Ali Bayzulla - e

Ali Bayzulla
(Bashan, 1939)
20 Mart 1939'da Bashan bölgesinde Ç lmas
köyünde do$du. 1944'deki büyük sürgünde ailesiyle
birlikte Kazakistan' n Jambul bölgesindeki Merke
Köyü'ne gönderildi. Orta okulu burada bitirdi; ilk
+iirlerini de burada yazmaya ba+lad . Askerli$ini
yapt ktan sonra yurduna döndü, T rn avuz Volfram Molibden madeninde i+çi olarak çal + rken liseyi
bitirdi; daha sonra Nalçik'de Kabartay - Balkar Devlet
Üniversitesi Filoloji Fakültesi Balkar Dili Bölümü'nü
(1967) ve Moskova'da Maksim Gorki Edebiyat
Enstitüsü'nü bitirdi (1972). Bir süre yine T rruavuz'da
madende çal +t ktan sonra, yerel bir gazetede
gazetecili$e ba+lad . Televizyonda ve Nür dergisinde
çal +t . 1977de Rusya Federasyonu Yazarlar Birli$i
üyeli$ine kabul edildi. Ele+tirel yönü a$ r basan
+iirleri ile öykü ve masal kitaplar n n yan s ra,
Kur'an- Kerim'in Balkar diline çevirisi, Balkar
edebiyat nda ilk bilim - kurgu kitab olan Julduz
Muhacirle (Y ld z Göçmenleri) adl kitab ve "Igor
Bölü$ü Destan " adl eski Rus halk +ark s n n Türk
dilleriyle ba$lant lar n irdeleyen ara+t rmas ile
tan nm +t r.
Yay nlanm Eserleri: Uzak Avlak (Uzak Bozk r),
Nalçik, 1969; Kayala (Kayalar), Nalçik, 1971; Julduz
Sürüvle (Y ld z Sürüleri), Nalçik, 1979; Jannan fulduzla
(Yanan Y ld zlar), Nalçik, 1985; Guduçula (H rs zlar),
Nalçik, 1989;Jann z Terek (Yaln z A.aç), Nalçik, 1989; Jin
Bohça (Cin Bohças ), Nalçik, 1994; Julduz Muhacirle
(Y ld z Göçmenleri), Nalçik, 1997; Zamanlan Çarh
(Zamanlar n Çark ), Nalçik, 2000
ABBRLER
GAPALAV
GAPALAV
1
Sa$ +l cigit Gapalav,
Kay$ l d ba+ .
Tavlada z nn rdayd calav,
Kayan uvalad ta+ ...
Kan rh tavla$a kuyuldu.
Ç lmasn ba+ nda bir culduz:
Ç ray , çar $ da - kümü+dü.
Bu tüyüldü a$aç +uvuldav.
Bu uru+du, tüyü+dü!
... Karaçay can nda da - aldav...
Sa$ +l d tulpar Gapalav:
Azatl k, eliyaça, canad an közünde!
Çankala - o, satl k gapala! Sa$ +n kayas k m ldayd an kölünde...
Kayg l yi.it Gapalav,
Dertlidir ba= .
Da.larda ç nl yor tuz ta= ,
Kayal . n parçalan yor ta= ...
Kan seli da.lara akt .
Ç lmas'in ba= nda bir y ld z:
Çehresi de, = . da - gümü=tür.
Bu de.ildir a.aç u.ultusu,
Bu sava=t r, do.u=tur!
... Karaçay taraf nda da - hile...
Dü=üncelidir kahraman Gapalav:
Hürriyet, =im=ek gibi çak yor onun gözünde!
Asilzadeler - o, sat lm = hainler!
Dü=üncenin ta=lar k m ld yor onun gönlünde..
2
Çankala.
Kamala.
Almala
Eslede da tüyüldüle bugün m nda.
Üç ayl k uzakdad alma iyisi.
Tarlada, cu$utur rb nda ........ Malkarn nesi?!.
E - he - hey!
Bulutha bat ld ol ullu Cegetey!
Bulutdan bulutha tönnerey,
Ay barad .
Toyunda, Gapalav, c rlanad eski "Erirey",
Toy barad !..
Asilzadeler
Hançerler
Elmalar
Haf zalarda de.iller bugün burada.
Üç ayl k uzakl ktad r elma kokusu.
Tarlada, da. keçisi yuvas nda ......... Malkar' n neyi?
Hey - hey - hey!
Bulutlara gömüldü o büyük Cegetey!
Bulutlardan bulutlara yuvarlanarak,
Ay ak p gidiyor,
Dü.ününde, Gapalav, söyleniyor eski türkü "Erirey",
Ve dü.ün devam ediyor!...
Tavlan ba+lar n car tad erttenlik,
Seyirsinmeymise bu ullu toyuna?
I+arad sanna, Gapalav, süymeklik,
Kaman uzata koluna...
3.
Da. ba=lar n ayd nlat yor sabah,
Hayret etmiyor musun bu büyük =ölenine?
