5
85.9
76.3
5.9
0.3
3.3
2014-Q1
160.1
72.7
57.2
41.2
16.1
15.5
13.6
0.3
1.5
87.4
77.8
5.9
0.3
3.3
2014-Q2
166.3
78.3
61.8
42.6
19.2
16.5
13.5
0.3
2.7
88.0
77.9
5.4
0.3
4.3
2014-Q3
163.6
77.7
63.3
43.4
19.9
14.4
11.3
0.4
2.7
85.8
75.5
5.2
0.3
4.8
Özel Sektörün Kısa Vadeli Borçlarının Neredeyse
Tamamı Finansal Kesime Ait
Kısa vadeli borçlar incelendiğinde toplam kısa vadeli
borçlar içerisinde finansal kesimin payının %93,1 olduğu
görülmektedir. Üçüncü çeyrek sonu itibariyle, 2013 yılı
sonuna göre finansal kesimin kısa vadeli kredi borcu 2,9
milyar ABD doları artarak 40,6 milyar ABD dolarına
ulaşmıştır. Finansal olmayan kesimin borcu ise 2013
yılsonuna göre 0,3 milyon ABD doları aratarak 2,9 milyar
ABD dolarına ulaşmıştır.
(Milyar ABD doları)
Borçluya Göre Dağılım
I- Finansal
i- Bankalar (*)
- Krediler
- Tahvil
ii- Bankacılık Dışı Finansal Kuruluşlar
- Krediler
- Yabancı Sermaye Sayılan Krediler
- Tahvil
II- Finansal Olmayan
- Krediler
- Yabancı Sermaye Sayılan Krediler
- Tahvil
2010
19.0
18.0
17.0
17.0
0.0
1.0
1.0
0.0
0.0
1.0
1.0
0.1
0.0
2011
24.9
23.5
22.2
22.2
0.0
1.3
1.3
0.0
0.0
1.4
1.4
0.0
0.0
2012
30.7
28.3
26.3
26.2
0.0
2.0
2.0
0.0
0.0
2.4
2.3
0.1
0.0
2013 2014-Q1 2014-Q2 2014-Q3
40.4
40.5
43.6
43.6
37.7
37.4
40.7
40.6
35.2
35.5
38.6
38.7
33.8
33.6
35.6
35.3
1.5
1.9
3.0
3.5
2.5
2.0
2.1
1.9
2.5
2.0
2.1
1.9
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
2.7
3.1
2.9
3.0
2.6
3.0
2.8
2.9
0.0
0.1
0.1
0.1
0.0
0.0
0.0
0.0
* Repo işlemlerinden doğan borçlar dahil değildir
Uzun Vadeli Kredi Borcu
Kısa Vadeli Kredi Borcu
6.6
Milyon ABD doları)
Borçluya Göre Dağılım
I- Finansal
i- Bankalar
- Krediler
- Tahvil
ii- Bankacılık Dışı Finansal Kuruluşlar
- Krediler
- Yabancı Sermaye Sayılan Krediler
- Tahvil
II-Finansal Olmayan
- Krediler
- Yabancı Sermaye Sayılan Krediler
- Ticari Krediler
- Tahvil
2013 2014-Q12014-Q22014-Q3
Uzun Vadeli Borçlarda Finansal Olmayan Kesimin Borcu
Azaldı
2013 yılı sonuna göre (9 Aylık Dönem) uzun vadeli kredi
borçlarında finansal kesimin payı 2014 yılı üçüncü çeyrek
sonu itibariyle 6,2 milyar ABD doları artarak 77,7 milyar
ABD dolarına ulaşılmıştır. Finansal olmayan kesimin
borçları ise azalma eğilimine girerek Eylül 2014 sonu
itibariyle, 2013 sonuna göre 62,6 milyon ABD doları
azalarak 85,8 milyar ABD dolarına gerilemiştir. Uzun
vadeli borçlanmaya ağırlıklı olarak finansal olmayan
kesimin yüklendiği görülmektedir.
Uzun vadeli Kredilerde Hizmet Sektörü, Kısa Vadeli
Kredilerde ise Sanayi Sektörü Önde
2014 yılı Eylül Sonu itibariyle özel sektörün uzun vadeli
finansal olmayan kredilerinin %60,5’i hizmetler sektörü,
%39’u sanayi sektörü, %0,5’i de tarım sektörü tarafından
kullanılmıştır. Finansal Olamayan Kısa vadeli kredilerde
ise sanayi kesiminin payı %52,3, hizmetler sektörünün
payı %47,1, tarım sektörünü payı da %0,6 olarak
gerçekleşmiştir.
Üçüncü Çeyrekte Kredilerde Düşüş Var
Özel sektörün dışarıdan sağladığı kredilere ilişkin veriler
uzun ve kısa vadeli toplamında Temmuz-Ağustos-Eylül
2014 döneminde bir önceki döneme göre 2.7 milyar ABD
doları geriledi. Bu gerilemenin nedeni döviz kurunda son
dönemde yaşanan hareketlilikten kaynaklanıyor olabilir.
Kurlardaki hareketlilik özel sektörün borç yükünü
azaltma yönünde bir etki meydana getirmektedir. Bu
durum borçlanma eğiliminde azalma yaratabilir.