EK-2: ÇEVRE DÜZENİ PLANLARININ BÖLGE PLANI İLE UYUMU

EK-2: ÇEVRE DÜZENİ PLANLARININ BÖLGE PLANI İLE UYUMU AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ
Aydın-Denizli-Muğla Çevre Düzeni Planı’nda Aydın’da, Aydın-Denizli Karayolu aksı üzerinde bulunan
Germencik, İncirliova, Merkez, Köşk, Sultanhisar, Nazilli, Kuyucak ve Buharkent ilçelerinin bu aks
boyunca, birbirleri ile etkileşim halinde, lineer bir gelişme göstermesi beklendiği belirtilmektedir. Bu
güzergahta, Aydın Merkez ve Nazilli ilçelerinin kentsel çekim merkezleri olarak ön plana çıktığı
belirtilmektedir.
Denizli’deki yerleşimlerin ise il merkezi odaklı ve kendi içinde gelişecek yerleşimler olarak iki kategori
oluşturmaktadır. Kendi içinde, önemli bir merkezin etki alanı içinde kalmadan gelişecek ilçeler ilin
kuzeyindeki Güney, Çal, Bekilli, Baklan ve Çivril ile güneyindeki Acıpayam, Kale, Beyağaç ve Çameli;
ilin doğusundaki Bozkurt ve Çardak ilçelerinin ise hem birbirleri ile etkileşim halinde hem de il
merkezi odaklı bir gelişme gösterecekleri belirtilmektedir.
Muğla geneli için ise iç kesimlerden yer alan Muğla Merkez, Yatağan, Kavaklıdere ve Ula ilçelerinin
Merkez İlçe ya da İl Merkezi odaklı bir gelişim ve etkileşim göstereceği öngörülmektedir. Milas İlçesi
ile Muğla ilinin güney sahil kesimindeki Bodrum, Datça, Marmaris ve Fethiye ilçelerinin kendi
içlerinde bir gelişim göstereceği; buna karşın Köyceğiz, Ortaca ve Dalaman ilçelerinin ise birbirleri ile
etkileşim halinde olacağı öngörülmektedir.
TR32 Bölgesi 2014-2023 Bölge Planı’nda ele alınan mekânsal etkileşimlerde ise bölgesel olarak ele
alınmıştır. Bu açıdan bakıldığında bölgenin en önemli sosyo-ekonomik aksının Aydın-Denizli karayolu
üzerinde geliştiği görülmüştür. Bu aksta yer alan Nazilli bu aksın güçlü elemanlarından birisidir.
Bu gelişim aksı tüm Aydın ve Denizli ilçelerinin gelişimini etkilemekle birlikte Muğla ve ilçelerinin de
ulaşımında büyük önem taşımaktadır. Bu aks çevresinde yer alan Karacasu, Bozdoğan, Yenipazar,
Kuyucak ve Sultanhisar ilçelerinin Nazilli merkezli bir etkileşim gösterdiği belirlenmiştir. Aksın altında
ve nispeten uzağında kalan Koçarlı, Çine ve Karpuzlu bir alt bölge oluşturarak kendi içinde etkileşim
göstermesi beklenmektedir. Fakat bu alt bölgeye Aydın merkezin etkisi yadsınamaz durumdadır.
Bölgenin gelişim aksının kuzeydoğusunda kalan Denizli ilçelerinin oluşturduğu ikinci alt bölge ise
Çivril, Çal, Güney, Bekilli, Baklan ilçelerinden oluşmaktadır. Bu ilçelerin Denizli merkezin etkisi altında
ve kendi içinde etkileşim göstererek tarımsal alanda gelişim sergilemesi beklenmektedir. Bölgede
sanayinin merkezi konumunda olan ve gelişiminin de bu yönde olması beklenen Denizli merkez,
bölgenin gelişim aksının da merkezini oluştururken etki alanı Honaz, Bozkurt ve Honaz ilçelerini de
içine almaktadır. Bu alanlarda sanayinin ve lojistiğin gelişmesi beklenmektedir. Aynı şekilde aks
üzerinde yer alan ve Nazilli ile Denizli merkez arasında yer alan Sarayköy’ün yoğun olan tarımsal
faaliyetlerle birlikte merkeze yakınlığının da etkisi ile sanayi ve turizm alanlarında gelişimini
sürdürmesi beklenmektedir. Gelişim aksının güneydoğusunda kalan Denizli ilçeleri olan Serinhisar,
Acıpayam, Tavas, Kale ve Beyağaç ise merkezle en az etkileşime geçen ve kendi içlerinde de fazla
etkileşim göstermeyen, ekonomik ve sosyal açıdan içine kapanık bir yapı sergilemektedir. Bu yapının
plan döneminde de büyük değişiklikler göstermesi beklenmemektedir.