Gülümsüyor sana, Gapalav, a=k,
Hançeri uzat p eline...
1
Biçenlik...
Çankala üle+edile,
Çankala söle+edile:
Çarl $a - gabenlik,..
Çanka$a - c y rma bla to$uz gabenlik...
Ma alayd çanka biçenlik!..
Gapalav üle+edi,
Gapalav söle+edi:
- Çarl $a - gabenlik,
Çanka$a - gabenlik,
Da b layd bizni biçenlik!..
Çankala da - to$uz,
Kamala da - to$uz...
Sen nege deb tü+gense atdan?
Oy, aç carala!
Kab - kara ton$uzla kütsünle ahratda Olsar tonnuzlaL
"Z nk" etdi a$açsab kamas ,
Kolundan çhm b, kayan tübüne.
Atas
Olturad toynu töründe,
Anas
Üyünde
Kelinni üsünden söle+edi,
Bernesin cuvukga, hon+u$a üle+edi.
Oy, to$uz kazar n ,
T lp vu Elinde!
Oy, to$uz kaman ,
Oy, to$uz caran
Aç vu Belinde!..
Kuv$unnu sarnavu cetgende,
Kat n otovda ölgendi...
Aç vdan karald atas ...
Cilâvdan kar ld anas !
Caral ç pç kn tavusu Ol sarnav:
C l da ozmay, anan bu+uvdan avu+du,
0 cigit coyul$an, Gapalav!
01 kalay sarnavçu ea aman,
O zaman!..
4.
Çay r...
Asilzadeler payla=t r yorlar,
Asilzadeler konu=uyorlar:
Yoksula - bir çay rl k...
Asilzadeye - yirmi dokuz çay rl k...
î= te öyledir asilzade çay rl . !
Gapalav payla=t r yor,
Gapalav konu=uyor:
- Yoksula - bir çay rl k,
Asilzadeye - bir çay rl k,
Eee, böyledir bizim çay r!
Asilzadeler de - dokuz,
Kamalar da-dokuz...
5.
Sen ne diye inmi=sin attan?
Of, derin yaralar1.
Kapkara domuzlan gütsünler ahrette O san domuzlar!
"Z nk " dedi a.aç sapl kamas ,
Kolundan kurtulup, kayan n dibine.
Babas
Oturuyor dü.ünün ba= kö=esinde,
Anas
Evinde
Gelin hakk nda konu=uyor,
Hediyelerini akrabaya, kom=uya payla=t r yor.
Oy, dokuz kazan n,
Buhar Köyünde!
Oy, dokuz kaman n,
Oy, dokuz yaran n
Ac s Belinde!...
Kötü haberin feryad geldi.inde,
Kar s gelin odas nda öldü,
Öfkeden kapkara kesildi babas ....
A.lamaktan k s ld anas n n sesi,
Yaral serçenin sesi-
Oferyat:
Bir y l da geçmeden, annen üzüntüden can verdi,
Ah yi.itçe öldürülen, Gapalav!
O nas l da feryat ediyordu, kötü,
O zaman!...
6.
Celleni ayaz aylannança,
Dünyada da c rla aylanad la...
Rüzgarlar n esintileri gezip dola=t . gibi...
Dünyada da =ark lar gezip duruyorlar...
Bügünnü tölüle, +avdanfiaça,
Burunnu c rla$a kaplanad la
Bugünkü nesiller, bir kayna.a gibi,
Eski =ark lara kapaklan yorlar
ESKERBVNÜ MAKAMI
Batçalam Mussa$a
HATIRLAMANIN MELODMSM
Batçalam Musa'ya
Tü+nü körgença - esimde edi bu cer,
Ullulan hapar ndan bile edim an .
Tiyan - Aan tavlar ndan urganca cel,
Ura edi celi aç tavruhlan .
Rüya görmü= gibi - hat r mdayd bu yer,
Ya=l lar n anlatt klar ndan biliyordum oray .
Tiyan - Nan da.lar ndan esti.i gibi rüzgar n,
Esiyordu rüzgar ac efsanelerin.
Sirnek topdan gitçe ötmekçikni kol$a k s b,
Karay edim cilams nnan bulutla$a.
Appa cona edi ka+ k. Hava k z b,
Kaim +o+luk konfian edi arbazla$a.
Kibrit kutusundan ufak ekmek parças n elimde s k p,
Bak yordum a.lamakl bulutlara.
Dedem yontuyordu ka= k. Hava s n p,
Koyu bir sükunet sinmi=ti avlulara.
Ç pç k tavus tohtab karagögen ç rp lada,
Cuvuk uça elle kar l$açla cerge.
Kökge karay, aythan edi appa: Bulutlada Kayg bol$ança körünedi.
Kir üyge!..
Serçe sesi kesilip çakal eri.i çal lar nda,
Yak n uçuyorlard k rlang çlar yere
. Gö.e bakarak demi=ti dedem: Bulutlarda Bir dert var gibi görünüyor.
Gir eve!...