Muğla ili Bölge Planı’nda Çevre Düzeni Planı’nda olduğu gibi kıyı ilçelerinin ekonomik ve sosyal
dominantlığı göz önüne alınarak incelenmiştir. Bu doğrultuda içeride kalan Muğla merkezin, Çevre
Düzeni Planı’nda altı çizilen termik santrallerin baskınlığının tersine, Bölge Planı’nda bir turizm
merkezi olması hedeflenmiştir. Yatağan ve Kavaklıdere gibi kıyıdan içeride kalan ve madencilikle öne
çıkan iki ilçenin ise merkez ve Milas ilçesi ile etkileşim halinde gelişmesi öngörülmektedir. Milas ilçesi
kıyıya yakınlığı, gelişmiş tarımsal sanayisi, liman ve havaalanı ile bir alt gelişme merkezi olarak
belirlenmiştir. Bodrum, Türkiye ve Bölge için önemli bir turizm merkezi konumunda, diğer ilçelerle
önemli bir etkileşim halinde bulunmadığı belirlenmiştir. Bölgenin güneyinde yer alan Köyceğiz,
Dalaman ve Ortaca ilçeleri ise kendi içinde etkileşim göstererek Ortaca ilçesi ekseninde turizm
sektörü odağında bir gelişim sergileyeceği öngörülmekte ve bir alt bölge olarak belirlenmektedir.
Önemli bir turizm merkezi olan ilçelerin başında gelen Fethiye ilçesi ise yine bölgenin güneyinde
önemli bir merkez olarak etki alanı oluşturmakta ve Ortaca-Dalaman-Köyceğiz alt grubunun eğitim ve
sağlık gibi sosyal ihtiyaçlar dolayısı ile etki alanı içinde olduğu belirlenmiştir. Ayrıca turizm dışında
sanayi ve tarım sektörleri ile Fethiye’nin önemli bir gelişim göstermesi beklenmektedir. Marmaris ise
yine Muğla Merkez ile etkileşim halinde olan önemli bir turizm merkezi olduğu bilinmektedir. Ulaşımı
ancak deniz ve Marmaris üzerinden gerçekleştirilebilen ve plan döneminde tarım ve turizm alanında
önemli gelişmeler sergilemesi beklenen Datça’nın Marmaris’in sosyal ve ekonomik açıdan
Marmaris’in etki alanı içinde kalması beklenmektedir.
Buna göre Çevre Düzeni Planı’nda Muğla-Köyceğiz Karayolu Çevresi Planlama Alt Bölgesi ve Denizli
Planlama Alt Bölgesi olarak belirlenen alt bölgelere ek olarak Aydın-Denizli Gelişim aksı, Çivril-ÇalBekilli-Baklan Alt Bölgesi; Çine-Karpuzlu-Koçarlı Alt Bölgesi, Köyceğiz-Ortaca-Dalaman Alt Bölgesi
belirlenmiştir.
Çevre Düzeni Planı’nda Aydın ili geneli için tarımsal sanayi, Muğla ili için termik sanayi, Denizli için ise
tekstil sanayinin ön plana çıktığı belirtilmiş ve bunların altı çizilmiştir. Fakat sanayi alanında Bölge
Planı kapsamında Aydın ilinde tarımsal sanayi ile birlikte metal eşya, elektrikli teçhizat ve tekstil
sektörlerinin de öne çıktığı belirlenmiştir. Muğla il merkezinin ise kıyı şeridi gibi bir turizm merkezi
olma hedefi ortaya konulmuş ve altı çizilmiştir. Denizli ilinde ise tekstil sektörü halen öne çıkan bir
alan iken bununla birlikte ana metal sanayi, mineral ürünler, giyim eşyası, metal eşya sektörleri de
her geçen gün rekabet gücü artan sektörler arasında gösterilmektedir. Bununa birlikte termal
turizmin bölge için önemli bir potansiyel olduğu hem Çevre Düzeni Planı hem de Bölge Planı’nda altı
çizilen bir nokta olmuştur.