Appa etgen ka+ k hurjunumdan karay,
KaÛc y edim. Cav m terezege ura edi.
Tü+de car y elle, tavla, ba+lar nda va - ay,
Ca+ ölgen ana kibik, h m bara edi.
Dedemin yapt . ka= k cebimden bakarken,
Uyukluyordum. Ya.mur pencereye vuruyordu.
Rüyada = ld yordu, da.lar, ba=lar ndaysa - ay,
O.lu ölmü= ana gibi, öfkeli gidiyordu.
Bulutladan bulutla$a kire da, sekire,
Uça edi ayn g rj n tuvra$an ...
(Anda va t +mda bizge korkuv bere,
Uzun edi keçeça, börünü ulu$an !)
Bulutlardan bulutlara gire ç ka, s çrayarak,
Uçuyordu ay n ekmek dilimi...
(Omda ise d =ar da bize korku verip,
Uzundu gece gibi, kurdun ulumas !)
...Börü ulu$an , ulu$an n seni da, cel,
Esdedile. Unutmay n turama alan .
Tü+nü körgença - esimde edi bu cer,
Sabiy tü+lerimde körüb, süygenme tavlan .
...Kurt ulumas da, senin uluman da, ey rüzgar,
Hat r mdad r. Unutmadan duruyorum onlar .
Rüyada görmü= gibi - hat nmdayd bu yer,
Çocukluk dü=lerimde görüp, sevmi=im da.lan.
Süyeme tarlada tak r üyçüklerin
Arbazlada murkku etgen berçkol tavlulam,
Süygença cu$utur gabu töppelerin
Bahsan avuzunda k s r kayalan .
Seviyorum vadilerde darac k evlerini,
Avlularda, oyalanan elleri nas rl da.l lar ,
Sevdi.i gibi da. keçisinin, yosunlu tepelerini
Bahsan vadisindeki sarp kayalar n.
BYNANAMA
MNANIYORUM
Erikgenme, biyik sözleni murulday,
Ba$u+nu karma$an bla an karmaman adam$a:
Avaz m, ayr plança kökde, gurulday;
Kutur$an kobanlaça, aç borkulday Cüreg m.
Esirgen canla$a pat v ayt r$a ErigemeL
B km = m, yüce sözler m r ldan p,
Çöplü.ü kar =t ran ile onu kan=t rtan adamdan:
Sesim uçak gibi gökte, gürlüyor;
Co=mu= rmaklar gibi, fokurduyor
Yüre.im. Sarho= canlara delil söylemekten
B k yorum!..
Küre+genme, taza otumu suvutub,
Mal$unla bla haram kap$mn ca+ rm a+ar$a:
A+ m - betimde kan m kurutub,
K yml cürekni da ay$a ulutub, Ertteden beriçi z na ca+ rt n kusar$a
Küre+emeL
Söle+genme, can m + lapl kça, sunub,
Cavunsuz keçede t nçay$an kavala bla tarda:
K ynalsam da - kökden da, çerden da sorub,
"Nedi bu?" - deb, közüm cilâmuk bla tolub, Aja+han umutnu suvu$an zlar bla karda
Söle+emeL
Bynannanma tüpsiy tilçige, taps z$a,
Dorhladan sat lgan cal nçak sözlege
I+an b...
Erttenli uyand m da, ç kd m arbaz$a, Bu ariv dunya$a, min kere cüregim aldan b,
Bynanama!..
U.ra=m = m, saf ate=imi söndürüp,
Hainlerle haram lokmay gizlice yemeye:
A= m - yüzümdeki kan kurutup,
Zavall yüre.imi de aya kar= ulutup, Eskiden beri gizlice geriye kusmaya
U.ra= yorum!...
Konu=mu=um, kendini cüce zannedip,
Ya.mursuz gecede uyuyan kayalarla vadide:
Zorlansam da - gö.e de yere de sorup,
"Nedir bu? " - deyip, gözüm ya=la dolup, Kaybolan umudun so.umu= izleriyle karda
Konu=uyorum!...
Mnanm = m korkak dedikoducuya, kötüye,
Aç k artt rmada sat lan dalkavuk sözlere
Güvenip...
Sabahtan beri uyand m da, ç kt m avluya, Bu güzel dünyaya, bin kere yüre.im aldan p,
Mnan yorum!...
K zar$an ç rp la, sar$al$an duppurla da
Sa$ +l d la köz all mda:
Anas z sabiyle, sakatla, guppurla da
Aylanad la bu dünyada...
K zaran çal l klar da, sararan tepeler de
Dü=ünceliler gözümün önünde:
Anas z çocuklar, sakatlar, kamburlar da
Geziyorlar bu dünyada...
K zar$an ç rp $a, sar$al$an duppur$a da
T yançak m Doldu cüregim,
Anas z sabiyge, sakatha, guppur$a da
Konakbayd da köküregim?..
K zaran çal ya da, sararan tepeye de
Destek mi oldu yüre.im,
Anas z çocu.a, sakata, kambura da
Ev sahibi de ba.r m?..